978-9941-9028-5-7

dafinansebulia „moswavleebis saxelmZRvaneloebiT

uzrunvelyofis programis“ farglebSi

levan kikaliSvili

gamomcemloba `pegasi~

levan kikaliSvili

gamomcemloba `pegasi~

III-IV

fi

zi

ku

ri

aR

zr

da

3

სარჩევი ზოგადი ნაწილი:

კონცეფცია .................................................................................................................................................... 6 ფიზიკური აღზრდის როლი სკოლაში .................................................................................................... 7 2017 - 23 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმის ფიზიკური აღზრდისა და სპორტის სახელმწიფო სტანდარტი, ძირითადი მიმართულებები და შედეგები ..................................................................... 8

თავი I - განვითარების ასაკობრივი თავისებურებები ................................................................................ 9 1. განვითარების სფეროები ....................................................................................................................... 9 2. ფიზიკური თვისებებისა და სხვადასხვა უნარის განვითარების ასაკობრივი თავისებურებები ................................................................................................................... 12 3. აერობული, ანაერობული და მოქნილობის ვარჯიშების მნიშვნელობა დაწყებით საფეხურზე ....................................................................................................... 15

თავი II - ფიზიკური აღზრდის სტანდარტი ................................................................................................. 17 1. მიმართულება - ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება ........................................................................... 17 2. მიმართულება - მოძრაობა და მოტორული უნარ-ჩვევები ............................................................. 18

2.1. რეკომენდებული აქტივობები და ვარჯიშები III - IV კლასებში ............................................. 19 2.2. რა დრო ესაჭიროება ახალი მოძრაობითი უნარის ათვისებას? ................................................ 21 2.3. გენდერული საკითხები .................................................................................................................. 23 2.4. სსსმ მოსწავლეების ჩართულობა ფიზიკურ აქტივობაში ......................................................... 25

3. მიმართულება - აქტიური მონაწილეობა ............................................................................................ 28 თავი III - შეფასება .......................................................................................................................................... 29

1. შეფასების ზოგადი სტანდარტი ........................................................................................................... 29 2. როგორ წარვმართოთ განმავითარებელი შეფასება ........................................................................... 31

2.1. განმავითარებელი შეფასების პრინციპები ფიზიკურ აღზრდაში ........................................... 31 2.2. მასწავლებლის მიერ მოსწავლის შეფასება - შეფასების რუბრიკა .......................................... 32 2.3. მოსწავლის თვითშეფასების რუბრიკა ......................................................................................... 33 2.4. ფიზიკური თვისებების განვითარების შეფასება სტანდარტული ტესტით (განმავითარებელი შეფასების შუალედური ფორმა) ....................................................................... 33 2.5. მოსწავლის ფიზიკური აქტივობის შეფასების სტანდარტული ტესტი /შეფასების რუბრიკა მასწავლებლისთვის (ფაკულტატური) .............................................................................. 41 2.6. დამატებითი ელ. რესურსები ......................................................................................................... 44

თავი IV - დატვირთვის შეფასება ................................................................................................................. 45 1. საუბრის ტესტი ........................................................................................................................................ 45 2. გულისცემის სიხშირის ტესტი ............................................................................................................. 46

თავი V - გაკვეთილის ორგანიზება .............................................................................................................. 47 1. სივრცის მოწყობა გაკვეთილისთვის ................................................................................................... 47 2. ახსნისა და მოსწავლეთა ორგანიზების მეთოდები ........................................................................... 48

თავი VI - გაკვეთილის სტრუქტურა ............................................................................................................ 49 1. მოსამზადებელი ნაწილი ....................................................................................................................... 49 2. ძირითადი ნაწილი .................................................................................................................................. 51 3. დასკვნითი ნაწილი ................................................................................................................................. 51 მოთელვითი ვარჯიშების ნიმუშები ........................................................................................................ 52

III კლასის საგნის სწავლების პრინციპები ........................................................................................ 56

თავი I - განვითარების ასაკობრივი თავისებურებები სასწავლო წლის დასაწყისში ............................ 57 თავი II - სტანდარტის მიმართულებები ..................................................................................................... 58

1. მიმართულება - ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება .......................................................................... 58 1.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები ................................................................ 58 1.2. სწავლების პრინციპები ................................................................................................................... 58 1.3. შედეგი და შეფასება ......................................................................................................................... 59

2. მიმართულება - მოძრაობა და მოტორული უნარ-ჩვევები ............................................................. 60 2.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები ................................................................ 60 2.2. სწავლების პრინციპები ................................................................................................................... 61

