Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Imprenta at Libreria ni J. MartinezPlaza Moraga 34-36, Galderon de la Barea 108 at Estraiide 7,'Bin\md6k.
Ipinagbibili sa LIBRERIANG- it6 ang mga sumu-
sunod na akldt sa wikaag tagalog:
Biihay n:
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
AladinoAle^andre at D. LuisAlmaHzor.Arturo, Lauro at RosalioBaldovinoBeatriz
Beata MariaBernardo GarpioBertong laseng -
Blanea ElorGa»^>ayong TablaGelira
Gonde UrbanoGonstaneio at UrbanoGrieeldaDama In^sD> MareelaD> Maria sa AliasDoee ParesDr. Jose RizalDr. Jose BurgosD Diego at D.a JuanaEdmundoEliseo at ni FelizaEliseo at HortensioEsopoEmilioFelizardoFieles AmantesEiorante at LauraElorentinaEloriiio
Gonzalo de C6rdovaGunlasHaring Asuero
» Calabaza» haiil at David» ^alom6n
Ibong AdarnaIsabela
JacobinaJaime del Prado
Biihay n Jo86 FloresJos6 YendidoJuan Baehiller
Juan at MarlaJuan PatdyJuan TinosoJuan TamadJuan LabuyoJulieta at RomeoLeopoldo »
LudovicoLandas na tuntnninLigaya sa Langit at MundoManriqueMaria MereedNtra. Sra. de AntipoloPantinoplePrineipe Gimeno
» Erastro» Orontis» Igmidio» 01iveros
Fit6ng InfaLtes de LaraProeeso'
Plus-Samtorum 3 pangeatl*oneio Pilato
Reina MoraKodolfoRodrigo de Yillas
fcjanta Ana> Eulalia» Isabel
» ReginaPegismundoTablante de RieamonteTatlong NiimeroTationg i'ersonas
Tomas at MariaTotoo at ^inungalingUliran ng GabaitanUrbana at ni FelizaYillarba
Isang palaisipan: Bimbiru knng sanlan taniaan -P- 0.20
Mmm
SALITA AT BOHAY ^/^'•
NA PINAGDAANAN NI'
»
SIGESMDNDO AT Ng
AT NANG
PEtmPE ADOITAISAT NANG
PRINOESA CLORIANAAT 'y^
PRiNdPE TANG-CREDO AT Ni LAVENA
SA CAHARI&N MNGf ALBAITIA.
"•'"«?'
-^syR^^^y^i^^m^-
MAYNILA, 1914
IMPRENTA AT LIBRERIA-:N I :-
J. MARTINEZP. Moraga 84-30, P. Galderon 108, Real 153-155 Int., atEstraude7, Binund6k,
7
"^M tSL aSL j2^ j2m tS^ J^ J^ tS^ 4& ^^ ^l^ ^S^ aL ^^ ^L '^L aS^ ^^ ^L JL .«^ ^^ .«1^- ^^ H^
SALITA AT BUHAY~NA PINAGDAANAk NI
AT NANG
PRtNGIPE ADONAISAT NANG
PRINGESA GLORIANA
PRlNeiPE TANG-eREDO AT NI LAYESA
SA CAHARIAN NANG ALBANIA-.
i
Ang binalangeas co na naguing libaegan€orona nang pula na di naigtaran
eayong bumabasai, bahalang mag atang
sa susunungin eong maega eabibian.
Caya,t, ang samo co daiuyan nang habagang pagea aba co sa maeaeaharaphouag ibulusoe sa pageapahamae;Sa alin mang isip aitong mamimintas.
Mangyari eaya na di abuluyan«a ilalagda co na eahima.t, eulang
na matudas naua at aquiD^ maalamanang eay Sigesmundo buhay na dinaanan.
\
_-2 - '
Na ang sinimulan buhat sa Albania
ang Haring Eleao hayag na Monareaat saea ang Keina niahal na EsposaAriuinda ang tauag na ualang ea'para.
S^bihin ang diqait nang pagsusunurannitong mag-asaua na magandang asal
at eaya nabayag sa Eeino.i. natanghal
an^ tanang yasallos ay iiagpipitagan.
Mando,i, talastas na ang anomang sarap
nang pagsu^anuran may maguiguiag pintas:
dahlian sa Hari ang puso,i, nabibag
nang tunay na dama nang Keinang marilag.
Ddpoua,t, sa gayon nama.i, naguing taning:
na pioag-usapan nilang tutuparmpinunlang pagsinta,i, na eun mageasupling
sa maguiguing bunga,i, erederong susundin.
Ang bagay na yaon guinanap na pilit
Hal^ ay pumayag dahil sa pag-ibig
sa magcagayo,i, talaga nang langit
ang dama.t, Reina,i, sabay na nagbuntis.
Dumating ang arao nang eapanganaeannagdaang hinusay ang Eeinang marangaLat saea ang dama nang quinabucasan
niioob nang Dios ay nanganae naman.Na isang hiuaga na eataoa-taea
eapoua laiaqui naguing anae nila
sa mageagayon ang bunying Monareaeusang pinag-isip ang gagauin niyai.
Yaoog naguing bunga ng Heinang mariquit
ang napa sa dama na ipinaquipquip
ang anae nans^ dama,i, siyang ipinalit
na napa sa Eeinang ualang easing diquit.
- 3 _Sa mageagayoD na ay pmabinagan
ang dalauang saDgol nang HariDg marangalang na pa sa Reina,!, Peleno ang ngalauat si Bigesmundo.i, ang sa dama naman.Ang guinauang yaon nang Haring daquila
sa Reino.i, uala na naeahalata .
arao ay tuinaebo panaho.i, humabasumapit ang edad nitong manga bata.
Sipagea t, panganay itong si Peleno
sa Reino,i, siyaDg naguing eredero
minahal nang Haring bunying si Eleaoat sa Reiaa nama.i, itong Sigesmundo.Oaya iiga^t, ang mundo,i, sa binihng-biling
arao sa pagsieat parang nagtutulin
ang Reina,i, nuli siya,i, nageasupling
nang isang babaing prineesang butihin.
Nang mabinagan na,i, Oloriana ang tauagang ganda.i, sabihin ualang maeatuladdamiog nalulugod dahilan sa dlagpinagpalaluan ang lahat nang NiDfas.
Lisanin co yaong aquing ihimaling
iteng sahta co,i, pagsusundinsundinsa loob nang Reino,i, may isang butihin
na si Poileena ang bansag at turing.
Na duquesang hayag anae ni Estorposa Haring E!eno na naguing~ Privadosiyang sinisinta nitong si Pelenoiaiibig naman nitong Sigesmundo.
Anopa,t, sa gayon itoDg mageapatidna nageapangagao sa duquesang diquit
ito.i, talaga na nang Dios sa langit
bunying Sigesmundo ang siyang naibig.
_ 4 —Matibay na euta na uagumg tipanan
na di mababaelas nang sino,t, alin man -^
siyang naguing lason na pinangaliegan
sanhi eay Peleao na pinagdusahan.
Na sa toui-touinang siya.i, magdudulotnang manga pag-ibig-sa duquesang bantogPrineipe aniya ang isinasagot ^oun sa ganang aquin houag nang mapagod.
Sapagea.t, ang iyong dulot na pag4bighuli na,t, uala nang tatamubing laDgit-
tugon ni Peleno ieao ay mag-isip
dini sa lagay co na eahapis-hapis
Ang. talastasin mo aeo ang Priueipe
erederong tunay Haring hahalili
ang buhay mong ingat hindi mo sarili
sa aquia ay ualang maeapangyayaTi.
Houag mageagayon tugon nang duquesamahal na Prlneipe mag-isip ca muna
'
na eun Hari ca ma,i, may Hari pang iba
lalalo sa iyo na magpaparusa.Prineipe ay nalis nang ito.i, maringig
di na napaalam dahilan sa galit
nagtuluyan siyang sa Palacio,i, nanhiesinabi sa ama SBg napagsapit.
At nang matalastas ang lahat nang bagaynangyari sa anae ang ama,i, nagsaysaybunso co Peleno houag malulumbayaeo ang bahala sa lahat nang bagay.Cami mag-uusap nang eaniyang ama
na pipiiitin eong cayo,i, mag-asauasa lahat nang bagay eun papayag sila
sa iyo isasalin ang Cetro,t, Corona.
— 5 — .
PaanoDg di pagsuuod ang bagay ua ito
ua umaliusuuod ang Duque Estorpodi euu Hari ca ua,t. ua gumugobieruG^auae uamau niya.i, Eeiua nitoug Keiuo.
Nang oras ding yao,i, ipiuatauag naaug nasabing Daque sa duquesaug amadi uamau ualao,i, dumatiug pagdaeapalibhada,i, utos nang buuyiug Mouarea^Hari nangusap Duqueng saedal taas
ua euu eaya lamang quita,i, ipiuatauag
dahil eay Peleuo na tunay eong anae ^
sa eay Polieena na euu mararapat.
Pagea.t, ualang iba dito,i, eredero
nang aquing eorona eundi si Peleno, eaya sumagot ca sa hiuibiling couiea ni Estorpo mabunying Eleno.
Paanong di pagpayag at aeo i, sumuuoduua,i, puno quita eami ay nasasaeopat aug iealaua ang anae eong irog
ay pipintuhuin nang lahat mong saeop.
Caya,t, ang sagot co monareang mataassa hiuihiling mo aco,i, pumapayagpaalam na muna at aug aquing anaeang pagsasabihan ua sa ating usap.
Duque ay nalis ua sinabi pagdaeaang pinag-usapau sa eay Polieeoa
at nang matalastas nang anae ua siuta
pagdaca,i, sumagot sa uaturaug ama.Hiudi po marapat na ipageayari
aeo eay Pe'eno at 'sa ainang Hariieao po ama co dapat na mag-uari^aug lahat naug bagay tila namamali.
"7
— 6 -
Isa pa sa roon ang aquiQg pag^sinta
sa eay Sigesmundg natatalaga nanang maringig ito nang naturang amamanga cagaiita,i, ualang maeapara.
Taesii saan ca eumuha nang alamsa gauang pagsinta naquipagtipananeundi mo ealaguin ang pinag-usapan
masama ang iyo na easasapitan.
Oaya mula ugayon magsamantala ca
tadhana co ito di na mag-iiba
na hangang may arao ay pageaealooban ca
na mageapag-isip nang lalong maganda.Nang masabi yaon ang amai, umalis
at si Polieeaa naiuan sa hapis
nageataon naman ay. siyaog pagpanhienitong Sigesmundo saelao nang pag-ibig.
Naualan nang loob dahil sa naquita
ang bunying Duque^a may luha aug mataani Sigesmunda easi co,t, sinta
ano ang dahilan nageaeaganian ca.
Ang eay Polieenang sagot na tiauran
guilio co ay dahil sa ama eoog mahalsmta ni Peleno ang ibiguin co rao
ialis sa iyo ang pag-iibigan
Paano ang sagot mo ani Sigesmundopinageayarian ninyo nang ama mbualang ibang bagay anitong eayur.go
pag-ibig co ay tunay ay nasa sa iyo.
Sa sagot eong yaoa nagalit si aoia
di rao mangyayari ang aquing pagsinta
^"^oob co,i, sumam^ at dinatnan mo paluha co,i, nanagos sa daiauang mata.
Ani Sigesmundo uala sa" matouidna ieao ay pilitin sa hindi mo ibig
<eaya mag-ingat ea itong aquing <ializ
«iyang magliligtas sa iyo sa panganib.
Isinusumpa co bangang may binitga
pangaeo eong lunay sa iyo Polieena
di ca lilimutin saea ang isa paipagsasaedal^eo sa mahal na Eeina..
Dabilan sa atin na pinag-usapansiya.i, ang bahalang dapat na maghusaysueat bangang dito aeo ay paalamiiang matalastas mo ang easasapitan.
Duquesa,i, naiuan saea lumaead naitong Sigesmundo nagtuloy sa^ Eeinaat saea sioabi bagay na labat napag-ibig na tunay sa eay Polieena.
Lahat na nangyaring manga eabagayandahil eay Peleno at sa amang mahalsintang nageaisa aug ibig ay laguian
nang ieasisira sa pag-iibigan.
Eeina^i, nagdalaeg habag ng ito,i, marinig8igesmundong bun&o houag eang mahapistibayan ang loob maglouag nang dibdib
\ aeo ang bahalang sa Hari mamaiihie.n\ ' Caya,t, ang loob mo,i, itahimie muna
magsasabi aeo sa Hari mopg amamarinig ang gayon nanaog pagdaeaitong S gesmundo s^bihin ang saya.
Napa sa Palaeio ibig na maalaman«a ama.t, sa Beina ang pag-uusapannaog umaquiat na,i, natagpo-tagpuan:yaong Embajador na lilo,t, suei^ban.
. — 8 - ,
Ani Sigesmuiido houag eang pumasoena magpatuluyan antain mo ang utos
nang ama eong Hari ang moro.i, sumagothouag sansalain uala aeong t&eot.
Urong Sigesmundo uiea ni Pelenoaco,i, pabayaan mo sa sueab na moromanga bunsong guilio anang Hari ito
houag mageagayon ang bahala,i, aeo.
Na sa Emba^ada di dapat umayopna lapastanganin at uiala sa utos
hayaang magsahta moro,i, eun mataposieao Sigesmundo aog siyang sumagot.
Cun gayon Eleno anang Embajada_ay iyong paquingan aco,i, itinalaga
huMarap sa inyo utos nang Monareaniyong gran Sultin auilabot sa Guerra.
Buis eun baquit hindi tinutupadpanaho,], lampas na nang di pagbabayadisa pa sa roon sa pubuaang hirap
naming manga eampon babayarang lahat.
Guinugol na pilae at manga eaeanin
di yuyutang tureo ang easama naminhirap sa paglaead at manga baybain
ang labat nang yaon ay babayaran mo rin.
Caya,t, ang Reino nang hindi maualatsundin mo aog buis tuparin mong agadat nang hindi eayo malubog sa hirap
na mapanganyayang sa Troya,i, matulad.
Ani Sigeamundo umalis ca taesil
dito sa Palaeio nang di mo marating
yaong elemeDto at ieao higupin^
na ilipad nila sa hinpapauirin.
. _ 9 -
Oaya hayo eana at aeo ang may atas
magsabi sa iyong general na sueab
pagod ninyo,t, sampong pinuhunang hirap
ang aquing espada siyang ibabayad.^
Aag tugon nang moro eun gayon paalamsa iyo 6 Eeao ieao.i, manghinayangang easasapitah nang iahat mong eaual
sa dugo>i, lulubog at doo,i, lulutang.
