II. PROGRAMACIÓN DE ECONOMÍA. 1º BACHARELATO. LOMCE · No marco da LOMCE, o Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos

PROGRAMACIÓN DEPARTAMENTO DE ECONOMÍA. IES R. CARBALLO CALERO. CURSO 2015-16

PROGRAMACIÓN ECONOMÍA 1º BACHARELATO. LOMCE 1

II. PROGRAMACIÓN DE ECONOMÍA. 1º BACHARELATO. LOMCE

ÍNDICE

a) Introdución e contextualización. 2 b) Contribución da Economía ao desenvolvemento das competencias clave. 2

b.1 Perfil competencial. 4 c) Obxectivos. 5

c.1 Obxectivos xerais do Bacharelato. 5 c.2 Obxectivos xerais da materia. 6

d) Estándares de aprendizaxe avaliables: 7 d.1 Temporalización. 7 d.2 Grao mínimo de consecución para superar a materia. 29 d.3 Procedementos e instrumentos de avaliación. 30

e) Metodoloxías. 32 e.1 Criterios metodolóxicos. 32 e.2 Estratexias. 33 e.3 Actividades didácticas. 33

f) Materiais e recursos didácticos. 34 g) Criterios de avaliación 34 h) Criterios de cualificación. 35 i) Criterios de recuperación e promoción. 37 j) Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino e a práctica docente. 38 k) Medidas de atención á diversidade. 38 l) Elementos transversais. 39 m) Actividades complementarias e extraescolares. 40 n) Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas. 41



a. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN.

Na sociedade do coñecemento na que nos atopamos inmersos, a actividade económica incide de xeito intenso e directo, tanto nas nosas decisións individuais como colectivas. No ensino post obrigatorio resulta necesario achegarse á economía para coñecer as súas claves básicas, e así poder entender a realidade na que nos desenvolvemos. Os estudos de Bacharelato deben contribuír á formación xeral do alumnado para que se desenvolva con soltura nunha sociedade na que as formas de organización económica revisten modos cada vez mais complexos. Esta materia debe introducir ao alumnado nos conceptos básicos que lle permitirán coñecer o funcionamento dos sistemas económicos. Esta programación ten moito de experimental xa que é o primeiro ano que se redacta baixo os principios do novo marco normativo derivado da LOMCE.

O IES Ricardo Carballo Calero é un centro de ensino de titularidade pública situado no barrio de Caranza -Ferrol, onde se imparte, entre outras, a Educación secundaria obrigatoria, sendo o único centro público da zona. A diversidade de alumnado (necesidades de reforzo educativo e pluralidade de procedencia social, étnica, económica e cultural) que accede ao centro fai que se conformen, sobre todo, nos cursos de primeiro e segundo de ESO grupos moi heteroxéneos; que fan necesaria a aplicación de medidas de atención á diversidade. O perfil do alumnado do noso centro, tamén no Bacharelato é moi diverso, cun amplo panora socio-familiar.

b. CONTRIBUCIÓN DA ECONOMÍA AO ESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE.

Tal e como queda recollido na LOMCE, todas as áreas ou materias do currículo deben participar no desenvolvemento das distintas competencias do alumnado. Estas, de acordo coa citada lei son:

� Comunicación lingüística. � Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. � Competencia dixital. � Aprender a aprender. � Competencias sociais e cívicas. � Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. � Conciencia e expresións culturais.



Na Economía para 1º de Bacharelato poténciase o desenvolvemento da competencia de comunicación lingüística, afondando nas habilidades de escoita, comprensión e exposición de mensaxes orais e escritos, que na etapa de Bacharelato requiren un maior nivel de desenvolvemento, e uns recursos máis complexos para manexarse nuns contextos comunicativos máis diversos e de nivel cognitivo superior.

No desenvolvemento da materia empregarase unha terminoloxía propia que permitirá ao alumnado incorporar esta linguaxe e os seus termos para utilizalos nos momentos adecuados coa suficiente propiedade. Ase mesmo, a comunicación dos resultados de investigacións e outros traballos que realicen favorecerá o desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística. As lecturas e os debates previstos permitirán a familiarización e uso da linguaxe económica.

Respecto á competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía o alumnado aplicará estratexias para definir problemas, resolvelos, deseñar pequenas investigacións, elaborar solucións, analizar resultados, etc. Valorando a importancia do método científico na área das ciencias sociais.

A competencia dixital, pola súa banda, desenvólvese fomentando a busca, selección e utilización de información en medios dixitais, ademais de permitir que o alumnado se familiarice cos diferentes códigos, formatos e linguaxes nos que se presenta a información científica (datos estatísticos, representacións gráficas, táboas...). Tratarase de mellorar a busca selectiva de información (oral, impresa, audiovisual, dixital o multimedia), a súa análise, ordenación, interpretación e análise, para proceder á elaboración de pequenos informes, para ser expostos e debatidos na aula sempre que sexa posible.

A adquisición da competencia para aprender a aprender desenvolverase grazas ao carácter instrumental desta materia Nela operamos con modelos teóricos e tamén foméntase a análise e as dotes de observación do entorno, a iniciativa, a creatividade e o espírito crítico, o que debería favorecer a aprendizaxe autónoma. A materia favorece o traballo en grupo para a resolución de tarefas fomentando actitudes de cooperación, solidaridade e respecto das opinións dos demais, o que contribúe á súa vez á adquisición das competencias sociais e cívicas. Os coñecementos económicos son unha parte fundamental da cultura cidadá, sensibilizada cada vez máis cos problemas económicos reais.

Por suposto, a materia senta as bases do sentido de iniciativa e espírito emprendedor, xa que educa en actitudes e capacidades emprendedoras e é quén de garantir a comprensión dos conceptos económicos básicos, que inclúe desenvolvemento de certas calidades persoais: a elección de recursos, a planificación, a resolución de problemas e la revisión de resultados.



b.1. PERFL COMPETENCIAL DA MATERIA.

No seguinte cadro recóllese a matriz de relación entre os diferentes estándares de aprendizaxe previsto e as competencias que desenvolve. Trátase dunha imaxe sinóptica do perfil competencial que caracteriza a materia neste primeiro curso do Bacharelato.

CCL CMCCT CD CAA CSC CSIEE CCEC

ECB1.3.2. ECB1.1.1. ECB1.2.1. ECB1.1.1. ECB1.2.1. ECB2.3.1. ECB2.1.1. ECB1.2.1. ECB1.2.2. ECB1.2.2. ECB1.2.2. ECB2.4.1. ECB2.2.2. ECB1.3.1. ECB1.2.3 ECB1.2.3. ECB1.2.3. ECB4.4.1. ECB2.3.1. ECB1.3.2. ECB1.3.2. ECB1.3.1. ECB2.1.1. ECB2.4.2 ECB2.2.1 ECB2.4.2. ECB2.1.1. ECB2.2.1. ECB3.1.2. ECB2.2.2 ECB2.5.1. ECB2.4.1. ECB3.2.2. ECB3.2.1. ECB2.5.1. ECB2.6.1. ECB3.2.2. ECB3.2.3. B4.1.1. ECB2.6.1. ECB2.6.2. ECB4.1.2. ECB4.1.1. ECB5.1.1. ECB2.6.2. ECB2.7.1 ECB4.2.2. ECB4.1.2. ECB5.5.2. ECB2.7.1. ECB3.1.1. ECB4.3.2. ECB4.1.3. ECB6.1.1. ECB3.1.2 ECB3.1.3. ECB4.3.3. ECB4.3.2. ECB6.2.1. ECB3.1.3 ECB4.1.1. ECB5.3.1. ECB5.1.1 ECB6.3.1. ECB3.2.1. ECB4.2.1. ECB5.4.1. ECB5.2.1 ECB7.1.2. ECB4.1.1. ECB4.2.2. ECB6.3.2. ECB5.3.1 ECB7.1.3. ECB4.2.1. ECB4.2.3. ECB7.1.4. ECB5.4.1 ECB7.2.1. ECB4.2.3. ECB4.3.1. ECB7.1.6. ECB5.5.1. ECB4.3.1. ECB4.3.3. ECB6.1.1 ECB5.1.1 ECB4.4.1. ECB6.2.1 ECB5.4.1. ECB5.1.1. ECB6.3.1. ECB5.5.1 ECB5.2.1. ECB6.3.2.

Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica Bloque 2. A actividade produtiva Bloque 3. O mercado e o sistema de prezos Bloque 4. A macroeconomía Bloque 5. Aspectos financeiros da Economía Bloque 6. O contexto internacional da economía Bloque 7. Desequilibrios económicos e o papel do Estado na economía



ECB5.5.2 ECB5.3.1. ECB7.1.1 ECB6.1.1. ECB5.5.1. ECB7.1.3 ECB6.3.2. ECB6.3.2. ECB7.1.4 ECB7.1.1. ECB7.1.1. ECB7.1.5 ECB7.1.2 ECB7.1.4 ECB7.1.6 ECB7.1.5 ECB7.2.2. ECB7.1.7 ECB7.1.7 ECB7.2.3. ECB7.1.8 ECB7.1.8 ECB7.2.2. ECB7.2.1. ECB7.2.2. ECB7.2.3

c. OBXECTIVOS.

c.1. OBXECTIVOS XERAIS DO BACHARELATO.

No marco da LOMCE, o Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Ase mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior. O Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, especifica como o Bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lles permitan acadar os obxectivos previsto nesta etapa (Título II, Capítulo I: Principios e obxectivos –Artigo26-)



c.2. OBXECTIVOS XERAIS DA MATERIA. No Bacharelato, a materia de Economía afonda e desenvolve os coñecementos adquiridos na Educación Secundaria Obrigatoria,

analizando polo miúdo moitos does, como é o papel do estado na economía, a dinámica dos mercados, a explicación de problemas económicos básicos como a inflación ou o desempregro; para ir introducindo tamén multitude de novos coñecementos, e conformando así unha visión ampla e realista do funcionamento do noso sistema económico.

A Economía de Bacharelato serve tamén como introdución á materia de Economía da Empresa que se estuda en 2º de Bacharelato. Introdúcense os elementos básicos para facilitar a comprensión das funcións e o funcionamento das empresas. Concretamente como obxectivos xerais da materia en 1º de Bacharelato establecense os seguintes:

-Identificar e comprender o ciclo da actividade económica. -Distinguir os diferentes sistemas económicos e formar un xuízo persoal sobre as vantaxes e inconvenientes de cada un deles. -Comprender o funcionamento do sistema de economía de mercado, e sinalar as súas vantaxes e inconvenientes, así como as interrelacións entre o sistema e os acontecementos sociais. -Describir o funcionamento dos mercados e os seus límites, utilizando ferramentas conceptuais, analíticas e gráficas, e formulando un xuízo crítico do sistema e do papel regulador do sector público. -Reflexionar de xeito crítico sobre o funcionamento do sistema financeiro e da necesidade da súa regulación. -Manifestar interese por coñecer e interpretar con sentido crítico e solidario os grandes problemas económicos actuais, en especial as desigualdades económicas, a sobreexplotación de recursos naturais e os derivados da globalización da actividade económica. -Relacionar feitos económicos significativos co seu contexto social, político e cultural e natural aplicando a reflexión ás situacións cotiás, formulando xuízos de valor fundamentados. -Coñecer e comprender as trazas características da situación e perspectivas da economía española e de Galicia, analizando os efectos da súa integración ou participación no contexto económico internacional, e no europeo en particular. -Formular xuízos persoais sobre problemas económicos de actualidade, comunicar as súas opinións, argumentando con precisión e rigor, e aceptar a discrepancia e os puntos de vista distintos como vía de enriquecemento persoal. -Interpretar as mensaxes, datos e informacións de contido económico que aparecen nos medios de comunicación ou internet sobre desaxustes económicos actuais e contrastar medidas correctoras de política económica que se propoñan, formulando xuízos persoais sobre as mesmas e comprendendo que as decisións implican en ocasións ter que elixir entre obxectivos en parte contraditorios, para os diferentes axentes económicos



-Analizar e valorar críticamente as repercusións do crecemento económico sobre o medioambente e a calidade de vida das persoas, e recoñecer a importancia que ten para a sociedade a consecución de obxectivos de desenvolvemento sustentable. -Coñecer a realidade económica e social do entorno, abordando de forma autónoma e razoada os seus problemas económicos, utilizando os procedementos de indagación das ciencias sociais e diversas fontes e medios de información, entre eles as TIC. Trasladar esta reflexión ás situacións cotiás nas que se desenvolve o alumnado. -Coñecer e comprender o uso e significado das principais magnitudes macroeconómicas como indicadores da situación económica dun país ou rexión.

d. CONCRECIÓN DOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE CURRICULARES.

d.1 TEMPORALIZACIÓN.

A secuenciación e temporalización das Unidades de Traballo a traves da cales desenvolveranse o diferentes contidos programados é unha proposta aberta que poderá modificarse en función do grao de desenvolvemento acadado nos mesmos (que dependerá da formación inicial e das características e intereses do alumnado ), do calendario de actividades do centro e a da dispoñibilidade de materiais, documentación, ordenadores e internet, entre ou condicións imprevisibles.

A temporalización prevista é:

1ª AVALIACIÓN. TEMAS 1-5

2ª AVALIACIÓN: TEMAS 6-9

3º AVALIACIÓN: TEMAS 10-13



De seguido presentamos a secuencia temporal de contidos para a consecución dos estándares de aprendizaxe establecidos nos Decreto 86/2015, do 25 de xuño.

1ª AVALIACIÓN.

Na primeira avaliación desenvolveranse contidos dos seguintes bloques curriculares:

-BLOQUE 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica -BLOQUE 2. A actividade produtiva -BLOQUE 3. O mercado e o sistema de prezos

A través das seguintes unidades didácticas:

-UNIDADE 1. A CIENCIA ECONÓMICA. (B1) -UNIDADE 2. FACTORES E AXENTES ECONÓMICOS. (B1) -UNIDADE 3. OS SISTEMAS ECONÓMICOS. (B1) -UNIDADE 4. A PRODUCIÓN E A EMPRESA. (B2) -UNIDADE 5. OS MERCADOS. (B3)



BLOQUE 1: Economía e escaseza. A organización da actividade económica

CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE INDICADORES DE LOGRO � B1.1 Explicar a Economía como ciencia

social valorando o impacto permanente das decisións económicas na vida dos cidadáns.

� B1.1.1 Recoñece a escaseza de recursos e a necesidade de elixir e tomar decisións como as claves dos problemas básicos de toda Economía e comprende que toda elección supón renunciar a outras alternativas e que toda decisión ten consecuencias.

� É quén de recoñecer a relación entre escaseza de recursos e satisfacción de necesidades en casos contextualizados nos que terá que elixir e asumir o custo de oportunidade.

� B1.1.2 Distingue diversas formas de analizar e resolver problemas económicos, identificando a súas vantaxes, inconvenientes, e limitacións.

� Coñece varias formas propias da análise económica.

� B1.2 Identificar e familiarizarse coa terminoloxía económica básica e co uso dos modelos económicos.

� B1.2.1 Comprende e utiliza correctamente diferentes termos da área da Economía.

� Emprega axeitadamente termos económicos

� B1.2.2 Diferenza entre Economía positiva e Economía normativa. � Sinala exemplos de contidos da Economía positiva e da normativa

� B1.2.3 Representa e analiza graficamente o custo de oportunidade mediante a Fronteira de Posibilidades de Produción.

� Elabora e interpreta un gráfico da FPP

� B1.3 Tomar conciencia dos principios básicos da Economía a aplicar nas relacións económicas básicas cos condicionantes de recursos e necesidades.

� B1.3.1 Representa as relacións que se establecen entre as economías domésticas e as empresas.

� Elabora un esquema de relación –fluxo de renta- entre os grandes axentes económicos

� B1.3.2 Aplica razoamentos básicos para interpretar problemas económicos provenientes das relacións económicas do seu ámbito.

� Razoa sobre casos reais de natureza económica do seu ámbito.



UNIDADES DIDÁCTICAS PARA O SEU DESENVOLVEMENTO.

UNIDADE 1. A CIENCIA ECONÓMICA (Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica)

OBXECTIVOS. - Coñecer que estuda a economía e a razón da súa existencia.

- Coñecer as necesidades dos seres humanos e a súa relación coa economía.

- Coñecer os conceptos de eficiencia económica, custe de oportunidade e crecemento económico.

- Identificar os límites da economía como ciencia.

- Comprender o método científico que emprega a economía, ademais das súas limitacións.

