Embed Size (px)
Citation preview
SamenSpraakDe nieuwsbrief van het Vlaams Patiëntenplatform vzw Januari 2016 - nr. 81
Onderwijs - Mogelijkheden voor chronisch zieke kinderen p. 4
Ondertussen in het Observatorium... - Stand van zaken p. 6
In een nieuw kleedje - De studiegroepen van het VPP p. 8
Ziekenhuizen maken er werk van - Een patiëntgerichte website p. 9
Een tegemoetkoming in de kijker - Alles over de verhoogde tegemoetkoming p. 11
Organisatie van de eerstelijn door de ogen van onze leden- De eerstelijnsconferentie p. 14
Het eerste 'antennejaar' - 366 dagen om ervoor te gaan! p. 3
Afzenderadres: Vlaams Patiëntenplatform vzw – Groenveldstraat 15 – 3001 Heverleev.u. G. Reynders-Broos – Domein Borgeind, Borgeindstraat 13/5 – 2900 Schotennummer 81 – januari 2016 – verschijnt per jaar in jan - ma - jun - sept en nov Afgiftekantoor 3000 - Leuven Mail Erkenningsnummer: P2A8311
GEZOCHT: getuigenissen over klachtrecht!
In het voorjaar van 2016 komt er een update van onze brochure ‘Ken je rechten als patiënt’. We passen de brochure aan met actuele informatie, maar willen ook focussen op het klachtrecht. Daarom zijn we op zoek naar getuigenissen! Heb jij ooit klacht ingediend over een ambulante zorgverstrekker (zoals een huisarts, tandarts, kinesitherapeut of thuis-verpleegkundige) of een zorgverstrekker in het ziekenhuis? Laat ons dan zeker weten hoe je dit hebt ervaren! Wist je waar je terecht kon? Verliep de procedure vlot?
Reacties mag je richten aan Sarah Defloor ([email protected] of 016 23 05 26).
Beste ledenverenigingen, beste patiënten,
2015 was een spannend jaar voor het Vlaams Patiëntenplatform vzw. Op onze Algemene Vergadering in maart bracht minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Maggie De Block, een heel fijne boodschap. Ze kondigde er aan dat ze de subsidieaanvraag van het VPP en Trefpunt Zelfhulp voor de oprichting van regio- nale antennes ondersteunt.
Met deze antennes willen we vier doelstellingen bereiken: de wer-king van patiëntenverenigingen ondersteunen, verenigingen helpen bij kwaliteitsvolle dienstverlening, deelname aan lokale netwerken (eerstelijn, ziekenhuis…) en als brug tussen patiëntenverenigingen en de overheid functioneren.
Foto: Minister De Block samen met voorzitter Gemma Reynders-Broos tijdens de Algemene Vergadering (19.03.2015)
In 2015 namen we de tijd om het project concreter uit te werken, een locatie te zoeken en personeel aan te werven.
In 2016 zullen we echt uit de start-blokken kunnen schieten in Limburg en in Brussel. De Limburgse antenne zal aan de slag gaan op de CORDA-campus in Hasselt. De drie personeelsleden zijn onder- tussen aangeworven en startten op 18 januari. We heten hen bij deze ook graag van harte welkom en wensen hen een boeiende tijd toe. De medewerkers voor de Brusselse antenne zullen in Leuven werken en regelmatig naar Brussel gaan om er de verenigingen te ondersteunen.
Voor vragen over de werking van de antennes kunnen jullie voorlo-pig nog terecht bij de medewerkers van het Vlaams Patiëntenplatform en Trefpunt Zelfhulp. We geven de antennemedewerkers graag de tijd om hun netwerk uit te bouwen en de verenigingen te leren kennen. We houden jullie zeker verder op de hoogte via al onze communicatie-kanalen, maar kijken alvast heel erg uit naar het eerste ‘antennejaar’.
Ik wens jullie alvast een gelukkig en vooral een gezond 2016 en hoop jullie te mogen verwelkomen op onze Algemene Vergadering op zaterdag 19 maart 2016.
Gemma Reynders-Broos, voorzitter
Vlaams Patiëntenplatform vzw 03
>>
Het eerste 'antennejaar'366 dagen om ervoor te gaan!
Ondanks hun vele afwezigheden is het belangrijk dat kinderen met een chronische ziekte onderwijs kunnen blijven volgen. In Vlaanderen kunnen zij beroep doen op verschillende systemen om hun schoolachterstand te beperken. Enerzijds zijn er manieren om thuis of in het ziekenhuis onder-wijs te krijgen. Anderzijds zijn er ook manieren om de les in de klas synchroon te blijven volgen via internettoepassingen.
De verschillende mogelijkheden kan je complementair gebrui-ken. Het ene sluit het andere niet uit!
1. Extra onderwijsonder-steuning buiten de school
Tijdelijk onderwijs aan huis (TOAH)
Het onderwijsdecreet voorziet het recht op onderwijs voor kinderen vanaf vijf jaar die kortere of langere periodes afwezig zijn wegens ziekte, ongeval of handicap in de vorm van
tijdelijk onderwijs aan huis (TOAH). De bedoeling van tijdelijk onderwijs aan huis is in de eerste plaats bij- blijven zodat de leerachterstand niet groter wordt. Het laat de kinderen voelen dat ze erbij blijven horen. Een vertrouwde leerkracht van de eigen school kan de spilfiguur vormen en zorgt voor het contact met de andere klasgenoten. Kinderen met een chronische ziekte hebben per 9 halve dagen afwezig-heid recht op vier uren tijdelijk onderwijs aan huis. Deze halve dagen afwezigheid moeten niet aaneensluitend zijn. De klassenraad beslist, in overleg met de ouders en met het kind, welke vakken het kind tijdens die uren krijgt. Het TOAH is gratis. De school is verplicht om informatie over tijdelijk onderwijs aan huis te verstrekken. Meer uitleg over de voorwaarden vind je in het schoolreglement en op de website onderwijs.vlaanderen.be (klik dan verder op 'Ouders', 'Ondersteuning en begeleiding' en 'Langdurig of chronisch ziek').
