40
jaargang 71 nummer7/8 juli/augustus 2017 Veteranenzorg kan beter --------------------- Gezondheids- zorg is ziek --------------------- AOW-gat blijft bestaan --------------------- IGK: betere arbeidsvoorwaarden noodzakelijk - Trivizier TEKEN DE PETITIE

IGK: betere arbeidsvoorwaarden - Vakbond voor Burger en ......IGK pleit voor goede arbeidsvoorwaarden Defensie heeft steeds grotere materiële en personele tekorten. Dat is een probleem

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • jaargang 71 nummer7/8 juli/augustus 2017

    Veteranenzorgkan beter

    ---------------------Gezondheids-

    zorg is ziek---------------------

    AOW-gatblijft bestaan

    ---------------------

    IGK: betere arbeidsvoorwaarden noodzakelijk

    -

    Trivizier

    TEKEN DE PETITIE

    https://petities.nl/petitions/steun-het-defensiepersoneel-en-het-thuisfront-in-actie?locale=nlhttps://petities.nl/petitions/steun-het-defensiepersoneel-en-het-thuisfront-in-actie?locale=nl

  • AOW-gat militairen blijft De VBM heeft de rechter niet kunnen overtuigen dat de UGM-uitkering moest doorlopen tot aan de AOW-leeftijd en dat de inkomensval nog steeds excessief is.

    | Lees verder op pagina 30

    Jaarverslag VBM De Algemene Vergadering heeft op 19 mei jl. het jaarverslag over 2016 vastgesteld. In deze Trivizier een overzicht van feiten en cijfers.

    | Lees verder op pagina 28

    De Slag om de Schelde De laatste jaren groeit de belangstelling voor een bijna vergeten slag uit de Tweede Wereldoorlog. Fred Beerlage vertelt daarom het verhaal van de slag om de Schelde.

    | Lees verder op pagina 26

    Chroom-6 en CARC: waarom … … duurt het allemaal zo lang? En waarom gekozen voor een collectieve regeling? Op 23 mei krijgen 15 mogelijke slachtoffers duidelijke uitleg in Kerkrade.

    | Lees verder op pagina 22

    Defensie heeft een probleem Defensie heeft een probleem. Nee, Defensie heeft meerdere problemen. Erkenning daarvan kan gezien worden als een stapje.

    | Lees verder op pagina 18

    AOW-gat blijft bestaan Zoals het er nu naar uitziet is met de uitspraak van 1 juni van de Centrale Raad van Beroep de strijd voor een betere oplossing van het AOW-gat gestreden.

    | Lees verder op pagina 6

    In deze Trivizier vindt u op verschillende pagina’s QR-buttons. Scan deze buttons met de QR-reader op uw smartphone/tablet. Nog niet op uw device, download dan de (I-nigma)app.

    Download de VBM-app. Verkrijgbaar in de App Store,

    Google Play, vbm.info en bbtv.nl

    www.vbm.info

    facebook.com/mijnvbm

    twitter.com/mijnvbm

    @mijnvbm:Steun de bonden in de strijd voor een goede #defensiecao. Op naar de 100.000 onder-tekeningen!

    Aangesloten bij het Ambtenarencentrum (AC)

    Verschijnt 10 maal per jaar issn 0925–6237. Te controleren minimale oplage: 24.000 exemplaren

    REDACTIEHenri Lansink en Peter Visser @: [email protected]

    REDACTIEMEDEWERKERSJacques van Hulsen, Flip Lodesteyn, Louis Schipper en Jef Stassen

    VORMGEVINGStudio VBM

    DRUKSenefelder Misset, Doetinchem

    VERANTWOORDELIJKHEIDHet Algemeen Bestuur is verantwoordelijk voor de inhoud en gevolgen van redactionele artikelen. De redactie behoudt zich het recht voor om niet-redactionele artikelen in te korten of te weigeren. Aan de inhoud van de Trivizier kunnen geen rechten worden ontleend. Overname van artikelen alleen na verkregen toestemming van de redactie en met bronvermelding.

    LIDMAATSCHAPLeden van de VBM kunnen op elk gewenst moment hun lidmaatschap opzeggen. Bij een opzegging voor 1 december van een jaar eindigt het lidmaatschap op 31 december van dat jaar. Opzeggingen die in de maand december worden ontvangen worden pas op 31 december van het daaropvolgend jaar geëffectueerd.

    ABONNEMENTENAbonnementen voor-niet-leden van de VBM kosten € 9,65 per kwartaal (bij vooruitbetaling).

    VBM DEN HAAG (BEZOEKADRES)Ametisthorst 20 2592 HN Den Haag

    VBM DEN HELDER (BEZOEKADRES)Havengebouw, kamer 4-12Het Nieuwe Diep 331781 AD Den Helder

    POSTADRESPostbus 930372509 AA Den Haag

    SOCIALE MEDIAtwitter.com/mijnvbmwww.facebook.com/mijnvbm

    TELEFOON/E-MAILADRES070 3155111 of MDTN (sterretje dan nummer) *06 546 66156 Fax 070 3837000@: [email protected]

    ADRESWIJZIGINGEN@: [email protected]

    COLOFON SOCIALE MEDIA KOPPEN SNELLEN

    http://www.vbm.infohttp://facebook.com/mijnvbmhttp://twitter.com/mijnvbmmailto:redactie%40mijnvbm.nl?subject=twitter.com/mijnvbmhttp://www.facebook.com/mijnvbmmailto:vbm%40mijnvbm.nl?subject=mailto:ledenadministratie%40mijnvbm.nl?subject=

  • 4 Kort actueel Topprestatie32Debies visie5 VBM Ledenservice33Lodesteyns column7 Human interest36Juridische zaken11 Familieberichten/50 Jaar lid37

    VBM MC-dag 1 november 201714Vraag en aanbod & colofon38

    Medezeggenschap15Puzzel39

    Geachte redactie!16Wat doet uw bond voor u?40

    Memo, reünies en betaaldata 12

    3450 jaar lid In Ermelo, Den Haag en Den Helder ontvingen tientallen leden hun insigne voor 50 jaar trouw lidmaatschap. Onder hen ook Jan Mulder, een belangrijke steun en toeverlaat van de VBM bij de nazorgservice.

    20Veteranendag 2017 De gezamenlijke bonden hebben op 24 juni actie gevoerd tijdens Veteranendag 2017. Dat gebeurde ook tijdens de marinedagen op 25 juni. Foto cover: Toninho Norden (vooraan) en daarachter Jaaike Brandsma tijdens het defilé in Den Haag.

    8IGK pleit voor goede arbeidsvoorwaarden

    Defensie heeft steeds grotere materiële en personele tekorten. Dat is een probleem dat bij de VBM al lange tijd bekend is. Tijd voor een goede cao, zo lijkt ook de IGK te stellen.

    IN DEZE TRIV IZ IER

    Rubrieken:

  • VERKIEZING VERANTWOORDINGSORGAAN ABPIn 2018 loopt de zittingstermijn af van de leden in het Verantwoordingsorgaan ABP. Het verantwoordingsorgaan adviseert het bestuur over beleid en de gevolgen daarvan voor deelnemers. Gevraagd én ongevraagd. Bijvoorbeeld over de hoogte van de pensioenpremie en indexaties, de regels voor beleggen enz. Het verantwoordingsorgaan geeft vooraf advies, maar oordeelt ook achteraf of het bestuur goed gehandeld heeft. Het verantwoordingsorgaan kent drie groepen vertegenwoordi-gers, te weten de vertegenwoordigers van werkgeverszijde, de vertegenwoordigers die actief dienenden vertegenwoordigen en vertegenwoordigers die gepensioneerden vertegenwoordigen. Mocht u interesse hebben in een vertegenwoordigende functie in het verantwoordigingsorgaan van het ABP als vertegenwoor-diger van de groep actiefdienenden of als vertegenwoordiger van groep gepensioneerden, dan kunt u zich hiervoor opge-ven. Om te kunnen deelnemen in het verantwoordingsorgaan moet u deelnemer zijn in het pensioenfonds of een pensioen (zoals een nabestaanden- arbeidsongeschiktheids- of invalidi-teitspensioen) ontvangen. Ontvangt u een pensioen, maar werkt u voor meer dan 50% bij een werkgever die is aangesloten bij het pensioenfonds ABP, dan kunt u als vertegenwoordiger van actief dienenden optreden. De VBM zal intern bepalen welke kandida(a)t(en) worden voorgedragen aan het bestuur van het Ambtenarencentrum. Het Ambtenarencentrum zal op haar beurt vaststellen welke kandida(a)t(en) op de kieslijst van het Ambtenarencentrum voor het verantwoordigingsorgaan van het ABP worden geplaatst.U kunt zich tot 15 september 2017 opgeven bij: [email protected]

    VERKIEZINGEN MEDEZEGGENSCHAPCZSK DMI VBHKAZ (Van Braam Houckgeestkazerne) 13 juli 2017 CLASStaf Opleidings- en Traningscommando (OTCO)1 september 2017

    TEKEN DE PETITIEAl meer dan 6000 mensen (stand: 26 juni) tekenden een petitie ingediend door thuisfront en bonden voor een betere cao bij Defensie én een up-to-date defensieorganisatie.https://petities.nl/petitions/steun-het-

    defensiepersoneel-en-het-thuisfront-in-actie?locale=nl

    MARINEDAGEN:OVERWELDIGENDE STEUNBETUIGINGEN

    Op zaterdag 24 juni (vete-ranendag) en op zondag 25 juni (Marinedagen) zijn door het actiecomité defensiepersoneelinactie publieksvriendelijke acties gevoerd. Op beide dagen zijn flyers, stickers en bal-lonnen uitgedeeld en is het publiek opgeroepen defensiepersoneel te steu-nen in hun strijd voor een goede cao door de petitie te tekenen op www.defen-siepersoneelinactie.nlDe reacties van het publiek op de oproep ‘Steun Ons’

    waren overweldigend en hartverwarmend en door velen is aangegeven dat ze de petitie tekenen.Op zondag 25 juni hebben twee steltlopers op een ludieke wijze aandacht getrokken van het aanwezige publiek en is opgeroepen de petitie te tekenen.Afgaand op de positieve reacties kunnen wij vaststellen dat het doel van de publiekvriendelijke actie hiermee is geslaagd.Let op!De bonden bij Defensie trekken samen op in hun strijd voor een goede cao. Dat betekent dat u op de website www.defensiepersoneelinactie.nl altijd alle en de meeste recente informatie kunt vinden over de acties.

    VBM OP THUISFRONTDAGENVertegenwoordigers van de VBM zijn aanwezig op de volgende thuisfrontdagen:

    Thuisfrontinfo LRRPTG-317 juli in Schaarsbergen Oranjekazerne

    Thuisfrontinfo CBMI-918 augustus in Schaarsbergen Oranjekazerne

    Thuisfrontinfo kleine missies23 augustus in het Echos Home, Harskamp

    4 | Trivizier | 7/8 - 2017

    KORTE BERICHTEN

    Foto: Wil Sanders.