- Coñecer as diferentes ramas da economía, diferenciando entre economía normativa e economía positiva.

CONTIDOS.

-Economía. A súa definición -A necesidade de elixir: o custo de oportunidade. -Necesidades, bens e servizos. -Actividade económica: distribución, produción e consumo. -O fluxo circular da renda. -Análise da evolución das necesidades e da percepción das mesmas. -Distinción entre escasez económica e física, así como entre necesidades primarias e secundarias. -Análise do concepto de escasez a nivel individual e colectivo. -Asimilación de que todos somos parte da economía. -Identificación de necesidades básicas e secundarias. -Reflexión sobre o reparto da riqueza a nivel mundial. -Identificación do problema da administración de recursos da vida cotiá.



UNIDADE 2 FACTORES E AXENTES ECONÓMICOS Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica

OBXECTIVOS. - Identificar os axentes e factores económicos.A si como a retribución dos factores de produción.

- Describir o comportamento, as decisións que toman e os condicionantes das familias e as empresas.

- Entender o papel que xoga o sector público na economía de mercado.

- Interrelacionar os axentes e os mercados co fluxo circular da renta.

CONTIDOS.

Axentes económicos e as súas funcións: familias, empresas e sector público. Retribución dos factores de produción: a renda. Analizar a interrelación entre os axentes económicos dunha economía de mercado. Relacionar os factores de produción coas súas formas de remuneración. Contestar ás preguntas básicas que debe responder calquera sistema económico: que se produce, como se produce e para quen se produce. Enxuizar as pautas de consumo nas sociedades modernas.



UNIDADE 3 OS SISTEMAS ECONÓMICOS. Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica

OBXECTIVOS. - Coñecer cales son os problemas económicos básicos de calquera sociedade e cales son as claves para favorecer o crecemento económico.

- Coñecer a forma na que as sociedades deron resposta aos problemas económicos básicos.

- Coñecer as principais características e rasgos diferenciadores dos diferentes sistemas económicos, avaliando as súas vantaxes e inconvenientes.

CONTIDOS.

O sistema económico A economía planificada Fundamentos teóricos e funcionamento. Vantaxes e limitacións. A economía de mercado Fundamentos teóricos e funcionamento. Vantaxes e limitacións. As economías mixtas O papel do sector público



BLOQUE 2. A actividade produtiva CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE INDICADORES DE LOGRO

� B2.1. Analizar as características principais do proceso produtivo.

� ECB2.1.1. Expresa unha visión integral do funcionamento do sistema produtivo partindo do estudo da empresa e a súa participación en sectores económicos, así como a súa conexión e interdependencia.

� É quén de expresar por escrito as trazas básicas do sistema produtivo, partindo da Empresa, como unidade económica de produción

� B2.2. Explicar as razóns do proceso de división técnica do traballo.

� ECB2.2.1. Relaciona o proceso de división técnica do traballo coa interdependencia económica nun contexto global.

� Coñece as relacións entre os conceptos de división técnica do traballo e interdependencia no contexto dunha economía globalizada

� ECB2.2.2. Clasifica e define os factores produtivos, e describe as relacións entre produtividade, eficiencia e tecnoloxía.

� Manexa axeitadamente os conceptos de factores de produción, produtividade, eficiencia e tecnoloxía

� B2.3. Identificar os efectos da actividade empresarial para a sociedade e a vida das persoas.

� ECB2.3.1. Analiza para explicar as repercusións da actividade das empresas, tanto nun ámbito próximo coma nun ámbito internacional.

� É quén de explicar as repercusións da actividade empresarial a diferentes escalas.

� B2.4. Expresar os obxectivos e as funcións principais das empresas, utilizando referencias reais do ámbito próximo e transmitindo a utilidade que se xera coa súa actividade.

� ECB2.4.1. Distingue e interpreta os obxectivos e as funcións das empresas. � Coñece e interpreta os principais obxectivos e funcións das empresas

� ECB2.4.2. Explica a función creadora de utilidade dos bens das empresas. � Explica diante dun caso proposto a función que desempeñan as unidades económicas de produción.

� B2.5. Relacionar e distinguir a eficiencia técnica e a eficiencia económica.

� ECB2.5.1. Determina e interpreta a eficiencia técnica e económica a partir dos casos formulados.

� Distingue entre a eficiencia técnica e económica a partir dos casos formulados.

� B2.6. Calcular e controlar os custos e os beneficios das empresas, e representar e interpretar gráficos relativos a eses conceptos.

� ECB2.6.1. Calcula, clasifica e utiliza diversos tipos de custos, fixos e variables, totais, medios e marxinais, e representa e interpreta gráficos de custos.

� Resolve axeitadamente os cálculos necesarios para completar a tarefa proposta. Tipos de custos, beneficios-ingresos e variables de produción.

� ECB2.6.2. Calcula, analiza e interpreta os beneficios dunha empresa a partir de supostos de ingresos e custos dun período.

� B2.7. Analizar, representar e interpretar a función de produción dunha empresa a partir dun caso dado.

� ECB2.7.1. Representa e interpreta gráficos de produción total, media e marxinal, a partir de supostos dados.




UNIDADE 4 A PRODUCIÓN E A EMPRESA. (Bloque 2 A actividade produtiva )

OBXECTIVOS. - Coñecer os obxectivos das empresas, distinguindo aqueles que teñen un claro carácter económico, dos que non.

- Coñecer o concepto de substitución técnica de factores e de eficiencia en base ás tecnoloxías dispoñibles.

- Coñecer a función de produción e os efectos que ten o aumento dun factor sobre a produción.

- Coñecer os conceptos de punto morto, custo total, custo medio, custo marxinal. Coñecer a determinación do beneficio nunha empresa.

- Coñecer a depreciación que se produce no capital fixo das empresas, ademais da súa previsión a nivel económico a través da amortización.

- Coñecer o concepto de produtividade na empresa.

- Coñecer as principais características de los procesos produtivos de las empresas.

CONTIDOS.

Proceso produtivo e factores de produción. División técnica do traballo, produtividade e interdependencia. Globalización: cambios no sistema produtivo ou na organización da produción Empresa: obxectivos e funcións. Eficacia, eficiencia e efectividade. Eficiencia na produción: eficiencia técnica e económica Custos de produción. Cálculo e análise dos custos de produción e dos beneficios Función de produción.



BLOQUE 3. O mercado e o sistema de prezos

CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE INDICADORES DE LOGRO

� B3.1. Interpretar, a partir do funcionamento do mercado, as variacións en cantidades demandadas e ofertadas de bens e servizos en función de distintas variables.

� ECB3.1.1. Representa graficamente os efectos das variacións das variables no funcionamento dos mercados.

� Elabora e interpreta axeitadamente os gráficos que representan as v ariables dos mercados.

� ECB3.1.2. Define e expresa matematicamente as variables que determinan a oferta e a demanda.

� Expresa matematicamente as variables implicadas na oferta e a demanda nos mercados.

� ECB3.1.3. Analiza as elasticidades de demanda e de oferta, interpretando os cambios en prezos e cantidades, así como os seus efectos sobre os ingresos totais.

� Comprende e interpreta o concepto de elasticidade das curvas da demanda e da oferta.

� B3.2. Analizar o funcionamento de mercados reais e observar as súas diferenzas cos modelos, así como as súas consecuencias para os/as consumidores/as, as empresas ou os estados.

� ECB3.2.1. Analiza e compara o funcionamento dos tipos de mercados, e explica as súas diferenzas.

� É quén de interpretar o funcionamento dos mercados

� ECB3.2.2. Aplica a análise dos tipos de mercados a casos reais identificados a partir da observación do ámbito máis inmediato.

� Distingue e caracteriza diferentes tipos de mercado.

� ECB3.2.3. Valora de forma crítica os efectos que se derivan sobre os axentes intervenientes nos diversos mercados.

� Expresa xuízos críticos sobre o funcionamento dos mercados e as súas deficiencias.




UNIDADE 5 OS MERCADOS.

OBXECTIVOS. - Coñecer a relación existente entre a división do traballo, a produtividade, a interdependencia, o mercado e o diñeiro. - Coñecer a natureza dos mercados, os seus elementos. - Diferenciar entre demanda individual e agregada. Coñecer os principais factores que inflúen na demanda agregada e ser quen de

representar todos eles graficamente. - Coñecer e determinar o punto de equilibrio dun mercado e as consecuencias no mesmo polos desprazamentos das funcións de oferta e

demanda. - Coñecer e valorar a distorsión que significa para un mercado o establecemento de prezos máximos e mínimos diferentes do prezo de

equilibrio de mercado. - Coñecer os efectos que se producen na demanda ante variacións nos prezos, en función dos diferentes tipos de elasticidades.