Moro,i, umalis na sinabi ang dahil
ang pinag-usapan sa eay Abderdminat nang matalastas pagdaca,i, nagturing
magsilaead tayo Albania,i, eubeu'oin.
Caya,t, ang biling co mangi aquing eamponlusubin ang Relno at houag humantongBrabonel ihanda ang lahat nang eanonna italatag mo sampo nang Eseuadron.
Ibalie eo naman sa eay Bgesmundopagdaca,i, nag-utos sa manga soldado
ieao,i, maquimati8g Eseanong eatoto
sa aquing gagauin paglaead nang huebo.
Dalauahin natin baeod nang armadaaeo at ang Gonde Algastro ang isa
Eduardo at-sampo nang soldadong iba
magsisunod eayong sa aqui,i, sumama.Inyong isaisip 6 manga eatoto
paeatandaan lahat ang bilin co
eun ating matanao ang tropa nang morolualuangan at saea tayo.i, magsitaebo.
Ang lahat nang iyo,i, sapilitan mandinna susundan tayo niyong manga taesil
Algastrong eatoto iyong pagbutihin
na pag-ingatan mo ang eaeasamahin.
- 10 —Mangaglibim eayo sa" gubat ay eumubli
houag pabalata sa may baudaDg buli
moro.i, euu maliogat ang parang magsabiingat ua bueiua ay bipang mabuti.
Aug budiai:ang yaon eun aquing matatapna nalalagay na ca>o sa panataga&ming nagpababol babalie na agadna eubeubin natin ang morong dulingas.
Matapos ang bilin lumaead ang guerra
bunying Sigesmundd siyang nangunganaat bindi nalaon natanao pagdaeayaong maega moro na maeaeabaea.
Saea sinagasa labat nang ealaban
nitong Sigeimundo bayag na geaeral
nang bindi magabis ang.guinauang lalang
sila,i, nagpababol si malayong parang.
Ang labat nang moro pagda^a.i, sumuaodna inusig nila ang manga Oristianos
eay Eduardo ito nama i, napanoodsilai, nagsieubli sa eabilang bundoe.Nang naroroon na.i, pagdaca,i, binipan
bueinang tadbana na naguing^budiatanat saea bumiyao ang easamang tananmoro,i, naegagulat nangag si pagtaebuban.
Marinig ang gayon ay ni Sigesmundopagdaea.i, nagbalie sampo nang eoldado
£scanong eatoto mangag-ingat tayo
houag big-yan daan moro.i, maeataebo.
Anopa t, sa gayon sa laldng nagauamOro.i, napatiboDg eatu'ad ay dagamaraming namatay sampo nang balita
na si Abderamin sa eampoi, nabiga.
— 11 —Na sa guerraeg yaou psraeg EaguiEg palad
ua lilima lamaDg yaong uaealigtas
na sl Abdeliees Brabonel ua suesbAbdel at Panagot at saea Mabomat.Ang manga Cristiano i, sa uaia na iiaman
silang maeabaea ua morong sueabanitoug Sigesmundo bayag ua geeeral
pagdaea.i. nangusap sa labat nang eaual.
Eduardo aniya laead at ngayou diu
labat uang soldado iyong usisaiu
aug uangapabamae euuin at ilibing
aug manga sugatan sa Eeinoi, dalbiu.
At ieao Eseanong bayag ua Gapitanugayou din tayoi, mangagpatuluyanmui sa Reino uaug di nababaiamat uang matalastas . uang ama eong mabal.*
Palibhasa.i, utes sumunod ang lahat
sa eay Sigesmundong geLeral na bayagat hindi nainip sa manga paglaead
Albauia,i, dinat^ng sa Paiaeio i, naquiat.
Sila.i, sinalubong nang Haring Elenoat saci ang Reina Prieeipe Peleno
saea ang prineesat, manga Consejero
manga eatduaai, bindi'mamageano.Nang nauupo na sa silla ang labat
itong Haring bantog pagdaca,i, nangusapSigesmundong bunso sabibin mong lahat
nangyari sa iyo sa guerrang nilabas. -
Sinabing lahat manga pinagdaanansampong pageapatay doon sa general
na si Abderamin na lilo,t, sueaban
sa paraan niya ua guinauang lalang.
— 12 -
Ang toua Dang Hari ualang maeatuladsa eay Sigesmundong eatapanga.t, laeas
gayon din ang Eeina malaqui ang galae
dito ,sa bayani pinaparang anae.
Ang lahat nang yaon aquing lilisanin
at si Polieena siyang sasabihin'*
sa eay Sigesmundong halama,i, nagsuplingnag-anae nang ising babaying butihin.
Sa mageagayon na ^ng bunying Duquesaang guinauansr lalang nanaog: pagdaeasa tahanang Torre ang bata,i, (^nala
nagta^uip nang muc*ha nang di maquilala.
Diua,i, talaga na namaog naguing paladnacaquita siya tauong naglalaead
na si Peleno nga si Eduardong hayagb*ata,i, {niabot Duquesa,i, nangusap.
Ibinibigay-eo itong aquing tanganna tangapin ninyo at hindi pa bi&agannguni,t, itong lungoy mangyaring paquingansa paroroonang co,i, houag aeong sundan.Ang nasabing batai, tinangap nga nila
at saea umalis naman ang Duquesauiea ni Peleao mahanga.i, aniyababai sundan eo at nang maquilala.
Eduardo sa gayon pagdaca,i, nangusapmahalay sa iyo Prineipeng nmtaasbaquit ang babai nama,i, nagpahayagna siya,i, houag sundan sa paglaead.
Cun g^yon ang tugon naman ni Pelenoang bata,i, dalhin na at pabinyagan mosaea eun matapos ieao ay patungosa aquing alagad pastor na Oamilo.
- 13 —Guinanap na lahiat ni Eduardo nnman
ting bata,i, dinala at pinabinagan
Layena ang bansag na naguing pangaian
saea eay Ganiilo doon ibinigay.
Ang lahat nang yaon ano,i, sa maganapEduardo,!, umui sa Palacio,i, naquiat
saea eay Pe!eno ay ipinahayag
na ang utos niya,i, tinupad na lahat.
Bayaan co yaon aquing lilisanin
«alitang naiuan siyang sasabihin
yaong Emperador na lilo at taesil
na si Bayoeeto parang nahahaiing.
Sa arao at gabi siyang alaala
ang guerrang lumaead napa sa Albania
pagea.t, ang balita ay nangatalo na«ampo nang general ay napalamara.
Di earingat-dingat nama,i, sa aaquiat
ang limang nabuhay na naeapagtaeas
siyang nagbalita nang bagay na lahat
nang ^uinasapitan sampong napahamae.Ano.i, nang mabatid nitong Emperador
manga eagalitan ualang maeaueol
<}aya,t, ang sinabi eayong manga pusong
nangag parapararg nagea ayon-ayon.
May mue-ha pa eayo na dito.i, humarap«a aqui,i, magsumbong nang gayong pahayag
mabuti sa inyo ay doon itulad
sa manga alipin ang lalong marapat.
At si Abderamin ano ang narating
pagdaca,i, sumagot itong si Brabonel
Monareang daquila Emperador naminnalagae sa eampo hininga.i, naquitil.
/ .-14-
Diyata.t, napatay ani Bayoeetona napanganyaya ang geueral co
baquit nangatutong humarap pa eayo
at napaqu ta pa mga ualang apdo.
Oaya mula egayon inyong ibahin naang ddting ugali sa paquiquibaca
hayo sa harap co magsiiaead siia
sa Parteog Orleote at hangang sa Persia.
Piliin ang madi^ na maoga datihan^
soldadong bihasa na pauang matapang'sumunod na bigla at hiodi naliban
guinanap ang utos nang Monareang mahal.Di nahbang arao nageatipong lahat
ang maega yasallong pauang mararahasnang sa Emperador ito,i, sa matatappagdaea.i. nagsabi gayon ang pahayag.
Adonais laead ang iyong lin|tBpia
ang napaoganyayang manga eampon natin
eaya hayo eana Albania,i, laebain •
ieao ang geaeral na punong susundin.
Upang mabbui mp ang naugapahamaeang naquitlang buhay nang eaual eong lahat
sa eay Adonais ito.i, sa matatapnan^ arao ring yao,i, pagdaca,i, lumaead.
Lisanin eo yaon aquing ipatungo
dito sa Prlneipeng hayag na Pelenoinaeala niya ang puso.i, dinayodahil sa pag-ibig na sinisimbuyo.
Manai, naisipan ay siya,i, pumanhiesa Torreng tahahanan nang DuquesaDg ibig:
nang naroroon na muc-ha,i, nang masilip^ay sinalaca>an nang malaquing galit.
<
— 15 -
Dahilan sa mue-ha parang isang rosas
bang uoa at ngayon eun baquit eumupas^
siya.i, nanaog na sa gaht na hauaesaea eay Eduardo.i, siya,i, nagpahayag.Ang nangyaring ito ay hindi magaliDg
ang eay Sigesmuadong gumaua sa aquiQna may panahon diag arao na daratmgna pagbabayaran eang hlo at taesil.
Ang naguing origin yaong munting batana inihabilin nang hlo,t, euhila
nang babaing souail aeo ang bahfkla
Eduardo.i, ngayon din lumaead eang bigla.
Ang inilagae mo doon eay Gamiloeunin sa eaniya at dalhin mo rito
aquing papatain ipadadala co
sa sueab na lilo na eay Sigesmundo.Caya hayo eana at ieao ay lumaead
ngayon din dumating houag mapabueasitong si Eduardo nama,i, nangusapsa sarili niya gayon ang pahayag.
Hangang maguing tauo buhat pageabataang nilaearan eong panahong mahabaay hindi pa aeo na naeaunauanang tauong nag-isip nang ganitong sama.Anong sala eaya. nitong ualang malay
at di pa talastas ang anomang bagaybaquit pipilitin eayang iraramay
sa isang may sala di eahalay-halay.
Lalaead na aeo at aquing susundinpagca,t, siya,i, punong nag-utos sa aquineun naroroon na ay pag-iisipin
aeo ang bahala nang aquing gagauin^
-^ 16 —Edaardo yaoa na ang nasoe sa hagap
isang batang patay pagdaea.i; humanap<iiua,i, talaga na namang naguing paladsiya,i, nacaquita na sa paglalaead.
Pdgca,t, talaga na nang Poong may eapal
at aua sa ating lahat niyang eaual
na may isang bata at eusang na masdanna ililibing na nang manga magulang.
Siya,i, naquiusap sa naturang amatia eun mangyayari eun ibig po niyasamo 00 sa inyo eun minamagandana ang maglilibing naman ay aeo na.
Pilae ay eayo ang aquing bibig-yan
ang bata,i, mangyaring maiui co lamangnang marinig ito naman nang magulangbigla nang pumayag eay Eduardo naman.
Salapi iniuan ang bata,i, dinala
dito eay Peleno_ay ipinaquita
tanong nang sueaban na baquit aniyaang dala mo rito na bata,i, patay na.
Tugon ni Edi^ardo dili iba,t, ito
ang inihabilin doon eay Oamilodiyan po sa raan ito,i, binigti co
nang di mamanehahan ang manga eamay mo.Oun gayo,i, ilapit anitong sueaban
iyang bat^ng patay aquiDg iiuaan
nang maidulot na sinaesae nang punalsa isang bande^a doon inilagayi
Sica eay Eduardo ay ipinadala
nitong tampalasang lilo.t, palamarangayon din lumaead iyong ipaquita
sa'eay Sigesmuado nang mapagquilala.
-. 17 _Isa pa sa roon na ang sabihin mo
na eami mag-usap at siya.i, parito
pagdaea.i, sumunod itong si Eduardo«t eay Sigesmundo siya,i, napatungo.
Nang dumating doon binuesan pagdaea^pUg na sa bandejang regalong padalaisang batang patay hindi maquilalanagtalo ang isip sampong ala-aia.
Ani Sigesmundo.i, Eduardo ay anona idinulot mong sa aqui,i, regalo
para matalastas ngayon sabihin moyaong eabagayan nang mapagtanto co.
Tugon nang eausap aeo,i, ualang malayang lahat nang yaong manga bagay-bagaypara maalaman mo ieao po,i, maglaebaysa inyong eapatid siyang magsasaysay.
Hindi mo talastas uiea ni Pelenoyaong batang patay padala sa iyo
sa eay Polieena yaon ang anae monang mapagquilala ngayo,i, pinatay co.
Ani Sigesmuado ay uala sa aquihloob na masagia at pauang magalingtugon nang sueaban sa para mong taesil
na hindi nga marapat na iyong damdamin.Pagea palibhasa ieao ay ualang hiya
ualang earamdaman at ualang halata
talastas mo aco,i, doon nahahandasa eay Polieenang aquing minumutia.At hayag sa inyo ang aming tipanan
at natatalagang eami paeaeasal
ama co at eaniyang aniang minamahalj3iyang nageayari nang lahat na bagay.
SIGBSMUNDO, ,_ 2
— 18 —Hinamae moDg lahat at iyong tiniquis
ang Garangalan co ay iyong linait
palibhasa.i, sueab at uala eang isip
di mo inaeala ang manga matouid.
Patauad eun gayon ani Sigesmundoeun minamali mo itong guinaua co _
"
hindi mangyayari tugon ni Pelenohuli na sa aquin ang pamamanhie mo.Aeo at aeo rin ang may easalanan
di dapat suniisi sa para mong hunghang;anong hahanapin na magandang asal
sa isang masama ang pinangalingan.
Ani Sigesmundo di co na matiis
paglabag sa puri nang Ina eong ibig
eaya mag-ingat ca itong aquing caliz
sa taesil mong loob ang siyang papatid.
laiuaan nanga.t, tagang ualang puenatnang inaping buhay Principe,i, nasadlae
na napanganyaya munti nang nautas
itong palamarang tampalasa,t, sueab.
Nang mageagayon na sa di maeatagal
sa eay Sigesmundo nang paquiquilabanhumiyao ang taesil na siya,i, daluhanaeo ay agauin sa eamamatayan.
Anoi, sa marinig nang bunying Monarpavoces ni Peleno nanaog pagdaeaagad dinaluhan nitong na sa dusasaea sa Pdlacio,i, ipinanhie nila.
Mabilis na utos ang sa haring 6rdenna si Sigesmundo ay biglang gapusinnang tatalian na pagdaea.i, dumatingang mahal na Reina at saea nagturing.
