1

NieuwsbriefJUNI / JULI 2019

Een toekomstplan had mij zeker geholpen?Er praten verschillende ervaringsdeskundigen mee in het project. Jongeren die zelf tegen problemen aan-liepen toen ze 18 jaar werden, zoals Denise Bosma. ‘Toen ik er al op jonge leeftijd alleen voor stond, heb ik veel zelf uit moeten vinden. Ik wist van veel dingen niet hoe ze werkten en had vooral geleerd dat je hard moest werken en niet mocht klagen. Dit gaf mij vaak een gevoel van eenzaamheid en machteloosheid. Hierdoor heb ik lange tijd onder de armoedegrens geleefd, niet wetende dat er instanties waren die mij konden helpen. Een toekomstplan had mij zeker geholpen en mij het gevoel gegeven dat ik meer te zeggen had over mijn leven.’

Andere jongeren geven aan: ‘Je mag tot 18 jaar niets. En dan krijg je ineens alle vrijheid en verantwoorde-lijkheid.’ ‘Niemand kon mij duidelijkheid geven over waar ik zou kunnen wonen of wat ik moest regelen, ik werd op iedereen kwaad.’

www.hengelo.nl/jeugdengezin

De kracht van een toekomstplan?Volwassen worden is complex. Sommige jongeren hebben hierbij professionele ondersteuning nodig. Hengelo wil jongvolwassenen in die kwetsbare positie graag ondersteunen door tijdig toekomstplannen te maken. Dit wil de gemeente Hengelo doen mét de jongvolwassene, maar ook met zijn of haar netwerk en de betrokken (zorg)professionals. Centraal staat: doen wat nodig en logisch is met minder bureaucratie.

Een toekomstplan is een tool. Een kader en richtlijn om kwalitatief betere ondersteuning te bieden aan jongvolwassenen. Het toekomstplan stelt professionals in staat om efficiënter samen te werken. Alle ketenpartners werken vanuit één dezelfde aanpak. Zowel op proces (wie - wat - hoe - methodiek) en op inhoud van de leefgebieden. Het toekomstplan is het plan van de jongere en niet van de organisatie.De kracht van het toekomstplan is dat vroegtijdig (vanaf 16 jaar) één plan van aanpak leidend is voor alle betrokkenen. Het perspectief voor lange termijn staat centraal. Hierdoor wordt voorkomen dat jongeren te laat worden voorbereid op het volwassen worden, maar ook van het kastje naar de muur worden gestuurd.

• De kracht van een toekomstplan? • ‘Een toekomstplan had mij zeker geholpen’ • Wat gaat de jongvolwassene ervan merken? • Wat gaat de professional ervan merken

Voor wie? • Voor jongeren tussen de 16 en 23 jaar, uit Hengelo én waarbij (op meerdere leefgebieden) werken, leren, zelfstandig wonen, sociale relaties of zelfredzaamheid niet vanzelf gaan.• of voor jongeren die een toekomstplan zelf graag willen hebben.

• Praktijk voorbeelden • Hoe werkt de tool? • Tijdlijn• Contactpersoon project

In deze nieuwsbrief

Project toekomstplannen voor jongvolwassenen

2

Wat gaat de jongvolwassene ervan merkenUiteindelijk zal de jongvolwassene moeten ervaren dat de kwaliteit van ondersteuning verbetert wordt. Kwaliteit staat hierbij vooral voor maatwerk realiseren (doen wat nodig en logisch is). Maar ook de jongere duidelijkheid en veiligheid bieden in de weg naar zelfstandigheid. De jongere mag niet langer van het kastje naar de muur worden gestuurd, telkens zijn verhaal opnieuw moeten ver-tellen of veel wisselingen krijgen in vertrouwenspersonen. Het doel is de jongere in staat stellen om eerder zelfredzaam te kunnen zijn in de maatschappij.

De jongere zal in de praktijk vooral moeten ervaren dat de pro-fessionals en organisaties efficiënt samen gaan werken. Werken met de tool vraagt van de professionals en organisaties vooral een andere benadering naar de jongere, maar ook om een gedeelde visie in hoe samengewerkt dient te worden. Het project werkt tevens aan realisatie om hobbels in wet- en regelgeving weg te nemen waardoor maatwerk gerealiseerd kan worden voor de jongere. Dit op zowel lokaal als landelijk niveau worden daarin initiatieven genomen.

Maar hoe gaan we dit bereiken? - Jongeren deel laten nemen aan project en proces.

- Commitment en eigenaarschap creëren bij alle betrokkenen organisaties, zowel bij uitvoerende medewerkers als bestuur- ders. Tevens dienen diverse domeinen betrokken te worden bij dit ontwikkelingsproces: gemeente, zorg, onderwijs, woning

bouw en beschut werk. De ontwikkelde tool en aanpak wordt nu in praktijk gebracht om te kijken of het daadwerkelijk winst oplevert, voor jongeren, professionals en gemeente. Om dit kracht bij te zetten hebben alle ketenpartners een convenant getekend. Er is akkoord gegeven voor deelname aan de pilot met minimaal één medewerker en één casuïstiek.

