Zinemagintzaren egitura

1. Produkzioa

Eskubideak/finantzazioa/subentzioak Aurreprodukzioa: gidoiaren garapena dekoratuak eta jantziak casting artistiko eta teknikoa lokalizazioak errodaje egutegia aurrekontuaren zehaztapena

Produkzioa (II)

Produkzioa Errodajea Kostuen kontrola Egutegiaren gaineko kontrola

Produkzioa (III)

Post-produkzioa Muntaketa Musika Efektu optikoak Efektu sonoroak …

1.1. AEB: hegemonia

Arrazoi estetikoak: unibertsaltasuna, publiko heterogeneoa

Arrazoi politikoak: mesianismo politikoak, baloreen esportazioa, kanpo-merkatuen konkista.

Arrazoi ekonomikoak: merkatu handiagoak = etekin handiagoak

1.1.1 Hollywood: historia labur bat

Edison asmatzailea. Patente gerra. Trust: Motion Pictures Patents

Company (MPPC) Monopolioa

Vs. Independienteak

Independienteak

Adolph Zukor (Paramount) Carl Laemnle (Universal) Wilhelm Fried (Fox) Warner anaiak (Warner Bros.) Marcus Loew (Metro-Goldwin-Mayer) 1913: MPPC epaitegietan,

monopolioen aurkako Sherman legea.

Mendebalderako bidea Lehenengo pioneroa LAn: William Selig

produktorea. The Count of Montecristo (Francis Boggs,

1907) LAren abantailak: Paisai ugaritasuna Argia, eguzkia, klima Puritanismotik urrun Mexikoko muga gertu

Bi izen: Zukor eta Griffith Adolph Zukor: zinea industria gisa. Asteroko pelikula Esklusibitatea Block-booking eta blind-booking Star System eta A,B,C serieak. David Wark Griffith: zinea arte gisa. Lengoi zinematografikoaren asmakuntza- Flash-back- Muntaketa paraleloa- Plano tamaina desberdinak- …

Hollywooden arrakasta: zenbait klabe

AEB: antzerkiarekiko independentzia AEB: fordismoaren herrialdea Star-system-aren asmakuntza I Mundu Gerra: pelikula esportazioa II Mundu Gerra: talentu inportazioa AEB inperioaren industria estrategikoa

1.1.2 Major-en poterea

Estudio handiak: zinemagintzaren hiru sektoreak kontrolatzen zituztenak.

Hasierako big 5 major-ak: Paramount, Fox, Warner Bros., RKO, MGM.

1948: Paramount case Star-systemaren bukaera 1950: telebista arerio

Gaurko 6 major-ak

Columbia Pictures 20th Century Fox Walt Disney Pictures/ Touchstone

Pictures Warner Bros. Pictures Paramount Pictures Universal Studios

1.1.3. “Independienteak”

Major-ez gain Hollywood-en lanean dagoen produktora sarea.

Konglomeratuetatik kanpo Lotura major-ekin: ko-finantzazioa,

zabalketa… Major-en lan nagusia gaur egun:

finantzazioa, marketing-a, zabaltzea, merchandising-a…

Zenbait indie

The Weinstein Company (2005)

MGMrekin zabalketa akordioa Our Stories Films filiala. Blockbuster: bideo alokairu esklusiboa. Ovation TV kable katearen jabeak.

Lionsgate (Robert Altman, 1976. Vancouver)

Zabaltzaile independenterik handiena. DVD katalogo handien eskubideak Produkzioa: Ko-produkzioa:

1.1.4. Estatubatuar edo global?

Hollywoodek kanpo merkatua behar etekinak lortzeko.

Estrategia politikoaren parte. Industria irekia tradizioz. Zeri esaten diogu globalizazioa?

1.2. Europa: gobernuen bultzada

Zirkunstantzia historikoak Tradizio interbentzionista Industria kulturalak:oligopolioak

sortzeko joera AEB: industria edukiak sortzeko jaioa Europa: edukiak erakusteko jaioak 80ko hamarkada: komunikazio

taldeen liberalizazioa talde asko edukirik ez

Zine europarrari laguntza

50. Hamarkadan hasi 50-70. zine europarraren urre garaia 1970: zine europarraren gainbehera bideoaren agerpena telebistaren liberalizazioa aretoetako bizitza laburtu produktu gutxiago: inbertsio

handiagoak

Zine europearraren mugak

Historiaren pisua Joera protekzionista Herrialde barruan amortizatzeko joera Hizkuntza eta kultura propioak (20

esparru linguistiko)