_.l 19 .._
MaDga soldados co cayo,i, magsiilag
at aco,i, bayaan dito sa nagsueabsiyang mamahalang magbigay pahirap
sa pag-aba niya sa mahal eong anae.
Nang maeaalis na ang pinagbaualanang Eeina.i, nangusap na nagpaearahanSigesmundong bunso mangyaring paquinganang sasabihin co sa iyo,t, tuturan.
leao ay magtago at mangilag__mnnadahilan sa galit nang Hari mong ama .
ani Sigesmundo lalo co pang dusana eun maiuan co ay si Polieena.
Sa pag-ayon baga nang Eeina namanhouag eang mahapis at aeo ang siyang
bahalang mag^ampon na magtatangeaeal
sa lahat nang iyo na easasapitan.
Caya hayo eana at ieao iligtas
nang Dios sa madlang pangamba,t, hirap
Sigesmundo,i, nalis yao na,t, lumaead ^
saea si Eseano na catoto,t, liyag.
.YaoDg eabunduean ang siyang pinuntapumasoe sa isang mariquit na Oueyaang dinatnan doon ay nag si pangambayaong madlang hayop napatii ang sigla.
Nagtumira roon na di nageueulangsila nang eaeanin at anomang bagayat sa arao-arao sila,i, dinadalhan
yaong manga hayop parang nagbibigay.
Baga ma,t, guinhaua yaong pageatira
itong Sigesmundo,i, lipos din nahg dusapagca,t, palagui nang inaala-ala
pag-ibig na tunay sa eay Polieena.
— 20 —
^
Inaeala niya ang siya i) sumulatnang ilang eatagang man|ga paugungusapmatapos ang gayon sacaV4gmmaiaddito eay Eseano siya.i, na^^hayag.
Gatoto ang aquin na ipagb bilin
umoui ca sa Beino na magpaeatulinsa eay Polieena ang iyong sabihin
,na may arao eami na magquiquita rin.
1 Na eun mangyayari sa sulat mong dalaay iyong ibigay sa bunying Duquesatuloy sabihin mo na gantihin niyaealangeap ang aquing manga alaala
Eseano.i, sumunod at biglang lumaead.sinapit ang Eeino limbas ang eatulad
nang dumating doon biglang iguinauadsa eay Poiieena ang nasabing sulat.
Binasa pagdaea at eusang nabatidang eay Sigesmundong buhay na nasapitat saea quinuha tintero,i. guinamitsumulat nang ilang salita sa ibig.
Matapos ang gayong manga bagay-bagaysulat ay . tinielop at pinaeahusayini-abot niya saea ini-alay
dito eay Eseano at saea nagsaysay.Laead na ang iyong sabihin na lamang
sa eay Sigesmundo itong dinaramdamdi co alumana eundi ang siyangang ala-ala eong na sa eahirapan.Ang bagay na yaon aquing lilisanin
Prineipe Peleno ang siyang sabihiniyong dinaramdam hirap nang panimdimsaquit na dinala pagdaea.i, gumaling.
- 21 -Pagea.t, bagoDg tighao /it ealalaeas pa
eataua.i, sa sugat nang ^guminhaua naang nasoe sa loob ang maglaead siya
na nag-inot-inot Torre ang pinunta.
Caya nga,t sa gayong manga paglalaead
nitong si Peleno tampalasa.t, sueabna natanao niya at eusang namalasitong si Eseano Gapitang marahas.
Na naquita niya doon nangagaling
sa duquesang bahay siya,i, napatiguil
sulat nang maquita galit ang sabihin
binati na niya ganito ang turing:
Eseano saan ea ngayon nagbuhatbaquit may tangan ca sa eamay na sulat
sagot nang tinanong sa aquing pagtupadna sa general eong SipesmundoDg hayag.
At aco,i, galing sa bunying Duquesasulat sa poong co ay ipadadala
uiea ni Peleno eun ibig mo sana
ang laman nang liham iyong ipabasa.
Hindi mangyayarl tugon ni Eseanomaguiguing mahalay sa eay Sigesmundouiea ni Peleno ualaDg iba.t, aeo
na pintuhuin mo sa loob nang Reino.
Ang talastasin mo aeo ang Prineipe
at tunay na Haring dito.i, hahalili
eaya ang sulat ngayon ay mangyariibigay sa aquin nang di ca maapi.
Hindi nararapat tugon ni Eseanocahima,t, sa CaHz magealaban tayo
houag mong pilitin ualang taeot aeo
eahit ilangeap mo itong boong Reino.
- 22 -
Cun gayon aniya ang ipinagsulit
nitong si Peleno huag eang magalit
ieao lumaead na sundin mo ang nais
sa eay Sig^smundo nang ieao ay sumapit.
Nang matalieod na,i, pagdaea.i, sinaesae
nitong tampalasan palibhasa.i, " douag*^
abang si Eseauo nama,i, napahamaehininga,i, nauala buhay ay nautas.
Oamay hinauaean at saea quinuhaang nasabing sulat at biglang binasa
ang lahat nang bagay natalastas niyaat siya;,i, gumaua nang sulat na iba.
Sa letrang yaon tinulad iniayos
nitong tampalasan at sueab na loobang napapalaman ay eataeot-taeot
sa mahinang isip na naealulunos.
Matapos ang gayon muling inilagay
doon eay Eseano na nasabing eamaysiya,i, naglaead na iniuan ang patayuala hamaDg tauo na naeamamalay.At siya rin naman parang nagbalita
sa manga Con8ejo at Harieg daquila^ya nga.t, sa gayon nageagulo naugana di mageamayao ang manga salita.
Nag-utos ang Hari ang patay ay euninnang mapagtalastas ang bagay at dahilnoon din tumnpad na nagpaeatulinang manga soldado sinunod ang orden.
Patay ay quinuha sa Hari natatapsi Eseanong bunyi nguni at- may sulatpagdaca,i, quinuha at binasang lahatsampo ni Estorpo.i, naeatatalastas.
- 23 -Nalalagay roon aniya Sigesmundo
^uilio co,i, mahabag sa abang lagay mo•eunin mo sa hirap itong esposa modito at saea ieao pasaelolo.
Humingi eang tulong ieao ay samahanniyong Emperador sa Tur^uiang ealae-han
maghanda nang guerra pihting masamsam«ng Corona,t, Getro huag biguian daan.
Na eun maganap na maagao ang Tronounahing patain yaong si Pelenoat sapagea.t, siya ang naguing simbuyona pinangalingan nang manga hirap mo.
Sueat hangan dito ay mangyaring sundinat aeo sa h^rap bigla mong agauinna pipirmshan co iyong talastasin
bunying Sigesmundo dito ititiguil.
Panuealang yaon nama,i, nahayag nanang Duque Estorpo at bunying Monareamanga eagagauan ay ni Polieena
na ang Reino natin ay mapapalamara.?^ Caya ang uiea co tayo ay maglaanganti sanang yari na pinangaiingan
nang ieasasama nitong Cahar:anhatol co ngayon din ay inyong gampanan.Na si Polieena dalhin at itapon
sa dagat itungo ilulan sa daongsampo ni Eseano na isama tuloy
ualang sasanla na sa aquing hatoL
Guinanap na lahat di pinama^ayansa mahal na Reina ang pinag-usapaniialang sunlansala na sino,t, alinmaniiangyari nang nayari yaong eahatulan.
- 24 -At ipmaquita sa eay Polieena
aDg hatol Daag Hari at dala naDg amanang mabasa naman nitong lipos dusaumagos na lamang ang luha sa mata.
Poon co,t, ama co diyata uala nasumansala nitong hatol nang Monareapauang nageaayon at nagea isa-isa
,tugon ni Estorpo sa dala mong saJa.
Narito ang sulat ieao ang may gauaang Reino sa iyo,i, mapapanganyayapaano eaya baga na matitimauaitong eahatulan sa masamang gaua.
Ani Polieena ama co,t, magulangpangalauang Dios na iguinagalang
sulat eong guinaua b8quit nahuaranang nagmunueala nitong ealiluhan.
Di itinatangui aeo ay sumulat ngasa eay Sigesmuadong £quing minumutiaat hindi ganito itong pagealagda^inilagay nila nang ganitong sama.
Uiea ni Estorpo ualang pangyayariieao-rin ang siyang aquing sinisisi
na eun sinuned mo di mapaparatiang parusang ito taesil na babai.
Caya hayo eana at di co na ibig
na maeausap pa ieao at masilip
poon co,t, ama co di eana nahapisdini sa bunso mo na tatangis-tangis.
Poon at ama co sapagea t, yayamandi na mababago yaong eahatulanpapangyarihin mo sa aqui,i, paeamtanna ang bendici6n mong eamahal-mahalan.
. - 25 —Bunso,i, mangyayari iigum,t, hindi dapat
sa isang para mong tampalasang anaenguni,t, sa aba co langit na mataasitong hininga co tila mauutas.
Si E^torpo biglang naboual pagdaeasinaebibing agad ay ni Polieena
ay amang ama co ang ipinagbadya^aui ang buhay mo at manga paghinga.
Ang bagay na yaon nama.i, sa darating
itong si Peleno na lilo at taesil
soldado ay easama at dala ang orden
sa eay Polieena lumapit na tambing.leao sa lagay mo 6 dilag nang langit'
ihinto sa loob dinadalang hapis
at narito tieo na isang Areo-iris
sa unos nang lumbay na maeabibihis.
Tangapin ang aquing lungoy na pagsinta
at aeo ang lunas sa Haring parusaani Polieena sueab palamarahindi eo na ibig ieao ay maquita.
Na eausapin pa hindi eailangan
magdulot sa -aquin nang anoman lamangmainam sa iyo ang hayop sa parangna panooring co,t, maganda ang asal.
Diyata pooa co uiea ni Pelenodi mo alumana itong pag-ibig co
hatol pagmalasin ngayon ay taglay co
sampo nang soldado ay easama co rito.
Mahihintong lahat sampo nang parusatangapin mo lamang ang aquing pagsinta
ani Polieena hangang may hininga
sa ^qui,i, uala eang eaeamtang guinhaua.
- 26 —Soldado.i, laead na ilulan sa daoDg
iiiea Di Peleno hintay aqmng poon.iyong pagmalasin ang taas nang alon
eamamatayan mong ualang sala ngayon.Ang manga mata mo mangyaring ititig
ilingap mo ngayon at ieao mahapisiugon nang may dusa buhay ma i, maallsminamasarap co Biguian man nang saquit.
Aeo may maghirap ay minamasarapmauala sa muDdo siyang hinahangadtoua nang loob co lason may lalangap
sa asal, mong hayop aco,i, di papayag,Soldado,i, halina at aco,i, . samahan
sa dagat ay dalhin sa daong^ ilulan
tutupdin ang utos ieamatay co manhouag lamang maquita ieao tampalasan.
\ Yao nat, nilulan nang manga soldadosa nasabing daong siya,i, napatungoang bilis nang hangin sampo ni Eseanoang easama niya dooh sa simbuyo.Ang taas nang alon ay eataeot-taeot
<5UQ tingnan ang barea ay halos lumubogang abang may hapis na nasasaloobagad nanalangm na sa iisang Dios.
Sa pananalangin sa Poong may gauamabilis na hangin naman ay humupabarea ay tumiguil sa pinacaguitna_nang naturang dagat doon napayapa.
Lisanin co yaon na ang sabihin co •
ang sueab na asal taesil na Pelenoat saea ang DuqueDg hayag na Estorpo-ay nagsauU rin hiningang yumao.
— 27 —Sapagca,t, hindi na naqaita ang anae
nang mahal na Duqu6 lumaead na,t, sueat
si Pelenong taesil nag-isang nalagae
sa sariii niya siya.i, nagpahayag.Gahit dulangin co itong sangsinueob
at isa-isahin ang eay amang saeop
uala nang pumaris sa Duquesang*bantogna maeaeabagay sa tigas nang loob.
Inaalayan co nang suyo at pagsinta
hindi alumana na eun baquit baga
minamatamis pang manao ang hininga
na ang pag-ibig co,i, niualang halaga.
Caya buhat ngayon itong aquing asal
di na babaguhin hangang eamatayanReino,i, guguluhin ang ama eong hunghangaquing papatain sa galit eong tangan.
Mageagayon na ang lilo eong amaay pasasa aquiQ ang Cetro,t, Coronaeun iaeo ang Hari mapagquiquilala
ang lahat nang bagay masusunod * eo na.
Aco,i, lalaead na ngayon din papanhie
doon sa Paiaeio.i, magmamasidmasidflari sa lagay niya eun natatahimie
aquing papatain sa dala eong galit.
Lisanin co siya at ang sabihin co
ang batang Maga nitong si Camilo
panaho i, dinating iealabing pito
edad ni Lavena nilaead sa Mundo.Manang isang arao pagdaca,i, tinauag
nitong si Camilo siya.i, quinausap
bunsong guiniguilio ieao ay maquimatiagsa sasabihin co at ipahahayag.
— 28 —Ang iniibig eo,i, mag-asaua eana
doon eay Gelino na isang guinhauabunying bagong tauo dito sa Aldeamababa ang asal na uaiang eapara.
Tugon ni Lavena anong bagay yaonna sinasabi mo na di co manoynoyna baea sa aquing edad sa panahonlalaguian nang laurel na ipasusunong.
Bata pa nga ito at uala pang malaysa laead nang mundo di pa mababagayeaya 6 bunso eo dinguing malumanaysa sasabihin co at ipagsasaysay.
Pag-iingatan mo ang iyong paglaead
nang di ea biruin at ariing hamaeeay Layenang sagot eapag may nangahassa aquin ay tanto na mapapabamae.
Si Gamilo naman ay di na umimiesa sagot na iyon sapageat, matouidpanaho.i, lumipas ang nasoe sa isip
nitong si Lavena ang panai, guiaamit.
Pagea.t, malaon na ang nasa^a loob
ang marating niya angeabilang bundoecaya,t, naglaead na ang pana at busogsiyang daila-dala nitong ualang taeot.
Di naman naioip sa pagtutumulinnitong naghahangad nais ay maratingnang naroroon na may Cuevang napansinmay naquitang tauo na di mapaglining.Caya nga.t, sa gayon pagdaea.i, binunot
ang panudla niya sa pana iniayosat saea pinunta itong napanoodna namasdan niyang eatulad ay hayop.
— 29 —Siyang panguDgasap nitong gagayunin
bintay ang pagpana eamay mo,i, piguilin
ang ingat eong buhay houag mong tapusin
at aeo.i, binyagan na eamue-ha mo rin.