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    mailto:j.dewerker%40mijnvbm.nl?subject=https://petities.nl/petitions/steun-het-defensiepersoneel-en-het-thuisfront-in-actie?locale=nlhttps://petities.nl/petitions/steun-het-defensiepersoneel-en-het-thuisfront-in-actie?locale=nlhttps://petities.nl/petitions/steun-het-defensiepersoneel-en-het-thuisfront-in-actie?locale=nlmailto:j.dewerker%40mijnvbm.nl?subject=Kandidaatschap%20ABP%20verantwoordingsorgaan

  • Op de Veteranendag bedankte u alle veteranen voor hun inzet voor onze vrijheid en veiligheid. U zei dat u het afgelopen jaar heeft kunnen zien waar onze vetera-nen voor gevochten hebben – en waar onze militairen vandaag voor vechten. U raakte tijdens uw bezoek in Zuid-Korea diep onder de indruk van de eer die men daar bewees aan de omgekomen Nederlandse militairen. In Indonesië bezocht u de erebegraafplaats in Semarang. Volgens u een plek om stil van te worden. U bent in Bagdad geweest, waar Nederlandse militairen werken om de dreiging van terrorisme een halt toe te brengen. En binnenkort gaat u naar Litouwen, waar militairen aanwezig zijn vanwege de toegenomen agressie van Rusland. Deze bezoeken raken aan de inzet van onze militairen, in het verleden én van-daag de dag, zo vervolgde u. Ze zeggen ook iets over de wereld waarin wij nu leven. Er is volgens u dreiging aan de oost- en zuidflank van Europa. Er zijn ter-roristische aanslagen in onze buurlanden. U zei dat wij er steeds meer van door-drongen raken hoe kostbaar onze vrijheid is. Dat die niet vanzelfsprekend is. Het verdedigen meer dan waard is. De veteranen (postactief en actief dienend) weten dit als geen ander. Zij weten wat vrijheid en vrede waard zijn. Maar zij weten ook wat nodig is om een succes-volle bijdrage te leveren. Het vereist toewijding, doorzettingsvermogen, de wil om te vechten, de wil om als diplomaat en als leider op te treden. Het vereist militaire basisvaardigheden, intensieve opleiding, veelvuldig trainen. Het vereist voldoende kameraden in de eenheden, inzetbare wapensystemen, inzetbare voertuigen, helikopters, sche-pen, onderzeeboten, vliegtuigen. Kortom: het vereist investeringen in militai-ren en burgers. Het vereist een organisatie die mensen in staat stelt om op een professionele wijze te kunnen werken. Het vereist een werkgever die de mensen aan zich weet te binden, te boeien en kan voorbereiden op een overgang naar een civiele baan. Het vereist een Minister-President die zich betrokken voelt en die weet dat hij moet investeren in de krijgsmacht. Dat dit van essentieel belang is voor de vrede en veiligheid van alle burgers in Nederland, nu en in de toekomst. Een Minister-President die bereid is hiervoor verantwoordelijkheid te nemen. Een mooi begin is de minister van Defensie de financiële ruimte te geven zodat er een fatsoenlijke cao tot stand kan komen!Het is uw plicht om hier in de formatie rekenschap van te geven. Mocht dit voor u anders zijn, dan hebben uw woorden gericht aan de veteranen geen enkele betekenis.

    Jean DebieVoorzitter VBM en veteraan

    Geachte demissionaire Minister-President Rutte

    j.debie@mijnvbm

    .nl

    “ De veteranen (postactief en actief dienend) weten wat

    vrijheid en vrede waard zijn. ”

    Het Algemeen Bestuur heeft eind mei de algemene vergadering bijgepraat over de afhandeling van twee actiepun-ten in de ‘West’. Over de fysieke belasting voor beman-ning van de Frisc zegt Jean Debie: “Er is een aantal opties in onderzoek om de werkomstandigheden voor de beman-ning te verbeteren, waaronder het vervangen van de stoelen en modifi-ceren van het dempingsysteem. Dit onderzoek moet dit jaar zijn afgerond.”En over de verwisseling van scherpe munitie en oefenmunitie: “We hebben dat neergelegd bij de directeur van de Defensie Materieel Organisatie. Leden hebben gevraagd of er een andere patroonhouder kan komen, om te voor-komen dat mensen verkeerde munitie in de patroonhouder gebruiken. Het onderzoek hiernaar loopt, er worden patroonhouders getest.”

    ACTIEPUNTEN ‘WEST’

    JEAN DEBIE

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    mailto:j.debie%40mijnvbm.nl?subject=mailto:j.debie%40mijnvbm.nl?subject=

  • Zoals het er nu naar uitziet is met de uitspraak van 1 juni van de Centrale Raad van Beroep de strijd voor een betere oplossing van het AOW-gat gestreden. Hoger beroep bij een Nederlandse rechter is niet mogelijk en vanuit de politiek valt niets meer te verwachten. De Minister van Defensie heeft op 7 juni aan de Tweede Kamer een brief gestuurd. De minister schrijft dat na de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep over de compensatie-re-geling voor militairen met een UGM (leeftijdsontslaguitkering) ‘definitief duidelijkheid is ontstaan’. In de brief beschrijft de Minister ook wat die definitieve regeling inhoudt.

    Wat betreft de uitvoering houdt de Minister een slag om de arm. Die uit-voering is ‘complex’. Iedere militair met een UGM of wachtgeld, dan wel burger met een wachtgelduitkering die vanaf 1 juni 2017 de leeftijd van 65 jaar bereikt, ontvangt de compensatie voor het inkomensverlies vanaf 65 jaar volgens de definitieve regeling.Inmiddels zijn er veel oud-medewer-kers die een compensatie (hebben) ontvangen volgens oudere regelin-gen dan de definitieve. Zij zullen een nabetaling ontvangen. Maar omdat de uitvoering complex is, kan het nog een tijdje duren totdat iedereen die nabeta-ling heeft ontvangen.Indien u als rechthebbende op een

    compensatie volgens de definitieve regeling nog vragen hebt, kunt u die stellen via het e-mailadres [email protected] rijksoverheid.nl vindt u de offi-ciële publicatie van de regeling (zie: https://www.defensie.nl/onder wer pen /personeelszorg /inhoud/tegemoetkoming-ophogen-aow-leeftijd)Zie pagina 30 en 31 voor een artikel over de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep. Op 16 juni ontvingen mili-tairen met een AOW-gat een brief van SBN P.F.M. Reesink, hoofdirecteur personeel (HDP). Als reactie hierop stuurde lkol b.d. Schellekens uit Breda onderstaand bericht naar de HDP.

    AOW-gat:

    Defensie voert definitieve regeling uit

    “Geachte Schout bij Nacht, HDPKort en goed: ik ben in de AOW gat periode (27 maanden - of meer) dus zeker 10% van mijn netto uitkering kwijt?Uw excuses, over de lange onzekerheid, compenseren dit verlies niet echt.Hoe is het toch mogelijk dat een opperofficier in de rol van Hoofddirecteur Personeel dat personeel (belangrijkste kapitaal van onze organisatie, toch?) zó in de kou laat staan. En de lagere rangen staan het meest in de kou. Zo hebben we dat toch niet afgesproken tijdens de officiersopleiding. Manschappen eerst, dan wij pas. Waar is dat eergevoel gebleven Schout bij Nacht?En u vindt kennelijk dat het niet opletten tijdens de ontwerp fase van de WUL en nu wéér tijdens de ophoging AOW en de negatieve gevolgen voor met name militairen (voor andere is het wel vaak 100% gerepareerd) te verdedigen is?Aan mijn onzekerheid zou nu een einde zijn gekomen? Ik weet totaal niet hoe hard die 10% minder er straks in gaan hakken. Vaste lasten gaan 100% door.Er is al genoeg over geschreven maar niet reageren zou de indruk kunnen wekken dat we het gelaten accepteren. Het blijft echter een groot onrecht en dat moet nog vele jaren bij defensie aan het geweten knagen. U bent een heel slechte werkgever (geworden). Zo was het niet, toen we ons tientallen jaren geleden met hart, lijf en ziel aan deze organisatie verbonden.Heel jammer!”

    Hoogachtend, lkol art b.d. A.L.G.M. Schellekens, Breda

    6 | Trivizier | 7/8 - 2017

    AOW-GAT

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    mailto:AOWgat%40mindef.nl?subject=mailto:AOWgat%40mindef.nl?subject=

  • “Actie, actie, harde actie”

    Oudere vakbondsmensen halen nog weleens herinne-ringen op aan het grootste ambtenarenprotest ooit. Begin van de jaren ’80 spoten demonstrerende brand-weerlieden het Binnenhof vol schuim. Vuilnismannen deden een duit in het actiezakje door huisvuil weken-lang op straat te laten. De toen nog keurig in uniform met pet geklede postbodes van het staatsbedrijf PTT waren solidair door langdurig geen brief te bezorgen. De politie voerde stiptheidsacties en leraren lieten de scholen links liggen. Onder het motto ‘Boos op Koos’ kwam het overheidspersoneel massaal in verzet. Ze ageerden maan-denlang tegen de loonkorting van drie procent die toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Koos Rietkerk namens het bezuini-gende kabinet Lubbers 1 wilde doorvoeren. Bijna alle ambtenaren kwa-men in het geweer. Alleen de beroepsmilitairen ontbraken bij de acties. Krijgsmachtpersoneel is nou eenmaal niet zo snel te porren voor het ter hand nemen van een spandoek of het inwisse-len van de baret voor een vuurrood actie-petje. Zijn militairen te rechts of te lui? Of zijn ze actieschuw vanuit hun beroepsdevies om te allen tijde zelfstandig en kritisch te blijven naden-ken? Hoe het ook zij, sinds het eerste kabinet Lubbers is er veel veranderd in dit land. Slechts de actiebe-reidheid van defensiepersoneel lijkt stabiel gebleven: ongeveer nul. Het geweeklaag over het beroerde werk-geverschap van Defensie is binnen de kazernemuren niet van de lucht, maar om nou de straat op te gaan, dat is velen een brug te ver. In dat licht bezien is het

    massale ‘nee’ van leden van alle Defensiebonden tegen het loonbod van twee procent door minister Hennis een daad van groot verzet. De weigering om akkoord te gaan met zo’n toch substantiële inkomstenstijging zit ‘m natuurlijk niet alleen in de portemonnee. Op alle fronten is het mis binnen de krijgsmacht. Overuren alom, ondeugdelijk materieel, volledig ontbrekend perspectief, massaal naar elders vetrekkende colle-ga’s, weinig steun vanuit de staven en ga zo maar even

    door. Al die ellende is niet goed te maken met een paar stuivers meer loon. Juist

    nu de kabinetsformatie loopt, zou dat de politiek

    eens flink moeten worden ingepe-perd. Natuurlijk is er geen stakings-

    recht, doch er zijn prima alternatieven om de terechte eisen voor een beetje normale werkomstandigheden

    onder de aandacht te brengen. U zeikt echt niet

    over ‘peanuts’: de patiënt krijgsmacht is doodziek. Dat mag ook het grote publiek weten. Liever gezegd: dat móe-ten de burgers weten, het gaat

    immers om hun veiligheid. Om naar eer en geweten tegen de mensen

    in dit land te kunnen zeggen dat ze rustig kunnen gaan slapen, moet Nederland eerst eens flink wor-den wakker geschud. Als het niet anders kan ook met publieks-onvriendelijke acties. Om in jaren ’80-jar-gon te spreken: “Actie, actie, harde actie!”

    Flip Lodesteyn

    Oefen-materiaal!

    Betere arbeids-voorwaarden!!!

    Huis-vesting!!!

    7/8 - 2017 | Trivizier | 7

    COLUMNLODESTEIJN

    7/8 - 2017 | Trivizier | 7

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Defensie heeft niet alleen mate-riële tekorten. Ook de personele tekorten worden steeds groter. Dat is een probleem dat bij de VBM al lange tijd bekend is. De cijfers uit de Personeelsrapportage over 2016 van Defensie maken het nu concreet: de ‘vulling’ van de militaire organisatie is gemiddeld weer onder de 90% gezakt.

    Het lukt Defensie niet om genoeg nieuwe militairen te werven. De doel-stelling was om in 2016 zo’n 3500 nieuwe militairen aan te stellen. Dat is bij lange na niet gelukt. De teller bleef al steken bij 2907 ‘aanstelbaren’. Een aanstelbare is iemand die van Defensie een brief heeft gekregen met het besluit dat hij/zij mag beginnen

    aan een initiële opleiding. Dus hoe-veel van die 2907 de initiële opleiding afmaken en daadwerkelijk aan de slag gaan, is de vraag.Het lukt dus niet om genoeg mensen aan te nemen. Dat geldt in het bij-zonder voor een aantal categorieën personeel, waaronder specialisten en technisch personeel.

    Steeds minder handen voor hetzelfde werkOplossingen: Meer en beter materieel, betere doorstroommogelijkheden en betere arbeidsvoorwaarden

    8 | Trivizier | 7/8 - 2017

    R APPORTAGES

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Maar de personeelsproblemen wor-den niet alleen veroorzaakt doordat te weinig jongeren voor Defensie kiezen. Het komt ook doordat te veel militai-ren Defensie verlaten. Defensie heeft te maken met een hoge ‘ irreguliere uitstroom’. Volgens de personeelsrapportage bedraagt de irreguliere uitstrook in 2016 2.938 personen. Meer dan de helft daarvan zijn militairen met een FPS fase 2-aanstelling.