Tijdelijk onderwijs aan huis voor kleuters met kanker Kinderen die jonger zijn dan vijf jaar hebben geen recht op tijde-lijk onderwijs aan huis. Kom op tegen kanker wil toch ook voor kinderen met kanker uit de eer-ste of de tweede kleuterklas onderwijs voorzien zodat zij geen achterstand oplopen of zich geïso-leerd voelen. Daarom voorziet de organisatie een vrijwilligers- vergoeding en verplaatsingsonkosten voor kleuterjuffen (met voorkeur de juf van de thuisschool) die het kindje thuis willen begeleiden. De onderwijshulp mag maximum vier uren per week bedragen en mag over het schooljaar gespreid wor-den. Meer informatie vind je op de website 'alles over kanker' (www.allesoverkanker.be, klik dan verder op 'Sociale voorzieningen' en in de categorie 'Kinderen en jongeren met kanker' op 'Onderwijs').
Les in de ziekenhuisscholen Z i e k e n h u i s s c h o l e n e n
Onderwijs
Kinderen met een chronische ziekte 'pendelen' vaak tussen ziekenhuis, thuis en de school
en kunnen dus niet altijd onderwijs volgen. In sommige ziekenhuizen zijn scholen voorzien,
maar lang niet elk ziekenhuis heeft deze erkenning. Dat betekent dat kinderen die vaak
afwezig zijn lessen missen en het contact met de klasgenootjes verliezen. Ze lopen een
leerachterstand op en verliezen de voeling met het schoolgebeuren. Dat schoolgebeuren
vormt een belangrijk onderdeel in de opvoeding van elk kind.
Mogelijkheden voor chronisch zieke kinderen
04 Samenspraak
bieden onderwijs aan kinde-ren die opgenomen zijn in een z iekenhuis of om medische redenen verblijven in een preven-torium. In Vlaanderen zijn er zeven basisscholen en vijf secundaire zieken- huisscholen van dit type (verbon-den aan universitaire ziekenhuizen, revalidatieklinieken en prevento-ria). Een ziekenhuisschool probeert steeds nauw samen te werken met de thuisschool om zo de herin-schakeling op school vlot te laten verlopen. Meer informatie vind je op de website van de vzw Ik leer in het ziekenhuis (www.ikleerinhet-ziekenhuis.be).
Vrijwilligersorganisaties die onderwijs aan zieke kinde-ren aanbieden Er bestaan twee vrijwilligersorgani-saties die bij zieke kinderen aan huis komen om hen extra les te geven:• De vzw School en Ziek zijn is
een organisatie die werkt met deskundige vrijwilligers met pedagogische vaardigheden. Ze geven onderwijsondersteuning aan kinderen die thuis zijn of in een ziekenhuis zonder zieken-huisschool verblijven. Ze willen de leerachterstand beperken, het isolement doorbreken en overzitten vermijden. Deze individuele begeleiding is gratis. Enkel wanneer de leerkracht zich ver moet verplaatsen, kan een tussenkomst in de ver-voerskosten gevraagd worden. Meer informatie vind je op de website van de vzw School en Ziek zijn (www.s-z.be).
• De vzw Auxilia is een organi-satie van vrijwillige lesgevers. De lesgevers staan klaar om kansarme kinderen, jonge-ren en volwassenen te helpen die extra hulp zoeken om iets te leren. Ze geven meestal les aan huis, maar ook in zie-kenhuizen. Auxilia rekent een dossierkost van 12 euro aan. Voor dit bedrag krijg je twaalf
maanden lang bijles. De lesge-ver mag verplaatsingsonkosten vragen zoals terugbetaling van openbaar vervoer, een kilometervergoeding of een parkeervergoeding. Meer infor-matie vind je op de website van Auxilia (www.auxilia-vlaande-ren.be).
• Vraag ook zeker bij je zieken-fonds na of zij een hulpaanbod hebben voor zieke kinderen. Een aantal ziekenfondsen voor-ziet dit.
2. Synchroon internet-onderwijs door Bednet
Sinds april 2014 bestaat er voor kinderen die chronisch ziek zijn het recht op synchroon internet-onderwijs (SOI). In Vlaanderen voorziet de vzw Bednet het SOI voor kinderen die tijdelijk, regelma-tig of langdurig niet naar school kunnen omwille van ziekte of ongeval. Ook leerlingen die moe-derschapsrust opnemen, kunnen op dit systeem beroep doen.
Synchroon onderwijs volgen houdt in dat kinderen vanop een afstand, via de computer, rechtstreeks en in interactie met de leer- krachten en de klasgenoten de lessen kunnen volgen. De les vanop een afstand volgen beperkt (c) 2016, Jan Crab
niet alleen hun leerachterstand, maar zorgt er ook voor dat zij op de hoogte blijven van alles wat er in de klas en met de klasgenoten gebeurt. Denk maar aan ver-jaardagen, de geboorte van een broertje of een zusje of speciale gelegenheden. Bednet probeert de kinderen zo actief mogelijk te laten deelnemen aan het onderwijs- gebeuren. Een periode van syn-chroon onderwijs duurt minstens zes weken of 54 halve dagen en vraagt een grote betrokkenheid van de ouders, de school en de leerling zelf. Bednet is gratis voor het kind en voor de school. Al het materiaal wordt gratis ter beschikking gesteld. Meer informatie vind je op de website van Bednet (www.bednet.be).