Itong si Lavena,i, naualan nang loob
pagpana,i, piniguil na parang nataeot
at nang manumbalie isip na naglagos
hangad ay layuan itong napanood.Nang naglalaead na pagdaca,i, sinundan
nitong nagnanasa na paquiusapanat saea nangusap 6 ilao nang parangtiguil at lingapm itong bininyagan.
Ang dinaraingan pagdaca,i, humintosaea quinaharap itong nanunuyoaniyong magealapit ay parang sinilo
ang naquiquiusap eay Lavenang puso.
Lumuhod na bigla ang himalang diquit
dito sa eaharap tauong nag-uusig
at saea nagsabi 6 dngel sa langit
amponin mo aeo at ieao ay mahapis.Pagca,t, ualang dapat aeong patunguhan
ulila sa ina at sa amang mahalsa aquin ay uala na maeapagtangekealliban sa puri co na ini-iDgatan.>.
Ani Sigesmundo eun gayon aniya
ngalan mo,i, sabihin nang mapagquilalatugon nang eausap aco,i, si Lavenalingeod mong alipin na tumatalaga.
Can gayon aniya anitong eausapbunso eun ibig mo sa aquing hieayat
elito na matira cata,i, itutulad
iia galing sa puso, paparahing ande.
p^
- 30 -At uala ca namang aalalahanin
na anomang bagay tungeol sa «aeanin
sa hieayat niya at sabing magalingitong si Layena naman ay umamin.Magmula na noon doon na tumira
at si Sigesmundo.i, pinaparang amaat saea sinabi bagay na lahat nayaong eabagayang napagsapit niya.
Tatoin bunso co itong manga hirap
na pinapasan co sasabihing lahat
.
na ang earangalan sa Aibania,i, buhatang pagea tauo co at sa haring anae.
-T Naearating dito dahil sa Duquesasa pag-iibigan naming nageaisa
siyang pinagmulan nang matinding dusasa pangingilag co sa Hari eong ama.'Ang cadahilana,i, sa di pagtitiis
na pinag-auayan naming mageapatiddahil sa sinta co puri co,i, binanguitna sinugatan co ang lilo,t, balauis.
Oaya naligtasaa ang gayong pangambadahilan sa aua nang mahal na Beinana pinapagtago dito,i, nagtumirasa eueyang tahanan at dinatnan mo pa.
Yaon ay hindi co parang dinaramdammadlang dialamhati aquing quinacamtanlagui ha sa loob at ala-aiang tunayna si Polieenang sintang minamahal.
Pag-ibig na tunay naming nageaisasa pusong may hapis lagulng sasaguilasueat hangan dito bunso co Layenatayo,i, umurong nang maeapagpahinga.
— 31 -Nasoe na sa Cueva at sila,i, lumigpit
nguni.t, ang may dusa hindi matabimiediua,i, talaga na naman niyaong langit
ang nasabing barea nasadsad^sa guilid.
Saea maeaitlo iia doo.i, dumagoetumama sa Cueva taas niyong bundoeitong Sigesmundo naualan nang loob
nagbangon sa higa na naghihimutoe.Na ang uiea niya ano eaya yaon
dumagoe sa Cueva eatulad ay CanonDios co,i, patauad anang na sa daongsa eapanganibaa iligtas mo ngayon.
Di co aiiimana ang ingat na buhayeun mapanganyayang aeo ma,i, mamatayang ala-ala co ang sinta eong tunay ^na si Sigesmundo aquing maiiuan. 1
Itong naquiquinyig pagdaea.i, nagturing 1
na eun voce3 cama,i, houag mong lubusin
bayaang sumaua at upang maatimang lasap nang bunga na magandang hain.
Hinatulan aeo ani Polieena
eay Peleno galihg ang lahat nang sala
eun gayon 6 voces ay nabuhay pala
yaong eapatid eong blo,t, palamara.
Ang Reina ay baquin sa nangyaring yaon.
ipinahintulot sinunod ang hatol
sa eay Polieena namang itinugon
di pinamalayan niyong manga pusong.
Caya guiniguilio ang dapat sisihin
yaong eapatid mo na lilo,t, taesil
sueat haugang dito aquing pipiguilin
na si Polieena iyong patauarin.
- 32 —At ieao na lamang ang mapag-iisa
siyang maiiuan eun aco,i, patay namarinig ang gayon lumabas pagdaeaitong Sigesmundo sa nasabing Cueva.
Na sa libis niyaong m^igayang bundoeang barca,i, naquita niya,t, napanoodcataua,i, pinilit at siya,i, nanaogang lahat nang bagay at eusang natalos.
Ang nasa sa daong ay eaniyang namalasyaong si Eseauong abang napahamaesaea sa huhhan ang talan^ marilagbabaing daquila ang ganda.i, di hamae
Niiapitang bigla nitong nasasabie
nang mapagquilala ang himalang diquit
at itong dumulog ano,i, sa malapitagad nang naquita ang sinta.t, ibig.
Niyaeap na bigla at saea quinalongnang pinupuhunan sa habang panahonngayo,i, nanariua at muling sumibolnalantang pag-ibig nila.i, nageadahon.
Sumapayapa na nang^ila,i, magquita«a habang panalion ng pangungulila«aya nga,*t, sa toua muling nageasamananaahay sa Cueva sampo ni Lavena.Yayang payapa na aquing ipatungo
sa eay Adonais general nang Tureonang malalapit na sa Albaning Eeino -
may naquita siya na isang guerrero.
Tigmae na sa dugo dahilan sa sugatdya,i, nagdalang aua at nahabagpinagyaman nang saea pinabuhatdinala sa Real nang manga alagad.
— 33 —Ang sa Dinamarea na si Federico
tiy Dadaauan naman nitong si Taag-eredosa babag at aua biglang itinuogo
<loon sa Albauia na masayang Eeino.
Oapagdating doon ay ipinagamotnitong nagpapala na magaudang loob
di nalibang arao sa pageaeaayos
-sugat ay gumaling sa aua hang Dios.
At si Belesario ay gayon dia namannabahao ang sugat niya sa eatauan
na sa pagpapala at pagtatangeaeal
nitong Adonais bayag na geaeral.
8aca quinausap ang napanganyayanitong nag-aampon na nageaealinga
eatoto.i, sabibin eun saan nagmuianangyari sa iyo ibig eong maunaua.Ani Be'esario aeo.i, isang Duque
na taga Toseana na aquing sarili
naearating dito dahil sa pageasi
eioon eay Gioriana sagana sa buti. ^
Narito,t, dala co ang eaniyang larauan
At dito nagbuhat ang pinag-auayannamin niyong lilo alibugbang asal
na si Federico Priaeipeag sueaban.
Ahi Adonais eun gayon aniya
«atoto sa Beal ay dumito ca naaeo.i, sumandaling doo,i, sasaguila
sa Iteino,i, papasoe nang mapagquilala.
Yaong si Oioriana eun tunay at tapat
na nasa larauan na aquing namalasBelesariong guilio puso co,i, binihag
niyong eagandahang sagana nang dilag.
SIGBSMUNDO. 3
— 34 —Caya t, aag damit mo ay mangyari lamang
ibigay sa aquing isasa eatauan
at itong soot co gamitin mo namanieao ang bahala sa lahat eong eaual.
Sinuuod ua lahat at hindi sumuay.itong hinihingan niyaong bagay-bagay
saea nang matapos nang maeapaghusaysa eatauan niya aag nasa,i, nilaebay.
- At nagpatuluyang pinasoe ang Reinoang Jardineiia ang siyang tinungo
ang nais nang loob ang nasa sa mundomatagpuan niya ang sinag nang astro.
Napalad-palaran nitong naghahangadPrincesa,i^ naquita niyong pamimitasitong namumuti nang manga bulaelae
naquita pagdaea yaong nagmamalas.Inaeaia nanga ang nasoe sa ealooban
nang di maguing saui sa maeaeaalamang lumabas siya at eusang nilisan
ang jarding nasabi na naguing libangan.
Sa mamasdan ito ay ni Adonaisbiglang hinauaean eamay nang aalis
saea ang uiniea 6 ilao naug langit ^
hahagean eo houag mong ipagdalang galit.
Princesa,i, naualan nang loob sa guinauadito sa nangahas pagdaea,i, nag-uiea
eun dugong mahal ca di ma-aealaiyang guinaua mo gaua nang mababa.Ani Adonais natatalastas eo
ealapastanganan yaong guinaua coualang eatouiran ang aling ma,t, sino
eundi ang pag-ibig lamang sa diquit mo.
.— 35 -
Oahit hatulaa maii at aco,i, ipadpadsa ilalim nitong lupang hinaharapmagpupumilit din na eun mararapatna isasamo co ang aquiDg pagliyag.
Pagea.t, ualang iba aeong sinasambitsa ngayo,t, bueas man eundi ang pag-ibig
eaya mahabag ca at magdalang hapis
dini sa lagay co lauitan nang laDglt.
Na hindi mumunti marami at maeapalang manga guerrero na magpapatayantugon ni Gloriana sa anong dahilan
ani Adonais dahil sa larauan.
Narito.t, dala co at aquing quinuhasa eay Belesario na taga Toseananang mapagtanto mo at mapa^quilalatangapin mo ngayon mahal na Prineesa.
At yaon ang siyang parang naeahadlangsa guerrang dala co, at aeo ang general
nang mapagmasdan co ang iyong larauanisip co,i, tumapon sampong earamdaman.Nang matauhan na pinaglamayan ea
hinanap na pilit at dito.i, naquitadi pa nagsasaua itong maDga matabiglang iilisanin eaya guinayon ca.
Cun aco,i, saealing may nagauaug lihis
ealapastaDgaDan na hindi matouidang eapatauaran iyong ipaeamitdini sa lingeod mo na eay Adonais.
Itinatalaga itong aquing buhaysundin mo ang balang iyong maibigantugon ni Oloriana sueat na pagtae-hanieao pala,i, moro at hindi binyagan.
- 36 -Na di mababagay ang iyong pagliyag
at ang pag-ibig mo,i, hindi mararapat
eayat, piguilin na houag eang mangahasani Adonais Gloriana ay sueat.
Ang talastasin mo eun aeo may moronaguing eapintasan umibig sa iyo
nanuaumpa naman itong pageatauo
sa eristiano.i, buhat Hari ang ama co.
Na sa Ma?edona mula at nangaling
na si Pelodeipio ang tauag sa aquinang abang_ama co pinatay sinupii
niyaong tampalasan na si Abderamin.At aeoi, binihag dmala sa Tureo
na pinarang anae niyaong Bayoeetobunying Eoaperador para matanto mona tumataiagang maglineod sa iyo.
Cuh gayon ang tugon naman ni Oloriana
mabal na geoeral natalastas co naang iyong pag-ibig dapua.t, ang gu^rahouag ipatuloy at iurong muna.
Hindi mangyayari ani Adonaisna ang pagbabaea iba sa pag-ibig
pagea.t, ang eay Venus luelueang mariquitiba sa eay Marteng catapanga,t, bagsie.
Diyata,t, toua mo bunying Pelodelpioama co ang siyang maeaeaauay mona hindi malayo sampo namang aco,i,
mapapaquiramay sa lahat nang ito.
Tugon nang eausap ualang pangyayarina mapapayapa ang pageadohaguiang lahat nang eaual buhay na inapina parang ama co na nageaeandili.
- 37 -Ipatutuloy co Dgaypn din ang-n^uerra
dapoua.t, ang hingi nang aquiQg pag-sinta
mararapat eaya tugon ni Gioriana
lubos mong asahan hangang may hininga.
Tunay eaya yaon Prineesang marangalang iyong pag-ibig oo,t, iyong asahanipinangangaeo hangang eamatayanani Adonais eun gayo,i, paalam.
Nahs eapagdaea Real ang tinuugo
si Gloriana nama,i, naquiat sa Palaeio
ama.i, ualang malay pagca,t, si Tang-Credoang siyang eausap at ibang guerrero
At si Adonais namai, nang dumatiugsa lahat nang eaual niya ay nagturing
ieao Belesario eatotong butihin
iyong unauain itong sasabihin.
Ngayon din lumaead ieao ay patungosa loob nang Eeino doon eay Eienoang iyoDg sabihin bihn co sa iyo
at niyong gran sultan quilabot sa mundo.Marinig aog gayon lumaead pagdaea
Duque Belesario niyang embaiadapumasoe sa Reino naquiat napaquita
doon sa Palaeio sa bunying Monarea.Binatnan «ng Hari madla ang eaharap
na manga guerrero iba,t, ibang O.udaditong Emb0j?ida namai, nsgpahayagdinguin mo E'eao Monareang mataas.
Ipinarito co sa buis ang dahil
na di tinutupad aDg tadhanang taning
at ang napala pa tubo at narating
ang naningil dito buhay ay naquitil.
— 38 —Ang lahat nang tauo namatay sa digma
na sa unang guerra dinaan sa dayaquinulong sa guipit at doon pinuesayao'i, eatampatang pagbayaran yata.
Caya,t, nang hindi eayo maEgamatayMonarca,i, mag-isip na magpaeahusay
. na sa general co sila,i, mangaglaebayang Corona,t, Cetro ay inyong ialay.
Tugon ni Bleno Bmbajada,i, laead
na ang sabihin mo doon sa nag-atas
nag-utos sa iyo na ipinatalastas
ang aquing espada siyang ibabayad.
Ani Belesario eun gayon ay paalamElenong Monareang maeapangyarihannalis na sinabi doon sa general
ang lahat nang bagay naguing easagutan.
Sa eay Adonais ano,i, sa matalosyaong easagutan nang Monareang bantogsa lahat nang eaual pagdaca,i, nag-utos
eayo ay lumagay sa mabuting ayos.
Ang Haring Eleno naman ay naogusap6 Conde Algastro icao,i, maquimatiaglahat nang soldado iyong italatag
na tipunin ngayon ang guerrai, ialaead.
At ieao TaDg-Credo,t, Prineipeng mahalang ihahalal na siyang general
tugon nang eausap, Monareang marangalaeo po sa iyo ay sunod sunuran.Nang arao ring yaon sila,i, lumaead
guerra,i, inilabas na at hindi nagliuag
bundoe eaparangan ang siyang tinahaemoro,i, nataepuan natanauang agad.
— 39 — V,
i Dalauang armada aayong maglalapit
agad naquilala niyaong Adonaisang eatoto niya TADg-Credoug inibig
biglang siuansala aug lahat nang eabig.