    Wat zijn de oorzaken van de grote uitstroom? Het gebrek aan loopbaanmogelijk-heden, toekomstonzekerheid en de inhoud van het werk zijn drie belangrijke redenen om Defensie te verlaten. Volgens Inspecteur Generaal der Krijgsmacht (IGK), luitenant-gene-raal Van Griensven, is dit een serieus probleem: “Deze irreguliere uitstroom, waarbij deskundig en ervaren perso-neel voortijdig weggaat, brengt onze organisatie in de problemen. Er ont-staan in toenemende mate moeilijk te vullen vacatures en de druk op het zittende personeel neemt toe.” De IGK heeft tijdens werkbezoeken gemerkt dat veel mensen zich zorgen maken over hun toekomst binnen de organi-

    satie, en zich vroegtijdig oriënteren op een baan buiten Defensie.De mogelijkheden om door te stromen van FPS fase 2 naar fase 3 zijn beperkt. In 2016 ging het om 433 personen die door wisten te stromen naar fase 3.Maar ook de als schraal ervaren arbeidsvoorwaarden zijn een belang-rijke factor. Dat zegt ook de IGK: “De verslechterde veiligheidssituatie in de wereld om ons heen dwingt ons ver-der te investeren in onze veiligheid. Daarbij moeten we niet alleen den-ken aan materieel en infrastructuur, maar zeker ook aan de noodzakelijke randvoorwaarden voor ons personeel. De nodige werving vraagt ook om een aantrekkelijke werkgever. Daar waar we zeggen dat het personeel het belangrijkste kapitaal is van Defensie, is het belangrijk dat onze mensen het ook zo ervaren.”

    Het arbeidsvoor waardenoverleg is vastgelopen. De bonden hadden gedacht er na de zomer van 2016 uit te kunnen zijn. Maar na een lange periode van aarzelen en terugkrabbe-len door de minister lijkt het wel of zij geen akkoord wíl sluiten. Behalve dan het armzalige ‘eindbod’. Een bijko-mend nadeel van het stilleggen van het

    overleg, is dat reorganisaties ook voor een groot deel komen stil te liggen. Het stilleggen van het overleg is vaak het enige machtsmiddel dat de bonden hebben, omdat militairen immers niet mogen staken.

    Wat moet er nu gebeuren?Er bestaat een kans dat het Defensiebudget weer gaat stijgen. Nederland heeft internationale afspraken gemaakt, die betekenen dat Nederland veel meer geld moet uitge-ven aan zijn veiligheid. Afgesproken is, dat ieder Navo-land naar draag-kracht zijn steentje moet bijdragen aan de Navo. Als onze regering zich inderdaad aan die afspraken houdt, betekent dat een fors hoger budget.Belangrijk is dan, dat dat geld niet alleen maar naar materieel gaat, maar ook naar personeel. Zodat Defensie weer een werkgever wordt waar we trots op kunnen zijn.De kans is groot dat de vakbonden de komende maanden – gezamenlijk – actie moeten voeren om onze minister in beweging te krijgen. Daar hebben de bonden alle steun bij nodig.

    Kijk voor actuele stand van zaken op www.defensiepersoneelinactie.nl

    Gebruikte bronnen: Personeelsrapportage over 2016, Ministerievan Defensie en Jaarverslag 2016, Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht.

    De mogelijkheden om door te stromen van FPS fase 2 naar fase 3 zijn beperkt. In 2016 ging het om 433 personen die door wisten te stromen naar fase 3.

    7/8 - 2017 | Trivizier | 9

    POSTACTIEF

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    http://www.defensiepersoneelinactie.nl/http://www.defensiepersoneelinactie.nl/

  • D e I n s p e c t e u r M i l i t a i r e Gezond heid szorg bevest ig t de malaise in de krijgsmacht. Uit de Personeelsrapportage 2016 blijkt dat veel personeel voortijdig de organisatie verlaat (irreguliere uitstroom). Volgens de personeelsrapportage bedraagt de irreguliere uitstroom in 2016 2.938 personen. Meer dan de helft daar-van zijn militairen met een FPS fase 2-aanstelling. Wat zijn de oorzaken van de grote uitstroom? Het gebrek aan loopbaan-mogelijkheden, toekomstonzekerheid en de inhoud van het werk zijn drie belangrijke redenen om Defensie te verlaten. Volgens Inspecteur Generaal der Krijgsmacht (IGK), luitenant-gene-raal Van Griensven, is dit een serieus probleem: “Deze irreguliere uitstroom,

    waarbij deskundig en ervaren perso-neel voortijdig weggaat, brengt onze organisatie in de problemen. Er ont-staan in toenemende mate moeilijk te vullen vacatures en de druk op het zittende personeel neemt toe.” De IGK heeft tijdens werkbezoeken gemerkt dat veel mensen zich zorgen maken over hun toekomst binnen de organi-satie, en zich vroegtijdig oriënteren op een baan buiten Defensie.De Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel dringt aan op ver-sterking van het militair geneeskundig zorgsysteem. De bond verneemt regel-matig dat leden met hun medische klachten niet terecht kunnen bij een zorgverlener. Voorzitter Jean Debie: “Militairen kunnen niet meer reke-nen op een basale voorziening zoals

    Militaire gezondheidszorg zelf patiënt

    Te weinig vermogen om beleid te maken en uit te voeren,

    te weinig personeel in de eerste lijn, ook onder artsen

    en tandartsen, te lange wachttijden, slecht onderhoud

    en tekortkomingen in de gebouwen, gevaar voor de

    voedselveiligheid …

    Zo maar een greep uit de opmerkingen van de Inspecteur

    Militaire Gezondheidszorg in het jaarverslag over 2016.

    Designed door Freepik.

    medische zorg. Dat is ernstig. Het is schandalig dat de minister van Defensie het zo ver heeft laten komen. Niet alleen hierom wijzen 9 van de 10 defensiemedewerkers het eindbod voor de arbeidsvoorwaarden af. Dit jaarverslag van de Inspecteur Militaire Gezondheidszorg toont eens te meer aan dat er een acuut probleem is bij Defensie. Er moet echt veel gebeuren om de organisatie weer op gang te krijgen. Deze bewindsvrouw verlaat het ministerie met een rampzalige erfenis.”

    VOLGENS DE PERSONEELS-RAPPORTAGE BEDRAAGT DE IRREGULIERE UITSTROOM IN 2016 2.938 PERSONEN.

    10 | Trivizier | 7/8 - 2017

    NIEUWS

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Tekst: Mr. Maarten de HaasIn 2009 begon de toen 49-jarige GV’er bij Defensie. Hij had een tijdelijke aan-stelling voor 5 jaar. Zijn functie beviel hem zo goed dat hij zijn aanstelling wilde verlengen. Toen hij in 2012 vroeg of dat kon, werd hem verteld dat dit niet kon vanwege het rendementscriterium. Het rendementscriterium houdt voor militai-ren en ook GV’ers in dat zij geen vaste aanstelling kunnen krijgen als zij minder dan 12 jaar te gaan hebben voor het bereiken van de datum van leeftijdsontslag.De GV’er zou destijds op zijn 60e met leeftijdsontslag zijn gegaan als hem een vaste aanstelling was verleend. Zijn loopbaan zou dan 11 jaar hebben geduurd en daarmee had hij dan niet voldaan aan het rendementscriterium.De GV’er klopte bij de VBM aan. We stelden vast dat er sprake was van leeftijds-discriminatie. Hij was immers te oud bevonden voor een vaste aanstelling. De vraag is dan altijd, of die leeftijdsdiscriminatie door de beugel kan. Als er een

    goede reden is voor de leeftijdsdiscrimina-tie, dan hoeft er namelijk geen sprake te zijn van een verbóden onderscheid naar leeftijd. In dit geval was dat twijfelachtig. Zo had Defensie voor de GV’er een uitzondering op het nadienbeleid kunnen maken en hem kunnen laten doorwerken totdat hij de 12 jaar zou hebben volgemaakt. We hebben eerst het College voor de Rechten van de Mens om een oordeel gevraagd. Het college heeft bekeken of het leeftijdson-derscheid een legitiem doel dient én of de middelen voor het bereiken van dat doel pas-send en noodzakelijk zijn.

    Het College stelde dat het rendementscriterium een legitiem doel dient. Echter, Defensie heeft volgens het College niet kunnen aantonen waarom is gekozen voor een periode van 12 jaar en waarom de GV’er niet langer had kunnen doorwerken. Daarom heeft het College geoordeeld dat Defensie een verboden onderscheid naar leeftijd heeft gemaakt. Helaas voor de GV’er was dit oordeel niet bindend. Daarom is de juridische proce-dure voortgezet. Na bot te hebben gevangen bij de rechtbank Midden-Nederland, zijn we naar de Centrale Raad van Beroep gegaan. Uiteindelijk heeft de Raad uit-gesproken dat er toch géén sprake was van verboden onderscheid. De periode van 12 jaar werd in orde bevonden, net als de keuze van Defensie om geen uitzonde-ring te maken op het nadienbeleid. De juridische procedure heeft 5 jaar geduurd, 1 jaar langer dan toegestaan. Dat heeft de geestelijk verzorger een schadevergoeding van €1000 opgeleverd. Een schrale troost.

    De Centrale Raad van

    Beroep heeft op 2 maart

    2017 bepaald, dat de

    tijdelijke aanstelling

    van een geestelijk

    verzorger van Defensie

    terecht is beëindigd

    op grond van het

    rendementscriterium.

    Zo kwam er aan een

    juridische procedure van

    zo’n vijf jaar een eind.

    Tekst: mr. Maarten de Haas

    Onderscheid naar leeftijd soms toegestaan

    TEOUD

    7/8 - 2017 | Trivizier | 11

    JURIDISCH

    ?!

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • VETERANENVOORRSTELLING TAPTOEOp vrijdag 29 september 2017 is in Ahoy Rotterdam de veteranenvoorstelling van de Nationale Taptoe. Vanaf 10 uur is er een ‘Meet and Greet’ met Indisch lunchbuffet. Ook dit jaar is de Inspecteur Generaal der Krijgsmacht, tevens Inspecteur der Veteranen, gastheer. Op 13:30 uur begint de veteranenvoorstelling van de Nationale Taptoe. De taptoe is een unieke muziekshow met de Nederlandse militaire orkesten en het Nederlands Politieorkest. Er komt een ode aan veteranen, er komen traditionele Pipes and Drums, maar ook het moder-nere Fabia Dance Center met hiphop en breakdance.Er zijn ook buitenlandse militaire top orkesten zoals de Latvian Army Band, het Musikkorps der Bundeswehr. Het nautische element wordt verzorgd door Reinier Sijpkes met zijn muziek te water.

    Aanmelden kan op www.nationaletaptoe.nl met code 2017NTVET. Kosten: € 12,50 per persoon. Per bestelling komen daar nog € 2,50 administratie-kosten bij (aanbieding geldt voor twee personen ).

    BETAALDATA Defensie betaalt de salarissen op maandag 24 juli en donderdag 24 augustus 2017. Het ABP betaalt de uitkeringen maandag op 24 juli en woensdag 23 augustus. Uiterlijk de volgende werkdag wordt het salaris op de rekening bijgeschreven.

    AGENDA BRONBEEKOpen Monumentendag -zondag 10 september 2017 Er zijn op Open Monumentendag zowel rondleidingen door het hoofdgebouw als buitenrondleidingen over het landgoed. De rondleidingen beginnen vanaf 12.00 uur. Voor kinderen is er doorlopend van alles te doen. De bewoners van Bronbeek verbouw-den vroeger als boeren rond het tehuis hun eigen voedsel, ze hielden kippen, varkens en koeien, en ze repareerden zelf hun spullen. Na het werk konden ze zich ontspannen. Kinderen van alle leeftijden kunnen via een kijk-en-doe-route in hun voetsporen treden met een reeks activiteiten: vissen in de vijver, koe melken, pijl en boog schieten, eieren rapen, kegelen, een vogelhuisje maken, voetbalbiljarten of je eigen bloempot versieren. Wie alle activiteiten heeft gedaan gaat naar huis met een leuke prijs.Adres: Museum Bronbeek Velperweg 147 Arnhemwww.bronbeek.nl

    12 | Trivizier | 7/8 - 2017

    MEMO

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    http://www.nationaletaptoe.nl/2017/https://www.defensie.nl/onderwerpen/bronbeek

  • OP vrijdag 6 oktober zal van 10.00 uur tot 18.00 uur een reünie plaatsvinden op de Joost Dourleinkazerne aan de Mokweg 18, te Texel. In augustus 1917 werd bij de Mok-baai op Texel een vliegkamp in gebruik genomen. Dit jaar viert de kazerne op Texel dus zijn 100-jarig bestaan. Al het personeel dat in de afgelopen jaren gediend heeft op het Amfibisch Oefenkamp Texel of de Joost Dourleinkazerne is welkom.De bijdrage voor deze reünie bedraagt € 35,- inclusief blauwe hap, een aantal con-sumpties en een klein aandenken aan deze dag. Het bedrag overmaken op Bank-rekeningnr. NL17INGB0705000079 t.n.v. Ministerie van Defensie FABK/Kasbe-heerder onder vermelding van ‘10511013 Reunie’. Vervolgens complementeert u de aanmelding door uw naam en achter-naam, rang (of functie) en dienperiode op Texel te mailen naar [email protected]. De organisatie zal op een later tijdstip nadere details voor deze dag bekend stellen. De inschrijving sluit op 8 sep-tember 2017.Mocht u in het bezit zijn van video en/of fotomateriaal geschoten op de Joost Dourleinkazerne in de afgelopen 100 jaar, wordt het aanbieden hiervan bijzonder gewaardeerd.