4

2.3. შედეგი და შეფასება ........................................................................................................................ 63 3. მიმართულება - აქტიური მონაწილეობა ........................................................................................... 63

3.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები................................................................ 63 3.2. სწავლების პრინციპები ................................................................................................................... 64 3.3. შედეგი და შეფასება ........................................................................................................................ 64

თავი III - წლიური გეგმა ............................................................................................................................... 65 1. წლიური გეგმის შედგენის პრინციპი .................................................................................................. 65 2. ინტეგრირებული გაკვეთილი .............................................................................................................. 65 3. წლიური გეგმის ნიმუში ........................................................................................................................ 66

თავი IV - გაკვეთილების აქტივობების აღწერილობა და თანმიმდევრობა ........................................... 69 1. I-II კლასებში ათვისებული უნარების განმტკიცება ........................................................................ 69

1.1. სიარული ........................................................................................................................................... 69 1.2. ტანადობა .......................................................................................................................................... 69 1.3. მოქნილობა ........................................................................................................................................ 71

2. გაკვეთილები ფიზიკური თვისებების შეფასების ტესტების შესაბამისი ვარჯიშებით ............. 71 3. გაკვეთილები ბალანსის, სპრინტის, ზეხტომისა და წინხტომის განვითარებისთვის ............... 72 4. გაკვეთილები წინხტომის, განხტომის, ხტუნვით სიარულისა და თავდაცვითი სტრატეგიის განვითარებისთვის ............................................................................................................. 76 5. გაკვეთილები მანიპულაციური უნარების განვითარებისთვის: ბურთზე ფეხის დარტყმა, ბურთის კენწვლა და დაჭერა .................................................................................................................... 77 6. გაკვეთილები სმენითი და მხედველობითი რეაქციის, კოორდინაციის უნარის განვითარების ხელშეწყობისთვის ........................................................................................................... 78 7. გაკვეთილები ძირითადი მოტორული უნარების განვითარების ხელშეწყობისთვის ............... 79

7.1. წინხტომი ფეხშლით ....................................................................................................................... 79 7.2. ორი ხელით ხელკეტის მხარ მოქნევით ბურთზე დარტყმა ..................................................... 79 7.3. თავის არიდება ................................................................................................................................. 80

8. წინკოტრიალი ......................................................................................................................................... 80 9. მოძრაობის უსაფრთხოება..................................................................................................................... 81 10. გაწელვითი ვარჯიშები ........................................................................................................................ 82

თავი V - მოძრავი თამაშები III - კლასისათვის .............................................................................................. 84 მოძრავი თამაშების მნიშვნელობა .......................................................................................................... 85

1. თამაში „ვაგორაოთ ბურთი კედელზე“ ............................................................................................... 86 2. თამაში „ბაჭიები ბოსტანში“ .................................................................................................................. 87 3. თამაში „ყაბახი“ ....................................................................................................................................... 89 4. თამაში „რთველი“ ................................................................................................................................... 90 5. თამაში „წვიმიანი ამინდი“ .................................................................................................................... 91 6. თამაში „ცელქი ბეკეკები“ ...................................................................................................................... 93 7. თამაში „ბავშვები და კაჭკაჭი“ .............................................................................................................. 94 8. თამაში „ჭრაბურთი“ ............................................................................................................................... 95 9. თამაში „ხოჭოების კალათბურთი“ ...................................................................................................... 97 10. თამაში „მხიარული ფრენბურთი“ ..................................................................................................... 98 11. თამაში „სახალისო ხელბუთი“ ........................................................................................................... 99 12. თამაში „მხიარული ბადმინტონი“ ..................................................................................................... 100 13. თამაში „ესტაფეტა“ ............................................................................................................................... 101

IV კლასის საგნის სწავლების პრინციპები: ......................................................................................... 104

თავი I - განვითარების ასაკობრივი თავისებურებები სასწავლო წლის დასაწყისში .............................. 105 თავი II - სტანდარტის მიმართულებები ........................................................................................................ 106

1. მიმართულება - ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება ......................................................................... 106 1.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები................................................................ 106 1.2. სწავლების პრინციპები ................................................................................................................... 106 1.3. შედეგი და შეფასება ........................................................................................................................ 107

2. მიმართულება - მოძრაობა და მოტორული უნარ-ჩვევები ............................................................ 108 2.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები................................................................ 108

4

2.3. შედეგი და შეფასება ........................................................................................................................ 63 3. მიმართულება - აქტიური მონაწილეობა ........................................................................................... 63

3.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები................................................................ 63 3.2. სწავლების პრინციპები ................................................................................................................... 64 3.3. შედეგი და შეფასება ........................................................................................................................ 64