CONTIDOS.

-Curva de demanda. Movementos ao longo da curva de demanda e desprazamentos na curva de demanda. Elasticidade da demanda. -Curva de oferta. Movementos ao longo da curva de oferta e desprazamentos na curva da oferta. Elasticidade da oferta. -Equilibrio do mercado. -Estruturas de mercado e modelos de competencia. -Competencia perfecta. Competencia imperfecta. Monopolio. Oligopolio. Competencia monopolística.



2ª AVALIACIÓN.

Na segunda avaliación desenvolveranse contidos dos seguintes bloques curriculares:

BLOQUE 3. O mercado e o sistema de prezos BLOQUE 4 A macroeconomía BLOQUE 5 Aspectos financeiros da Economía


UNIDADE 6. O MERCADO E OS SEUS FALLOS. O PAPEL DO ESTADO. (B3)

UNIDADE 7 A MACROECONOMÍA E AS MACROMAGNITUDES (B4)

UNIDADE 8 O MERCADO LABORAL (B4)

UNIDADE 9 O DIÑEIRO. O SISTEMA FINANCIEIRO. A POLÍTICA MONETARIA (B5)



BLOQUE 3. O mercado e o sistema de prezos (Vid. táboa correspondente).


UNIDADE 6 O MERCADO E OS SEUS FALLOS. O PAPEL DO ESTADO.

OBXECTIVOS. - Coñecer as diferentes situacións de mercado segundo o número de oferentes e demandantes.

- Coñecer cada unha das condicións necesarias para a existencia dun mercado de competencia perfecta.

- Coñecer as principais características dos monopolios: clases, comportamento e límites.

- Coñecer as principais características dos mercados oligopolísticos.

- Coñecer as principais características dos mercados de competencia monopolística.

- Coñecer as principais causas polas que os mercados non funcionan correctamente, e as intervencións públicas para correxirlas.

- Coñecer as razóns polas que se producen procesos de concentración empresarial, ademais das formas nas que estes as levan a cabo.

CONTIDOS.

BLOQUE 4 A macroeconomía

Clasificación dos mercados Mercado de competencia perfecta As propiedades da competencia perfecta A competencia imperfecta O monopolio. A competencia monopolística O oligopolio Bens públicos e bens de propiedade común As externalidades A información imperfecta



CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE INDICADORES DE LOGRO

� B4.1. Distinguir as principais magnitudes macroeconómicas, operar con elas e analizar as súas interrelacións, valorando os inconvenientes e as limitacións que presentan como indicadores da calidade de vida.

� ECB4.1.1. Mide, interpreta e expresa as principais magnitudes macroeconómicas como indicadores da situación económica dun país.

� Emprega sen dificultade as principais magnitudes macro.

� ECB4.1.2. Relaciona as principais macromagnitudes e utilízaas para establecer comparacións con carácter global.

� É quén de relacionar estas magnitudes coa situación económica actual.

� ECB4.1.3. Analiza de forma crítica os indicadores estudados e valora o seu impacto, os seus efectos e as súas limitacións para medir a calidade de vida.

� Comprende as principais deficiencias e críticas respecto ós principais indicadores.

� B4.2. Interpretar datos e indicadores económicos básicos e a súa evolución.

� ECB4.2.1. Utiliza e interpreta a información contida en táboas e gráficos de variables macroeconómicas e a súa evolución no tempo.

� Lee sen dificultade táboas e gráficos das variables macro dunha economía.

� ECB4.2.2. Considera investigacións e publicacións económicas de referencia como fonte de datos específicos, e recoñece os métodos de estudo utilizados por economistas.

� Manexa con regularidade algunha revista especializada para a resolución das tarefas ou actividades programadas.

� ECB4.2.3. Opera con variables económicas mediante aplicacións informáticas, analízaas e interprétaas, e presenta as súas valoracións de carácter persoal.

� Realiza operacións sinxelas con follas de cálculo sobre variables macro.

� B4.3. Valorar a estrutura do mercado de traballo e a súa relación coa educación e a formación, analizando de xeito especial o desemprego.

� ECB4.3.1. Examina e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados co mercado de traballo.

� É quén de ler e interpretar gráficos relacionados co mercado laboral.

� ECB4.3.2. Valora a relación da educación e a formación coas probabilidades de obter un emprego e mellores salarios.

� Expresa opinións fundamentadas sobre as dificultades e esixencias do mercado laboral. En especial na procura do primeiro emprego.

� ECB4.3.3. Investiga e recoñece vieiros de ocupación e tendencias de emprego. � Resolve as tarefas deseñadas sobre tendencias do mercado laboral.

� B4.4. Estudar as opcións de políticas macroeconómicas para facer fronte á inflación e ao desemprego.

� ECB4.4.1. Analiza os datos de inflación e desemprego en España e as alternativas para loitar contra o desemprego e a inflación.

� Comprende a información derivada dos datos de inflación e desemprego en España-




UNIDADE 7 A MACROECONOMÍA E AS MACROMAGNITUDES.

OBXECTIVOS. - Coñecer qué é e para que se utiliza o PIB.

- Coñecer os diferentes métodos de determinación do PIB. Coñecer a diferenza de traballar con datos do PIB a prezos de mercado ou a custo de factores.

- Coñecer o efecto da subida de prezos nos datos recollidos do PIB.

- Coñecer a utilidade do PIB para medir o nivel xeral de prezos do país.

- Coñecer o concepto de Renda Persoal e da Renda Persoal Dispoñible.

- Coñecer as principais críticas que se fan ao PIB como medidor do benestar dun país.

- Coñecer os ciclos económicos, e as diferentes fases que o compoñen.

- Coñecer os principais métodos de análise da distribución da renda nacional.

CONTIDOS.

Macromagnitudes: produción. Renda. Gasto.

Equilibrio macroeconómico: demanda e oferta agregadas.

Inflación e tipos de xuro.

Os vínculos dos problemas macroeconómicos e a súa interrelación.

Indicadores do desenvolvemento da sociedade: as macromagnitudes e as súas limitacións.



UNIDADE 8 O MERCADO LABORAL.

OBXECTIVOS. -Coñecer as características dos mercado dos factores de produción -Coñecer as características particulares do mercado laboral. - Coñecer as principaIs clases de desemprego que existen e as súas causas. Coñecer como se mide o desemprego e os colectivos especialmente afectados por él, ademais das diferentes políticas do goberno que loitan contra él. O caso galego. - Coñecer a relación que existe entre o crecemento económico e a creación de emprego.

CONTIDOS.

O traballo como factor de produción Remuneración do factor traballo. O salario. Mercado de traballo. Condicionantes do mercado de traballo. O SMI. Desemprego: tipos e causas. Indicadores e tasas de medición do desemprego Políticas contra o desemprego. O desemprego en Galicia. As desigualdades entre distintos colectivos no mercado de traballo.



BLOQUE 5 Aspectos financeiros da Economía

� CRITERIOS DE AVALIACIÓN � ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE � INDICADORES DE LOGRO

� B5.1. Recoñecer o proceso de creación do diñeiro, os cambios no seu valor e a forma en que estes se miden.

� ECB5.1.1. Analiza e explica o funcionamento do diñeiro e do sistema financeiro nunha economía.

� É quén de expresar axeitadamente que é o diñeiro e cómo funciona o sistema financeiro dunha economía.

� B5.2. Describir as teorías explicativas sobre as causas da inflación e os seus efectos sobre os/as consumidores/as, as empresas e o conxunto da economía.

� ECB5.2.1. Recoñece as causas da inflación e valora as súas repercusións económicas e sociais.

� Expresa opinións fundamentadas sobre as causas da inflación e os seus efectos socio-eocnómicos, a partires de estudos de casos.

� B5.3. Explicar o funcionamento do sistema financeiro e coñecer as características dos seus principais produtos e mercados.

� ECB5.3.1. Valora o papel do sistema financeiro como elemento canalizador do aforro ao investimento, e identifica os produtos e os mercados que o compoñen.

� Coñece os principais produtos financeiros e comprende o papel do sistema de intermediaciòn entre o aforro e o investimento.

