Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
Załącznik do Uchwały Nr 8/2014
Zarządu Banku Spółdzielczego w Brzesku
z dnia 14 lipca 2014r.
Załącznik do Uchwały Nr …./2012
Zarządu Banku Spółdzielczego w Brzesku
z dnia …… lipca 2012r.
Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej
Banku Spółdzielczego w Brzesku
podlegająca ujawnieniom
według stanu na 31.12.2013 rok
Brzesko, lipiec 2014 rok
2
SPIS TREŚCI
I. Wstęp……………………………………………………………………………………………………..3
1. Dane identyfikacyjne Banku ………………………………………………………………………….…3
2. Podstawa sporządzania polityki informacyjnej ……………………………………………………….....3
II. Informacja o zasadach zarządzania ryzykiem Banku ……………………………………………....3
1.Ryzyko kredytowe …………………………………………………………………………………….…3
2. Ryzyko płynności …………………………………………………………………………………….…7
3. Ryzyko stopy procentowej ……………………………………………………………………………...8
4. Ryzyko operacyjne ………………………………………………………………………………….......9
5. Ryzyko braku zgodności ………………………………………………………………………………10
III. Fundusze własne …………………………………………………………………………………….10
IV. Adekwatność kapitałowa ……………………………………………………………………….......10
1.Opis metody stosowanej do oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego …………………..10
2. Wymogi kapitałowe ……………………………………………………………………………………11
V. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń …………………………………………………….12
3
I. Wstęp
1. Dane identyfikacyjne Banku
Bank Spółdzielczy z siedzibą w Brzesku przy ul. Kościuszki 3, został wpisany do rejestru sądowego
prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie, XII Wydział Gospodarczy
Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000064774. Bankowi nadano numery identyfikacyjne
w systemie REGON 000499063, w systemie NIP 8691035599. Zgodnie ze Statutem, Bank działa na terenie
następujących powiatów: brzeskiego, bocheńskiego, dąbrowskiego, dębickiego, limanowskiego,
mieleckiego, nowosądeckiego, proszowickiego, tarnowskiego i miasta Tarnowa na prawach powiatu.
Podstawową strukturę organizacyjną Banku tworzy Centrala i Oddziały. Bank posiada Oddział
w Dębnie, Gnojniku oraz Punk Kasowy w Brzesku. Bank działa na rzecz klientów indywidualnych oraz
instytucjonalnych prowadząc operacje w złotych polskich.
Bank Spółdzielczy w Brzesku jest zrzeszony z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A. w Warszawie.
2. Podstawa sporządzania Polityki informacyjnej.
Niniejszy dokument stanowi realizację postanowień Polityki informacyjnej Banku Spółdzielczego
w Brzesku oraz Uchwały Nr 385/2008 KNF z dnia 17 grudnia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad
i sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących
adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu – z późniejszymi zmianami oraz
zapisów Polityki informacyjnej Banku Spółdzielczego w Brzesku dotyczącej adekwatności kapitałowej
przyjętej Uchwałą Zarządu Banku nr 28/2013 z dnia 13 czerwca 2013r. i zatwierdzonej Uchwałą Rady
Nadzorczej Banku nr 12/2013 z dnia 22 czerwca 2013 r.
II. Informacja o zasadach zarządzania ryzykiem Banku.
W Banku funkcjonuje zorganizowany proces zarządzania ryzykiem, w którym uczestniczą organy
Banku, komórki organizacyjne oraz pracownicy.
W procesie zarządzania ryzykiem strategiczne cele określa Rada Nadzorcza, która ocenia skuteczność
działań Zarządu Banku, mających na celu zapewnienie efektywności procesu zarządzania ryzykiem.
Struktura zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Brzesku obejmuje:
Radę Nadzorcza,
Zarząd Banku,
Stanowisko analiz i zarządzania ryzykiem,
Stanowisko audytu wewnętrznego,
Zespoły i stanowiska.
Na proces zarządzania ryzykiem bankowym składają się następujące czynności:
identyfikacja ryzyka, polegająca na określeniu źródeł ryzyka, zarówno aktualnych, jak i potencjalnych,
które wynikają z bieżącej i planowanej działalności Banku,
pomiar ryzyka,
zarządzanie ryzykiem, polegające na podejmowaniu decyzji dotyczących akceptowanego poziomu
ryzyka, stosowaniu narzędzi redukcji ryzyka, wydawaniu zaleceń, tworzeniu procedur i narzędzi
wspomagających,
monitorowanie, polegające na stałym nadzorowaniu poziomu ryzyka w oparciu o przyjęte metody
pomiaru ryzyka,
raportowanie, obejmujące cykliczne informowanie Kierownictwa o skali narażenia na ryzyko i podjętych
działaniach.