Het is belangrijk dat zoveel mogelijk kinderen en ouders op de hoogte zijn van de onder-steuningsmogelijkheden die er zijn op vlak van onderwijs. Afhankelijk van wat het kind aankan, kan er onderwijs voor-zien worden. Je kan dit artikel met bronvermelding overne-men in je eigen tijdschrift om dit allemaal bekend te maken!
Onderwijs
Vlaams Patiëntenplatform vzw 05
>>
Evaluatie - Statuut van persoon met een chronische aandoening
Het Observatorium kreeg de opdracht om een evaluatie te maken van de nieuwe maatregel ‘statuut van persoon met een chronische aandoening’. Er werd een uitge-breide statistische analyse voorzien om onder andere na te gaan hoe-veel personen het statuut hebben en hoeveel attesten voor zeldzame ziekten ingediend werden. Op vraag van het VPP kwam er naast al die cijfers ook een bevraging om te peilen naar de tevredenheid van patiënten over het statuut. Er zijn namelijk elementen die niet zomaar in cijfers gevat kunnen worden. Zo bevat de vragenlijst bijvoorbeeld vragen over uitstel van gezondheids-zorg en tevredenheid over de impact van het statuut. Respondenten kunnen ook suggesties doen om het statuut te verbeteren.
Het voorbije jaar stond in het teken van de voorbereiding van de evaluatie: een methode uit- denken, de b ev r ag ing en
begeleidende brieven opstellen, de doelgroep afbakenen en een planning opstellen voor de verwer-king van de resultaten. Begin 2016 gaat de bevraging effectief de deur uit. Tegen het einde van het jaar moet dan het eindrapport van de evaluatie van het statuut klaar zijn.
Plan 'Geïntegreerde zorg'
Een ander belangrijk onderwerp dat momenteel op de agenda staat is het nieuwe plan voor chronisch zieken ‘Geïntegreerde zorg voor een betere gezondheid’. Jarenlang sleutelden alle ministers van Volksgezondheid in ons land (zowel op federaal niveau als op niveau van de deel-staten) aan een nieuwe aanpak van de zorg voor chronisch zieken. Het Observatorium werd al eerder betrokken bij de ontwikkeling van de voorbereidende teksten (Position paper in 2012 en Oriëntatienota in 2013) en ook in de toekomst zal het Observatorium een belangrijke rol blijven spelen bij de uitrol van het plan.
De eerste actielijn van het plan ‘Geïntegreerde zorg’ omvat het opstarten van pilootprojecten om nieuwe vormen van geïntegreerde zorg uit te testen. Het doel van de projecten is om de zorg te verbe-teren voor alle betrokken partijen (de patiënt, zijn omgeving, de zorgverleners, de ziekteverzeke-ring…). Om de projecten in goede banen te leiden kwam er een gids die onder andere aangeeft wie er betrokken moet worden, hoe de doelgroep afgebakend moet worden en welke timing de projecten moeten volgen. Omdat het erg belangrijk is dat de gids een realistisch kader schept voor de pilootprojecten, kon-den de verschillende stakeholders hun advies over de gids geven. Ook het Observatorium sprak zich uit over de gids en wees op een aantal belangrijke knelpunten over bijvoorbeeld de betrokkenheid van patiëntenverenigingen en de afba-kening van de doelgroep.
Ondertussen in het Observatorium...
Twaalf patiëntenvertegenwoordigers uit de ledenverenigingen van het Vlaams
Patiëntenplatform zetelen in het Observatorium voor de chronische ziekten, een
adviesorgaan binnen het RIZIV. Ze kaarten er de noden en knelpunten van chronisch
zieken aan. De thema’s die aan bod komen zijn erg uiteenlopend. Daarom willen we jullie
met een regelmatige update van de werkzaamheden graag op de hoogte houden van het
reilen en zeilen in het Observatorium.
Stand van zaken
06 Samenspraak
Tot slot vond er in het najaar nog een interne verschuiving plaats bij het VPP. Voortaan volgen An De Cock en Sarah Defloor alles op rond het Observatorium en kan je dus bij hen terecht met al je vragen.
Foto door Scott Akerman / CC BY 2.0
Voor meer informatie over het Observatorium voor de chronische ziekten kan je terecht bij An De Cock ([email protected] of 016 23 05 26) en Sarah Defloor ([email protected] of 016 23 05 26).
Observatorium
Vlaams Patiëntenplatform vzw 07
>>
Om de stem van de patiënt goed te laten doorklinken in het beleid is het belangrijk om jullie noden en knel-punten te kennen. Dit doen we via de ledenbevraging, denkdagen of infoavonden of via studiegroepen. Doorheen de jaren stelden we vast dat verenigingen niet altijd vier keer per jaar kunnen deelnemen aan een vaste studiegroep. Eenmalig mee-denken over een actueel thema is voor hen veel beter haalbaar. Op die manier kunnen we heel gericht inspelen op actuele thema's. Dat doen we vanaf nu dus door middel van de 'VPP-activiteit'.
VPP-activiteit: wat is dat?