თავი III - წლიური გეგმა ............................................................................................................................... 65 1. წლიური გეგმის შედგენის პრინციპი .................................................................................................. 65 2. ინტეგრირებული გაკვეთილი .............................................................................................................. 65 3. წლიური გეგმის ნიმუში ........................................................................................................................ 66

თავი IV - გაკვეთილების აქტივობების აღწერილობა და თანმიმდევრობა ........................................... 69 1. I-II კლასებში ათვისებული უნარების განმტკიცება ........................................................................ 69

1.1. სიარული ........................................................................................................................................... 69 1.2. ტანადობა .......................................................................................................................................... 69 1.3. მოქნილობა ........................................................................................................................................ 71

2. გაკვეთილები ფიზიკური თვისებების შეფასების ტესტების შესაბამისი ვარჯიშებით ............. 71 3. გაკვეთილები ბალანსის, სპრინტის, ზეხტომისა და წინხტომის განვითარებისთვის ............... 72 4. გაკვეთილები წინხტომის, განხტომის, ხტუნვით სიარულისა და თავდაცვითი სტრატეგიის განვითარებისთვის ............................................................................................................. 76 5. გაკვეთილები მანიპულაციური უნარების განვითარებისთვის: ბურთზე ფეხის დარტყმა, ბურთის კენწვლა და დაჭერა .................................................................................................................... 77 6. გაკვეთილები სმენითი და მხედველობითი რეაქციის, კოორდინაციის უნარის განვითარების ხელშეწყობისთვის ........................................................................................................... 78 7. გაკვეთილები ძირითადი მოტორული უნარების განვითარების ხელშეწყობისთვის ............... 79

7.1. წინხტომი ფეხშლით ....................................................................................................................... 79 7.2. ორი ხელით ხელკეტის მხარ მოქნევით ბურთზე დარტყმა ..................................................... 79 7.3. თავის არიდება ................................................................................................................................. 80

8. წინკოტრიალი ......................................................................................................................................... 80 9. მოძრაობის უსაფრთხოება..................................................................................................................... 81 10. გაწელვითი ვარჯიშები ........................................................................................................................ 82

თავი V - მოძრავი თამაშები III - კლასისათვის .............................................................................................. 84 მოძრავი თამაშების მნიშვნელობა .......................................................................................................... 85

1. თამაში „ვაგორაოთ ბურთი კედელზე“ ............................................................................................... 86 2. თამაში „ბაჭიები ბოსტანში“ .................................................................................................................. 87 3. თამაში „ყაბახი“ ....................................................................................................................................... 89 4. თამაში „რთველი“ ................................................................................................................................... 90 5. თამაში „წვიმიანი ამინდი“ .................................................................................................................... 91 6. თამაში „ცელქი ბეკეკები“ ...................................................................................................................... 93 7. თამაში „ბავშვები და კაჭკაჭი“ .............................................................................................................. 94 8. თამაში „ჭრაბურთი“ ............................................................................................................................... 95 9. თამაში „ხოჭოების კალათბურთი“ ...................................................................................................... 97 10. თამაში „მხიარული ფრენბურთი“ ..................................................................................................... 98 11. თამაში „სახალისო ხელბუთი“ ........................................................................................................... 99 12. თამაში „მხიარული ბადმინტონი“ ..................................................................................................... 100 13. თამაში „ესტაფეტა“ ............................................................................................................................... 101

IV კლასის საგნის სწავლების პრინციპები: ......................................................................................... 104

თავი I - განვითარების ასაკობრივი თავისებურებები სასწავლო წლის დასაწყისში .............................. 105 თავი II - სტანდარტის მიმართულებები ........................................................................................................ 106

1. მიმართულება - ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება ......................................................................... 106 1.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები................................................................ 106 1.2. სწავლების პრინციპები ................................................................................................................... 106 1.3. შედეგი და შეფასება ........................................................................................................................ 107

2. მიმართულება - მოძრაობა და მოტორული უნარ-ჩვევები ............................................................ 108 2.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები................................................................ 108

5

2.2. სწავლების პრინციპები ................................................................................................................... 109 2.3. შედეგი და შეფასება ......................................................................................................................... 110

3. მიმართულება - აქტიური მონაწილეობა ........................................................................................... 111 3.1. წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგების ინდიკატორები ................................................................ 111 3.2. სწავლების პრინციპები ................................................................................................................... 111 3.3. შედეგი და შეფასება ......................................................................................................................... 112

თავი III - წლიური გეგმა ................................................................................................................................ 112 თავი IV - გაკვეთილების აქტივობების აღწერილობა და თანმიმდევრობა ............................................ 116