1.2.1. Nork egiten du zinea Europan

Herria 2001 2002 2003 2004 2005 2006

UK 83 84 88 75 78 78

Frantzia 204 200 212 203 240 203

Alemania

107 117 107 121 146 174

Espainia 107 137 110 133 142 150

Italia 103 130 117 138 98 117

EB-25 715 732 746 770 815 862

1.2.2 Zine europarra laguntzeko: MEDIA

1990tik zine europarra laguntzen. EB: Merkatu bakarra AEBri aurre egin Produkzio garapena, banaketa,

hezkuntza, zine jaialdiak, promozioak…

2007-2013 aurrekontua: 755 milioi €

MEDIA programaren helburuak Europako ikus-entzunezkoen dibertsitate

kulturala mantendu eta baloratu. Publikoaren sarbidea bermatu. Hartu-eman kulturala bultzatu. Europako ikus-entzunezko lanen banaketa

eta audientzia handitu, EB barruan eta kanpoan.

Sektorearen konpetibitatea indartu, merkatu handi eta irekiaren testuinguruan, enplegua bultzatuz.

Non garatzen dira bere ekintzak

Aurreprodukzioa: profesionalen heziketarako laguntzak Proiektuen finantzazio laguntzak Koprodukzioak bultzatu Post-produkzioa: Banatzaileei laguntzak, beste europar

herrialdeetako pelikulak banatzeko. Erakusketa digitala bultzatu.

1.2.3. Zine espainiarraren krisi Lehenengo pelikula espainiarra: Salida de

misa de doce de la Iglesia del Pilar (E. J. Correas, 1896)

Riña en un café (Fructuos Gelabert, 1897) Zine-industria: Bartzelona. “Espainioladak”, drama historikoak, antzerki

adaptazioak… 20ko hamarkadaren bukaera: Madril 1928: Lehenengo zine-kluba

Lehenengo krisia: soinua

Soinuaren agerpena: Espainian atzeratuta, kanpoko produkzioak.

1931: pelikula 1 1932:CIFESA produktoraren sorrera Las Hurdes (L. Buñuel, 1933) Errepublika garaia: Produktora eta

produkzioen garapen eta egonkortasuna

Bigarren krisia: gerra eta diktadura

1936: produkzioa propagandara bideratu Zinegileen exilioa Frankismoa: zentsura, derrigorrezko

bikoizketa, protekzionismoa. Gaiak: ume prodigioak, kupleak, gerrako

heroien gorazarrea. NO-DO derrigorrezkoa.

50ko hamarkada: aldaketa garaia

Irekiera politikoa Gai berriak, sozialak, kritika

saioak. Italiako neoerrealismoaren

eragina. 1953: Donostiako zinemaldia 1956: Valladolideko Seminci

Salamancako elkarrizketak (J.A. Bardem)

“El cine español actual es políticamente ineficaz,

socialmente falso, intelectualmente ínfimo,

estéticamente nulo e industrialmente raquítico”

60ko hamarkada

Estatuaren sustapena (zentsura pasatuta)

Nouvelle Vague-aren eragina Escuela Oficial de Cine Bartzelonako mugimendua: “Escuela

de Barcelona” Nuevo Cine Español Proiekzio internazionala

Frankismoaren bukaera “Destapea” Beste hizkuntzetarako baimena “Euskal” zinearen eztanda 1982: Miró garaia. Frankismoa aztarnak deuseztatu Kalitatearen aldeko apustua Frantziako eredua kopiatu Subentzio handiak pelikula gutxirentzat

Miró legeari kritikak

Subentzioak ematerako orduko inpartzialtasuna

Deskapitalizazio azkarra Zuzendari-produktore papera sustatu,

produktore profesionalen kalterako Finantzazio pribatuaren desagerpena Estandarizazio estetikoa Banaketa eta erakusketa ahaztu

Miró ereduaren deuseztapena

1996: PP gobernuan A priori emandako subentzioak

murriztu Subentzioak a posteriori bultzatu. Kuota pantailaren gaineko

murrizpenak

Gaur egungo krisia

Klasean ikusi eta irakurritakoaren arabera, saia zaitez gaur eguneko zine espainiarraren krisiaren inguruan hausnartzen.

Zeintzuk dira krisiaren arrazoiak? Eta ondorioak? Zein da zine espainiarraren gaineko

zure iritzia?

Nork laguntzen du: ICAA

Espainiako zinemagintza lagundu bere hiru esparruetan: produkzioa, banaketa eta erakusketa.

Patrimonio zinematografikoen babesa.

Profesionalen formakuntza sustatu Autonomia-erkidegoekin lankidetza Atzerriko instituzioekin lankidetza

1.2.4. “Euskal zinearen” kasua

Zeri esaten diogu “euskal”? Euskal zinearen historia

gorabeheratsua. Arazo instituzionala: euskal

zinemagintza euskal kulturaren arlo inportantea izatea nahi dugu?

Norabide argirik ez.

