ii

DEMOKRASİ:

DARBELER ve TEPKİLER

EDİTÖRLER

BETÜL KARAGÖZ YERDELEN

ABBAS KARAAĞAÇLI

MUSTAFA MALKOÇ YAŞAR

TOLGA ÇIKRİKÇI

ISBN 978-605-4239-65-8 Yayınevi Sertifika Numarası - 14320

iii

DEMOKRASİ: DARBELER ve TEPKİLER

Kapak Tasarımı ve İç Tasarım

Divan

Dizgi Merve ŞEN

Baskı - Cilt

Öncü Basımevi Kâzım Karabekir Caddesi, 85/2, İskitler/Ankara

Tel: (312) 384 31 20

ISBN 978-605-4239-65-8

Bu kitap, Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Karadeniz Stratejik Araştırma ve Uygulama Merkezi (KARASAM) işbirliğinde gerçekleştirilen ve Giresun Valiliği tarafından desteklenen “Darbeler ve Tepkiler” ana temalı “15-16 Aralık 2016 Uluslararası Demokrasi Sem-pozyumu” bildirilerinin bir kısmından yararlanılarak hazırlanmıştır. Kitabın tüm hakları, Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’ne aittir. İzinsiz kopyalanması yasaktır, kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Kitapta yer alan yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

31 ARALIK 2016, GİRESUN

DİVAN KİTAP

Mithatpaşa Cad. Nu: 54/21 Kızılay - Ankara Tel: (312) 431 01 48 Faks: (312) 431 01 47

www.divankitap.com divan@divankitap.com

DİVAN KİTAP, Divan Kitap Matbaacılık Basın Yayın Dağıtım ve Ajans Hizmetleri Ltd. Şti. yayın markasıdır.

iv

İÇİNDEKİLER

Türk Siyasi Hayatında Anayasal Rejime Yönelik Girişimler Hasret Ç0MAK.......……………………………………………………………………….………..1-10 Darbeler ve Oryantalist Bakış Alaeddin YALÇINKAYA……………………………………...………………………….……..11-25 Suudi Arabistan’da Selman Bin Abdulaziz’in Sivil Darbesi ve Etkileri Abbas KARAAĞAÇLI………………………………………………………………………...…26-38 Cumhuriyet Dönemi Modernizm, Demokrat Partinin Tutumu ve 1960 Darbesi Ahmet Kaan YILMAZ ve Özdemir ÖZDOĞAN ……………………...…………...…………39-50 27 Mayıs Darbesi ve Cumhuriyet Dönemi Darbelerin Olası Etkileri Selim KURT ……………………………………………………………………………….……...51-72 Şilinin Demokratikleşme Tarihinin Politik Sinemaya Yansımaları: Machuca ve No Film-leri Üzerine Bir Analiz Serhat YETİMOVA ………………………………………..………………………………….… 73-89 12 Mart Askeri Muhtırası ve Türk Demokrasisi Doğacan BAŞARAN………………………………..……………………………………......….90-110 Versay Antlaşması’nın, Hitler’in İktidara Gelişindeki Etkisi üzerine Tarihsel Bir Değer-lendirme Metin AKSOY ve Salih AKKANAT…………………………...…………………………..…111-119 12 Eylül Muhtırası ve Partiler Üstü Hükümetler Murat KARATAŞ………………………………………………………………...…………….120-146 12 Eylül Askeri Darbesinin Sendikal Mücadeleye Etkileri Mehmet Akif KARA…………………………………….……………………………..……..147-160 Cemaatçi Demokrasi Mi? Demokratik Laiklik Mi? 15 Temmuz Darbe Girişiminin Hatır-lattıkları Halil MUTİOĞLU……………..………………………………………...……………………..161-172 Dünya Zamanındaki Değişmeler ve İnsanlığın Tarihsel Gelişim Seyri Bağlamında Dev-rimler ve Karşı Devrimler Kemal ÇİFTÇİ ………………………………………………………………...………………..173-193 Türk Demokrasisinde ve 15 Temmuz Darbe Girişiminde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü Selahattin PUL ve Fırat KAYA…………………………………………………...…………..194-204 Türkiye ve Kafkaslarda Siyasi Tarih: Demokrasi, Darbeler, Muhtıralar Murteza HASANOĞLU ve Rauf ALİYEV…………………...………………….…………..205-255 Askeri Darbenin Yeni Boyutu Bangladeş Örneği Rahmat ULLAH……………………………………………………………………..…………256-269