Saea linapitan itong si Taug-Oredoano ang dahilan sintang eatoto co
baquit narito ca ang bagay ay anotugon nang eausap ngayon ay paquingan mo.
Aeo ang pinili naog buuying, Monareamamahala nitoDg ealae-hang armadaani Adonais eatoto oo.t, sihta
ang pagayoDg bagay aco,i, nagtataea.
Nauala na baga sa loob nang Beinona magmanihala sa dala mong hoebohindi eo maalaman sagot ni Tang-Credosa mahal na Hari aog pinili,i, aeo.
Siyang paDguDgusap nitong Adonais•guerrang sinadya co uala ring nasapit
di na tnatutuloy ang nasa,t, nais
^iahilan sa ating parang mageapatid.
Salamat eun gayon eay Tang-Credo namannaguing sagot niya sa eatotong hirang
ualang mauiuiea ang sino,t, ahn mansa ating dalaua na mageaibigan.
Yayamang eun gayon sintang eatoto co
hindi nagealaban ang dalauang hoebona eun mangyayari samahan mo aeo
alalayan lamang na hangang sa Beino.
Cun gayong Tang-Credo ani Adonaspagsasabihan co ang lahat nang eabig
Maioma.t, Parragot ieao Abdeliees
moui na eayo ngayon din umalis.
\
- 40 —Sa Turquia eun eayo.i, dumating na ^ooik
at aco,i, tanungin niyong Etnperadorang isagot ninyo na parang itugon
na sa gran Gairo aeo.i, napahantong.Marinig ang gayon lumaead pagdaea
armada,i, umoui sa Imperiong Turquiayao,i, lisanin co ang ipagbabadyaitong- nagsipasoe naman sa Albania.
Oaguiat sinalubong nang Haring Elenoang bunying Prineipeng hayag na Tang-Credoat si Adonais duqu6 Belesario
sila.i, ipinanhie sa Real Palaeio
Nang naroroon na sa silla ang lahat
ang Haring Elepo pagdaca,i, nangusapTang-Credo ay ano sabihin mong lahat
nangyari sa iyo sa guerrang nilaead.
Tugon ni Tang-Credo 6 Haring butihinguerra,i, payapa na uala nang hjlahil
na eailan pa ma,i, di na bubuneahngeneral nang Tureo ang easama namin.
Siya ang bahala mahal na Monareamagsabi sa iyo nang mapasquilalamarinig ang gayon nagtindig pagdaeaitong Adonais at saea nagbadya.E enong Monareang maeapangyarihan
dinguin mo ang aquing munting tuturanpayapa na ngayon sa eailan pa manay uala nang guerra itong Caharian.
Ipinangangaeo sa eoronang hayagat eapangyarihan nang Cetro mong hauaenang una,t, ngayon ma,i, di na mauungeatang eabuisan ninyo na naguing palaead.
- 41 —Mahal na Prineipe salamat sa iyo
loob mong malinis naua i, maganti co
dito ca matira sa Real Palaeio
at ieao ay manood nang fiesta sa Heino.Sa torneong aquin na ipaluiual
mangyaring lumahoe iyong paonrahananitong eausap 6 Haring marangai .
aeo sa loob mo ay sunodsunuran.Matapos ang gayon arao ay lumaead
yaong easamahan sa plaza,i, natauyaghari na sa baleon at Reinang msrilag
saea ang prineesa sagana ang dllag.
Nang narooa na t. nageaeapisan
ang magtotorneo pauang manga mabalang Haring Eleno nangusap pageouanmanga Gaballero aeg paseo,i, mulan.
Anopa,t. sa gayon sumunod na lahat
na umalinsunod sa Monsreang atas
matapos ang saya isinunod agadsaea aeg torneo siyang iguina>ac.
Caya nga.t. nahgyari niyong easayahannang pagtotoreeo niyong manga mahalanopa,t, sinapit naguing eahangananna dinating nila na nagesmatayan.Na si Federico taga Dmamarea
pinatay nang Duque na taga Toseanaang galit nang hari ay ualang eapara
pagdaea.i, nag-utos sa soldados niya.
Ang Duque,i, talian at biglang gapusinngayon dm ay inyong isiiid Si Cdrcel
soldado,i, sumunod guinanap na tambingna tinupad nila ang sa Haring 6rden.
"
r
— 42 -€aya Dga.t, sa gayon maganap ang atas
yapng manga mahal nama,i, nag si aquiat
doon sa Palacio,i, nageapisang lahat
at saea ang Harl nama,i, nagpahayag.• Manga piliog mabal ngayon ang ibig cona ipatalastas sa tanaug narito
pangaeo eong iunay naman eay Tang-Oredo«a bunying prineesa siyang magtatamo.Ang pageatotoo nang inyong matatap
«co,i, gagaua nang pinaeasulat
ngayon din pinirmahan sa harap nang lahat
itong si Tang-Gredo pagdaca,i, nangusap.Samusunod aeo Monareang mabait
at aeo,i, pifirma sa nasa mo,t, ibig
na eapag natapos ay aco,i, aalis
isa panahong taning saea magbabalie.
Nageaisa sila sa pinag-usapannayari ang sulat saea pinirmahan«ng mahal na Hari sa pag-ayon namanay nuling nangusap sa nageaeapisan.
At ieao balita Prineipeng mariquitna arao sa Tarquia bunyiDg Adouaishumiling ca naman sa nasa mo.t, ibig
«a iyo ay hindi co maipageaeaitOan tungeol sa aquin na» nasasaeupan
balang ibiguin mo di co masusuaytugon nangeausap 6 Elenong mahalsalamat sa iyo loob na pautang.Na eung mangyayari sa hihilin^in co
bago aeo malis sa mahal mong Reinona pagealooban mo bantog na Eleeona maisama co Duque Belesario.
— 43 —Di ca mahihiya ang'sa Haring sagot
bagama.t, mapait sa puso co,t, loob
hayo dalhin muna aquiDg pahintulot
at inihahayag sa lahat eong saeop.
Salamat eun gayon MonareaDg mataasaug iyong pautaug at manga paglisgap
eaya po Hari co sa arao naug bueasaalis na eami at biglaug lalaead.
Anopa,t, sa gayong manga salitaan
gabi dumating niyong easayahannangagpahinga naDga,t, nagtuluganat si AdoDals siyaDg guisiug lamaDg.
HiDdi maeatulog dahil eay GloriaDa
at siyaog palaguiog uasa ala-ala
paglalim DaDg gabi naisipan niyadoon sa Palaeio DaDaog pagdaea.
At napasa Torre siyang tiaapataD
ang buayiDg priDoesa gayon aDg tinuran
Oloriana,], lingapin at aco,i, titigan
nang maoga mata mo sa iyo,i, paalam.
Marinig ang gayoD Ditong si Oiori^na
nagbangon sa higa nanuDgao pagdaeasiDO eaDg tumauag tugOD Dang may dusaaeo ang lingeod mo naog mapagquilala.
Dili iba t, aeo loob na matapatna si Adonais doriana eong liyag
iyong pagmalasin ang pinaeaugat
naug aquiog pag-ibig na di malilipas.
Pinilit sa isip na quita,i, guinising
nang di mauieang aco,i, naguing taesil
sa aquiDg pag-ibig sapagca,t, may taniDg
ang mahal moDg ama Da aquiDg nalining.
~ 44 —Na natatalaga ieao eay Tang-Credo
ipinageayari ieao nang ama moeiorianai, patauad at sapagea.t, aeo
bueas nang utnaga uui sa Tureo.
Mabuti Dga iyong eay Cloriana,i, turing
na umui eana at aeo.i, lisanin
doon sa bayan mo eun ieao ay dumatingmarami ang madlang mahiguit sa aquin.
Magpapasasa ca eun g&ya sa rosas
na maiibig mo na htndi eueupas
na sa habang arao tugon nang eausap
ang iyong sinabi CIoriana,i, sueat.
Ang dulangin co man na isaisahin
atg boong hgaya pagpisan-pisanin
ualang may halaga sa sariliug aquin
eioriana euodi ieao na eun ualang dahil.
Natatalastas co ang iyong pag-ibig
dini sa lagay co ualaog halong dangis
nguni^t, si Tdng-Credo iyoug nababatid
na eaming daiaua parang mageapatid.
At ang iealaua isang utos Hariat ieao ang unang ipinageayari
pag-ibig sa aquin eundi ipapaui
marami sa Eeinong magdadalamhati.Caya 6 prineesa iyong paig-isipin
sa maoga pag-ibig at manga pagtingin
maoga pagmamahal sa sarihng aqumdoon eay Tang-Credo bigla mong isalin.
Marapat na tuoay limutin sa loob
ang iyong pag-ibig at manga 'pag-irog
doon eay Tang-Credo minsan mong ibuhoshindi mangyayari sa prineesaog sagot.
- 45 —Gulu-guluhin maa isabog na lahat
at ipageadearaa aag aqumg pagliyag
na aag pag-ib)g co sa iyo,i, matapathanfi:ang Gaiiia|gyaa hindi na eueupas.Yaong salitaan muna,i, liiisanin
ang Haringi Eieno ang siyang sabihin
sa pinasia-pasiai siya.i, naearating
sa tapat nang Torre parang napatigml.
Nang matanao ito ay ni Adonai's
6iya,ir nageubli na nang hiddi mabatidnageataon naman doon ay lumapit
—
itong si Peleno na hlot, balauis.
At saea ang Hari tinaga pagdaeana inusig-usig saan man humangauiea ni E eno aeo ang Monareapara matanto mo at mapagquilala.
Sagotni Peleno ualang quiquilanlin
lalot, sa paris mo isang punong taesil
nang itoa, marinig biglang nagtumulinat si Adonais ay nagpaeagaling.
Inusig nang tag^ iyoog si Pelenoat saea ang taesil na Conde Egastro^sa di maeagahis iyong manga lilo
ansr guinaua nila sila i, nag si taebo.
Nang maeagayon na at uala nang suoat
maealaban itong sagana sa dahastumiguil na at saea ang Haring marilag
dito sa nagtangol pagdaca,i, nangusap.Sino ca at aling balita nang tapang
sa bubay eong ir^gat siyang nsgsangalangani Adonais 6 Haring marangaidi co masasabi ang aquing pangalan.
— 46 —Oan gayon ang ulea nang Haring Elepo
itong Genturon co ngayo,i, tangapin moat nang matalastas ilagay mo ito
pinaea plumage nang iyong sombrero.Palatandang iyon ano,i, sa maganap
nitong Adonais pagdaea.i, tinangap
saea napaalam at siya,i, lumaeadnang di maquilala nang Haring marilag.
Saea nagtuiuyan sa Palaeio Eealna di nagpamalay sa sino,t, alin mansalitang malimit nang hindi mabalamsumapit ang arao nang quinabucasan.
Naglaead na siya sabihin ang sayaDuque Belesario ang siyang easamana nagmamadali at saea pinuntaiyong ninanasang Imperio nang Tarquia.
Bayaan co sila na sa paglalaead
itong Abdeliees siyang ipahayagarmadang nangaling sa Albaniang Oiudaddumating sa Turquia at saea humarap.Na sa EmperAdor bunying Bayoeeto
siyang nagbalita niyong Ej^rcito
na pinangyarihan sa Albaniang Eeinona ualang nangyari dahil eay Tan'g-Oredo.
Marinig ang gayon malaqui ang galit
niyong Emperador nang ito.i, mabatidmanga tampalasan at si Adonaisnasaan at siya,i, saan napasabit.
Sa gran Gairo po doon napaiuanat siya,i, paraog maglilibang-libang
anang Emperador manga tampalasanbaquit humarap pa sa aquing harapan»
-'47 —
;
Abdeliees at ieao taesil na Brabon'el
ieao Majometo tampalasa.t, souail
hayo na manaog nang hindi higupinniyong Elemento sa galit eong angquin.
Marinig ang gayon nanaog nang agadiyong maoga taesil at nag-usap-usap
na ating patain uala na'mang sueat
dito.i, magtataogol na maeapagliligtas.
Na eun mamatay na ang lilo at pusongieao Majometo tayo.i, magea-ayonna i^ahalal ca naming Eoriperador
nangag si payag na iyong manga pusong.Caya,t, nang lumalim gabi,i, matahimie ^
inaeala nanga nahg manga balauis
nageasama sila sa Palaeio.i, nanhiesa tinutulugan doo,i, nagsilapit.
At saea pinatay iyong Emperadorna hindi hangimi itong manga pusongna si Majometo ang siyang pinopoonnang lahat nang Tureo magmula na niyon.
Di nalibang arao ang manga balauis
na sa easayahan na natat&himie
na siyang pagdating nitong Adonaisat si Belesario na eatotong ibig.
Ang nagpanueala niyong eagagauanniyong bagay-bagay na manga paraansinagasaog lahat' na di hagpitagannitong manga Marte na bagong gumilang.
, Pinatay aog taesil na si Majometosaea si Brabonel at ibang Consejopagbabaeang iyon at si Belesario*
napanganyaya rin sa manga lilo.
„ 48 —Nang maquita yaoa ay ni Adonais
na napalamara ang eatotong ibig
laloog sumala.i, ang sa pusong galit
na bindi tumiguil sa pamimiyapis.Pagbabaeang yaon na bindi nagtaban
at uala na balos silang i maealabanngunl.t, inaeaia nang miy eagalitan
minagaling niya ang siya ay tumaban.Nang siya,i, umalis doon sa Imperio
na sa Armena siya napatungo,
sa HariDg Pelemon siyai, pasaelolo
sa eatoto niyang Priaeipe Tang-Credo.
Yao na t. lumaead ang ubod nang tapangnalis sa Imperio tinungo ang bayanlisanin co siya ibalie co namansa Haring. E eao na quinasapitan.
Sa pinag usapan nila ni Tang-Credodabii eay Cioriana prineesa nang Reinosa guinauang Iibam nilaguian nang sello
saea pinirmaban ang labat nang ito.
Na sa mayari na ang pinagusapanitong si Tang-Credo namai, napaalamang uiea nang Hari aquing aasabanna eun anong arao itong salitaan.
Anitong eausap Monarea eong poonhuag mababala eayo sa panabonat aco,i, hindi namail maglalaonna magbabalie din hangang isang taon.
Magsasabi aeo na sa aquing amanang maihanda co ang pag-aasauaeaya paaiam po mahal na Monareaitong salitaan nang di maantala.