1. Ryzyko kredytowe
Ryzyko kredytowe związane jest z możliwością wystąpienia strat finansowych spowodowanych
niewywiązywaniem się kontrahenta Banku ze zobowiązań wynikających z warunków umowy. Z uwagi na
możliwość poniesienia przez Bank relatywnie dużych strat, ryzyko kredytowe istotnie wpływa na działalność
Banku. Zarzadzanie ryzykiem kredytowym na poziomie strategicznym realizowane jest przez Zarząd.
Nadzór nad kreowaniem polityki Banku w zakresie ryzyka kredytowego sprawuje Rada Nadzorcza.
W celu zapewnienia odpowiedniej do profilu ryzyka Banku jakości aktywów kredytowych, Bank zarządza:
ryzykiem kredytowym,
ryzykiem koncentracji zaangażowań,
ryzykiem kredytowym ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie i finansujących
nieruchomości.
ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych.
4
Proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku obejmuje:
identyfikację czynników ryzyka kredytowego,
ocenę oraz ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka kredytowego (limity),
monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka,
wyliczenie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego,
kontrolę zarządzania ryzykiem kredytowym.
Bank zarządza ryzykiem kredytowym zarówno w odniesieniu do pojedynczej transakcji, jak i do całego
portfela kredytowego. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego zaangażowania
kredytowego, Bank prowadzi poprzez:
1) dywersyfikację oraz monitorowanie i raportowanie ryzyka kredytowego z tytułu koncentracji, związanego
ze zbyt dużym zaangażowaniem Banku, przede wszystkim:
wobec pojedynczych podmiotów oraz podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie,
w ten sam sektor gospodarczy,
wobec tego samego produktu,
w ten sam rodzaj zabezpieczenia.
2) monitorowanie i raportowanie jakości portfela,
3) monitorowanie ekspozycji zagrożonych, ich struktury, czynników ryzyka,
4) monitorowanie kredytów udzielanych podmiotom i osobom, o których mowa w art. 79 ustawy Prawo
bankowe.
5) monitorowanie ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie
6) monitorowanie ekspozycji detalicznych
Zarządzanie ryzykiem kredytowym pojedynczej transakcji/kredytobiorcy Bank prowadzi poprzez:
stosowanie metodyki oceny zdolności kredytowej,
bieżący monitoring ,
przegląd ekspozycji kredytowych i tworzenie rezerw celowych,
windykację i nadzór nad kredytami zagrożonymi,
kontrolę procesu kredytowego w odniesieniu do transakcji zawartych z danym kredytobiorcą.
Jako ekspozycje przeterminowane, Bank uznaje należność za niespłaconą w określonych w umowie
terminach, kwotę odsetek lub rat kapitałowych. Definicja ta stosowana jest dla celów rachunkowości.
Należności zagrożone to należności Banku zakwalifikowane do kategorii należności, o których mowa
w przepisach Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. (Dz.U. Nr 235, poz. 1589 z późn.
zmianami) w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków.
Ekspozycje kredytowe zakwalifikowane do należności zagrożonych to: należności poniżej standardu,
wątpliwe i stracone.
Bank dokonuje klasyfikacji ekspozycji kredytowych do odpowiednich kategorii ryzyka, stosując dwa
kryteria:
kryterium terminowości – terminowość spłaty kapitału lub odsetek,
kryterium ekonomiczne – badanie sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika (kredytobiorcy,
poręczyciela).
Klasyfikacja ekspozycji kredytowych według kryterium terminowości do poszczególnych kategorii ryzyka
odbywa się w sposób automatyczny z wykorzystaniem systemu ewidencyjno-księgowego.
Bank tworzy rezerwy celowe na ryzyko związane z działalnością Banku w odniesieniu do ekspozycji
kredytowych zakwalifikowanych do:
kategorii "normalne" – w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów
detalicznych,
kategorii "pod obserwacją",
grupy "zagrożone" – w tym do kategorii „poniżej standardu", „wątpliwe" , „stracone”.
Wysokość tworzonych rezerw związana jest bezpośrednio z kategorią ryzyka, do której została
zakwalifikowana ekspozycja oraz z jakością przyjętych zabezpieczeń prawnych ekspozycji. Na pokrycie
ryzyka związanego z działalnością kredytową Bank dokonuje odpisów na rezerwy celowe.