    OP 6 oktober is de jaarlijkse Dodenher-denking B&T op de Dumoulinkazerne te Soesterberg. De Dodenherdenking B&T zal deze keer in het teken staan van alle Trans-portbatters die tijdens of na de missie zijn omgekomen.

    OP 14 oktober 2017 zal ter afsluiting van het Jubileumjaar 25 Jaar Transportbatal-jon een reünie worden georganiseerd op de Legerplaats Stroe/Garderen. Hierbij zijn alle veteranen uit de doelgroep (zie onder) en hun partners welkom.De doelgroep van het Jubileumjaar zijn alle veteranen van 1 (NL/BE) VN Transport-bataljon, 1 (NL) VN Support Command, 1 (NL/BE) VN Logistiek- en Transportbatal-jon, 1 (NL) Logistiek- en Transportbataljon IFOR, 1 (NL) Logistiek Bataljon IFOR, 1 (NL) PodCie, LogBase Zulu (Zagreb), LogBase Sierra (Split), BH-Command, Redeployment Commando en de echtgenoten/partners van alle bovengenoemde veteranen.

    Meer informatie: http://25jaartransportbataljon.org

    REÜNIES EN HERDENKINGEN

    Dit jaar viert de kazerne op Texel dus zijn 100-jarig

    bestaan.

    7/8 - 2017 | Trivizier | 13

    REÜNIES

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    mailto:Reunie.JDKAZ%40mindef.nl?subject=http://25jaartransportbataljon.org/http://25jaartransportbataljon.org/mailto:Reunie.JDKAZ%40mindef.nl?subject=

  • VBMMedezeggenschapsdag

    2017

    Dit jaar organiseert de VBM zijn jaarlijkse medezeggenschapsdag rond een beleidsthema dat richting moet geven aan de toekomstige inrichting van de krijgsmacht:

    De Adaptieve Krijgsmacht en de rol en werkwijze van de medezeggenschap in een nieuwe werkelijkheid.

    Datum: woensdag1 november 2017

    Verdere informatie over het programma

    volgt na het zomerverlof

    Het belooft een boeiende dag te worden en

    zoals gebruikelijk gaan we weer zorgen

    voor interessante sprekers

    Meer informatie in de komende edities

    van de Trivizier

    Noteer de datum!

    14 | Trivizier | 7/8 - 2017

    MC-DAG

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Het bureau ondersteuning medezeggenschap

    (BOM) van de VBM ontvangt regelmatig vragen over

    onderwerpen die de medezeggenschapscommissies

    bezig houden. Deze keer: internet.

    Medezeggenschap en internetIs Defensie verplicht om internet te voor-zien op de legering en wat is de rol van de medezeggenschapscommissie (MC) hierin?

    Alvorens in te gaan op de rol van de MC eerst wat achtergrondinforma-tie. In 2008 is op aanbeveling van de commissie Staal onder andere geld vrijgemaakt voor het aanschaffen en installeren van gratis wifi op alle defensielocaties, inclusief schepen. Uit de in 2013 geïnventariseerde ergernissen (‘dissatisfiers’) blijkt dat de internetvoorziening nog steeds in de top 10 ergernissen voorkomt. In de P-rapportage 2015 aan de Tweede Kamer heeft de Minister gemeld dat er nadere investeringen voor betere internetverbindingen op de kazernes worden gedaan. Voor echte verbetering van internet aan boord van schepen heeft Defensie geen geld (eist een

    investering van € 3,5 miljoen en gaat dan op jaarbasis € 4,5 miljoen kosten).

    De artikelen 25 of 27 in het Besluit Medezeggenschap Defensie bieden ruimte het onderwerp op de agenda te plaatsen. Artikel 25 geeft aan dat in de overlegvergadering aangelegenheden aan de orde gesteld kunnen worden die de diensteenheid betreffen en waarvan de MC behandeling wenselijk acht. Artikel 27 geeft aan dat de MC op basis van het initiatiefrecht het hoofd van de diensteenheid (HDE) schrifte-lijk voorstellen kan doen ten aanzien van de onderwerpen, bedoeld in artikel 25, eerste lid, voor zover het hoofd van de diensteenheid bevoegd is daarover

    maatregelen te treffen. In artikel 27 is opgenomen dat het initiatiefrecht niet beperkt is tot aangelegenheden waarover de MC kan adviseren, maar geldt voor alle onderwerpen die in de overlegvergadering aan de orde kun-nen komen. Een voorstel moet wel schriftelijk worden gedaan en het HDE is verplicht het voorstel ten minste eenmaal in een overlegvergadering te bespreken en de MC vervolgens schrif-telijk en gemotiveerd mee te delen of en in hoeverre hij overeenkomstig het voorstel zal beslissen. De medezeggenschap kan dus gebruik maken van het initiatiefrecht en dit onderwerp op de agenda plaatsen. Uit bovenstaande informatie blijkt dat het onderwerp op het hoogste niveau de aandacht heeft en dat Defensie er budgetten voor vrijmaakt. Het feit dat het in de top 10 ergernissen voor-komt, geeft ook aan dat dit onderwerp onder het personeel leeft en vanuit die optiek (welzijn m.b.t. arbeid of woon/werk en leefklimaat) is het gerecht-vaardigd hierover met het HDE overleg te voeren. Overigens is in het BMD gere-geld dat op locaties waar meerdere eenheden gehuisvest zijn (nader gedefinieerd in artikel 8) een Locatie Medezeggenschapscommissie inge-richt kan worden. Deze MC voert dan overleg over aangelegenheden met betrekking tot het woon- en leefkli-maat bij de diensteenheid (artikel 29, eerste lid onder D). De LMC is dan het overlegorgaan dat namens het perso-neel bovenstaande volgens de regels zoals hierboven is vermeld aan de orde stelt. Voor meer informatie kunt u terecht bij bureau ondersteuning medezeggenschap: [email protected]

    7/8 - 2017 | Trivizier | 15

    OM TE WETEN

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    mailto:mzo%40mijnvbm.nl?subject=

  • DIENSTTIJDOVERZICHTEven een reactie op de ‘Tip van de helpdesk Wat moet u met het Diensttijdoverzicht’. Bij het ABP kun je terugkijken, in mijn geval, vanaf het jaar 2001. Dus de jaren vanaf indienst-treding(1974 in mijn geval) tot 2000 zijn niet zichtbaar. De tip die ik elke mili-tair zou willen meegeven 'Hou je eigen personeelskaart bij'. ABP geeft vrij sum-mier informatie - In dienst meetelwaarde 100% - UGM deeltijdpercentage 100% meetelwaarde 50% - Uitzending deeltijd-percentage 100% meetelwaarde 200%. U geeft in het artikel al aan, dat voor de aanlevering van deze gegevens het ABP afhankelijk is van uw oude werkgever. In ons geval defensie. Daar wringt hem de schoen, de gegevens van defensie zijn alles behalve betrouwbaar.Daarom is het zo belangrijk je eigen per-soneelskaart bij te houden, voor wat betreft plaatsingen, detacheringen, medailles, uitzendingen etc.. 10 maanden voordat ik de dienst verliet in 2008 heb ik een uitdraai aangevraagd uit Peoplesoft.Bij de overzetting van papier naar Peoplesoft is het e.e.a. verkeerd gegaan. Zo ontbraken er bij mij medailles of stond er een verkeerde vermeld. Plaatsingen ontbraken en sloten niet op elkaar aan. Dubbeltelling Irak ontbrak. Alles keu-rig vermeld op een A4 en via email naar de personeelsdienst, in de hoop dat het gecorrigeerd zou worden.Onlangs (januari 2017) kwam ik erachter dat het nog niet allemaal rechtgetrokken is. Ik moest namelijk, voor mijn AOW-opbouw, de gegevens van mijn personeelsdossier aanleveren. Dit kun je aanvragen via het formulier 'Verzoek gegevensverstrekking uit persoonsdos-sier' ([email protected]). Dus mijn staat van dienst is verre van correct. Diensttijdgratificatie van 35 jaren, 4 maan-den te laat. Kruis voor betoonde mars

    vaardigheid (6x)is nog niet weten door te dringen tot mijn staat van dienst. Plaatsing Hr.Ms. van Nes ontbreekt nog.Dan is het maar te hopen dat het goed is gegaan met mijn talrijke passages NKK (i)(u) (N)(Z), dubbeltelling tropen.Het is trouwens te hopen dat u wijs kunt worden uit het personeelsdossier, bij mij waren het 21 bladzijdes uit diverse systemen. M.v.g., H.J. Terpstra

    HOOGGEACHTE GENERAAL!Gevoegd mijn schrijven, zoals dit ver-zonden is aan de Commandant der Strijdkrachten.Ik heb een reactie en uitnodiging gehad van de Chef Kabinet om met deze autori-teit van gedachten te wisselen. Ik ben hier niet op ingegaan, maar heb de kolonel verzocht, mijn schrijven door te geleiden naar de CdS.Ik heb van de CdS geen enkele reactie mogen ontvangen.M.v.g., D. Derks

    “Hooggeachte Generaal, (Met vulpen geschreven)Ik zal mij eerst even voorstellen. Mijn naam is Dirk Derks, Kapitein der Mariniers b.d. Ik heb het voorrecht gehad 34 jaar te mogen dienen bij het Korps Mariniers. Voortgekomen uit het korps onderofficie-ren en uiteindelijk benoemd tot officier. Bij het Korps noemt men dit ook wel een OMAG. De betekenis hiervan is Officier Met Arbeiders Gezicht. Ik heb hiervoor ontzettend mijn best gedaan en ben er dan ook zeer trots op. Altijd met een grote mond in de modder gestaan, en dus bij voorbaat uitgesloten om op “Het Plein” te mogen dienen. Maar dit alles terzijde.Bij het vernemen via de media, dat u binnenkort het Haagse strijdtoneel gaat verlaten, heb ik besloten u aan te schrij-ven. De reden hiervoor is dat ik als volger

    van defensie, heb kunnen vaststellen dat de Nederlandse Krijgsmacht van van-daag in een zeer deplorabele situatie verkeert. Ik en vele collegae met mij, zijn zich ervan bewust dat u als viersterren-generaal een uitvoerder en adviseur bent van de politiek. Toch meen ik te mogen stellen, dat u mede verantwoordelijk bent voor de reeds genoemde staat waarin onze gewaardeerde Strijdkrachten zich in bevinden. U stelt dat Nederland zich in slaap heeft laten sussen. Ik denk dat de politieke en militaire leiding (bewust) een extreem lang dutje heeft gedaan in scheepstijd. De ogen sluiten voor de wer-kelijkheid kost niets in financieel opzicht. In de velddienst zou dit kunnen leiden tot catastrofale situaties.Ik volg alles wat met mijn voormalig werkgever te maken heeft op de voet. Het gaat al lange tijd niet goed en onder uw bevel is de actuele situatie nog verder verslechterd. Ik doel hiermede op de ope-rationele inzet, het personeel en uiteraard de post-actieven waar ik zelf toe behoor. De Marine is uitgekleed, de Luchtmacht is uitgekleed en ook uw Landmacht is uitgekleed. Alleen de Marechaussee is er als enige in de plus uitgespron-gen. Begrijpelijk, want dit onderdeel houdt zich dagelijks bezig met wat alle Nederlanders hoogst belangrijk vinden. Namelijk veiligheid binnen de eigen gren-zen. Daar komt bij dat de gemiddelde Nederlander er geen idee van heeft dat de Marechaussee een militair onderdeel van de Krijgsmacht is. Gods eigen Wapen kan dus nu en in de toekomst onbeperkt worden versterkt en ingezet.De politiek heeft er, naar mijn oordeel, een bende van gemaakt. En ik zie dit de komende jaren niet drastisch veranderen. Onder excuus voor het woordgebruik. Het is ook niet voor niets, dat de poli-tieke en militaire leiding de rode kaart hebben gekregen van het personeel. In

    16 | Trivizier | 7/8 - 2017

    GEACHTE RED CT IE Postbus 93037 2509 AA Den Haag, email: [email protected]

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    mailto:redactie%40mijnvbm.nl?subject=

  • de voetbalwereld dien je dan het veld te verlaten, maar in de politiek is dat helaas anders geregeld.U als bevelhebber en adviseur van de politiek had hier, naar mijn persoonlijke mening, protest tegen aan moeten teke-nen. U had het tij moeten doen keren. Ja, ik ben mij er terdege van bewust, dat ik natuurlijk geen kijk heb op wat er achter de schermen gebeurt. Maar ik blijf er een slecht gevoel aan over houden.Nu is het zo dat afzwaaiende generaals en admiraals daags na het aantrekken van het burger, nog wel eens een fel artikel in de krant schrijven. Daarin geven zij weer hoe het allemaal had moeten gaan. Ik heb dat nooit begrepen. Waarom niet eerlijk zeggen waar het op staat tijdens het uit-oefenen van de functie. Ja, ik begrijp het, politiek incorrect.