1. გაკვეთილები II-III კლასებში ათვისებული უნარების განმტკიცებაზე....................................... 116 2. ფიზიკური თვისებების განვითარების შეფასების ტესტის შესაბამისი ვარჯიშები.................... 119 3. გაკვეთილები მოტორული უნარების განვითარებაზე ..................................................................... 119

3.1. თავდაცვითი და თავდასხმითი სტრატეგიები ........................................................................... 119 3.2. კედელზე ცოცვა................................................................................................................................ 121

4. კოორდინაციის უნარის განმავითარებელი ვარჯიშები ................................................................... 122 5. გაკვეთილები მანიპულაციური უნარების განვითარებაზე: ბურთის კენწვლა ფეხით, დარტყმა ჩოგნით, ბურთის ტყორცნა და დაჭერა ხელით ..................................................................................... 124 6. ანაერობული ვარჯიშები ........................................................................................................................ 127 7. მოქნილობის განმავითარებელი ვარჯიშები ...................................................................................... 127 8. გაკვეთილები სხეულის მართვის უნარის განვითარებაზე: ბალანსირება და უკუკოტრიალი 129 9. უსაფრთხო ვარჯიშები გაწელვებზე .................................................................................................... 130 10. სიმძიმის აწევის ტექნიკა ...................................................................................................................... 132

თავი V - მოძრავი თამაშები IV კლასისათვის ............................................................................................. 133 1. თამაში „ესტაფეტა“ ................................................................................................................................. 134 2. თამაში „ხილის შეგროვება“ ................................................................................................................... 136 3. თამაში „ვიტამინობანა“ .......................................................................................................................... 138 4. თამაში „ძიძგი-ძიძგი მამალო“ .............................................................................................................. 140 5. თამაში „საჰაერო ბურთი“ ...................................................................................................................... 141 6. თამაში „გრეხეთბოლი“ .......................................................................................................................... 142 7. თამაში „ეზოს დაცვა„ .............................................................................................................................. 143 8. თამაში „ჭრაბურთი“ ............................................................................................................................... 144 9. თამაში „ბაგირის გადაძალვა“ ............................................................................................................... 146 10. თამაში „ჩქარი პასი“ .............................................................................................................................. 147 11. თამაში „მხიარული კალათბურთი“ ................................................................................................... 149 12. თამაში „ბურთის ჰაერში მოგზაურობა“ ............................................................................................ 150

თავი VI - უსაფრთხოება და დაზიანებათა პრევენცია ............................................................................... 151 1. უსაფრთხოების ძირითადი პრინციპები ............................................................................................. 152 2. უსაფრთხოების წესები ზოგიერთი დაავადების დროს ................................................................... 155 3. პირველადი დახმარება დაზიანების დროს ...................................................................................... 157 დანართი N1 გაკვეთილის გეგმა III -კლასისთვის ................................................................................ 162 დანართი N2 გაკვეთილის გეგმა IV-კლასისთვის ................................................................................ 165 დანართი N3, N4, N5, N6 - III და IV კლასების შეფასების ცხრილები ................................................ 168 დანართი N7 აღჭურვილობა III-IV კლასებისთვის ............................................................................... 172 ტერმინთა განმარტება ................................................................................................................................ 175 ბიბლიოგრაფია ............................................................................................................................................ 177

98

2017 –2023 წწ. ეროვნული სასწავლო გეგმის ფიზიკური აღზრდისა და სპორტის სახელმწიფო სტანდარტი, ძირითადი მიმართულებები და შედეგები

ფიზიკური აღზრდის სტანდარტი (I-IV კლასები)

შედეგების ინდექსები

სტანდარტის შედეგები

1. მიმართულება: ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება

ფ.ა.დაწყ.(I).1. მოსწავლემ უნდა შეძლოს დაიცვას პირადი ჰიგიენისა და უსაფრთხოების ელემენტარული წესები.

2. მიმართულება: მოძრაობა და მოტორული უნარ-ჩვევები

ფ.ა.დაწყ.(I).2. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ფიზიკურ აქტივობაში მონაწილეობისათვის აუცილებელი საბაზისო მოძრაობითი უნარ-ჩვევების წარმოჩენა.

3. მიმართულება: აქტიური მონაწილეობა

ფ.ა.დაწყ.(I).3. მოსწავლემ უნდა შეძლოს მონაწილეობის მიღება ჯანმრთელობის შენარჩუნებისა და გაკაჟებისათვის აუცილებელ ელემენტარულ ფიზიკურ აქტივობებში

ფ.ა.დაწყ.(I).4. მოსწავლემ უნდა შეძლოს სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი უნარ-ჩვევების გამოვლენა ფიზიკურ აქტივობებში მონაწილეობის საფუძველზე.