— 49 —Pinahintulutan nitong Haring mahal
saea si Tang-Credo nama.i, napaalamat eaya lumaead nang quinabueasanBa nagpatul^yan sampo nahg eaual.
Na sa pag^alaead ay hindi nainipitong si Tang-Credo pagdaea.i, sinapit
bundoe nang Armenia may naquitang batisna may ninfa namang sagana nang diquit.
Na namasdan niya na doo,i, napansin"sa nasabing tubig at nananalaminanyong lalaipitan at eaeausapinsi Lavena nama.i, nagtaebong matulin.
Pagdaea.i, inusig na hindi humantongnitong si Tang-Credo at hinabol-habolsi Lavena naman ano.i, sa masueol ^
tumiguil na siya t, nag-uiea nang gayon.Mahal na Prineipe ano ang dahilan
at aco,i, iyong ' sinusundan-sundanhanga nang eanina anitong eararal
na ieab sa aquin na ualang hinayang.Ang mageait ca man sa sariling loob
di mo m^n lingapin itong umiirogeli ca hihintuan cahima,t, mapagodna susundan ca rin saan man maglagos.Na ilulungoy co ang aquing pag-ibig
sa iyo bathala nang manga areo-iris
eahit ieamatay at biguian nang saquittugon ni Lavena ieao ay mag-isip.
Husay ang loob mo at mag-ala-ala
eun mapalamara ang dangal mong dalaiyong pag-isipin at biguiang halagapinangalingan mo ay isang Monarea.
BiaSSMUNDO. ^ 4
- 50 -
Sa pu30 mp,t, loob houag igaui'
sa imbing lagay co ieao ay mag-uari'
piliting hanapin ang maeaeauarlna easinpantay mo at anae nang Hari.
Anong mapapala sa anae °nang Pastorlumaqui sa lait at doon sumiboleun tataliedan mo paano aquin poonang maguiguing buhay sa habang panahon.Ang mageait eaman at aco,i, iuaesi
pag-ibig co,i, tunay ualang isisisi
eun Pastora ca man ang ingat eong puri
sa eaabaan mo magbibigay laqui.
Isa pa sa roon ang daegal eong dala
na Prineipe aeo at ieao ay Pastoradangai itatapon nang mapagquilalaaayos sa iyo at aco,i, papara.
Houag na di lamang na magdalang habagsa aquing pagsuyo at pagsintang tapat
lingapin ang ubod na pinaeaugattugon ni Lavena Tang-Credo ay sueat.
Talastas eong lahat ang iyong pagdaingang manga pag-ibig sa sariling aquinmana.i, itong ibon aquing papanainna eapag nahulog ay iyong damputin.
Ibigay sa aquin na mangyari lamangnang magtamong s^a itong naglilibang
bayo na sundin mo anitong eararal
eay Lavena nama,i, pinana pageouan.Namatay ang ibon at doon lumagpae
sa isang masueal matinie na gubateay Tang-Oredo nama,i, pagdaea,!, hinanapang ibong namatay nasumpungan agad.
\
— 51 —Nagtaea ang loob uaog eusang mamasdan
dibdib niyong ibong siyang tinamaanbinitbit na niya tangeang ibibigay
ang bibig-yan nama,i, uala na.t, nagtanan.
Anop^.t. ang ayos nito ngang gumayonitong s^i Tang-Credo eatulad ay ulol
siya nang pagdating niyong manga eamponsa pageaeauatae nageatipon-tipon.
Nangaualang loob dahil sa naqultalagay ni Tang-Credo ulol ang eaparaeulang palad eayo anitong may dusaang suia naug mundo di ninyo naquita. 3
Caya ang. uiea co at slla Benjaminumui na eayo mangyaring sabihin
na sa aquing ama eung aco,i, tanunginnaglilibang lamang sa parang at bangin.
Si Juanete lamang ang siyang matiraang maiuan dito aquing maeasamaiyong manga eampon lumaead pagdaeadalaua,i, iniuan sabihin ang saya.
Yaong naglalaead aquing lilisanin
itong si Tang-Credo ang siyang sabihin
Juanete halina icao,i, magtumulinang mahal na batis nang maagang datnin.
Sumunod din namang ang lingeod na tapat
batis ang tinungo nitong naglalaead
di naman nalaon sinapit ding agadlyong ninanais niya,t, hinahaogad.Nang dumating doon ang gulnauang lalang
sila,i, gumaua nang eubueubuhanano,i, sa mayari siyang tinirahan
nitong si Tang-Credo na may ealumbayan.
— 52 -
May dalauang buan itoug tiguib dusa^ -tabi nang batis doo i, nagtumira
at uala nang laguiug nasaalaala
eundi ang . Pastorang bunying si Lavena.
Isinasaisip na guinugunita \sa manga pag-ibig n^ siya,i, dinaya
iyong eabagayan panuealang gauaisang talinhaga sino ma,i, bahaDga.
At uala nang ibang isinasa-isip
na sa pageatira sa tabi nang batis
eundi ang maglibang eumatha nang dalit
bigiiela.i, ang hauae at saea aauit.
Sa gayon at gayong maDga pagliiibang
nang mahabang arao siya.i, nilapitan
nang anae nang Globo na naguing laruan
nitong si Lavena babaing timtimau.
Galit ni Tang-Credo di co na sabihin
lobito, tiaangnan na pinaeagaling
at napa sa batis tangeang luluiiurin
itong si Lavena nama.i, sa darating.
At saea nangusap ito ang tinuran
Yillano.i, buag mo sanang pangahasanna lapastanganin ang aquing laruan
si Tang-Credo naman ay naguielahan.
Nanielubod siya at saea nag-tiiea
patauad poong co marilag na tala
ounin po eun ieao ang nag-aalaga
nang hayop na ito hindi mauauala.Iniluluhod co sa mabal mong baeas
«t aeo sa iyo,i, humihinging tauadabutin mo poon tugon nang eausapssk iyo ay aeo napasasalamat.
4
- 53 -
Caya magsabi oa naDg eatotohanan
sa aquin eun sino ang iyong pangalanieao eaya baga iyong napaquiDgannagdadalit dito na aquing dinatnan.
Ualang iba,t, aeo eay Tang-Gredong turing
para matanto mo mahal na bitoin
naglilibang-libang dahil sa hilahil
nang dinaramdam co manga paninimdim.At ang eataohan sa mahal mong harap
hindi maglihhim at ipahahayagisang abang pastor na guising sa hirap'
Grisauro sa aquin ang naguiguing tauag.
Di eaya mangyari uiea ni Lavenana muling magdalit at ieao ay eumantaopo poong 00 tugon nang may dusaumaquiat sa eubo biguela,i, quinuha.
Tinugtog na niya at saea umauitpaquingan mo poon bathala nang langit
ang nasa sa dusang buhat na pag-ibig
biguian mo nang lunas na ieabibihis.
Buhat pa nang una ang di mo paglingonL
pinunlang pag-ibig na di nageadahonyayang eaharap ea houag ipainomna sa pagsinta co ang pinaealason.
Di yata poon co di ca na nahapis
dini sa lagay co na na sa saquit
na sa sa eamay mo ang ieabibihis
mata mo,i, ilingap sa loualhating langit. -
lyong tiguilan na uiea ni Lavenaang pagdadalit mo namai, sueat naeun magpapatuloy ang ibig co sana
houag hahaluan nitong panininta.
- 54 —Tugon ni Tang-Credo sagalang marangal
ang pagdadalit po,i, hindi iinam :
pagca,t, ang sa Poetang manga earuliungan
ay hahaluan din nang manga palasintahan.
Caya sa lungoy co bitbit aa pagsuybmagtigatig naua ang baeal mong pusoiyong pagmalasin na halos ang dugonang aguing pag-ibig pilit na tutulo.
Tugon ni Lavena maguinoo,i, sueat
na~ang pagdaing mo manga pangungusapha eun mangyayari magsabi nang tapat
nang iyong pangalan at ipatalastas.
Naguing easagutan naman ni Tang-Credoaeo po,i, isang hamae na vilIano
para matanto mb ang pangalan co
ang tauag saL-aquin yaong si Crisaura.
Tang-Credo,t, Grisauro uiea ni Lavenanaguing pangalan mo pala,i, dalauamanga dayang lahat tugon nang may dusasa pagayong bagay hou?ig eang magtaoa.
Pagea.t, ualang iba 6 sagan^ing dilag
na dito poon co aeg iyong eausapanoman' ang iyong ibig na itauag
sa aquin ay aeo sasagot <ling agad.
Caya ang uiea co bunying taga langlt
sa dilag mo aeo hindi mageaeaitaeo ang Prineipeng nangahas lumapitnang una sa iyo iniuan mong* tiquis.
Ang dangal co,t, taas niualang halagana iyong dinaya at pinaglalangan paat ang naguing suyae sa bibig mo,i, nueadahilan sa aco,i, hindi mo eapara.
- 55 -Yaon ay hmdt.eo magmDg hinanaquit
pagca,t, ang eatouiran di pinagpaparis
ang pagea Prlneipe hinubad eong pilit
na nag-asal pastor sa iyo naguiuangis.
Na dito sa batis na iyong dinatnanat nag-iba pa nga aeo nang pangalanhalatin mong lahat itong eahirapanna tinitiis co eun aeo.i, may damdam.Dangal co,i, hinubad nang pagea Prineipe
yaong carangala,i, parang iniuaesi
tumulad sa iyo nang di mo masabi«a pagayo,i, aeo parang nagmalaqui.
. Nang maguing pastor na sa iyo,i, caquitulad
nilugami mo pa na di mo niiingap
Lavena eong guilio tugon'nang eausapang hinanaquit mo Tang-Credo,i, sueat.
Asahsn moag labis ang pamumuhunanyaong madlang hirap naguing eapagalan
at lahat nang yaon ay hahalagahanpa?-ibig mong tunay lubos mong asahan.
Tugon ni Tang-Credo ay ualang eatulad
«co Lavena co sa sang maliuanagsa pag-uusapa.i, nalaglag ang sulat
sampo nang retrato niyang ini-iugat.
Cay Lavena nama,i, dinampbt pagdaeaang lahat nang yao.i, sulat ay binasa
natalastas niya natantong lahat nasampo nang Prineesang hayag na CIoriana.
Lavena,i, sa gayon eatauan ay naDgatal
nang matalastas niya ang naguing paraan<di co na sabihin manga eagalitan
pagdaca,i, nagsaysay ^ito ang tinuran.
' - 56 -
Tang-Credo ay aquiDg napagquilala naieao pala,i, mayrooa na mue-hang dalaua
malis sa harap co hindi quita pita
na ang pag-ibig mo,i, magdaraya pala.
Ang pangungusap eo,i, paniualaan maeahima.t, PriaeipeDg Htring Goronadoang lumapastargan dini sa lagay co
ay uutangin co ang buhay sa mundo.Tigni ang iyoDg manga eagagauan
laban sa puri co na ini-JDgatan
puso mo,i, gayae na doon ieaeasal
bunying eay Gloriana sa Albaniang bayan.
Lumagui ca rito ieao ay nagtiis
nagdulot sa aquin nang manga pag-ibig
ang lahat nang jao,i, di mo na misip
aeoi, dadayain mo at -cun^baquit.
Caya umalis ca sa harap co ngayonnang hindi masayang sa hindi panahonang ingat mong buhay Lavena eong poott
eay Tang-Credong uiea namang itinugon.
Buhay co uala nang ibsng naghahauaeeun hindi ang Dios sa sangmaliuanagat ang iealaua Lavena eong liyag
na sa pag-ibig eo ieao ang may ingat.
Tunay eong pagsinta di ipageaeait
sa iyo paquingan mo Lavena eong ibig
ang caliuanaga,i, guguluhing pilit
na eahima.t, sino aDg magdalang galit.
Nang di mo mauiea at ieao ay magsisl
sa aquing pag-ibig pagsintang malaquisa ganang sa iyo eagandaha.t, buti
suedan ang buhay co mauala,t, maputi.-^
- 57 —Isioasamo co sa mahal mong yapae
dini sa lagay co magdala eang habaghouag mong lubusin anitong eausap
eay Layenang sagot Tang-Credo,i, sueat.
Can tunay ang iyong pag-ibig sa aquitt
ipaquilala mo hayo at ngayon din
pasa Aibania ca at iyong ealaguin
ang pinag-usapan ninyong manga dahil.
Tugon ni Tang-Credo ualang ealiuagan
Lavena eong guilio lubos mong asahanitong pangaeo co anomang earatnan
ay sisirain eo ang naguing tipanan.
Nang arao ring yaon pagdaca,i, sumulat.niyong bagay-bagay salitang marapatsintang nageayari sa prineesang hayaghinihingi niya na yao,i, maealas.
Matapos ang gayon salita,!, sinarhan
sulat ni Tang-Credo saea pinirmahanJuanete tinauag hayo magbiglaanpasa Albania ca bilin eo.i, tandaan.
Sulat co,i, dalhin sa Haring Elenoiyong ipaquita antabayanan momanga easagutan at aasahan co
JuaL€te yao na Albania i, tinungo.
Naquiat sa Palaeio siya,i, napaquita
sa Harin'g E!eno bantog na Monareasaea sa prineesa at mahal na Reinana sa sa salas at dinatnan niya.
Pagdaca,i, binati nang Harleg marangalJuanete ay auo eaya ai5g dabilan
at ieao ay nagbalie ang poon mong mahalsaan napalagay at iyong naiuan.
r-^y
— 58 —Nasa sa bundoe po- nang Armeaiang Ciudad
doon co iniuan nguni at may sulat
padala sa iyo .nang mapagtalastas
abutin Hari co basabin mong agad.
Tinangap nang Hari natalastas niya
ang labat nang bagay sulat nang mabasaumalis sa salas saea nag Goronasa luelueang Trono umupo pagdaea.
^At saea nangusap Tang-Credong malupitmagpaeatatag ea lilo at balauis
pagbabayaran mo na hindi lilibis
itong guinaua mo sa aqui,i, paglait f
Reina ay nangusap sampo nang Prineesanasa eagalitan nang bunying Monareasayang nang Cetro mo sampo nang Coronamapapanganyaya na sa palamara.
Nang di naman tayp lubos mauieaannang manga babaying saeop nitong bayanay houag na siya na antabayanansa nangyari ninyong manga salitaan.
Caya,t, ang prineesa sa galit na dala
nuha nang tintero sumulat pagdaeasaea nang matapos ibinigay niyadito eay Juanete at pinalaead na.