    Terug naar mijn gewaardeerde krijgsmacht.De inhaalslag, daar waar het materi-eel betreft zal vele jaren gaan vergen. Bijzondere kennis en hoogwaardig mate-rieel is verloren gegaan. Ik doel hierbij op bijvoorbeeld onze cavalerie. Onze vloot is gedecimeerd tot een aantal schepen, waarvan vele hoognodig toe zijn aan vervanging. De Luchtmacht heeft in de toekomst de beschikking over 37 JSF vliegtuigen. Ik ben geen operationeel planner, maar na onderhoud, training en QRF zullen er toch bitter weinig toestel-len over blijven voor andere zaken. Op personeel gebied zijn ook immense problemen. Grote uitstroom en weinig, maar in ieder geval onvoldoende animo om te gaan dienen. De “lat” wordt naar beneden toe bijgesteld om dan toch maar enigszins te proberen om mensen, met de juiste opleiding, binnen de poort te krijgen.Uw en mijn krijgsmacht staan nu ook al langer bekend vanwege slechte arbeids-

    voorwaarden. Men staat stil in salaris en krijgt men een verhoging, dan wordt deze ogenblikkelijk ongedaan gemaakt door extra inhoudingen. Ik treed niet in detail, maar u weet als geen ander wat ik bedoel.Mijn eigen achterban, de post-actieven is door defensie bij het oud vuil neerge-zet. Door het constant veranderen van de spelregels vissen velen achter het net. Het zogeheten AOW gat. De bijzondere posi-tie van de militair kost extra geld, en dan is die positie niet meer zo bijzonder.De Minister en de Directeur Personeel hebben tijdens de vele rechtstreeks uit-gezonden debatten en hoorzittingen duidelijk laten zien, dat men er werkelijk alles aan doet om maar niet te hoeven betalen. Resultaat, een stortvloed van rechtszaken, waaronder ondergete-kende, tegen de Minister. Bedroevend, om dit op je oude dag allemaal nog mee te moeten maken.Resumerend durf ik te stellen, dat u wei-nig redenen zult hebben om opgewekt terug te kijken op uw tijd als Commandant der Strijdkrachten. Ik heb u, behoudens een voordracht over het klimaat en de gevolgen daarvan verder niet kritisch gehoord. Uw visie over de klimaatver-andering en de gevolgen daarvan kan ik ook niet delen met u. De situatie in Afrika is wezenlijk niet anders dan honderd jaar geleden. Hongersnood, sterfte, geloof, wapengeweld en het meest belangrijke, een ongebreidelde voortplantingscyclus zijn in deze regio van alle tijden. Het komt alleen door de moderne media meer tot hun en ons. Als het dan ook nog gefacili-teerd wordt met een militaire veerdienst over de Middellandse Zee dan gaan alle sluizen open. Zo zijn er de afgelopen 24 uur weer meer dan drieduizend aange-land op Sicilië . Met de “Fast Ferry” van de Italiaanse Kustwacht.Men zou ook kunnen stellen, een

    instroom die nooit meer zal stoppen. Een instroom die uiteindelijk zal leiden tot grote instabiliteit in Europa en dus ook ons eigen Vaderland.Generaal ik besef dat ik kritisch ben geweest. Het spijt mij, maar het is niet anders. Rest mij slechts u en diegene die u lief zijn een goede en gezonde toe-komst toe te wensen. Ik heb mij er niet in verdiept, maar ga er zo maar van uit, dat u geen last heeft van het AOW gat. Mocht dit wel zo zijn, dan beschouw ik u als mijn “Brother in Arms.”Met de meeste Hoogachting, (Met vulpen geschreven)D. Derks.-Kapitein der Mariniers b.d.

    KATJE HALENIn uw Trivizier , jaargang 71 nummer 6 juni 2017, schrijft de heer Bax een verhaal over

    de MOKH, en vertelt dat er mooie foto’s van Rien Poortvliet in het restaurant han-gen (katje halen en sloep naar de wal). Hier ben ik het dus niet mee eens omdat het geen foto’s zijn maar schilderijen. Deze schilderijen heb ik gemaakt voor de ziekenverplegers van de Koninklijke Marine. Zie bijvoorbeeld mijn website: fs.scargo euGroetjes, Simon Scargo

    7/8 - 2017 | Trivizier | 17

    GEACHTE RED CT IEPostbus 93037 2509 AA Den Haag, email: [email protected]

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    http://fs.scargo.eu/mailto:redactie%40mijnvbm.nl?subject=

  • Op dinsdag 30 mei zagen de onder-handelaars van de bonden en Defensie elkaar weer in een vergadering van het Sectoroverleg Defensie (SOD). Na meerdere intensieve weken, waarin defensiemedewerkers overal in het land werden geïnformeerd over het eindbod en achterbanraadpleging plaatsvond, was het moment gekomen om aan te geven wat de achterban van de verschillende bonden vond. Elke vertegenwoordiger heeft op zijn eigen wijze verteld op welke wijze

    het betrekken van de achterban heeft plaatsgevonden en wat daarvan de uit-komst was. Bovendien is een nadere duiding van die uitkomst weggegeven. De uitkomst van de achterbanraad-pleging bleek bij elke bond ongeveer hetzelfde te zijn. Sommigen gaven aan een enkeling gehoord te hebben die het eindbod steunde, anderen gaven aan dat 80 tot 90 % van de geraadpleegde leden aangaf dat het eindbod door de shredder kon. Ook de burgermedewer-kers en FPS’ers in de fases 1 en 2 wezen het eindbod massaal af.

    In de toelichtende sfeer werden door verschillende bonden reacties die bin-nen waren gekomen letterlijk geciteerd of verteld. Het beeld van de kille cijfers werd daarmee extra gekleurd. Door alle bonden werd op de een of andere wijze aangegeven dat de uitkomst niet alleen iets zegt over het eindbod zelf. Duidelijk is dat de teleurstelling, de frustratie, de woede veel dieper zit. De gedachte dat deze zich uitsluitend richt op het geboden pakket aan arbeids-voorwaarden is onjuist. Het gaat ook over tekorten aan materieel, aan

    Defensieheeft een probleem

    De defensiebonden hebben het eindbod van Defensie afgewezen. De uitslag

    van de achterbanraadpleging geeft een beeld dat lijkt sterk lijkt op de

    verkiezingsuitslagen van Wit-Rusland of Kazachstan.

    80 tot 90 % van de geraadpleegde leden gaf

    aan dat het eindbod door de shredder kon.

    18 | Trivizier | 7/8 - 2017

    VERENIGINGSNIEUWS

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • oefenmogelijkheden, aan opleidings-faciliteiten, etc. In alle reacties kwam het ontbreken van perspectief, het gevoel van in de steek worden gelaten door de leiding, het niets terug zien van de mooie woorden tot uiting. In een reactie gaf Defensie aan te erkennen dat er veel problemen zijn. Problemen waaraan gewerkt wordt of moet gaan worden. Edoch: de finan-ciële kaders laten op dit moment niet toe dat er gesproken kan worden over een verbetering van het bod. Een nieuw voorstel zit er niet in. Mogelijkheden om het mandaat te verruimen ziet Defensie niet. De kaders staan vast. Defensie heeft een probleem. Nee, Defensie heeft meerdere problemen. Erkenning daarvan kan gezien worden als een stapje. Erkenning daarvan kan ook gezien worden als mooie woorden. In elk geval staat vast dat vooralsnog boter bij de vis niet aan de orde is. Voor de boer geldt, zoals het spreekwoord luidt, dat hij vis eet als het spek op is, voor de defensiebonden geldt dat niet. We kunnen niet tevreden zijn met wat we hebben. Er moet juist veel gebeu-ren. De onvermijdelijke conclusie luidt dan ook dat de minister met acties gedwongen moet worden om uit de schuttersput te komen.

    De wereld op zijn kop!Dinsdag 30 mei verscheen er op intra-net een bericht onder de kop: Geen arbeidsvoorwaardenovereen-komst voor defensiepersoneel.In dat bericht wordt aangegeven dat de Minister, de SG en de CDS teleur-gesteld hebben gereageerd op de afwijzing van het eindbod. Als cen-trales kunnen we ons dat vanuit hun perspectief voorstellen. Het bericht

    vervolgt met de tekst dat zij het betreu-ren dat de bonden er opnieuw voor hebben gekozen om niet in te gaan op een belangrijk pakket maatregelen waaronder 2% loonsverhoging, een nieuw diensteindestelsel, etc. Daarmee spreken zij hun teleurstelling in u, de defensiemedewerkers, uit. De bonden bestaan uit leden. Leden werkzaam bij Defensie. Zij hebben met een uitslag die in menig voormalig Oostblokland als verkiezingsuitslag vóór de zit-tende leiding met gejuich zou worden ontvangen, uitgesproken het eindbod maar belabberd te vinden. Dat consta-terende is het antwoord op de vraag wie nu beter weet wat er leeft, wat het gevoel is op de werkplek, niet moeilijk te geven. De defensiemedewerkers heb-ben gesproken en de bonden zijn het doorgeefluik van hun boodschap. Als zij de boodschap van de boodschapper betreuren, betreuren zij dus uw opvat-ting. Daarmee wordt de al aanwezige kloof tussen leiding en medewerkers (die uit de vorig jaar gehouden enquête al duidelijk bleek) niet verkleind maar juist vergroot.

    Acties: we sluiten geen enkele vorm uitVoor het defensiepersoneel is het nu stilte voor de storm, maar de samen-werkende defensiebonden zitten niet stil. Sinds onze leden het eindbod van de Minister afwezen, komen we regelmatig bijeen om het komende

    actietraject in goede banen te leiden. De piketpalen zijn geslagen, nu zijn we driftig aan de slag met het uitwerken en in gang zetten van acties die indruk maken op de minister, de politiek en het Nederlandse publiek. En dat kan werkelijk van alles zijn. We sluiten geen enkel middel uit dat voor militairen, maar ook voor de burgermedewerkers bij Defensie, geoorloofd is. Wat bedoe-len we daarmee? Burgermedewerkers hebben in tegenstelling tot militairen wel stakingsrecht.

    Maar ook stiptheidsacties door militairen, bijvoorbeeld door de mare-chaussee op Schiphol, behoren tot de mogelijkheden. Ook die vormen van actie sluiten we niet uit. Want kenne-lijk is het nodig dat onze acties echt pijn gaan doen. Daar worden mensen wakker van. En dat is nodig, want onze eerdere signalen hebben duidelijk niet genoeg indruk gemaakt op de minister en de rest van de politici. Tijd dus om een echte wake up call te geven. Zodat het defensiepersoneel eindelijk de erkenning en waardering gaat krijgen die het toekomt. Met andere woorden: een fatsoenlijke cao, maar ook een werkgever die afspraken nakomt!Natuurlijk houden we u op de hoogte van de ontwikkelingen. Hou daarom ook de website, Facebook en Twitter in de gaten.Kijk op www.defensiepersoneelinactie.nl

    Acties: we sluiten geen enkele vorm uit!