5
Zmiana stanu rezerw celowych na należności bilansowe w okresie 01.01.2013-31.12.2013r. ( w tys. zł)
Wyszczególnienie Bilans
otwarcia
Spisanie w
ciężar rezerwy
Utworzone
rezerwy
Rozwiązane
rezerwy
Bilans
zamknięcia
Na należności normalne i pod obserwacją 81 0 62 59 84
Na należności poniżej standardu 24 0 30 8 46
Na należności poniżej wątpliwe 56 0 21 16 61
Na należności poniżej stracone 1247 -4 125 165 1203
Razem 1408 -4 238 248 1394
Ekspozycje kredytowe wyceniane są według zamortyzowanego kosztu, z uwzględnieniem efektywnej stopy
procentowej, powiększone o naliczone odsetki oraz pomniejszone o utworzone rezerwy i nierozliczone
prowizje.
Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej na dzień 31.12.2013 r., bez uwzględnienia
skutków technik redukcji ryzyka kredytowego wynosiła 24.917 tys. zł.
Działalność kredytowa Banku obarczona jest największym ryzykiem. Związane jest to zarówno z ryzykiem
działalności gospodarczej, wynikającym z trudnością przewidywania zjawisk gospodarczych ze względu na
ich dużą zmienność, jak i zmiany wartości rynkowej przyjmowanych zabezpieczeń i ich różnej płynności.
Należności od sektora niefinansowego i budżetowego na 31.12.2013r ( w tys. zł)
Wyszczególnienie Kwota Korekta
wartości Rezerwa
Należności
odsetkowe
Wartość bilansowa
(netto)
Należności od sektora niefinansowego 26047 223 1394 487 24917
a) w sytuacji normalnej 23745 189 70 72 23558
b) w sytuacji pod obserwacją 672 5 10 4 661
c) w sytuacji zagrożonej 1630 29 1314 411 698
- należności poniżej standardu 177 2 35 4 144
- należności poniżej wątpliwe 68 1 34 2 35
- należności poniżej stracone 1385 26 1245 405 519
Należności od sektora budżetowego 0 0 0 0 0
Ogółem 26047 223 1394 487 24917
Informacja o obciążeniu ryzykiem kredytowym prezentowana jest poprzez wymóg kapitałowy z tytułu
ryzyka kredytowego, uwzględniany przy obliczaniu współczynnika wypłacalności.
Zarządzanie ryzykiem koncentracji zaangażowań.
Bank zarządza ryzykiem koncentracji zaangażowań zarówno na poziomie jednostkowym, jak i całego
portfela aktywów. W odniesieniu do portfela kredytowego Bank stosuje i monitoruje limity zaangażowania,
w szczególności w odniesieniu do grupy klientów, produktów, branż oraz zabezpieczeń.
Celem zarządzania limitami koncentracji jest:
ograniczenie skłonności do nadmiernej ekspozycji ryzyka wobec jednego klienta bądź grupy klientów
powiązanych ze sobą kapitałowo i organizacyjnie,
zapewnienie odpowiedniej dywersyfikacji podmiotowej ryzyka i alokacji środków finansowych,
wskazanie poziomu minimalnych pułapów bezpieczeństwa,
umożliwienie właściwej dywersyfikacji i segmentacji portfela kredytowego,
umożliwienie oceny poziomu ryzyka i prawidłowego zarządzania aktywami.
Zasady klasyfikacji ryzyka koncentracji zaangażowań pod względem istotności, Bank ustala w oparciu
o procedurę szacowania i oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego. Celem procesu
adekwatności kapitału wewnętrznego jest zapewnienie utrzymania kapitału w wysokości dostosowanej do
profilu ryzyka Banku. W 2013 roku w Banku nie wystąpiła konieczność utworzenia dodatkowego wymogu
kapitałowego z tytułu przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań.
Struktura zaangażowania kredytowego Banku wobec największych podmiotów na dzień 31.12.2013r. tj.
powyżej 10 % funduszy własnych Banku.
Lp. Klient Łączne zaangażowanie
kredytowe
Udział % w funduszach
własnych
1. A 1200 15,48%
2. B - powiązany kapitałowo 1402 18,09%
3. C 1289 16,64%
4. D 908 11,72%
5. E 1000 12,90%
6. F 916 11,82%
Razem zaangażowanie bilansowe i pozabilansowe 6715 86,65%
6
Limit „dużych” zaangażowań nie został przekroczony jak również zaangażowanie wobec jednego
kredytobiorcy i podmiotów powiązanych nie przekroczyło 25% funduszy własnych.