Een VPP-activiteit kan de vorm aannemen van een denkdag, een uitwisselingsbijeenkomst, een info-moment… De activiteiten kunnen overdag, ’s avonds of in het weekend plaatsvinden. We proberen hierin zo veel mogelijk af te wisselen. Vóór en na iedere activiteit voorzien we mogelijkheden tot netwerking met andere patiëntenverenigingen.De data van deze VPP-activiteiten zullen telkens tijdig op onze web-site onder de rubriek ‘Activiteiten’ vermeld staan en in onze maande-lijkse Nieuwsflits voor onze leden verschijnen. We zullen bovendien een uitnodiging via e-mail naar de eerste contactpersoon van iedere vereniging versturen. Deze con-tactpersoon kan de uitnodiging verder verspreiden naar mogelijk
geïnteresseerde deelnemers uit zijn vereniging.
Data voorjaar 2016
Woensdag 24 februari: Hoe goed vind jij jouw weg in het ziekenhuis?
Als chronisch zieke patiënt kom je vaak in het ziekenhuis. De fysieke toegankelijkheid is een punt waar ziekenhuizen aandacht voor hebben. Maar hebben ziekenhui-zen ook voldoende aandacht voor de bewegwijzering en het commu-niceren met patiënten? Iedereen heeft er baat bij dat de commu-nicatie en informatie duidelijk is. Samen met jullie willen we aan-bevelingen en tips opstellen om de communicatie tussen patiënten en het ziekenhuis te verbeteren. Voor iedere chronische aandoening zijn er specifieke aandachtspunten , dus kom mee nadenken op woensdag 24 februari. Zo willen we de kwaliteit van de communicatie in het zieken-huis verbeteren! • 19-21 uur, lokalen VPP
Dinsdag 8 maart 2016: Tweede bijeenkomst stoma & incontinentie
Na een eerste verkennende bij-eenkomst op 8 december 2015 organiseren we een tweede uit-wisseling over het thema stoma & incontinentie. We zullen ver-der inzoomen op enkele specifieke thema’s en proberen tot enkele concrete aanbevelingen te komen. Begin februari volgt er meer infor-matie met een gedetailleerde agenda. • 19-21 uur, lokalen VPP
Donderdag 12 mei: Infomoment over big data in de gezondheidszorg
Wat is big data? Hoe kan big data in de gezondheidszorg ingezet worden? Wat kunnen de voor- en nade-len voor patiënten zijn? Waarom krijgt big data in de gezondheids-zorg momenteel zoveel aandacht? Waarom zijn verschillende actoren (zoals farmaceutische bedrijven) geïnteresseerd? Kunnen patiënten-vereniging een rol spelen?Een antwoord op deze vragen krijg je op het infomoment!• 19-21 uur, lokalen VPP
Voor meer informatie kan je terecht bij de medewerkers van het VPP ([email protected] of 016 23 05 26).
In een nieuw kleedje
Het concept van de studiegroepen is de voorbije jaren wat veranderd. We willen meer
mensen de kans bieden om, afhankelijk van het specifieke thema, aanwezig te zijn bij
onderwerpen die hen aanbelangen. Daarom zullen de klassieke studiegroepen vanaf dit
jaar vervangen worden door een nieuw concept: de 'VPP-activiteit'.
De studiegroepen van het VPP
08 Samenspraak
De Vlaamse Patiënten Peiling is een vragenlijst die de ervaringen van patiënten met de kwaliteit van de zorg nagaat. De indicator ‘patiëntge-richtheid van de ziekenhuiswebsite’ gaat na in welke mate ziekenhuis-websites informatie aanbieden die relevant, toegankelijk, gebruiks-vriendelijk en ‘vindbaar’ is voor patiënten. Het VPP ontwikkelde dit instrument op basis van literatuur-studie en bestaande instrumenten, de inbreng van ziekenhuismede-werkers en uiteraard de inbreng van patiëntenvertegenwoordigers. In het najaar van 2012 konden pa-tiëntenvertegenwoordigers via een elektronische vragenlijst aandui-den welke elementen zij belangrijk vonden voor ziekenhuiswebsites. In het voorjaar van 2013 werden ze opnieuw betrokken bij een voorstu-die van de indicator. Het instrument is onderverdeeld in acht catego-rieën en bestaat uit 49 items. In het bijgevoegde kader vind je meer informatie en enkele voorbeel-den. De meting gebeurt jaarlijks in de maanden juli en augustus door medewerkers van het VPP.
Categorieën van de indicator
1. Gebruiksvriendelijkheid & toegankelijkheid Bv. aanwezigheid zoekmachine, weergave op mobiele toestellen
2. Praktische informatie Bv. parkeerinformatie, contactinformatie
3. Visie en beleid van het ziekenhuis Bv. samenwerking met patiëntenverenigingen, visie op dwang-maatregelen, kwaliteitsindicatoren
4. Zorgaanbod Bv. overzicht van artsen en hun (sub)specialisaties, verzekerings-status artsen
5. Informatie over de kostprijs van zorg Bv. standaardprijzen, prijsramingen veelvoorkomende ingrepen, conventioneringsstatus
6. Informatie over privacy & patiëntenrechten Bv. informatie over patiëntenrechten, privacyreglement zieken-huis, melden van medische incidenten
7. Patiëntenvoorlichting & -ervaringen Bv. aanwezigheid van voorlichtingsinformatie, resultaten patiënt-tevredenheidsonderzoek
8. Interactiemogelijkheden van de website Bv. sociale media, beveiligde toegang tot elektronisch patiënten-dossier
Ziekenhuizen maken er werk van
Het Vlaams Patiëntenplatform neemt actief deel aan het kwaliteitsindicatorenproject
VIP² algemene ziekenhuizen. In dat kader ontwikkelde het VPP twee patiëntgerichte
indicatoren, namelijk de ‘Vlaamse Patiënten Peiling’ en de indicator ‘patiëntgerichtheid
van de ziekenhuiswebsite’.