    7/8 - 2017 | Trivizier | 19

    VERENIGINGSNIEUWS

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

    http://www.defensiepersoneelinactie.nl/http://www.defensiepersoneelinactie.nl/

  • Circa 90.000 bezoekers kwamen op zaterdag 24 juni af op de dertiende editie van de Veteranendag in Den Haag. De gezamenlijke bonden heb-ben dit jaar rondom de Veteranendag in beperkte vorm (publieksvriendelijk) actie gevoerd. Tussen het Malieveld en het NS-station Den Haag centraal werden ballonnen, stickers en ander actiemateriaal uitgedeeld en werden bezoekers van de Veteranendag aange-sproken. De bonden bemerkten dat er zeer veel begrip en steun bestaat voor de acties. Velen gaven aan de petitie te willen tekenen.In aanloop naar de jaarl ijkse Veteranendag, op donderdag 15 juni, hield de Tweede Kamercommissie voor Defensie een rondetafelgesprek met deskundigen en belanghebbenden over de Veteranennota. VBM-voorzitter Jean Debie heeft tijdens dit gesprek een aantal aandachtpunten benoemd.

    Debie: “De afgelopen jaren is er met de komst van de veteranenwet veel ver-beterd op het gebied van erkenning en waardering voor de veteraan. De zorg voor, tijdens en na de uitzending van de militair en de zorg voor het thuisfront is een punt van blijvende aandacht. Het lijkt erop dat het in 2014 ingevoerde veteranenloket goede diensten bewijst. Dit heeft een keerzijde: doordat de Vete

    rane

    ndag

    Ve

    el s

    teun

    voo

    r def

    ensie

    pers

    onee

    l

    Ballonnen, stickers en ander actiemateriaal werden uitgedeeld en bezoekers aangesproken.

    20 | Trivizier | 7/8 - 2017

    VERENIGINGSNIEUWSVETER ANENDAG 2017

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • weg naar het veteranenloket goed wordt gevonden, ontstaat een capaci-teitsprobleem bij het veteranenloket en de keten erachter om op een rede-lijke termijn ondersteuning en zorg te verlenen. Ook is het zo dat reïntegra-tietrajecten bij Defensie soms ernstige vertraging oplopen. Probleemanalyses en plannen van aanpak worden veelal te laat opgemaakt. Ook lopen de wachttijden bij het Bureau Bijzondere Medische Beoordelingen (BMB) enorm op. Doordat Defensie de verplichte stappen in het reïntegratietraject (Wet verbetering poortwachter) met veel vertraging doorloopt en BMB soms in een heel laat stadium de militair keurt, kan het zijn dat de PTSS in een laat stadium wordt vastgesteld. Dat is niet alleen nadelig voor de behandeling maar ook voor de reïntegratie.”

    Veteranen inloophuizenTijdens Vetera nend ag ple it te de Ombudsman, in zijn rol als Veteranenombudsman, voor betere financiering van de veteranen inloophui-zen. Veel huizen worden nu gefinancierd uit subsidies, giften en donaties. De ombudsman vindt dat een structurele vorm van financiering vanuit de rijks-overheid meer op zijn plaats is.

    Ook op zondag 25 juni werd tijdens de Marine dagen opgeroepen de petitie te tekenen.

    Ballonnen, stickers en ander actiemateriaal werden uitgedeeld en bezoekers aangesproken.

    7/8 - 2017 | Trivizier | 21

    VERENIGINGSNIEUWS

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • In Kerkrade waren (oud-)medewerkers aanwezig, vooral van POMS-sites in Zuid Limburg. Er was ook een mede-werker van zo’n Amerikaans legerdepot uit het Noord-Oosten van Nederland aanwezig. Net als een oud-medewer-ker van het NAVO-hoofdkwartier in Brunssum. Zij zaten om de tafel met Ronald van der Graaf, projectleider van het RIVM-onderzoek, Jean Debie, voorzitter VBM, Peter Wulms, voor de VBM lid van de Paritaire Commissie, en Hanneke Nummerdor, VBM-jurist. De aanwezige (oud-)medewerkers hebben hun twijfels en soms ook onge-noegen geuit over de wijze waarop het onderzoek tot nu toe verloopt en over

    hoe met hen wordt gecommuniceerd. Deze twijfel en dit ongenoegen hebben te maken met een aantal punten.Zo waren sommige deelnemers ver-baasd dat ze geen uitnodiging hadden gekregen voor deelname aan de gespreksrondes die het RIVM heeft georganiseerd. Hoe zit dat?De eerste gespreksronde was een inventarisatie van alle kennis van en ervaringen met het werken met chroom-6. Voor deze ronde heeft iedereen die zich heeft aangemeld bij het CAOP een uitnodiging gekregen, waarbij niet is uit te sluiten dat daarbij fouten zijn gemaakt. De tweede ronde met focusgroepen was voor het contro-

    Op 23 mei waren 15 personen – in grote meerderheid

    leden van de VBM – aanwezig in een zaal van

    Abdijhotel Rolduc in Kerkrade. Een mooie gelegenheid

    om ervaringen met het chroom-6 en CARC onderzoek

    uit te wisselen en voor de VBM om nadere informatie

    te geven.

    Chroom 6 en CARC:bonden gaan voor collectieve regeling

    22 | Trivizier | 7/8 - 2017

    CHROOM- 6

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • leren en aanvullen van de resultaten van een onderzoek in de beschikbare documenten bij Defensie over de (scha-delijke) stoffen en de manier waarop daarmee werd gewerkt. Er werd daarbij doorgevraagd op de feitelijke werkwijze en de omstandigheden waaronder met chroom 6 en CARC is gewerkt op de locaties. Voor deze ronde was het niet nodig om iedereen uit te nodigen. Daarom heeft niet iedereen hiervoor een uitnodiging gekregen.

    Niet serieus genomenErnstiger is het dat een aantal deel-nemers vertelt dat zij zich door de onderzoekers niet serieus genomen voelden. Met name in de tweede ronde hebben onderzoekers opmerkingen van deelnemers genegeerd en zelfs tegen-gesproken. Ronald van de Graaf gaf aan dat de onderzoekers opdracht heb-ben gekregen voort te borduren op de al beschikbare kennis en dus gerichte vragen zijn gaan stellen. Dat ging op zo'n manier dat sommige deelnemers zich niet serieus genomen voelden. Dat is niet de bedoeling geweest, maar helaas wel gebeurd. Ronald gaf nog mee dat van deze tweede ronde gespreksverslagen worden gemaakt. “Stuur een verslag dat volgens u niet klopt gewoon terug met uw opmerkin-gen, aanvullingen en correcties.” Het wantrouwen bij de (oud) mede-werkers wordt niet alleen gevoed door de slechte ervaringen met het huidige onderzoek en vorige onderzoeken, zoals naar PX-10. Het komt ook door vragen zoals hoe het bijvoorbeeld mogelijk is dat het RIVM ineens komt met een eigen lijst van aandoeningen veroorzaakt door chroom-6. Een lijst die ook nog eens afwijkt van de lijst in de coulanceregeling.Peter Wulms legt uit aan dat de lijst die

    is gebruikt voor de coulanceregeling, een voorlopige lijst is. Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten heeft op verzoek van de bonden en Defensie deze lijst samengesteld. Deze lijst was niet gebaseerd op uitgebreid weten-schappelijk onderzoek, maar op een snelle ‘scan’ van de wetenschappelijke literatuur. Om snel tot een coulancere-geling te komen, is ervoor gekozen om toch deze lijst te hanteren.Het RIVM heeft nu een uitgebreid wetenschappelijk onderzoek gedaan. Het resultaat daarvan is de RIVM lijst. Het gaat hier om aandoeningen waarvan wetenschappelijk gezien dui-delijk is dat die bij de mens (en dus niet alleen bij dieren) door blootstelling aan chroom-6 kunnen zijn veroor-zaakt. Dat zegt overigens nog niet dat de aandoening ook door het werken bij Defensie is opgelopen.Het ligt voor de hand dat de lijst die wordt gebruikt bij de coulanceregeling wordt aangepast aan de nieuwe RIVM lijst. Maar dat is geen automatisme. De coulanceregeling is een onder-werp van overleg tussen Defensie en de bonden. Vanwege het cao-conflict is het overleg, ook over de coulancere-geling, opgeschort. Voorlopig kent de coulanceregeling dus nog de originele lijst van de Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.

    Duurt langVele betrokkenen vragen zich af waarom het onderzoek zo lang moet duren. Daar zijn, zo zet Peter Wulms uiteen, meerdere redenen voor.Wij hebben er bewust voor gekozen om een proces in te richten dat zorgt voor een onafhankelijk onderzoek waar-bij we zeker weten dat de vragen van alle betrokkenen worden beantwoord. Bovendien wilden we zeker weten dat

    7/8 - 2017 | Trivizier | 23

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • alle betrokkenen hun bijdrage aan het onderzoek kunnen leveren. Zo wilden we onder andere voorkomen dat dit onderzoek dezelfde kritiek zou krijgen als het eerdere onderzoek naar PX-10.Dat heeft ertoe geleid dat er een Paritaire Commissie is van bonden en Defensie. Die begeleidt het onder-zoek van het RIVM. Het is dus niet Defensie die het onderzoek aanstuurt, maar de Paritaire Commissie onder onafhankelijk voorzitterschap van Ruud Vreeman.Professor Wilfried Nolten staat de Paritaire Commissie bij in de beoor-deling van de onderzoeken en de onderzoeksresultaten. Daarnaast is er een inhoudelijke klankbordgroep. Het RIVM legt onderzoeksopzet en onderzoeksresultaten voor aan die groep, die bestaat uit deskundigen op wetenschappelijk en juridisch gebied. Deze deskundigen zijn voorgedra-gen door alle belanghebbenden, zoals bonden, defensie en letselschadeadvo-caten. Pas nadat de klankbordgroep is geraadpleegd en haar opmerkingen zijn verwerkt, gaan de onderzoeksresulta-ten naar de Paritaire Commissie. Door deze waarborgen is er een zorgvuldig proces ingericht, maar deze zorgvul-digheid leidt onvermijdelijk tot een onderzoek dat wat langer duurt.Een andere reden waarom het onder-zoek lang duurt, is dat er voor is gekozen om eerst alle mogelijke onder-zoeksvragen te verzamelen en iedereen te vragen zoveel mogelijk informatie te geven aan het RIVM. Daardoor weten we zeker dat alle vragen van belangheb-benden worden beantwoord. Het RIVM heeft daarnaast veel meer documenten aangeboden gekregen dan verwacht. Dat is natuurlijk goed nieuws, maar het doorspitten daarvan kost daarom ook meer tijd van verwacht.

    ‘Rekken’ is het laatste dat het RIVM en alle onderzoekers willen. Maar dat geldt ook voor de Paritaire Commissie. Peter Wulms maakt duidelijk dat de commissie stevige druk zet op het RIVM om vaart te maken. Er wordt iedere keer gezocht naar moge-lijkheden om snelheid te houden, bijvoorbeeld door extra menskracht in te zetten. Ten slotte laat Ronald van de Graaf weten dat de onderzoekers tijdens het onderzoek naar de risicobeoordeling regelmatig veel meer tegenkomen dan ze vooraf hebben kunnen inschatten. "Dit najaar is die beoordeling klaar, maar dan gaan we er voor zorgen dat het zo goed mogelijk gecommuni-ceerd wordt.”