Struktura zaangażowania kredytowego według segmentów branżowych na dzień 31.12.2013 r
Lp.
Wyszczególnienie Wartość
ekspozycji
Udział %
w strukturze
Stopień
wykorzystania
limitu (w %)
1. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo 3121 18,13 67,12%
2. Przetwórstwo przemysłowe 2656 15,43 42,83%
3.
Dostawa wody i gospodarowanie ściekami i odpadami oraz dział. zw.
z rekultywacją 395 2,29 25,48%
4. Budownictwo 1464 8,51 26,98%
5. Handel hurtowy i detaliczny 4919 28,58 90,67%
6. Transport, gospodarka magazynowa i łączność 1837 10,67 47,41%
7.
Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami
gastronomicznymi 596 3,46 15,38%
9. Pośrednictwo finansowe 50 0,29 3,23%
10. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 716 4,16 23,09%
11.
Działalność w zakresie usług administrowania i działalność
wspierająca 50 0,29 3,23%
12. Edukacja 157 0,91 6,77%
13. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 444 2,58 14,32%
14. Działalność związana z kulturą i rozrywką 713 4,14 45,97%
15. Pozostała działalność usługowa 95 0,55 4,07%
17212 100,0
Struktura zaangażowania kredytowego według przyjętych form zabezpieczeń na dzień 31.12.2013 r.
Lp.
Rodzaj zabezpieczenia
Zaangażowanie
(bilansowe i
pozabilansowe)
Udział %
w
strukturze
Stopień
wykorzystania
limitu (%)
1. Weksel własny In blanco lub poręczenie wekslowe wg prawa
wekslowego 8378 29,71 36,03
2. Hipoteka na nieruchomości mieszkalnej 9977 35,37 64,37
3. Hipoteka na nieruchomości komercyjnej i pozostałej 8837 31,33 63,35
4. Gwarancja 1012 5,59 65,29
28204 100,00
Ponadto jako dodatkowe zabezpieczenia Bank stosuje ubezpieczenia kredytobiorców, cesja z polisy
ubezpieczeniowej.
Struktura zaangażowania kredytowego wg jednorodnego instrumentu finansowego na 31.12.2013 r. Lp.
Wyszczególnienie Wartość
ekspozycji
Udział %
w strukturze
Stopień wykorzystania
limitu (w %)
1. Kredyty obrotowe 1974 7,00% 21,23%
2. Kredyty w rachunku bieżącym 3889 13,79% 62,73%
3. limit w ROR 286 1,01% 18,45%
4. Kredyty inwestycyjne o terminie zapadalności do 10 lat 645 2,29% 20,81%
5. Kredyty inwestycyjne o terminie zapadalności pow. 10 lat 2897 10,27% 41,53%
6. Kredyty na cele konsumpcyjne 5047 17,89% 65,12%
7. Kredyty na nieruchomości mieszkaniowe 5280 18,72% 61,94%
8. Kredyty na nieruchomości komercyjne i pozostałe 6029 21,38% 55,57%
9. Udzielone zobowiązania pozabilansowe 2157 7,65% 39,76%
28 204,00 zł 100,00%
Zarządzanie ryzykiem kredytów zabezpieczonych hipotecznie oraz finansujących nieruchomości.
Bank zarządza ryzykiem kredytowym ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie. Celem zarządzania ryzykiem
ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w Banku jest zapewnienie bezpiecznej działalności
Banku poprzez stałe monitorowanie portfela ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie,
ze szczególnym uwzględnieniem procedur zapewniających spełnienie wymogów aktów normatywnych
Banku i przepisów prawa powszechnego.
W celu ograniczenia ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie Bank
dokonuje jego pomiaru i oceny, analizując:
1) poziom zaangażowania Banku w ekspozycje kredytowe,
2) jakość portfela kredytowego w grupie tych ekspozycji,
3) wartość ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w sytuacji zagrożonej,
7
4) wartość i jakość indywidualnie istotnych ekspozycji kredytowych,
5) poziom wskaźnika LtV w Banku,
6) prawomocność wpisu, ubezpieczenie nieruchomości
Bank monitoruje zmiany zachodzące na rynku nieruchomości oraz weryfikuje wartość rynkową
nieruchomości, stanowiących zabezpieczenie ekspozycji kredytowych. Weryfikacja i monitoring
prowadzone są na podstawie dokumentów przedkładanych przez kredytobiorcę oraz informacji i danych
gromadzonych bezpośrednio przez pracownika Banku.
