• IL-BARBAOANN minn M Grima

I L -BARBAGANN Tyto alba <Barn Owl> ·huwa wiened mill-agnsafar li hawn Malta ftit nies irnexxielhom jaraw naj fl-ambjent natural! tiegnu. Fortunatament gnad baqa xi par jew tnejn, izda dawn qiegndin dejjem fil-periklu li jinqerdu. Jekk il­kaccaturi li jiltaqgnu miegnu ma jikkon­trol lawx i l-gost i korofi tagnhom, i l­Barbagann jinqered gnall dejjem minn pajjizna bnal ma gara lic-Cawla.

ll-Barbagann hu gnasfur tal-priia, jigi­fieri gnasfur li jaqbad agnsafar jew annimali zgnar biex jiekol. li:da barra minhekk hu wie~ed mir-razza tal-kokk li huma magnrufa gnall-nila li gnandhom biex ifittxu l-ikel bil-lejl. <Hawn ta' min isemmi li hawn xi kokk bnal Hawk Owl, il­Pigmy Owl u l-Fishing Owl li jikkaccjaw b'inhar>.

ll-Barbagann hu twil 34 centimetru, ta' lewn isfar dehbi fuq ir-ras, id-dahar u d­denb bi dbabar grii:i u tikek suwed irqaq kultant fuq tikek bojod. ls-sider u tafit huma bojod. Wiccu hu catt, abjad u b'forma ta' qalb b'gnajnejn kbar suwed. ll-munqar hu mgnawweg 'l isfel u dan jgnin biex ma jtellifx il-vista. ls-saqajn, li huma miksija sad-dwiefer b'rix abjad fin nafna, gnandhom dwiefer twal u bil-ponta biex ikun jista' jaqbad il-priza mingnajr t batija.

Hawn Malta, l-Barbagann isib toqob fondi fil-blat f'xi rdum jew f'xi kastell mitluq fejn iqatta' l-jum jognnos jistenna nzul ix-xemx. lmbgnad jonrog ifittex l-ikel li jikkonsisti f'ma~iferi ignar bnal grieden u firien. Gieli jiekol agnsafar ta l-bejt Passer hispaniolensis <Spanish Spar row> li jkunu reqdin f'xi sigra gnolja. Hawn Malta gnandna gnaliex ni ns ieb dan l-gfiasfur gnax jista' jgninna ni kkontrollaw in-numru ta' grieden fil­kampanja tagnna. Barra minn Malta l­bdiewa jagnmlu minn kollox biex ikollhom xi par Barbagann ibejjet fir-razzett tagn­hom u jiendu nsiebu ferm. Xi nbieb tiegni , me ta kienu l-lngilterra, kellhom jitolbu

Sticker ma5ruga mis-Socjeta' Ornitologika bnala parti mill-kampanja gnall-narsien U apprezzament anjar tal-Barbagann.

permess mingnand bidwi biex Jiendu xi rltratti tal-bejta tal-Barbagann f'manzen. Na~seb li taqblu mleg~i ll l-bldwi Malt! jansibha ferm different! mlnn dawk ta' barr a.

Hawn Malta kienu jgnidu ll l-Barbagann kien jagnmel il-nsara lill-bdlewa. Bill! l-Barbagann jibla l-lkel kwazi s~ln Jew f'bicciet kbar u l-lstonku tiegnu ma jsajjarx l-gnadam u r-rix, lkollu jerga' jonrog dawn il-fdalljlet f'forma ta' boeci tawwalin minn nalqu. Dawn jlssej~u pellets u mlnnhom ornitologlsti jlstgnu jsiru jafu x'inhu l-ikel favorit tal­Barbagann u xi kwalita' ta' nlejjaq jln­sabu fit-terrltorju tiegnu. Minn studju li sar fuq pellets ll ntbagntu barra mlnn Malta gnall-ezami, nstab li l­Barbagann l-aktar li jiekol huma grieden u fir ien.

lr-rix tal-Barbagann, bnal tal-kokk li jikkaccja bil-lejl, hu specjali gnax irid jaqbad il-priia mingnajr ma jagnmel noss. ll-pinen tal-gwienan gnandhom bnal xagfiar fin fuqhom qiesu bellus. Dawn iraqdu u jkissru l-noss tat-titjira. Kieku ma kienx hekk, kieku fiafna grieden janirbu

11

gurnata jew iktar differenza minn xulxin. B'hekk jigri li f'bejta wanda jista' jkun hemm frieg~ ta' daqs different!. F'kai ta' gun, il-ferfi il-kbir jista' jiekol lill­friegfi l-ofira u b'hekk jgnix hu biss flok imutu kollha.

Hawn Malta zgur li hawn grieden bizzejjed gnal numru mdaqqas ta' pari ta' Barbagann, izda sfor­tunatament fiafna kaccaturi joqtlu dan l-gfiasfur biex jibbalzmawh. Dan m'gnandux jibqa' jsir gnax barra l i l­Barbagann huwa protett bil-ligi, hu jagfimel nafna gid.

Denis Cachia, membru tgfiaiugfi t as-Sotjet a· Ornitologika CMOS>, kellu xorti jara' l-Barbagann fiaj fl-ambjent naturali tiegfiu u qa l hekk:

"F'Lu1ju tas-sena 1978, jiena u zewg membri onra ta1-MOS marna Gliawdex f'post fejn seta kien gnadu jbejjet i1-Barbagann. Wiened minn sliabi kien zar dan i1-post qabe1 u kien hu 1i qa1i1na f'1iema toqba fi1-b1at i1-Barbagann kien darba jbejjet.

Qa1bna tqawwiet ma11i wasa1na hekk kif sibna numru sabili ta' pellets talit dik it­toqba, 1i wliud minnhom dehru 1i kienu nxtarru ricentement.

Da1am bi1-mogliod u fis-skiet ta1 -1ej1 bdejna nisimgliu it-tliaxwix ta1-grieden. F'daqqa walida deher i1-Barbagann, iliuf b1a lioss matu1 i1-b1at glio1i. Stajt nara1u

Is-Socjeta' gna11-Istudju u 1-Harsien tan-Natura (SSCN) liarget s ticker biex tqajjem kuxjenza pub1ika na11i 1-qbid taz-zringijiet jigi kkontro11at.

14

Grieden ta• 1-imramma huma mfittxija mi11-Barbagann gna11-ike1.

rasu catta u kbira u glia1kemm kien id-d1am ir-rix deher 1i kien car liafna. Ftit wara , smajna 1-gliajta tiegliu 1i 1ittera1ment twalixek fis-skiet ta1-1ej1 .

Matu1 i1-1ej1 tfacca 1-gliawg gliax qattie1 ta' 1-aglisafar spara t1ett tiri 1ejn i1 -Barbagann izda b'xorti tajba ma 1aqtux. Matu1 i1-bqija ta1-1ej1 i1-Barbagann ma deherx aktar li1ief ftit qabe1 1i sebali . Minn dak i1-1ej1 memorab1i alina bqajna inzuru dan i1-post ta1-Barbagann u sibna kemm huwa interessanti dan 1-gliasfur u x'vojt jibqa jekk i1 - kaccatur jeqirdu gna1 dejjem blia1 ma qered ic- caw1a f 1' 1956. tt