Een patiëntgerichte website
Vlaams Patiëntenplatform vzw 09
>>
10 Samenspraak
Patiëntgerichte websites
In 2014 vond een eerste meting plaats bij 44 ziekenhuizen. Tabel 1 toont de verdeling van de resulta-ten voor 2014.
Tabel 1. Resultaten 2014
Minst gunstige categorie (0-18%)
0 websites
Ongunstige categorie (19-37%)
11 websites
Matige categorie (38-54%)
17 websites
Beste categorie (55-100%)
13 websites
In 2015 vond de meting plaats bij 49 ziekenhuizen. Tabel 2 toont de verdeling van de resultaten voor 2015.
Tabel 2. Resultaten 2015
Minst gunstige categorie (0-19%)
0 websites
Ongunstige categorie (20-38%)
7 websites
Matige categorie (39-57%)
13 websites
Beste categorie (58-100%)
29 websites
We zien voor 2015 een sterke verbetering van de resultaten tegenover 2014. Verscheidene zie-kenhuizen investeerden in een nieuwe website of verbeterden hun bestaande website.
Momenteel voldoen de websites het best aan de volgende criteria: • ‘vindbaarheid’ van de website
via zoekmachines (100%),• nieuwsrubriek op homepage
(96%),• informatie vindbaar in 3 clicks
(96%),• laadsnelheid van de website
(92%) en• informatie over patiëntenrech-
ten (92%).
De laagste scores vinden we terug voor:• toegang elektronisch patiën-
tendossier (2% = 1 ziekenhuis),• het behaald hebben van het
AnySurferlabel voor toeganke-lijke websites (6%),
• vermelden van datum en kwa-lificaties van de auteur bij medische informatie (13%),
• prijsramingen voor veel voorko-mende aandoeningen en ingre-pen (17%) en
• vermelden van samenwer-kingsverbanden met patiënten- verenigingen (18%).
Ten slotte geven we nog graag mee voor welke elementen de grootste verbetering merkbaar was.
Ondanks de sterke stijging is er voor sommige van deze elementen echter nog veel werk aan de winkel. Het gaat om:• printvriendelijkheid van web-
pagina’s,• informatie over visie en beleid
rond dwangmaatregelen,• overzicht en foto’s van artsen,• overzicht en foto’s van contact-
personen van verpleegafde- lingen en medische diensten,
• bijkomende informatie over de artsen: specialisaties en inte-ressegebieden,
• vermelden van datum & kwa-lificaties van de auteur bij medische informatie,
• informatie over de conven- tioneringsstatus van artsen,
• contactgegevens van de finan-ciële dienst,
• informatie over het melden van medische incidenten, klachten en suggesties,
• informatie over patiënten- verenigingen via www.zelfhulp.be,
• informatie over de resultaten van een onderzoek naar patiën-tenervaringen,
• voorlichtingsinformatie en• informatie over het aanbod van
patiëntenvoorlichting.
Voor meer informatie kan je terecht bij Else Tambuyzer ([email protected] of 016 23 05 26).
Wat houdt de maatregel in?
Het doel van de verhoogde tegemoetkoming is om de gezond-he id szorg f inanc iee l meer toegankelijk te maken. Wie recht heeft op de VT moet minder beta-len voor de gezondheidszorgen die hij nodig heeft.
Om goed te begrijpen wat de ver-hoogde tegemoetkoming precies inhoudt, moeten we de naam eerst even ontleden. Dit kan het best aan de hand van een voorbeeld met fictieve bedragen.
Stel: een bezoek aan de huisarts kost €25. Hiervan betaalt het zieken-fonds €20 terug, dit bedrag noemen we de ‘verzekeringstegemoet- koming’. De overige €5, het ‘rem-geld’, is voor rekening van de patiënt. Voor een patiënt die recht heeft op de verhoogde tegemoet- koming zal het ziekenfonds geen €20, maar €24 terugbetalen. De verzekeringstegemoetkoming wordt
dus verhoogd (= de verhoogde tege-moetkoming) en het remgeld bedraagt nog maar €1.
Hetzelfde principe geldt ook bij andere medische kosten, zoals kos-ten voor medicatie en hospitalisatie. De prijs van het product of de ver-strekking blijft dezelfde, maar het ziekenfonds voorziet een hogere tussenkomst. Dat zorgt ervoor dat het persoonlijke aandeel voor de patiënt met de VT lager is.
Opgelet!Naast de verzekeringstegemoet-koming en het remgeld bestaan er ook nog supplementen. Zorgverstrekkers die ‘geconven-tioneerd’ zijn, verbinden zich ertoe om zich aan de afgesproken tarieven te houden. De afgespro-ken tarieven zijn eenvoudigweg de optelsom van de vastgelegde bedragen van de verzekeringste-gemoetkoming en het remgeld. Zorgverstrekkers kunnen er ook voor kiezen om niet geconveneerd
te zijn. In dat geval kunnen ze bovenop het vaste tarief nog supplementen aanrekenen. Een patiënt die recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming moet nog steeds het aangerekende supplement betalen. De enige manier om niet langer supple-menten te moeten betalen, is overschakelen naar een geconven-tioneerde zorgverstrekker. Op de website van het RIZIV kan je op een eenvoudige manier nagaan of een zorgverstrekker geconventio-neerd is. Je kan dit ook navragen bij je ziekenfonds.
tip!Controleer of je zorgverstrek-ker geconventioneerd is: www.riziv.fgov.be en klik verder op 'Webtoepassingen' en 'Een zorg-verlener zoeken'.