    Juridische procedures: keuze voor collectiefEen veel gestelde vraag is wat iemand het beste kan doen als hij of zij Defensie aansprakelijk wil stellen voor de gevolgen van blootstelling aan chroom-6.Hanneke Nummerdor legt uit dat het mogelijk is om individuele juridische procedures te voeren. Maar in het schaderecht ligt de bewijslast in eerste instantie bij de benadeelde. Die moet dus aantonen dat hij (onbeschermd) met de schadelijke stof heeft gewerkt en dat die stof de directe oorzaak is van zijn ziekte. Het zou kunnen dat er een beroep wordt gedaan op de ‘omgekeerde bewijslast’ waardoor het aan de werkgever – Defensie – is om te ontkrachten dat de ziekte is veroor-zaakt door het werken met chroom VI. Het RIVM-onderzoek zou aanlei-ding kunnen zijn om een beroep te doen op de ‘omgekeerde bewijslast’. Hanneke Nummerdor vertelt kort iets over het verschil tussen de pri-

    24 | Trivizier | 7/8 - 2017

    CHROOM- 6

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • SCHADELIJKE STOFFEN CHROOM-6 EN CARCChroom-6 is een stof die direct na opname in het lichaam verantwoordelijk kan zijn voor schade aan lichaamscellen. De stof heeft een korte ‘vervaltijd’. Maar als de stof schade aanricht, kunnen die beschadigde cellen later de basis zijn voor ernstige aandoeningen. Chroom-6 was en is vrijwel altijd aanwezig in ‘primers’ (grondverflaag) van voertuigen, luchtvaartuigen en wapensystemen.CARC is een ‘coating’, een toplaag op met name voertuigen. CARC moet er voor zorgen dat je voertuigen die besmet zijn met ‘chemical agents’ (giftige chemische stoffen) makkelijk kunt reinigen. En wel op zo’n manier dat er geen restanten in de laklaag aanwezig blijven. De schadelijke stoffen in CARC vallen onder de groep isocyanade(s). Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat blootstelling aan die stoffen kan leiden tot immunologische aandoeningen.

    vaatrechtelijke procedure (zoals door advocaat Bedaux wordt gevoerd) en de bestuursrechtelijke procedure (die de VBM voert). In de privaatrechtelijke procedure verschillen Defensie en de benadeelden van mening over de vraag of de vordering ontvankelijk is bij de burgerlijke rechter. Als de rechter de vordering niet-ontvankelijk verklaart, heeft dat tot gevolg dat hij niet naar de inhoud zal kijken. Als de rech-ter naar de inhoud van de vordering gaat kijken, is het de vraag hoe hij de claim zal beoordelen en of het beroep op de ‘omgekeerde bewijslast’ wordt ingewilligd.De VBM voert namens haar leden vaker individuele aansprakelijkheids-procedures. Maar soms hebben we daar minder goede ervaringen mee als het gaat om een collectief onderwerp, zoals militairen die na inzet in een conflict-gebied te kampen krijgen met (zware) psychische problemen (PTSS). Jean Debie: “Wat we dus als bonden vooral niet meer willen, zijn schadeclaim-pro-cedures van 20 jaar of langer.” En Peter Wulms vult aan: “De belangrijkste vraag voor de bonden is: wat kunnen we doen voor al die mensen die een aandoening hebben opgelopen? Wat kunnen we mensen die zijn blootge-steld aan schadelijke stoffen bieden? We zetten in op een collectieve scha-devergoeding, zodat individuele (oud)medewerkers niet zelf naar de rechter hoeven.” Zodra de resultaten van het RIVM onderzoek bekend zijn, wil de VBM dus zo snel mogelijk tot een col-lectieve schaderegeling komen. Zo'n regeling ontneemt overigens niemand het recht om alsnog naar de rechter te stappen om zelfstandig een vergoeding voor geleden schade te eisen.De Paritaire Commissie heeft ook nog een andere opdracht naast het bege-

    leiden van het RIVM-onderzoek. Zij kan de minister adviseren over andere structurele arbozaken, die te maken hebben met gevaarlijke stoffen. Er zijn straks ongetwijfeld veel lessen te trekken uit de onderzoeksresultaten. De commissie kan de minister advise-ren hoe zij deze lessen kan gebruiken voor een goed arbobeleid. Wat de VBM betreft is het bovendien nodig te kie-zen voor een algemene en volledige aanpak voor het werken met gevaar-lijke stoffen, zodat we eindelijk eens afkomen van het alleen maar reageren op incidenten.

    Ronald van der Graaf.

    Peter Wulms.

    Jean Debie.

    Hanneke Nummerdor.

    7/8 - 2017 | Trivizier | 25

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Op vastgestelde tijdstippen zijn er landelijke (4 en 5 mei) en plaatselijke herdenkingen van gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. De her-denking van de Slag om Arnhem in september heeft nog ieder jaar veel belangstelling. Maar de langdurige Slag om de Schelde is nauwelijks lan-delijk bekend. Het bestuur van de afdeling Valkenburg bezocht histori-sche plaatsen op de dag van de grote herdenkingen in 2016. Gelet op de enthousiaste reacties geef ik u een kort inzicht in de betekenis van deze slag,

    de ‘Vergeten Slag’. Let op: Beelden van het in 1944 ondergelopen Walcheren worden veelal ten onrechte aangezien voor beelden van de watersnoodramp op 1 februari 1953.

    Langs de westkust van Europa bouwden de Nazi ’s vanaf 1942 de Atlantikwall, een Duitse verdediging-slinie die invasies moest voorkomen. De Scheldemonding werd daarbij één van de hoofdverdedigingen, vanwege de havens van vooral Antwerpen. De kusten in zuidelijk Zeeland werden

    Walcheren onder water!En ze herdenken en vieren het nog ieder jaar!

    Tekst: Fred BeerlageBestuurslid Afdeling Valkenburg

    De 70-jarige herdenking van de Slag om de Schelde.

    26 | Trivizier | 7/8 - 2017

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Kaart versterkingen zuidelijke Zeeuwse gebieden.

    versterkt met uitgebreide bunkercom-plexen. Zo werd het eiland Walcheren veranderd in één grote vesting. Er werden alleen al op Walcheren circa 300 grotere bunkers gebouwd met een wand- en dakdikte van 2 m of meer, alsmede honderden kleinere werken.

    De gea l l ieerden moesten de Atlantikwall doorbreken om een tweede groot westelijk front te creë-ren. Nadat de landing in Normandië was gelukt volgde een snelle opmars. Het bleek dat alle havens langs de kust volledig onklaar waren gemaakt. Een uitzondering was Antwerpen. Deze haven was in Duitse ogen immers toch niet bereikbaar. Antwerpen viel op 4 september 1944 vrijwel onbeschadigd in geallieerde handen. Nu volgde een langdurige strijd om de Westerschelde bevaarbaar te krijgen, die tot 8 novem-ber duurde.Het Duitse geschut op beide oevers moest worden uitgeschakeld en de mijnen in de Westerschelde geruimd.

    Vele militaire operaties waren hier-voor noodzakelijk. In Vlaanderen, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Beveland. Als laatste moest de verovering van Walcheren plaatsvinden. Dit eiland was veranderd in één grote vesting, met slechts één vrijwel onneembare toegangsweg over land: de Sloedam: 1600m lang en bij hoog water 40m breed. De geallieerden namen zeer drastische maatregelen. Het eiland moest compleet onder water worden gezet om de Duitse verdediging te ont-regelen. Nadat waarschuwingen waren afgeworpen, werden op 3 oktober 1944 hevige bombardementen uitgevoerd op de zeedijk bij Westkapelle. Zelfs de Nederlandse regering in balling-schap was over dit drastische plan niet vooraf geïnformeerd.Op 7 oktober volgden bombardemen-ten bij Fort de Nolle in Vlissingen en bij fort Rammekens. Op 17 oktober volgde Veere en ten slotte werden de sluizen bij Vlissingen vernield. Hiermee werd het grootste deel van Walcheren compleet overstroomd en waren de Duitse verdedigingswerken aan de landzijde niet meer bereikbaar of geheel uitgeschakeld. Het hoofd-kwartier in Middelburg was geheel omringd door water.

    Herdenken en vierenDe capitulatie van Duitse generaal Daser op de Dam in Middelburg op 8 november was dan ook een absoluut bevrijdingsmoment, dat steeds inten-siever wordt herdacht en gevierd. In het volgende nummer van Trivizier krijgt u de exacte gegeven van de her-denkingen en vieringen rond 28 en 29 oktober 2017. Maar noteert u alvast deze herdenkingsweek in uw agenda. Het zal u niet tegenvallen als u er bij bent.

    Terapin voertuig op Walcheren in 1944 Het grootste deel van Walcheren werd compleet overstroomd.

    De opmars van de geallieerde strijdkrachten van Normandië naar Berlijn.

    De Atlantikwall: Duitse verdedigingslinie tegen invasies.

    7/8 - 2017 | Trivizier | 27

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Hieronder enkele onderwerpen uit het Jaarverslag 2016 van de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel.

    Nog altijd moeten medewerkers van de VBM veel ondersteuning bieden aan medezeggenschappers bij lopende reorganisaties. In 2016 was dat met name het geval bij het FABK (Betalingskantoor) en Staf DMO (Materieel Organisatie; ver-huizing naar Utrecht) en de bataljons van de Nationale Reserve (Natres). De VBM maakt zich zorgen over de tanen-de belangstelling voor en betrokkenheid bij de medezeggenschap.Het RIVM-onderzoek naar de gezond-

    heidsrisico’s van blootstelling aan verf met chroom-6 of CARC (Chemical Agents Resistant Coating) dat in 2015 is gestart, leidt nog niet tot een eind-resultaat. 223 medewerkers hebben een uitkering ontvangen op basis van de coulance-regeling die bonden en Defensie zijn overeengekomen.

    Als gevolg van het centrale loonakkoord uit 2015, stijgen de salarissen per 1 janu-ari met 3%.Het ABP kondigt een forse verhoging aan van de pensioenpremies voor 2017. In de salarissen zullen die het effect van de salarisverhoging per 1 janua-ri 2016 helemaal tenietdoen. De VBM verwacht dat ook in de jaren daarna de premies omhoog zullen gaan. De drei-ging van kortingen op de pensioenen blijft bestaan.

    Bonden en Defensie hebben in 2016 een poging gedaan om tot een nieuw arbeidsvoorwaardenakkoord te komen (voor 2017 en verder). Dit is niet gelukt omdat de minister – zo bleek in sep-tember – de financiële zaken niet op orde had. Wel is er een begin gemaakt met het ‘cafetaria model’ bij Defensie. Defensiepersoneel krijgt de mogelijkheid om een deel van de eindejaarsuitkering in te zetten ten behoeve van een vergoeding voor woon-werkverkeer.

    In de loop van 2016 wordt steeds dui-delijker dat de personele en materiële inzetbaarheid van de krijgsmacht verder afneemt. Wel neemt het bewustzijn van het belang van Defensie toe. De VBM pleit in de media regelmatig voor een structurele injectie van 2,3 miljard euro.

    2,3

    28 | Trivizier | 7/8 - 2017

    VERENIGINGSNIEUWS

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • De VBM sluit het boek-jaar 2016 af met een positief saldo. Het aan-tal leden is nagenoeg gelijk gebleven en de

    contributiebijdragen zijn stabiel.------------------------------------------------

    De belastingservice van de VBM assisteer-de 3.400 leden bij het invullen van hun aan-giftes. Er werden 85

    huisbezoeken afgelegd en 100 aangif-tes per post verzorgd. ------------------------------------------------

    De juristen van de VBM namen 1059 nieuwe dos-siers in behandeling. Net als in 2015 was het grote aantal bezwaarschriften tegen het

    AOW-gat hiervan de belangrijkste oor-zaak. Eind 2016 waren 1556 juridische dossiers in behandeling (was 887). De juridische assistenten behandelden 29 nieuwe dossiers en woonden 26 hoor-zittingen bij.------------------------------------------------

    nabestaanden werden sociaal en administratief bijgestaan.------------------------------------------------

    Jean Debie in het nieuws met commentaar op 20 verschillende onderwerpen.------------------------------------------------

    ------------------------------------------------

    Tijdens een bezoek aan de West (Aruba en Curaçao) constateert de VBM in 2016 dat er een begin is gemaakt met de aanpak van klachten over de hoge lucht-vochtigheid op Marinekazerne Parera.Er zijn maatregelen genomen om de schokbelasting voor de bestuur-der en navigator van de Fast Raiding Interception and Special Forces Craft (Frisc) te verminderen. Maar de zitplaat-sen zijn nog niet aangepast. De VBM kaart dit weer aan bij Defensie.De tijdige functietoewijzing van perso-neel in de West aan het einde van hun plaatsing daar, blijft een punt van zorg.De VBM heeft daarnaast andere onder-werpen onder de aandacht gebracht van Defensie, onder meer de aanwe-zigheid van asbest en de naleving van voorschriften.