� B5.4. Analizar os tipos de política monetaria. � ECB5.4.1. Razoa de forma crítica, en contextos reais, sobre as accións de política monetaria e o seu impacto económico e social.

� Coñece e razoa sobre as accións das políticas monetarias na zona euro.

� B5.5. Identificar o papel do Banco Central Europeo e a estrutura da súa política monetaria.

� ECB5.5.1. Identifica os obxectivos e a finalidade do Banco Central Europeo, e razoa sobre o seu papel e o seu funcionamento.

� Coñece o papel e os obxectivos do Banco Central

� ECB5.5.2. Describe os efectos das variacións dos tipos de xuro na economía. � Expresa e valora os efectos das variacións dos tipos de xuro na economía a través de casos




UNIDADE 9 O DIÑEIRO E O SISTEMA FINANCIEIRO. A POLÍTICA MONETARIA.

OBXECTIVOS. - Coñecer o diñeiro na actualidade a partires do estudo do seu proceso histórico. E as súas funcións actuais. - Identificar os intereses como o prezo do diñeiro, ademais de coñecer os factores que determinan o seu valor e algúns dos tipos de interese que máis

afectan ás economías domésticas. - Coñecer o verdadeiro valor do diñeiro actual, así como os diferentes medios de pago que existen e as divisas. - Coñecer o proceso de creación de diñeiro bancario.

- Coñecer como se realiza o cálculo da inflación.

- Coñecer os elementos básicos do sistema financeiro, os intermediarios máis importantes que nel actúan, así como os seus mercados.

-Coñecer o concepto de diferencial de inflación entre diferentes países, así como o problema económico que supón a existencia dun diferencial elevado.

- Coñecer as diferentes causas e consecuencias da inflación.

- Coñecer os principais métodos de control da inflación, atendendo as súas causas.

-Coñecer as principais políticas monetarias. O papel do Banco Central Europeo.

CONTIDOS.

O diñeiro na economía: tipoloxía e funcionamento. Diñeiro legal, diñeiro bancario, diñeiro fiduciario Proceso de creación do diñeiro. Teorías explicativas da inflación ¿Como se mide a inflación Sistema financeiro. Novas formas de financiamento Política monetaria: instrumentos. Banco Central Europeo. Mecanismos da oferta e demanda monetaria: efectos sobre os tipos de xuro. Os depósitos bancarios e a creación do diñeiro. Coeficiente legal de caixa. O multiplicador bancario. O papel dos bancos na economía



3ª AVALIACIÓN. Na terceira avaliación desenvolveranse contidos dos seguintes bloques curriculares:

BLOQUE 6. Bloque 6. O contexto internacional da economía BLOQUE 7 Desequilibrios económicos e o papel do Estado na economía


UNIDADE 10 O COMERCIO INTERNACIONAL (B6)

UNIDADE 11 A BALANZA DE PAGOS E OS FLUXOS FINANCIEIROS (B6)

UNIDADE 12 A POLÍTICA FISCAL (B7)

UNIDADE 13 OS DESEQUILIBRIOS ESTRUTURAIS DA ECONOMÍA MUNDIAL (B7) BLOQUE 6. Bloque 6. O contexto internacional da economía � CRITERIOS DE AVALIACIÓN � ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE � INDICADORES DE LOGRO

� B6.1. Analizar os fluxos comerciais entre dúas economías.

� ECB6.1.1. Identifica e describe os fluxos comerciais internacionais. � É quén de describir os principais fluxos do comercio internacional.

� B6.2. Examinar os procesos de integración económica e describir os pasos que se produciron no caso da Unión Europea.

� ECB6.2.1. Explica o proceso de cooperación e integración económica producido na Unión Europea, e reflexiona para valorar as repercusións e as implicacións para España nun contexto global.

� Explica axeitadamente os procesos de cooperación e integración económica da UE.

� B6.3. Analizar e valorar as causas e as consecuencias da globalización económica, así como o papel dos organismos económicos internacionais na súa regulación.

� ECB6.3.1. Expresa as razóns que xustifican o intercambio económico entre países.

� Explica o porque do intercambio económico entre países.

� ECB6.3.2. Describe as implicacións e os efectos da globalización económica nos países e reflexiona sobre a necesidade da súa regulación e da súa coordinación.

� Comprende o concepto de globalización económica e valora os seus efectos.




UNIDADE 10 O COMERCIO INTERNACIONAL.

OBXECTIVOS. - Coñecer as posturas actuais sobre o comercio internacional, e os factores que favoreceron o fenómeno da globalización económica.

- Identificar as diferentes medidas proteccionistas que se aplican actualmente e que se aplicaron ao longo da historia recente. Diferenciar os diferentes niveis de integración económica.

CONTIDOS.

UNIDADE 11 A BALANZA DE PAGOS E OS FLUXOS FINANCIEIROS.

OBXECTIVOS. - Coñecer as diferentes balanzas de pagos e a información que nos aportan.

- Coñecer as características básicas dos mercados de divisas, e dos diferentes sistemas de tipo de cambio. Coñecer a historia recente dos tipos.

CONTIDOS. BLOQUE 7 Desequilibrios económicos e o papel do Estado na economía

O comercio internacional e exterior. Especialización e vantaxe comparativa. As vantaxes do comercio internacional. Proteccionismo e libre cambio. Barreiras arancelarias e non arancelarias. Relación real de intercambio.

A balanza de pagamentos. Compoñentes da balanza de pagamentos. Confección da balanza de pagamentos. A partida dobre. Os mercados de divisas. Tipo de cambio. A demanda de divisas



� CRITERIOS DE AVALIACIÓN � ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE � INDICADORES DE LOGRO

� B7.1. Reflexionar sobre o impacto do crecemento e as crises cíclicas na economía e os seus efectos na calidade de vida das persoas, o ambiente e a distribución da riqueza a nivel local e mundial.

� ECB7.1.1. Identifica e analiza os factores e as variables que inflúen no crecemento económico, no desenvolvemento e na redistribución da renda.

� Manexa axeitadamente os concepto de crecemento, desenvolvemento e redistribución da renda.

� ECB7.1.2. Diferencia os conceptos de crecemento e de desenvolvemento. � Ten clara a diferenza entre ambos os dous conceptos.

� ECB7.1.3. Recoñece e explica as consecuencias do crecemento sobre a repartición da riqueza, sobre o ambiente e sobre a calidade de vida.

� Entende os efectos do crecemento económico en todos estes ordes.

� ECB7.1.4. Analiza de forma práctica os modelos de desenvolvemento dos países emerxentes e as oportunidades que teñen os países en vías de desenvolvemento para crecer e progresar.

� Coñece a grandes trazas os modelos de desenvolvemento dos países emerxentes.

� ECB7.1.5. Reflexiona sobre os problemas ambientais e a súa relación co impacto económico internacional analizando as posibilidades dun desenvolvemento sustentable.

� É quén de argumentar sobre os problemas ambientais e sobre os principios do desenvolvemento sustentable

� ECB7.1.6. Desenvolve actitudes positivas en relación co ambiente e valora a consideración da protección do ambiente na toma de decisións económicas.

� Valora nas súas intervencións a consideración ambiental na economía

� ECB7.1.7. Identifica os bens ambientais como factor de produción escaso, que proporciona inputs e recolle refugallos e residuos, o que supón valorar os custos asociados.

� Recoñece o valor dos bens ambientais.

� ECB7.1.8. Recoñece a evolución cíclica da actividade económica, describe as fases, as representa graficamente e considera as súas consecuencias sociais.

� Comprende a natureza cíclica da actividade económica.

� B7.2. Explicar e ilustrar con exemplos significativos as finalidades e as funcións do Estado nos sistemas de economía de mercado, e identificar os principais instrumentos que utiliza, valorando as vantaxes e os inconvenientes do seu papel na actividade económica.

� ECB7.2.1. Distingue e explica as funcións do Estado: fiscais, estabilizadoras, redistributivas, reguladoras e provedoras de bens e servizos públicos.

� Comprende as funcións do Estado na nosa economia.

� ECB7.2.2. Identifica os principais fallos do mercado, as súas causas e os seus efectos para os axentes que interveñen na economía, e as opcións de actuación por parte do Estado.

� É quén de recoñecer os principais fallos do mercado e as súas causas

� ECB7.2.3. Clasifica e describe os elementos integrantes dos orzamentos públicos e argumenta a necesidade de prever os ingresos e os gastos, e controlar a súa execución.