“Euskal zinemaren” urre aroa (80ak)

Aurrekariak: 60 eta 70ko hamarkadak Euskal kulturaren berpizkundea Zinea ekimen sozialaren bitartez

egingo da. 1968: Ama Lur (N. Basterretxea eta F.

Larruquert) Suskripzio popularrez eginda.

1979: autonomia

1981: Eusko Jaurlaritzak EAEn egiten den zinea laguntzeko asmoa

1981-1984: urgentziazko laguntza diskrezionalak

Kapital soziala metatu eta sareak estutzeko garaia

1984-1991: diru-laguntzen arautzea

Miró legearen efektua (Tasio, 1984) EJk EAEn egindako filmak bultzatu Euskadin errodatu Ordainketen %75a EAE erresidentzia

duten enpresa eta partikularrei (aktore nagusiak kenduta)

Euskarara bikoizketa (banaketan kale)

Laguntzez aparte…

ETB koprodukzioan sartu Zergatik panpox (Xabier Elorriaga,

1986) Ehun metro (Alfonso Ungría, 1985) Hamaseigarrenean aidanez (Anjel

Lertxundi, 1985)

AIPV-rekin hitzarmena ETBk AIPVko produkzio-etxeek

egindako filmen antena eta emisio eskubideak erosi.

Hiru oinarri hauen ondorioz 1980-1990: 60 euskal film luzek

laguntza jaso zuten EJ: 34 Espainiako Kultura Ministerioa: 23 ETB: 19 TVE: 5

1990-1996: Euskalmedia

Euskalmedia: Elkarte publikoa Eusko Jaurlaritza produkzioaren

arloan Administrazioaren kontrola? Kapital sozialaren galera Pelikula kopurua mantendu Inbertsioa mantendu

Zertan desberdintzen da?

Euskadin errodatzea ez da beharrezkoa

Latinoamerikarekin koprodukzioak Donostian saritutako zuzendariak

finantzatu Inbertsioaren dibertsifikazioa: gidoia,

dokumentala, tb-serieak…

Euskalmediaren porrota

Filmeen arrakasta eta etekin eza Bertako produkzioak abandonatuta Zirkulu konkretu batetik kanpo

geratzen zirenak, dirurik ez. Zinegileak Madrilera

Euskalmedia eta gero zer

1996: Diru-laguntzen ereduaren itzulera

Deialdi publikoak http://www.kultura.ejgv.euskadi.net/r46-5352/eu/

Murritzak eta dibertsifikatuak ETBren parte-hartzea Azken urteetan, sektorearen

suspertze apala.

Bestelako zinemagintza: hirugarren mundua

Eragozpen politiko eta ekonomikoak Produkzio handia Banaketa murritza: Barnekoa Emigrantea Pirata

Historia apur bat…

“Hirugarren mundua”: Alfred Sauvy, 1952

Hiru eremu geopolitiko: Lehenengo mundu kapitalista Bigarren mundu sozialista Hirugarren mundu kolonizatu,

neokolonizatu edo deskonolizatua

Testuinguruak laguntzen du:

Bandungo konferentzia (1955) Vietnamgo garaipen anti-koloniala

(1945-1954) Argeliako independentzia gerra

(1954-1962) Kubako Iraultza (1959)

Latinoamerika (1960-1970)

Hacia el Tercer Cine (F. Solanas, O. Getino, 1969)

LehenengoLehenengo zinema: Hollywood. Zine eskapista, indibidualista, burgesa eta audientzia pasiboa.

BigarrenBigarren zinema: Frantziako art zinema, artistikoa, intelektuala.

HirugarrenHirugarren zinema: zine iraultzailea, deskolonizatzailea

Hirugarren zinearen salaketa

Hollywooden eragin maltzurra: Merkatuaren monopolioa, banaketa

kanalak hartuta Gustu eta gaien estandarizazioa Publikoaren alienazioa, kolonizazioa Hirugarren Munduaren eta kultura

indigenen errepresentazio karikatureskoa

Hirugarren zinearen zenbait manifestu

Uma Estética da Fome (Glauber Rocha, 1965) Cinema Novo mugimenduaren barruan

Por un cine imperfecto (J. García Espinosa, 1969) Cuba. Zine teknikoki perfektuaren kontrakoa.

Hirugarren Munduko zine jaialdiak: Kairo, 1967 eta Argel, 1973. Iraultza trikontinentala

Hirugarren munduko zinemagintza gaur

Bollywood

Nollywoodhttp://www.youtube.com/watch?v=g1OqgqV5SUA

Nollywood: Nigeriako zinea

Azken hamarkadaren booma Formatu digitala Kamara eskuan Platotik kanpo Hausa, Yoruba, Igbo eta Ingelesa Banaketa: bideo eta DVDa Afrika eta Erresuma Batua