ფ.ა.დაწყ.(I).5. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ფიზიკური აქტივობის დაკავშირება სხეულის მდგომარეობასთან.

სტანდარტით განსაზღვრული შედეგების მისაღწევად აუცილებელია საგაკვეთილო პროცესი დაიგეგმოს მოსწავლეთა განვითარების ასაკობრივი თავისებურებების შესაბამისად.

მასწავლებელმა უნდა იცოდეს, რომ ბავშვები სწავლობენ და ვითარდებიან ინტეგრირებულ რეჟიმში, რაც იმას ნიშნავს, რომ ფიზიკური, მოტორული, შემეცნებითი, სოციალურ-ემოციური, სწავლისადმი მიდგომისა და მეტყველების უნარების განვითარება მჭიდრო კავშირშია ერთმანეთთან. შესაბამისად, ისევე როგორც სხვა დისციპლინებში, ფიზიკური აღზრდის პროცესშიც, აუცილებელია ბავშვის განვითარების სხვადასხვა სფეროს თავისებურებების გათვალისწინება.

9

თავი I- განვითარების ასაკობრივი თავისებურებები

1. განვითარების სფეროები

თანამედროვე მიდგომით, განვითარება პირობითად დაყოფილია 5 სფეროდ:

1. ჯანმრთელობა და ფიზიკური განვითარება; 2. კოგნიტური/შემეცნებითი განვითარება; 3. სოციალურ-ემოციური განვითარება; 4. სწავლისადმი მიდგომა; 5. მეტყველების განვითარება. ყოველი „სფერო” მოიცავს „ქვესფეროებს”, რომლებიც თავის მხრივ, აერთიანებს სხავადასხვა „მიმართულებებს”. ცხრილში N1 წარმოდგენილია განვითარების ხუთივე სფეროს ქვესფეროები და მათი მიმართულებები.

ცხრილი N1

ქვესფერო მიმართულება

ფიზიკური განვითარება ფიზიკური აქტივობა სხეულის ნაწილების, ორგანოების, ზრდა/ჩამოყალიბება.

მოტორული განვითარება მსხვილი მოტორიკა; ნატიფი მოტორიკა; სენსომოტორული განვითარება.

ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება პირადი ჰიგიენა/თავის მოვლის უნარ-ჩვევები, უსაფრთხოება.

ესთეტიკა და კულტურა; ბუნება და ტექნოლოგია

შემოქმედების აღქმა და გაგება, შემოქმედებითი თვითგამოხატვა; ოჯახი, საზოგადობა და კულტურა;

ბუნება და ტექნოლოგია. რაოდენობრივი წარმოდგენები; მოვლენებს შორის მიმართებების წვდომა

რიცხვები და ანგარიში; გაზომვა; კანონზომიერების დადგენა; დრო, სივრცე, მიზეზშედეგობრიობა.

ემოციური განვითარება თვითიდენტობა (მე -კონცეფცია) და თვითშეფასება; თვითმართვა და თვითგამოხატვა.

სოციალური განვითარება ურთიერთობა უფროსებთან და თანატოლებთან;

სოციალური ქცევა.

მოტივაცია ცნობისმოყვარეობა და ინტერესი; ინიციატივა და

დამოუკიდებლობა.

სასწავლო უნარები ყურადღების კონცენტრაცია, შემოქმედებითობა და

გამომგონებლობა; პრობლემის გადაჭრა, აზრის გამოხატვა, კრიტიკული აზროვნება.

მეტყველება მოსმენა და ზეპირი მეტყველება. წიგნიერება კითხვა, წერა.

I. ჯანმრთელობა და ფიზიკური განვითარება; II. კოგნიტური/შემეცნებითი განვითარება;

III. სოციალურ-ემოციური განვითარება IV. სწავლისადმი მიდგომა; V. მეტყველების

განვითარება.

თითოეული მიმართულება განსაზღვრავს განვითარების რა ,,შედეგს“ უნდა მიაღწიოს ბავშვმა გარკვეულ ასაკში. იმისათვის, რომ ვიცოდეთ რა უნდა გაკეთდეს, კონკრეტულ ასაკში ცალკეული სფეროს განვითარების სასურველი შედეგის მისაღწევად, აუცილებელია გავითვალისწინოთ მახასიათებლები (ინდიკატორები), რომლებიც ასაკისა და განვითარების დონის შესაბამისად იცვლება.