Vlaams Patiëntenplatform vzw 11
>>
Een tegemoetkoming in de kijkerAlles over de verhoogde tegemoetkoming
Het wordt ook wel eens het voorkeurstarief of de verhoogde verzekeringstegemoetkoming genoemd,
maar hier houden we het eenvoudigweg bij de verhoogde tegemoetkoming of VT. Er zouden zo’n
twee miljoen Belgen recht hebben op deze maatregel. Dat is voor ons reden genoeg om eens te
bekijken wat die VT precies is.
12 Samenspraak
Verhoogde tegemoetkoming
Zijn er nog andere voor-delen verbonden aan de VT?
Naast de goedkopere gezond-heidszorg z ijn er nog twee belangrijke voordelen verbonden aan de verhoogde tegemoetkoming: de automatische derdebetaler en het verlagen van het plafond van de maximumfactuur (MAF).
Sinds 1 oktober 2015 zijn huis-artsen verplicht om voor elke patiënt met de VT de derdebetalers- regeling te gebruiken. D ie regeling houdt in dat een patiënt enkel het remgeld moet betalen, de verzekeringstegemoetkoming wordt door het ziekenfonds recht-streeks aan de huisarts betaald. Het gaat om een verplichte én automa-tische derdebetaler. Dat wil zeggen dat de huisarts automatisch voor elke patiënt moet controleren of hij er recht op heeft. De patiënt moet er dus niet zelf om vragen. De regeling is bovendien verplicht dus noch de huisarts noch de patiënt met de VT mag de toe- passing weigeren. Er zijn slechts enkele situaties waarin de ver- plichting niet geldt, zoals bijvoor-beeld bij een huisbezoek.
COnCreet:Heb je recht op de VT? Dan kost een raadpleging bij een gecon-ventioneerde huisarts slechts €1,50. Wanneer je huisarts ook je Globaal Medisch Dossier (GMD) beheert wordt dit tarief extra verlaagd tot €1,00.
Ook de maximumfactuur (MAF) is een maatregel die bedoeld is om de zorg financieel toegankelijker te maken. Per gezin wordt al het betaalde remgeld jaarlijks opge-teld. Van zodra dat bedrag een bepaalde maximumgrens (het MAF-plafond) overschrijdt, betaalt het ziekenfonds voor de rest van dat
jaar naast de verzekeringstege-moetkoming ook het remgeld terug wanneer het gezin nog beroep moet doen op gezondheidszorg. De hoogte van het MAF-plafond wordt bepaald aan de hand van het gezinsinko-men. Het hoogst mogelijke plafond is €1800 aan remgeld per jaar, voor de laagste inkomens is het plafond €450 per jaar. Wanneer een gezins-lid recht heeft op de VT wordt het MAF-plafond automatisch €450 per jaar, onafhankelijk van het gezinsinkomen.
Wie heeft er recht op?
Tot eind 2013 bestonden er twee afzonderlijke regelingen met een voorkeurstarief: het OMNIO-statuut en de verhoogde tegemoetkoming. Met het oog op een vereenvoudi-ging werden beide maatregelen op 1 januari 2014 samengevoegd tot één systeem van de verhoogde tegemoetkoming. De toekennings-voorwaarden zijn bijgevolg een combinatie van de voorwaarden die van toepassing waren bij de twee afzonderlijke maatregelen.
Automatische toekenning
Een groot deel van de recht-hebbenden krijgt de verhoogde tegemoetkoming automatisch toe-gekend. Dit gebeurt op basis van een bepaald statuut of het recht op een bepaalde sociale uitkering, zonder bijkomend inkomensonderzoek.
De verhoogde tegemoetkoming wordt automatisch toegekend - als je één van de volgende sociale uitkeringen ontvangt • het leefloon van het OCMW
gedurende drie maanden, • de Inkomensgarantie voor
Ouderen (IGO) of • een tegemoetkoming voor
personen met een handicap van de FOD Sociale Zekerheid (inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT), inte-gratietegemoetkoming (IT) of
tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB)).
- of als je één van de volgende sta tuten hebt• een kind met een erkende han-
dicap van minstens 66%, • een niet-begeleide minderja-
rige vreemdeling (NBMV) of • een weeskind dat beide ouders
heeft verloren.
Toekenning na aanvraag en inkomensonderzoek
De andere rechthebbenden krijgen de verhoogde tegemoetkoming pas toegekend na een inkomensonder-zoek. Ook wie zich in een bepaalde situatie bevindt in combinatie met een laag inkomen kan de verhoogde tegemoetkoming toegekend krijgen. In sommige gevallen zal het zieken-fonds de persoon in kwestie hier zelf op wijzen, maar het is ook mogelijk om zelf een aanvraag in te dienen.
De verhoogde tegemoetkoming zelf aanvragen kan wanneer je je in één van de volgende situaties bevindt en over een laag inkomen beschikt: • een weduwe/weduwenaar,
invalide, gepensioneerde, • een erkenning als persoon met
een handicap,• al één jaar werkloos of arbeids-
ongeschikt of• een éénoudergezin.
Ook als je je niet in één van de bovenstaande situaties bevindt, maar wel over een beperkt inko-men beschikt, kan je een aanvraag indienen voor de verhoogde tege-moetkoming. Voor zo’n aanvraag en de specifieke inkomensvoorwaarden kan je terecht bij je ziekenfonds.
Sinds september 2015 screenen de ziekenfondsen al hun leden op regel-matige basis om te achterhalen of er personen zijn die recht hebben op de VT, maar hier nog geen gebruik van maken. De leden die hiervoor in aanmerking komen, zullen gecontac-teerd worden door hun ziekenfonds
met de uitnodiging om een aanvraag in te dienen.
Heb jij recht op de VT?
Je kan makkelijk controleren of je de verhoogde tegemoetkoming reeds toegekend kreeg. Op het kleefbriefje van je ziekenfonds staat een code van zes cijfers. Wanneer het derde cijfer een 1 is, dan wil dat zeggen dat je recht hebt op de VT (dus code xx1-XXX). Heb je nog geen verhoogde tegemoet- koming, maar denk je dat je hier-voor wel in aanmerking komt? Neem dan contact op met je ziekenfonds. Zij kunnen je informeren over de toekenningsvoorwaarden en je de nodige documenten bezorgen voor een mogelijke aanvraag.
Voor meer informatie over de verhoogde tegemoetkoming kan je terecht bij An De Cock ([email protected] of 016 23 05 26).
Verhoogde tegemoetkoming
Vlaams Patiëntenplatform vzw 13
>>
UPDATE: vergelijking terugbetaling psychologische begeleiding & psychotherapie door de ziekenfondsen
Net zoals de afgelopen jaren maakte het VPP een overzicht van de terugbetaling die elk ziekenfonds aan zijn leden biedt voor psychotherapie en psychologische begeleiding. Het resultaat is een dossier met een bespreking van de terug-betalingsmogelijkheden en een vergelijking van het aanbod van de verschillende mutualiteiten. De analyse baseerden we op volgende vragen: • Welke doelgroep heeft recht op terugbetaling?• Om welke soort psychotherapie/psychologische begeleiding gaat het?• Hoeveel bedraagt de terugbetaling en wat zijn de voorwaarden hiervoor?• Welke eisen worden gesteld aan de psychotherapeut/psycholoog?Daarna geven we informatie over de terugbetalingsprocedure en verwijzen we naar andere initiatieven die de zieken-fondsen nemen om de geestelijke gezondheid te bevorderen. Op onze website vind je een overzichtsdocument en een apart document per ziekenfonds bij het 'thema Geestelijke gezondheid'. Elke ledenvereniging van het VPP krijgt één exemplaar van het overzicht toegestuurd via de post.
Voor vragen kan je contact opnemen met Else Tambuyzer ([email protected] of 016 23 05 26).
Wat vinden onze leden-verenigingen belangrijk?
Ter voorbereiding van deze eerste-lijnsconferentie en de werkgroepen die hieraan vooraf zullen gaan, organiseerden we een telefonische bevraging bij onze leden. 45 leden kregen telefonisch of schriftelijk een vragenlijst voorgeschoteld en 5 leden van OPGanG werden tijdens een bijeenkomst bevraagd.
Vragen die aan bod kwamen: • Welke ondersteuning hebben
patiënten nodig bij (zelf)zorg in de eerstelijn?
• Wat denkt u van het voorstel om zorg te organiseren rond zorgnetwerken?
• I s e r n o o d a a n e e n zorgcoördinator?
• Op welke manier kunnen doelen van de patiënt meegenomen worden?
• Welke informatie over de kwa-liteit van de eerstelijnszorg wensen patiënten?
• Welke ro l z ie je voor patiëntenverenigingen?
Verder werden ook de leden rond zeldzame ziekten tijdens een enquête rond expertisecentra kort bevraagd over de eerstelijn.
Op 28 november 2015 organiseerden we een denkdag eerstelijn. Tijdens deze denkdag werden de resul-taten van de telefonische bevraging voorgesteld, onduidelijkheden afge-toetst en prioriteiten bepaald. Het resultaat van de denkdag is een standpunttekst die we verder zullen meenemen naar de werkgroepen ter voorbereiding van de eerste-lijnsconferentie. Hieronder gaan we kort in op enkele belangrijke aan-dachtspunten voor patiënten met een chronische aandoening.
Patiënten ondersteunen bij zelfzorg
Pat i ënten met e en ch ro - nische aandoening nemen al heel wat zelfzorg op. Om dat te kunnen doen moeten echter enkele randvoorwaarden vervuld zijn, zoals correcte, volledige en goed gestructureerde informatie
en goede begeleiding, opvolging, samenwerking en communicatie met zorgverleners. Zelfzorg moet ook verantwoord zijn en op maat van de patiënt. Daarom stellen we voor om te vertrekken van een behoef-tenanalyse. Patiëntenverenigingen hebben een belangrijke rol bij de uitwisseling van informatie, erva-ringen en praktische tips met lotgenoten.
Patiënten ondersteunen bij de regie van zorg
Patiënten willen dikwijls de regie over hun eigen zorg opnemen en doen dit ook op voorwaarde dat ze goed geïnformeerd zijn over hun rechten en ondersteuningsmoge-lijkheden. In complexere situaties kan een zorgbegeleider de patiënt bijstaan. Voor sommige patiënten volstaat het dat de zorgbegeleider ondersteuning geeft. Voor andere patiënten is het nodig dat die persoon (tijdelijk) de regie over-neemt. Het is vooral belangrijk dat de patiënt de zorgbegelei-der zelf kan kiezen en dat er een
Organisatie van de eerstelijn door de ogen van onze leden
Patiënten met een chronische ziekte komen met heel wat zorgverleners in de eerstelijn
in contact: huisarts, apotheker, tandarts, kinesitherapeut, thuiszorgdiensten... Voor de
continuïteit van de zorgverlening is het dan ook belangrijk dat zorgverleners samenwerken,
communiceren en informatie uitwisselen. Bovendien moet er ook gekeken worden wat
de patiënt zelf wil en welke doelstellingen hij voor ogen heeft. Welke kwaliteit van leven
verwacht hij en hoe kan de zorg hier zo goed mogelijk op afgestemd worden?