v

Türkiye’de Medyanın Darbelerle İmtihanı M.Utku ŞENTÜRK………………………………………………………………………...…..270-282 15 Temmuz Darbe Girişiminin Kadın ve Çocuklar Üzerindeki Etkisinin Medyaya Yansı-ması Hayriye ŞENGÜN……………….………………………………………………...…………..283-293 Türk Kültüründe Kahramab Tipi ve 15 Temmuz’a Yansıması Mehmet Akif KORKMAZ ve Mehmet ÖZDEMİR……………..………………..…………294-307 Darbe Girişiminin Türkiye’nin Dış Ticaretine Etkileri Sadettin GÜLTEKİN…………………………………………………………………...……...308-323 12 Eylül 1980 Askeri Müdehalesi İle 15 Temmuz 2016 Darbe Kalkışmasının Hürriyet Ga-zetesine Yansımaları İ. Cem FERİDUNOĞLU……………………………………………………………………..324-343 15 Temmuz Darbe Girişiminde Liderlik ve Milli Duruş Örneği Olarak, Recep Tayyip ERDOĞAN Üzerine Bir Değerlendirme Ȃdem PALABIYIK……………………………………………………………………….…….344-362 İnsan ve İnsan Hakları Üzerine Orhan BİNGÖL……………………………………………….………………………………..363-377 15 Temmuz Aslında Neydi? Mustafa ŞEN…………………………………………………………………………...……….378-386 Sovyet Rusya Siyasetinde Bir Darbe Olarak Jeltoksan Hareketi Nursulu IMAŞOVA ÇETİN…………………………………..………………….…………..387-397 Bağımsızlık Sonrası Kazakistan Demokrasisinin Gelişimi Üzerine Bir Araştırma Cebrail NERGİZ ve Ercan KAYA…………………………………………………………….398-406 Demokrasi ve Ekonomik Gelişme Mehmet DURKAYA ve M.Ramazan DEMİRCİ…………………………………………..407-424 Küresel Terör ve Yoksulluk İlişkisi Abdullah ÖZDEMİR ve Mümin ESER ve Hatice EROL………………………………..…425-443 15 Temmuz Direnişinin Ekonomik Yansımları Mustafa Malkoç YAŞAR ve Gonca YAŞAR……………………….……………..………….444-451 Orta Dönemde Türk Devletlerinde Ortaya Çıkan Darbelerin Dini Nedenleri Jomart JENİS………………………………………………………………………….………...452-461 Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan’da Gerçekleşen Devrimler Üzerine Bir Değerlendirme Elvin IUSUBOV……………………………………………………………………………….462-484 13 Mayıs 2015 Burundi Kalkışması Volkan İPEK ………………………………………………………….……………………..…485-493

vi

Timurlarda Bir Darbe Girişimi Maz’ul Bir Bilge Hükümdar: Uluğ Beğ Ali Rıza YAĞLI………………………………………………………………...………………494-508 12 Eylül 1980 Darbesinin Türk Belediye Sistemine Etkileri Hasan YAYLI ve Ahmet FIRINCI ………………………………..………………………….509-531 Rus Literatüründe İran İslam Devrimi İle Milli Azınlıklar Ergali ESBOSIN ……………………………………………………………….……………….532-544 Darbeler, Ordu ve Siyaset Esmeray ALACADAĞLI…………………………………………...…………...…………….545-569 1896 Osmanlı Bankası Baskını Selçuk BALI……………………………………………………………………….……………570-589 Rothschild Ailesi’nin Osmanlı Devleti ile İlk İlişkileri Sezai BALCI………………………………………………….………………………….……...590-608 Örgütsel Politika Düzleminde Darbe Girişiminin Arka Planındaki Örgütlü Yapının Çö-zümlenmesi Korhan KARACAOĞLU ve Fatih SAYDAM……………………………....……….………609-617 Türk Silahlı Kuvvetleri’nde Yeniden Yapılanma Tartışmaları Cenk ÖZGEN…………………………………………………………………………...……...618-629 Mısırdaki Darbe Halkının Duruşu Hany İsmail RAMADAN…………………………………………...………………..……….630-637 Suriye Darbelerine Genel Bir Bakış:Otuzdan Dazla Darbe Salem KHALEF………………………………………………….……………………………..638-660 Dindarlık ve Sekülerlik Bağlamında 15 Temmuz Darbe Teşebbüsü Mustafa BAKIRCI…………………………………………….………………………………..661-666 İslam Tarihinin İlk Darbesi Mehmet ÖZMENLİ……………………………………………………………...…………….667-672 İlk Müslüman Türklerin Darbe Girişimleri- Samerra Dönemi Yavuz Selim GÖL………………………………………..…………………………………….673-682 Türkiye’deki Askeri Müdahaleler ve ABD Kazanımları: 12 Mart ve 12 Eylül Örneği Murat ÖZATA…………………………………………………...……………………………..683-703 Bosna-Hersek’teki Demokrasi Anlayışının Değerlendirilmesi Nuray GÜNEY……………………………………………………………………………...….704-710 Türkiye de Parti İçi Demokrasi ve Disiplin Algısı Zümer POLAT…………………………………………………………………………..……..711-717