� Coñece en termos xerais os elementos dos orzamentos públicos.




UNIDADE 12 O PAPEL DO ESTADO. OS ORZAMENTOS E AS POLÍTICAS FISCAIS.

OBXECTIVOS. Comprender o papel que xoga o Estado nas economías de mercado. Regulación e políticas.

Comprender a orixe dos ingresos do sector público e o destino do gasto de todas as Administracións.

Explicar que é o déficit público, como se financia e que efectos ten a curto e medio prazo.

Describir o papel que asume a política fiscal en cada unha das funcións do Estado.

CONTIDOS

UNIDADE 13 OS DESEQUILIBRIOS ESTRUTURAIS DA ECONOMÍA MUNDIAL.

OBXECTIVOS. -Diferenciar entre crecemento económico, desenvolvemento económico e crecemento humano, así como a forma de medilos. Coñecer as trazas que

caracterizan aos países pobres. - Coñecer os beneficios e custes do desenvolvemento económico. -Diferenciar entre ciclo e tendencia económica -Coñecer as fases do ciclo e as súas consecuencias

Os obxectivos e instrumentos do sector público Os orzamentos públicos: ingresos e gastos. O déficit público. O financiamento do déficit público. A emisión de débeda. A política fiscal. Instrumentos de asignación de recursos e de redistribución da renta. Instrumentos de crecemento: vía gastos e ou ingresos Instrumentos de estabilización.



- Coñecer as causas do subdesenvolvemento e as consecuencias da dependencia dos países pobres. - Coñecer os principais organismos e institucións internacionais de axuda ao desenvolvemento, ademais dos medios que utilizan para lograr os seus

obxectivos. - Coñecer as principais características del comercio xusto. - Coñecer os efectos medioambentais da actividade económica, e a limitación dos recursos naturais. Coñecer as principais actuacións para evitar estes

problemas. -Describir que é a economía sustentable e os problemas ambientais.

CONTIDOS.

Os ciclos económicos Concepto e características do subdesenvolvemento As causas e efectos do subdesenvolvemento O problema clave da dependencia. A axuda ao desenvolvemento. Organismos e institucións internacionais As características do comercio xusto. A pegada ecolóxica. Os problemas ambientais da economía Os principios da sustentabilidade



d.2 GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA.

Na presente programación indícanse para cada estándar de aprendizaxe, os seus indicadores de logros. E ademais, enuméranse de seguido os contidos mínimos esixibles na materia no marco dos criterios de avaliación esixibles:

A economía e a satisfacción das necesidades ilimitadas.

Bens económicos e bens libres.

O custo de oportunidade.

Os factores produtivos e os axentes económicos.

A eficiencia técnica e eficiencia económica.

A produtividade.

Os sistemas económicos. Resolución dos problemas económicos en cada un deles.

O proceso produtivo e a función de produción.

Os custos de produción.

O punto morto.

A poboación e o emprego.

Funcionamento do mercado: oferta e demanda.

Principais magnitudes macroeconómicas. Cálculo das mesmas.

O fluxo circular da renda.

Os ciclos económicos.

O sector público: política económica e fiscal. Consecuencias da aplicación de ditas políticas.

O sistema financeiro.

Os activos financeiros.

A política monetaria.



A cooperación económica internacional.

A Unión Europea. A Unión Monetaria.

Problemas económicos actuais: desemprego, medio ambiente, subdesenvolvemento.

O desenvolvemento sustentable.

d.3 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.

A avaliación está enfocada á mellora do proceso ensino-aprendizaxe, polo que é necesario diversificar as ferramentas de avaliación dirixidas non só ao alumnado, senón ao conxunto dos seus actores (centro e profesorado principalmente). Non obstante, nesta programación exporanse só aquelas destinadas á avaliación dos criterios e estándares de aprendizaxes recollidos no currículo normativo da materia. Para a avaliación dos alumnos empregaranse diferentes procedementos: -Probas escritas: que incluirán unha parte teórica que consistirá na definición e/ou desenvolvemento de conceptos xunto a unha parte práctica, de carácter procedemental, con resolución de problemas e supostos económicos. Estas probas puntuaranse de 0 a 10 puntos. En todas as probas terase en conta á adecuada presentación. Non se permitirá o uso de lapis para a realización das probas. Traballos de investigación baixo os principios da Aprendizaxe Baseada en Proxectos (ABP): Estes traballos realizaranse na aula de informática, sempre que haxa dispoñibilidade no centro. Actividades e traballo habitual na clase (obradoiro de prensa económica e resolución de exercicios): considerando para isto o respecto mostrado ás opinións dos compañeiros, a atención ás explicacións, actividades desenvolvidas na clase e a súa participación activa nas mesmas. Empregaranse ferramentas comúns de avaliación competencial, en particular: para avaliar a resolución individual de actividades, para a redacción e a presentación de traballos escritos; así como a súa exposición oral. Estes serán avaliados a través de “rúbricas”.



A modo de exemplo: Rúbrica para a presentación dun traballo escrito:

EXCELENTE MOI AVANZADO SATISFACTORIO BÁSICO ESCASO

REDACIÓN

O traballo está ben estruturado e cumpre na súa totalidade e coa estrutura de introdución,

desenvolvemento e conclusión.

O traballo atópase ben estruturado nun 80 % e cumpre na súa totalidade coa estrutura de introdución, desenvolvemento e conclusión.

O traballo atópase ben estruturado nun 50 % e cumpre na súa totalidade coa estrutura de introdución, desenvolvemento e conclusión.

O traballo atópase ben estruturado nun 50 % pero non cumpre coa estrutura de introdución, desenvolvemento e conclusión.

O traballo non está estruturado r ten introdución, desenvolvemento e conclusión.

ORTOGRAFÍA O texto non presenta erros

ortográficos (puntuación, acentuación e gramática).

O texto ten menos de 3 erros ortográficos (puntuación, acentuación e gramática).

O texto ten entre 4 e 6 erros ortográficos (puntuación, acentuación e gramática).

O texto ten entre 6 e 10 erros ortográficos (puntuación, acentuación e gramática).

O texto ten máis de 10 erros ortográficos.

EXTENSIÓN O exercicio escrito adaptase á

extensión esixida O exercicio escrito presenta media páxina máis da extensión esixida.

O exercicio escrito presenta una páxina máis da extensión esixida.

O exercicio escrito presenta dúas páxinas máis da extensión esixida.

O exercicio escrito presenta máis de dúas páxinas da extensión esixida.

CONTIDO Abordase contido que se pediu. Nalgúns parágrafos non se

aborda nada do contido que pediu.

Un 60 % do texto non ten relación co contido que se pediu

Algúns parágrafos fan alusión ao tema pedido.

Só se menciona o tema pedido, pero non se aborda.

ARGUMENTACIÓN DE IDEAS

Presenta ideas ben argumentadas e sen erros.

Presenta ideas ben argumentadas pero con algún erro.

Presenta ideas que argumenta con debilidade.

Presenta ideas sen argumentar. Non presenta ideas e as que presenta non están argumentadas.

PRESENTACIÓN E LIMPEZA

O traballo está presentado con pulcritude e limpeza.

O traballo está presentado con pulcritude pero ten un rachón.

O traballo está presentado con pulcritude pero ten dous ou tres tachóns.

O traballo ten dobleces e máis de tres tachóns.

O traballo está presentado cun gran número de dobleces e tachóns.

TEMPO DE ENTREGA

A entrega realizase na data indicada.

A entrega realizase cun día de retraso.

A entrega realizase con dous días de retraso.

A entrega realizase con tres días de retraso.

A entrega realizase despois de pasados tres días da data indicada.



e. METODOLOXÍA. A metodoloxía que se aplicará no noso Departamento procurará favorecer a capacidade do alumnado para aprender por se mesmo, para traballar en equipo e para aplicar os métodos apropiados de investigación en contextos de aprendizaxe significativos.

e.1. CRITERIOS METODOLÓGICOS.