De eerstelijnsconferentie
14 Samenspraak
vertrouwensband is.
Patiënten ondersteunen bij het formuleren van doelen
Zorgverleners hanteren vaak medi-sche doelen (bijvoorbeeld genezen of herstel). Patiënten hebben dik-wijls andere doelen, bijvoorbeeld de combinatie met werk, het gezin of hun sociaal leven. Om de zorg optimaal af te stemmen op de behoeften van de patiënt moet de patiënt realistische doelen kunnen formuleren en moet hij zijn aandoe-ning en beperking leren aanvaarden.
Om patiënten te ondersteunen bij het formuleren van doelen is er voldoende tijd en een luiste-rende, empathische houding nodig. Patiëntenverenigingen kunnen patiënten daarbij ondersteunen en stimuleren.
Zorgnetwerken
Algemeen vinden patiënten met een chronische aandoening het een goed idee dat zorgverleners in de eer-stelijn zich in zorgnetwerken gaan organiseren. Concreet betekent dit dat een patiënt zich inschrijft bij een huisarts of huisartsenpraktijk. Rond deze huisarts(enpraktijk) bestaat dan een netwerk van zorgverle-ners zoals thuisverpleegkundigen en kinesitherapeuten. Het voordeel hiervan is dat zorgverleners meer samenwerken, afstemmen, informa-tie delen, elkaar kennen, de patiënt beter kennen en vlotter en gerich-ter doorsturen.
Patiënten formuleerden wel een aantal essentiële randvoorwaar-den. Zo moeten de zorgnetwerken ervoor zorgen dat ze niet-aanwe-zige expertise kunnen raadplegen of binnenhalen. Bovendien is het nodig dat er voldoende zorgverleners aan-wezig zijn, dat er een link is tussen het zorgnetwerk en het ziekenhuis, dat de patiënt aan het stuur zit van
het multidisciplinair netwerk en dat de patiënt keuzevrijheid kan behou-den zonder financiële gevolgen. Belangrijke aspecten bij de keuze van een zorgverlener zijn onder andere de vertrouwensband, het belang van een vaste zorgverlener en de aanwezigheid van de nodige expertise.
Patiënten zijn voorstaander van een centrale huisartsenwachtpost. Op die manier weet je als patiënt steeds waar je naartoe moet en heb je de garantie dat je zeker geholpen kan worden. Daarbij is het belangrijk dat er ook een gegevensuitwisseling in beide richtingen met de eigen huisarts is. Het inrichten van een centrale huisartsenwachtpost vlak-bij de spoeddienst heeft een aantal voordelen zoals een snellere door-verwijzing en tijdswinst, maar betekent voor sommige patiënten ook een verre verplaatsing.
Algemeen vinden patiënten dat zorgverleners in de eerstelijn nabij moeten zijn en aan huis moe-ten komen als dat noodzakelijk is. Anderzijds zijn patiënten bereid om zich verder te verplaatsen voor kwa-liteit of expertise.
Gebrek aan expertise binnen de eerstelijn
Patiënten merken op dat er een gebrek is aan expertise binnen de eerstelijn over de aandoening, de behandelingsmogelijkheden, de mogelijke neveneffecten en gevolgen, het bestaande zorgaan-bod, de vereiste expertise en het bestaan van patiëntenvereni- gingen. Ook een open, empa- thische, bevorderende houding van zorgverleners in de eerstelijn is heel belangrijk.
Patiëntenverenigingen kunnen een belangrijke rol spelen bij de oplei-ding en bijscholing van zorgverleners door informatie te geven over hun vereniging en uitleg te geven over
hoe patiënten hun aandoening ervaren.
Rol patiëntenverenigingen
Pat iëntenverenig ingen ver-vullen een belangr ijke rol, zowel naar ondersteuning van individuele patiënten als naar parti-cipatie in zorgregio’s. Om deze rol te kunnen vervullen is het essentieel dat zowel patiënten als zorgver-leners op de hoogte zijn van het bestaan van patiëntenverenigingen. In Limburg starten we samen met Trefpunt Zelfhulp vzw in 2016 met een eerste antenne. Deze antenne zal een eerste aanspreekpunt zijn bij vragen over participatie en samenwerking. De participatieme-dewerker van de antenne zal vragen over participatie behandelen.
Kwaliteit van zorg
Patiënten vinden het belangrijk dat kwaliteit van zorg gemeten en trans-parant gemaakt wordt. Bovendien moeten ze ook bij de start en de ontwikkeling van een kwaliteitsver-beteringstraject betrokken worden.
Knelpunten in de eerstelijn
Ten slotte ervaren patiënten een beperkt aanbod en een gebrek aan personeel in de eerstelijn. Daardoor zijn er soms lange wachttijden. Bovendien vragen patiënten met een chronische aandoening meer flexibiliteit van zorgverleners in de eerstelijn, zodat het aanbod beter aansluit bij het leven van de patiënt. Een uitgebreidere toelichting vind je in onze standpunttekst eerstelijn.
Voor meer informatie kan je terecht bij Sabine Van Houdt ([email protected] of 016 23 05 26).
Eerstelijn
Vlaams Patiëntenplatform vzw 15
>>
SamenSpraakContacteer
Schriftelijk Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat 15 3001 Heverlee
Bel naar +32 (16) 23 05 26
Mail naar [email protected]
Surf naar www.vlaamspatientenplatform.be
Volg ons www.facebook.com/vlaamspatientenplatform www.twitter.com/VPPvzw