vii

Meslek Yüksek Okulu Öğrencilerinin Demokrasi Düzeyi ve Temel Demokratik Değerleri (Ordu Üni. Örneği) Cemile BAHTİYAR KARADENİZ, Saffet SARI, Ata Bahri ÇAĞLAYAN ve Devrim KARADEMİR ………………………………………………………………….………….…..718-727 Darbe Döneminde Medyanın Algı Yönetimine Etkisi Mısır-Türkiye Karşılaştırması Hüseyin ALTINALAN………………………………………………………………..………728-744 15 Temmuz Darbe Girişimi’nin Belediyeler Üzerindeki Yansımsı Hakkında Bir Değer-lendirme Hasan YAYLI ve Refik YASLIKAYA…………………………………..…………………….745-759 Siege of Sarajevo: Crisis, Containment and Changeover (1992-1995) Muhammad Yaseen NASEEM ve Amine YAVUZ……………………………………….760-774

Üniversite Öğrencilerinin Demokrasi Algısı: SDÜ Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma Mehmet Ozan CİNEL, Kürşat ÖZDAŞLI, Hamza KANDEMİR………………………..775-784 Fettullahçı Terör Örgütünün Felsefi Analizi Enver SARI……………………………………………………………………………………785-793 Milletlerarası Konjoktürün, Türkiye’nin Çok Partili Hayata Geçişi Üzerindeki Etkisi Mustafa ORAL…………………………………………………………………….…………794-806 15 Temmuz Darbe Girişiminin Türk Toplumundaki Post-Travmatik Etkileri Üzerine Ge-nel Bir Değerlendirme Kasım TATLILIOĞLU……………………………………………………………….………807-819 Bir Kültürel Darbe: Radikal Budistlerin Müslüman Azınlıklara Uyguladıkları Şiddet Abbas KARAAĞAÇLI………………………………………………………..……………...820-825 Darbeler ve Tepkiler Üzerine Betül KARAGÖZ YERDELEN……………………………………………..…………..…...826-863 İnsani Müdahale Kavramı ve Toplumda Kavramla İlgili “Yanlış Bilinç” Oluşturulmasın-da Medyanın Rolü Betül KARAGÖZ YERDELEN……………………………………………..…………..…...864-871 Darbeler ve Tepkiler Üzerine Kubilayhan ERMAN………………………………………………………..…………..…...872-902

viii

GİRESUN ÜNİVERSİTESİ İİBF &KARASAM 15-16 ARALIK 2016 ULUSLARARASI DEMOKRASİ SEMPOZYUMU KURULLARI

ONURSAL BAŞKAN Prof. Dr. Cevdet COŞKUN Giresun Üniversitesi Rektörü ONURSAL ÜYELER Prof. Dr. Mustafa CİN Giresun Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Serkan SOYLU Giresun Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Anıl ÇEÇEN Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Atilla SANDIKLI BİLGESAM Başkanı SEMPOZYUM GENEL KOORDİNATÖRÜ Prof. Dr. Betül KARAGÖZ YERDELEN Giresun Üniversitesi İİBF Dekan Vekili Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi

SEMPOZYUM YÜRÜTME KURULU Prof. Dr. Bayram KAYA Prof. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK Doç. Dr. Nursulu ÇETİN Doç. Dr. Selçuk BALI Doç. Dr. Şirin DİLLİ Yrd. Doç. Dr. Abbas KARAAĞAÇLI Yrd. Doç. Dr. Alper KARAVARDAR Yrd. Doç. Dr. İhsan CORA Yrd. Doç. Dr. Oktay KARAMAN Yrd. Doç. Dr. Bülent ŞENER Yrd. Doç. Dr. Fuat UÇAR Yrd. Doç. Dr. Osman SİRKECİ Yrd. Doç. Dr. İsmail Cem FERİDUNOĞLU Yrd. Doç. Dr. Kemal ÇİFTÇİ Yrd. Doç. Dr. Kubilayhan ERMAN Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ozan CİNEL Yrd. Doç. Dr. Murat SERÇEMELİ Öğr. Gör. Merdan Törehan TURAN Öğr. Gör. Selim KURT Arş. Gör. Mustafa Malkoç YAŞAR Arş. Gör. Selcan Alperay ERASLAN Arş. Gör. Tolga ÇIKRIKÇI Uzman Adem USTA Filiz ÖZDER ÖZBAY Merve ŞEN Ayşegül İNCESU Mustafa KARACA

ix

SEMPOZYUM BİLİM KURULU Prof. Dr. Alaeddin YALÇINKAYA Prof. Dr. Anıl ÇEÇEN Prof. Dr. Asger FERDİ Prof. Dr. Ata ATUN Prof. Dr. Atilla SANDIKLI Prof. Dr. Aydar ABUOV Prof. Dr. Behram AMİRAHMEDİYAN Prof. Dr. Darhan KIDIRALİ Prof. Dr. Erden KACİBEK Prof. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK Prof. Dr. Ensar NİŞANCI Prof. Dr. Enver SARI Prof. Dr. Ferhat TALİPOV Prof. Dr. Ferman DEMİRKOL Prof. Dr. Hasret ÇOMAK Prof. Dr. Hayati AKTAŞ Prof. Dr. İslam JEMENEY Prof. Dr. Mavrulov Abduhalıl ABDULXAEVIÇ Prof. Dr. Mehmet OKUR Prof. Dr. Mohammad ARAFAT Prof. Dr. Muharrem VAROL Prof. Dr. Mustafa KİBAROĞLU Prof. Dr. Nadir DEVLET Prof. Dr. Okan YEŞİLOT Prof. Dr. Ömer Faruk GENÇKAYA Prof. Dr. Önder KUTLU Prof. Dr. Patrick WESTHOFF Prof. Dr. Rafa MARTİNEZ Prof. Dr. Rüstem CANGOJA Prof. Dr. Taner KARAHASANOĞLU Prof. Dr. Türel YILMAZ ŞAHİN

Doç. Dr. Ali BALCI Doç. Dr. Altınay TOGAMBAYEVA Doç. Dr. Ergali ESBOSUN Doç. Dr. Jenis JOMART Doç. Dr. NarbekovAnvar ŞAMURADOVIÇ Doç. Dr. Neziha MUSAOĞLU Doç. Dr. Nursulu ÇETİN Doç. Dr. Ranetta GAFAROVA Doç. Dr. Süleyman ERKAN Doç. Dr. Şaban KARDAŞ Doç. Dr. Vadim KARASTELEV Yrd. Doç. Dr. Nina PETROVİÇİ PANEL BAŞKANLARI

Prof. Dr. Anıl ÇEÇEN (Açılış Paneli) Prof. Dr. Asghar FARDI (1. Oturum) Prof. Dr. Ramazan SEVER (2. Oturum – A) Prof. Dr. Rasim Özgür DÖNMEZ (2. Oturum – B ) Prof. Dr. Hasret ÇOMAK (3. Oturum) Prof. Dr. Ensar NİŞANCI (4.Oturum - A ) Doç. Dr. Nazım ELMAS (4. Oturum – B ) Prof. Dr. Eden MAMUT (5. Oturum ) Prof. Dr. Alâeddin YALÇINKAYA (6. Oturum ) Prof. Dr. Feyzullah AHMETOĞLU (7. Oturum - A ) Prof. Dr. Reyhan Ayşen WOLFF (7. Oturum - B ) Prof. Dr. Bayram KAYA (8. Oturum ) Prof. Dr. Betül KARAGÖZ YERDELEN (9. Otu-rum – A ) Prof. Dr. Levent ÜRER (9. Oturum - B ) Prof. Dr. Mustafa CİN (10. Oturum - A ) Prof. Dr. Ünsal BEKDEMİR (11. Oturum - B) Prof. Dr. Atilla SANDIKLI (Kapanış Paneli)

ii

iii

iv

v

vi

vii

viii

ix