A nosa proposta axústase os seguintes criterios metodolóxicos: -Adaptación ás características do noso alumnado de Bacharelato, ofrecendo actividades diversificadas de acordo coas súas capacidades. -Autonomía: facilitar a capacidade do alumnado para aprender por se mesmo. -Fomento da participación do alumnado na dinámica xeral da aula, combinando estratexias que propicien a individualización con outras que fomenten a socialización. -Interdisciplinariedade: presentar os contidos cunha estrutura clara, subliñando as interrelacións entre os contidos da Economía e os de outras disciplinas afíns. -Rigor científico e desenvolvemento das capacidades analíticas, explicativas e interpretativas do alumnado. -Funcionalidade: fomentar a proxección práctica dos contidos e a súa aplicación ao entorno, co fin de garantir a funcionalidade das aprendizaxes

e.2. ESTRATEXIAS DIDÁCTICAS

Baixo os criterios sinalados desenvolveranse as seguintes estratexias didácticas:

Estratexias expositivas: Presentaremos ao alumnado oralmente o mediante presentacións en soporte dixital ou papel, as cuestións introdutorias e os feitos e conceptos de cada unidade programada; especialmente aqueles máis abstractos e teóricos. Esta estratexia acompañarase da realización de actividades ou tarefas de aplicación ou indagación que permitan a asimilación dos novos contidos.



Estratexias de indagación: Presentaremos ao alumnado unha serie de materiais en bruto que deberán estruturar, seguindo unhas pautas de actuación. Trátase de enfrontalo a situacións e escenarios de aprendizaxe nos que deban poñer en práctica reflexivamente conceptos, procedementos e actitudes. O emprego destas estratexias será máis utilizado para a aprendizaxe de procedementos e o desenvolvemento de hábitos, actitudes e valores. Estamos a falar de técnicas de aprendizaxe tales como:

- Tarefas sen unha solución clara ou pechada, nas que as distintas opcións son igualmente posibles e válidas, para facer reflexionar ao

alumnado sobre a complexidade dos problemas económicos. - O estudio de casos ou feitos e situacións concretas como instrumento para motivar e facer máis significativas as aprendizaxes. - Proxectos de investigación nos que resolver problemas con certa autonomía, nos que adquirirá experiencia na procura de

información.

Estas propostas de aprendizaxe significativa requiren dun clima que favoreza a autonomía do alumnado na toma de decisións, a participación na organización dos seus procesos de ensinanza-aprendizaxe.

e.3. AS ACTIVIDADES DIDÁCTICAS. En calquera das estratexias didácticas adoptadas a realización das actividades de aula na nosa materia procurarán: - Que estean perfectamente relacionadas cos contidos teóricos. - Teñan unha formulación clara. - Sexan motivadoras e conecten cos intereses do alumnado, por referirse a temas actuais ou relacionados coa súa contorna. - Variadas: traballen procedementos con textos, imaxes, gráficos, mapas e, na medida do posible: actitudes - Proporcionen situacións de aprendizaxe que esixan unha intensa actividade mental e leven a reflexionar e a xustificar as súas afirmacións e solucións - Consoliden a comprensión dos conceptos e desenvolvan a capacidade do alumnado para aprender por se mesmo, utilizando diversas estratexias.



-Sirvan de base para o desenvolvemento de traballos por tarefas ou pequenas investigacións segundo o método científico.

Sobre a base destes principios, as actividades programadas responderán a unha tipoloxía variada:

Actividades de a consolidación, síntese e ampliación de conceptos. Actividades de aplicación dos contidos teóricos á realidade (indagación, pequenos traballos de investigación...) Actividades de debates e emisións e defensa de xuízos fundamentados (exposicións orais, debates, etc ...)

f. MATERIAIS E RECURSOS. Empregaranse varios libros de texto para a elaboración dos contidos de cada unidade didáctica: Editoriais: Mc Graw Hill e Almadraba, SM e Santillana. Apuntes do profesor en soporte dixital dispoñibles na aula virtual do Centro. Xunto con fontes informativas extraídas de:

- Artigos de prensa e de revistas económicas de referencia - Blogs e Wikis da materia, así como páxinas webs especializadas - Textos legais. - Medios audiovisuais e páxinas web especializadas.

g. CRITERIOS DE AVALIACIÓN. Os criterios de avaliación mínimos á finalización do curso serán os seguintes:

Utilizar conceptos económicos básicos, ler e interpretar datos económicos. Identificar os problemas económicos fundamentais, caracterizando os diferentes sistemas económicos polo xeito de resolvelos. Coñecer as fases do proceso produtivo. Comprender as relacións entre a división técnica do traballo, a produtividade e a interdependencia económica. Calcular a produtividade dunha determinada empresa. Calcular os diferentes custos asociados á empresa e o punto morto. Coñecer os diferentes tipos de mercado e o seu funcionamento.



Analizar as posibles medidas correctoras das desigualdades partindo dos mecanismos distributivos dunha economía de mercado. Valorar o impacto medio ambiental derivado de certos modelos de crecemento. Diferenciar as principais magnitudes macroeconómicas e coñecer as relacións entre elas, así como o seu cálculo. Explicar as principais funcións do Estado e os instrumentos de regulación que utiliza nun sistema de economía de mercado. Describir o proceso de creación do diñeiro e recoñecer as funcións do Banco de España. Interpretar unha balanza de pagamentos. Coñecer as características principais da estrutura económica galega, e comparación con outros países.

Ler e interpretar datos e informacións sobre cuestións básicas da actualidade económica.

h. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN.

Como quedou dito no apartado de procedementos e instrumentos de avaliación, Haberá dous probas de exame por avaliación que versarán sobre os contidos programados. Terá unha ponderación d0 75 % da nota final. A media entre os exames será obtida en función da materia que inclúa cada un, aínda que se procurará que sexa sempre do 50%. Non se fará nota media no caso de que o alumno/a obteña nalgunha destas dúas probas escritas unha cualificación inferior a 4. Os criterios de corrección destas probas escritas –exames- ponderarán:

a. No desenvolvemento dos conceptos teranse en conta tanto os contidos como a lóxica na exposición e a forma de expresión. A claridade expositiva e a precisión nas respostas.

b. En todas as explicacións valorarase positivamente a utilización de vocabulario técnico propio da materia. c. Nos problemas e supostos prácticos das probas valorarase o plantexamento, o desenvolvemento e o resultado.

d. A limpeza e presentación do exame e as faltas de ortografía (vid. apdo. correspondente a notas).

Todos os modelos de exame previstos conterán a valoración numérica de cada pregunta ata o máximo de 10. E, finalmente, entregaranse ao alumnado, na maior brevidade posible, nunha sesión específica para avaliar de xeito conxunto a proba.



Os traballos programados –tarefas ou ABP- que inclúan resolución de problemas, intervencións, exposicións individuais e/ou de grupo, comentarios de texto, investigación en prensa ou mediante as novas tecnoloxías, etc., representarán o 15% da nota final. E os seus criterios de cualificación quedarán detallados nas súas correspondentes rúbricas (vid. apdo.: Procedementos e instrumentos). Finalmente, a actitude, hábito de traballo, comportamento na aula, participación, asistencia e esforzo .representan o 10% da nota final. Para a súa valoración o profesor levará un rexistro destes aspectos do traballo realizado na clase. Considerárase aprobado/a o alumno/a que obteña unha nota igual ou maior a 5. Admitirase a entrega de exercicios fora do prazo e repetición de exames, unicamente cando exista un xustificante adecuada que acredite a ausencia do alumno/a a clase. A nota final de xuño será a media das notas obtidas nos 3 períodos avaliativos do curso, para Oo será necesario superar cada unha delas. Se ben se terá en conta a evolución, positiva ou negativa, do alumno ó longo do curso, tendo presente o principio de avaliación continua. Se algunha avaliación queda suspensa, realizarase un exame de recuperación ao comezo do seguinte trimestre, excepto a 3ª avaliación que só poderá recuperarse no exame final de xuño. Ao final do curso, en xuño, realizarase unha proba final, onde os alumnos/as se examinaran só das avaliacións pendentes. O que teña todas as avaliacións suspensas, terá que examinarse de toda a materia. No caso de no superar a materia en xuño, deberá examinarse dela totalmente en setembro, e a cualificación será a nota, expresada sen decimais, obtida no correspondente exame extraordinario de Setembro. Faltas de ortografía. Con carácter xeral para todas as probas e traballos escritos pedirase ao alumno unha correcta escritura sin faltas de ortografía. Cada falta será sancionada negativamente con 0.1 puntos, diminuíndo a nota da proba escrita, restándose como máximo 1 punto na nota final do exame o traballo escrito. Perda do dereito da avaliación continua: No caso de que un alumno perda o dereito á avaliación continua (segundo os criterios establecidos polo centro), deberá superar unha única proba na que o nivel de dificultade será o mesmo que para o resto do grupo. Neste caso o 100% do resultado dependera da cualificación obtida nesa proba escrita.