    De VBM strijdt op veel fronten voor het oplossen van het AOW-gat (de periode zonder inkomen tussen het eindigen van een leeftijdsontslag- of werkloosheidsuitkering en het berei-ken van de AOW-gerechtigde leeftijd). Dat gebeurt door lobbywerk in het par-lement, bijvoorbeeld door gesprekken met volksvertegenwoordigers, maar ook door deelname aan hoorzittingen over dit onderwerp. Het lukt niet om in het overleg het doel (voortzetting van de uitkeringen totdat militairen en burgers de aow-gerechtigde leeftijd bereiken) te realiseren. Daar loopt ook het overleg over de ontslagleeftijd van burgerme-dewerkers vast. Die staat formeel op 65 jaar, maar dat is onwettig. Verhogen van die ontslagleeftijd zou moeten leiden tot een aanpassing van de uitkerin-gen bij werkloosheid. Die uitkeringen zouden ook moeten stoppen bij de verhoogde ontslagleeftijd. Daar wil Defensie niet aan. Dan zouden ook de leeftijdsontslaguitkeringen voor militai-ren aangepast moeten worden. De VBM voert honderden juridische procedures.

    De contouren van een definitieve oplos-sing tekenen zich wel af. Defensie geeft gedupeerden een compensatie in de vorm van een uitkering die netto even hoog is als de netto-aow-uitkering. Burgermedewerkers krijgen daarnaast een compensatie voor het (verplicht) eerder laten ingaan van het ABP ouderdomspensioen.

    2016

    58 (was 68)

    33x

    1824 273.000 x BBTV-site werdvernieuwd

    5480

    10x 6x

    Verzorgd door de redactie.

    ontvangers (+16%)

    downloads VBM-app

    websitebezocht

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Volgens de Raad leidt het beëindi-gen van de UGM- en MWR-uitkering bij de leeftijd van 65 jaar, en het ver-volgens toekennen van de volgende compensatie:

    a. een bedrag ter hoogte van een netto AOW-uitkering; en

    b. het waar nodig verstrekken van een aanvulling tot 90% van hetgeen men op 65-jarige leeftijd netto zou hebben gehad als de AOW-leeftijd niet zou zijn verhoogd

    niet tot een ‘excessieve inbreuk op de gerechtvaardigde aanspraak’. De Raad oordeelt dat het onderscheid naar leeftijd objectief kan worden gerecht-vaardigd en dat daarom geen sprake is

    van verboden onderscheid naar leeftijd / leeftijdsdiscriminatie.

    Tussen partijen was niet in geschil dat de minister onderscheid naar leeftijd maakt door de UGM- en MWR-uitkering te beëindigen bij de leeftijd van 65 jaar. Alleen: onderscheid naar leeftijd is niet altijd verboden. Als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan, kan het onderscheid objec-tief worden gerechtvaardigd. In dit geval ging het vooral om de vraag of er sprake was van een ‘excessieve inbreuk op de gerechtvaardigde aanspraak ’ door de uitkering te beëindigen bij de leeftijd van 65 jaar en vervolgens gedu-rende het AOW-gat een compensatie toe te kennen.

    Op 1 juni 2017 heeft de Centrale Raad van Beroep (de

    hoogste bestuursrechter) uitspraak gedaan in een

    aantal zaken van militairen met een uitkering op

    grond van de Uitkeringswet gewezen militairen (UGM)

    of de Militaire wachtgeldregeling 1961 (MWR) die

    worden geconfronteerd met een AOW-gat.

    AOW-gat militairen:

    compensatieregeling voldoende volgens hoogste rechter

    30 | Trivizier | 7/8 - 2017

    AOW-GAT MIL ITA IREN

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Wat moet worden verstaan onder de gerechtvaardigde aanspraak? Tijdens de procedure is namens de UGM’ en MWR’s aangevoerd dat de ‘gerechtvaardigde aanspraak’ bestaat uit het laten doorlopen van de uitkering tot aan de (nieuwe) AOW-leeftijd. De Raad is het daar niet mee eens en over-weegt dat onder de gerechtvaardigde aanspraak moet worden verstaan: de situatie waarbij de AOW-leeftijd en de pensioenleeftijd 65 jaar is. In dit kader overweegt de Raad ook dat de minister geen rekening hoeft te houden met de (gevolgen van de) verhoogde pensioenrichtleeftijd. Voor de militair geldt dat zijn pensioen op grond van het ABP Pensioenreglement ingaat bij de leeftijd van 65 jaar (dit kan niet eerder en niet later ingaan). Tot 2015 werd het pensioen opge-bouwd tegen een pensioenrichtleeftijd van 65 jaar. Vanaf 1 januari 2015 wordt het pensioen opgebouwd tegen een hogere pensioenrichtleeftijd (thans 67 jaar). Voor de militair betekent dit dat hij het pensioen dat na 2014 is opge-bouwd dus ‘vervroegd’ moet opnemen: hij moet het pensioen laten ingaan bij de leeftijd van 65 jaar, terwijl een deel daarvan (het deel opgebouwd na 1 januari 2015) is opgebouwd tegen een hogere pensioenrichtleeftijd. Dit leidt tot een structurele verlaging van het pensioen. De Raad volgt de UGM’ en MWR’s niet in het standpunt dat de minister dit nadeel moet compenseren omdat ze dat ook bij de burgerambte-naren heeft gedaan. Volgens de Raad verschillen de situaties van elkaar.

    Is sprake van een excessieve inbreuk op de gerechtvaardigde aanspraak?Tijdens de procedure heeft de minister

    individuele inkomensoverzichten inge-bracht. De Raad zegt dat hieruit volgt dat tijdens het AOW-gat het netto inkomen om fiscale redenen lager is in vergelijking met de situatie dat de AOW-leeftijd nog steeds 65 jaar zou zijn geweest, maar ‘dat dit verschil beperkt is’. De Raad hecht belang aan het feit dat de minister garandeert dat de militair in ieder geval 90% van de ‘gerechtvaardigde aanspraak’ zal ontvangen. Daarom komt de Raad tot de conclusie dat er geen sprake is van een excessieve inbreuk en dat het onderscheid naar leeftijd objectief kan worden gerechtvaardigd. Kortom: er is geen sprake van verboden onderscheid / leeftijdsdiscriminatie.

    De VBM is teleurgesteld. Wij hadden gehoopt de Raad ervan te kunnen over-tuigen dat de UMG-uitkering moest doorlopen tot aan de AOW-leeftijd en dat de inkomensval nog steeds exces-sief is. Hoewel we in de loop van de procedure wel meer compensatie heb-ben kunnen afdwingen, moeten we genoegen nemen met deze definitieve uitspraak.

    Gevolgen voor lopende zakenDe UGM- en MWR-zaken die nog in de verzoek- bezwaar- of beroepsfase zit-ten, zullen naar verwachting door de minister van Defensie respectievelijk de rechtbanken overeenkomstig de uitspraak van de Raad van 1 juni 2017 worden afgedaan. Dit betekent dat ook in die zaken zal worden geoordeeld dat de huidige compensatie voldoende is. Het kan nog enige tijd duren voordat alle zaken worden afgedaan. Zodra mr. Hanneke Nummerdor-Buijs de besluiten dan wel de uitspraken in de individuele zaken heeft ontvangen, krijgt de betreffende cliënt bericht.

    Hoewel we in de loop van de procedure wel

    meer compensatie hebben kunnen

    afdwingen, moeten we genoegen nemen met deze definitieve

    uitspraak.

    7/8 - 2017 | Trivizier | 31

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • Op 9 mei 2016 stonden zeven mountain leaders en drie Nepalese sherpa’s op de zogenaamde ‘voortop’ van de 8.163 meter hoge Manaslu; een topprestatie.

    Mountain leaders zijn bergspecialisten van het Korps Mariniers en zijn conform de wapenspreuk van dit Korps ‘Qua Patet Orbis’ (zo wijdt de wereld strekt) wereldwijd expeditionair inzetbaar onder de meest extreme (weers)omstandigheden en in het meest extreme terrein. Gezien de grondwettelijke beschermingstaak en ambitie van de Nederlandse Krijgsmacht een vereiste. Mede daarom gaf generaal der mariniers Rob Verkerk begin 2016 de ‘final go’ voor de uitvoering van een internationale militaire expe-ditie naar de Himalaya. Een gewaagde beslissing op basis van weloverwogen risico, want ervaringen uit recentelijk optreden in Afghanistan, met uitlopers van de Hindu Kush bergketen tot boven 7.500 meter hoogte, concretiseerden de behoefte aan ken-nis voor het militair optreden op een dergelijke hoogte.De commandant der strijdkrachten (CDS) verzocht op basis van een zevental (operationele) doelstellingen de minister van Defensie in 2014 om instemming met de uitvoering van de expeditie. Mountain leaders van het Korps Mariniers zijn binnen de Nederlandse Defensie de specialisten voor het militair optreden in (hoog) gebergte en onder Arctische omstandigheden. Dit behelst ook optreden in de meest extreme geografische en klimatologische omstandigheden van de Himalaya. De behoefte aan adequate medisch inhoudelijke kennis voor het militair optreden in een dergelijke omgeving werd door de commandant van de Defensie Gezondheidsorganisatie onderschreven.

    Voldoende argumentatie voor de uitvoering van een prij-zige activiteit. Hierop werd al prematuur geanticipeerd met kostenbesparingen in het operationele jaarprogramma. Gereedstellingsoefeningen van mountain leaders werden geschrapt en het aan te kopen expeditie materiaal moest functi-oneel zijn voor toekomstige militaire opdrachten.De zwaarste afweging was echter het enorme levensbedreigende risico dat optreden in de Himalaya met zich mee brengt. Nooit eerder committeerde de Nederlandse Krijgsmacht zich aan een optreden in deze regio. Een concrete teamdoelstelling, gedegen veiligheidsplan en risico analyse, verplichte voorbereiding, dyna-misch militair planningsproces, en de onuitputtelijke inzet van de mountain leaders waarborgden een veilige terugkeer na een succesvolle beklimming.Hiermee bewees de Nederlandse Krijgsmacht te beschikken over specialisten die te allen tijde Qua Patet Orbis inzetbaar zijn. De tij-dens de expeditie uitgevoerde succesvolle reddingsactie voor een (hoogte)zieke sherpa op zo’n 7.000 meter hoogte, accentueert de unieke High Altitude Rescue Capability (HARC) van de mountain leaders van het Korps Mariniers. Deze expertise is essentieel voor de uitvoering van personnel recovery operaties, een expliciete verantwoordelijkheid jegens geïsoleerde Nederlandse militairen tijdens operaties. Het belang van deze kennis is ‘onbetaalbaar’. Het 26 man sterke internationale militaire expeditie team voerde een succesvolle beklimming uit zonder een enkel (medisch) inci-dent: mission accomplished. Een historische prestatie en unieke PR voor de Nederlandse Krijgsmacht.

    Chris Boumeester (Expeditieleider)

    Een topprestatie

    32 | Trivizier | 7/8 - 2017

    INGEZONDEN

    TERUG NAAR INHOUDSOPGAVE

  • De VBM-app is sinds de lancering in mei 2016 al zo’n 2000 keer gedownload. Het is een handige app als je snel een antwoord wil op een vraag over je rechtspositie. Of als je via een overzichtelijk formulier een vraag wil stellen aan de bond. Ook biedt de app altijd het laatste nieuws. Sinds eind april is er een vernieuwde en verbeterde versie van de app.

    Wat is er nieuw?• De app is uitgebreid met een makkelijke toegang tot

    documenten over ontwikkelingen op pensioengebied. Hiermee gaat een wens van met name de VBM-afdeling Den Helder in vervulling.

    • De tijdschriften van de VBM en BBTV (Trivizier en XRcise) zijn nu ook via de app interactief te lezen. Via de inhoudsopgave en cover kom je meteen bij het gezochte artikel. Vanuit elk artikel ben je met één klik terug bij de inhoudsopgave.

    Wat is er verbeterd?• De PDF-viewer in de android-versie is verbeterd. De

    weergave op smartphone en tablet is scherper en sneller. Ook is het mogelijk om de magazines in de ‘landscape’ modus te lezen. Aan een verbeterde versie voor iOS (tablet) wordt nog gewerkt.

    • De werking van de formulieren is verbeterd. Het is moge-lijk om sneller persoonlijke gegevens in te voeren.

    • De (op basis van individuele voorkeuren) ingestelde push-notificaties werken beter.

    • De update van de knoppen op het thuisscherm is verbeterd.

    • Diverse bugfixes en patches voor nieuwe OS-versies.

    De nieuwste versie van de VBM app is versie 1.0.8.Opmerkingen/suggesties voor verbeteringen zijn wel-kom bij de redactie: [email protected]

    VBM-APP!

    vernieuwd