- Deze nieuwe aanpak vraagt gedragsverandering van de professional: wat vraagt het werken met deze tool? Hiervoor tijd en aandacht hebben is essentieel. Dit wordt vormgegeven d.m.v. zes leernetwerkbijeenkomsten: leren van en met professionals én jongeren. Dit wordt geleidt door Werkplaats Sociaal Domein Twente.

- Hobbels in werkafspraken, processen en wet- en regelgeving worden ook aangepakt; bijvoorbeeld aanpassing van leeftijds grenzen om maatwerk te realiseren. Ook andere randvoorwaarden om de tool te kunnen uitvoeren is aandacht voor, zoals scholing, juiste balans in vraag en aanbod woningmarkt, etc.

- Werken vanuit één gezamenlijke visie en ‘taal’ met daarbij dezelfde aanpak en stappenplan hanteren. Daarom is de tool ‘Het toekomstplan’ ontwikkelt. Professionals dienen daarbij een andere mindset te ontwikkelen om met de tool te kunnen werken.

Wat gaat de professional ervan merken Effectiever samenwerken = de duurzaamheid vergroten.

Uiteraard vraagt de aanpak eerst een investering van de professional en organisatie. Uiteindelijk zal de professional ook zelf moeten ervaren dat het werken met het toekomstplan, tijd en werk zal besparen. De overdrachten zijn korter, minder verslaglegging uitwerken omdat er al een overstijgend plan van aanpak ontwikkelt is en professionals kunnen efficiënter handelen doordat er sprake is van meer duidelijkheid over rollen, verant-woordelijkheden en regie. De professionals en bestuurders van deelnemende partijen zijn het er allen over eens. De aanpak voor de jongvolwassenen kan en moet anders. Partijen zijn afhankelijk van elkaar. Iedereen heeft andere rollen, verplichtingen en verantwoordelijkheden met daarbij eigen ingerichte processen. Over het algemeen kan er gesteld worden dat de professional wel tevreden is over hoe zijn eigen organisatie de zaken georganiseerd heeft.

Wat vooral anders of beter kan is hoe de andere partij zaken organiseert. Maar wat is in deze eigenlijk de belangrijkste vraag: waar heeft de jongere bij baat bij? In plaats van de vraag: hoort dit bij mijn organisatie, taken of rol? En wie staat dan op om ini-tiatief te nemen ? Deze essentiële thema’s worden in het project veelvuldig behandeld met de jongere en professionals.

Wat ook opvalt is dat de zorg goed is in het ‘problematiseren’ van zaken. Maar hoe erg is het dat de jongvolwassene de afwas niet altijd doet? Kijk naar een gemiddelde studentenkamer!

Binnen dit project wordt het normaliseren ook voorop gesteld. Kijken naar waar het écht knelt en daar met de jongere een aan-pak voor maken’.

Praktijk voorbeelden (Zorg)professionals ervaren bovendien dat ze onvoldoende maatwerk kunnen leveren. Dat komt onder meer doordat wet- en regelgeving niet genoeg aansluit bij de leeftijdsgrenzen.Bijvoorbeeld een jongere van 17 jaar verblijft in een jeugdzorgin-stelling omdat thuis wonen niet mogelijk is. De jongere zit in het examenjaar van de HAVO, heeft een bijbaan en sport. Alle betrok-kenen zijn het erover eens dat hij zelfstandig zou kunnen wonen met wat begeleiding (ambulante hulp). Dat is nu niet mogelijk, want er is geen geschikte betaalbare woning. De ouders kunnen financieel niet bijspringen en de jongere kan ook geen leefgeld (bijstand) krijgen, want dit kan pas vanaf 18 jaar. De jongere kan zich niet inschrijven bij een woningbouwvereniging, want dit mag ook pas vanaf 18 jaar. Hij zou meer kunnen gaan werken, maar dan kan hij zijn examen niet halen. Wat nu? De jongere blijft noodgedwon-gen in een dure jeugdzorgin-stelling, terwijl dit niet de beste optie voor hem is.

3

Voorwaarden en richtlijnen Hoe te werken met het toekomstplan: • Vertrekpunt: de jongere staat centraal, regie zoveel mogelijk bij jongere. • Hanteren van de tool toekomstplan is een middel, geen doel. • Het toekomstplan heeft duidelijke aanpak en methodiek: wie- wat - hoe? Zie ‘stappenplan’ voor meer uitleg. Een wezenlijk verschil in benadering van de ondersteuningsvraag. Gezien er over het algemeen vooral aandacht is voor de ‘wat’ en minder voor de ‘wie’. • Toekomstgericht op alle leefgebieden, niet alleen op één traject of korte termijn. • Toekomstplan = één plan van aanpak en deze is leidend voor alle betrokkenen. • Tijdig, vanaf 16 jaar, starten met voorbereiden op zelfstandigheid en verantwoordelijkheden. • Toekomstplan = van de jongere, geen instellingsdocument en blijft gehanteerd zolang nodig. • Het werken met de tool toekomstplan vraagt investering, dan wel scholing, van de professional om de werkwijze en essentie eigen te maken.