AVALICIÓN CONTINUA

INSTRUMENTO EXPLICACIÓN PONDERACIÓN

Probas (escritas ou orais)

Procurarase facer dúas probas por avaliación. Cada proba terá entre 5 e 10 preguntas. Haberá sempre unha ou dúas preguntas de desenvolvemento dun determinado tema. Estas preguntas terán unha puntuación maior que as breves, e valorarase o uso correcto do vocabulario específico en economía. Haberá preguntas con resposta breve. Podería haber preguntas tipo test, nas que será necesario contestalas perfectamente para a súa valoración positiva Podería, se a materia o permite, haber unha parte práctica, que será necesario aprobar para superar a proba no seu conxunto.

75 %

Traballos (individuais ou en grupo)

Ademais do contido dos traballos, terase en conta a corrección na expresión, o deseño, a variedade das fontes, o rigor científico, a entrega no prazo indicado, a capacidade de análise e síntese, a capacidade crítica, segundo os criterios expresandos nas súas rúbricas correspondentes que serán coñecidas previamente polo alumando

15 %

Outras actividades (respostas a preguntas do profesor, participación en debates e grupos de discusión)

Terase en conta: Ademais da adecuación nas respostas, a atención, o interese, a participación positiva na clase, o respecto polas opinións dos compañeiros, respecto polo material, a puntualidade, etc. 10%

i. CRITERIOS DE RECUPERACIÓN.

Haberá unha proba de recuperación por avaliación e Ofreceremos de xeito excepcional a posibilidade de recuperar os contidos non superados a través dá entrega de traballos específicos ao comezo do seguinte trimestre, agás na 3ª avaliación que só poderá recuperarse non exame final de maio. Nas probas escritas de recuperación, a nota máxima que o alumno pode obter é de 5 puntos. A nota final da recuperación obterase aplicando os mesmos porcentaxes establecidas para a cualificación da avaliación.



Ao final do curso, en maio, realizarase unha proba final, onde os alumnos/as examinándose so das avaliacións pendentes. O que teña todas as avaliacións suspensas, terá que examinarse de toda a materia.

i.1. RECUPERACIÓN DE ALUMNADO CON MATERIA PENDENTE.

Tendo en conta a planificación do centro para probas parciais e finais das materias pendentes, o departamento establece a realización de dúas probas parciais que aborden os contidos mínimos das materias correspondentes. De non superar algún destes exames, o alumnado contará coa posibilidade de realizar unha proba final, global ou parcial, dependendo das partes que teña suspensas. Non se detallan neste apartado os contidos mínimos esixibles xa recollidos no apartado correspondente desta programación. O profesor poderá entregar ó alumnado boletíns de actividades para a preparación das probas que, se o estima axeitado, poderán terse en conta para a nota final.

j. INDICADORES DE LOGRO PARA A AVALIACIÓN DO PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE. Desde o Departamento de Economía empregaranse os indicadores e criterios recollidos no cadro-resume, para a imprescindible avaliación dos procesos de ensino-aprendizaxe que se están a propor desde a nosa materia, así como a nosa práctica docente . Unha cultura da auto-avaliación que deberá implantase de xeito definitivo . PROGRAMACIÓN DO TRABALLO DOCENTE

Programación trimestral de aula. Diario coa planificación e desenvolvemento das clases

-Grao de cumprimento (%) -Modificacións (%)

-Eficacia dos rexistros -Grao de cumprimento (%)

EMPREGO DOS RECURSOS PARA O DESENVOLVEMENTO DAS CLASES

Xestión dos tempos na aula. Valoración cuantitativa e cualitativa dos recursos empregados

Recursos TIC e Aulas de informática

-Aproveitamento (%) -Comprobación do impacto dos materiais e -Valoración cuantitativa dos recursos dixitais



-Distribución de tempos: expositivos e de traballo

actividades desenvolvidas na aula. empregados. -Valoración da eficacia das sesións nas aulas TIC.

ESTRATEXIAS E ACTIVIDADES PARA PROMOVER APRENDIZAXES SIGNIFICATIVAS

Estratexias e criterios para a organización dos traballo en grupo. Adaptación e axustes do currículum

Agrupamentos: Organización dos grupos. Asignación de roles e seguimento do traballo -% e intensidade dos cambios

ESTRATEXIAS E ACCIÓNS PARA A AVALIACIÓN DO ALUMNADO

Valoración da eficacia dos tipos de estratexias empregadas

USO DOS RESULTADOS PARA VALORAR E AXUSTAR A NOSA PRÁCTICA DOCENTE

Valoración das estratexias e ferramentas para sistematizar a recollida e tratamento da información derivada das avaliacións

CLIMA DE AULA

Valoración das accións para a creación de relacións afectivas entre o alumnado e o profesorado

k. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.

No Bacharelato, etapa na que as diferenzas persoais en capacidades específicas, motivación e intereses estan bastante definidas, é conveniente dar resposta, na medida das nosas posibilidades, á diversidade de intereses, motivacións, capacidades e estilos de aprendizaxe detectados no noso alumnado. Hoxe no é doado dar unha resposta axeitada a esta diversidade. A nosa folla de ruta nesta tarefa pasa por:

A detección de coñecementos previos a través de técnicas como:



- Debates e actividades pregunta-resposta sobre os temas económicos

-Actividades de consolidación mediante exercicios apropiados e variados.

-Actividades de recuperación-ampliación, atendemos no solo al alumnado que presenta problemas no seu particular proceso de aprendizaxe, senón tamén a aquOes que alcanzaron con facilidade os obxectivos programados.

-Axeitada estratexia de agrupamento para propiciar aprendizaxes entre Oes -pequenos traballos de investigación, o os citados debates,, neste caso en grupos – .

l. CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS Preséntase cadro-resumo dos bloques de contidos e unidades nas que se abordaran, con diversa intensidade, os temas transversais

neste primeiro curso do Bacharelato. TEMAS TRANSVERSAIS BLOQUES/UNIDADES TRABALLADAS

Desenvolvemento sostible e medio B6 B7 UD 10 UD 11 UD 12 UD13

Os riscos de explotación e abuso sexual

Abuso e maltrato das persoas con discapacidade B2 B3 B4 UD 4 UD 6 UD 8

Situacións de risco derivadas da inadecuada utilización das TIC B2 UD4

Protección ante emerxencias e catástrofes B1 B4 B6 UD2 UD 7 UD 10 UD 11

Desenvolvemento e afianzamento do espírito emprendedor B1 B2 B5 B7 UD 2 UD3 UD 4 UD 8 UD9 UD12

Adquisición das competencias para o desenvolvemento dos diversos modelos de empresa

B1 B2 B4 B5 UD 2 UD 4 UD 8 UD 9 UD 12

Fomento da igualdade de oportunidades e do respecto ao emprendedor e ao empresario B1 B2 B5 UD 2 UD 4 UD 8 UD 12

Ética empresarial B1 B2 B3 B5 B6 B7 TODAS AGÁS UD 7



m. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES PROGRAMADAS POR CADA DEPARTAMENTO DIDÁCTICO.

O departamento poderá organizar outras actividades complementarias que considere oportunas para a consolidación e ampliación dos coñecementos da área como conferencias, saídas didácticas ou outras actividades que durante o transcurso do curso poidan xurdir, xa por iniciativa do departamento ou en coordinación con outros departamentos ou entidades e baixo a supervisión e coordinación coa dirección do centro.

n. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.

Os seguintes criterios serven para valorar que a presente programación cumpre co seu cometido didáctico:

-Realización de actividades encamiñadas a conseguir os obxectivos de cada materia.

-Impartición do 80% dos contidos programados para o Bacharelato.

-Utilización dos criterios de avaliación apuntados.

-Valoración por parte do alumnado na enquisa sobre as actividades de aula.

-Realización das actividades propostas en relación co proxecto lector.

-Realización das actividades propostas en relación co plan de integración das TIC, que deben estar presentes en máis do 30% das sesións.

Documents

II. PROGRAMACIÓN DE ECONOMÍA. 1º BACHARELATO. LOMCE · No marco da LOMCE, o Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos