•IN•VITRO•

h μηνιαια εκδοση με θεμα την υγεια • διανεμεται δωρεαν h

h αΠριΛιοσ 2012 h τ. 34

h Science: Ενέργεια από την αναπνοή!

h Προνοιακά επιδόματα: Αλήθειες και ψέματα

h Ψυχολογία: Διαίσθηση. Το GPS του μυαλού

h Εναλλακτικά: Zumba για καλλίγραμμο σώμα

Και όμως... υπάρχουν!Ξεχασμένες ασθένειες

30

Συμπληρώματα διατροφής: Τα «SOS» που πρέπει να ξέρουμεΤα μυστικά της σωστής διατροφής ασφαλώς δεν κρύβονται αποκλειστικά στα γνωστά

«συμπληρώματα», που ολοένα και περισσότερο χρησιμοποιούμε όλοι μας. Ωστό-σο, με τις σημερινές καθημερινές συνθήκες πίεσης και στρες, τα συμπληρωματικά

σκευάσματα κερδίζουν συνεχώς έδαφος, αφού η διατροφή μας δεν καλύπτει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας. Μάθετε όλα όσα πρέπει να

ξέρετε για τις ουσίες που συμπληρώνουν την καθημερινή διατροφή μας και την ορ-θολογική χρήση τους.

24Ξεχασμένες ασθένειες: «Εφιάλτες» από το παρελθόν

Μπορεί για τον δυτικό κόσμο ασθένειες όπως η φυματίωση, η ελονοσία, η νόσος του Χάνσεν (λέπρα) ή ο παιδικός κοκκύτης να αποτελούν, ώς έναν βαθμό, «παρελ-

θόν», όμως στον λεγόμενο τρίτο κόσμο «θερίζουν» ανθρώπινες ζωές, ακόμα και στον 21ο αιώνα. Στις ημέρες μας, με την ευκολία της επικοινωνίας και την έξαρση της μετανάστευσης, οι επιστήμονες εντοπίζουν ενδείξεις ότι οι «ξεχασμένες» αυ-

τές ασθένειες έχουν επανακάμψει και στη χώρα μας, συνιστώντας σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

EκδoΤηΣ

Αντωνης ΔελλΑτoλΑς

ΣυΜβουλοΣ εκδοΣηΣ

βΑγγελης πΑπΑκωςτΑς

διευθυνΤρια

βικυ κΑρΑτζΑφερη

αρΧιΣυνΤακΤηΣνικος ςτΑυρουλλΑκις

ΣυνεργaΤεΣ: ηλέκτρα αλευρίτη, Σοφία ασλανίδη, αλέκα κόγκα, βασιλική Μανιάτη, εμμανουήλ Σιγιολτζάκης, Μαρία ορφανίδου

διορθΩΣη: κώστας θέος Μαρία Παπαρρηγοπούλου

aRT diREcToRΔημήτρης Λύρας

EΠεΞεργαΣια ΦΩΤογραΦιαΣ Μαίρη Δημητριάδου

εΜΠορικη διευθυνΣηΜάρκος Δελατόλας

υΠευθυνη εΠικοινΩνιαΣΕλένη Σαμπάνηsabani@invitromagazine.gr

υΠευθυνοΣ ΠαραγΩγηΣ - διανοΜηΣΜάριος Φιλιππούσης

εκΤυΠΩΣη: iRiS aEBE

ΦΩΤογραΦιεΣ: shutterstock.com

Μηνιαία έκδοση για την υγείαδιανέμεται δωρεάν

Σύνταξη 210 6856700, εσωτ. 311

Διαφήμιση210 6847222

4•in•vitro

IndexαΠριλιοΣ 2012

28Συνέντευξη Γεώργιος Βέλμαχοςκαι όμως υπάρχουν σπουδαίοι Έλληνες της δια-σποράς, οι οποίοι τιμούν τη χώρα που γεννήθη-καν, δίνοντας στον πολυσυζητημένο όρο του «πατριωτισμού» ουσιαστικό νόημα. ο γεώργιος βέλμαχος δεν είναι απλώς ένας χειρουργός που διαπρέπει στις ηΠα. ανήκει στις «ειδικές δυνά-μεις» της χειρουργικής, αφού ασχολείται με τη χειρουργική τραύματος, την κορυφαία ειδικότη-τα, που επενεργεί σε επείγουσες περιστάσεις, όταν η ανθρώπινη ζωή κρέμεται από μία κλωστή και είναι ζήτημα λεπτών η διατήρησή της! «λει-τουργεί» στο διάσημο Massachusetts General Hospital του Harvard και μιλά στο «in Vitro» για τη συναρπαστική ειδικότητα, τονίζοντας ότι «η αποστολή μας είναι, με το παράδειγμά μας, να αναδείξουμε τα κάλλιστα στοιχεία που περικλεί-ονται στην ελληνική ψυχή και διανόηση».

e-mailinvitro@invitromagazine.gr

Webwww.issuu.com/invitromagazine

JOEL BOOKS Α.Ε.καφαντάρη 27, αθήνα, 11631Τηλ.: 210.68.56.700,Fax.: 210.68.51.008

34Παιδική ακράτεια: Βρέχει το κρεβάτι του

Πολλοί γονείς έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με το φαινόμενο της παιδικής ενούρησης κατά

τη διάρκεια του ύπνου των μικρών τους. η κατάσταση δημιουργεί άγχος και εκνευρι-σμό τόσο τα παιδιά όσο και στους γονείς,

των οποίων η αντίδραση δεν είναι πάντα η ενδεδειγμένη. Πολλά είναι τα αίτια που πρέ-πει έγκαιρα να εντοπιστούν, αφού σε πολλές περιπτώσεις δεν ξεκινούν από κάποια οργα-

νική ανωμαλία, αλλά από τις συνθήκες που επικρατούν στο σπίτι και έχουν επιπτώσεις

στην ψυχολογία του παιδιού.

Tης Βίκυς Καρατζαφέρη

6•in•vitro

Καλωσορίζουμε την άνοιξη

Editorial

Οι τελευταίες μέρες είναι τέλειες. Όχι, μην ανησυχείτε, δεν ζω σε άλλη χώρα, ούτε, πολύ περισσότερο, στον κόσμο μου. Για τον καιρό μιλάω. Αυτές οι λιακάδες οι ξελογιάστρες μας φτιάχνουν τη διάθεση και μας κάνουν να ονειρευόμαστε… Ότι είναι όλα καλά - ή, κι αν δεν είναι, ότι θα γίνουν - ότι θα βρούμε, επιτέλους, χρόνο και κέφι να ξεκουνηθούμε λίγο από το γραφείο και να αρχίσουμε το περπάτημα, ότι θα μπούμε σε δια-τροφικό πρόγραμμα, θα πάμε πιο συχνά παιδική χαρά, θα δούμε φίλους και άλλα πολλά.

Είναι γεγονός ότι κάθε χρόνο τέτοια εποχή η ψυχολογία του Έλληνα αλ-λάζει (ευτυχώς). Το χάδι του ήλιου προσφέρει μια αίσθηση ευχαρίστη-σης και εσωτερικής γαλήνης. Το μυστικό είναι στις ενδορφίνες, οι οποίες αυξάνονται ύστερα από μια δόση υπεριωδών ακτίνων. Τον χειμώνα, με το κρύο και τη σκοτεινιά, εμφανίζεται ένα ψυχολογικό σύνδρομο, γνωστό ως «εποχική συναισθηματική διαταραχή». Συνδέεται με θλίψη, έλλειψη ευχαρίστησης και ενέργειας, εκνευρισμό, προβλήματα στον ύπνο ή και τάσεις αυτοκτονίας. Αν σε αυτά προσθέσουμε και τις μεγάλες δυσκολίες της καθημερινότητας, σίγουρα θέλει μεγάλη προσπάθεια να διατηρούμε την ελπίδα και την αισιοδοξία μας. Όμως ο καλός καιρός βοηθάει λιγάκι, δε συμφωνείτε; Ανακουφίζει, αναπτερώνει, χαρίζει ενέργεια.

Με αυτήν ενέργεια συλλέγουμε την ύλη αυτού του τεύχους, για να πάει στο τυπογραφείο και μετά να φθάσει άρτιο στα χέρια σας. Τα θέματά μας πολλά και ενδιαφέροντα και το ρεπορτάζ πλούσιο. Και μιας και το συγκε-κριμένο editorial αναφέρεται στην ευεργετική επίδραση του ήλιου σε σώμα και πνεύμα, σας αφήνω με τους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη - πριν από λίγες μέρες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης:

Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας ο πετροπαιχνιδιάτορας

από την άκρη των ακρώ κατηφοράει στο Ταίναρο.

Φωτιά 'ναι το πηγούνι του

χρυσάφι το πιρούνι του

Καλή ανάγνωση

in•vitro•7ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Συνεργάστηκαν οι δρ Έλλη Λακκά - Παπαδόδημα, διευθύντρια Κέντρου Ενδοκρινολογί-ας - Διαβήτη - Μεταβολισμού Ευρωκλινικής Αθηνών, και ο καθηγητής Αντώνιος Γ. Παπα-βασιλείου, ωτορινολαρυγγολόγος - χειρουργός κεφαλής & τραχήλου, διευθυντής ΩΡΛ Ιατρικού Ψυχικού, πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Ωτορινολαρυγγολόγων

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Η επίμονη καθημερινή υπνηλία ενδέχεται να αποτελεί μία ισχυρή ένδειξη για την ύπαρξη πολλών και διαφορετικών παθολογικών προβλημάτων: αναιμία, υπο-θυρεοειδισμό, σακχαρώδη διαβήτη, ψυχιατρικές και νευρολογικές νόσους. Ωστόσο, μία από τις πλέον συχνές αιτίες υπνηλίας οφείλεται στο σύνδρο-μο της άπνοιας, τις διακοπές δηλαδή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Τι είναι: Όταν για μακρό χρονικό διάστημα, ημερών ή εβδομάδων, και κατά τη διάρκεια της ημέρας, το άτομο κοιμάται σε ασυνήθιστο χρόνο και χώρο: στη δουλειά, κατά τη διάρκεια της οδήγησης, στον καναπέ, όταν βλέπει τηλεόραση, όταν παρακολουθεί μία διάλεξη, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στο γραφείο.Δεν ανησυχούμε όταν: Πρόκειται για μία ευκαιριακή υπνηλία, ύστερα από οινοποσία, μια κουραστική ημέρα ή οφείλεται σε απουσία ύπνου για λόγους εργασίας ή εξαιτίας ατομικών ή οικογενειακών προβλημάτων. Ανησυχούμε όταν: Ο «καλός» ύπνος δεν μας ξεκουρά-ζει, δεν μας αναπτερώνει και συνεχώς νιώθουμε ότι μας λείπει. Αισθανόμαστε αδυναμία, κούραση και δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε.

Η άπνοια: Για την ειδικότητα της ΩΡΛ/γίας, το έντονο, συνεχές ροχαλητό και η επίμονη καθημερινή υπνηλία, σε απρόβλεπτες και ασυνήθιστες χρονικές στιγμές, θέσεις του σώματος και χώρους, είναι σημάδια δια-ταραγμένου και απρόβλεπτου ύπνου, λόγω διακοπών της αναπνοής, λόγω άπνοιας δηλαδή. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η άπνοια προκα-λείται από κάποιου βαθμού ανα-τομκή ή λειτουργική απόφραξη στην περιοχή του ανώτερου αναπνευστικού. Σε πολύ λί-γες περιπτώσεις, περίπου στο 5%, είναι αποτέλε-σμα κακής συνεργα-σίας αναπνευστικών μυών και εγκεφάλου. Άπνοια και συνεπακό-λουθη υπνηλία μπορεί να προκαλέσει οποιαδήπο-τε απόφραξη ή εμπόδιο στην αναπνοή στο ανώτερο αναπνευστικό: μύτη, στόμα, φάρυγγα, γνάθο, υπερώα και λάρυγγα λόγω προσωρινής φλεγμονής, όγκου ή μόνιμης ανατομικής ανωμαλίας. Στα παιδιά, η κυριότερη αιτία για άπνοιες, και ό,τι αυτές συνεπάγονται, είναι οι υπερτροφικές αμυγδαλές, αλλά και οι υπερτροφικές αδενοειδής εκβλαστήσεις. Υποθυρεοειδισμός: Πρόκειται για την υπολειτουργία του θυρεοειδή. Η πάθηση

αυτή είναι πολύ συχνή, ιδιαίτερα στις γυναίκες περί την εμμηνόπαυση. Ωστόσο, σήμερα όλο και περισσότεροι άντρες εμφανίζουν παρόμοιο πρόβλημα, καθώς

καθημερινά αυξάνονται τα περιστατικά μιας χρόνιας αυτοάνοσης φλεγμονής του θυρεοειδή, της αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδος Hashimoto, η οποία συχνά

οδηγεί σε υποθυρεοειδισμό.Στη Hashimoto για κάποιο λόγο ο οργανισμός ξεγελιέται και φτιάχνει

αντισώματα εναντίον ενός δικού του οργάνου, του θυρεοειδούς, (αυ-τοαντισώματα) με σκοπό να το καταστρέψει. Τα αντισώματα αυτά

κολλάνε επάνω στον θυρεοειδή και σιγά - σιγά μπορούν να τον καταστρέψουν. Έτσι δημιουργούν υπολειτουργία - υποθυρεοειδι-

σμό. Στην περίπτωση αυτήν, το άτομο αισθάνεται αδυναμία, κό-πωση, έχει δυσκοιλιότητα, το δέρμα του είναι ωχρό και ξηρό,

πέφτουν τα μαλλιά, νιώθει βραδυκαρδία και συνεχώς κρυώ-νει και νυστάζει. Η κατάσταση αυτή ευτυχώς θεραπεύεται

εύκολα. Με ένα χάπι θυροξίνης, σε δόση που θα καθορί-σει ο γιατρός.

Ενδοκρινοπάθειες: Πολλές ενδοκρινοπάθειες, όπως η ανεπάρκεια των επινεφριδίων (νόσος Addison) και η

υποφυσιακή ανεπάρκεια, έχουν κύριο σύμπτωμα την υπνηλία.

Διαβήτης: Ο σακχαρώδης διαβήτης, τόσο όσον αφορά στο αυξημένο σάκχαρο όσο και στην

υπογλυκαιμία, έχει ως ένα από τα πρώτα συ-μπτώματα την υπνηλία.

Νευρολογικές Παθήσεις: Αρκετές νευρο-λογικές ή ψυχιατρικές παθήσεις, όπως

η κατάθλιψη, οι λοιμώξεις, η μηνιγ-γίτιδα, το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο

όγκος του εγκεφάλου κ.λπ., μπορεί να αρχίζουν με μια ανεξήγητη

υπνηλία. Τέλος, σπάνιες νευρο-λογικές παθήσεις παρουσιά-

ζουν σοβαρές διαταραχές του ύπνου, όπως η νεκρο-

ληψία και κάποιες μορφές επιληψίας.

Aναιμία: Η αναιμία εί-ναι μια συνηθισμένη αιματολογική πάθηση.

Oφείλεται σε πολλές αιτίες και γι’ αυτό κατατάσ-

σεται σε διάφορα είδη (σιδηροπενική, μεγαλοβλαστική, αιμολυτική κ.ά.). Tο κύριο σύμπτωμά της είναι η καταβολή δυνάμεων και φυσικά η υπνηλία. H πιο συνηθι-σμένη αναιμία είναι η σιδηροπενική. Eάν εμφανιστεί κατά τη βρεφική - παιδική ηλικία, την εφηβεία και την περίοδο της εγκυμοσύνης, όταν δηλαδή οι ανάγκες του οργανισμού είναι αυξημένες σε σίδηρο, η αντιμετώπισή της πρέπει να είναι άμεση.

Θέλω να κοιμηθώ τώρα!Οι αιτίες της συστηματικής υπνηλίας είναι πολλές. Όχι, όμως, πάντα ύποπτες. Η αλλαγή μίας καθημερινής συνήθειας στο φαγητό, στο ποτό ή στο τσιγάρο, η λήψη κάποιου «απλού» φαρμάκου, γενικά καθετί το οποίο μειώνει το οξυγόνο που φτάνει στον εγκέφαλο, μπορεί να προκαλέσει υπνηλία

μύ-της, στοματι-

κών προθέσεων και άλλων βοηθητικών μέσων.

Αντιμετώπιση όλων των αιτί-ων που προκαλούν απόφραξη ή σύμπτωση τοιχωμάτων στο

ανώτερο αναπνευστικό, συντηρητικά ή χει-

ρουργικά.

tips

•Απώλεια βάρους, δια-κοπή καπνίσματος, σωματι-

κή άσκηση, κανόνες ατομικής υγιεινής, σωστές συνήθειες

ύπνου, κατάλληλο κρεβάτι και χώρος ύπνου, είναι μερικοί κα-λοί τρόποι για αντιμετωπιστεί

η υπνηλία.•Όχι στην κατάχρηση αλκο-

όλ – ειδικά πριν από τον ύπνο – και ηρεμιστικών

φαρμάκων.•Αποφύγετε το

στρες και ακολου-θήστε ένα πρό-γραμμα ισορ-ροπημένης διατροφής.

•Χρήση λιπαντικών σπρέι, δι-αστολέ-ων και ταινιών

WarningΥπνηλία

Σε συνθήκες μνημονίου ένα νέο, πιλοτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στο Πα-νεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο της Πάτρας (ΠΓΝΣ) συμβάλλει στην περιστολή των δαπανών που αφορούν σε προμήθειες, ελαττώνει σημαντικά τη γραφει-οκρατική διαδικασία για τους ασθενείς και βελτιώνει το κλινικό έργο του προσωπικού. Κι όλα αυτά με διαφάνεια, έχοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο.Η μέθοδος Unipart για τον Εκσυγχρονισμό της Εφοδιαστικής Αλυ-σίδας, όπως ονομάζεται, έρχεται από τη Βρετανία και αυτό που κάνει είναι να διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα των ανα-γκαίων υλικών και θεραπειών στον ασθενή τη στιγμή της ζήτησης. Εδώ και λίγες εβδομάδες η μέθοδος εφαρμόζε-ται στο αιμοδυναμικό τμήμα και στο τμήμα της επεμβατικής ακτινοβολίας του νοσοκομεί-ου του Ρίου και τα πρώτα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Η φαρμακευτι-κή εταιρεία Novartis υποστηρίζει τη συνεργασία του ΠΓΝΣ και της βρετανικής ιδιωτικής εταιρείας, καθώς έχει δε-σμευτεί να υποστηρί-ζει τη μακροπρόθε-σμη βιωσιμότητα του ΕΣΥ.

8•in•vitro

ΕπίκαιραΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Ελλάδα Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Καθώς το ηλε-κτρονικό τσιγάρο

χρησιμοποιείται πλέον ευρέως για τη διακοπή

του καπνίσματος, η Ευρωπα-ϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία

(ERS) ανακοίνωσε πρόσφατα επίσημα πως δεν το ταξινομεί ως μια

ασφαλή εναλλακτική λύση στο κάπνι-σμα, ούτε το θεωρεί ως ένα εγκεκριμένο

εργαλείο για τη διακοπή του καπνίσματος ή κατάλληλο για να χρησιμοποιείται σε χώρους

όπου το συμβατικό κάπνισμα απαγορεύεται. Επι-πλέον, η ERS αντιτίθεται στη χρήση και όλων των άλ-

λων προϊόντων καπνού, καθώς και στην προώθηση προϊό-ντων νικοτίνης χωρίς έγκριση, όπως ο μασώμενoς καπνός και

άλλα νέα προϊόντα, που περιλαμβάνουν εκτός από τα ηλεκτρο-νικά τσιγάρα (e-cigs) και το snuss (σουηδικό είδος ενδοστοματικά

απορροφούμενου καπνού), τον μασώμενο καπνό και τον ναργιλέ.

Βλαβερ

ό και το

ηλεκτ

ρονικό τσ

ιγάρο

Πιλοτικ

ή μέθοδος γ

ια προμήθειες

UpDown

FACTS

>�Aπό την παραγγελία των υλικών μέχρι την παραλαβή τους μεσο-λαβούσαν δώδεκα εβδομάδες, ενώ τώρα μόλις μία. Παράλλη-λα, με τη νέα μέθοδο, αυξήθη-κε σημαντικά ο χρόνος των νο-σηλευτών με τους ασθενείς και εξοικονομήθηκαν έσοδα.

FACTS

>�Πρόσφατοι έλεγ-χοι σε δείγμα ηλεκτρονικού τσιγάρου έδει-ξαν ότι περιέχει καρκινογόνες και τοξικές χημικές ουσίες, όπως διαιθυλενογλυκό-λη, ένα συστατι-κό που χρησιμο-ποιείται ως υλικό απόψυξης. ΕΙΠΑΝ

Χριστίνα Γκράτζιου, αναπληρώτρια καθηγήτρια, ΓΝΝΘΑ «Σωτηρία»

«Στο νέο “Κέντρο Έρευνας και Ελέγχου του Καπνί-σματος” στο “Σωτηρία” θα πραγματοποιηθεί έρευνα σε καπνιστές σχετικά με την επίδραση της διακοπής του καπνίσματος, τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγά-ρου κ.ά.».

ΕΙΠΑΝ

Άρης Σισσούρας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο

Πάτρας και πρόεδρος της Επιτροπής Σοφών για την Υγεία

«Στο ΕΣΥ δεν υπάρχουν περι-θώρια για σπατάλες. Το πιλοτικό

πρόγραμμα που εφαρμόζεται στο νοσοκομείο του Ρίου συμ-

βάλλει στη βελτίωση του κλινι-κού έργου και στην εξοικονόμη-

ση εσόδων».

Απόστολος Λέτσιος, διοικητής Πανεπιστημιακού

Γενικού Νοσοκομείου Πάτρας

«Η εφαρμογή της Unipart Way είναι μια εσωτερική προσπά-θεια για μεγαλύτερο έλεγχο στις προμήθειες και για τον

έλεγχο του κόστους».

in•vitro•9ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Για ευθυ-γράμμιση

υπουργείου Υγείας και

φαρμα-κοποιών

κάνει λόγο η διοίκηση

του Ιατρικού Συλλόγου

της Αθήνας (ΙΣΑ) που προσφεύ-γει στο ΣτΕ

κατά της απόφασης για συντα-

γογράφηση με δραστική

ουσία

Η Ευρωκλινική Αθη-νών διοργανώνει Σεμινάριο Ρομπο-τικής Γυναικολογι-κής Χειρουργικής (31 Μαρτίου και 1 Απριλίου), έτσι ώστε γυναικολόγοι και γενικοί χειρουργοί να γνωρίσουν το ρο-μποτικό σύστημα Da Vinci®S .

Τρεις στις πέντε γυναίκες θεωρούν «αποτυχημένη» την πρώτη τους προσπά-θεια για ολοκλη-ρωμένη ερωτική επαφή.

Το 29% των Ελ-λήνων μαθητών ηλικίας 9-10 ετών είναι υπέρβαροι και το 13% παχύσαρ-κοι, ενώ παρατη-ρείται ένα ποσοστό 5% ελλιποβαρών κοριτσιών, όπως ανακοινώθηκε στο 8ο Συνέδριο Αθη-ροσκλήρωσης στη Θεσσαλονίκη.

Όργιο σπατάλης δείχνουν οι πρώτοι έλεγχοι στις αποθή-κες υλικού του ΙΚΑ, όπου εντοπίστηκαν τεράστιες ποσότη-τες αναξιοποίητων υλικών. Για το θέμα διενεργείται ΕΔΕ.

H γρίπη θα διαρκέσει έως τον ΑπρίληΚαθησυχαστιΚοι είναι οι αρμόδιοι για την εξέλιξη και τις επιπτώσεις της εποχικής γρί-πης στη χώρα μας. Σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), μέχρι τώρα που γράφεται το ρε-πορτάζ η εποχική γρίπη έχει κοστίσει τη ζωή σε 24 ανθρώπους, σε αντίθεση με πέρυσι που οι θάνατοι λόγω σοβαρών επιπλοκών της είχαν φτάσει τους 149, στοιχείο που – όπως ισχυρίζονται οι ειδικοί – αποδεικνύει ότι η έξαρση της γρίπης ήταν φέτος ιδιαίτερα ήπια σε σχέση με τα τελευταία δύο χρόνια. Επι-πλέον, σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, τα στελέχη του ιού της γρίπης που κυκλοφορούν εξακο-λουθούν να είναι το Α (Η3Ν2) και Β.

Δισκοπλαστική χωρίς χειρουργείο θεαματιΚα είναι και στη χώρα μας τα απο-τελέσματα από την εφαρμογή της μεθόδου της δισκοπλαστικής με ενέσιμο gel, αντί για την κλασική χειρουργική αντιμετώπιση. Πρό-κειται για εναλλακτική λύση σε περιπτώσεις αυχενικού συνδρόμου ή οσφυαλγίας, εντελώς αναίμακτη και ανώδυνη, σύμφωνα με τον ορθοπαιδικό, χειρουργό σπονδυλικής στήλης κ. Νικόλαο Μπενάρδο. Η διαδικασία διαρκεί περίπου 20 λεπτά, ενώ ο ασθενής μπορεί να φύγει από το νοσοκομείο δύο ώρες μετά την έγχυση του gel και να επιστρέψει στην καθη-μερινότητά του. Όσο για την αποκατάσταση του μεσοσπονδύλιου δίσκου, αυτή επιτυγχά-νεται σε μισή ώρα έως πέντε εβδομάδες.

Άλλο πιτυρίδα, άλλο… ψωρίαση! ερευνεσ δείχνουν ότι χιλιάδες ασθενείς με ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής καθυ-στερούν να επισκεφτούν τον δερματολόγο τους, γιατί νομίζουν ότι έχουν πιτυρίδα και χρησιμοποιούν σαμπουάν, τα οποία μπορεί να μην έχουν το επιθυμη τό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με επιδημιολογική μελέτη στην Ελλάδα, οι ασθενείς που πάσχουν από ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής ανέρχονται σε 120.000. Τα φυ-σικά συμπτώματα του κνησμού και των λεπιών δυσκολεύ-ουν την καθημερινότητα των ασθενών, ενώ η προκατάλη-ψη του περιβάλλοντος μπο-ρεί να οδηγήσει σε κοινωνικό αποκλεισμό, χαμηλή αυτοε-κτίμηση και κατάθλιψη. Πολλοί είναι εκείνοι που λανθασμένα θεωρούν τη νόσο μεταδοτική και ζη-τούν από τους ασθενείς να απομακρυν-θούν από τις πισίνες και τα κομμωτήρια.

FACTS

> Η επέμβαση κα-ταρράκτη είναι η πιο συχνή επέμ-βαση στην οποία υποβάλλεται παγκοσμίως κάθε άνθρωπος ηλικί-ας 60-70 ετών.

Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθη-κε και στη χώρα μας από τον χει-ρουργό - οφθαλμίατρο, καθηγη-τή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Αναστάσιο Κανελλόπου-

λο, η καινοτόμος τεχνολογία femtosecond laser, για αφαίρεση καταρράκτη. Με άλλα λόγια, τα laser κατήργησαν το νυ-στέρι, οδηγώντας έτσι σε μια νέα τεχνική, εξαιρετικά αποτελεσματική και ασφαλή, που σίγουρα θα βοηθήσει πολλούς συνανθρώ-πους μας, καθώς υπολογίζεται πως στη χώρα μας γίνονται 50.000 με 60.000 επεμβάσεις καταρράκτη τον χρόνο. Με την τεχνική αυτήν, τόσο οι μικροσκοπικές τομές στον κερατοειδή όσο και η αποσυναρ-μολόγηση του φακού γίνονται πλέον με τη χρήση των νέων, πρωτοποριακών laser, εισά-γοντας τη χειρουργική στη νέα εποχή. Επίσης με laser γίνεται και η δημιουργία της καψου-λόρηξης (ένα σημαντικό βήμα, που αυτήν τη στιγμή γίνεται με το «χέρι» και εξαρτάται σίγουρα και από τη σημαντική εμπειρία του

χειρουργού). Η όλη διαδικασία πραγματοποι-είται με ένα μικροσκοπικό νυστέρι, συνήθως διαμέτρου 2,5 με 3 χιλιοστών, και τη χρήση της φακοθρυψίας (υπερήχων, όχι laser, όπως συχνά ασθενείς και γιατροί την αποκαλούν) για να αποσυναρμολογηθεί ο φακός του μα-τιού και να αφαιρεθεί. Η παρουσία καταρράκτη μπορεί να δυσκο-λέψει την καθημερινότητα ανθρώπων της τρίτης ηλικίας στην οδήγηση, την τηλεόρα-ση, την ανάγνωση, το γράψιμο ακόμα και το μαγείρεμα. Καθώς κάθε άνθρωπος γερνά, ο φακός του ματιού που βοηθά στην εστίαση του φωτός, σταδιακά θαμπώνει και γίνεται κιτρινωπός. Το θάμπωμα αυτό, που λέγεται καταρράκτης, εξελίσσεται σταδιακά μετά τα σαράντα (στην αρχή μπορεί να περάσει απα-ρατήρητο) και με το πέρασμα του χρόνου, συνήθως από τα εξήντα και μετά, ο καθένας μπορεί να παραπονεθεί, επειδή η όρασή του ίσως είναι πιο ασαφής και τα χρώματα λιγό-τερο ζωηρά, τόσο στο έντονο ηλιακό φως όσο και τη νύχτα.

ΕΙΠΑΝ

Δρ Αναστάσιος Κανελλόπουλος, Χειρουργός - οφθαλ-μίατρος

«Η επιστημονική μας ομάδα έχει δουλέ-ψει με τεχνολογίες femtosecond laser τα τελευταία έξι χρόνια και είναι από τις πρώ-τες στον κόσμο που εφαρμόζει αυτήν την πολύ εξελιγμέ-νη τεχνική και στους Έλληνες».

Νέα γενιά laser κατά του καταρράκτη

Ηκατανάλωση πορτοκαλιών και άλλων εσπεριδοειδών μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, εξαιτίας της περιεκτικό-τητάς τους σε φλαβανόνες. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν

επιστήμονες από το University of East Anglia, αξιολογώντας στοιχεία μιας 14ετούς έρευνας, στην οποία συμμετείχαν 69.622 υγιείς γυναίκες. Κατά την επανεξέταση διαπιστώθηκαν 1.803 εγκεφαλικά επεισόδια, εκ των οποίων περίπου τα μισά ήταν ισχαιμικού τύπου.Οι ερευνητές εστίασαν σε έξι υποκατηγορίες φλαβονοειδών, περιλαμβανόμενων των φλαβανονών. Συμπέραναν ότι, αν και η συνολική πρόσληψη φλαβονοειδών δεν μείωσε τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, ωστόσο λειτούργησε προστατευτικά. Οι γυναίκες που κατανάλωναν τις περισσότερες φλαβανόνες είχαν 19% χαμηλότε-ρο κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού συγκριτι-κά με όσες κατανάλωναν τις λιγότερες. Το 95% των φλαβανονών που καταναλώ-θηκαν προέρχονταν από εσπεριδο-ειδή, κυρίως πορτοκάλι και γκρέιπ-φρουτ.Αν και η έρευνα συμπεριέ-λαβε μόνο γυναίκες, οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ευρήματα αφορούν και τους άντρες.

10•in•vitro

ΕπίκαιραΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Κόσμος Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Αυστη-ρές συ-

στάσεις σε ό,τι αφορά το ρανελικό

στρόντιο, ένα φάρμακο που χορηγείται σε μετεμ-

μηνοπαυσιακές γυναίκες με οστεοπόρωση, απευθύνει η Ευ-

ρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων (ΕΜΑ). Όπως αναφέρουν οι ειδικοί της Υπηρε-

σίας, ανασκόπηση όλων των υπαρχόντων στοιχείων σχετικά με το φάρμακο έδειξε ότι

οι γιατροί δεν πρέπει να το συνταγογραφούν σε ασθενείς που πάσχουν από φλεβική θρομβοεμβολή

(VTE) ή έχουν ιστορικό της κατάστασης, η οποία αφορά στον σχηματισμό θρόμβων στις εν τω βάθει φλέβες. Με

βάση την ανάλυσή τους, οι επιστήμονες της ΕΜΑ συστήνουν επίσης την αποφυγή χορήγησης του φαρμάκου σε άτομα που

βρίσκονται σε παροδική ή μόνιμη ακινησία. Το φάρμακο έχει φανεί ότι «χτίζει» οστική μάζα σε ασθενείς με οστεοπόρωση και παράλ-ληλα βοηθά στη διατήρηση του υπάρχοντος οστού. Η ανασκόπηση αποφασίστηκε μετά τη δημοσίευση γαλλικής μελέτης, σύμφωνα με την οποία μεταξύ Ιανουαρίου 2006 και Μαρτίου 2009 κατεγράφησαν 199 περιπτώσεις εν δυνάμει σοβαρών παρενεργειών του φαρμάκου.

Προειδοποίηση για

φάρμακο οστεο

πόρωσης

Εσπεριδοειδή vs

εγκεφαλικ

ών

UpDown

FACTS

>�Το φάρμακο φαίνε-ται ότι έχει λιγότε-ρες παρενέργειες σε σύγκριση με την αλενδρονάτη, την πιο κοινή θεραπεία που χορηγείται για την οστεοπόρωση και η οποία έχει συνδεθεί με πρόκληση πόνων στο στέρνο.

>�Στην ανασκόπηση των στοιχείων που πραγματοποίησαν οι ειδικοί της ΕΜΑ αναφέρεται, πάντως, ότι η ανάλυση σχε-τικά με τα οφέλη και τους κινδύνους του φαρμάκου δεί-χνει ότι η επίδρασή του είναι θετική για τους περισσότερους ασθενείς.

FACTS

>�Η λήψη φλαβανονών δεν διαπιστώθηκε ότι μειώνει τον κίνδυνο για αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια, τον τύπο του εγκεφαλικού που οφείλεται σε αιμορραγία στον εγκέφαλο, εξαιτίας της ρήξης κάποιου αιμοφόρου αγγείου.

>�Προηγούμενη μελέτη σε Σουηδέζες έδειξε ότι όσες λάμβαναν τα υψηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών – περίπου το 50% από φρούτα και λαχανικά – εμφάνιζαν λιγότερα εγκεφαλικά επει-σόδια συγκριτικά με εκείνες που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών.

ΕΙΠΑΝ

Aedin Cassidy University of East Anglia, Επικεφαλής της

μελέτης

 «Τα φλαβονοειδή φαίνεται ότι παίζουν τον ρόλο τους σε αυτήν την προστα-σία ενάντια στα εγκεφαλικά μέσω 

διαφορετικών μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένων της βελτίωσης της λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων 

και της αντιφλεγμο-νώδους επίδρα-

σής τους».

in•vitro•11ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Έκπληξη έχει προκαλέσει η διαπίστωση Αμερικανών επιστημόνων ότι τα μωρά αντιλαμβάνονται την έν-νοια των λέξεων νωρίτερα

από τότε που μπορούν να τις προφέρουν. Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους έρχονται σε αντίθεση με την πεποίθηση πολλών ψυχολό-γων ότι η κατανόηση των λέξεων είναι απίθα-νη πριν από την ηλικία του ενός έτους.Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν οι ερευνη-τές από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, διεξάγοντας δύο τεστ σε 33 μωρά 6-9 μη-νών. Κατά τη διάρκεια του πρώτου, τα μωρά κοιτούσαν σε μια οθόνη τη φωτογραφία ενός τροφίμου και ενός μέρους του σώματος. Οι γονείς που κάθονταν μαζί τους έπρεπε να πουν φράσεις στα μωρά, ζητώντας τους, για παράδειγμα, να βρουν το μήλο. Μια συ-

σκευή ανίχνευσης της κίνησης των ματιών των παιδιών αποκάλυψε τις αντιδράσεις τους όταν άκουγαν τις φράσεις των γονέων τους. Για τις ανάγκες του δεύτερου τεστ, τα μωρά υποβλήθηκαν στην ίδια διαδικασία, αλλά βλέποντας φωτογραφίες τυπικών σκη-νών με τρόφιμα και ολόκληρο άνθρωπο, όχι μέρη του σώματος. Οι ερευνητές παρατή-ρησαν ότι τα μωρά κοιτούσαν συχνότερα τη φωτογραφία που ονομάτιζαν οι γονείς τους και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα μωρά γνώριζαν τη σημασία της λέξης.Κατόπιν συνέκριναν τις αντιδράσεις των μω-ρών 6-9 μηνών με αυτές 50 άλλων μωρών 10 έως 20 μηνών. Παρατήρησαν ότι μωρά 6-7 μηνών είχαν καλύτερες επιδόσεις από τα μωρά 8-9 μηνών και ότι δεν υπήρξαν ση-μαντικές βελτιώσεις μέχρι την ηλικία των 14 μηνών.

Η αργή βάδιση

μπορεί να σχετίζεται με υψη-λότερο κίνδυνο

εμφάνισης άνοιας και

η ισχύς χει-ραψίας με χαμηλότε-ρο κίνδυνο εγκεφαλι-κού επει-

σοδίου. Τα αίτια πα-

ραμένουν άγνωστα, αλλά τα

δύο αυτά απλά τεστ ίσως απο-δειχθούν

ισχυρά όπλα στα

χέρια νευ-ρολόγων και παθο-

λόγων

Η διαδικασία του διαζυγίου στις ηλι-κίες 35-41 έχει πιο αρνητική επίδραση στην υγεία, απ’ ό,τι στις ηλικίες 44-50, εξαιτίας της δυσκο-λότερης διαχείρισης του στρες από τους νεότερους.

Μειωμένο κίνδυνο εγκεφαλικού διατρέ-χουν οι γυναίκες που καταναλώνουν έως 1 ποτήρι αλκοόλ ημε-ρησίως, συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν πίνουν καθόλου, αλλά και με όσες πίνουν καθημερινά πάνω από 1 ποτήρι.

Χίλιες γυναίκες κα-θημερινά πεθαίνουν στον τοκετό ή από σχετιζόμενες με την εγκυμοσύνη επιπλο-κές, θνησιμότητα που μπορεί να μειωθεί με εκπαίδευση εξειδι-κευμένου προσωπι-κού και πρόσβαση σε κατάλληλο ιατρικό εξοπλισμό.

Τετραπλάσιο κίνδυνο πρόωρου θανάτου δι-ατρέχουν οι χρήστες υπνωτικών χαπιών. Οι επιστήμονες κρού-ουν τον κώδωνα του κινδύνου, δεδομένου του υψηλού ποσο-στού ατόμων που λαμβάνουν τα συγκε-κριμένα φάρμακα.

Τα βλαστοκύτταρα αναγεννούν τον καρδιακό μυΤα βλασΤικα κύτταρα μπορούν να μειώσουν τη βλάβη και να βοηθήσουν στην αναγέννηση του καρδιακού μυ ύστερα από έμφραγμα, διαπίστωσαν ερευνητές από το Cedars-Sinai Heart Institute. Στην έρευνα συμμετείχαν 25 ασθενείς, μέσης ηλικίας 53 ετών, οι οποίοι παρέμειναν με βλάβη στον καρδιακό μυ έπειτα από καρδιακή προσβολή. Τα 17 άτομα που αντιμετωπίστηκαν με βλαστικά κύτταρα παρουσίασαν μείωση της βλάβης κατά 50% σε ένα έτος αγωγής, ενώ τα 8 που αντιμετωπί-στηκαν με συμβατική αγωγή δεν είχαν μείωση. Τα αποτελέσματα της έρευνας που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Lancet» ίσως οδηγήσουν σε ηπιότερες επιπτώσεις των εμφραγμάτων και συγκεκριμένα σε παρεμπόδιση εμφάνισης καρδιακής ανεπάρ-κειας, κίνδυνο που διατρέχουν όσοι έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή.

Tο ανοσοποιητικό και το βιολογικό ρολόιΕρΕυνηΤΕσ από το πανεπιστήμιο του Yale έδειξαν ότι η βαρύτητα μιας λοίμωξης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη χρονική στιγμή της προσβολής του οργανισμού. Γνωρίζοντας ότι για την καταπολέμη-ση μιας λοίμωξης πρέπει αρχικά το ανοσοποιητικό να την εντοπίσει και ότι το ανοσοποιητικό δεν είναι το ίδιο ισχυρό καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, εξέτασαν μια από τις πρωτεΐνες που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανίχνευση της λοίμωξης, την TLR9, που μπορεί να εντοπίσει το DNA από βακτήρια και ιούς. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ποσότητα παραγωγής και ο τρόπος λειτουργίας της ποίκιλλουν κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Η ανακάλυψη θα μπορούσε να έχει σημαντική επίδραση στην πρόληψη και αγωγή νόσων.

Η φτωχή ποιότητα αέρα κρύβει κινδύνουςη Εισπνοη ατμοσφαιρικών ρύπων από την κυκλο-φορία των αυτοκινήτων επί μία εβδομάδα αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής κατά 1-3% το επόμενο 7ήμερο, σύμφωνα με τα ευρήματα μελέτης που διεξήχθη από το Paris Cardiovascular Research Center. Ο Dr. Hazrije Mustafic και οι συνεργάτες του θεωρούν ότι οι ρύποι ενδεχομένως να προκαλούν αύξηση του καρδιακού παλμού, ταχύτερη δημιουργία αθηρω-ματικής πλάκας και αύξηση της πιθανότητας δημιουργίας θρόμβων. Ωστόσο, η έρευνα που δημοσιεύεται στο περιο-δικό «Journal of the American Medical Association» υποδεικνύει ότι οι ρύποι δεν αποτελούν τόσο σημαντικό παράγοντα κινδύνου όσο είναι το κάπνισμα και η υπέρταση.

FACTS

> Τα μωρά 6-9 μη-νών δεν μιλούν, δεν δείχνουν και δεν περπα-τούν. Προσπα-θούν, ωστόσο, να συνδέσουν τα πράγματα του πε-ριβάλλοντός τους με λέξεις. Μα-θαίνουν το νόημα των λέξεων μέσω της καθημερινής τους έκθεσης στη γλώσσα.

ΕΙΠΑΝ

Daniel Swingley, Ε. Καθηγητής Ψυχολογίας, University of Pennsylvania

«Πιστεύω ότι αυτή η έρευνα δίνει ένα με-γάλο μήνυμα στους γονείς: Μπορείτε να μιλάτε στα μωρά και αυτά να καταλάβουν κάτι απ’ αυτά που λέτε. Και όσο περισ-σότερα γνωρίζουν, τόσο περισσότερα μπορούν να χτίσουν σε αυτά που ήδη ξέ-ρουν».

Τα μωρά καταλαβαίνουν λέξεις από έξι μηνών

«Κουτσο-μπολεύ-ουμε όπως αναπνέου-με, χωρίς καν να το συνει-δητοποι-ούμε. Το κουτσο-μπολιό μιλά για ανθρώ-πους και θεωρητικά βασίζεται σε γεγο-νότα, ενώ η φήμη αναφέ-ρεται σε γεγονότα ή ανθρώ-πους και είναι πε-ρισσότερο υποθετι-κή. Είναι διαφορετι-κά φαινό-μενα»

Το κουτσομπολιό, παλιό όσο κι ο άνθρωπος, χωρίς να πτοηθεί ποτέ από κανέναν και τίποτα, εξακολουθεί να… ζει και να βασιλεύει. Μόνο που στον 21ο

αιώνα έχει αλλάξει πρόσωπο. Κι από κει που ξεπήδαγε σε ρούγες και αυλές από γυναι-κοπαρέες «χαμηλού» συνήθως πνευματικού επιπέδου, σήμερα ξεπροβάλλει ολόχαρο σε τηλεοπτικά παράθυρα, κοινωνικά δίκτυα, σοβαρά έντυπα ακόμα και στο πολιτικό ρε-πορτάζ, αντικαθιστώντας συχνά την είδηση και την ουσία με το ευτελές και τη βλακεία. Τελικά τι είναι το κουτσομπολιό; Μια ανήθικη συμπεριφορά που έχει τη δύναμη να αμαυ-ρώνει υπολήψεις, κάτι ευεργετικό που χαλα-ρώνει από το στρες ή «μια μορφή ερωτικής συνάφειας διά του λόγου, της ομιλίας», όπως πιστεύει ο Κώστας Ζουράρις;Χωρίς η μια όψη του να αναιρεί την άλλη, όπως αποκαλύφθηκε από πρόσφατη επι-στημονική έρευνα, ένα είναι σίγουρο: Ότι το κουτσομπολιό είναι πιο δυνατό από την αλήθεια. Πιο συγκεκριμένα, ερευνητική ομά-δα από το γερμανικό Ινστιτούτο Max Planck, πειραματιζόμενη με φοιτητές σ’ ένα παιχνίδι υπολογιστών διαπίστωσε πως η «κοινωνική κριτική» παίζει σημαντικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων. Και όχι μόνο αυτό, αλλά επι-πλέον οι άνθρωποι, ακόμα κι αν γνωρίζουν τα πραγματικά γεγονότα, έχουν την τάση να

δίνουν βάση στη φημολογία. Από την άλλη, ο Φρανκ Μακ Άντριου, καθηγητής Ψυχολογί-ας του Knox College του Ιλινόις και καθο-δηγητής ομάδας μιας παρόμοιας έρευνας, ισχυρίζεται πως «το κουτσομπολιό αποτε-λεί κοινωνική δεξιοτεχνία και όχι κουσούρι του χαρακτήρα» και πως «ο εγκέφαλος του ανθρώπου είναι προγραμματισμένος να κου-τσομπολεύει». Κατ’ άλλους πάλι ειδικούς, το κουτσομπολιό μπορεί, σε γενικές γραμμές, να χαρακτηρι-στεί σαν μια εκφυλιστική μορφή κοινωνικού ελέγχου, που ασκείται σε δυο χώρους. Η μια είναι το κουτσομπολιό που αφορά στον κοινωνικό μας περίγυρο (γείτονες, γνωστοί, φίλοι, συνάδελφοι κ.ά.) και το άλλο είδος είναι εκείνο το κουτσομπολιό που αφορά τους σταρ με τη γενική έννοια του όρου. Τους πλούσιους, δηλαδή, τους δυνατούς, τους διάσημους και τους «εκλεκτούς» αυτού του κόσμου. Κι αυτό, γιατί ο «κοινός θνητός» έχει ανάγκη να επιβεβαιώνει συχνά πως ο ισχυρότερος, ο δυνατότερος απ’ αυτόν έχει τα ίδια με τα δικά του πάθη, τις ίδιες ακριβώς με τις δικές του αδυναμίες, έχει κι αυτός τα τρωτά του σημεία. Με άλλα λόγια, το κου-τσομπολιό είναι για τον καθημερινό άνθρω-πο ένας τρόπος για να αισθάνεται λιγότερο ανίσχυρος απέναντι στον ισχυρό, λιγότερο άσημος και αποτυχημένος απέναντι στον δι-άσημο και επιτυχημένο.

Κάποιοι παρομοι-άζουν το κουτσο-μπολιό με το νερό, που είναι μεν πηγή ζωής, αλλά η ορ-μητική ροή του μπορεί και να σκο-τώσει...

Μελέτες του Κέ-ντρου Έρευνας Κοινωνικών Θεμά-των της Οξφόρδης κατέδειξαν πως η ευεργετική δράση του κουτσομπο-λιού στη φυσική και στην ψυχολογι-κή κατάσταση του ανθρώπου ισοδυ-ναμεί με μικρές δό-σεις μορφίνης και Prozac.

Το κουτσομπολιό αποτελεί στοιχείο της ανθρώπινης φύσης και μέσο για να εισβάλει ο ένας στην προσωπική ζωή του άλλου,

ώστε να μάθει ό,τι δεν φαίνεται και ό,τι δεν δηλώνεται

12•in•vitro

ΥποχόνδριοςΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

…με το κουτσομπολιό

Το κουτσομπολιό… κάνει καλό ΕρΕυνητΕς απ’ όλο τον κόσμο έρχονται να μετριάσουν τον αρνητικό αντίκτυπο του κουτσομπολιού, αποκαλύπτοντας πως το gossip (κουτσομπολιό) υπό προϋποθέσεις έχει και οφέλη, όπως:Μειώνει το στρες: Όταν το κουτσομπολιό γίνεται με τον σωστό τρόπο και για τον σωστό λόγο, συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του στρες. Έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Journal of Personality and Social Psychology δείχνει ότι ο τρόπος με τον οποίο κουτσομπόλευαν άτομα χωρισμένα σε τέσσερις πειραματικές ομάδες ωφέλησε ιδιαίτερα την υγεία τους.Καθησυχάζει: Δεν πρέπει να αισθανόμαστε άσχημα όταν κουτσομπολεύουμε, μόνο όμως εφόσον το κουτσομπολιό βοηθάει άλλους ανθρώπους να μη γίνονται θηράματα επιτήδειων.Το καλοπροαίρετο κουτσομπολιό αποδει-κνύεται βελτιωτικό της διάθεσης αλλά και τονωτικό της φιλίας, καθώς, σύμφωνα με ερευνητές του Staffordshire University, εκείνοι που ασκούν κοινωνική κριτική με τους φίλους τους δίνουν και παίρνουν υποστήριξη πιο συχνά. Αυτό, ωστόσο, φαί-νεται να ισχύει κυρίως για εκείνους που έχουν την τάση να κάνουν θετικά σχόλια και όχι αρνητικά.Θεραπεύει: Οι συμμετέχοντες σε κάποια πειράματα, ένιωθαν ταχυκαρδία όταν έβλεπαν κάποιον να συμπεριφέρεται άσχημα, αλλά η αύξηση των παλμών της καρδιάς ήταν μικρότερη όταν μπορούσαν να πουν σε άλλους τι είχαν δει. Στην περίπτωση αυτή ένιωθαν καλύτερα και ηρεμούσαν.

Άνδρες - Γυναίκες = xΠοιος ΕιΠΕ πως το κουτσομπολιό είναι αποκλειστικά γυναικεία υπόθεση κι ότι οι άντρες δεν κουτσομπολεύουν, αλλά απλώς συζητούν; Την αλήθεια αποκατέστησε έρευνα που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, αποκαλύπτοντας ότι το 1/3 των αντρών παραδέχτηκε πως σπαταλάει έως και τρεις ώρες την ημέρα κουτσομπολεύοντας. Το 56% δήλωσε ότι επιδίδεται σε «κοινωνική κριτική» στον χώρο της δουλειάς, έναντι 46% των γυναικών. Επίσης το 10% των αντρών απάντησε πως βγάζει στη φόρα τα… άπλυτα των άλλων, έναντι 4% των γυναικών.

Αμαυρώνει ή ευεργετεί;

Η ψυχολο-γική υπο-στήριξη, ο αισιόδο-ξος χα-ρακτήρας μου και η ανάγκη για προσφορά με βοή-θησαν να αντιμετω-πίσω όλες τις δυσκο-λίες που ήρθαν στη ζωή μου

Γεννήθήκα με την πάθηση της βλεννοπολυσακ-χαρίδωσης. Οι γονείς μου ήταν φορείς, αλλά δεν το γνώριζαν, κι έτσι απέκτησα την ασθένεια. Η πε-ρίπτωσή μου είναι πολύ σπάνια, συγκεκριμένα ένα άτομο στα 500.000 έχει αυτή την πάθηση. Ουσια-στικά, είναι μια μεταβολική νόσος, στην οποία έχω ανεπάρκεια ενός ένζυμου. Πρακτικά, έχω πολλούς περιορισμούς, καθώς υπάρχουν προβλήματα στο μυοσκελετικό, κινητικότητας, όρασης και καρδιάς. Βέβαια, είμαι τυχερή μέσα στην ατυχία μου, γιατί τα εν λόγω προβλήματα στην περίπτωσή μου δεν εί-ναι τόσο βαριά, ώστε να μην μπορώ να προχωρήσω ή να δω. Έχω κάποιες δυσκολίες, αλλά μέχρι εκεί.

Μεχρι τα 8 Μου, ούτε εγώ ούτε οι γιατροί ήξε-ραν τι ακριβώς έχω. Είχα διάφορα συμπτώματα, όπως δυσκινησία, δυσμορφία στα πάνω (κυρίως) και κάτω άκρα, φύσημα στην καρδιά και θόλωση του κερατοειδούς. Όλα αυτά έκαναν την οικογέ-νειά μου να θορυβηθεί και έπειτα από κάποιες εξετάσεις, διαπιστώθηκε ότι εγώ ήμουν η ασθενής και οι γονείς μου οι φορείς. Όταν το μάθαμε, λόγω ηλικίας, απλά μπορούσα να καταλάβω ότι ήμουν διαφορετική, οι γονείς μου όμως είχαν πολύ άγχος, καθώς δεν υπήρχε ενημέρωση εκείνη την εποχή και δεν ήξεραν πώς να το αντιμετωπίσουν.

το Μονο που Μπορουσα να κανω ήταν φυσι-οθεραπεία, γιατί μέχρι τότε δεν υπήρχε θεραπεία. Έκανα μέχρι τα 10 μου, μετά το αμέλησα, ώσπου στα 22 μου μάθαμε ότι βγήκε η λεγόμενη «ενζυμι-κή αποκατάσταση». Όταν έμαθα για τη θεραπεία, ανάμεικτα συναισθήματα με κατέκλυσαν. Δεν είχα συνειδητοποιήσει μέχρι τότε τι ακριβώς γινόταν και δεν είχα την επίγνωση της σοβαρότητας της κατάστασης, μέχρι που μου ανακοίνωσαν πως πρέ-πει μία φορά τη βδομάδα για το υπόλοιπο της ζωής μου να κάνω αυτή τη θεραπεία, αλλιώς θα υπήρχε σταδιακή επιδείνωση. Ήταν κάτι καινούριο, δεν ήξερα να το διαχειριστώ.

ή θεραπεια Μου ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 2004. Σαν τώρα θυμάμαι την πρώτη μέρα… Φοβό-μουν πολύ, και κυρίως για το ποιες παρενέργειες μπορεί να έχει, αλλά τελικά όλα πήγαν καλά. Συ-νεχίζω να την κάνω μέχρι σήμερα και οι εξετάσεις δείχνουν χρόνο με τον χρόνο μια σταθεροποίηση και μια βελτίωση που δεν ήταν αναμενόμενη. Οι φυσιοθεραπείες, η άσκηση και η υποστήριξη από ένα γκρουπ ανθρώπων που με φροντίζουν (γιατροί, φυσιοθεραπευτές, οικογένεια, φίλοι) με έχουν βο-ηθήσει πολύ επίσης.

ή ζωή Μου αλλαξε τελείως από τα 22 μου. Κατά-λαβα ότι έπρεπε να βάλω την άσκηση, την κίνηση και τη θεραπεία στην καθημερινότητά μου. Όπως επίσης και να έχω ψυχικό σθένος. Το «μέσα» είναι αυτό που θα σου φτιάξει και το «έξω». Η προσφο-ρά και η αλληλεγγύη σου δίνουν πολλή δύναμη. Εγώ, για παράδειγμα, αντλώ αυτή τη δύναμη από τη ζωγραφική και τις χειροποίητες κατασκευές. Ο κόσμος που βλέπει τα δημιουργήματά μου δεν πι-στεύει ότι τα έχω κάνει εγώ… Μένουν έκπληκτοι!

ενήΜερωσή και κρατοσ προνοιασ δεν υπάρ-χουν. Δυσκολεύομαι, γιατί δεν υπάρχουν οι υπο-δομές. Μάλιστα, σκέφτομαι το ενδεχόμενο να ζήσω στο εξωτερικό, γιατί, αν γίνουν χειρότερα τα πράγματα στην Ελλάδα, χωρίς τη θεραπεία μου δεν μπορώ να ζήσω…

ΒαρΒαρα ΜαΜατη

«Η προσφορά μού δίνει δύναμη»Η Βαρβάρα Μαμάτη πάσχει εκ γενετής από μια πολύ σπάνια πάθηση, τη βλεννοπολυσακχαρίδωση. Σήμερα, μαθαίνει να ζει με αυτήν και παραμένει αισιόδοξη, αντλώντας δύναμη από τον πολύχρωμο καμβά της

in•vitro•13ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΕxperienceΣπάνιες παθήσεις

Συνεργάστηκε ο Ιωάννης Ιγνατιάδης, χειρουργός ορθοπαιδικός, διευθυντής Τμήματος Ορθοπαιδικής - Μικροχειρουργικής Χεριού ΙΑΣΩ GENERAL

Γράφει ο Εμμανουήλ Σιγιολτζάκης

Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας περισ-

σότεροι από 30.000

Έλληνες πάσχουν

από τη νόσο Dupuytren, με περίπου 7.000 από αυτούς σε

προχωρημέ-νο στάδιο,

δηλαδή με ύπαρξη ψηλαφητής

χορδής, περιστατικά

που χρειάζο-νται άμεση

αντιμετώπιση

«Τα χέρια έδωσαν και δί-νουν συνέχεια στη ζωή μας» υποστηρίζουν οι επιστήμονες. Οι ανθρω-πολόγοι, μάλιστα, επιμέ-

νουν ότι τα χέρια ήταν τα «εργαλεία» που έδωσαν τη δυνατότητα στον άνθρωπο να εξελιχθεί σε «ευφυή οργανισμό». Ωστόσο, αυτή η προαιώνια, καθημερινή «εξοικείωση» με τα χέρια μας είναι ίσως και η αιτία που τα... αγνοούμε. Με άλλα λόγια, οι περισσό-τεροι άνθρωποι που διαθέτουν υγιή χέρια, τα θεωρούν σε έναν βαθμό... «δεδομένα». Λίγοι άνθρωποι μπορούν να συνειδητοποιή-σουν πώς θα «τα πήγαιναν», αν τα χέρια τους δεν λειτουργούσαν όπως θα ήθελαν. Αν, για παράδειγμα, αγωνίζονταν να κουμπώσουν τα ρούχα τους, αν με δυσκολία πληκτρολογού-σαν στον υπολογιστή ή εάν με μεγάλη προ-σπάθεια κρατούσαν το μαχαιροπίρουνο.Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα («Hand Report», 2011), που έγινε σε 12 ευρωπαϊκές χώρες, σε δείγμα 11.632 ατόμων, ηλικίας 16-64 ετών, οι περισσότεροι από τους μι-σούς Ευρωπαίους (59%), ενώ συμφώνησαν ότι η απώλεια της λειτουργίας των χεριών θα τους ανάγκαζε να αναζητήσουν άλλη εργα-σία ή και να αλλάξουν τελείως επαγγελμα-τική πορεία, δεν είχαν ακούσει ποτέ για τη «νόσο του Dupuytren» (86%).

Η ταυτότητα της πάθησηςΠρόκειται για «σύνδρομο» των χεριών που, εάν εξελιχθεί σε «σύγκαμψη», μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά τη λειτουργία τους. Η νόσος Dupuytren είναι πάθηση της παλάμης και των δαχτύλων του χεριού. Οφείλεται σε παθολογική πάχυνση και σταδιακή ρίκνω-ση (ζάρωμα) της μεμβράνης, που βρίσκεται κάτω από το δέρμα της παλάμης και ονομά-ζεται παλαμιαία απονεύρωση. Η λεπτή αυτή ελαστική μεμβράνη, που εκτείνεται μέχρι τα δάχτυλα, υπάρχει για να διευκολύνει τις κι-νήσεις και την επαφή του χεριού με αντικεί-μενα, καθώς «μεταφέρει» την ελαστικότητά της στο δέρμα της παλάμης.Στα πρώτα στάδια παρουσιάζονται οζίδια κάτω από το παλαμιαίο δέρμα, τα οποία με την πάροδο του χρόνου παχύνονται, για να πάρουν τελικά τη μορφή «χορδών», που τραβούν ένα ή περισσότερα δάχτυλα προς τα μέσα, προκαλώντας μόνιμη παραμόρφω-ση (σύγκαμψη - λύγισμα των δακτύλων) του χεριού.Τα οζίδια αποτελούνται από κύτταρα που πα-ράγουν κολλαγόνο. Καθώς η νόσος εξελίσσε-ται, το επιπλέον κολλαγόνο σωρεύεται και, τε-λικά, δημιουργεί σχινοειδείς συμφύσεις κάτω από το δέρμα. Όταν η σύμφυση επεκταθεί, μπορεί να προκαλέσει μόνιμη «σύγκαμψη» των δακτύλων (σύγκαμψη Dupuytren).

Γεια... στα χέρια μας

Η νόσος και οι... ΒίκινγκςΗ πραγματικΗ αιτία της νόσου Dupuytren είναι ακόμα άγνωστη. Ο τραυματισμός θεωρήθηκε αρχικά ως αιτία. Ωστόσο η έρευνα έχει δείξει ότι παράγοντες όπως το οικογενειακό ιστορικό και προϋπάρχουσες παθήσεις (επιληψία, διαβήτης) ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισής της, ενώ και οι… κακές συνήθειες (κάπνισμα, αλ-κοόλ) φαίνεται να την ευνοούν. Αν και δεν είναι θανατηφόρα, είναι δυνητικά περιοριστική για τη ζωή, καθώς μειώνει σημαντικά τη φυσιολογική λειτουργία του χεριού. Προσβάλλει περισσότε-ρο και σε πιο βαριά μορφή τους άνδρες μέσης ηλικίας (γύρω στα 55 έτη) από τις γυναίκες (στις οποίες εμφανίζεται στα 65 έτη). Η νόσος εκδηλώνεται συχνότερα σε άτομα της λευκής φυλής, κυρίως βορειοευρωπαϊκής καταγωγής, με υψηλότερο επιπολασμό στη Βόρεια Σκωτία, στην Ισλανδία και στη Νορβηγία, λόγος για τον οποίο ονομάσθηκε και «νόσος των Βίκινγκς». Σύμφωνα με τον μύθο, οι σκληροί Βορειοευρω-παίοι πολεμιστές παρουσίαζαν το σύνδρομο, αφού το χέρι τους ήταν σχεδόν αγκυλωμένο από τη συνεχή χρήση του σπαθιού...

Χειρουργική αντιμετώπισηΗ παθΗσΗ ταυτοποιήθηκε το 1834, όταν ο Γάλ-λος χειρουργός, βαρώνος Guillaume Dupuytren, πρώτος χειρούργησε ασθενή με τη νόσο. Μέχρι σήμερα έχουν εφαρμοσθεί διάφορες θερα-πευτικές μέθοδοι (κυρίως χειρουργικές), χωρίς ολοκληρωτικό αποτέλεσμα. Η χειρουργική επέμβαση είναι αποτελεσματική, αλλά απαιτεί περίοδο αποκατάστασης κάποιων μηνών μετά το χειρουργείο, που περιλαμβάνει νάρθηκα, φυσικοθεραπείες κ.ά. Χρειάζεται, πάντως, να γίνεται από εξειδικευμένους γιατρούς για απο-φυγή σοβαρών επιπλοκών κατά την επέμβαση. Οι ασθενείς συχνά δεν επισκέπτονται τους ειδι-κούς, παρά μόνο όταν η νόσος έχει προχωρήσει προκαλώντας πολύ σοβαρές αλλοιώσεις. Είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση, καθώς είναι πιο εύκολη η αντιμετώπιση στα πρώτα στά-δια και η αποφυγή μόνιμης βλάβης.

Νέα θεραπεία - Μη χειρουργικήσύντομα κυκλοφορεί και στη χώρα μας μία νέα μέθοδος αντιμετώπισης. Θεωρείται επα-ναστατική, αφού αρκεί απλώς μια ένεση στο δάχτυλο. Ο ασθενής επισκέπτεται την επομένη της ένεσης τον γιατρό του και εκείνος πλέον, με μια απλή κίνηση, είναι σε θέση να «σπάσει» τη χορδή και το δάχτυλο επανέρχεται στη φυσιολο-γική του θέση. Η ένεση αυτή περιέχει το ένζυμο κολλαγενάση, το οποίο διασπά το κολλαγόνο (βασικό συστατικό της παθολογικής χορδής που προκαλεί την αλλοίωση). Σύμφωνα με τις μελέ-τες, το ποσοστό επιτυχίας φθάνει το 64%.

Νόσος των Βίκινγκς

Με ενδιαφέρει14•in•vitro ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Καρδιακή ανεπάρκεια

IN•VITRO•15ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Συνεργάστηκε ο πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης και Έρευνας της Καρδιακής Ανεπάρκειας Σταµάτης Αδαµόπουλος

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

Η εµφύτευση αµφικοιλι-

ακού βηµα-τοδότη για

την επίτευξη επανασυγ-χρονισµού

της καρδιάς και η εµ-φύτευση

απινιδωτών για την

αντιµετώπιση επικίνδυνων αρρυθµιών βελτιώνουν

την ποιό-τητα ζωής

και προλαµ-βάνουν τον

αιφνίδιο θάνατο

Όλο και πιο συχνά διαγιγνώ-σκονται περιστατικά καρ-διακής ανεπάρκειας (όπως, για παράδειγµα, η διατατική µυοκαρδιοπάθεια) και, µά-

λιστα, ο µέσος όρος ηλικίας των ασθενών µειώνεται πολύ. Οι ειδικοί εκπέµπουν SOS καθώς, όπως λένε χαρακτηριστικά, οι λίστες για µηχανική υποστήριξη και µεταµόσχευση καρδιάς στη χώρα µας έχουν γεµίσει από νέ-ους ανθρώπους!Όπως ανέφεραν οι επιστήµονες κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, µε αφορµή το 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Εταιρεί-ας Μελέτης και Έρευνας της Καρδιακής Ανεπάρκειας, στις λίστες για µεταµό-σχευση καρδιάς παγκοσµίως περιµένουν περισσότεροι από 15.000 ασθενείς, που βρίσκονται σε τελικό στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας. Από αυτούς µόλις 5.000 - 5.500 ασθενείς µεταµοσχεύονται τον χρό-νο (3.500 επισήµως καταγεγραµµένοι και άλλοι 1.500 - 2.000 µη καταγεγραµµένοι στο διεθνές σύστηµα καταγραφής). Στην Ελλάδα υπάρχουν στη λίστα 36 ασθενείς, που είναι σε τελικό στάδιο καρδιακής ανεπάρκειας, των οποίων η ζωή κρέµεται από µια κλωστή και περιµένουν µε αγωνία ένα σωτήριο µόσχευµα. Από αυτούς, οι 16 φέρουν συσκευή µηχανικής υποστήριξης (τεχνητή καρδιά).Στην Ελλάδα οι πάσχοντες από καρδιακή ανε-πάρκεια εκτιµάται ότι ανέρχονται σε 200.000. Περίπου 500 από αυτούς νοσηλεύονται σε κάποιο νοσοκοµείο. Υπολογίζεται, µάλιστα, ότι οι νοσηλείες λόγω καρδιακής ανεπάρκειας απορροφούν το 2% των συνολικών δαπανών για την υγεία – στις ΗΠΑ το κόστος είναι πάνω από 33 δισεκατοµµύρια δολάρια τον χρόνο.Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι ένα κλινι-κό σύνδροµο πολλαπλής αιτιολογίας, που εκδηλώνεται µε έµφραγµα του µυοκαρδί-ου, σε σχετικά µεγαλύτερες ηλικίες, και µε διατατική µυοκαρδιοπάθεια, σε νεότερες ηλικίες. Η όλο και πιο συχνή εµφάνιση υπέρτασης και αθηρωµατικής νόσου προ-ϊούσης της ηλικίας, καθώς και το διαρκώς διογκούµενο πρόβληµα του σακχαρώ-δους διαβήτη και της παχυσαρκίας είναι υπεύθυνα για την καρδιακή ανεπάρκεια ισχαιµικής αιτιολογίας. Αντίθετα, η διατα-

τική µυοκαρδιοπάθεια, που προσβάλλει νεότερα άτοµα, είναι συνήθως απότοκος µυοκαρδίτιδας, δηλαδή προσβολής και νέκρωσης του µυοκαρδίου από λοιµογό-νο παράγοντα, συνήθως κάποιο ιό ή ιούς, αν και, όπως δείχνουν διεθνείς µελέτες, η κληρονοµικότητα και η υπερκατανάλωση αλκοόλ διαδραµατίζουν, επίσης, σηµαντι-κό ρόλο στην εκδήλωσή της.Το σύνδροµο αυτό σχετίζεται µε κακή ποιότη-τα ζωής των ασθενών, αρκετά υψηλό κόστος, ενώ είναι δυνητικά θανατηφόρο. Περίπου 3-4 στους 100 ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια πεθαίνουν τον πρώτο χρόνο από την πρώτη τους εισαγωγή στο νοσοκοµείο – θνητότητα

µεγαλύτερη και από τις πιο βαριές µορφές καρκίνου. Όπως ισχύει σε πολλά ακόµη προβλήµατα υγείας, όσο νωρίτερα διαγνωσθεί το πρόβλη-µα και αρχίσει η κατάλληλη θεραπεία, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες για επι-βίωση, µε καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς. Στην κατεύθυνση αυτή θα βοηθήσει σηµαντικά, υποστηρίζουν οι αρµόδιοι, η δηµι-ουργία Ιατρείων Καρδιακής Ανεπάρκειας, σε όσο το δυνατόν περισσότερα νοσοκοµεία της χώρας, µε σκοπό την έγκαιρη διάγνωση, τη σταδιοποίηση και την παραποµπή των ασθε-νών στα εξειδικευµένα κέντρα για την αντιµε-τώπιση της νόσου.

Παρά τις βελτιώσεις της τελευταίας 20ετίας στην αντιµετώπιση της καρδιακής ανεπάρ-κειας, σηµαντικό ποσοστό ασθενών παρου-σιάζει επιδείνωση της νόσου µε πολλαπλές εισαγωγές στο νοσοκοµείο και υψηλή θνη-τότητα. Η µεταµόσχευση καρδιάς αποτελεί την πλέον δόκιµη θεραπεία στους ασθενείς αυτούς, καθώς επιµηκύνει τη ζωή τους (µέ-σος χρόνος επιβίωσης πάνω από 12 χρόνια). Πάνω από το 50% των µεταµοσχευµένων επιστρέφει στην εργασία του και συνεχίζει να εργάζεται ακόµα και πέντε χρόνια µετά τη µεταµόσχευση. Ωστόσο, λόγω του πε-

ριορισµένου αριθµού δωρητών καρδιάς, η συνολική ευεργετική επίδραση της µεταµό-σχευσης στην καρδιακή ανεπάρκεια κρίνεται ως «επιδηµιολογικά µηδαµινή».Στη χώρα µας ο αριθµός των ασθενών µε βαριά καρδιακή ανεπάρκεια, στους οποίους η συµβατική αγωγή έχει καταστεί αναποτε-λεσµατική, ανέρχεται σε 10.000 - 20.000. Την ίδια ώρα πραγµατοποιούνται, δυστυχώς, λιγότερες από 10 µεταµοσχεύσεις καρδιάς τον χρόνο, όταν η Ισπανία µεταµοσχεύει του-λάχιστον 250 ασθενείς και η Πορτογαλία 50 ασθενείς. Η συνεργασία πολιτείας, φορέων

Ελπίδες για µεταµόσχευσηΥγείας και Εκκλησίας θα µπορούσε να δώσει λύση στο πρόβληµα, γι’ αυτό κρίνεται επιτα-κτική και απόλυτης προτεραιότητας.Το κενό που δηµιουργεί η σπανιότητα των δοτών παγκοσµίως έρχονται τα τελευταία χρόνια να καλύψουν οι συσκευές µηχανικής υποβοήθησης της κυκλοφορίας, οι λεγόµε-νες «τεχνητές καρδιές». Οι ξένοι επιστή-µονες εκτιµούν ότι στο µέλλον θα γίνεται ευρεία κλινική χρήση «τεχνητής καρδιάς» χωρίς εξωτερικά καλώδια (άρα χωρίς τον κίν-δυνο λοιµώξεων) και σε σαφώς πιο προσιτές τιµές.

36 ασθενείς εκπέµπουν SOS

16•in•vitro ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΡεπορτάζΠολιτική υγείας

Προφανώς, το κέλευ-σμα της τρόικας

για μείωση των («μαϊ-μού») ανα-

πηρικών συντάξεων οι υπεύθυ-νοι το αντι-λήφθηκαν

ως μεί-ωση των

ποσοστών αναπηρίας των πραγ-

ματικά αναπήρων με σκοπό

να περικό-ψουν τις… σπατάλες

Αντιδράσεις για τις μειώσειςΤο 1993 συντάχθηκε ο πρώτος Κανονισμός Εκτίμησης Βαθμού Αναπηρίας (ΚΕΒΑ) που, υποτίθεται, θα έλυνε όλα αυτά τα προβλή-ματα. Εν έτει 2011 κι ενώ στην πράξη ο ΚΕΒΑ ποτέ δεν εφαρμόστηκε ουσιαστικά από τις Υγειονομικές Επιτροπές στο σύνολό τους, αποφασίστηκε η… αναθεώρησή του, με τη σύνταξη νέου Πίνακα προσδιορισμού ποσοστού αναπηρίας.Όμως οι αντιδράσεις ήταν πολλές και δι-καιολογημένες από πραγματικά ανάπη-ρους, που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλή-ματα υγείας (πάσχοντες από μεσογειακή αναιμία, ινοκυστικοί, διαβητικοί, μεταμο-σχευμένοι κ.ά.) αφού αλόγιστα και χωρίς συγκεκριμένο λόγο τα προβλεπόμενα πο-σοστά αναπηρίας γι’ αυτούς μειώθηκαν ση-μαντικά, στερώντας τους έτσι το δικαίωμα για λήψη βασικών παροχών για να ζήσουν (σε κάποιες περιπτώσεις, οι ασθενείς έχα-ναν και το δικαίωμα ασφάλισης και ιατρο-φαρμακευτικής περίθαλψης). Αν πραγματικά ήθελε η πολιτική ηγεσία αυτού του τόπου να δώσει τέλος στο θλι-βερό φαινόμενο των «μαϊμού» αναπήρων, όφειλε να καταστήσει τον Κανονισμό Εκτί-μησης Βαθμού Αναπηρίας δεσμευτικό και όχι συμβουλευτικό για την κρίση των με-λών των ΚΕΠΑ, λένε οι ειδικοί επί του θέ-ματος, τουλάχιστον για τις παθήσεις που η κατηγοριοποίηση του ποσοστού αναπηρίας που προκαλούν είναι δεδομένη, ευχερής και εφικτή (π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία, κυστική ίνωση, φωκομελεία). Με τον τρόπο αυτόν η κρίση των γιατρών θα ήταν ομοιόμορφη και συγκεκριμένη και δεν θα υφίστατο το παραμικρό περιθώριο αυθαιρεσίας τους. Από την άλλη, η απόδοση ποσοστού αναπηρίας ισοβίως σε σοβαρές παθήσεις ή βλάβες της υγείας που προκαλούν μόνιμη αναπηρία αφενός θα οδηγούσε σε σημαντική αποσυμφόρηση των ΚΕΠΑ, αφετέρου θα διευκόλυνε κατά πολύ το έργο τους, δίνοντάς τους τον απαραίτητο χρόνο για να ασχοληθούν ενδελεχώς με τον έλεγχο και την κρίση των υπολοίπων αιτούντων, εν δυνάμει «μαϊμού» αναπήρων.Σε μια χώρα όπου οι έννοιες της κοινωνι-κής αλληλεγγύης, της υπευθυνότητας και του σεβασμού της δημόσιας περιουσίας ήταν και είναι σχεδόν ανύπαρκτες και όπου η αναπηρία και το δικαίωμα σε λήψη παροχών αποτελούσε συνήθως αντικείμενο πολιτικού ρουσφετιού, αναμενόμενο είναι να έχουμε γεμίσει «μαϊμού» ανάπηρους που αποζητούν τον χαρακτηρισμό τους ως αναπήρων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι πραγματικά ανάπηροι θα αντάλλασσαν μετά χαράς το ποσοστό αναπηρίας τους ή την οποιαδήπο-τε παροχή με το σημαντικότερο αγαθό που τους λείπει: την υγεία τους!

Μόλις πρόσφατα ολοκληρώ-θηκε η περιβόητη απογρα-φή των δικαιούχων των προ-νοιακών επιδομάτων, από την οποία προέκυψε πως

το 1/6 των δικαιούχων δεν απογράφηκαν. Η υπόθεση με βεβαιότητα αποδεικνύει ότι το «πάρτι» των παροχών που αφειδώς δίνονταν σε άτομα που δεν τις δικαιούνταν, καλά κρα-τούσε! Η λήψη διαφόρων παροχών για τους αναπή-ρους συνδεόταν με την απόδοση ποσοστού αναπηρίας τουλάχιστον 67% από τις αρμό-διες υγειονομικές επιτροπές. Χρόνια τώρα, ένα άναρχο τοπίο ήταν αυτό που συνέθετε την εικόνα για την κρίση των αναπήρων. Πολλές υγειονομικές επιτροπές, η καθεμία με διαφορετικό έργο, τα μέλη της οποίας συμβουλεύονταν διαφορετικό Κανονισμό Βαθμού Αναπηρίας προκειμένου να χαρα-κτηρίσουν κάποιον ως ανάπηρο και να του αποδώσουν το ανάλογο ποσοστό αναπη-ρίας. Η ίδρυση των ΚΕΠΑ (Κέντρων Πιστο-ποίησης Αναπηρίας) με την ταυτόχρονη κατάργηση όλων των επιτροπών φάνηκε ως το πρώτο θετικό βήμα για την εξυγίανση του αναπηρικού χώρου, με την καλύτερη οργάνωση του ελεγκτικού μηχανισμού των αναπήρων.

Αλαλούμ με τις υγειονομικές επιτροπέςΜέλη του ΚΕΠΑ ορίστηκαν κυρίως οι γιατροί του ΙΚΑ, νυν ΕΟΠΥΥ, οι οποίοι μέχρι τότε είχαν επωμιστεί το έργο των υγειονομικών επιτρο-πών του ΙΚΑ για την πιστοποίηση αναπηρίας, ενώ ρητά εξαιρέθηκαν οι γιατροί κάποιων ειδι-κοτήτων, όπως ακτινολόγοι και παιδίατροι, τη στιγμή που τα περισσότερα σπάνια νοσήματα που προκαλούν σοβαρού βαθμού αναπηρία, πλήττουν κυρίως παιδιά και νέους εφήβους, ενώ οι πάσχοντες εκτιμώνται σε περισσότε-ρους από 1.000.000. Απορίας άξιο είναι το εί-δος της κρίσης που μπορεί να εκφέρει ένας γυ-ναικολόγος ή ένας ψυχίατρος για ένα νόσημα κατεξοχήν παιδιατρικό, ενώ δεν λείπουν και τα φαινόμενα με βαριά πάσχοντες ασθενείς, στους οποίους δεν δίνεται το ποσοστό ανα-πηρίας που τους αναλογεί, επειδή εξωτερικά φαίνονται υγιείς και οι γιατροί – ξένης με την πάθηση ειδικότητας – αγνοούν τη σοβαρότητα της πάθησης. Ίσως η κρίση των ΚΕΠΑ να ήταν διαφορετική και πιθανόν ορθότερη, εφόσον η σύνθεση γινόταν με την ευρύτερη συμμετο-χή γιατρών του ΕΣΥ, που έχουν περισσότερη εμπειρία, διότι καθημερινά παρακολουθούν και νοσηλεύουν πληθώρα περιστατικών ενώ το έργο τους δεν εξαντλείται μόνο στη συνταγο-γράφηση ή στην υποστήριξη ιδιωτικού ιατρεί-ου, όπως συμβαίνει με τους γιατρούς του ΙΚΑ.

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Το σκάνδαλο με τα επιδόματα

16•in•vitro ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Πολιτική υγείας

Διονύσης Φιλιώτης, πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος

Πέρα από τον ορίζοντα της κρίσης

Είναι επιτακτική ανάγκη να ανα-γνωρίσουμε ότι η αντιμετώπιση της κρίσης απαιτεί ένα ισχυρό οικονομικό stimulus, όπως συνέβη και στις ΗΠΑ μετά την

κρίση του 2008. Θα πρέπει οι ελληνικές επι-χειρήσεις να υποστηριχθούν χρηματοοικονο-μικά, όπως συνέβη με τις αμερικανικές, μέσα από συντονισμένες δράσεις των κεντρικών τραπεζικών αρχών της ευρωζώνης και του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Διαφορετικά, το φάντασμα των μη εξυπη-ρετούμενων δανείων και της πτώχευσης θα απλώσει τη σκιά του πάνω από την πραγμα-τική οικονομία με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ανεργία, την κοινωνική συνοχή και την ίδια τη σταθερότητα και την ασφάλεια της χώρας.Η χρηματοοικονομική επέμβαση πρέπει να βρεθεί στην καρδιά μιας δέσμης δυναμι-κών αναπτυξιακών μέτρων. Δυστυχώς όλα αυτά λείπουν από το συζητούμενο «πακέτο μέτρων». Προφανώς ο αναγκαίος εξορθο-

λογισμός των δαπανών δεν είναι αρκετός από μόνος του, καθώς οι συνθήκες βαθιάς ύφεσης απαιτούν γενναία διαρθρωτικά μέτρα και αναδιάταξη της χρηματοοικο-νομικής αρχιτεκτονικής επάνω στην οποία στηρίζεται η πραγματική οικονομία. Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε βάσιμα ότι θα

κοιτάξουμε πέρα από τον ορίζοντα της κρίσης και θα επιτύχουμε την επανεκκίνηση της οικονομίας και τη διάσωση

της χώρας.Η οικονομική κρίση επιβάλλει μακροχρόνιες θυσίες προκειμένου η οικονομία να επιστρέ-ψει σε μια βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία. Εκείνο που χρειαζόμαστε είναι να τεθούν σα-φείς στόχοι και να εφαρμοστεί μια συνεκτική «εθνική» στρατηγική υπέρβασης της κρίσης.Πρωταρχικός στόχος αυτής της «εθνικής στρατηγικής» θα πρέπει να είναι η περι-

φρούρηση της δημόσιας υγείας, ώστε η οικονομική κρίση να μη μετεξελιχθεί σε μια «κρίση υγείας» για μεγάλα τμήματα της ελ-ληνικής κοινωνίας. Απαιτείται γι’ αυτό ένας μεγάλος συνασπισμός και μια ευρεία κινη-τοποίηση από το φαρμακείο και το ιατρείο ώς το νοσοκομείο και το υπουργείο. Οφεί-λουμε να χαράξουμε μια σαφή, βαθιά και ευκρινή «κόκκινη γραμμή» με τις πρακτικές και τις νοοτροπίες που ακόμα και σήμερα επιτρέπουν σε άλλους την ανοχή και σε άλ-λους τη συμμετοχή στα γνωστά φαινόμενα κακοδιαχείρισης και σπατάλης, που απο-στερούν από το εθνικό σύστημα υγείας και από τα ασφαλιστικά ταμεία κρίσιμους πό-ρους. Οφείλουμε ταυτόχρονα να αποφεύ-γουμε τις «εκπτώσεις» στην ποιότητα και την ασφάλεια των παρεχομένων αγαθών και υπηρεσιών. Πρωταρχική μέριμνα πρέπει να είναι η διασφάλιση της άμεσης πρόσβασης των πολιτών σε αρίστης ποιότητας, ασφά-λειας και θεραπευτικής αποτελεσματικότη-τας φάρμακα και θεραπείες.

Μέριμνά μας πρέπει να είναι η διασφάλιση της πρόσβασης των πολιτών σε ασφάλεια, φάρμακα και θεραπείες

18•in•vitro

Με ενδιαφέρειΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Ωτορινολαρυγγολογία

Συνεργάστηκε ο Ιωάννης Χριστόπουλος, διευθυντής ΩΡΛ τμήματος, Ευρωκλινική Παίδων

ΑντιμετώπισηΗ αντιμετώπισΗ ποικίλλει ανάλογα με το χρονικό διάστημα παρουσίας του υγρού στο αφτί, καθώς και με την ηλικία του παιδιού. Οι ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό (με σωστό τρόπο, το κεφάλι πρέπει να είναι σε όρθια θέση και λίγο σκυμμένο προς τα μπρο-στά) πρέπει να αποτελούν την καθημερινή περιποίηση της μύτης, έτσι ώστε να μην πα-ραμένουν μύξες. Αν το παιδί έχει πυώδη ρινί-τιδα (πηχτές κίτρινες ή/και πράσινες μύξες), τότε συνιστώνται τοπικές αντισηπτικές ή/και αντιβιοτικές σταγόνες στη μύτη. Η αναμονή και η επανεκτίμηση από τον παιδίατρο ή τον παιδο-ΩΡΛ τις περισσότερες φορές αρκούν για τη θεραπεία της νόσου. Η χρήση τοπικών ρινικών σπρέι είναι μία σημαντική επιλογή σε παιδιά που έχουν υγρό στο αφτί περισσότερους από 2 μήνες. Σημαντικό είναι να αποφεύγεται η άσκοπη χρήση φαρμάκων, ιδιαίτερα των αντιβιοτι-κών και των αντισταμινικών, εκτός αν υπάρ-χει απόλυτη ένδειξη για να χορηγηθούν. Αν, για παράδειγμα, η εκκριτική ωτίτιδα είναι αποτέλεσμα αλλεργικής ρινίτιδας, τότε χρει-άζεται να χορηγούνται αντισταμινικά, αλλιώς θα πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης, αν συ-νυπάρχει μικροβιακή λοίμωξη του αναπνευ-στικού συστήματος, θα πρέπει να χορηγού-νται αντιβιοτικά για τη λοίμωξη και όχι για το υγρό στο αφτί. Τα βλεννολυτικά, τα αποσυμφορητικά και τα νεότερα αντιφλεγμονώδη έχουν θέση στη θεραπεία της νόσου ανάλογα με την εκτίμη-ση του θεράποντος ιατρού.Τέλος, η χορήγηση κορτιζόνης από το στόμα για μακροχρόνιες περιπτώσεις (συνεχόμε-νη παρουσία υγρού άνω των 3 - 4 μηνών) θα πρέπει να είναι η τελευταία θεραπευτική αγωγή πριν από τη χειρουργική αντιμετώπι-ση. Εξάλλου σημαντική θέση στη θεραπευτική αγωγή κατέχουν οι αναπνευστικές ασκή-σεις. Το μάσημα τσίχλας (χωρίς ζάχαρη, προς αποφυγή οδοντικών προβλημάτων), το φούσκωμα μπαλονιών, η χρήση μιας ειδικής συσκευής (μπαλόνι που φουσκώνεται με τη μύτη) αρκούν σε αρκετές περιπτώσεις για τη θεραπεία της νόσου.

Φαρμακευτική αγωγή Οι φαρμακευτικές αγωγές στη μεγάλη πλει-ονότητα των περιπτώσεων είναι αρκετές για την πλήρη ίαση της εκκριτικής ωτίτιδας. Σπα-νίως το υγρό παραμένει παρά τις θεραπεί-ες, οπότε και η χειρουργική αφαίρεση του υγρού κρίνεται απαραίτητη (δεν συνιστάται χειρουργική παρέμβαση σε περιπτώσεις όπου το υγρό βρίσκεται στο αφτί για λιγό-τερο από 5 - 6 μήνες, εκτός αν συνυπάρχει άλλη ένδειξη χειρουργείου, όπως η υπερτρο-φία των αδενοειδών εκβλαστήσεων).Οι επεμβάσεις που συνήθως γίνονται είναι η μυριγγοτομή (παρακέντηση του τυμπάνου και αναρρόφηση του υγρού) με ή χωρίς τοπο-θέτηση σωληνίσκων αερισμού (καλό είναι να αποφεύγονται όποτε είναι δυνατό), η αδενο-τομή (αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστή-σεων) και σπάνια η αμυγδαλεκτομή.

Εκκριτική ωτίτιδα (υγρό στο μέσο αφτί) είναι η συλλογή άσηπτου υγρού στην κοιλότη-τα του μέσου ωτός (ο χώρος πίσω από το τύμπανο). Ο λό-

γος για τον οποίο το υγρό αυτό συσσωρεύε-ται στο αφτί είναι η απόφραξη της λεγόμενης ευσταχιανής σάλπιγγας (είναι μία οπή, μέσω της οποίας το αφτί επικοινωνεί με το πίσω μέρος της μύτης, εκεί όπου βρίσκονται τα κρεατάκια). Είναι μία πολύ συχνή νόσος, ιδί-ως στην παιδική και στην προσχολική ηλικία.

Οι βασικές αιτίες για την εκκριτική ωτίτιδα είναι:Υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος (ρινίτιδες, λοι-μώξεις από τα κρεατάκια, αμυγδαλίτιδες).• Υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσε-

ων (κρεατάκια).• Ανατομικοί λόγοι λόγω της μικρής ηλικίας

του παιδιού. • Υποτροπιάζουσες οξείες ωτίτιδες (μικροβι-

ακές ή ιογενείς).• Αλλεργική ρινίτιδα (σπανιότερα).

Συμπτώματα Τα συμπτώματα της εκκριτικής ωτίτιδας σχε-τίζονται με την ηλικία του παιδιού: Μέχρι την ηλικία περίπου των 3 ετών η πά-θηση μπορεί να μην έχει ιδιαίτερα συμπτώ-ματα. Συνήθως τα παιδιά τραβούν τα αφτιά

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι επεμ-βάσεις θα πρέπει να

αποφεύγο-νται προ του καλοκαιριού

(αν αυτό είναι εφικτό), γιατί οι λοιμώξεις του ανώτε-ρου ανα-

πνευστικού συστήματος είναι πολύ λιγότερες. Τα μπάνια

στη θάλασ-σα (με το

κεφάλι μέσα στο νερό)

βοηθούν στη θεραπεία της

νόσου

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

τους γιατί τα αισθάνονται βουλωμένα. Σπανί-ως προκαλεί ανησυχία ή/και πόνο (με μορφή σουβλιάς που διαρκεί λίγα λεπτά) και ποτέ πυρετό, εκτός αν συνδυάζεται με λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος. Συνήθως αποτελεί τυχαίο εύρημα σε μια προγραμμα-τισμένη παιδιατρική επίσκεψη.Σε μεγαλύτερα παιδιά (όπου και υπάρχει καλύτερη επικοινωνία με τους γονείς ή το σχολείο) το πιο σταθερό εύρημα είναι η βαρηκοΐα (μερική απώλεια ακοής) και το αί-σθημα πληρότητας (βούλωμα) που προκα-

λεί στο αφτί. Η βαρηκοΐα γίνεται εύκολα αντιλη-πτή γιατί το παιδί ζητάει να του επαναλάβουν τι του είπαν, ρωτάει

συνέχεια «τι;» και «ε;», βάζει πιο δυνατά την τηλεόραση και τη μουσική. Αυτό μπερδεύει αρκετά τους γονείς, που νομίζουν ότι το παι-δί αδιαφορεί, αλλά στην πραγματικότητα δεν τους ακούει καλά. Πρέπει να σημειωθεί ότι η βαρηκοΐα αυτή είναι μετρίου βαθμού και είναι πλήρως ανατάξιμη σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, μόλις επανέλθουν στη φυσιο-λογική κατάσταση τα αφτιά.Τέλος, σπάνια η εκκριτική ωτίτιδα μπορεί να προκαλεί πόνο, ο οποίος είναι παροδικός και τις περισσότερες φορές εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Το μάσημα τσίχλας καιτο φούσκωμα μπαλονιών, αρ-κούν σε αρκετές περιπτώσεις για τη θεραπεία της νόσου

Εκκριτική ωτίτιδα

Αναπνευστικό

in•vitro•19ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Συνεργάστηκε η Αναστασία Μοσχοβάκη, ειδική παθολόγος

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες, η

χρήση τοπι-κών ρινικών απόσυμφο-ρητικών από τον πληθυ-

σμό αυξάνει την άνοιξη.

Η κατάχρησή τους οδηγεί

σε φαρ-μακογενή ρινίτιδα,

λόγω αγγει-οδιαστολής του ρινικού

βλεννογόνου

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή το μπούκωμα ταλαιπωρεί χιλιάδες κόσμου. Χαρακτηρίζεται από ρινική απόφραξη, φτέρνισμα ή ρινική έκκριση και κρατάει αρ-

κετές ημέρες. Η μύτη έχει χαρακτηριστεί ως το «φυσικό air condition» του ανθρώπινου σώμα-τος. Συντελεί στην ύγρανση του εισπνεόμενου αέρα, ενώ κατακρατά άχρηστα στοιχεία, μικρο-οργανισμούς και ρύπους που διαφορετικά θα δρούσαν βλαπτικά στους βρόγχους. Αδένες και εκκριτικά κύτταρα εκκρίνουν τη ζωτική για την απομάκρυνση των άχρηστων σωματιδίων βλέννα. Οι παραρρίνιοι κόλποι συντελούν στην παραγωγή υψηλών ποσοτήτων τοξικών ουσιών για μία πλειάδα ιών, βακτηρίων, μυκήτων και καρκινικών κυττάρων. Κάθε κατάσταση που προκαλεί σοβαρή διαταραχή της «αρχιτεκτο-νικής» της μύτης, υπερέκκριση βλέννας, απώ-λεια της υπάρχουσας ισορροπίας του ρινικού συμπαθητικού - παρασυμπαθητικού συστήμα-τος, προκαλεί τα τόσο συνήθη συμπτώματα της ρινικής απόφραξης, του φταρνίσματος ή της ρινικής έκκρισης.

Πολλές και διαφορετικές αιτίεςΤα παθολογικά προβλήματα και τα νοσήματα που υποκρύπτονται πίσω από το μπούκωμα εί-ναι πολλά και περιλαμβάνουν τα μικρόβια, τους ιούς, τους μύκητες, την αλλεργία, την ηωσινο-φιλική μη αλλεργική ρινίτιδα, τη μη αλλεργική μη ηωσινοφιλική ρινίτιδα, τις ανατομικές ανω-μαλίες, τους πολύποδες της μύτης, ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα, ορισμένα καρκινώματα και όγκους, ενδοκρινολογικές διαταραχές, πα-ρενέργειες φαρμάκων. Ορισμένα από τα αίτια του μπουκώματος έχουν συχνά ή κυρίως εποχι-κό, εαρινό, χαρακτήρα και αποτελούν την αιτία που το μπούκωμα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα που φέρνουν τους ασθε-νείς στο ιατρείο κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Πολλές φορές, όταν μέσα από τη σωστή ιατρική εξέταση και αξιολόγηση αναδύεται μία σαφής εποχική αιτία του προβλήματος, είναι απαραί-τητο να γίνει μία σωστή εποχική διερεύνηση και να ληφθούν ορισμένα εποχικά προληπτικά μέτρα. Το σύνηθες μπούκωμα της άνοιξης οφεί-λεται κυρίως στα παρακάτω αίτια:

Λοιμώξεις του αναπνευστικούΣύμφωνα με μελέτες, οι ιοί είναι το πιο κοινό

αίτιο ρινικής συμφόρησης. Έχουν περιγραφεί ήδη πάνω από διακόσιοι αντιγονικά διαφορε-τικοί ιοί, ικανοί να προκαλέσουν μπούκωμα στον άνθρωπο και καθημερινά ανακαλύπτονται κι άλλοι. Οι ιοί αυτοί μπορεί να προκαλέσουν απλώς μπούκωμα, αλλά και μία ευρεία γκάμα συνδρόμων, όπως φαρυγγίτιδα, απλό κρυολό-γημα, τραχειίτιδα, βρογχιολίτιδα, λαρυγγίτιδα, βρογχίτιδα, πνευμονία, μυοκαρδίτιδα.Άτομα με πτώση του ανοσοποιητικού ανα-πτύσσουν σοβαρότερα σύνδρομα ή μπορεί να αναπτύξουν μικροβιακές επιμολύνσεις και σο-βαρή εξασθένηση στην πορεία μιας ιογενούς λοίμωξης που μπορεί να οδηγήσει ενίοτε στον θάνατο. Έτσι το ιογενές μπούκωμα που δεν λύνεται, μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή των παραρρινίων κόλπων (παραρρινοκολπίτιδα), ωτίτιδα, μηνιγγίτιδα, μικροβιακή πνευμονία, καρδιακή ανεπάρκεια κ.λπ. Οι ιογενείς λοιμώ-ξεις του αναπνευστικού ενδημούν κυρίως τον χειμώνα, αρκετές από αυτές ωστόσο παρουσιά-

ζουν μεγάλες εξάρσεις κατά την άνοιξη. Η πρόληψη της λοιμώδους ρινίτιδας της άνοιξης επιτυγχάνεται με γενικά και ειδικά μέτρα απο-φυγής των λοιμώξεων. Συνιστάται:• Ενίσχυση του ανοσοποιητικού με αποφυγή

καπνού και καλή διατροφή που να περιλαμβά-νει σε σωστή περιεκτικότητα υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη, ζωτικές βιταμίνες, άλατα, αντιοξειδωτικά.

• Αποφυγή χώρων με συνωστισμό και καλό αε-ρισμό τους.

• Καλό πλύσιμο χεριών.• Άριστη αποκατάσταση νοσημάτων που προκα-

λούν αυξημένη ευπάθεια, όπως είναι ο διαβή-της, αιματολογικά νοσήματα κ.ά.

• Εμβολιασμός ομάδων υψηλού κινδύνου.• Αποφυγή λήψης άσκοπης αντιβίωσης, η οποία

αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης ανθεκτι-κών μικροβίων και σοβαρών επιπλοκών.

• Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με το αίτιο και το κλινικό σύνδρομο.

To μπούκωμα στην αλλεργική ρινίτιδα οφείλεται στην υπερβολική ανοσολογική απάντηση του οργανισμού σε ουσίες του περιβάλλοντος που καλούνται αλλεργι-ογόνα.Τα αλλεργιογόνα που προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα, μπορεί να είναι μη εποχικά ή εποχικά. Τα μη εποχικά αλλεργιογόνα επιδρούν όλο τον χρόνο και προκαλούν κλασικά χρόνια ή υποτροπιάζουσα αλλεργική ρινίτιδα ή οξεία μη εποχική αλλεργική ρινίτιδα. Τέτοια αλλεργιο-γόνα είναι χαρακτηριστικά η μούχλα, τα επαγγελματικά αλλεργιογόνα (π.χ. κόλλα, isocyanates), τα τροφι-κά αλλεργιογόνα, το latex. Τα εποχικά αλλεργιογόνα προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα εποχικού χαρακτήρα και

είναι πολύ συνήθη την άνοιξη. Χαρακτηριστικό είναι το εποχικό μπούκωμα από αλλεργία στη γύρη, λόγω της σχετικής ανθοφορίας των φυτών.Η μελέτη των αλλεργιών γίνεται με ειδικές αιματολογι-κές εξετάσεις και μελέτες των εκκρίσεων της μύτης. Η πρόληψη επιτυγχάνεται με την εφαρμογή γενικών και ειδικών μέτρων πρόληψης. Έτσι στην περίπτωση της ρι-νίτιδας της άνοιξης λόγω γύρης συνιστάται:• Αποφυγή καπνού και έκθεσης στη γύρη.• Τα παράθυρα στο αυτοκίνητο και στο σπίτι πρέπει να

διατηρούνται κλειστά.• Τα διπλά τζάμια συχνά βοηθούν.• Τα κλιματιστικά πρέπει να συντηρούνται επαρκώς.

• Ειδικά κλιματιστικά συστήματα για αλλεργικούς δια-σφαλίζουν επαρκή αερισμό του χώρου κατακρατώ-ντας τη γύρη.

• Η γούνα των κατοικίδιων ζώων όταν εκτίθενται στο εξωτερικό περιβάλλον πρέπει να πλένεται και να κα-θαρίζεται.

• Αρκετές περιπτώσεις χρειάζονται ιατρική προφυλα-κτική αγωγή, πριν από την έναρξη της ανθοφορίας από τον Φεβρουάριο.

• Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με το αίτιο και το κλινι-κό σύνδρομο, ενώ ορισμένες ανθεκτικές περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με ειδικά «εμβόλια» απευαισθητο-ποίησης (ανοσοθεραπεία).

Αλλεργική ρινίτιδα

Το μπούκωμα της άνοιξης

(Α)σθενές φύλο20•in•vitro ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Eυαίσθητοι άνδρες Γράφει o Νίκος Σταυρουλλάκις

Συνεργάστηκε η Ευφροσύνη Κουτσοκώστα, ειδική Ψυχολόγος της Υγείας (MSc)

Σε όλες τις ιστορικές εποχές η

ευαισθησία (ευαίσθητος είναι εκεί-

νος που έχει πάρα πολύ αναπτυγμέ-

νες τις αισθή-σεις του)

ήταν ανάλογο χαρακτηρι-

στικό ανδρών και γυναικών, που όμως οι άνδρες την εκδήλωναν με εντελώς

διαφορετικό τρόπο από

ό,τι οι γυναί-κες

Στην αρχαιότητα ο όρος «άνδρας» χρησιμοποιήθηκε συνώνυμα προς τον όρο «άνθρωπος». Ο Ζευς ήταν «πατήρ ανδρών τε, θεών τε» και ο «ανήρ» συγκέντρωνε όλες εκείνες τις αρετές

που τον ανήγαγαν σε «έτερο» των θεών. Η συνέχεια της εξέλιξης του όρου δεν ήταν τυχαία, καθώς κάθε «άνδρας» όφειλε να είναι γενναίος, σκληροτράχη-λος, βίαιος όταν χρειάζεται, ευθύς, λεβέντης, πα-λικάρι, χαρακτηριστικά που σταδιακά φαίνεται ότι τον απομάκρυναν από την «ευαισθησία», δημιουρ-γώντας ένα μάλλον απογυμνωμένο στερεότυπο για το τι θα πει πραγματικά να «είσαι άνδρας»! Στις μέρες μας, η έννοια ευαίσθητος άνδρας συχνά ταυτίζεται με τον υπερσυναισθηματικό, τον άβου-λο, τον άτολμο, τον αδύναμο, εκείνον που είναι εύκολο να «σπάσει». Σε μία άλλη εκδοχή, μπορεί να σημαίνει τον ρομαντικό και διστακτικό, τον λιγό-τερο τολμηρό και «επιθετικό» (με την ευρύτερη έν-νοια), τον όχι τόσο ευθύ και ντόμπρο. Σε ακόμα πιο ακραία μορφή ο ευαίσθητος άνδρας είναι ο ψυχικά αδύνατος, που τελικά είναι άρρωστος.Μπορεί ο άνδρας αυτός στην παρέα να είναι ίσως πιο ήσυχος, κλειστός και εσωστρεφής. Να έχει την εικόνα του «καλού παιδιού». Έτσι, είναι αναμενό-μενο ότι, αν κάτι τον δυσκολέψει ή τον πληγώσει, θα κλειστεί στον εαυτό του και ίσως θα δυσκολευ-τεί να ανακάμψει...

Τι γίνεται τότε;Το βέβαιο είναι ότι αυτός ο τύπος άνδρα πληγώνεται εύκολα, καθώς λειτουργεί πιο πολύ με το συναίσθη-μα (ενώ ο ανδρι-κός τρόπος είναι να λειτουργεί με τη λογική). Έτσι συχνά θεωρείται ότι, όταν αντιμε-τω-

πίσει δυσκολίες ή πληγωθεί, μπορεί να οδηγηθεί ή και να καταλήξει ακόμα και σε κατάθλιψη.Στην περίπτωση αυτή, τα πρότυπα του ανδρισμού καταρρέουν, αφού εσωστρέφεια, κατάθλιψη, νωθρότητα κ.τ.λ. βρίσκονται στον αντίποδα των παραδοσιακών «αρρενωπών» αξιών και ιδιοτήτων (δύναμη, αντοχή, υπεροχή της λογικής, ευθύτητα και ικανότητα).Έτσι γίνεται πολύ συνηθισμένο οι άνδρες να κρύ-βουν τα συναισθήματά τους και ειδικά τα πιο «δύ-σκολα», όπως η θλίψη, ο φόβος, η ανασφάλεια κ.τ.λ., καθώς φοβούνται ότι εφ’ όσον τα φανερώ-σουν «εκτίθενται» στα μάτια των άλλων ανδρών, με κίνδυνο να χαρακτηριστούν αδύναμοι, αλλά και στα μάτια των γυναικών ως λιγότερο ικανοί να ανταγω-νιστούν πιο «αρρενωπούς» άνδρες.

Οι 11 «πληγές» του ανδρικού «εγώ»Με τα ισχύοντα κοινωνικά στερεότυπα, οι άνδρες δεν πληγώνονται εύκολα. Είναι σκληροί ή και αναί-σθητοι σε επιθέσεις. Αυτό δεν σημαίνει οπωσδήπο-

τε ότι δεν έχουν αισθήματα. Οι ψυχολόγοι τονίζουν, πλέον, ότι οι άνδρες αγαπούν και πληγώνονται ακριβώς όπως και οι γυναίκες, ανεξάρτητα από το εάν δεν το δείχνουν ή δεν το λένε. Υπάρχουν και θέματα που άπτονται του «ανδρικού προτύπου», που δύσκολα μπορούν να τα ξεπεράσουν. Πότε;

1Αν κακολογηθούν δημόσια. Κανένας άνθρωπος δεν θέλει να επικρίνεται δημόσια, ειδικότερα

σε χώρους στους οποίους έχει επενδύσει την ύπαρ-ξή του, όπως η εργασία, το περιβάλλον των φίλων του, η οικογένεια.

2Αν δεχθούν κακό σχόλιο για τη μητέρα τους, όσον αφορά στον χαρακτήρα της. Η σχέση των

ανδρών με τη μητέρα είναι σχεδόν ερωτική σε κάθε ηλικία. Κάθε άνδρας έχει συναίσθηση ότι προήλθε από μία γυναίκα.

3Ανάλογη θα είναι η αντίδρασή τους αν ακού-σουν αρνητικό σχόλιο για οποιονδήποτε άλλον

έχει «ψηλά» στην καρδιά του. Αν οι άνθρωποι με τους οποίους σχετίζονται λοιδορούν τις συνήθειές τους και τους το δείχνουν. Πολύ περισσότερο η σύ-ντροφός τους.

5Αν αντιληφθούν ότι οι άνθρωποι με τους οποί-ους σχετίζονται δεν τους θεωρούν μοναδικούς

στον κόσμο, καλύτερους από κάθε άλλον που θα μπορούσαν να συναντήσουν.

6Αν ακούσουν σχόλιο ότι είναι «δειλοί». Η δειλία είναι ένα από τα χειρότερα μειονεκτήματα στον

ανδρικό κόσμο.

7Αν προσβληθούν με «σκληρά» λόγια που, ωστό-σο, ήδη πίστευαν για τον εαυτό τους. Αυτό που

θα τους κάνει να «πονέσουν» ακόμα περισσότερο είναι όταν η κατηγορία συνοδεύεται με λεπτομέ-

ρειες και επιχειρήματα.

8Αν αντιληφθούν ότι γίνονται αντικεί-μενο εκμετάλλευσης. Αν καταλά-

βουν ότι κάποιοι βρίσκονται κοντά τους για την περιουσία τους ή ότι τους

έχουν μόνο για να κάνουν χάρες. Αυτά θα τους κάνουν να νιώσουν

προδομένους και σίγουρα θα «ραγίσει» η καρδιά του.

9Αν γίνονται συνεχώς δέκτες συγκρίσε-

ων με κάποιον που βρίσκεται πλησίον, συγγενικά ή φιλικά,

π.χ. με τον αδερφό τους, τον καλύτε-ρό τους φίλο ή, τέλος, με κάποιον με τον οποίο έχουν

συγκροτήσει κά-ποιο σύμπλεγμα και

τον θεωρούν καλύτερό τους.

10Αν υποστούν αιφνίδιο χωρισμό από τη σύ-ντροφό τους, ιδίως χωρίς εξηγήσεις. Αυτό

που πονάει είναι ότι πιστεύουν ότι δεν υπήρξε ποτέ σοβαρός παράγοντας στη συγκεκριμένη σχέση.

11Αν απατηθούν από τη σύντροφό τους με κάποιον άλλον άντρα. Ο ανδρικός εγωισμός

δεν αντέχει «συγκρίσεις» και θα πάρει αμέσως «φωτιά».

Όταν λυγίζει η ψυχή

ΑντιγήρανσηΝεανικό πρόσωπο

in•vitro•21ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Συνεργάστηκε ο Γιώργος Γαϊτάνης, λέκτορας, Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Η χρήση τοπικών προϊόντων στα νεανικά δέρματα μπορεί να επιτύχει την αναστροφή των πρόωρων βλαβών

Στην υπη-ρεσία της

αντιγήραν-σης και η σύγχρονη κοσμητο-

λογία, που υπόσχεται να δράσει

προλη-πτικά και να «φρε-νάρει» τα

αδυσώπητα σημάδια

του χρόνου. Το σίγουρο,

πάντως, είναι ότι τα καλλυντικά δεν γυρί-ζουν τον

χρόνο πίσω Μία λαμπερή και υγιής επι-δερμίδα είναι η επιθυμία κάθε γυναίκας, ακόμη κι όταν τα χρόνια της πρώτης νεότητας έχουν παρέλθει.

Με την ιατρική έρευνα να έχει κάνει άλματα στον τομέα της αντιγήρανσης, όσες και όσοι θέλουν να δείχνουν νεότεροι ή επιθυμούν να διατηρήσουν την καλή εμφάνιση του δέρματός τους έχουν πια τεράστιες δυνα-τότητες επιλογής. Η γκάμα αντιγηραντικών προϊόντων και θεραπειών είναι πολύ μεγά-λη και συνεχώς διευρύνεται με νέες ιατρι-κές ανακαλύψεις.Οι ειδικοί, μάλιστα, εξηγούν ότι τόσο η χρήση αντιγηραντικών προϊόντων όσο και οι θεραπείες δεν αφορούν μόνο στις ώρι-μες επιδερμίδες. Επισημαίνουν ότι η χρήση τοπικών προϊόντων στα νεανικά δέρματα μπορεί να επιτύχει την αναστροφή των πρό-ωρων βλαβών καθώς και την πρόληψή τους. Σήμερα το κεφάλαιο αντιγήρανση φαίνεται να ενδιαφέρει, αν όχι εξίσου, τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό και τα δύο φύλα, καθώς δεν είναι πια λίγοι οι άνδρες οι οποίοι χρησι-

μοποιούν προϊόντα περιποίησης, προκειμέ-νου να διατηρήσουν το νεανικό σφρίγος της επιδερμίδας τους.Η γήρανση μπορεί να διακριθεί σε εξωγενή ή ενδογενή ή, αλλιώς, και χρονολογική. Η κυριότερη αιτία εξωγενούς γήρανσης είναι η φωτογήρανση, η οποία προέρχεται κυρίως από τις βλαβερές συνέπειες του καπνού στο δέρμα. Η φωτογήρανση είναι

ο συνδυασμός ευαισθησίας του δέρματος στον ήλιο ή τεχνητές πηγές ακτινοβο-λίας (σολάριουμ) και χρόνου έκθε-

σης σε αυτά. Για παράδειγμα, μια ανοιχτό-χρωμη αθλήτρια στίβου ή μία νεαρή λάτρις της ηλιοθεραπείας μπορούν να εμφανί-σουν πολύ γρήγορα σημάδια γήρανσης (αλλαγή στο χρώμα του δέρματος, ηλιακές φακές [φακίδες], δυσχρωμίες [μέλασμα]) και να χρειαστεί έναρξη αντίστοιχων θε-ραπειών πριν από την ηλικία των τριάντα χρόνων.

Δεκαετία και «επίθεση»Στο τέλοΣ της δεκαετίας των τριάντα δυνα-μικές ρυτίδες στο μεσόφρυδο και στα μάτια μπορεί να έχουν εμφανιστεί και να δίνουν μια «κουρασμένη» όψη στη γυναίκα. Στα τέλη της δεκαετίας των σαράντα ενδέχεται να έχουν αρ-χίσει οι βαρυτικές (χρόνια επίδραση της βαρύ-τητας στους ιστούς) αλλαγές, με την εμφάνιση χαλάρωσης κάτω από το πηγούνι ή αλλαγές στο υποδόριο λίπος, που γίνονται ορατές ως πλεο-νάζων ιστός («σακούλες») στα κάτω βλέφαρα. Στα τέλη των 60 χρόνων, εκτός από την αυξη-μένη ένταση των παραπάνω προβλημάτων, μπορούμε να έχουμε και αλλαγές στα υποκεί-μενα οστά, που εντείνουν φαινόμενα πιθανής χαλάρωσης. Το μεγαλύτερο κέρδος που μπορεί να έχει μία γυναίκα ξεκινώντας τη διαδικασία της αντιγήρανσης νωρίς είναι η αναστροφή των προβλημάτων που αφορούν στην πρόωρη γή-ρανση του δέρματος αλλά και η συνείδηση των μεθόδων πρόληψης και συστηματικής εφαρμο-γής τους.

Άνδρες και αγωγές αντιγήρανσης έίναί αλήθέία ότι σπάνια απασχολεί τους άντρες η γήρανση πριν από την ηλικία των τριάντα. Μοναδική εξαίρεση σε αυτό αποτε-λεί η εμφάνιση ανδρογεννητικής αλωπεκίας. Ωστόσο, όλο και πιο πολλοί άντρες καταφεύ-γουν στους ειδικούς για την αντιμετώπιση προβλημάτων γήρανσης, γεγονός που γίνεται αντιληπτό κι από την αύξηση στην ποικιλία των καλλυντικών που απευθύνονται αποκλειστικά σε άντρες. Τι μπορούν να κάνουν, όμως, όσες και όσοι άργησαν να ξεκινήσουν κάποια αγωγή αντιγήρανσης; Υπάρχει τρόπος να ανακτήσουν τον «χαμένο χρόνο»; Οι ειδικοί απαντούν ότι ποτέ δεν είναι αργά, υπό την έννοια ότι είναι προτιμότερο να ξεκινήσουν οι ενδιαφερόμενοι, έστω και αργά, παρά να μην κάνουν απολύτως τίποτα. Επισημαίνουν δε ότι οι αντιγηραντικές αγωγές στοχεύουν στην αναστροφή του υπάρ-χοντος προβλήματος, ωστόσο δεν σημαίνει ότι σταματούν και τον χρόνο. Έτσι οι ενδιαφερόμε-νοι θα έχουν πάντα ένα καλύτερο αποτέλεσμα, εφόσον η θεραπεία στοχεύει στις εκάστοτε ανάγκες τους.

Συμβουλές για υγιή επιδερμίδα> Αποφύγετε την άσκοπη έκθεση στον ήλιο

και τις τεχνητές πηγές ακτινοβολίας.

> Χρησιμοποιείτε τακτικά αντηλιακά προϊόντα, καθώς η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι αθροιστική, όπως τα χιλιόμετρα που διανύει ένα αυτοκίνητο..

> Μετά την ηλικία των τριάντα χρησιμοποιήστε και προϊόντα που προλαμβάνουν - αναστρέ-φουν τη γήρανση, όπως κρέμες με ρετινο-ειδή.

Νικήστε τον χρόνο

22•in•vitro

Ηealthy tipsΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Για μακροζωία

Kάντε τακτικά τσεκ-απ. Ακο-λουθήστε τις συμβουλές των ειδικών

και ρίξτε βάρος στην πρόληψη.

Άλλωστε, η πρόληψη εί-ναι η καλύτε-ρη θεραπεία

και το τσεκ-απ δεν πρέπει να

το αναβάλ-λετε.

goodΓελάστε όσο πιο πολύ μπορείτε! Το γέλιο μει-ώνει τα επίπεδα του στρες και απελευθερώ-νει ενδορφίνες που βελτιώνουν τη διάθεσή μας, ενώ βελτιώνει και την κυκλοφορία του αίματος.

Μετακομίστε στην εξοχή, εάν δεν μπορείτε άλλο τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Η ζωή στην εξοχή είναι λιγό-τερο πιεστική, προσφέρει περισσότερη ενέργεια και οι στατιστικές δείχνουν πως οι άνθρωποι που ζουν σε αγροτικές περιοχές ζουν περισσότερο από τους κα-τοίκους των πόλεων.

Γυμναστείτε! Η καλή φυσική κατάσταση είναι σημαντική για τον οργανισμό μας, ενώ η γιόγκα ειδικότερα έχει αποδειχτεί πως ρίχνει την υψη-λή πίεση και τους παλμούς της καρδιάς, μειώνει το στρες και προστατεύει το σώμα μας από ασθένειες.

Κάντε φίλους. Η συντροφικότητα, η φιλία και η στορ-γή, σύμφωνα με έρευνες, μας βοηθούν να ξεπερά-σουμε πολλά προβλήματα υγείας, γεγονός που κατ’ επέκταση αυξάνει το προσδόκιμο ζωής.

Παντρευτείτε! Πρόσφατη έρευνα απέδειξε πως το να

παντρευτούμε – και το να παραμείνουμε παντρεμέ-

νοι... – αυξάνει το προσδό-κιμο ζωής ενός ανθρώπου. Το διαζύγιο, από την άλλη,

«κλέβει» χρόνια.

Πιείτε λίγο κόκκινο κρασί. Η τακτική κα-τανάλωση κόκκινου κρασιού παρέχει στο σώμα αντιοξειδωτικά που προστατεύουν την καρδιά.

Προτιμήστε τη μεσογεια-κή διατροφή και ειδικότε-

ρα το παρθένο ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα λαχανικά και

τα φρούτα. Όσοι επιλέγουν μεσογειακή διατροφή έχουν λι-

γότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα και λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν σοβαρό πνευμονικό νόσημα, από όσους προτιμούν μία διατροφή με πολλά βορειοευρωπαϊ-κά στοιχεία.

Κοιμηθείτε πολύ. Ο καλός ύπνος αυξάνει τη συγκέντρω-ση, βελτιώνει την εμφάνιση και δίνει ώθηση στο ανοσοποι-ητικό μας σύστημα, αυξάνο-

ντας το προσδόκιμο ζωής.

Αποκτήστε ένα κατοικίδιο ζωά-

κι. Τα κατοικίδια είναι ένας καλός τρόπος για να νι-

κήσετε την κα-τάθλιψη, την υψηλή πίεση

και το άγχος.

IN•VITRO•23ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

badΜην είστε απαισιό-δοξοι. Η αρνητική ενέργεια µπορεί να

βλάψει την υγεία µας,

ενώ η θετική στάση ζωής είναι ελιξή-ριο µακρο-

ζωίας.

Μην ξεχνάτε ποτέ τη ζώνη ασφαλείας και το κράνος, όταν οδηγείτε. Χωρίς υπερβολή, σώζουν ζωές και αποτρέπουν τα δυστυχή-ματα, στα οποία δυστυχώς έχουμε πρω-

τιές στην Ευρώπη.

Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ. Η υπερκατανάλωση των αλκοολού-χων είναι γνωστό πως βλάπτει τον οργανισμό μας, πολλές φορές και

ανεπανόρθωτα.

Μην εκτίθεστε στον ήλιο απερίσκεπτα. Η ηλιο-θεραπεία μπορεί να είναι ωφέλιμη για όλους, μια και προσφέρει στο σώμα βιταμίνη D, αλλά χρειάζεται προσοχή. Δεν πρέπει να ξεχνάτε το αντηλιακό ποτέ γιατί ο κίνδυνος καραδοκεί.

Μην έχετε άγχος. Οι ρυθμοί της καθημερινότητας είναι για τους περισσότερους εξαντλητικοί, αλλά θα μπορούσατε, για παράδειγμα, να μειώσετε το στρες με το να μη μεταφέ-ρετε στο σπίτι τη δουλειά και όσα συμβαίνουν στο γραφείο.

Μην «παραµελείτε» τις δυνατότητες του µυαλού σας. Κρατήστε το δραστήριο, καθώς όσο πιο

πολύ το χρησιµοποιείτε τόσο πιο υγιές θα είναι. Σταυρόλεξα, βιβλία, γρίφοι, είναι

όλα εξαιρετικοί τρόποι για να κρατήσετε τον νου σας σε φόρµα.

Αποφύγετε την παχυσαρκία. Το επιπρόσθετο βάρος στο πέρασμα των χρόνων είναι κάποιες φορές αναπόφευκτο, αλλά πρέπει πάντα να μην ξεφεύγουμε από τα όρια. Προσπαθήστε, λοι-πόν, να διατηρήσετε σε φυσιολογικά επίπεδα το βάρος σας, γιατί ως γνωστόν η παχυσαρκία έχει διαπιστωθεί πως μικραίνει και δυσκολεύει τη ζωή μας.

Μην αµελείτε την πίεση και τον διαβήτη σας. Ζητήστε από τον γιατρό σας να ελέγξει την αρ-τηριακή σας πίεση για να µάθετε αν πρέπει να κάνετε κάτι, προκειµένου να µειώ-σετε τις τιµές της και παράλληλα κάντε τεστ για διαβήτη. Εκα-τοµµύρια άνθρωποι έχουν διαβήτη τύπου 2 χωρίς να το ξέρουν.

Κόψτε το κάπνισμα. Είναι γνωστό τοις πάσι πως το τσιγάρο δημιουρ-γεί πολλά προβλήματα στην υγεία μας, ενώ, σύμφωνα με βρετανική μελέτη, όσοι σταμάτησαν να κα-πνίζουν στην ηλικία των 30, είχαν μεγάλες πιθανότητες να ζήσουν μία δεκαετία περισσότερο.

24•IN•VITRO

Cover StoryΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

«Ξεχασμένες» ασθένειες

Συνεργάστηκαν Σωτήρης Τσιόδρας, λοιµωξιολόγος ΚΕΕΛΠΝΟ, και Ματθαίος Φαλάγγας, παθολόγος - λοιµωξιολόγος, αν. καθηγητής Παθολογίας και Λοιµωξιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Tufts

της Βοστώνης, ΗΠΑ, και διευθυντής του Λοιµωξιολογικού Τµήµατος του Ννοσοκοµείου «Ερρίκος Ντυνάν».

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

«Εφιάλτες» από το παρελθόν

IN•VITRO•25ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Περισσότερες πληροφορίες για τις ξεχασμένες ασθένειες στη σελίδα 45

Οι ξεχασµέ-νες νόσοι

ευθύνονται για τον θά-νατο εκα-

τοµµυρίων ανθρώπων - ανάµεσά

τους και πολ-λά παιδιά -

στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική

Αµερική

Δεν υπάρχει µέρα που να µην πλήτ-τεται κάποια χώρα στον κόσµο από ασθένειες που για κάποιο διάστηµα ήταν «ξεχασµένες». Το χειρότερο, δε, είναι ότι αυτές οι νόσοι ευθύνο-

νται για τον θάνατο εκατοµµυρίων ατόµων, ιδιαίτε-ρα στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αµερική. Και µπορεί όλα αυτά να µοιάζουν µακρινά για τους κατοίκους του δυτικού κόσµου, όµως οι ειδικοί του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποι-ούν ότι στο µικρό «παγκόσµιο» χωριό, που είναι σήµερα ο πλανήτης µας, αυτοί οι ξεχασµένοι «δο-λοφόνοι» µπορεί να βρεθούν στην πόρτα µας ανά πάσα στιγµή. Πιο συγκεκριµένα, Έλληνες και ξένοι επιστήµονες έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για επα-νεµφάνιση ασθενειών, όπως η φυµατίωση, η ιλαρά, ο κοκκύτης, η ελονοσία, η µικροβιακή δυσεντερία, η χολέρα, η λέπρα και ο τύφος, στον δυτικό κόσµο. Και ήδη «ξεχασµένες» ασθένειες κάνουν την εµφά-νισή τους στα προηγµένα κράτη, συµπεριλαµβανο-µένης της χώρας µας. Για παράδειγµα το καλααζάρ έχει «χτυπήσει» την Ευρώπη – στη Νότια Ευρώπη το τελευταίο διάστηµα έχουν αναφερθεί περισσό-τερα από 1.600 κρούσµατα σε άτοµα που είναι µο-λυσµένα και µε τον ιό HIV του AIDS.

Τι λέει το ΚΕΕΛΠΝΟΣύµφωνα µε έρευνες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηµάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), οι λαθροµετα-νάστες που εισέρχονται στη χώρα µας µεταφέρουν στις «αποσκευές» τους, στις περισσότερες περι-πτώσεις ερήµην τους, υψηλό λοιµογόνο «φορτίο». Έτσι η Ελλάδα µετατρέπεται σε επικίνδυνο θύλακα νοσηρότητας. Ένας στους δύο λαθροµετανάστες (ποσοστό 47%) έχει φυµατίωση, µια σοβαρή µεταδιδόµενη ασθέ-νεια του αναπνευστικού, η οποία τείνει µεν να εκλείψει στον ελληνικό πληθυσµό, αλλά «ζει και βασιλεύει» στον πληθυσµό των αλλοδαπών που ζουν παράνοµα στη χώρα µας.Εξίσου υψηλό ποσοστό (35,29%) µεταναστών είναι φορείς της ηπατίτιδας Β. Επίσης, λαθροµετανάστες στην περιοχή του Έβρου διαγνώστηκαν σε πολύ µε-γάλο ποσοστό (60%) µε τυφοειδή πυρετό, µια σο-βαρή µολυσµατική νόσο, που µεταδίδεται ταχύτατα µέσω της λήψης τροφής και νερού.Οι ειδικοί του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νο-σηµάτων χαρακτηρίζουν τους παράνοµους µετανά-στες ως µετακινούµενες «βόµβες» για τη δηµόσια υγεία, που κινδυνεύουν µάλιστα να… εκραγούν οπουδήποτε, δεδοµένης της υψηλής κινητικότητας που καταγράφεται σε αυτούς τους πληθυσµούς.

26•in•vitro

Cover StoryΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

«Ξεχασμένες» ασθένειες

Η ελονοσία εμφανίζεται πολύ συχνά στην Αφρική και ευθύνε-ται για τον θάνατο ενός παιδιού κάθε τριάντα δευτερόλε-πτα. Καταγράφονται 300 ώς 500 εκατομμύρια νέα περι-στατικά ετησίως – το 90% στην υποσαχάρια Αφρική – και πεθαίνουν εξαιτίας της νόσου ένα ώς δύο εκατομμύρια άν-θρωποι κάθε χρόνο. H ασθένεια ενδημεί σε περισσότερες από 100 τροπικές και υποτροπικές χώρες, απειλώντας το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού. Μεταδίδεται από τα θηλυκά κουνού-πια του γένους Anopheles. Στο παρελθόν η επιστημονική κοι-νότητα θεωρούσε ότι η ασθένεια προερχόταν από τα έλη, εξ ου και το όνομά της (έλος - νόσος, στα αγγλικά malaria, mal aria, κακός αέρας). Το 1880 επιστήμονες ανακάλυψαν την αιτία του κακού για τη μετάδοση της νόσου σε ένα μονοκύτταρο παράσιτο, που ονομάζεται πλασμώδιο (Plasmodium). Πάντως, σύμφωνα με τους λοιμωξιο-λόγους, το παράσιτο της ελονοσίας μπορεί να παραμείνει «κοιμισμένο» στον οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά η εμ-φάνιση των συμπτωμάτων και άρα η έγκαιρη αντιμετώπιση της νόσου. Τα συμπτώματα (τυπικό παροξυσμικό έντονο ρίγος, υψηλός πυρετός, εφίδρωση, γενική αδιαθεσία, κεφαλαλγία και μυαλγίες) εμφανίζονται συνήθως μία με δύο εβδομάδες μετά το τσίμπημα από το μολυσμένο κουνούπι, αν και κάποιες φορές κάνουν να εμφανιστούν μήνες. Σε ορι-σμένες περιπτώσεις η νόσος μπορεί να συνδεθεί με εν δυνάμει θανατη-φόρες επιπλοκές στους νεφρούς, το ήπαρ, τον εγκέφαλο και το αίμα.

Και στην ΕλλάδαΣτη χώρα μας τα κρούσματα εμφανίζουν μια αύξηση, σύμφωνα με τα όσα έχουν καταγράψει οι αρμόδιοι του ΚΕΕΛΠΝΟ. Το 2011 κατα-γράφηκαν 57 κρούσματα ελονοσίας και τα μισά από αυτά προέ-κυψαν τους καλοκαιρινούς μήνες. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την τελευταία επιδημιολογική έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ, στη Λακωνία, στον Δήμο Ευρώτα, 26 Έλληνες έχουν νοσήσει με ελονοσία, ορισμένοι εκ των οποίων με βαριά συμπτωμα-τολογία. Το παράσιτο «πλασμώδιο» εντοπίστηκε επίσης σε άλλους έξι Έλληνες που νόσησαν (δύο στην Αττική, δύο στην Εύβοια, ένας στη Βοιωτία και ένας στη Λάρισα). Μάλιστα, στην έκθεση οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι είναι η πρώτη φορά από τότε που εκριζώθηκε η ασθένεια από την Ελλάδα που καταγράφεται τόσο υψηλός αριθμός Ελλήνων ασθενών με ελονοσία, και μάλιστα ασθενών που δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ σε περιοχές ενδημικές για τη συγκεκριμένη ασθένεια.

«Ριζώνει» η ελονοσία

Μεμονωμένα περιστατικά λέπρας εμφανί-ζονται στην Ελλάδα, αν και προς το παρόν δεν υπάρχει ανησυχία για περαιτέρω μετά-δοση της νόσου. Η λέπρα είναι μια «ξεχα-σμένη» ασθένεια, που, όμως, μπορεί να θορυβήσει το περιβάλλον, λόγω του στίγμα-τος που συνοδεύει την παρεξηγημένη αυτή νόσο. Η οποία, πλέον, θεραπεύεται πλήρως.Στο τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης του ΚΕΕΛΠΝΟ, το 2011 δηλώ-θηκαν τέσσερα περιστατικά λοίμωξης με mycobacterium leprae σε μέλη της ίδιας οικογένειας αλλοδαπών, που νοσηλεύτη-καν στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ρίου Αχαΐας. Η νόσος από mycobacterium leprae μεταδίδεται εξαιρετικά δύσκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο και καθίσταται μη με-

ταδοτική αμέσως μετά την έναρξη ειδικής θεραπείας. Ο μηχανισμός μετάδοσης της λέπρας είναι η παρατεταμένη στενή επαφή με πάσχοντα και η μετάδοση γίνεται κυρίως με τα ρινικά σταγονίδια.Η ασθένεια εμφανίζεται σε δύο βασικές μορφές: Η λεπρωματώδης και η νευρική, από τις οποίες η πιο βαριά και επικίνδυνη για το περιβάλλον είναι η λεπρωματώδης λέπρα, που αναπτύσσεται στο δέρμα, κυρί-ως στα άκρα και στο πρόσωπο.Το κύριο σύμπτωμα είναι η εμφάνιση μεμο-νωμένων κόκκινων κηλίδων στο δέρμα, που μεγαλώνουν και εξαπλώνονται αργότερα σε όλο το σώμα. Ανάλογα με τον τύπο του δέρματος οι κηλίδες αυτές μπορεί να έχουν και άσπρο χρώμα. Η χροιά του δέρματος σε

Όλα τα περιστατικά που δηλώθηκαν στο ΚΕΕΛΠΝΟ επιβεβαιώ-θηκαν εργαστηριακά στο Εργαστήριο Αναφοράς για την Ελονοσία στην Έδρα Παρασιτολογίας της Εθνικής Σχο-

λής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) και σε όλα έγινε η διάγνωση P. vivax.

Σε ό,τι αφορά τους μετανάστες, το ΚΕΕΛΠΝΟ έχει καταγράψει 25 αλλοδαπούς ασθενείς με ελονοσία. Από αυτούς, οι 18 είναι

από το Πακιστάν, πέντε από τη Ρουμανία, ένας από το Αφγανιστάν και ένας από το Μαρόκο. Κατά δήλωσή τους, οι περισσότεροι αλλο-δαποί δεν έχουν ιστορικό ταξιδιού εκτός Ελλάδας τα τελευταία δύο

χρόνια. Υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τη νόσο Η ελονοσία ενδημεί σε περισσότερες από 100 χώρες,

κυρίως της υποσαχάριας Αφρικής και της Ασίας. Στην Ελλάδα η νόσος εκριζώθηκε το 1974, έπειτα από εντατικό

και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946-1960). Έκτοτε καταγράφονται στην Ελλάδα ετησίως περίπου 30-50 περιστατικά που σχετίζονται (στην πλειονότητά τους) με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα. Πολλοί παράγοντες που συνυπάρχουν στη χώρα μας στην παρούσα περίοδο παίζουν σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση κινδύνου της κατά-στασης: (α) Η Ελλάδα αποτελεί τόπο διαμονής και εργασίας μεταναστών από χώρες στις οποίες ενδημεί η νόσος. (β) Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας κυκλοφορούν κουνούπια του εί-δους «ανωφελούς», που αποτελεί το μέσο μετάδοσης της ελονοσίας. (γ) Σημειώνεται αύξηση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, με

συνακόλουθη αύξηση του πληθυσμού και της δραστηριότητας των κουνουπιών.

Όλα τα παραπάνω υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα χάραξης μιας ευρύτερης στρατηγικής για την καταπολέμηση της νόσου,

που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την εντατικοποίηση του προ-γράμματος καταπολέμησης κουνουπιών, την ενημέρωση του κοινού και την ευαισθητοποίηση των γιατρών για την ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας όλων των ασθενών με

ελονοσία. Το ΚΕΕΛΠΝΟ δραστηριοποιείται σε όλους αυτούς τους άξονες για

την αντιμετώπιση του προβλήματος και διερευνά σε βάθος όλα τα κρούσματα που δηλώνονται. Παράλληλα βρίσκεται σε συνεχή επικοι-νωνία και συνεργασία τόσο με το ευρωπαϊκό CDC όσο και με τον Πα-γκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Ο μηχανισμός μετάδοσης της λέπραςαυτά τα σημεία είναι διαφορετική, παρου-σιάζοντας διάφορες διηθήσεις. Τα μαλλιά σταδιακά γίνονται ξηρά και παρατηρείται πτώση των φρυδιών, των βλεφαρίδων και

απώλεια τριχών σε άλλα μέρη του σώματος. Είναι δυνατή και η προ-σβολή εσωτερι-κών οργάνων, όπως το ήπαρ, ο

σπλήνας ή οι όρχεις, και των νευρικών στε-λεχών. Η λέπρα δεν θεωρείται γενικά θανατηφόρα ασθένεια, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε θά-νατο από τις συνέπειές της, δηλαδή μολύν-σεις ή φυματίωση.

Παλιότερα η λέπρα ήταν ο φόβος και ο τρόμος των ανθρώπων. Οι συνέπειές της μπορεί να επιφέρουν θάνατο

in•vitro•27ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Υπαίτια για οκτώ εκατομμύρια κρούσματα και δύο εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο είναι η φυματίωση – οι περισ-σότερες περιπτώσεις καταγράφονται στη Νο-τιοανατολική Ασία, όπου εντοπίζεται το 33% του συνολικού αριθμού των κρουσμάτων, και στην υποσαχάρια Αφρική. Ο Παγκόσμι-ος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι ώς το 2020 ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα έχουν μο-λυνθεί από τη νόσο και 35 εκατομμύρια θα πεθάνουν εξαιτίας της, αν δεν υπάρξουν πιο αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης. Αν και η φυματίωση θεωρείται από τους περισσοτέρους στον αναπτυγμένο κόσμο μια ασθένεια του 20ού αιώνα που εξαλεί-φθηκε μαζί με την ευλογιά, εκείνη παρου-σιάζει εντεινόμενη παρουσία με αύξηση των περιστατικών κατά 10% μέσα στην τελευταία δεκαετία, κυρίως εξαιτίας της εξάπλωσης του AIDS – εκτιμάται ότι το 70% των ατόμων με HIV ή AIDS εμφανίζουν και φυματίωση λόγω του εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματός τους.

Τι είναι και πώς μεταδίδεται η φυματίωσηΗ φυματίωση είναι ένα νόσημα που προκα-λείται από ένα μικρόβιο που λέγεται μυκο-βακτηρίδιο της φυματίωσης και σπανιότε-ρα από άλλους τύπους μυκοβακτηριδίων. Το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε όργανο του σώματος, αλλά συνήθως προσβάλλει τους πνεύμονες.Μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο με

την εισπνοή σταγονιδίων που περιέχουν μυ-κοβακτηρίδια. Οι περισσότεροι που εισπνέ-ουν τα μυκοβακτηρίδια μολύνονται, αλλά ο οργανισμός έχει την ικανότητα να αμυνθεί και να σταματήσει την ανάπτυξή τους. Με αυτόν τον τρόπο τα μυκοβακτηρίδια γίνονται ανενεργά, αλλά παραμένουν στον οργανι-σμό και μπορεί να γίνουν ενεργά αργότερα. Πολλοί άνθρωποι που έχουν μολυνθεί δεν αναπτύσσουν ποτέ φυματίωση. Άλλοι, όμως, που έχουν εξασθενημένο αμυντικό σύστημα μπορεί να αρρωστήσουν στο μέλλον.Η εξέταση Mantoux είναι ο πιο συνηθισμέ-νος τρόπος για να διαπιστωθεί εάν κάποιος έχει μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Υπάρχει και εμβόλιο για τη νόσο και λέγεται BCG. Στη χώρα μας το εμβόλιο περιλαμβάνεται στο Εθνικό Πρό-γραμμα Εμβολιασμών και γίνεται στην ηλι-κία των 6 χρόνων.Η φυματίωση σχεδόν πάντα μπορεί να θε-ραπευθεί, αλλά η θεραπεία περιλαμβάνει αρκετά φάρμακα, που πρέπει να λαμβά-νονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο αριθμός των μικροβίων που πρέπει να «σκοτωθεί» είναι μεγάλος, αλλά και για να αποφευχθεί η ανάπτυξη στελεχών του μυκοβακτηριδίου που είναι ανθεκτικά σε κάποιο φάρμακο. Το γεγονός ότι σήμερα κυκλοφορούν τέτοια ανθεκτι-κά στελέχη αποτελεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, που αντιμετωπίζεται διεθνώς με ιδιαίτερη προσοχή.

Οι λοιμωξιολόγοι θεωρούν ότι χρειάζεται προσοχή και στον κοκκύτη. Πρόκειται για μία εξίσου απειλητική ασθένεια, που θα έπρεπε να έχει εξαφανιστεί χάρις στον μαζικό και συστηματικό εμβολιασμό των βρεφών. Δυστυχώς το εμβόλιο κατά του κοκκύτη αρχίζει να εξασθενεί περίπου δέκα χρόνια μετά την τελευταία χορήγη-σή του. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά, κατά την εφηβική τους ηλικία, χάνουν την προστασία που είχαν λόγω εμβολίου και γίνονται ευάλωτα στη νόσο – κάτι που εξηγεί την αύξηση στα κρούσματα.Σε βρέφη που δεν έχουν ακόμη εμβο-λιαστεί, ο κοκκύτης μπορεί να είναι

θανατηφόρος. Στους έφηβους και στους ενήλικες ο κοκκύτης είναι αιτία σοβα-ρού, παροξυσμικού βήχα, που μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από δύο μήνες. Ο βήχας είναι τόσο δυνατός, που μπορεί να προκαλέσει εμετό, κάταγμα πλευράς ή ακόμη και κήλη.Στην αρχική του φάση ο κοκκύτης (καταρροϊκό στάδιο) παρουσιάζει συ-μπτώματα όπως το κοινό κρυολόγημα. Έπειτα από μία έως δύο εβδομάδες, εμφανίζεται ένας έντονος παροξυσμικός βήχας με επεισόδια δυσκολί-ας της αναπνοής (παροξυσμικό στάδιο). Η διάρκεια της δεύτε-ρης φάσης, του βίαιου βήχα, μπορεί να διαρκέ-σει μέχρι έξι εβδομάδες. Συνήθως δεν υπάρχει πυ-ρετός ή εάν υπάρχει είναι χαμηλός. Στη συνέχεια κατά τη φάση της ανάρρω-σης (στάδιο ανάρρωσης) τα συμπτώ-ματα υποχω-ρούν. Η φάση αυτή είναι δυνατόν να διαρκέσει για μήνες. Στα βρέφη κάτω των έξι μηνών η ασθένεια έχει μια άτυπη παρουσίαση.

Ο εισπνευστικός συριγμός μπορεί να απουσιάζει, ενώ η άπνοια που απειλεί τη ζωή των παιδιών είναι συχνή. Επιπλοκές της νόσου είναι οι σπασμοί, η πνευμονία, η εγκεφαλοπάθεια και ο θάνατος. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, η θνησιμότητα μπορεί να φτάσει μέχρι το 15%. Οι θάνατοι λόγω κοκκύτη είναι συχνότε-ροι σε παιδιά κάτω των 3. Πρέπει να ση-μειώσουμε ότι εάν η διάγνωση της νόσου γίνει στο αρχικό στάδιο, η χορήγηση αντι-βιοτικών, όπως η ερυθρομυκίνη, μπορεί να μειώσει ουσιαστικά τη διάρκειά της. Εάν δοθούν αργότερα, είναι πιθανόν να βελτιωθεί η κλινική εικόνα, όμως δεν υπάρχει θεραπεία που να αποτρέπει την εξέλιξη της νόσου.Η διάγνωση μπορεί να γίνει με βάση την κλινική εικόνα, την καλλιέργεια ρινοφα-ρυγγικού επιχρίσματος, η οποία μπορεί να δείξει το μικρόβιο μπορντετέλα, που

προκαλεί τον κοκκύτη, και με την αναγνώριση στο αίμα των

αντισωμάτων κατά της τοξί-νης του κοκκύτη ή κατά της μπορντετέλας του κοκκύτη. Ο πιο αποτελεσματικός τρό-

πος πρόληψης είναι ο μαζικός εμβολιασμός. Στα άτομα του άμεσου και

στενού περιβάλλοντος ασθενούς που δια-

γνώσθηκε με κοκ-κύτη συνιστάται η χορήγηση ερυ-θρομυκίνης για 10 έως 14 ημέ-ρες, ανεξάρτητα από το εάν έχουν εμβολιαστεί ή όχι. Αυτό γίνεται λόγω του ότι το εμβόλιο δεν προ-σφέρει απόλυτη προφύλαξη και μπορεί διαχρονι-κά να εξασθενεί.Επίσης άτομα που έχουν προ-σβληθεί από την ασθένεια πρέπει να φέρουν μά-σκα προφύλαξης σταγονιδίων, για 5 μέρες μετά την έναρξη αντιβί-ωσης ή μέχρι 3 εβδομάδες μετά την έναρξη του παροξυσμι-κού σταδίου, σε περίπτωση που δεν χορηγηθεί η κατάλληλη αντιμι-

κροβιακή αγωγή.

Προσοχή στον κοκκύτη

Επανεμφάνιση της φυματίωσης

28•IN•VITRO

ΣυνέντευξηΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Χειρουργική τράυματος

Kαθηγητής Χειρουργικής, Ιατρική Σχολή Χάρβαρντ, διευθυντής Τραύµατος, Επείγουσας Χειρουργικής και Αυξηµένης Φροντίδας, Γενικό Νοσοκοµείο Μασαχουσέτης

Στη Βίκυ Καρατζαφέρη

Κύριε Βέλµαχε, την τελευταία 20ετία ζείτε στην Αµερική και τα τελευταία οκτώ χρόνια εργάζεστε στο παλαιότερο και µεγαλύτερο Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο της Ιατρικής Σχολής του Harvard, στο Massachusetts General Hospital. Πώς πήρατε την απόφα-ση να φύγετε από την Ελλάδα και πώς κα-ταφέρατε να φθάσετε αλλά και να ξεχωρί-σετε σε ένα από τα κορυφαία νοσοκοµεία των ΗΠΑ;Ήταν πάντα η επιθυµία µου να αποκτήσω περισσότερες γνώσεις στις ΗΠΑ. Καλώς ή κακώς, το αµερικανικό σύστηµα υγείας – και ιδιαίτερα της Χειρουργικής – θεω-ρείται το πιο εξελιγµένο παγκοσµίως και αντιπροσωπεύει την ιατρική «Μέκκα» για κάθε γιατρό. Η Ελλάδα µαστίζεται από τα γνωστά προβλήµατα. Υπάρχουν άρτιες µο-νάδες, αλλά το σύστηµα νοσεί. Η χειρουρ-γική εκπαίδευση είναι ελλιπής. Αποφάσισα να φύγω διότι αισθανόµουν ανεπαρκώς εκπαιδευµένος. Ιδιαίτερα στον τοµέα που αγαπώ, τη Χειρουργική Τραύµατος, στην εποχή µου η εκπαίδευση ήταν περίπου µη-δενική. Πίστευα ότι µε καλύτερη εκπαίδευ-ση θα προσέφερα περισσότερα όχι µόνο στον εαυτό µου, αλλά και στην πατρίδα µου.Ο δρόµος του µετανάστη δεν είναι ποτέ εύ-

Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως ένα σύστηµα τραύµατος

Ο καθηγητής Χειρουργικής Γεώργιος Βέλµαχος την τελευταία εικοσαετία ζει στην Αµερική. Εργάζεται σε ένα από τα καλύτερα νοσοκοµεία στον κόσµο. Απλός και προσηνής, παραµένει ταπεινός και δεν ξεχνά ότι είναι Έλληνας. Το µεγάλο του πάθος είναι η Χειρουργική Τραύµατος και ήξερε ανέκαθεν ότι θέλει να γίνει χειρουργός. Με πρωτοβουλία του, µάλιστα, το Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο του Harvard ξεκίνησε ένα πρόγραµµα δεύτερης γνώµης σε σοβαρά ιατρικά περιστατικά.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΕΛΜΑΧΟΣ

κολος, ακόµα και εάν είσαι γιατρός. Έπειτα από µια πορεία στη Νότια Αφρική και εκ-παίδευση στο µεγαλύτερο Κέντρο Τραύ-µατος στον κόσµο, στο Γιοχάνεσµπουργκ, πέρασα στην Αµερική. Εκεί µου δόθηκε η ευκαιρία να εξελιχθώ ακαδηµαϊκά στο Πανεπιστήµιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (University of Southern California, Los Angeles). Στο Χάρβαρντ (Harvard) και στο Γενικό Νοσοκοµείο της Μασαχουσέτης (Massachusetts General Hospital) µε προσέλαβαν το 2004 και από τότε εκτελώ χρέη καθηγητή Χειρουργικής, στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, και διευ-θυντή της Κλινικής Τραύµατος, Επείγουσας Χειρουργικής και Αυξηµένης Φροντίδας στο νοσοκοµείο µου.

Είναι γεγονός ότι οι Έλληνες έχουν το ταλέ-ντο να διαπρέπουν στο εξωτερικό. Ωστόσο σε µια συγκυρία τόσο δύσκολη για τη χώρα µας πόσο εύκολο είναι να διατρανώνεις ότι είσαι Έλληνας; Έχετε νιώσει ότι υπάρχει προκατάληψη απέναντί σας;Δεν σταµάτησα ποτέ να αισθάνοµαι περή-φανος για την καταγωγή µου και την ιστο-ρία µου. Αισθάνοµαι λιγότερο χαρούµενος για την τωρινή κατάσταση της Ελλάδας, αλλά αυτό δεν µπορεί ποτέ να καταπνί-ξει το αίσθηµα υπερηφάνειας. Οφείλω να οµολογήσω ότι η θέση µας στο εξωτερικό είναι µάλλον χαµηλή και οι αλλεπάλλη-λες οικονοµικές ανωµαλίες έχουν πλήξει σοβαρά το κύρος µας. Η δική µας αποστο-λή, ως Έλληνες της διασποράς, είναι να απαλύνουµε τα επιθετικά συναισθήµατα εναντίον της Ελλάδας και µε το προσωπικό µας παράδειγµα να τονίζουµε τα κάλλιστα στοιχεία που περικλείονται στην ελληνική ψυχή και διανόηση.

Έχετε δηλώσει ότι η Επείγουσα Χειρουργι-κή Τραύµατος είναι το πάθος σας. Μιλήστε µας για το αντικείµενό σας. Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε προς τα εκεί;Το τραύµα και η επείγουσα αντιµετώπιση στις λεγόµενες χειρουργικές παθήσεις εί-ναι για µένα ο πιο συναρπαστικός τοµέας της επιστήµης µου. Τα περιστατικά είναι πάντοτε περιπεπλεγµένα και χρόνος για προετοιµασία δεν υπάρχει. Ο χειρουργός πρέπει να πάρει δύσκολες και γρήγορες

αποφάσεις. Τα πάντα εξελίσσονται εντός λεπτών και δευτερολέπτων. Η γκάµα της χειρουργικής τεχνικής απλώνεται σε όλο το ανθρώπινο σώµα. Ο χειρουργός τραύ-µατος πρέπει να ξέρει να χειρουργήσει το έντερο, τα νεφρά, την ουροδόχο κύστη, τα πνευµόνια, τα αγγεία, την καρδιά, το συκώτι, όλα τα όργανα. Και αυτό πρέπει να γίνει γρήγορα, υπό ακραίες συνθήκες, ενώ ο άρρωστος αιµορραγεί, πολλές φορές στη µέση της νύχτας, υπό συνθήκες κού-ρασης και περιορισµένης βοήθειας. Δεν µπορώ να φανταστώ τίποτα πιο απαιτητικό αλλά και πιο όµορφο. Η ανταµοιβή τού να σώζεις µια ζωή από βέβαιο θάνατο είναι απερίγραπτη.

Στην Ελλάδα σε ποια φάση βρίσκεται η Χει-ρουργική Τραύµατος; Έχουν γίνει όλα όσα πρέπει να γίνουν ή είµαστε «πίσω»;Η Ελλάδα δεν έχει ένα κρατικό σύστηµα τραύµατος, δεν έχει οµάδες τραύµατος, δεν έχει εκπαιδευµένους χειρουργούς τραύµατος και δεν έχει καλά οργανωµένα κέντρα τραύµατος. Όταν σκεφθούµε ότι η πρώτη αιτία θανάτου σε ηλικίες 4-44 ετών, που αντιπροσωπεύουν το πιο παραγωγικό δυναµικό της χώρας µας, είναι το τραύµα, είναι να απορεί κανείς που το θέµα αυτό έχει παραµεληθεί τόσο πολύ. Χρειαζόµα-στε επειγόντως ένα σύστηµα τραύµατος. Το Πόρισµα της Βουλής των Ελλήνων από το 1996 αναφέρεται µε λεπτοµέρεια σε αυτό το πρόβληµα και στην επιτακτική ανάγκη επίλυσής του.

Το Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο του Harvard ξεκίνησε σε συνεργασία µε το Ιατρικό Αθηνών το Πρόγραµµα Δεύτερης Γνώµης σε σοβαρά ιατρικά περιστατικά. Αν δεν κάνω λάθος, πρόκειται για δική σας ιδέα. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία; Θα αφορά µόνο σε ασθενείς που νοσηλεύ-ονται στο Ιατρικό ή και άλλους από δηµό-σια νοσοκοµεία;Η ιδέα αυτή ξεκίνησε πριν από τρία χρό-νια. Είναι γνωστό ότι οι Έλληνες ασθενείς παίρνουν πολλές γνώµες από πολλούς γιατρούς. Αυτό επιφέρει σύγχυση και απο-δεικνύει την αβεβαιότητα που αισθάνεται ένας ασθενής στο σύστηµα υγείας µας. Πολλοί επιζητούν λύσεις στο εξωτερικό µε

µεγάλη προσωπική ή και κρατική οικονοµι-κή επιβάρυνση. Μέσω του Ολοκληρωµένου Διεπιστηµονικού Προγράµµατος Θεραπευ-τικής Υποστήριξης που παρέχεται από το νοσοκοµείο µας ελπίζω να δώσουµε ένα τέλος στην αβεβαιότητα και µια σηµαντική εναλλακτική λύση στη φυγή από τη χώρα. Θέλω να τονίσω ότι το πρόγραµµα αυτό δεν είναι µια απλή δεύτερη γνώµη. Το όλο ιστορικό του ασθενούς, συµπεριλαµβανο-µένων και των ακτινολογικών, εργαστη-ριακών και παθολογοανατοµικών εξετά-σεων, αναλύεται σε λεπτοµέρεια από µια οµάδα γιατρών του νοσοκοµείου µας που είναι ειδικοί στη συγκεκριµένη πάθηση. Η οµάδα συνδιαλέγεται και συντάσσει µια εµπεριστατωµένη αναφορά για το πλάνο θεραπείας. Βρίσκεται σε επαφή µε τον Έλληνα γιατρό και, εάν ζητηθεί, µε τον Έλληνα ασθενή κατά τη διάρκεια της θερα-πείας. Ο ασθενής αισθάνεται σίγουρος ότι το καλύτερο δυνατό πλάνο έχει σχεδιασθεί και εφαρµόζεται χωρίς το οικονοµικό και ψυχολογικό τίµηµα της µετάβασης σε ένα άλλο κράτος. Αυτό το πρόγραµµα δεν αφο-ρά µόνον στους ασθενείς του Ιατρικού Κέ-ντρου. Περιλαµβάνει όλους τους ασθενείς που θα ζητήσουν τις υπηρεσίες µας.

Πιστεύετε ότι µε αυτήν τη συνεργασία θα µπει ένα «φρένο» σε όλους όσοι φεύγουν για νοσοκοµεία του εξωτερικού; Θα υπάρ-ξει, τελικά, εξοικονόµηση εσόδων για τη χώρα;Όπως ανέφερα παραπάνω, αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός. Δεν µπορούσε να έλθει σε καλύτερη στιγµή. Η χώρα και οι Έλληνες πολίτες µαστίζονται από την οικονοµική κρίση, αλλά δεν χρειάζεται να θυσιάσουν την ποιότητα της υγείας τους για αυτό.

Στην Αµερική οι ασθενείς αναζητούν τη δεύτερη γνώµη ή αυτό είναι ίδιον των Ελ-λήνων, που νιώθουν ανασφάλεια και, τελι-κά, επιλέγουν τη γνώµη που τους αρέσει, ή και τους συµφέρει περισσότερο;Η δεύτερη γνώµη είναι διαδεδοµένη σε όλα τα µήκη και πλάτη της γης. Εν πολλοίς είναι µια σωστή αντίδραση ενός ασθενούς που θέλει να σιγουρευτεί ότι ένα πολύπλο-κο θέµα υγείας τυγχάνει της ιδανικής αντι-µετώπισης. Πρέπει, όµως, να οµολογήσω

ότι στην Ελλάδα έχει προσλάβει επιδηµι-κές διαστάσεις. Οι Έλληνες ασθενείς πραγ-µατικά αναζητούν δεύτερες και τρίτες και τέταρτες γνώµες. Καθώς αυτές είναι συχνά αντιφατικές, ο ασθενής καταλήγει περισ-σότερο συγκεχυµένος παρά βοηθηµένος στο τέλος αυτής της περιπέτειας.

Νοσταλγείτε τον ελληνικό τρόπο ζωής; Υπάρχει περίπτωση να επιστρέψετε στην πατρίδα;Υπάρχουν πτυχές του ελληνικού τρόπου ζωής που είναι αξιοθαύµαστες και άλλες όχι. Στην καινούργια κατάσταση που δια-µορφώνεται θα αλλάξουν πολλά και ο τρό-πος ζωής στην πατρίδα µας θα γίνει πολύ διαφορετικός από ό,τι ξέραµε όταν ήµαστε παιδιά. Πάντως, η Ελλάδα ζει πάντα µέσα µου και είναι ο τόπος που αγαπώ και θέλω να βοηθήσω.

Περιγράψτε µας µία σηµαντική επαγγελµα-τική σας στιγµή στις ΗΠΑ…Η στιγµή που πήρα το γράµµα πρόσκλησης από το Χάρβαρντ. Δεν ήµουν σίγουρος εάν ήταν πραγµατικότητα ή ένα κακόγουστο αστείο. Κρίνοντας από τα επακόλουθα µάλ-λον το εννοούσαν...Μια άλλη σηµαντική στιγµή ήταν η ανάθε-ση της προεδρίας της επιτροπής υποτροφι-ών από το Αµερικανικό Κολλέγιο Χειρουρ-γών. Είµαι αναµεµειγµένος σε διάφορες επιτροπές του Κολλεγίου αλλά από αυτήν τη θέση µπορώ να προσφέρω βοήθεια σε νέους γιατρούς από όλο τον κόσµο και ειδι-κά από την Ελλάδα.

Η πρωτότοκή σας θα σπουδάσει Ιατρική, ακολουθώντας τα χνάρια σας. Τι την έχε-τε συµβουλεύσει; Τι είναι αυτό που κάνει «καλό» έναν γιατρό; Η πρωτότοκη κόρη µου εισήχθη φέτος στο κολέγιο µε προορισµό την Ιατρική Σχολή, άρα θα ακολουθήσει τα χνάρια µου. Για τον γιο µου και για τη δεύτερη κόρη µου δεν έχω, ακόµη, ιδέα, αλλά δεν τους πιέζω προς καµιά κατεύθυνση. Πιστεύω ισχυρά ότι η Ιατρική – και δη η Χειρουργική – πρέ-πει να «ρέει» µέσα σου. Δεν ήξερα ποτέ γιατί θέλω να γίνω χειρουργός. Ήξερα µόνο ότι αυτό ήταν το µοναδικό πράγµα που ήθελα να γίνω και τίποτε άλλο!

IN•VITRO•29ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Όταν κανείς σκεφθεί ότι η πρώτη αιτία θανάτου σε ηλικίες 4-44 ετών,

που αντιπροσωπεύουν το πιο πα-ραγωγικό δυναµικό της χώρας µας,

είναι το τραύµα, είναι να απορεί που το θέµα αυτό έχει παραµεληθεί τόσο πολύ. Χρειαζόµαστε επειγόντως ένα

κρατικό σύστηµα τραύµατος.

Η δική µας αποστολή, ως Έλληνες της διασποράς, είναι σήµερα να

απαλύνουµε τα επιθετικά συναισθή-µατα εναντίον της Ελλάδας και µε το προσωπικό µας παράδειγµα να

τονίζουµε τα κάλλιστα στοιχεία που περικλείονται στην ελληνική ψυχή

και διανόηση.

Το τραύµα και η επείγουσα αντιµε-τώπιση στη χειρουργική είναι για µένα ο πιο συναρπαστικός τοµέας της επιστήµης µου. Τα περιστατικά

είναι πάντοτε περιπλεγµένα και χρόνος για προετοιµασία δεν υπάρ-χει. Ο χειρουργός πρέπει να πάρει

δύσκολες και γρήγορες αποφάσεις, καθώς τα πάντα εξελίσσονται εντός

λεπτών και δευτερολέπτων.

Ο χειρουργός τραύµατος πρέπει να ξέρει να χειρουργήσει όλα τα όργανα. Και αυτό πρέπει να γίνει γρήγορα, υπό

ακραίες συνθήκες, ενώ ο άρρωστος αιµορραγεί, πολλές φορές στη µέση της νύχτας, υπό συνθήκες κούρασης

και περιορισµένης βοήθειας. Δεν µπορώ να φανταστώ τίποτα πιο

απαιτητικό αλλά και πιο όµορφο.

30•in•vitro

ReviewΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Συμπληρώματα διατροφής

Συνεργάστηκε ο Χάρης Δημοσθενόπουλος, MMedSci.SRD κλινικός διαιτολόγος - βιολόγος / προϊστάμενος του Διαιτολογικού Τμήματος στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Τα «SOS» για την ασφαλή χρήση τουςΗ

επιθυμία για ένα καλλίγραμμο σώμα κι ένα λαμπερό πρόσωπο, η δυνατότητα για περισσότερη

ενέργεια, δύναμη, ευεξία, ακόμη και η αντιμετώπιση του καθημερινού στρες, στρέφουν ολοένα και περισσότερους καταναλωτές στη χώρα μας στην τακτική λήψη βιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής. Τα συμπληρώματα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την προβλεπόμενη χρήση τους: α) σε συμπληρώματα διατροφής που είναι διατροφικά προϊόντα, με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας και β) σε τρόφιμα ειδικής διατροφής, τα οποία, λόγω της ειδικής σύνθεσής τους, προορίζονται για ειδική διατροφή συγκεκριμένων ομάδων πληθυσμού. Είναι, πλέον, γνωστό πως η ελληνική διατροφή έχει απομακρυνθεί σημαντικά από τη λεγόμενη «μεσογειακή ή κρητική δίαιτα» και έχει έρθει πιο κοντά στη δυτική, που είναι σαφώς φτωχότερη σε θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες. Επίσης, λόγω των εντατικών ρυθμών της σύγχρονης ζωής, της βιομηχανοποίησης και εντατικοποίησης των καλλιεργειών ή της ύπαρξης ειδικών παθολογικών καταστάσεων, η διατροφή μας αδυνατεί συχνά να καλύψει τις θρεπτικές μας ανάγκες. Μια επαρκής και ποικίλη δίαιτα θα μπορούσε, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, να προσφέρει στον άνθρωπο όλα τα αναγκαία θρεπτικά συστατικά για την καλή ανάπτυξή του και για τη διατήρηση μιας υγιούς ζωής, σε ποσότητες που έχουν καθοριστεί και συνιστώνται από γενικής αποδοχής επιστημονικά δεδομένα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η λήψη των βιταμινών από συμπληρώματα δεν κρίνεται αναγκαία. Η «φυσική» λήψη των βιταμινών από συμπληρώματα δεν διαφέρει από τις βιταμίνες των τροφών – υπό την προϋπόθεση ότι τα συμπληρώματα πληρούν αυστηρούς κανόνες σχεδιασμού και παραγωγής.

Πότε η λήψη τους κρίνεται αναγκαίαΣυμπληρώματα διατροφής μπορούν κατά περίπτωση να λαμβάνουν όλοι, πάντα έπει-τα από εξειδικευμένη σύσταση από ειδικό. Κάποιες χαρακτηριστικές ομάδες που απαιτούν συμπληρώματα είναι:

> Τα άτομα που ακολουθούν μια πολύ αυ-στηρή δίαιτα με πολύ χαμηλές ποσότη-τες λίπους και μπορεί να παρουσιάσουν έλλειψη κάποιων λιποδιαλυτών βιταμι-νών (Α, D, Ε και Κ).

> Όσοι ακολουθούν μια μακροχρόνια αυ-στηρή και περιοριστική δίαιτα πιθανόν να χρειάζονται τη λήψη συμπληρωμά-των διατροφής (κυρίως πολυβιταμι-νούχου συμπληρώματος).

> Να σημειωθεί επίσης ότι οι κα-πνιστές χρειάζονται διπλάσια ποσότητα βιταμίνης C απ’ ό,τι οι μη καπνιστές, και είναι συχνά απαραίτητο να λαμβάνουν συμπλή-ρωμα C.

> Οι αυστηρά χορτοφά-γοι (vegans) που δεν καταναλώνουν ζωικά προϊόντα (αβγά ή γαλα-κτοκομικά) και κινδυ-νεύουν από έλλειψη βιταμίνης Β12.

> Οι γυναίκες στην περίοδο της εγκυμοσύνης, αλλά ίσως και του θηλασμού, μπορεί να χρειαστούν την πρόσληψη συγκεκριμένων συμπληρωμάτων διατροφής (ασβεστίου, φυλλικού, σιδήρου).

> Άτομα που, λόγω προβλημάτων υγείας (π.χ. αλλεργίες), δεν μπορούν να καταναλώσουν ορισμένες τροφές, όπως, για παράδειγμα, τα γαλακτοκομικά.

> Ασθενείς στη φάση ανάρρωσης από κάποια ασθένεια ή μια χειρουργική επέμβαση, οι οποίοι πιθανόν να μην παίρνουν από τη διατροφή τους αρκετές βιταμίνες ή ιχνοστοιχεία, λόγω περιορισμένης πρόσληψης τροφής.

Παιδιά και ηλικιωμένοι

Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας είναι, επίσης,

πιθανό να χρειάζονται διατροφικά συμπλη-ρώματα, λόγω αυ-ξημένων αναγκών ή

χαμηλής πρόσληψης τροφής. Για τους αν-

θρώπους της τρίτης ηλικί-ας υπάρχουν συμπληρώματα π.χ.

ασβεστίου, μαγνησίου, σιδήρου, λουτεΐνης, Β12, αντιοξειδωτικών συστα-

τικών, ωμέγα - 3 λιπαρών οξέων, τα οποία προλαμβάνουν, αλλά και αντιμετωπίζουν παθο-

λογικές καταστάσεις που εμφανίζονται συχνά σε αυ-τήν την ηλικία. Όσον αφορά στα παιδιά, τα τελευταία

χρόνια άρχισαν να παρουσιάζονται φαινόμενα έλλειψης π.χ. σιδήρου, ψευδαργύρου, ιωδίου, βιταμίνης Β12 και φολικού οξέος. Οι διατροφικές αυτές ανεπάρκειες μπορούν να διορθωθούν με τη λήψη συμπληρωμάτων, αν ο γιατρός το θεωρήσει απαραίτητο. Σήμερα υπάρχουν στην αγορά αρκετά συμπληρώματα διατροφής για παιδιά, τα οποία, ωστόσο, δεν υποκαθιστούν μια πλήρη, υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή.

in•vitro•31ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Η προ-μήθεια

συμπλη-ρωμάτων

διατροφής αμφιβόλου ποιότητας

μέσω Ιντερ-νετ ενο-

χοποιείται για σοβαρά προβλήμα-τα υγείας, ακόμη και για θανά-

τους

Μαρία Σκουρολιάκου, Α’ αντιπρόεδρος ΕΟΦ, επίκουρη καθηγήτρια Χαροκόπειου Πανε-

πιστημίου, κλινική φαρμακοποιός

«Τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι χρή-σιμα, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που η διατροφή μας

δεν είναι ισορροπημένη και υπάρχει πιθανότητα ελλείψεων σε θρεπτικά συστατικά. Όμως, για να

είναι χρήσιμα και αποτελεσματικά θα πρέπει να χορηγούνται με τη σύσταση επαγγελματία υγεί-

ας (διαιτολόγου, ιατρού). Η αξιολόγησητης διατροφικής πρόσληψης και των διατρο-

φικών αναγκών είναι απαραίτητη για να εκτι-μηθεί η ανάγκη λήψης συμπληρώματος. Επίσης, θα πρέπει να αξιολογηθούν πιθα-νά συμπτώματα, παθήσεις, λήψη φαρμά-κων που πιθανά να αλληλεπιδρούν με το συμπλήρωμα, προκειμένου να καθορι-στεί το είδος, η δοσολογία και η διάρκεια θεραπείας με το συμπλήρωμα.Σε περιπτώσεις που η διατροφή είναι

επαρκής και ισορροπημένη δεν συστήνε-ται η χρήση συμπληρωμάτων, καθώς είναι

αναίτια και πιθανά επικίνδυνη ενώ, σε περι-πτώσεις διατροφικών ελλείψεων, η χρήση των κατάλ-

ληλων συμπληρωμάτων μπορεί να ωφελήσει την υγεία. Απαιτείται όμως η σύμφωνη γνώμη ειδικού, η τήρηση των

οδηγιών λήψης και η διακοπή όταν κριθεί ότι ολοκληρώθηκαν οι στόχοι της συμπληρωματικής αγωγής.

Πρέπει, όμως, να τονιστεί ότι τα συμπληρώματα διατροφής δεν αντικαθιστούν γεύματα ή τρόφιμα, εφόσον δεν περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που περι-έχει ένα γεύμα ή ένα τρόφιμο. Οι παρενέργειες των συμπληρωμάτων οφείλονται είτε σε υπερδοσολογία είτε σε τοξικότητα του συμπληρώματος. Για να αποφευ-χθούν οι ανεπιθύμητες ενέργειες ο καταναλωτής θα πρέπει να συμβουλεύεται επαγγελματία υγείας ώστε να επιλέξει το κατάλληλο σκεύασμα, τη δόση και τη διάρκεια της θεραπείας. Επίσης, το κοινό θα πρέπει να διαβάζει τις οδηγίες που συνοδεύουν το σκεύασμα, να καταγράφει οποιαδήποτε παρενέργεια ή σύμπτω-μα, και να ενημερώνει τον ειδικό».

Τι πρέπει να προσέχουμε Για κάθε συμπλήρωμα υπάρχει ειδική σύσταση για την ενδεικτική ποσότητα λήψης, τη συχνότητα και τη λήψη σε σχέση με την ώρα των γευμάτων, πληροφορίες που πρέ-πει να τηρούνται από όλους που παίρνουν συμπληρώματα. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι υπάρχουν βιτα-μίνες που αποθηκεύονται στον οργανισμό (οι λιποδιαλυ-τές Α, E, D και Κ), που μπορεί να αποδειχτούν επικίνδυνες και τοξικές, αν λάβουμε μεγαλύτερες ποσότητες από τις συνιστώμενες για μεγάλο διάστημα. Όλες οι άλλες βιτα-μίνες, που είναι υδατοδιαλυτές, αποβάλλονται από τον οργανισμό, όταν η λήψη τους υπερβαίνει τις αναγκαίες ποσότητες. Σε τεράστιες δόσεις, ωστόσο, μπορεί και αυ-τές να είναι επιβαρυντικές για τον οργανισμό.

Προσοχή στη σήμανσηΗ σήμανση των συμπληρωμάτων διατροφής πρέπει να ακολουθεί τους περί Σήμανσης, Παρουσίασης και Δια-φήμισης Τροφίμων Κανονισμούς του 2002, όπως αυτοί εκάστοτε τροποποιούνται ή αντικαθίστανται, καθώς επίσης και τις νέες πρόνοιες των κανονισμών για τα συμπληρώματα διατροφής (κανονισμός αρ. 12). Η πιο σημαντική απαγόρευση σε αυτόν τον κανονισμό είναι η ανα-γραφή ισχυρισμών ή ενδείξεων στη σήμανση, στη διαφήμιση ή στην παρουσίαση των συμπλη-ρωμάτων διατροφής, που υπονοούν άμεσα ή έμμε-σα την πρόληψη, αγωγή ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου και να μην αναφέ-ρουν τέτοιες ιδιότητες. Έτσι, στις ετικέτες απαγορεύεται να αναγράφονται ισχυ-ρισμοί όπως: «Καίει το λίπος», «αδυνα-τίζει», «νικάει τον καρκίνο», «χορταίνει χωρίς να παχαίνει», «θεραπεύ-ει», «καταπολεμάει τη χοληστε-ρίνη» κ.ά. Την ίδια στιγμή πρέπει να αναγράφονται τα ακόλουθα ώστε να ενημερώνεται ο καταναλωτής: Συνιστώ-μενη καθημερινή ποσότητα που μπορεί ο καταναλωτής να λαμβάνει, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος για την υγεία του. Επιπλέον, να ανα-γράφονται σαφείς επισημάνσεις ότι πρόκειται για «Συμπλήρωμα Διατροφής», ότι δεν πρέπει να καταναλώ-νεται μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη δοσολογία, πως το προϊόν δεν αποτελεί υποκατάστατο της κανονικής δίαιτας. Και, τέλος, να περιλαμβάνονται πίνακες με την περιεκτι-κότητα του προϊόντος σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία ή άλλα συστατικά. Αλλά και ποσοστιαίες μονάδες περιεκτικότη-τας σε σχέση με τις ισχύουσες συστάσεις.

ΕΟΦ: «Επικίνδυνα τα συμπληρώματα που αγοράζονται μέσω διαδικτύου»

Αξιολόγηση διατροφικών αναγκών

Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων υπογραμμίζει ότι «είναι πλαστά, νο-θευμένα και πολύ συχνά επικίνδυ-να για την υγεία των καταναλωτών, πάνω από το 50% των σκευασμά-των (φαρμάκων και συμπληρωμάτων διατροφής) που διακινούνται μέσω διαδικτύου, σύμφωνα με αξιόπιστες διεθνείς εκτιμήσεις». Εξηγεί, μάλιστα, ότι τα σκευάσματα που διακινούνται παράνομα από τις ηλεκτρονικές σε-λίδες είναι ως επί το πλείστον χάπια αδυνατίσματος, φάρμακα για τη στυ-τική δυσλειτουργία και συμπληρώμα-τα διατροφής με διάφορες ιδιότητες. Αναφέρει ότι πολλές φορές περιέ-χουν ουσίες, που δεν αναγράφονται στη συσκευασία τους, με αποτέλεσμα ο χρήστης να εκδηλώνει αλλεργικές αντιδράσεις ή άλλες ανεπιθύμητες

ενέργειες, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στον θάνατο. Για παράδειγ-μα, πολλά προϊόντα αδυνατίσματος συχνά περιέχουν τη δραστική ουσία σιβουτραμίνη, η οποία αποσύρθηκε τον Ιανουάριο 2010 με απόφαση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες λόγω σοβαρών παρενεργειών στο καρδιαγ-γειακό σύστημα (κίνδυνος εγκεφαλι-κού επεισοδίου, καρδιακής προσβο-λής κ.τ.λ.). Επίσης, τα ενισχυτικά της στύσης συχνά περιέχουν σιλντεναφί-λη, η οποία δημιουργεί σοβαρή υπό-ταση και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τους πάσχοντες από καρδιολογικά νοσήματα. Τέλος, πολλά συμπληρώ-ματα διατροφής περιέχουν αναβολι-κές ουσίες, με ολέθρια αποτελέσματα στην ανεξέλεγκτη χρήση τους.

32•in•vitro

Γνωρίζεις ότι... ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Νέα φάρμακα

Χάπι news

Πειραματικό φάρμακο για τον καρκίνο στο πάγκρεας Ελπίδες στους ασθενείς με καρ-

κίνο του παγκρέατος δίνει η χημει-οθεραπεία με γεμσιταμπίνη, σε συνδυασμό με ένα πειραματικό φάρμακο, που ονομά-ζεται MRK003. Η συνδυαστική αγωγή, που σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα, βρίσκεται στη φάση των κλινικών δοκιμών, προκειμένου να ερευνηθεί αν θα μπορούσε να αποτελέσει νέα επιλογή αγωγής για τους συγκεκριμένους ασθενείς. Αν και για την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου θα απαιτηθεί κάποιος χρόνος, ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι οι όγκοι ενός ασθενούς 41 ετών από τη Βρετανία, που υποβάλλεται στην αγωγή από τον Μάιο του 2011, έχουν μειωθεί.

Νέα γενόσημα για Alzheimer & λοιμώξεις Δύο καινούργια γενόσημα

σκευάσματα αναμένεται να κυκλοφορήσουν στην αγορά από μια αμιγώς ελληνική φαρμακοβιομηχανία. Το πρώτο αφορά στη συμπτωματική θεραπεία ήπιας έως μέτριας βαρύ-τητας άνοιας Alzheimer. Η δραστι-κή ουσία του σκευάσματος είναι η ριβαστιγμίνη. Το δεύτερο είναι ένα αντιβακτηριακό, με δραστική ουσία τη λεβοφλοξασίνη, που ενδείκνυται για τη θεραπεία ήπιων έως σοβαρών λοιμώξεων του ουροποιογεννητικού και αναπνευστικού συστήματος σε ενήλικες και θα κυκλοφορήσει το πρώτο εξάμηνο του 2012.

Επέκταση θεραπείας για τους GISTΗ Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την επέκταση της επικουρικής (μετεγχει-

ρητικής) θεραπείας με imatinib στα 3 χρόνια για ενήλικες ασθενείς με στρωματικούς όγκους του γαστρεντερικού συστήματος (GIST), θε-τικούς στην πρωτεΐνη ΚΙΤ (KIT+), οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια συμμετοχής της μελέτης. Το συγκεκρι-μένο εκτεταμένο θεραπευτικό σχήμα βελτιώνει τα ποσοστά επιβίωσης χωρίς υποτροπή, καθώς και της συνολικής επιβίωσης των ασθενών, σε σχέση με αυτούς τους ασθενείς που έλαβαν τη θεραπεία για έναν χρόνο μετεγχειρητικά. Οι στρωματικοί όγκοι του γαστρεντερικού είναι ένας σπάνιος, απειλητικός για τη ζωή καρκίνος της γαστρεντερι-κής οδού. Η διάγνωση είναι συχνά δύσκολη, γιατί μπορεί να μην προκαλούνται συμπτώματα.

«Αποδεκτή έγινε η αίτη-ση για χορή-γηση άδειας κυκλοφορίας τής από του

στόματος χο-ρηγούμενης τεριφλου-νομίδης ως θεραπείας υποτροπι-αζουσών

μορφών της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Ανώτερη αποτελεσματικότητα της λινεζολίδης έναντι της βανκομυκίνης για τη νοσοκομειακή πνευμονία, που οφείλεται στον ανθεκτικό στη μεθικιλλίνη Χρυσίζων Σταφυλόκοκκο (MRSA) κα-τέδειξαν τα αποτελέσματα της μελέτης ZEPHyR, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο «Clinical Infectious Diseases». Η νοσοκομειακή πνευμονία, που προκαλείται συνήθως από βακτήρια, είναι μια επίκτητη νοσοκομειακή λοίμωξη των πνευμό-νων. Η επίπτωση των νοσοκομειακών λοιμώξε-ων στη διάρκεια της νοσηλείας και η θνητότη-τα εξαρτάται από τον τύπο της λοίμωξης και η αντιμετώπισή τους καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολη, εξαιτίας της αύξησης των ανθεκτικών

στα αντιβιοτικά μικροοργανισμών. Η διεθνής μελέτη φάσης IV ZEPHyR είναι η μεγαλύτερη μελέτη που έχει διεξαχθεί μεταξύ ασθενών με νοσοκομειακή πνευμονία οφειλόμενη σε MRSA, στην οποία συμμετείχαν 1.225 ασθενείς από το 2004 έως και το 2010. Τα ευρήματά της έδειξαν συγκεκριμένα ότι το ποσοστό κλινικής επιτυχίας στο τέλος της μελέτης, για τους ασθενείς που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με λενιζολίδη, ήταν 57,6%, σε σύγκριση με το 46,6% για ασθενείς που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με βανκομυκίνη, ενώ οι συνολικές ανεπιθύμητες ενέργειες και οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν παρεμ-φερείς μεταξύ των ομάδων.

Αντιμετώπιση της νοσοκομειακής πνευμονίας

Ουσία μειώνει το σίδηρο σε θαλασσαιμικούς ασθενείς Ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα της μελέ-της THALASSA για τους ασθενείς με μη-μεταγγισιοεξαρτώμενη θαλασσαιμία, η οποία εξέτασε τα οφέλη του χηλικού παράγοντα deferasirox. Τα ευρήματα, που παρουσιάστηκαν στο 53ο Συνέδριο της Αμερικάνικης Αιματολο-γικής Εταιρείας, έδειξαν σημαντική μείωση της συγκέντρωσης σιδήρου στο ήπαρ των συγκε-κριμένων ασθενών, συγκριτικά με την ομάδα που έλαβε εικονικό φάρμακο. Τα δεδομένα της μελέτης θα αποτελέσουν βάση για την υποβο-λή του φακέλου προς έγκριση σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ο όρος θαλασσαιμία αναφέρεται σε μια ομάδα γενετικών αιματολογικών διαταραχών, οι οποίες επηρεάζουν την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και προκαλούν αναιμία.

Νέα θεραπεία για τους ασθενείς με διαβήτη ΙΙ και νεφρική ανεπάρκεια Ένα νέο, σημαντικό όπλο διαθέτουν πια οι γιατροί για την αντιμετώπιση των διαβητικών ασθενών που πάσχουν από νεφρολογική ανε-πάρκεια, μετά την έγκριση από τη Ευρωπαϊκή Επιτροπή της βιλνταγλιπτίνης, για τη θεραπεία ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ και μέτρια ή σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια. Η ουσία μέχρι σήμερα χορηγούνταν σε ασθενείς χωρίς πρόβλημα στους νεφρούς τους και σε ασθενείς με ήπιας μορφής νεφρική ανεπάρκεια. Πλέον, η θεραπεία επεκτείνεται και στους ασθενείς με μέτριας ή σοβαρής μορφής νεφρική ανεπάρ-κεια. Η έγκριση δόθηκε μετά τα αποτελέσματα της μεγαλύτερης μελέτης που έχει πραγματο-ποιηθεί μέχρι σήμερα σε έναν αναστολέα της διπεπτιδυλικής πεπτιδάσης 4 σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια.

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Το σούπερ φορµάκιΕΝΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ φορµάκι για µωρά δη-µιούργησε µια εταιρεία. Το Exmobaby, όπως το ονόµασαν, έχει ενσωµατωµένους στο ύφασµά του µια σειρά από αισθητήρες που παρακολουθούν συνεχώς το µωρό. Ελέγχουν τη θερµοκρασία του, τον καρδιακό του ρυθ-µό, την υγρασία και ενηµερώνουν αµέσως τους γονείς αποστέλλοντας τα δεδοµένα µε γραπτά µηνύµατα στα κινητά τηλέφωνά τους ή στα e-mails τους. Εκτός από τις ιατρικές µετρήσεις, το Exmobaby ενηµερώνει πότε το παιδί κοιµάται και πότε είναι ξύπνιο, πότε εί-ναι ήρεµο, πότε κινείται κ.τ.λ. Έτσι οι γονείς µπορούν να συγκεντρώνουν στοιχεία για τη γενικότερη συµπεριφορά του. Τέτοια δεδο-µένα µπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα χρή-σιµα στο να γνωρίζουν οι γονείς πότε πεινάει ή πότε είναι κουρασµένο το µωρό. Το λογι-σµικό που κρύβεται πίσω από τον µηχανισµό είναι έτσι σχεδιασµένο, ώστε να µαθαίνει τις συνήθειες του µωρού όσο περνάει ο καιρός και να προσαρµόζει τις λειτουργίες και τις υπηρεσίες που προσφέρει αναλόγως. Το βιο-φορµάκι πλένεται στο πλυντήριο χω-ρίς να παθαίνει κάτι ο µηχανισµός του.

Μάσκα - φορτιστήςΜΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΑΣΚΑ, που θυµίζει έντονα τη µάσκα ενός από τους πρωταγωνι-στές της δηµοφιλούς σειράς ταινιών επιστη-µονικής φαντασίας Star Wars, µετατρέπει την ανάσα σε πολύτιµη ενέργεια για τη φόρτιση κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών µικροσυσκευών. Η ηλεκτρονική µάσκα έχει στο εσωτερικό της πολλές µικροσκοπικές ανεµογεννήτριες. Η ενέργεια που δηµιουρ-γείται από την κίνησή τους µε τη βοήθεια της ανάσας µεταφέρεται στην αποφορτισµένη συσκευή µέσω ενός καλωδίου. Σύµφωνα µε τον Βραζιλιάνο που την επινόησε, ονόµατι Γιό-κο Πάουλο Λαµόλια, η καινοτόµος ενεργειακή µάσκα µπορεί να χρησιµοποιηθεί οποιαδήπο-τε στιγµή κατά τη διάρκεια της ηµέρας, οτι-δήποτε και αν κάνουµε κάθε φορά. «Ελπίζω το σχέδιο να καταλήξει στη γραµµή παραγωγής και να καταφέρει να συµβάλει στη µείωση του απο-τυπώµατος διοξειδίου του άν-θρακα», ανέφερε ο Λαµόλια. «Μπορεί να χρησιµοποιηθεί κατά τη διάρκεια του ύπνου, της άσκησης ή ακόµα και της ανάγνωσης ενός βιβλί-ου». Εξάλλου πέρα από την ενεργειακή οικονοµία και την προστασία του περιβάλλοντος, η µάσκα προωθεί και τη φυσική άσκηση. Η εκµετάλλευση της ενέργει-ας που προκύπτει από τις διάφορες δραστηρι-ότητες του ανθρώπου και η µετατροπή της σε ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί µια καλή λύση.

Βρετανική εταιρεία δη-µιούργησε ένα τσιπ, το Flycatcher, που, όπως υποστηρί-ζει, µπορεί να συνδέει

ιατρικά εργαλεία ή

µηχανήµατα (στηθο-σκόπια,

συσκευές µέτρησης

πίεσης, σακχάρου

κ.τ.λ.) µε το διαδίκτυο, επιτρέπο-ντας την

άµεση µε-τάδοση των

σχετικών δεδοµένων στους για-

τρούς.

Science

Ένα έξυπνο λογισµικό, το οποίο «µεταφράζει» τις κι-νήσεις της νοηµατικής γλώσ-σας απευθείας σε γραπτές λέξεις, ανέπτυξαν Σκοτσέ-

ζοι επιστήµονες. Σύµφωνα µε τους ερευνητές από το Πανεπιστήµιο του Αµπερντίν, η καινο-τόµος τεχνολογία θα µπορούσε να φέρει επα-νάσταση στην επικοινωνία των κωφών, και πι-θανότατα θα είναι διαθέσιµη σε περίπου έναν χρόνο. Όπως υποστήριξαν, το συγκεκριµένο λογισµικό θα επιτρέπει στους κωφούς να επικοινωνούν ελεύθερα µε τους γύρω τους, χωρίς εκείνοι να χρειάζεται να ξέρουν τη νοη-µατική. Το ηλεκτρονικό πρόγραµµα βασίζεται σε µια κάµερα, η οποία καταγράφει αρχικά τις κινήσεις των χεριών του χρήστη. Στη συνέχεια τα δεδοµένα αυτά αποστέλλονται σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, όπου το ειδικό λογι-σµικό αναλαµβάνει τη «µετάφραση» των κινή-σεων σε λέξεις. «Ένα από τα πλέον καινοτόµα και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συγκεκριµέ-νης τεχνολογίας είναι το γεγονός ότι επιτρέ-πει στα άτοµα που “µιλούν” τη νοηµατική να αναπτύσσουν δικές τους κινήσεις χεριών, οι οποίες θα εκφράζουν συγκεκριµένους όρους που πρέπει να έχουν στο λεξιλόγιό τους (λόγω

δουλειάς για παράδειγµα), αλλά τους οποίους µέχρι τώρα δεν µπορούσαν να εκφράσουν µέσω της βρετανικής νοηµατικής γλώσσας (BSL)», εξηγεί ο δρ Ερνέστο Κοµπατάντζελο, λέκτορας πληροφορικής και ιδρυτής του τε-χνοβλαστού του πανεπιστηµίου, Technabling, που βρίσκεται πίσω από το όλο εγχείρηµα.

Σύντομα και σε appΕπόµενος στόχος των ειδικών είναι να µε-τατρέψουν το βασικό λογισµικό «µετάφρα-σης» της νοηµατικής γλώσσας, γνωστό και ως Portable Sign Language Translator (PSLT), σε µια εύχρηστη εφαρµογή που θα µπορεί να συ-νοδεύει ηλεκτρονικούς υπολογιστές, λάπ-τοπ, ταµπλέτες, smartphones και άλλες φορητές συσκευές. Από την πλευρά του ο ερευνητής µε προβλήµατα ακοής και «οµιλητής» της νο-ηµατικής δρ Τζέιµς Κρίστι έσπευσε να σχολιά-σει: «Το PSLT γεφυρώνει το χάσµα µεταξύ των εκ γενετής κωφών ατόµων, των ατόµων που έχασαν την ακοή τους σε µικρή ηλικία, εκεί-νων που έχασαν την ακοή τους σταδιακά µε την πάροδο των ετών αλλά και των ακουόντων – ιδιαίτερα στην περίπτωση της διαπροσωπι-κής επικοινωνίας ή της οµαδικής επικοινωνίας σε επαγγελµατικό επίπεδο».

Μια νέα µελέτη ειδικών του Πανεπιστηµίου Κολούµπια δείχνει ότι κύτταρα του εντέρου µπορούν να παραγάγουν ινσουλίνη, καταρ-γώντας την ανάγκη µεταµόσχευσης βλα-στικών κυττάρων. Όπως φάνηκε, ορισµένα προγονικά κύτταρα στο έντερο ποντικών έχουν την εκπληκτική ικανότητα να µετα-τρέπονται σε ινσουλινοπαραγωγά κύτταρα,

όταν οι ερευνητές «αποσιωπούσαν» ένα γο-νίδιο – Foxo1. Το «κλειδί» ώστε να µετατρα-πεί το ενδιαφέρον εύρηµα σε θεραπεία για τον άνθρωπο είναι να βρεθεί ένα φάρµακο που θα έχει την ίδια επίδραση στα προγονι-κά κύτταρα του εντέρου, µε εκείνη που έχει η «αποσιώπηση» του γονιδίου Foxo1 στα ποντίκια.

Ινσουλίνη από κύτταρα

IN•VITRO•33ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΤεχνολογίαΓράφει η Βασιλική Μανιάτη

Λογισµικό για τη νοηµατική

34•IN•VITRO ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Ρεπορτάζ Χρόνια Νεφρική Νόσος

Συνεργάστηκε ο Χρήστος Ιατρού, πρόεδρος της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας

Γράφει η Ηλέκτρα Αλευρίτη

Το πρόβληµα της έλλειψης µοσχευ-µάτων νεφρού είναι ανησυχητικό στη χώρα µας, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη, όσον αφορά στη δω-

ρεά οργάνων από µη ζώντες δότες. Συγκεκριµέ-να, ο µέσος αριθµός των δοτών ανά εκατοµµύριο πληθυσµού στην Ελλάδα τη δεκαετία 2001-2011 ήταν τρεις φορές µικρότερος συγκριτικά µε τον µέσο όρο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι ειδικοί, η πιθανότητα να βρεθούµε στην ανάγκη µεταµό-σχευσης, κάποια στιγµή στη ζωή µας, φαίνεται να είναι µεγαλύτερη από τη διάθεση για δωρεά νεφρικών µοσχευµάτων µετά θάνατον.

«Χαμένα» μοσχεύματαΔεκάδες χιλιάδες µοσχεύµατα νεφρού χάνονται µαζί µε αποθανόντες συνανθρώπους µας (πιθα-νούς δότες), ίσως γιατί δεν γνώριζαν πως µπορού-σαν να προσφέρουν ζωή και µετά θάνατον, ενώ την ίδια ώρα χιλιάδες πάσχοντες από Χρόνια Νεφρική Νόσο τελικού σταδίου πεθαίνουν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσµο, πριν υπο-βληθούν σε µεταµόσχευση.Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Παγκό-σµιας Νεφρολογικής Εταιρείας, την τελευταία εικοσαετία έχουµε αλµα-τώδη αύξηση των πασχόντων από Χρόνια Νεφρική Νόσο, ενώ µελέτες που προέρχονται από τις ΗΠΑ αλλά και την Ευρώπη παρέχουν ενδεί-ξεις ότι περίπου το 10% του πλη-θυσµού των κρατών πάσχει από ΧΝΝ. Δυστυχώς, λόγω της έλλει-ψης δωρητών νεφρών, ένα µικρό µόνο ποσοστό των ανθρώπων µε τελικό στάδιο ΧΝΝ υποβάλλεται σε µεταµόσχευση. Εξαιτίας αυτού του ζητήµατος, η ενηµερωτική καµπάνια της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρεί-ας φέτος, στο πλαίσιο της Παγκόσµιας Ηµέρας Νεφρού, εστίασε στη δωρεά νεφρού και είχε ως βασικό σύνθηµα «Δωρίζουµε νεφρούς - Κερδίζουµε ζωή». Η καµπάνια είχε ως στόχο την ενηµέρωση των πολιτών για το εν λόγω θέµα, τονίζοντας πως η δωρεά νεφρού είναι η ύψιστη µορφή εθε-λοντικής προσφοράς και αλτρουισµού.

Τι είναι η Χρόνια Νεφρική ΝόσοςΗ Χρόνια Νεφρική Νόσος είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία οι νεφροί έχουν υποστεί βλάβη, µε αποτέλεσµα τη βαθµιαία µείωση της ικανότητάς τους να λειτουργούν σωστά και να µας διατηρούν υγιείς. Το γεγονός ότι οι νεφροί δεν λειτουργούν σωστά διαπιστώνεται µε ερ-γαστηριακές εξετάσεις αίµατος και ούρων και, όπως συµβαίνει σε τέτοιες παθήσεις, η πρώιµη διάγνωση της νεφρικής νόσου είναι ιδιαίτερα ση-µαντική, καθώς έτσι µπορούµε να προλάβουµε ή να επιβραδύνουµε την εξέλιξή της προς νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου.

Πώς εμφανίζεται η νόσοςΣτο αρχικό στάδιο οι ασθενείς που πάσχουν από ΧΝΝ δεν εµφανίζουν κάποιο σύµπτωµα που θα µπορούσε να τους ευαισθητοποιήσει, ώστε να

ζητήσουν τη συµβουλή γιατρού. Κατά την εξέλι-ξη της νόσου µπορεί να εµφανιστούν νυκτουρία (συχνή ούρηση τη νύχτα), αρτηριακή υπέρταση, αδυναµία, ανορεξία, καταβολή, ναυτία, εµετοί, αναιµία, οιδήµατα (δηλαδή πρηξίµατα, ιδίως στα πόδια) αλλά και βλάβες σε άλλα όργανα, όπως στα κόκαλα, στα νεύρα (νευροπάθεια), στην καρδιά και στα αγγεία. Πρέπει εδώ να σηµειωθεί πως η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας των ασθενών µε ΧΝΝ.

Η σημασία της πρόληψηςΟ έγκαιρος εντοπισµός κάποιου από τους πα-ράγοντες που προδιαθέτουν για την εµφάνισή της ΧΝΝ και η πρώιµη αναγνώριση της νεφρικής βλάβης µπορεί να αποδειχθούν καθοριστικά για την εξέλιξή της σε νεφρική ανεπάρκεια τε-λικού σταδίου και τη µείωση της νοσηρότητας και της θνητότητας των ασθενών. Έτσι, λοιπόν, τα βήµατα που θα πρέπει να ακολουθήσει κα-νείς είναι να απευθυνθεί άµεσα στον γιατρό

και ειδικότερα στον νεφρολόγο, µετά τη διαπίστωση κάποιου παράγοντα προδιάθε-

σης και έπειτα να κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις που υποδεικνύει ο γιατρός,

τηρώντας πάντα τις οδηγίες του.

Παράγοντες προδιάθεσης • Ο σακχαρώδης διαβήτης• Η υπέρταση• Η πολυκυστική νόσος των νεφρών• Οι σπειραµατονεφρίτιδες• Οι καρδιαγγειακές παθήσεις• Το οικογενειακό ιστορικό (ύπαρξη

ασθενών στην οικογένεια) • Τα αυτοάνοσα νοσήµατα (όπως,

π.χ., συστηµατικός ερυθηµατώδης λύκος)

• Η οξεία νεφρική βλάβη (οξεία νε-φρική ανεπάρκεια)

• Οι ουρολοιµώξεις• Η νεφρολιθίαση

• Η µεγάλη ηλικία• Η έκθεση σε χηµικούς και περιβαλλοντι-

κούς παράγοντες• Οι κακοήθειες

Παράγοντες επιδείνωσης της νόσου• Η πρωτεϊνουρία (το λεύκωµα στα ούρα)• Η αρτηριακή υπέρταση• Η κακή ρύθµιση του σακχάρου• Η υπερλιπιδαιµία (αυξηµένη χοληστερίνη και

τριγλυκερίδια στο αίµα)• Η κατάχρηση φαρµάκων • Tο κάπνισµα

Θεραπεία της νόσουΗ θεραπεία της ασθένειας συνίσταται στην αντιµετώπιση της πρωτοπαθούς νόσου (σπειρα-µατονεφρίτιδες, συστηµατικά νοσήµατα κ.λπ.) και των παραγόντων που συµβάλλουν στην επιδείνωση της εξέλιξής της (πρωτεϊνουρία, υπέρταση κ.λπ.). Στη συνέχεια γίνεται η λεγό-µενη εξωνεφρική κάθαρση (µε αιµοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση) και, τελικά, ο ασθενής οδηγείται στη µεταµόσχευση νεφρού.

Δωρίζουμε νεφρούς,

κερδίζουµε ζωή

Το 2011, από τους 1.000 πάσχοντες µε Χρόνια Νεφρική Νόσο τελικού σταδίου, µόνο οι 177 µεταµοσχεύτηκαν. Οι 137 από αυτούς

πήραν νεφρικό µόσχευµα από µη ζώντες δότες και οι υπόλοιποι 40 πήραν µόσχευµα

από ζώντα δότη

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Εκφύλιση Ωχράς ΚηλίδαςΓράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Με επιστο-λή τους οι νοσο-

κοµειακοί οφθαλµία-

τροι εκφρά-ζουν τον προβλη-µατισµό τους για τη χρήση της πει-

ραµατικής θεραπείας. Όπως επι-σηµαίνουν χαρακτη-ριστικά, «η εκτός ένδειξης

χρήση δεν είναι µόνο

θέµα τύπων αλλά ουσί-

ας»

Ανησυχία και προβληµατισµό προκαλεί µεταξύ των ασθε-νών που πάσχουν από ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας η χρήση εκτός ένδειξης (off label)

σκευάσµατος για τον καρκίνο. Με ανακοίνω-σή της η Πανελλήνια Ένωση Αµφιβληστροει-δοπαθών ζητεί να παραµείνει ως θεραπεία εκλογής για όλους τους ασθενείς µε ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας, η εγκεκριµένη θεραπεία (Ranibizumab). Κι αυτό διότι, όπως εκτιµούν, µόνο αυτή η θεραπεία έχει τεκµη-ριωµένο προφίλ ασφάλειας και αποτελεσµα-τικότητας, καθώς η πειραµατική θεραπεία (Bevacizumab) έχει σοβαρές ανεπιθύµητες ενέργειες.Αφορµή για τα παραπάνω είναι η δηµοσιο-ποίηση της αµερικανικής µελέτης «CATT», η οποία συγκρίνει την εγκεκριµένη θεραπεία για την πάθηση Lucentis (Ranibizumab) µε την πειραµατική θεραπεία Avastin (Bevacizumab), η οποία είναι εγκεκριµένη για ενδοφλέβια χορήγηση σε πέντε τύπους καρκίνου (παχέος

εντέρου, µαστού, πνεύµονα, νεφρού και πρό-σφατα ωοθηκών).Σύµφωνα, εξάλλου, µε την παρασκευάστρια εταιρεία, το Avastin δεν έχει έγκριση για χρή-ση στην εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ούτε έχουν γίνει σχετικές µελέτες. Από την παρα-γωγή ώς τη δοσολογία η ένδειξη του φαρµά-κου είναι για ενδοφλέβια χρήση σε καρκινο-παθείς ασθενείς.Πώς, όµως, ξεκίνησε η εκτός ένδειξης χρήση του Bevacizumab; Πριν από αρκετά χρόνια ένας Αµερικανός οφθαλµίατρος διαπίστωσε ότι αυτό το φάρµακο, αν και αντικαρκινικό, βοηθούσε µερίδα ασθενών µε ηλικιακή εκφύ-λιση της ωχράς κηλίδας. Έστειλε, λοιπόν, µία επιστολή στον διευθυντή µεγάλου ιατρικού εντύπου, στην οποία το ανέφερε και έκτοτε ξεκίνησε η χρήση του µεταξύ των οφθαλµι-άτρων. Το ερώτηµα, ωστόσο, που προκύπτει είναι εάν η off label χορήγηση φαρµάκου είναι νόµιµη, πέρα από ασφαλής. Και, βέβαια, τι γίνεται όταν διακυβεύεται η δηµόσια υγεία λόγω σοβαρών παρενεργειών.

Τι λέει η µελέτηΗ ΜΕΛΕΤΗ «CATT» υποστηρίζει ότι στον πρώτο χρόνο θεραπείας η πειραµατική θεραπεία δεν είναι κατώτερη από την εγκεκριµένη θεραπεία, όσον αφορά στην παράµετρο της οπτικής οξύ-τητας (δηλαδή στην ικανότητα του ανθρώπου να διακρίνει λεπτοµέρειες τόσο σε µακρι-νή όσο και σε κοντινή απόσταση). Ωστόσο οι ενστάσεις των ασθενών επικεντρώνονται στα εξής δύο σηµεία, σύµφωνα µε την ανακοίνω-σή τους:

> «Η µελέτη εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τη συχνότητα εµφάνισης σοβαρών ανεπιθύµη-των ενεργειών µε το πειραµατικό φάρµακο (Bevacizumab), ενώ άλλες µελέτες δεί-χνουν αύξηση της εµφάνισης σπάνιων αλλά σοβαρών ανεπιθύµητων ενεργειών (π.χ. εγκεφαλικά, τύφλωση αλλά και θάνατοι) µε τη χρήση της πειραµατικής θεραπείας στον οφθαλµό».

> «Ως ένωση ασθενών θεωρούµε ότι η εγκε-κριµένη θεραπεία (Ranibizumab) θα πρέπει να παραµείνει η θεραπεία εκλογής για όλους τους ασθενείς µε ΗΕΩ καθώς είναι αυτή που έχει τεκµηριωµένο προφίλ ασφά-λειας και αποτελεσµατικότητας».

Τι είναι η Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς ΚηλίδαςΗ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΕΚΦΥΛΙΣΗ της Ωχράς Κηλίδας (ΗΕΩ) είναι µια πάθηση, η οποία σχετίζεται µε τη µεγάλη ηλικία και προοδευτικά καταστρέφει την οξεία, κεντρική όραση. Η κεντρική όραση είναι απαραίτητη για να βλέπει κανείς καθαρά τα αντικείµενα και είναι βασική για καθηµερινές δραστηριότητες, όπως είναι το διάβασµα και η οδήγηση. Η ΗΕΩ επηρεάζει την ωχρά κηλίδα, το κοµµάτι του οφθαλµού που µας επιτρέπει να δι-ακρίνουµε µικρές λεπτοµέρειες. Η πάθηση δεν προκαλεί καθόλου πόνο. Σε µερικές περιπτώ-σεις εξελίσσεται τόσο αργά, που οι ασθενείς πα-ρατηρούν ελάχιστη αλλαγή στην όρασή τους. Σε άλλες περιπτώσεις η πάθηση εξελίσσεται πολύ πιο γρήγορα και µπορεί να οδηγήσει σε απώ-λεια της κεντρικής όρασης και στα δυο µάτια. Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι η συχνότερη αιτία απώλειας της όρασης σε άτοµα µεγαλύτερα των 60 ετών στον δυτικό κόσµο.

Η νόσος εμφανίζεται σε δυο μορφές: στην υγρή και στην ξηρή μορφήΣτην Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα στατιστι-κά στοιχεία, στα 3.500.000 πληθυσµού που είναι άνω των 50 ετών, το 80% έχει προβλή-µατα χαµηλής όρασης (περίπου 2,5 εκατοµ-µύρια), εκ των οποίων το 1 εκατοµµύριο είναι πολύ σοβαρά. Ο αριθµός των νέων πασχόντων από ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας κάθε χρόνο ανέρχεται περίπου στα 5.000 άτο-µα ετησίως, µε υγρού τύπου 1.000 έως 1.500, τα οποία «τροφοδοτούν» τον πληθυσµό των τυφλών κατά 2.000 - 3.000 άτοµα κατ’ έτος, εφόσον δεν έχουν ακολουθήσει θεραπευτική αντιµετώπιση.

Αγωνία για τις θεραπείες

Η Πανελλήνια Ένωση Αµφιβληστροειδοπα-θών (ΠΕΑ) εκπροσωπεί άτοµα µε προβλήµα-τα όρασης (τυφλούς & µερικώς βλέποντες) που πάσχουν από εκφυλιστικές κληρονοµι-κές παθήσεις του αµφιβληστροειδή χιτώνα, της ωχράς κηλίδας και του οπτικού νεύρου. Ιδρύθηκε το 1989 και αναπτύσσει σε τοπι-κό, εθνικό και διεθνές επίπεδο δραστηριό-

τητες που στοχεύουν στην ανεύρεση θερα-πειών για τις νόσους που εκπροσωπεί, την πρόληψη της τυφλότητας, την προώθηση θεµάτων αποκατάστασης (οπτικά βοηθήµα-τα) και ένταξης των Ατόµων µε Προβλήµατα Όρασης (ΑµΠΟ). Παράλληλα, ενηµερώνει τους ασθενείς - µέλη της για τις ερευνητι-κές εξελίξεις.

H Πανελλήνια Ένωση Αµφιβληστροειδοπαθών (ΠΕΑ)

IN•VITRO•35

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

36•IN•VITRO

Η δίαιταΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Συνεργάστηκε η Κωσταλλένια Καλλιανιώτη, κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος

Ενδεικτικό διαιτολόγιο ΠΡΩΙΝΟ

• 1 ποτήρι φυσικός χυµός πορτοκάλι και 1 φέτα ψωµί ολικής άλεσης µε ταχίνιΔΕΚΑΤΙΑΝΟ

• Φρουτοσαλάτα µε 2 µερίδες φρούτου (π.χ. 1 µήλο + 2 µανταρίνια ή ½ µπανάνα και 1 αχλάδι)ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ

• 1 µερίδα φακόρυζο, σαλάτα σπανάκι - ρόδι µε λίγο ελαιόλαδο και 1 κοµµάτι νηστίσιµο τυρίΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ

• 1 χούφτα σταφίδες και λίγα ανάλατα αµύγδαλα ΒΡΑΔΙΝΟ

• Σούπα θαλασσινών (καλαµάρι, µύδια, γαρίδες και πολύχρωµα λαχανικά) και 2 µικρά κριθαρέ-νια παξιµάδια

Τips > Φροντίζουµε να καλύπτουµε τις ανάγκες µας

σε βασικά µακρο- και µικροθρεπικά συστατι-κά, όπως πρωτεΐνη, σίδηρο, ασβέστιο και βι-ταµίνη Β12, κύριες πηγές των οποίων είναι τα ζωικά τρόφιµα (τα οποία αποκλείουµε κατά την περίοδο της Σαρακοστής). Γι’ αυτό θα πρέ-πει το διαιτολόγιό µας να περιλαµβάνει θα-λασσινά, όσπρια, δηµητριακά ολικής άλεσης, φρούτα και λαχανικά.

> Νηστεία µπορούν να ακολουθήσουν τα παι-διά και οι έφηβοι, ωστόσο χρειάζεται προ-σοχή όσον αφορά στην επαρκή κάλυψη των διατροφικών τους αναγκών, ειδικά σε άτο-µα µε έλλειψη σιδήρου ή άλλες ιδιαίτερες θρεπτικές απαιτήσεις. Δηλαδή, συστήνεται η νηστεία στα νεαρά άτοµα να µη γίνεται αυστηρά και καλό θα είναι να πραγµατο-ποιείται πιο σταδιακά η αφαίρεση των µη νηστίσιµων τροφίµων από τη διατροφή.

> Βάλτε ποικιλία στη διατροφή σας. Επιλέ-γοντας για παράδειγµα µεταξύ ποικιλίας φρούτων και λαχανικών εξασφαλίζουµε την πρόσληψη µεγαλύτερου εύρους θρεπτικών συστατικών. Παράλληλα, µπορούµε να µαγει-ρέψουµε τα όσπρια ακολουθώντας διαφορε-τικές συνταγές, αποφεύγοντας έτσι τη µονο-τονία στα κύρια γεύµατά µας. τη

ς νη

στεί

ας

Το βασικό χαρακτηριστικό της διατροφής κατά την περίοδο της νηστείας είναι η αποχή από τα ζωικά τρόφιµα, όπως είναι το κόκκινο κρέας, τα

πουλερικά, τα γαλακτοκοµικά προϊόντα και το αυγό. Από την άλλη, κατά το διάστηµα της Σαρακοστής αυξάνουµε την κατανά-λωση φρούτων και λαχανικών, λαδερών φαγητών, οσπρίων, ψωµιού, ζυµαρικών και θαλασσινών. Δεδοµένων, λοιπόν, των διατροφικών ιδιαιτεροτήτων της νηστείας, µπορούµε να πούµε πως ο συγκεκριµένος τρόπος διατροφής µάς προσφέρει σηµαντι-κά οφέλη, αλλά παράλληλα θα πρέπει να είµαστε προσεκτικοί γιατί, εάν δεν δοµή-σουµε σωστά το διαιτολόγιό µας, κινδυ-νεύουµε από την εµφάνιση συγκεκριµένων διατροφικών ελλείψεων. Κατά την περίοδο της νηστείας αυξάνεται σηµαντικά η κατα-νάλωση φυτικών ινών, οι οποίες συµβάλ-λουν στην οµαλή λειτουργία του πεπτικού συστήµατος, καθώς και η πρόσληψη αντιο-ξειδωτικών στοιχείων, όπως είναι η βιταµίνη

C, τα φλαβονοειδή και τα καροτενοειδή. Επιπλέον, εάν εντάσσουµε συχνά και τα θαλασσινά στο εβδοµαδιαίο µας διαιτολό-γιο, προσλαµβάνουµε σηµαντικές ποσότη-τες ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων, συστατικά που είναι γνωστά για την ευεργετική τους δράση στην καρδιακή λειτουργία. Φυσικά, δεν θα πρέπει να ξεχνάµε πως ο αποκλει-σµός του κρέατος µειώνει την πρόσληψη κορεσµένου λίπους. Όπως, όµως, προα-ναφέραµε, η νηστεία µπορεί να κρύβει διάφορους κινδύνους, καθώς ο αποκλει-σµός δύο βασικών οµάδων τροφίµων από τη διατροφή, του κρέατος και των γαλα-κτοκοµικών, µπορεί να οδηγήσει στην εµφάνιση έλλειψης βασικών θρεπτικών συστατικών. Πιο συγκεκριµένα, ένα κύριο µακροθρεπτικό συστατικό, του οποίου η πρόσληψη µειώνεται, είναι η πρωτεΐνη, την οποία λαµβάνουµε πρωτίστως από ζωικά προϊόντα, ενώ µπορούν να αναπτυ-χθούν και ελλείψεις σε µικροθρεπτικά συστατικά, όπως είναι ο σίδηρος, το ασβέ-στιο και η βιταµίνη Β12.

Το σαρακοστιανό τραπέζι

in•vitro•37ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Πολύς κό-σμος πιστεύ-

ει ότι κατά την περίοδο της νηστείας θα αδυνατί-σει, ωστόσο

η αύξηση της κατανάλωσης υδατανθρά-κων (ψωμί,

όσπρια, πατάτα, ζυ-μαρικά) και

η συχνά αλό-γιστη χρήση ελαιολάδου μπορεί να αυξήσει

σημαντικά τις ημερήσιες

θερμίδες και να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα

Τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίαςΘαλασσινά. Παρότι η αποχή από το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και το ψάρι μειώνει τη δυνατότητα του οργανισμού να λάβει την απα-ραίτητη ποσότητα πρωτεΐνης, τα θαλασσινά που έχουν την τιμητική τους κατά την περίοδο της Σαρακοστής (χταπόδι, καλαμάρι, γαρίδες, σουπιές, οστρακοειδή) μας εφοδιάζουν με πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, που, μάλι-στα, θεωρείται και πιο εύπεπτη από εκείνη του κρέατος. Παράλληλα, τα θαλασσινά είναι πηγές σιδήρου, βιταμίνης Β12, ω-3 λιπαρών οξέων, μαγνησίου και ψευδαργύρου.Όσπρια. Κατέχουν πρωταρχική θέση στο νη-στίσιμο διαιτολόγιο, καθώς αποτελούν από τις βασικότερες πηγές φυτικής πρωτεΐνης. Ωστόσο, επειδή η πρωτεΐνη των οσπρίων δεν είναι ισάξιας βιολογικής αξίας με την πρωτεΐνη ζωικής προέλευσης, συστήνεται να συνδυάζουμε τα όσπρια με άλλες πηγές αμινοξέων (δομικοί λίθοι των πρωτεϊνών) στα οποία εκείνα υπολείπονται, έτσι ώστε να καλύπτουμε αποτελεσματικότερα τις πρω-τεϊνικές ανάγκες του οργανισμού μας. Για παράδειγμα, μπορούμε να συνδυάσουμε τις φακές με ρύζι ή τα φασόλια με ψωμί ολικής άλεσης. Μην ξεχνάτε επίσης πως η βιταμίνη C αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου που βρίσκεται στα όσπρια, συνεπώς καλό είναι να τα μαγειρεύετε με τομάτα ή να στύβετε σε αυτά λίγο λεμόνι. Ταχίνι. Ανήκει στη λίστα με τα πιο υγιεινά και θρεπτικά τρόφιμα και αποτελεί ιδανική επιλογή για το πρωινό μας, θέλει, όμως, προ-σοχή στην κατανάλωση λόγω της θερμιδικής του αξίας. Μας εφοδιάζει με «καλά» μονοα-κόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά, πρωτε-ΐνη, ασβέστιο, σίδηρο, φώσφορο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, βιταμίνη Ε και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Τρόφιμα ολικής άλεσης. Είναι γνωστό ότι κατά την περίοδο της νηστείας αυξάνουμε την κατανάλωση αμυλούχων τροφίμων, όπως είναι το ψωμί, τα ζυμαρικά, το ρύζι, το πα-ξιμάδι κ.ά. Δεδομένης, λοιπόν, της υψηλής τους πρόσληψης, συστήνεται να επιλέγουμε τρόφιμα ολικής άλεσης αντί των κλασικών «λευκών», καθώς μας παρέχουν υψηλότερες ποσότητες φυτικών ινών, καθώς και πληθώ-ρα άλλων θρεπτικών συστατικών, όπως βιτα-μίνες του συμπλέγματος Β και φυτοθρεπτικά στοιχεία με έντονη προστατευτική δράση. Βάσει μελετών, μάλιστα, η κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης σχετίζεται με την προστασία ενάντια στην εμφάνιση διαφόρων παθήσεων, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήμα-τα και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.Παστέλι. Πρόκειται για ένα κατ’ εξοχήν ελ-ληνικό προϊόν με βάση το σουσάμι και το μέλι και αποτελεί από τα ιδανικότερα γλυκί-σματα για το διάστημα της νηστείας, καθώς έχει σημαντικότατη διατροφική αξία. Ωστό-σο, θα πρέπει να είμαστε φειδωλοί όσον αφορά στις ποσότητες που καταναλώνουμε.

Πηγές: USDA National Nutrient Database Οδηγός διατροφής για τη ρύθμιση του διαβήτη,

Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία

Γαρίδες στον ατμό100 γρ.119 kcal23 γρ. πρωτεΐνης1,63 mg ψευδαργύρου

Χταπόδι στον ατμό100 γρ.164 kcal30 γρ. πρωτεΐνης3,36 mg ψευδαργύρου

Ψωμί ολικής άλεσης100 γρ. (1 φέτα είναι ~30 γρ.)247 kcal6,8 γρ. φυτικών ινών50 mg φυλλικού οξέος

Παστέλι100 γρ.423 kcal7,9 γρ. λιπαρών

Φακές βρασμένες100 γρ. (1 φλιτζάνι ισούται με περί-που 200 γρ.)116 kcal7,9 γρ. φυτικών ινών3,3 mg σιδήρου

Ταχίνι100 γρ. (η 1 κ.σ. ισούται με 15 γρ.)595 kcal426 mg ασβεστίου95 mg μαγνησίου

38•IN•VITRO ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Νυχτερινή ενούρηση

Baby boom

Η νυχτερινή ενούρηση δεν είναι

ούτε συγγε-νής ανωµα-

λία, ούτε αρρώστια.

Απλώς είναι ένα σύ-

µπτωµα και τίποτε άλλο. Εάν αυτό το καταλάβουν

οι γονείς, τότε θα στα-

µατήσουν να ταλαι-

πωρούν τα παιδιά τους µε το να τα

υποβάλλουν σε πλήθος περιττών

εξετάσεων

Δραστικές µέθοδοιΣΥΧΝΑ οι γονείς κάνουν τα πάντα για να επι-λύσουν το πρόβληµα µε κάθε τίµηµα, χωρίς να ενδιαφέρονται για το κακό που µπορεί να κάνουν στο παιδί τους, όπως:

> Όσο λιγότερο πίνει, τόσο λιγότερα ούρα θα έχει: Όµως ελέγχοντας τα υγρά, το

µόνο που καταφέρνουµε είναι να θυµίζουµε στο παιδί την αποτυχία του µε κάθε γουλιά που πίνει. Μερικοί γονείς φτάνουν ακόµα πιο µακριά, απαγορεύοντάς του να πιει οτι-δήποτε έπειτα από κάποια συγκεκριµένη ώρα. Αυτό, όµως, είναι απάνθρωπο, ασύνε-το και επιπλέον δεν χρησιµεύει σε τίποτα. Γιατί είναι αποδεδειγµένο ότι τα παιδιά που βρέχουν το κρεβάτι τους συχνά, δεν το κά-νουν επειδή η ουροδόχος κύστη τους είναι περισσότερο ή λιγότερο γεµάτη. Αντίθετα, τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι ακόµα κι αν έχουν την κύστη σχεδόν άδεια, βρέχουν ανα-λόγως το κρεβάτι τους.

> Ξύπνημα του παιδιού στη μέση της νύ-χτας: Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά αγχώ-

νονται, τροµάζουν και χάνουν τον ύπνο τους. Επιπλέον, το παιδί ουρεί µισοκοιµισµένο και µαθαίνει να ελευθερώνει τα ούρα του χωρίς να ασκεί κανέναν έλεγχο στη συγκράτησή τους. Το κυριότερο, όµως, είναι ότι το ξύπνη-µα των παιδιών αυτών είναι αρκετά δύσκολο, καθώς µελέτες έδειξαν πως ο ύπνος τους είναι πολύ βαθύς. Επιπλέον ούτε αυτός ο τρόπος δεν έχει αποτέλεσµα, αφού το παιδί µπορεί πάλι να «βρέξει» το κρεβάτι του.

> Χρήση πάνας: Αυτό, πέραν του ότι «δε-σµεύει» το παιδί σε µια πολύ µικρή ηλικία,

κάνοντάς το να ντρέπεται, δεν είναι και πρα-κτικό. Το παιδί αναπτύσσεται και δεν υπάρ-χουν πάνες στο νούµερό του.

Τι να κάνετε> Η βοήθεια ενός παιδιάτρου ή ενός ουρο-

λόγου είναι σηµαντική, αλλά η πλήρης θε-ραπεία µάλλον προσφέρεται από τον χρόνο κι όχι από τον ειδικό. Η φαρµακευτική αγωγή είναι καλύτερο να χορηγείται σε παιδιά µε-γαλύτερα από τα 10, καθώς απαιτείται ενσυ-νείδητη συνεργασία του παιδιού όσον αφορά στην αυστηρή οδηγία πρόσληψης υγρών.

> Πολλοί γιατροί συνιστούν να στρέφουµε όλες τις προσπάθειες στη λειτουργία της

κύστης. Να µάθει, δηλαδή, το παιδί πώς να συγκρατεί τα ούρα του όταν είναι ξύπνιο κι έτσι να καταλήξει να ελέγχει τον σφιγκτήρα που λειτουργεί «ελαττωµατικά» και κατά τη διάρκεια του ύπνου.

> Μην αµελείτε να λέτε στο παιδί να χρη-σιµοποιεί την τουαλέτα συχνά µέσα στην

ηµέρα και ειδικά αµέσως πριν από τον ύπνο.

> Όταν έλθει η ώρα να µιλήσετε για το θέµα, πρέπει να έχετε πολύ τακτ. Τα παι-

διά είναι πολύ ευάλωτα και νιώθουν µειονε-κτικά, αν το πρόβληµά τους κοινοποιηθεί. Ποτέ δεν πρέπει να πείτε τίποτα ή να κάνετε κάποιον υπαινιγµό που να προκαλέσει το γέ-λιο των άλλων.

Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Συνεργάστηκε ο Αντώνιος Στεφανίδης, διευθυντής ουρολογικής κλινικής, νοσοκοµείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

Όσοι έχουν µικρά παιδιά πι-θανότατα έχουν βιώσει τον «εφιάλτη», όπου το παιδί είναι βρεγµένο ώς το κόκαλο κι εκείνοι σπεύδουν µέσα στη

µαύρη νύχτα να αλλάξουν σεντόνια και να γυρίσουν το στρώµα, παρηγορώντας παράλ-ληλα το παιδί ότι «δεν έγινε τίποτα, αυτά συµβαίνουν»…Με µια πρώτη µατιά, οι οικογένειες που έχουν παιδιά που «πάσχουν» από ακούσια απώλεια ούρων, η οποία σχετίζεται µε τον ύπνο και όχι απαραιτήτως µε τη νύχτα (δηλαδή, µπορεί να εµφανιστεί και σε παιδιά που κοιµούνται το απόγευµα), δεν έχουν καµιά διαφορά από τις υπόλοιπες. Κανείς, όµως, δεν µπορεί να φανταστεί την τροµερή προσπάθεια που κα-ταβάλλουν τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά για να µη µαθευτεί το γεγονός. Γιατί συνήθως η ενούρηση είναι ένα «κακό» που ντροπιά-ζει την οικογένεια και κάνει το παιδί να έχει αισθήµατα ενοχής και αποτυχίας. Μέχρι τα 5 χρόνια, υποστηρίζουν οι ειδικοί, είναι απόλυ-τα φυσιολογικό για ένα παιδί να «βρέχει» το κρεβάτι του στον ύπνο του, ακόµα και κάθε µέρα. Το πρόβληµα αρχίζει όταν η συνήθεια

αυτή συνεχίζεται και µετά τα πέντε. Στη χώρα µας περίπου 100 χιλιάδες παιδιά ηλικίας από 5 έως 15 χρονών δεν µπορούν να συγκρατη-θούν και ουρούν την ώρα του ύπνου.

Κληρονομική ή όχι;Η νυχτερινή ενούρηση διακρίνεται σε πρωτο-παθή και σε δευτεροπαθή:

> H πρωτοπαθής ενούρηση έχει κατά κα-νόνα κληρονοµική αιτιολογία. Στατιστικά στοιχεία λένε πως τρία στα τέσσερα παι-διά, των οποίων οι γονείς είχαν νυχτερινή ενούρηση, βρέχουν κι αυτά το κρεβάτι τους. Συνήθως τα παιδιά αυτά απαλλάσ-σονται από το πρόβληµα στην ίδια ηλι-κία µε τους γονείς τους ή και νωρίτερα. Πολλές φορές το πρόβληµα δεν σταµατά παρά στην εφηβεία.

> H δευτεροπαθής ενούρηση εκδηλώνεται κυρίως στην πρώτη σχολική ηλικία και τα αίτια είναι συνήθως ψυχολογικά, όπως για παράδειγµα η ζήλια για τη γέννηση ενός άλλου παιδιού, το διαζύγιο των γονιών, µια µετακόµιση κ.ά. Αυτού του τύπου η ενούρηση είναι συνήθως διακεκοµµένη και παροδική.

«Βρέχει» ακόµα το κρεβάτι του

IN•VITRO•39ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΨυχολογίαΔιαίσθηση

Συνεργάστηκε η Κική Φιλιππίδου, ψυχολόγος, συγγραφέας, και η Λουίζα Βογιατζή, συµβουλευτική ψυχολόγος

Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Άλλοι το ονομάζουν ένστικτο, άλλοι διαίσθηση, άλλοι ενό-ραση, κάποιοι έκτη αίσθηση κι άλλοι απλώς μιλούν πότε - πότε για ένα προαίσθημα που

έχουν. Όποια ονομασία κι αν διαλέξει κανείς, ένα είναι σίγουρο: πως η διαίσθηση είναι κάτι σαν τον πλοηγό οδήγησης, που, με τις κατάλληλες εντολές, οδηγεί συνήθως στην επιτυχία του στόχου. Ή εκείνο το απρόσμενο, ξαφνικό «κλικ» του μυαλού, που οδηγεί σε σκέψεις και αποφάσεις που δεν είχαμε καν φανταστεί ότι υπάρχουν.Οι ειδικοί επιστήμονες πιστεύουν πως το χά-ρισμα αυτό δεν είναι παρά μια λειτουργία που εμπλέκει το μυαλό με το σώμα. Ή αλλιώς εί-ναι η στιγμή εκείνη κατά την οποία ανακαλύ-πτουμε ή σκεφτόμαστε κάτι. «Σαν να κολλάνε αίφνης μεταξύ τους σκόρπια κομμάτια για να σχηματίσουν μια ωραία εικόνα», επισημαίνει ο Τζον Κόνιους, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ντρέ-ξελ στη Φιλαδέλ-φεια. Μελέτη έχει δείξει ότι το ανθρώπι-νο μυαλό έχει την ικανότητα να λύνει ένα πρόβλημα με δυο τρόπους: με το ένστικτο και με την αναλυτική σκέψη. Με ειδικούς σαρωτές εγκεφάλου και ειδικούς αισθη-τήρες - διερευνητές της διορατικότητας κατεγράφη ο τρόπος με τον οποίο ορισμένοι άν-θρωποι βρίσκουν τις απαντήσεις στα προβλήματά τους δουλεύοντας μεθοδι-κά, ενώ άλλοι βλέπουν τη λύση να έρχεται από το πουθενά, χωρίς να έχουν την παραμι-κρή αμφιβολία ότι είναι η σωστή. Στη δεύτερη περίπτωση, οι ειδικοί παρατήρησαν ότι από το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου (το οποίο συνδέεται με τη διαδικασία επίλυσης ενός προβλήματος) των εθελοντών που έλαβαν μέρος στο πείραμα προήλθαν μικρές δονή-σεις. Ο εγκέφαλος, μάλιστα, εξέπεμψε αυτό το σήμα ένα τρίτο του δευτερολέπτου προτού οι εθελοντές συνειδητοποιήσουν τη στιγμή διορατικότητάς τους. Συμπέρασμα; Το δεξί ημισφαίριο του ανθρώπινου εγκεφάλου έχει τη δυνατότητα να βρίσκει τη λύση μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου, προτού ακόμα μπει στο παιχνίδι ο μηχανισμός της σκέψης.

Γιατί να το εμπιστευθούμε…

> H διαίσθηση δεν «κοιμάται» ποτέ, οπό-τε ακόμα κι όταν είμαστε κουρασμένοι,

αποδιοργανωμένοι, όταν κάτι μονοπωλεί την προσοχή μας, υπάρχει σαν φύλακας άγγελος για να μας δίνει μια αίσθηση για το πώς εί-ναι τα πράγματα γύρω μας, αν κάτι δεν πάει καλά, αφού μπορεί ακόμα και να μας ξυπνή-σει όταν κάτι συμβαίνει που το συνειδητό

μας δεν θα αντιλαμβανόταν την ώρα που κοιμόμαστε.

> H διαίσθηση μας κάνει συναισθηματικά ευφυείς και κοινωνικά ευαίσθητους. Eίναι

αυτή που «πιάνει» πρώτη τις ελάχιστες συ-σπάσεις στο πρόσωπο ενός άλλου ανθρώπου ή τη συναισθηματική ένταση που υπάρχει σε μια κοινωνική συνδιαλλαγή και μας βοηθάει να «διαβάσουμε» τους συνανθρώπους μας καλύτερα.

> Tο ένστικτό μας είναι ιδιαίτερα απαραί-τητο τώρα, σε μια εποχή που δεχόμαστε

αδιάκοπα πλήθος ερεθισμάτων και πληρο-φοριών, τις οποίες είναι αδύνατο να επεξερ-

γαστούμε αναλυτικά και οι οποίες, αντί να ενισχύουν, μάλλον αποδυναμώνουν και υποσκάπτουν την ικανότητα λήψης αποφάσεων.

… και γιατί όχι

> H διαίσθηση είναι γρήγορη, αλλά έχει μια τάση να υπερεκτιμά, να

γενικεύει και να συμπληρώνει αυθαί-ρετα τις λίγες πληροφορίες που έχει

στη διάθεσή της. Aυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο

λειτουργούν οι προκαταλή-ψεις. Mπορεί,

για παράδειγ-μα, οι πληρο-φορίες που μας δίνει το ντύσιμο

ενός ανθρώπου να μας οδηγήσουν,

αν δεν είμαστε επιφυ-λακτικοί, σε εντελώς λανθασμένη άποψη

γι’ αυτόν.

> Tο ένστικτό μας είναι άμεσα συνδεδεμέ-νο με τη διάθεσή μας κι επηρεάζεται από

αυτήν. Όταν έχουμε κέφια, ανακαλούμε χωρίς να το συνειδητοποιούμε διαφορετικό απομνημονευμένο υλικό για τη λήψη αποφά-σεων από όταν είμαστε θλιμμένοι. Mπορεί, λοιπόν, να είμαστε υπεραισιόδοξοι για την έκβαση μιας δουλειάς όταν έχουμε κέφια και να διαισθανόμαστε την επερχόμενη κατα-στροφή όταν είμαστε σε κακή διάθεση και να κάνουμε λάθος και στις δύο περιπτώσεις.

> H διαίσθησή μας αποτυγχάνει συνήθως σε ό,τι αφορά τον ίδιο μας τον εαυτό. Έχουμε

την τάση να είμαστε ουτοπικά αισιόδοξοι σε σχέση με τις ικανότητες και τις δυνατότητές μας.

Η ασυνείδητη γνώσηΌπως λένε οι ειδικοί, σε κατάσταση άγχους η αδρεναλίνη αυξάνει τους καρδιακούς παλ-μούς προσδίδοντας, έτσι, στον καθένα περισ-σότερη ενέργεια, με αποτέλεσμα να συγκε-ντρώνεται καλύτερα στον στόχο του και να παίρνει γρηγορότερα τις σωστές αποφάσεις. Μάλιστα, όσο πιο εξοικειωμένος είναι κά-ποιος με τις αισθήσεις του, τόσο ευκολότερα μπορεί και βρίσκει τις καλύτερες λύσεις σε περιόδους άγχους ή πίεσης.

Το GPS του µυαλούΗ διαίσθηση χρειάζεται εξάσκηση. Για να µπορέσετε ν’ αφήσετε τις αισθήσεις σας να δουλέψουν, εκµεταλλευτείτε την ησυχία.

Δέκα λεπτά ηρεµίας καθηµερινά θα σας βοηθήσουν να βλέπετε τα πράγµατα καθαρότερα

40•in•vitro

ΕναλλακτικάΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Zumba Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Συνεργάστηκε η Άννα Πολύζου, κάτοχος 13 διπλωμάτων χορού σε Latin, Ballroom, Freestyle και Zumba

H Zumba συνδυάζει

βήματα χορού λάτιν κ.ά. πάνω σε

δημοφιλή τραγούδια

που γίνονται σε πιο αργό ή γρήγορο

ρυθμό, ενώ ταυτόχρονα διατηρού-

νται και στοιχεία της αεροβικής με κινήσεις

αντοχής που βοη-θούν στην τόνωση και γράμμωση των μυών

Η Zumba είναι εύκολη, απο-τελεσματική και απόλυτα απολαυστική. Είναι το εί-δος εκείνο της άσκησης που αγαπιέται αμέσως και πολύ,

γιατί πάνω απ’ όλα είναι διασκέδαση. Πρό-κειται για ένα αποτελεσματικότατο αερόβιο ομαδικό πρόγραμμα, απόλυτα διασκεδαστικό, που περιλαμβάνει δυνατή μουσική και απλά βήματα, σχεδιασμένο για όλους, ανεξαρτή-τως ηλικίας, χορευτικού επιπέδου και φυσικής κατάστασης. Δημιουργεί αριστοτεχνικά ένα δυναμικό χορευτικό πρόγραμμα fitness που… απογειώνει με βηματισμούς λίγο από salsa, merengue, reaggeton, samba, hip-hop, cha cha, flamenco, αλλά και χορό της κοιλιάς. Ο στόχος; Αργοί και γρήγοροι ρυθμοί να εναλ-λάσσονται με τέτοιο τρόπο, ώστε το σώμα του χορευτή να τονώνεται και να σμιλεύεται, καί-γοντας συγχρόνως το παραπανίσιο λίπος του.Προσοχή: Στη Zumba είναι πολύ σημα-ντικό τα τραγούδια να εμπνέουν τον χορευτή. Επομένως θα πρέπει να επιλέγονται τα καλύτερα και με την περισσότερη ενέργεια τρα-γούδια, από εκείνα που αγα-πά ιδιαίτερα ο χορευτής.

«Ευτυχές» ατύχημα Μερικές φορές, τα μεγάλα πράγματα συμβαίνουν τυχαία. Έτσι και ο διεθνούς φήμης γυμναστής Αlberto «Beto» Perez σκέφτηκε τυχαία την ιδέα της Zumba, μια μέρα, στα μέσα της δεκαετίας του ’90, στην πατρίδα του την Κολομβία, όταν μπαίνοντας στην τάξη του συνειδητο-ποίησε ότι είχε ξεχάσει τη μουσική αερόμπικ, με την οποία έκανε το μάθημά του. Η μόνη εναλλακτική λύση γι’ αυτόν ήταν να φέρει στην αίθουσα χορού ό,τι κασέτες υπήρχαν στο αυτοκίνητό του, που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά τα τραγούδια που αγαπούσε. Δηλαδή, παραδοσιακά latin salsa και merengue, μουσική με την οποία είχε μεγαλώσει. Ήταν, λοιπόν, πρόκληση γι’ αυτόν ν’ αυτοσχεδιάσει επί τόπου ένα ολόκληρο μάθημα χωρίς να χρησιμοποιήσει τη συνηθισμέ-νη μουσική αερόμπικ. O «Βeto» ανταποκρίθη-κε αστραπιαία στην πρόκληση και από εκείνο τον αυτοσχεδιασμό της στιγμής γεννήθηκε το επαναστατικό fitness πρόγραμμα Zumba, του οποίου την επιτυχία κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει, ούτε καν ο ίδιος ο «Beto».

Ενέργεια + ΕνθουσιασμόςΣωματικά & ψυχολογικά οφέλη

>Επειδή η Zumba ενσωματώνει ρυθμούς και εύκολες χορευτικές κινήσεις και βή-

ματα, βοηθά να καίγονται γρηγορότερα οι θερμίδες και ν’ αυξάνεται ο μεταβολισμός. Στην αρχή μπορεί να χρειάζεται λίγο περισ-σότερος χρόνος για να εξοικειωθεί κανείς με τα βήματα, αλλά γρήγορα ο ρυθμός της καρδιάς θα συντονιστεί και θα δουλεύει στην εντέλεια, ενώ το λίπος στο σώμα του χορευτή θα μειώνεται, αφού μπορεί να κα-ούν μέχρι και 700 θερμίδες. Ταυτόχρονα όμως με τα κιλά, χάνονται και πόντοι.

>Η Zumba είναι όχι μόνο ένα εύκολο, αλλά κυρίως ένα διασκεδαστικό πρόγραμμα

άσκησης, σχεδιασμένο για όλους, που θυμί-ζει πάρτι. Η μουσική, οι κινήσεις, τα βήματα, το μάθημα δίνουν ένα αίσθημα ευεξίας,

ελευθερίας και χαράς. Γι’ αυτό δεν είναι σημαντική μόνο για το σώμα, αλλά

και για το πνεύμα, εφόσον είναι ένα πρόγραμμα που σε κάνει να

νιώθεις καλά. Βελτιώνει την ψυχολογία, την αυτοπεποί-

θηση και την αυτοεικόνα των χορευτών.

Με δυο λόγιαΗ Zumba είναι…… διασκέδαση και επομένως ένα εί-δος άσκησης που θα θέλατε να χορεύετε κάθε μέρα, αφού θα σας κάνει να νιώθετε όμορ-φα.… διαφορετική, αφού ίσως να μη

φανταζόσασταν ποτέ ότι θα κάνα-

τε χορό - άσκηση μ’ αυτό το είδος της

μουσικής. … αποτελεσματική,

αφού ως ένα ωφέλιμο και κυρίως διασκεδα-

στικό χορευτικό αερόβιο ομαδικό πρόγραμμα, θα σας

κάνει να «κολλήσετε» μαζί του μέχρι να δείτε αποτελέ-

σματα. Στη χώρα μας, τόσο στα γυμναστήρια

όσο και σε σχολές χορού, διδάσκεται η Zumba από άριστα εκπαιδευμένους χορευ-τές ή γυμναστές. Μπορείτε απλώς να μπείτε στο επίσημο site της Zumba www.zumba.com και να πατήσετε (find a class) επιλέγο-ντας την περιοχή που σας βολεύει να παρα-κολουθήσετε τα μαθήματα από τους καταξι-

ωμένους instructors Zumba.

Από την ίδρυσή της το 1995 η Zumba – ένα νέο είδος γυμναστικής και χορού – έχει εξαπλωθεί τόσο

πολύ σε ολόκληρο τον κόσμο, ώστε σήμερα να θεωρείται το πιο επιτυχημένο πρόγραμμα χορού -

γυμναστικής, με περισσότερα από 10 εκατομμύρια ανθρώπους, κάθε ηλικίας, φύλου και εθνικότητας, να κάνουν εβδομαδιαία μαθήματα Zumba σε πάνω

από 90.000 πόλεις, σε περισσότερες από 110 χώρες στον κόσμο…

Business mail

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Νέα μονάδα γονιμότητας στη ΡέαΗ Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Ρέα, διευρύνοντας τις παρεχόμενες υπηρε-σίες της, δημιούργησε μια άρτια εξοπλισμένη Μονάδα Γονιμότητας και Υποβοη-θούμενης Αναπαραγωγής. Συστεγασμένη σε μία Κλινική Πρότυπο για τα Ιατρικά Δεδομένα, υπερκαλύπτει όλες τις προδιαγραφές Ποιότητας και Ασφάλειας που ισχύουν παγκοσμίως, καθώς διαθέτει εξοπλισμό προηγμένης τεχνολογίας και είναι πλήρως επανδρωμένη στον Κλινικό και Εργαστηριακό Τομέα.

Δώρο αγάπης από την Pfizer HellasΟι εργαζόμενοι της Pfizer Hellas ενί-σχυσαν το «Χαμόγελο του Παιδιού» και την «Κιβωτό του Κόσμου» με δω-ρεά ύψους 75.000 € στο πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Οι εργαζόμενοι της Pfizer Hellas διέ-θεσαν τις δωροεπιταγές που λαμβά-νουν κάθε χρόνο την περίοδο των Χριστουγέννων για τη συγκέντρωση του ποσού της δωρεάς και, κατόπιν ψηφοφορίας, επέλεξαν ποιες ΜΚΟ να ενισχύσουν. Στόχος τους είναι η στήριξη των προσπαθειών και του πολύτιμου έργου των δύο ΜΚΟ, οι οποίες μεριμνούν για τα εγκαταλε-λειμμένα παιδιά και για τις οικογένει-ες που έχουν ανάγκη, αυτή τη δύσκο-λη περίοδο. Τα χρήματα θα δοθούν στους ξενώνες φιλοξενίας των οργα-νώσεων, προκειμένου να καλύψουν πάγια έξοδά τους και τη στελέχωσή τους από κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό.

H Genzyme για τις σπάνιες παθήσεις Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέ-ρας Σπανίων Παθήσεων η Genzyme, μέλος του Ομίλου Sanofi, στόχευσε στην ευαισθητοποίηση και στην ενη-μέρωση του κοινού για τις σπάνιες παθήσεις, συμμετέχοντας στη δράση «Hold and Raise your Hands for Rare Disease Day» της EURORDIS (Ευρω-παϊκός Οργανισμός για τις Σπάνιες Παθήσεις) και των Εθνικών Ενώσεων Ασθενών με Σπάνιες Παθήσεις (ΠΕΣ-ΠΑ).Η φαρμακευτική θεραπεία των σπάνι-ων νοσημάτων (Gaucher, νόσος Fabry, μεσογειακή αναιμία, αιμορροφιλία) όχι μόνο αυξάνει την επιβίωση, αλλά βελτιώνει σημαντικά και την ποιότητα ζωής των ασθενών, επιδρώντας θετι-κά στο συνολικό κοινωνικό κόστος.Η Genzyme δίνει ιδιαίτερα έμφαση στην ανακάλυψη και ανάπτυξη και-νοτόμων θεραπειών, με σκοπό την εξεύρεση λύσεων σε έναν μεγάλο αριθμό παθήσεων.

Ο πλαστικός χειρουργός Απόστολος Γαϊτάνης στη ΘεσσαλονίκηΟ πλαστικός χειρουργός Απόστολος Γαϊτάνης ενημερώνεται διαρκώς για τις τελευταίες εξελίξεις στην κοσμητική ιατρική, αφοσιωμένος στην ειδικότητα της αισθητικής πλαστικής χειρουργικής. Οι επισκέψεις στον πλαστικό χει-ρουργό συνεχίζονται, καθώς κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να τον επισκεφθεί για μια προσωπική ενημέρωση, μια μέρα κάθε μήνα, στο Ιατρικό Διαβαλκανι-κό Θεσσαλονίκης.

42•in•vitro

ΟμορφιάΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Κυτταρίτιδα Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Συνεργάστηκε η Τάνια Βλαδένη, δερματολόγος

TipsΜη χρησιμοποιείτε ταυτόχρονα δύο προ-ϊόντα κατά της κυτ-ταρίτιδας πιστεύο-ντας ότι έτσι θα ’χετε καλύτερα αποτελέ-σματα.

Τα προϊόντα με κα-φεΐνη παρουσιάζουν ταχύτερα σημάδια ορατής βελτίωσης (σε 15-20 μέρες από την εφαρμογή τους).

Χάνετε αργά κάθε περιττό κιλό και στα-θεροποιείτε το βάρος σας, γιατί η κυτταρί-τιδα χειροτερεύει με τις στερητικές δίαιτες και τις συχνές αυξο-μειώσεις βάρους.

Αποφεύγετε καυ-τά μπάνια, σφιχτά ρούχα (κυρίως στενά τζιν), ψηλοτάκουνα (ιδίως αν τα φοράτε συνέχεια) και το κά-πνισμα.

5 σταγόνες αιθέριο έλαιο δενδρολίβα-νου + 1 κιλό αλάτι + νερό της μπανιέρας = η καλύτερη τόνωση της κυκλοφορίας αί-ματος και λέμφου.

Η λιποαναρρόφηση δεν θεραπεύει την κυτταρίτιδα. Απλά, αφαιρώντας τα μα-ξιλαράκια λίπους, βελτιώνει την όψη των περιοχών όπου εμφανίζεται.

Η γρήγορη και ορι-στική καταπολέ-μηση της κυτταρί-τιδας χρειάζεται τη βοήθεια και κάποιου δερματολόγου, αι-σθητικού ή πλαστι-κού χειρουργού.

Συνηθίστε ν’ ανεβο-κατεβαίνετε σκάλες και περπατάτε όσο μπορείτε περισσό-τερο.

Η «καπιτονέ» όψη του δέρματος

Ηκυτταρίτιδα είναι ένα πρόβλημα που το αντιμετωπίζουν 8 στις 10 γυναίκες, ανεξάρτητα από το βάρος και την ηλικία τους. Εντο-πίζεται κυρίως στους μηρούς

και στους γλουτούς, αλλά και στα μπράτσα και στην κοιλιά. Προκαλεί τη γνωστή όψη της φλούδας πορτοκαλιού και αντιμετωπίζεται αισθητά έως και ολοκληρωτικά με διάφορα φαρμακευτικά ή καλ-λυντικά προϊόντα, ορισμένες ιατρικές μεθόδους (θαλασσοθεραπεία, μεσοθεραπεία, λεμφικό μα-σάζ, μέθοδος οξυγόνωσης του λίπους κ.ά.), καθώς και με την κατάλληλη δίαιτα και γυμναστική.

ΑιτίεςΤα βασικότερα αίτια που προκαλούν κυτταρίτιδα είναι:• η κακή μικροκυκλοφορία του αίματος και κατ’

επέκταση η κληρονομικότητα ή η προδιάθεση,• η κατακράτηση υγρών, • η καθιστική ζωή, • η κακή διατροφή, • το στρες και • οι ορμονικές διαταραχές.

Αντιμετώπιση Είτε οφείλεται σε γενετικούς λόγους είτε σε κά-ποιες κακές συνήθειες, η κυτταρίτιδα πρέπει να αντιμετωπίζεται με διάφορους τρόπους, οι οποίοι θα πρέπει να αλληλοσυμπληρώνονται, όπως:Σωστή διατροφή: Αυτή πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα είδη των τροφών, να είναι φτωχή σε λιπα-ρά και πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, εφόσον αυτά παρέχουν πολλές φυτικές ίνες, μεταλλικά άλατα και βιταμίνες Α και C, που τονώνουν την επι-δερμίδα. Πείτε, λοιπόν, ναι στα: άπαχο κρέας, κο-τόπουλο, ψάρια, άπαχα τυριά, ψωμί και ζυμαρικά από αλεύρι ολικής αλέσεως. Περιορίστε το κόκκι-νο κρέας και πείτε όχι σε: τηγανητά, γλυκά, κρέμα γάλακτος, καφέ, αναψυκτικά και αλκοόλ. Με τον τρόπο αυτό, ο οργανισμός μπορεί ν’ αποβάλλει κα-λύτερα τις τοξίνες και να μην κατακρατά υγρά.Επαρκής εσωτερική ενυδάτωση: Ως γνωστόν,

το 60% του οργανισμού μας και το 70% της επιδερμί-δας μας αποτελούνται από νερό. Όμως, υπάρχουν και καθημερινές απώλειες εξαιτίας του ιδρώτα και της άδηλης αναπνοής. Κάτι που πρέπει να αναπληρώνουμε, φροντίζοντας να πίνουμε τουλάχιστον 2 λίτρα νερό την ημέρα, για να εξασφα-λίζουμε έτσι καλή υγεία και όμορφη επιδερμίδα.Γυμναστική: Δεν χρειάζεται να ακολουθήσετε το σκληρό πρόγραμμα ενός γυμναστηρί-ου. Απλά μπορείτε να περπα-τάτε, να κολυμπάτε ή να κάνετε ποδήλατο. Με σύστημα, όμως, και όχι περιστασιακά. Αυτό σημαί-νει ότι θα πρέπει ν’ ασχολείστε με τα παραπάνω τουλάχιστον για 20 λεπτά, τέσσερις με πέντε φορές την εβδομάδα, για να αυξήσετε τις καύσεις του οργανισμού σας και να καίτε τις θερμίδες, έτσι ώστε να μει-ωθεί το στρες σας και να βελτιωθεί η κυκλοφορία του αίματός σας.Εξειδικευμένα προϊόντα κατά της κυττα-ρίτιδας: Πρόκειται για κρέμες, λοσιόν και ζελ που περιέχουν θεοφυλίνη, καφεΐνη και άλλα συστατικά, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να εισχωρούν κάτω από την επιφάνεια του δέρμα-τος και να «καίνε» το λίπος. Επιπλέον εμπεριέ-χουν και άλλες ουσίες, οι οποίες είναι σε θέση να ενεργοποιούν την παραγωγή ενζύμων, τα οποία με τη σειρά τους δυναμώνουν τις ίνες του κολλαγόνου και της ελαστίνης. Τέτοιου είδους προϊόντα πρέπει να χρησιμοποιούνται συστημα-τικά, γιατί μόνον έτσι η επιδερμίδα – έπειτα από λίγο καιρό – θα δείχνει στα επίμαχα σημεία πιο σφιχτή και λεία, μειώνοντας έτσι την εικόνα της κυτταρίτιδας.

Εξειδικευµένα προϊόντα κατά του τοπικού πάχους και της

κυτταρίτιδας που απαλλάσσουν από χαλαρωµένους µηρούς και

γλουτούς και βοηθούν το δέρµα να είναι σφιχτό και ενυδατωµένο

IN•VITRO•43

ShoppingΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Σύσφιγξη

Εξειδικευµένα προϊόντα κατά του τοπικού πάχους και της

κυτταρίτιδας που απαλλάσσουν από χαλαρωµένους µηρούς και

γλουτούς και βοηθούν το δέρµα να είναι σφιχτό και ενυδατωµένοbeautyCelluli Laser Size Code, BIOTHERMΈνα προηγµένο πρόγραµµα αδυνατίσµα-τος που καταπολεµά την κυτταρίτιδα και το τοπικό πάχος σε µέση και κοιλιά, λόγω του συµπλέγµατος Adiposveltyl (ενεργοποιεί τα αδρανή λιποκύτταρα της κοιλιάς) και των ενεργών συστατικών του (εκχύλισµα πράσι-νου καφέ και Yerba Mate) που δρουν κατά του τοπικού πάχους.

Tripleffect Cream Gel, FREZYDERM Πολυδύναµη κρέµα µε λεπτόρρευστη υφή. Πλούσια σε καφεΐνη και φωσφο-λιπίδια, ενεργοποιεί τον µηχανισµό λιποδιάλυσης, µειώνει την κυτταρίτιδα και την όψη φλοιού πορτοκαλιού και επιτυγχάνει σύσφιγξη και λείανση του δερµατικού ιστού σε ποσοστό 70%.

Συσφιγκτική Λοσιόν Σώματος Q10, NIVEAΔραστική σύνθεση, εµπλουτισµένη µε το φυσικό συνένζυµο της επιδερµίδας Q10, που διεγείρει την ανανέωση των κυττάρων, κάνοντας έτσι την επιδερµίδα σε δύο εβδοµάδες πιο ελαστική και πιο σφριγηλή. Επιπλέον, την προστατεύει από περαιτέρω απώλεια της ελαστικότη-τάς της.

Slimissime 360ο, LANCOMEΥπερσυµπυκνωµένος αδυνατιστικός ορός για λείανση της όψης φλοιού πορτοκα-λιού και βελτίωση της σιλουέτας χάρη στο σύµπλεγµα 360°, που σχεδιάστη-κε για να καταπολεµά την κυτταρίτιδα, περιορίζοντας την αποθήκευση λίπους, ενισχύοντας τη λιπόλυση και επιβραδύ-νοντας τη συγκέντρωση λιποκυττάρων.

Celludestock, VICHYTο πρώτο προϊόν που επιταχύνει τ’ αποτελέ-σµατα µιας δίαιτας σε περιοχές του σώµατος που αντιστέκονται σε αυτή: γοφοί, µηροί και γλουτοί. Η σύνθεσή της βασίζεται στo LIPOCINEΤΜ, ένα φλαβονοειδές φυτικής προέλευσης, που επιταχύνει την αποµά-κρυνση του συσσωρευµένου λίπους, και 5% καφεΐνης σε καθαρή µορφή για ενίσχυση της λιπολυτικής δράσης.

Medicell Siero, SAΙNT ANGELICAΣυµπυκνωµένος ορός για εντατικό αδυνά-τισµα που εγγυάται θεαµατικά αποτελέ-σµατα για τη µείωση της κυτταρίτιδας και του τοπικού πάχους, χάρη στα 10 ενεργά συστατικά του: ιωδιούχο φύκι, Ginkgo Biloba και καθαρή καφεΐνη, escina complessata, visnadina, silanoli, βιταµίνη Ε και ολιγοστοιχεία, µυκοπολυσακχαρί-τες και θαλάσσια βιοεκχυλίσµατα.

Anti-Cellulite Micro-Actif, ROCΟρός διπλής δράσης που καταπολεµά τοπικό πάχος και επίµονη κυτταρίτιδα σε κοιλιά, µέση και γλουτούς. Η αποτελεσµατικότη-τά του κατά της κυτταρίτιδας βασίζεται στη µικρο-διάχυση ενός λιπολυτικού ενεργού συ-στατικού, που την 28η µέρα µειώνει ακόµα και την επίµονη κυτταρίτιδα µέχρι και 66%.

Slimming and Firming Soft Gel, SEPHORAΑπαλό ζελ αδυνατίσµατος εµπλουτισµέ-νο µε καφεΐνη για αποσυµφόρηση και απεγκλωβισµό του λίπους, ένα εκχύλισµα άλγης που συσφίγγει την επιδερµίδα και HydroSenn που την ενυδατώνει, µετα-τρέποντάς την έτσι σε απαλή, λεία και σφριγηλή.

44•IN•VITRO ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣΑΘΗΝΑ> Γενικό Νοσο κο µείο Αθηνών «Γ.

Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθη-νών) Μεσογείων 154, Χολαργός

> Γενικό Νοσοκο µείο Αθηνών «Η Ελπίς» Δηµητσάνης 7, Αµπελό-κηποι

> Ερρίκος Ντυ νάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρ κινικό Νοσοκοµείο

Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλε-ξάνδρας 171

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπ-ποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊ-κό», Αγ. Θωµά 17

> Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενα Βε-νιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2

> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Κορ-γιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυ-θρός Σταυρός), Αθανασάκη 1

> Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σωτη-ρiα», Μεσογείων 152

> Γενικό Νοσοκο µείο Αθηνών «Ευ-αγγελισµός», Υψηλάντου 45

> Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλα-ΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδεί-

ας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & Δερµ. Νόσων

Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», Δραγούµη 5

> Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός

> Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκλ η πιείο Βούλας», Βασ. Παύλου 1

ΠΕΙΡΑΙΑΣ> Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο

Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά «Τζά-

νειο», Zαννή και Αφεντούλη

ΧΑΪΔΑΡΙ> Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσο-

κοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1

ΚΑΛΛΙΘΕΑ> Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέ-

ντρο, Λ. Συγγρού 356

ΦΑΛΗΡΟ> Metropolitan Hospital, Εθνάρχου

Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1 Ν.

Φάληρο

ΚΗΦΙΣΙΑ> Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2

ΜΑΡΟΥΣΙ> Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν. Σισµανό-

γλειο, Σισµανoγλείου 1

Ν. ΙΩΝΙΑ> Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγ. Όλγας 3

ΝΙΚΑΙΑ> Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου

Δηµ. 3

ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ> Σισµανόγλειο, Σισµανόγλου 1

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ> Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων

117, εντός εµπορικού κέντρου, > Γρηγορόπουλος Σωτήρης Δευ-

τέρας Μεραρχίας 2 & Ακτή Μια-ούλη, Πειραιάς, > Πλυ τάς Νικόλα-ος Κηφισίας 125-127, Ν. Ψυχικό,

> Λουράντος Κώστας Οµήρου 6, Ν. Σµύρνη,

> Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3, Οµό-νοια

> Λένα Τριανταφύλλη Μπακάκου, Λεωφ. Κηφισίας 281, Κηφισιά

> Βλάχος Κων/νος Στουρνάρη 53 (δίπλα στο θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα,

> Βλάχος Παντελής Θεοτοκο-πούλου 6, Χαλάνδρι, (πλησίον AGORA CENTER),

> Αντωνό πουλος Νίκος Περικλέους 79, Κηπούπολη Περιστέρι,

> Μαρούλης Γεώργιος Πανεπιστη-µίου 6, Αθήνα,

> Κούβαρης Κώστας Ηρώων Πολυ-τεχνείου 37, Πειραιάς,

> Λαζαρίδου-Παπαδοπούλου Ευγε-νία Τραλέων 61, Γαλάτσι,

> Λύγδας Νικόλαος Παναγή Τσαλδά-ρη 37, Περιστέρι,

> Μαραγκού Βασιλείου - Μαραγκού Ιωάννη Ακαδηµίας 76, Αθήνα,

> Μώρος Δηµήτρης 2ας Μαίου, 26, Ν. Σµύρνη,

> Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας 5, Αµπελόκηποι,

> Σαµαράς Ανδρέας Αλεξάνδρας

146Β & Λουκάρεως, Αµπελόκη-ποι,

> Σταµατίου-Βέρου Μαρία Ε. Βενι-ζέλου 126, Ν. Ερυθραία,

> Σταυροπούλου Αικατερίνη Μεσο-γείων 437 & Αγ. Παρασκευής, Αγ. Παρασκευή,

> Σκρέκα Αθανασία, Αττικής 94, Άνω Γλυφάδα

> Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού 61, Χρυσούπολη Περιστέρι,

> Γιαννακάκου-Σκουµπουρδή Αγγε-λική Περικλέους 11, Μαρούσι

> Μπακογιάννη Πολυξένη, Δωδεκα-νήσου 39, Άλιµος

> Αικατερίνη Παγιαύλα- Ευαγγέλου, Κώστα Βάρναλη 38, Χαλάνδρι

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:> Hiltonia Spa Βασιλίσσης Σοφίας

46, Αθήνα> Εµπορικό κατάστηµα Public

Καρα γεώργη Σερβίας 1, Πλα τεία Συντάγµατος, Αθήνα.

Πού θα μας βρίσκετε...

ΙΝ● VITROÔï ðåñéïäéêü ãéá ôçí õãåßá Τώρα κάθε

τελευταία Πέμπτη του μήνα

το «ΙΝ VITRO»κυκλοφορεί

και μαζί με «ΤO ΠΟΝΤΙΚΙ»

ΧρηστικάΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΞΕΧΑΣΜΕΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣΕΛΟΝΟΣΙΑ> Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

(ΕΣΔΥ) - πρώην Υγειονοµική Σχολή (1929–1994)/ Τοµέας Παρασιτο-λογίας, Εντοµολογίας και Τροπικών Νοσηµάτων/ Κέντρο Ελονοσίας. Λεωφόρος Αλεξάνδρας 196, 115 21, Αµπελόκηποι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 213-2010105, Ιστοσελίδες: www.esdy.edu.gr, www.nsph.gr

ΕΛΟΝΟΣΙΑ, ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ, ΚΟΚΚΥΤΗΣ> Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης

Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ)/ Κέντρο Αναφοράς Ευκαιριακών Λοιµώξεων/ Αγράφων 3-5, Τ.Κ. 151-23, Μαρού-σι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. Κέντρο: 210 5212000, Ιστοσελίδα: www.keelpno.gr

> Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοση-μάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ)/ Έκτακτα Περι-στατικά Δηµόσιας Υγείας/ Κέντρο Επι-χειρήσεων: 210-5212054 (24 ώρες)

> Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοση-μάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ)/ Τµήµα Επιδηµιο-λογικής Επιτήρησης & Παρέµβασης/ Γραφεία Παρακολούθησης Νόσων

> Γραφείο Νοσημάτων που Μεταδίδο-νται μέσω Αναπνευστικού επιτηρεί: φυµατίωση, λεγιονέλλωση, γρίπη, σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδροµο (SARS), µελιοείδωση/µάλη και του-λαραιµία.

> Γραφείο Νοσημάτων που Προλαμβά-νονται με Εμβολιασμό & Συγγενών Νοσημάτων επιτηρεί: διφθερίτιδα, ευλογιά, πολιοµυελίτιδα, µηνιγγίτι-δα, µηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά, ανεµοβλογιά µε επιπλοκές, κοκκύτη, τέτανο, νεογνικό τέτανο, συγγενή τοξοπλάσµωση, συγ-γενή ερυθρά και συγγενή σύφιλη.

> Γραφείο Τροφιμογενών Νοσημά-των επιτηρεί: αλλαντίαση, χολέρα, οξεία ηπατίτιδα Α, συρροή κρουσµά-των τροφιµογενούς και υδατογε-νούς νοσήµατος, τυφοειδή πυρετό / παράτυφο, σαλµονέλλωση (µη τυ-φο-παρατυφική), σιγκέλλωση, λιστε-ρίωση και λοίµωξη από εντεροαιµορ-ραγική E. Coli.

> Γραφείο Ζωονόσων επιτηρεί: άνθρα-κα, λύσσα, λεπτοσπείρωση, µετα-δοτική σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια (vCJD), τριχίνωση, βρουκέλλωση, πυρετό Q και εχινοκοκκίαση.

> Γραφείο Νοσημάτων που Μεταδίδο-νται με Διαβιβαστές επιτηρεί: ελονο-σία, λεϊσµανίαση, ιογενείς αιµορρα-γικούς πυρετούς, εγκεφαλίτιδες από αρµποϊούς, πανώλη.

> Γραφείο Διαχείρισης Δεδομένων επι-τηρεί: τον σχεδιασµό και τη λειτουρ-γία των βάσεων δεδοµένων

> Γραφείο Συντονισμού Συστημάτων Επιτήρησης επιτηρεί: τον συντονισµό των συστηµάτων επιτήρησης που λει-τουργούν σε όλη τη χώρα.

ΛΕΠΡΑ> Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερμα-

τικών Νόσων «Ανδρέας Συγγρός», Ι. Δραγούµη 5, 161 21 ΑΘΗΝΑ, Τηλ.: 210-7265100, Fax: 210-7235546, Ιστοσελίδα: www.syggros-hosp.gr, Ηλ. διεύθυνση: protokollo@syggros.gr

ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ> Eλληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, Λεωφ.

Βασ. Σοφίας 127, 115 21, Αθήνα, Ατ-τική, Τηλ.: 210-6478800, Fax: (+30) 210-6425 038, Ιστοσελίδα: www.pasteur.gr

> Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Η Σωτηρία»/ Μο-νάδα Ανθεκτικής Φυµατίωσης, Λεωφ. Μεσογείων 15, 115 27, Αθήνα, Τηλ.: 210-7763100, Fax: 210-7788055, Ηλ. διεύθυνση: sotiria2@otenet.gr

ΚΟΚΚΥΤΗΣ> Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σο-

φία», Θηβών & Παπαδιαµαντοπού-λου 115 27, Γουδή, Αθήνα, Αττική, Τηλ. Κέντρο: 213-2013000, Ηλ. δι-εύθυνση: info@paidon-agiasofia.gr

> Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτης και Αγλαΐα Κυρια-κού», ΚΕΝΤΡΙΚΟ, Θηβών & Λεβα-δείας, 115 27, Αµπελόκηποι, Αθήνα, Αττική, Τηλ.: 213-2009000

> ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ, Λεωφ. Συγγρού 290, Τηλ.: 213- 2009900-901, 210-9523854-58, Γραµµατεία (Ραντεβού Εξωτερικών Ιατρείων): 210-9523854-5

> ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ, Λεωφ. Μεσογείων 24 , Τηλέφωνο: 213- 2009800

> Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πε-ντέλης, Ιπποκράτους 8, 152 36, Πεντέλη, Αθήνα, Αττική, Τηλ.: 213-2052200, Fax: 210-8033012, Ηλ. διεύθυνση: paidon@paidon-pentelis.gr

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΕΠΙΔΗΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΟΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ> Ευρωπαϊκό Κέντρο Προστασίας

και Ελέγχου λοιμώξεων, European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC): www.ecdc.europa.eu

> Πρόγραμμα αντιμετώπισης ασθε-νειών, ECDC/ Emerging and Vector-borne Diseases Programme: http://www.ecdc.europa.eu/en/activities diseaseprogrammes/emerging_and_vector_borne_diseases/Pages/about_the_programme.aspx

> Αξιολόγηση κινδύνου, ECDC/ Risk Assessment: Autochthonous Plasmodium vivax malaria in Greece http://www.ecdc.europa.eu/en/publications/Publications/Forms/ECDC_DispForm.aspx?ID=720

> Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), World Health Organization (WHO): www.who.int

> ΠΟΥ - Ελονοσία, WHO - Malaria - Guidelines for the treatment of malaria / 2nd Edition, http://www.who.int/malaria/publications/atoz/9789241547925/en/index.html

> ΠΟΥ για την Ευρώπη – Ελονοσία, WHO Europe – Malaria, http://www.euro.who.int/en/what-we-do/health-topics/communicable-diseases/malaria

> Πρακτορείο Προστασίας της Υγείας (Βρετανία), Health Protection Agency (HPA) - Malaria, http://www.hpa.org.uk/Topics/InfectiousDiseases/InfectionsAZ/Malaria/

> Υγεία Ταξιδιωτών, Traveler’s Health, http://wwwnc.cdc.gov/travel/

ΜΟΝΑΔΕΣ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥΑΘΗΝΑ> 251 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟ-

ΡΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ, Κατεχάκη 18, 115 25, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-7464420

> 3ο ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΙΚΑ, Καποδιστρί-ου 4, 106 82, Εξάρχεια, Αθήνα, Αττι-κή, Τηλ. 210-3899164

> 401 ΓΕΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟ-ΜΕΙΟ, Κατεχάκη 8, 115 25 Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210 7494336

> 417 Ν.Ι.Μ.Τ.Σ., Μονής Πετράκη 10, 106 75, Κολωνάκι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-7288611

> 7ο ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΙΚΑ, Καυτατζό-γλου 11, 116 44, Πατήσια, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-2022510

> ΘΡΙΑΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ, Λεωφ. Γεν-νηµατά, 196 00, Ελευσίνα, Αττική, Τηλ. 210-5531757

> Ν.Γ.Ν. «ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ», Ερ. Σταυρού 1, 115 26, Αµπελόκηποι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-6414746

> Ν.Γ.Ν. ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ «ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕ-ΜΙΝΓΚ», 25ης Μαρτίου 15, 151 27, Μελίσσια, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-8049229

> ΝΑΥΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, Δεινοκράτους 70, 115 21, Κολωνάκι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-7216451-6

> Π.Γ.Ν. ΑΘΗΝΩΝ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ», Βασ. Σοφίας 80, 115 28, Αθήνα, Αττι-κή, Τηλ. 210-3381496

> Π.Γ.Ν. ΑΘΗΝΩΝ «ΑΡΕΤΑΙΕΙΟΝ», Βασ. Σοφίας 76, 115 28, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-7231702

> Π.Γ.Ν. ΑΘΗΝΩΝ «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ», Μεσογείων 154, 115 27, Αθήνα, Αττι-κή, Τηλ. 210-7776095

> Π.Γ.Ν. ΑΘΗΝΩΝ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ», Υψηλάντου 45-47, 106 76, Κολωνάκι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-7201156

> Π.Γ.Ν. ΑΘΗΝΩΝ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ», Βασ. Σοφίας 114, 115 27, Αµπελόκη-ποι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-7798746

> Π.Γ.Ν. ΑΘΗΝΩΝ «ΛΑΪΚΟ», Αγίου Θωµά 17, 115 27, Γουδή, Αθήνα, Αττι-κή, Τηλ. 210-7456211

> Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ «ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ», Σισµανόγλου 1, 151 26, Μαρούσι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-8039480

> Π.Γ.Ν. ΒΟΥΛΑΣ «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ», Βασ. Παύλου 1, 166 73, Βούλα, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-8923965

> Π.Γ.Ν. ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ, Δωδεκα-νήσου 1, 123 51, Αιγάλεω, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-5301114

> Π.Γ.Ν. ΝΙΚΑΙΑΣ, Δηµ. Μαντούβαλου 3, 184 54, Νίκαια, Πειραιάς, Αττική, Τηλ. 213-2077606

> Π.Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ «ΑΓΛΑΪΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ», Λεβαδείας 3, 115 27, Αµπελόκηποι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 213-2009000

> Π.Γ.Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ «ΤΖΑΝΕΙΟ», Αφε-ντούλη & Τζανή 1, 185 36, Μι-κρολίµανο, Πειραιάς, Αττική, Τηλ. 210-4592796

> Π.Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ «ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», Θηβών & Παπαδιαµαντοπούλου, 115 27, Γουδή, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-4670000

> Π.Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ», Ρίµινι 1, 124 61, Χαϊδάρι, Αθήνα, Αττική, Τηλ. 210-5831000

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ> Ν.Γ.Ν. ΑΓΡΙΝΙΟΥ, Τέρµα Κόκκαλη,

Αγρίνιο, Τηλ. 26410-57333> Ν.Γ.Ν. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ, Τοποθε-

σία Δραγάνα, 681 00, Αλεξανδρούπο-λη, Τηλ. 25510-76144-5

> Ν.Γ.Ν. ΑΜΦΙΣΣΑΣ, 331 00, Άµφισσα, Τηλ. 22650-72176

> Ν.Γ.Ν. ΑΡΓΟΥΣ, Τέρµα Κορίνθου, 212 00, Άργος, Τηλ. 27510-64212

> Ν.Γ.Ν. ΑΡΤΑΣ, Λόφος Περάνθη, 471 00, Αρτα, Τηλ. 26810-22222

> Ν.Γ.Ν. ΒΕΡΟΙΑΣ, Περιοχή Ασωµάτων, 591 00, Βέροια, Τηλ. 23313-51189

> Ν.Γ.Ν. ΒΟΛΟΥ, Πολυµέρη 134, 382 22, Βόλος, Τηλ. 24210-27531

> Ν.Γ.Ν. ΓΡΕΒΕΝΩΝ, Μ. Αλεξάνδρου 69, 511 00, Γρεβενά, Τηλ. 24620-74557

> Ν.Γ.Ν. ΔΡΑΜΑΣ, Τέρµα Ιπποκράτους, 661 00, Δράµα, Τηλ. 25210 61556

> Ν.Γ.Ν. ΕΔΕΣΣΑΣ, Τέρµα Εγνατίας, 582 00, Έδεσσα, Τηλ. 23810-27444

> Ν.Γ.Ν. ΖΑΚΥΝΘΟΥ, 291 00, Ζάκυνθος, Τηλ. 26950-59258

> Π.Γ.Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΑΧΕΠΑ», Σ. Κυριακίδη 1, 546 36, Θεσσαλονίκη, 2310 993856

> ΙΚΑ Β’ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ «ΠΑΝΑΓΙΑ», Ν. Πλαστήρα 22, 551 32, Θεσσαλονί-κη, Τηλ. 2310-479667

> Π.Γ.Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΙΠΠΟΚΡΑ-ΤΕΙΟ», Κωνσταντινουπόλεως 49, 546 42, Θεσσαλονίκη, Τηλ. 2310-892380

> Π.Γ.Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΠΑΠΑΝΙΚΟ-ΛΑΟΥ», 570 10, Εξοχή, Θεσσαλονίκη, Τηλ. 2313-307605

> Γ.Π.Ν. ΘΕΣ/ΚΗΣ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ», Περιφερειακή οδός Θεσ/κης, 564 03, Ν. Ευκαρπία, Θεσσαλονίκη, Τηλ. 2310-693270

> 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, Περιφερειακή οδός Θεσ/κης, 564 03, Ν. Ευκαρπία, Θεσ-σαλονίκη, Τηλ. 2310-381752

> Ν.Γ.Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ «ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ», Λεωφ. Μακρυγιάννη, 450 01, Ιωάννι-να, Τηλ. 26510-80395

> Π.Π.Γ.Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, Λεωφ. Στ. Νιάρχου, 45500, Ιωάννινα, Τηλ. 26510-99397-8

> Ν.Γ.Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ, Αµερικανικού Ερ. Σταυρού, 650 00, Καβάλα, Τηλ. 2510-292037

> Ν.Γ.Ν. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, 241 00, Αντικάλαµος, Καλαµάτα, Τηλ. 27210-46924

> Ν.Γ.Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, Τέρµα Ταυρωπού, 431 00, Καρδίτσα, Τηλ. 24413-51341

> Ν.Γ.Ν. ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ, Π. Μπακογιάν-νη 2, Καρπενήσι,Τηλ. 22370-28100

> Ν.Γ.Ν. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ, Μαυριωτίσσης, 521 00, Καστοριά, Τηλ. 24670-55774

> Ν.Γ.Ν. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ, 7ης Μεραρχίας 26, 601 00, Κατερίνη, Τηλ. 23510 57289

> Ν.Γ.Ν. ΚΕΡΚΥΡΑΣ, Ιουλίας Ανδρεάδη 1, 491 00, Πόλη της Κέρκυρας, Κέρ-κυρα, Τηλ. 26610-88231

> Ν.Γ.Ν. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ, 281 00, Αργοστόλι, Κεφαλλονιά, Τηλ. 26710-38010

> Ν.Γ.Ν. ΚΙΛΚΙΣ, 611 00, Κιλκίς, Τηλ. 23410-38404

> Ν.Γ.Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ», Μαµατσίου 1, 501 00, Κοζάνη, Τηλ. 24610-67684

> Ν.Γ.Ν. ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ «ΣΙΣΜΑΝΟ-ΓΛΕΙΟ», Σισµανόγλου 45, 691 00, Κοµοτηνή, Τηλ. 25310-57149

> Ν.Γ.Ν. ΚΟΡΙΝΘΟΥ, Λ. Αθηνών, 201 00, Κόρινθος, Τηλ. 2741-361839

> Ν.Γ.Ν. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ, 721 00, Αγ. Νικόλαος, Λασίθι, Κρήτη, Τηλ. 2841-343225

> Ν.Γ.Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ «ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ», 710 00, Ηράκλειο, Ηράκλειο, Κρήτηµ, Τηλ. 2810-368035

> Ν.Γ.Ν. ΡΕΘΥΜΝΟΥ, 741 00, Ρέ-θυµνο, Ρέθυµνο, Κρήτη, Τηλ. 28310-87289

> Ν.Γ.Ν. ΧΑΝΙΩΝ, 731 00, Μουρνιές, Χανιά, Κρήτη, Τηλ. 28210-22123

> Π.Π.Γ.Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, Διαστάρωση Σταυρακίων-Βούτων, 71409, Βούτες, Ηράκλειο, Κρήτη, Τηλ. 2810-392587

> Ν.Γ.Ν. ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ, Καλατζά-κου 13, 24500, Κυπαρισσία, Τηλ. 27610-25477

> Ν.Γ.Ν. ΚΩ, Ιπποκράτους 34, 853 00, Κως, Τηλ. 22420-54267

> Ν.Γ.Ν. ΜΟΛΑΩΝ, Μολάοι, Λακωνία, Τηλ. 2732-360195

> Ν.Γ.Ν. ΛΑΜΙΑΣ, Τέρµα Παπατσιοπού-λου – Α Κτίριο, 351 00, Λαµία, Τηλ. 2231-356977

> Ν.Γ.Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ, Τσακάλωφ 1, 412 21, Λάρισα, Τηλ. 2410-237311

> Π.Π.Γ.Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ, 411 00, Μεσούρ-λο, Λάρισα, Τηλ. 2410-681659

> Ν.Γ.Ν. ΛΕΥΚΑΔΑΣ, Αριστ. Βαλα-ωρίτη 24, 311 00, Λευκάδα, Τηλ. 26450-38327

> Ν.Γ.Ν. ΛΗΜΝΟΥ, Ηφαίστου 1, 814 00, Μύρινα, Λήµνος, Τηλ. 22540-82051

> Ν.Γ.Ν. ΛΕΙΒΑΔΙΑΣ, Τέρµα Αγ. Βλάσιου, 321 00, Λιβαδειά, Τηλ. 22610-84340

> Ν.Γ.Ν. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ, Οδός Ναυ-πάκτου, 302 00, Μεσολόγγι, Τηλ. 26310-57174

> Ν.Γ.Ν. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ «ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ», Βοστάνη 2, 811 00, Μυτιλήνη, Τηλ. 22510-57705

> Ν.Γ.Ν. ΞΑΝΘΗΣ, Λυκούργου Θρα-κός & Νέστου, 671 00, Ξάνθη, Τηλ. 25410-47782

> Ν.Γ.Ν. ΠΑΤΡΩΝ «ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ», Τσερτίδου 1, 261 10, Πάτρα, Τηλ. 2610-227951

> Ν.Γ.Ν. ΠΡΕΒΕΖΑΣ, Σελευκίας 1, 481 00, Πρέβεζα, Τηλ. 26820-46292

> Ν.Γ.Ν. ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ «ΜΠΟΔΟΣΑ-ΚΕΙΟ», 502 00, Θέση Κουρί, Πτολε-µαΐδα, Τηλ. 24630-57455

> Ν.Γ.Ν. ΠΥΡΓΟΥ «ΑΝΔΡ. ΠΑΠΑΝ-ΔΡΕΟΥ», 271 00, Πύργος, Τηλ. 26210-82327

> Π.Π.Γ.Ν. ΠΑΤΡΩΝ, 265 00, Ρίο, Πά-τρα, Τηλ. 2610-999424

> Ν.Γ.Ν. ΡΟΔΟΥ, 851 00, Άγιοι Απόστο-λοι, Ρόδος, Τηλ. 22410-80038

> Ν.Γ.Ν. ΣΑΜΟΥ, 831 00, Σάµος, Τηλ. 22730-80466

> Ν.Γ.Ν. ΣΕΡΡΩΝ, Αγίας Σοφίας 3, 621 22, Σέρρες, Τηλ. 23210-94610

> Ν.Γ.Ν. ΣΠΑΡΤΗΣ, 231 00, Σπάρτη, Τηλ. 27310 93240

> Ν.Γ.Ν. ΣΥΡΟΥ, Γ. Παπανδρέου 2, 841 00, Ερµούπολη, Τηλ. 2281-360500

> Ν.Γ.Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ, Καρδίτσης 56, 421 00, Τρίκαλα, Τηλ. 2431-350124

> Ν.Γ.Ν. ΤΡΙΠΟΛΗΣ, Τέρµα Ερυθρού Σταυρού, 221 00, Τρίπολη, Τηλ. 2710-371836

> Ν.Γ.Ν. ΦΙΛΙΑΤΩΝ, 463 00, Φιλιάτες, Τηλ. 26640-20170

> Ν.Γ.Ν. ΦΛΩΡΙΝΑΣ, Εγνατίας 2, 531 00, Φλώρινα, Τηλ. 2385-350161

> Ν.Γ.Ν. ΧΑΛΚΙΔΑΣ, Γαζέπη 48, 341 00, Χαλκίδα, Τηλ. 22210-35134

> Ν.Γ.Ν. ΧΙΟΥ «ΣΚΥΛΙΤΣΕΙΟ», Ελ. Βενιζέλου 2, 821 00, Χίος, Τηλ. 2271-350124

IN•VITRO•45

46•IN•VITRO

Last pageΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

Ο ανθρώπινος οργανισμός

Φυσιλογικός δεξιός πνεύµονας

Η εικόνα αυτή δείχνει το διακλαδούµενο «δέντρο» των βρογχιολίων που ξεκινά από µια διαίρεση στο βρόγ-χο που φέρνει αέρα σε κάθε πνεύµονα. Τα βρογχιόλια έχουν µυώδη τοιχώµατα που αυτόµατα συσπώνται ή

χαλαρώνουν για να µεταβάλουν τον όγκο του αέρα που µπαίνει ή βγαίνει από τους πνεύµονες. Στη διάρκεια µιας κρίσης άσθαµτος οι µύες συσπώνται κάνοντας δύσκολη την εκπνοή του πάσχοντος. [βροχογράφηµα]