Stappenplan ontwerp toekomstplan Concept (deze is in ontwikkeling ten tijde van de pilot april-november 2019)

STAP 1 Initiatief nemen - (gezins)voogd of regisseur betrokken? Zij nemen initiatief voor stap 2 - (gezins)voogd of regisseur niet betrokken? Elke andere professional kan initiatief nemen. Eventueel hulplijn voor vragen, advies of ondersteuning: Kickstart, via zorgloket gemeente Hengelo bereikbaar: 074-2459131

STAP 2 Bepaal met jongere de ‘wie’ A. Bespreek met de jongere wie belangrijk zijn om het eerste gesprek te voeren over het toekomstplan. In wie heeft de jongere vertrouwen of wie zijn belangrijk voor de toekomst? Zowel binnen het informele- als formele netwerk. B. Wie gaat de jongere aanwijzen als JIM? (Jouw Ingebrachte Mentor). Ouders/betrokkenen dienen daarbij wel akkoord te gaan. Voorkeur voor JIM op volgorde behandelen (introduceer altijd een back-up voor de JIM en jongere): • 1e keuze: iemand uit het netwerk• 2e keuze: een ervaringsdeskundige. Ixtanoa mag hiervoor worden benaderd of een andere organisatie met ervarings- deskundigen. • 3e keuze: een professional, tijdelijk. Doel zal zijn om daarna iemand te zoeken uit eigen netwerk. • 4e keuze: Worden jongere en alle betrokkenen het niet eens over wie de JIM kan zijn? Dan bellen voor ondersteuning met Kickstart. In ontwikkeling met Jarabee (passend bij de JIM aanpak) wordt onderzocht hoe we de hulplijn voor deze fase eventueel anders kunnen inrichten. Jarabee introduceert namelijk ook de JIM methodiek in Twente. C. Maak samenwerkafspraken wie wat gaat doen? Noteer de samenwerkafspraken in de opgenomen tabel in tool: wanneer nodig kunnen veiligheidskaders toegevoegd worden, bijvoorbeeld bij een Onder Toezicht Stelling vanuit de rechtbank.

STAP 3 Bepaal met jongere de ‘wat’ en de ‘hoe’Afhankelijk van de samenwerkingsafspraken gaat de jongere (met JIM) aan het werk met de leefgebieden: WAT gaan we doen, WAT is er (eerst) nodig? Alle leefgebieden worden behandeld wonen, werken/onderwijs & vrije tijd, financiën, gezondheid, welzijn en sociaal netwerk. Volgorde leefgebieden staat niet vast, wel de methodiek in elk leefgebied. Met de jongere wordt besproken HOE dit wordt vormgegeven. Alles gebeurd in afstemming, dan wel communicatie, met alle betrokkenen (netwerk en professionals) zodat een ieder op de hoogte is van het toekomstplan van de jongere. 1. Wat zijn je dromen?2. Wat is realistisch? 3. A. Resultaten, lange termijn B. Resultaten faseren, korte termijn4. Actielijst, praktische regelzaken5. Resultaten scoren en evaluatie

STAP 4 Toekomstplan verstrekken Wanneer toekomstplan gedeeltelijk of geheel gevuld is wordt het verstrekt door jongere en/of JIM zoals afgesproken in de samenwerkafspraken.

STAP 5 Onderhouden toekomstplan Zoals afgesproken in samenwerkafspraken wordt het toekomstplan geëvalueerd, waar nodig bijgesteld en onderhouden.

4

April 2018

Start project

september

Projectplan ontwerpen

9 oktober

De startbeenkomstInformeren-kennismaken- klan-treis van de jongvo-lassene (proces) analyseren

30 oktober

De 2e bijeenkomst;Inhoud & vormgeving ontwerpen van de tool toekomstplan

2019

7 februari

Bestuurdersbijeenkomst met alle deelnemen-de ketenpartners en jongeren. Presentatie resultaten en besluit-vorming, conclusie: starten pilot om de tool in praktijk te brengen a.d.h.v. casuïstiek

9 april

Kick off pilotTerugkoppeling bestuurdersbijeenkomst – uitleg pilot. Iedere organisatie doet mee met minimaal één medewerker en één casus Daarnaast 5 netwerkleerbijeenkom-sten (3 groepen) om met en van elkaar te leren en de resultaten te monitoren, (Werkplaats Sociaal Domein en Kennispunt Twente).

23 en 24 april 1e netwerkleerbijeenkomst 20 mei 2e netwerkleerbijeenkomst 11 juni 3e netwerkleerbijeenkomst 9 juli 4e netwerkleerbijeenkomst 3 september 5e netwerkleerbijeenkomst 1 oktober 6e netwerkleerbijeenkomst 27 november Bestuurders en medewerkersbijeenkomst van alle deelnemende ketenpartners en jongeren

Voor meer informatie of vragen neem gerust contact op met Eline Busscher (projectleider) e.busscher@hengelo.nl / 06-54908413

Tijdlijn