At saea ang Hari pagdacaj, tinipon
lahat nang soldados piling manga eamponat saea lumaead nang arao ring yaonang guerra.i, nilabas na hindi naghantong.Ang eapangyarihan inilagae niya
doon^eay Peleao sa esposang Reinasa galit na tangan siya,i, nangungunana punong sinunod general nang guerra.
— 59 —ItoDg si Juanete sa pagtutumulin
niyong paglalaead siya.i, naearatieg
na sa panginoon Tang-Oredong butihin
sulat ay binasa niya,t, napagiining^,
Ang lahat nang bagay at sampo nang guerra
na sa paglalaead natalastas niya
ang lumbay sa loob sabihin pa baganaunaua naman nitong si Lavena.
Tang-Credo houag eang magdalaisg laguim
niyang oataeutan sa puso.i, uaiin
na sa panueala nang Haring butihin
aeo aog bahala nang aquing gagauin.
Sapagca,t, sa aquin namang pageueupeopna pinaea ama narito sa bundoebalang maeausap tauo man 6 hayopiyong ca2jalitan ay pinauuntos.
Caya haliea ua eata.i; sasamahanmamanhie sa aquing pinaraeg magulangna ang eaeulangan aeo'na aog siyang
bahalang magpuno cata,i, tutulungan.
Tang-Credo sa gayon ay lumaead pagdaea
sinunod ang hilieg nitong si Lavenana nagpatuluyan at pinunta nila
ang eay Sigesmundo na tahanang Cueva.
Lisanin co yaoug manga paglalaead
itong nageaisa sa puhuuang hirap
at si Polieena siyang ipahaysg
saea ang Esposo ealoobang tapat.
Sintang iniibig ano ang tipgin modoon eay Lavena sa pimamahal eo
tugon nang Duquesa sintang SigesmuDdo
<jun baquit ang aquing :puso,i, lumulueso.
. — 60 —Touieg maquiquita at aquiDg mamalas
loob co ay p&ra matfding guinagaiiae
toua co sa gayon eun naeaeaharspmahal sa puso eo mahiguit sa anae.
Ano eayang dahil ani Sigesmundodi pa omoui itong batang ito
tugon nang Duquesa yao,i, sa banta eo
nagliiibang siya sa parang at damo.Na sa pag-uusap naman ay may voees
na nagsaysay ang uiea cayo,i, maquinigsalubungin nila at dito.i. lalapit
ang bunying Prlneipeng Tang-Credong mabait.
Siya.i, ang may ari nitong eabundueanat ang cueva ninyong quiuatirahan
ang balang hihingin na eahit anomanay alinsunurin at eayo,i, gumalang.Matapos ang gayon voees nauala na
at siyang pagdating naman ni Lavenahumalie nang eamay sa pinarang Inaat eay Sigesmundo loob na maganda.At saea sumunod ang bunying Prineipe
balitang Tang-Gredo at saea nagsabiquilabot nang bundoe ama rang brillante
na sinusueuan nang balitang Marte.Lingapin nang mata at aco,i, titigan
nagmamaeaaua sa puri mo,t, dangaleaya naparito na mangyari lamangyaring ninanasa iyong paonrahan.
Marinig ang gayon sinalubong agadnitong Sigesmundo pagdaea.i, nangusapcatoto,i, haliea magsabi nang tapateun ano ang iyong manga hinahangad.
— 61 —Balarig ibiguin mo,i, susundin eong pilit
at aalinsuuod sa nasa mo,t, ibig
tugon nang eausap 6 tanglao nang langit
gayari dinguin po at ipagsusulit.
Mangyaring sumunod na sa hihilingin
sa iyo sa Reino co sumamii sa aquinaeo ang bahala eun tayo.i, dumatingg'Wmanti sa iyo loob na magaiing.
Ani Sigesmundo eun gayo.i, abata
Polieenang guilio at ieao Lavenatayo,i, sumama sa hiling at pita
sa bunying Priaeipe na umaanyaya.Sila,i, lumaead na na nagsunod-sunod
dito eay Tang-Credo na Prlneipeng bantogsa paglulumanay di nagdamdam pagodang Reino.i, dinating at sila.i, pumasoe.Nang naroroon na sa Palaclo,i, nanhie
itong si Tang-Credo sa ama,i, lumapitat sinabi niya ang mangii jnaquit
na si Sigesmundong balita nang bait.
Saea aDg dalauang sagana sa dilag
niyong eagandahang ualang maeatuladMonarea sa gayon sinalubong agadnang ugaling ueol na naguiguing dapat.
Tang Credong anae co ano eayang dahil
at naeasama^^o ang manga bituin
sa bundoe po buhat na saeop din natin
lunas sa may dusa at maeagagaling.
Cun gayon ang uiea nang bunying Monareamanga piling mahElhang aquing anyayadito sa Palaeio cayo,i, maoga tira .
8Sk isang eapatid doon ipapara.
N,.^
- 62 —- Salamat eun gayon ani Sigesmundona sa anyaya mo Monareang poon coyaong salitaa.i, napahinto rito
na may Embajadang pumasoe sa Keino.Salita,i, iniuan sinalubong agad
itong Embajadang sa Albania,i, buhatgayon ang siuabi Monareang marilagang sasabihin co ieao.i, maquimatiag.Sa mahal mong dangal siyang hinihingl
na bilin sa aquin ni Elenong Harisa eaugalian nang hindi masauiparusa.i, ibigay sa anae moug bunyi.
Na ang eabagayan pilitin mong sundinnang hindi sa iyo' magbigay hilahil
una,l, isang Hari di dapat asalin
ang pinag-usapan nila,i, sisirain.
Isa pa sa roon eun baquit pumirmasa may sellong papel nang isang Monareaeaya tuparin mo iyong nagtiing sala
at nang mapayapa ang laead nang guerra^Naualan nang isip sa gayong tinuran
nitong Embajada ang Monareang mahalTang-Credo aniya itoJ, hindi asal
sa guinaua mong ealapastanganan.Ano ang marapat na ating isagot
na sa guinayoD mo isang Haring bantogieao ang bahala nang di ca maayopeaya hayo ca na tupdin mo ang utos.
leao ang lumabas na magumg generalnang di maguing saui na sa eautusantugon ni Tang-Credo 6 ama eomg mahalaeo ang bahala sa lahat nang bagay.
— 63 - ^
Eflal)aj%cla,i, laead Dgayo,i, sabihin mona sa iyong flari bantog na Eienoang guerrang guinayae at sinadia rito -
.
ipatuloy ninyo at inaantay co.
Erhbaiada.i, nalis si Tang-Gredo namanpagdaea.i, tlnipon ang lahat nang eaual
nang nagagayae na tinauag pageouanang eatoto niya at inaanyayahan.
Sa hinihingi co na eun maagyayaringayon ay sundin mo 6 bahtaeg Martesa tanang eampon co eaual na narinl
ieao ang mag-utos na mageaeandili.
Na su&uadin quita,t, ieao igagalang --
^
sa lahat nang bagay nang paquiquilaban
eaya hayo ca na at aquing ealooban
sa guerrang lalabas ieao ang general.
Sa eay Sigesmuodo. nang ito,i, marinig ^loob napayapa parang guiniyaguis
na ang uiniea niya mataas na l/mgit
aeo.i, iligtas mo poon sa paDganib.' Na baqult Oristiano ang maeaeabaea^ng eaealabanin ang tunay eong amaang eaeampihan co alin sa dalaua '
dapat eong ayuoan sa ganitong dusa.
Isa pa sa rooa puri,i, malalait
nang ama eong flari at aquing eapatid
nang hindi masaui aeo sa matouidaUnsunurin cd ang uiea nang voces.
Priaeipe Tang-Gredo aco,i, sumusunodna sa balaog iyong ipinag-uutos
eun gayon eatoto ang puso mo,t, loob
gayae na,t, isama lahat eong soldados.
— 64 —^ Yao na.t, lumaead sabihin , ang sayaat si Sigesmundo siya ang naDgunguoapagea.t, ang ealaban di pa naquiquita
dinatnan nang gabi nangag Eeal sila.
Ang maDga soldado palibhasa,i, pagodsa guinauang salon bigiang naeatulog
sa eay Sigeamundo ang naisip sa loob
damit peregrino pagdaea.i, nagsuot.
Sila.i^ naglaead na at naglibang-libang
parang tinatanao ang maeaealabanat nang malayo na yaong nilaearan
huminto na siya at nagtanao-tanao.
Nageataon namang ang Haring Elenoat saea ang Duque hayag na Estorpoiniuan ang eaual at manga soldado
parang naglilibang bundoe ang tinungo.
Sa manga paglaead .parang nagtipanansa eay Sigesmundb sila,i, natanauannang di mageasumpong ang guinauang lalang
siya.i, humanap nang maeueublihan.Nang naroroon na ang Haring marilag
at saea ang Duque na umaalagadsiya nang pagdating nang dalauang sueabmay manga maseara sa muc-ha,i, sangoap.
Dili iba.t, yaong taesil na Pelenoat saea ang Oonde sueab na Algastrona nagpanueala nang dili toto
tangeang papatain ang Haring Eleno.
Sinagasa nila na di nagpitagantagang ualang mulat yaong ibinigay
houag mageagayon manga tampalasanaco,i, isang Haring dapat na igalang.
— 65 —Hindi mangyayari ang hinihingi mo
uiea nang dalaua sueaban at lilo
na eun Hari ca man masamang dobiernol:^indi masusunod ang lahat mong gusto.
Caya mag-ingat ca sa buhay mong angquinat maealigtas ea sa aming patalim
Hari nagpaguibie at nuling nagturing
aco,i, isang punong dapat quilalanin.
Itong nangungubli ay siyang paglabas
na may punong eahoy hinauaeang eaguiat
na binunot niya siyang inihampasdito sa dalauang tampalasa,t, sueab.
Napatay ang isa nguni,t, naeataebo .
iyong tampalasan na lilong Elgastro ,
at itong nalagae taesil na Peleno
na napanganyaya sa gauang di toto.
Nang uala na siyang sueat maealabansiya,i, hutninto na dahilau sa pagal
umupo sa siping nang Haring marangal
siyai, nag-aantay nang oasasapitan.
Maquita ang gayon nang bunying Monareapagdaea.i, nangusap dito sa nag-adya
bunying Peregrino anong dapat baga
iganti sa iyong eatapanga.t, sigla.
Ani Sigesmundo sagot na tinuran
sa aquin po,i, ualang, bagay na anomauhindi'anang Hari at ieao ang siyang
na sa buhay namin naeapagtangeaeal.
Banda,i, abutin mo ngayon at tangapin
ganti co sa iyong loob na magaling
sa Beinong Albania doon paghanapin
si Elenong Hari ang tauag sa aquin.
SIGB8MUND0. 5
r^
— 66 —Kaearating dito at dinatDan mo pa
buhay co,i, munti nang napalamaradahil sa sueaban na^nagbigay dusana nilapastangan ang aquing Oorona.Caya nga.t, sa gayon aco,i, nag-adhiea
naglaan nang guerra at dito,i, nag-sadyadahil sa nangyari sa isang euhila
at itong galit co,i, di mapapayapa.Ani Sigesmundo Monarca,i, paquingan
ang uto3 iiang laDgit sa tanang binyagan^ang nasa sa hirap mangyaring damayanpauiin sa isip na eun may galit man.Na eun eaya gayon ang sinasalita co
isang pamanlanhie Hari sa dangal moguerra,i, payapain di utos ni Gristo
na mageamatayan ang eapoua eristiano.
Banda mo,i, hindi co parang tinatangapganti mo sa aquin dahil sa haligtas
maguing eatimbang na sa buhay mong ingat
guerra.i, payapain na eung mararapat.Oo anang Hari di ca mahihiya
sa naguing daing mo susundin eong pauaEstorpoag eatoto hayo na,t, magbiglana iyong parunan ang lilo,t, euhila.
Nang mapagquilala at matalastas natin
ang nagmunaeala nitong pagtataesil
pinarunan nanga nang. Duqueng butihin
ang nasabing patay naquilalang tambing.Saea nanumbalie siya,i, nagpahayag
dito sa nag-utos na Harlng marilagdi iba,t, ang iyo na tunay na anaena si Peleno po iyong napahamae.
— 67 —Estorpong eatoto aeo at aeo rin
ang may easalanan na dapat sisihin
at itong naglilo na anae eong taesil
na ang eabagayan galing din sa aquin.
Diua.i, ito,i, hulog sa aquin nang langit
na sa guinaua co na hindi matouidnang mapagtanto mo ieao ay maquinyigsasabihin co na at ipagsusulit. ^
= ^-
Na si Sigesmundo na guilio cp,t, sinta
siya nga ang tunay anae co sa Eeinasaea si Peleno bunga co sa damapara matanto mo at mapagquilala.
Talastas mong lahat 6 Duque Estorpomanga pagpapala nitong Sigesmundohindi nalilihim at hayag sa Eeinosa alin mang guerrang manga pananalo. .
Ito nga ang tuoay anae co sa Reinangayon ay siya eong ina-ala-ala
laDglt na mataas anpng laquing dusagaiiad mo sa aquin na pinababata.
Ay Estorpo.i, aeo ang dapat sisihin
na sa guinaua co na hindi magalingiyong minamahal siyang naguing taesil
na nagmunuealang buhay co,i, maquitiL
Tugon nang eausap ieao ang. may sala
na sa aquing anae na si Polieena .
mataas na langit anong laquing dusanitong biy^ya mo na itinatalaga.
Sinparis na tayo sa palad na taglay
anae co, anae mo na sa pagea ualay
sumunod sa labat at hindi sumuayna di matatanto eun buh^y 6 pat&y.
— 68 —
•
NaDg masabing gayon naboual pagdaeaang duque Estorpo sampo nang Monareaat nangaghimatay saea iyong hininga
sandaling pumanao isip ala-ala.
Maquita ang gayon nitong Sigesmundobiglang nilapitan itong nanglulumomanga piling mahal na ang buhay ninyobaui ang paghinga nang houag mabuyo.Sa pageapahamae na di eautusan
sa atin nang Dios na manga binyagandito sa dalaua ay nang mapaquingannuling nanumbalie ang hiningang tangan.
At saea nangusap mabunymg guerrero
saan ca nangaling nagbubat na Keinoani Sigesmundo tauo.t, tubo aeo
labas nitong bayan saeop nang Armeno.Houag mangalumbay at aquing quilala
iyong Sigesmundo at si Polieena
na maDga buhay pa eun ibig po niya
sumunod sa aquin sa Reino,i, sumama.Yayang payapa na ang sinadya ninyo
guinayae na guerra na dinala rito
na eun mangyayari sa hinihiling co
tayo,i, magsasama pumasoe sa Keino.
Naglaead na sila na nagpatuluyandinating ang nasa nilang pinaglaebaysinalubong sila nang Haring marangalat manga Consejos at maraming daual.
Tiguilan co yaon aquing ipatungosa taesil na Oonde bunying si Elgastro
naealigtas siya sa tinaebo-taebo
yaong Gaharian ang siyang tinungo.
_ 69 —Princesa4j dinatnan sa loob nang jardin
na inaeaeatulog na lubhang mahimbingbigiang sinapupo nang lilo at taesil
palibhasa,i, ualang tauong tumitingin.
Saea iniangeas nang lilp at sueabansa eabayo niya tinungo jing parangnang nalalayo na pagdaca,i, tumahan•princesa,i, tinangnan sa dalanang eamay.
Nais co,i, sundm mo yayaman at uala
tauong nagmamalas at naeauunauaeay Olorianang sagot buhay ma,i, maualadi mo masusunod iyang ninanasa.
Yaong salitaan nama,i, sa lalapit
ang bunying Piineipe na si Adonaisnang mabatiag niya ang saebat na cah'z
siyang hinauaean na pinaeahigpit.
Saea sinagasa tagang lialang humpayitong si Elgastro na Gondeng sueabananopa,t, sa gayong manga paglalaban
itong palamara pagdaca,i, napatay.
Nang mapahamae na an^ lilo,t, balauis
ang guinaua naman ay ni Adonaissa pagtatagumpay pagdaca,i, nagbalie
dito eay Oloriana at saea nagsulit.
Ano eayang dahil mahal na prineesa
ang Gonde Elgastro iyong naeasamatugon nang eausap yaong palamarasalamat sa iyo at napatay mo na.
Na eun gayon Venus 6 dilag ng Langithouag pageaitan ang~cay Marteng baogis
napaglihiman niya itong nasa saquit
at ieao magtapat sa pusong may hapis.
— 70 —Ngayon at mula buhat pa naDg una
taglay co sa loob ang diquit mo,t, gandaano eayang dabil na dinala-dala
nang Oondeng Elgastro yaong naeasama.Tugon ni doriana di eo tinitiquis
na parang sinadya ang iealalait
planeta na yata na siyang umaquitna eun eaya aeo dito,i, naeasapit.
"^Tabimie sa loob ligayang eumitii
nang manga sampaga sa naturang jardin
talaga nang Langit aco,i, nagupiling
na sa paglilibang pagdaca,i, nabimbing.Na earaea-raea biglang sinambilat
aeo niyong Gonde Elgastrong marilagsaea sa Oabayo biglang iniangeas
na dito,i, dinala iyong napagmalas.Pasasalamat co ualang mula,t, hangan
na sa eatutubo laeas mo at tapaegna eundi napatay ang lilo,t, sueabanmapapanganyaya ang puri eong tangan.
Caya,t, sa loob mo buhat pa nang unahirap mo,t, puhunan sa manga pagsinta
houag 'pabayaan lingapin nang mataang pinaglamayan na na sasa dusa.
Naguing palad quita talaga nang Langitbaquit eaya baga iyong linilihis
land&s nang pag*ibig ang pinag-uusig
ay pababayaan mo na tumangis-tangis.
Ualang iba aeong inaala-ala
tungeol sa pag4big maguing pangalauatadhana co naman bangang sa mapaeaang hiningang tangan ieao rin ang sinta.
— 71 —Oo,t, eatouiran tugong nang eausap
natatalastas co na ang iyong pagli^ag
nguni.t, sa ama mo nagpapatalastas
doon caj Tdng-Credo ieao nararapat.
Ang pagea^iotoo sinusundan-sundanna may dalang guerra ang naguing dabilan
inuusig niya ang pinag-usapaneayo ni Tang-Credo ang nasa,i, maeaSal.
Cun sa gayong bagay bouag aealain
na maeaeasal pa eay Cloriana,i, turing
pagca,t, sa balita dumating sa aquinguerra.i, payapa na uala nang bilahil.
Caya ang biling co Prineipeag mariquitbunying Pelodelpio sintang iniibig
mangyaring samaban at aco,i, ibatid
doon sa Armena laearing malapit.
Mabalay sinta co sa ama eoDg mabal<5undi ibalita ang nangyaring bagayani Adonais prineesang marangalaeo sa biling mo ay sunod sunuran.Yao na,t, naglaead sabibin ang saya
niyong magsing-ibig nageaisang sieta
pinapatnubayan iyong ala-ala
myong easayabang ualang maeapara.Di nagdalang pagod dinating na agad
ang Haring Eieno sa Armenang Ciudad«abibin ang toua nguni,t, nanguilalas
na ang ealooban niya dabilan sa anae.
Cioriana,i, baquin dito,i, naeasapit
at anong biuagang tadbana nang laegit
tugon nang prineesa ama co pong ibig
dabilan sa isang sacaba,t, balauis.
— 72 —Na iyong si Elgastro na OondeDg pangahas
aco,i, na sa jardin biglang sinambilat
dinala sa bundoe ang ibig nang sueab
ang eapurihan co ibig na ilagpae
Ba gayong bagay nama,i, sa lalapit
ang isang guerrerong bihasang eumalis ^
at saea ang lilo alibughang isip
pagdaca,i, pinatay hininga.i, napatid.
Nang maitangol na at aeo.i, nailigtas
sa eapanganiban na di napahamaedito sa guerrero aco,i, nagpahayagna samahan niya na eun mararapat.
. Sinunod na lahat inihatid aeo
ngayon sa harap mo 6 Haring poon co
ieao ang bahala tugon ni Eienosalamat Dios co na mapagsaelolo.
Naquilala co na ang nagauang lihis
na naguing sala co na hindi matouidpinagbayaran na sa aqui,i, sumapitang hiuagang lahat mataas na langit.
Caya 6 Eelemon mahal na Monareapahintulutan mo ang palad eong murana eun mang^ayari sa aqui,i, psquita
yaong peregrinong nagligtas sa dusa.
Na sa aquing buhay ang siyang nagtangolenn eaya ang guerra ditoi, naurongna pinag-usapan magmula na niyaondi co naquiquita magpahanga ngayon.
Siya,i, ang nangaeo parang^itatanyag
sa eay Polieena at ang aquing anaena ipaqniquita na eun mararapatsa lahat nang ito na ipatalastas.
— 73 —Marinig ang gayon ipinatauag na
ang bunying general at si PolieenaT
saea ang sagalang hayag na Laye&asa ealae-hang grandes humarap pagdaea.
Nang naroroon na humalie nang eamayitong manga anae nilAng nangaualayang saya nang lahat hindi mageamayaosa nangyaring yaon parang nagtagumpay.
Nguni,t, ang dalauang Prineipeng mariquitbunying si Tang-Credo at si Adonaisay napa sa isang eampo at ang nais
mag-aauay sila nagbunot nang caliz.
Ang cadahilana,i, doon sa Prineesa
nais ni Tang-Credo,i, sa eatoto niya
ang maguing asaua ayao tumalimana eun eaya parang sila,i, magbabaea.Nang na-aaema na yaong paglalaban
sa eay Sigesmundo sila,i, natanauanpagdaca,i, nanaog biglang dinaluhan
saea sinangsala ang magpapatayan.Napayapa naman loob nang dalaua
sa isinansala sinunod pagdaeasa eay Sigesmundo natantong lahat nasalitang nangyari sabihin ang saya.
At dinala sila sa mahal na harapnang dalauang Hari doo,i, nag-uuE(ap
na uasa Palaeio madla ang eaharapang lahat nang bagay ipinaMastas
Catouirang lahat sumbong ni Tang-Cr6doay lalong matouid ang eay Pelodelpio
lalo,t, nang maquita ang na sa Sombrerosa caniya,i, nang-galing na ganti at premio.
— 74 —Ito Dga ang siya nang unang nagligtas
nitong abang babay sa pageapabamaebaga ma,t, may galit ay napauing labat
dabil sa ama niya na lilo at sueab.
Siya ang pumatay na sa eapatid co
^ng ama niyong taes41 na Haring Pereeonangyari sa buba/ sa panabong ito
na may nauala na dini sa loob co.
Caya Pelodelpio ieao at bindi iba
Biyang magtatamo sa anae eong sinta
sa labat nang ito,i, mabunying Monareapaalam sa iyo cami,i, aalis na.
Gayae Sigesmundo Polieenang ibig
at ieao balitang bunying Adonaistayo,i, maglaead na nang inyong masapityaong matrimoniong ualang easing diquit.
Hintay ang uiea naman ni FeIemonang sasabibin co unauain ngayonpag<;a,t, ualang palad ang anae eong bugtongmaguiguing asaua,i, isang anae pastor.
Marinig ang gayon nitong si Layenanalis sa Palaeio at saea pinuntababay ni Oamilo na pinarang ama•di naman nalaon sinapit pagdaea.
Matalastas niyang si>a,i, bindi anaenang sangol pang bata nang doo,i, malagae4ala ni Eduardo nagbubat sa Oiudadnang Albaniang Reino na ualahg eatulad. .
Oun gayon -^oon co uiea ni Lavena^ayae at sa Beino ieao ay sumamaaco,i, pa-aampon sa mabal na Eeina«t pagbahanapin ang tunay eong ama.
— -75 -Lumaead na sila dinating din naman
ang Albaniang lupa bunying Oahariannanhie sa Palaeio at tinangap namanng mahal na Reinang Armindang marangal.
At siyaing pagdating nang Haring Eienoat nang anae niyang na si Sigesmundosaea si Cloriana Prineesa nang Reinomaraming easama na maega gerrero.
Saea si Tang-Credo na taga Armeiiadumating din doon at siya.i, sumamapagca,t, si Lavena nabalita niya
na ang nageupeop ang mabal na Reina.
Nagquita-quita rin itoug mapapaladtia sa habang arao nagea-uatae-uatae
caya,t, sa Palaeib nang Albaniang Ciudadang lahat nang bagay ay-napagtalastas.
Naquilalang lahat sampo ni Layenana anae na tunay nang bunying Duquesasa eay Sigesmundo ito,i, naguing bungapagca,t, si Eduardo nagsabing lahat na.
Niyong bagay-bagay nagdaang panahonyaong si Lavena nang bata pang sangol
na dlnala niya na siyang nag-ampondoon sa Aldea ni Camilong pastor.
At nang matalastas ito,i, naguing bungana tunay na anae nang bunying Duqu6sagalit ni Peleno ay ualang eapara
ang nasabing bata sa aqui,i, pinaeuha.
Na papatain niya dahilan ea galit
sa eay Sigesmundong eaniyang eapatid
sumunod na aeo at aquing inisip
na minatapat co ang lalong matouid.
— 76 -Naglaead na aeo at saea eumita
isang batang patay ang siyang dinala
asa nang Prlaeipe yao,t, dili iba
ang tunay na anae nang bunying Bu^uesa.Talastas mo naman bunying general co
na eun eaya eayo parang nagtatalo
nang iyong eapatid ang dahilan nit6
ang batang pinatay asa mo,i, anae mo.Hindi at aco,i« siyang nagsangalang
doon sa anae mong pinaeamamahalbunying si Layena na magandang asal
si Oamilong pastor ang siyaug magsaysay.Oatouira,i, gayon din naman ni Oamilo
^iyan po iay sangol pa niyong alagaa^ comalaqui ang toua nang Haring Elenodito eay Lavenang tunay niyang apo.
\ Oaya nga.t, sa gayon quinasal pagdaeaitong Sigesmundo sa-^^bunying Daquesasaea nang matapos isinalin niya
ang eapahgyarihan na Cetro,t, Oorona.Siya,i, ang naghari sa saeop na lahat
sa tanang yasallos nang Albaniang Oiudadmanga eamay niyang ualang maeatuladdito eay Lavena at tunay na anae.
Sa pag-iibigan nitong si Tang-Oredosaea ui Layena niyong unang daeoeaya nga,t, sa gayon ang pageatotoona sinundan niya sa Albaniang Reino.Doon sa matibay na manga pag-ibig
sintang nageaisa nalang halong duogissa arao ring yaon ang Haring may bait
na si Sigesmundo sumunod sa nais.
- 77 —. Iquiuasal yaoDg anae na Layena-eay Tang-Credong hayag baptog sa Armenaang toua,i, di hamae ay ualang eaparanitong nageapalad nageaisang sinta.
At saea sinunod iquinasal namahiyong si Gloriana. prineesa nang bayan«a eay Pelodelpio na Priaeipeng mahalang toua nang la^at 'eli sueat matur^n.
Caya nga,t, sa gayon humiyao pagdaeaang tanang naroon at nagsipagyiyamabuhay ang Haring Sigesmundong sadyasa habang panahon at sampo nang Eeina.
At gayon din naman prineesang eapatid
at saea ang anae 'Laye&ang mabaitang buhay sa mundo naua ay lumauigsampo ni Tang-Credo at ni Adohais.
Caya nga.t, sa toua nang dumalang-dalangna sa habang arao na may napaalamitong Pelodelpio ni Clorianang mahalna sa Maeedonia.i, umui pageouan.Doon naguiog Hari sinunod nang lahat
4sa manga yasallos siya,i, ang nag-atas
maraming guerrero ang nangag si pangilag
dahil sa eaniyang catapaDga,t, laeas.
Si Tang-Credo nainan saea ni Layenadoon sa Armena nagsioui sila
siyang nag Hari na naguing Mon^reanamana sa ama ang Cetro,t, Corona.
Ay ualang eatulad ang pagpapasunodnang tatlong nag Hari na sa nasasaeop
eaya nga.t, sa gayon ay uala na balos
na mauiuiea pa sa magandang loob.
- 78 —Oaya eapatid co houag naman sila
magtaglay nang galit na sa binabasa
ang nasabing buhay ang hingi co sana
sa inyo eun mali ipatauad nila.
Sapagea.t, ang binhi na magandang hasie
bubot man ang bunga maningning sa titig
nguni,t, ang masama na palalong isip
sa mundo ay uala palang masasapit.
Ang lahat nang yaon eaya nauiea eodahilan sa bu<^hay nitong Sigesmudoang eapamanhieang tulang hindi husto
ang hingi eo.i, tauad sa ganang sa inyo.
Sueat hangang dito aquing itatahan
lungoy 00 sa inyong pauang maoga mahalna ipagpatauad salitang nageulang
na sa lingeod nilang eay Eulogio Julian.
WT^