Analiza ryzyka ekspozycji finansujących nieruchomości oraz ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie
Realizacja na 31.12.2013r w tys. zł. Realizacja na 31.12.2013 r. w tys. zł.
Suma bilansowa Banku 66.203 Suma bilansowa Banku 66.203
Kredyty netto (wartość bilansowa) 26.487 Kredyty netto (wartość bilansowa) 26.487
Kredyty zabezpieczone hipotecznie 15.137 Kredyty finansujące nieruchomości 11.262
Wartość rynkowa nieruchomości stanowiących
zabezpieczenie hipoteczne ekspozycji kredytowych
zabezpieczonych hipotecznie
114.153
Wskaźnik LTV dla ekspozycji kredytowych
zabezpieczonych hipotecznie ( rzeczywisty (średni))
0,13
0,16
Wartość ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie
w sytuacji zagrożonej
900 Wartość ekspozycji finansujących
nieruchomości w sytuacji zagrożonej
486
Wskaźnik zaległości 5,95% Wskaźnik zaległości 4,32%
Wartość ekspozycji indywidualnie istotnych tj. pow. 5%
funduszy własnych
6.523
Wartość ekspozycji indywidualnie istotnych
zabezpieczonych hipotecznie w sytuacji zagrożonej
0
Wskaźnik zaległości 0% Wskaźnik zaległości 0%
Wskaźnik LTV w obu przypadkach ustalony na poziomie 0,8 nie został przekroczony. Przeprowadzony test
warunków skrajnych na ryzyko spadku cen nieruchomości o 20% nie wpłynął znacząco na wskaźnik LTV.
Niski wskaźnik LTV wskazuje na to , że kredyty zabezpieczone hipoteką są zabezpieczone w wystarczający
sposób.
Zarządzanie ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych.
Bank monitoruje ryzyko kredytowe na jakie jest narażony w związku z zaangażowaniem
w detaliczne ekspozycje kredytowe, określa poziom tego ryzyka oraz dokonuje jego analizy w celu
weryfikacji poziomu ryzyka.
W analizie portfelowej ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych Bank uwzględnia:
1) jakość i strukturę ekspozycji kredytowych,
2) wykorzystanie i przestrzeganie przyjętych limitów.
Limity w zakresie detalicznych ekspozycji kredytowych są przestrzegane.
Kredyty te stanowią 136,94% funduszy własnych przy przyjętym limicie 230%.
Analizy ryzyka w zakresie detalicznych ekspozycji kredytowych są przedkładane Zarządowi Banku
i Radzie Nadzorczej Banku.
2. Ryzyko płynności
Celem strategicznym w zarzadzaniu płynnością jest zabezpieczenie jego płynności, minimalizacja
utraty płynności w przyszłości oraz optymalne zarządzania nadwyżkami środków finansowych. Celem
zarządzania ryzykiem płynności jest takie kształtowanie struktury aktywów, pasywów oraz pozycji
pozabilansowych Banku, aby zapewnić stałą zdolność do regulowania zobowiązań, uwzgledniającą
charakter prowadzonej działalności oraz potrzeby mogące się pojawić w wyniku zmian na rynku pieniężnym
lub zachowań klientów.
Zarzadzanie ryzykiem płynności obejmuje wszystkie etapy procesu (identyfikacja, ocena, pomiar,
monitorowanie, raportowanie, kontrole) który regulują wewnętrzne procedury w Banku.
W ramach systemu zarządzania ryzykiem płynności Bank prowadzi monitoring i pomiar płynności
finansowej zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, to jest poprzez:
- codzienną analizę wpływów i wypływów środków z rachunku bieżącego Banku w Banku
Zrzeszającym, umożliwiającą efektywne wykorzystanie dostępnych środków,
- codzienne monitorowanie poziomu aktywów płynnych oraz stopnia wykorzystania obowiązujących
w tym zakresie limitów,
- codzienne wyznaczanie i monitorowanie nadzorczych norm płynności
8
- codzienna kontrola przestrzegania limitów stanu gotówki w kasach Banku w ramach potrzeb,
dokonując zasileń, bądź odprowadzeń nadmiaru gotówki,
- wyznaczanie osadu na wkładach deponowanych przez klientów (miesięcznie),
- analizę wskaźników stabilności bazy depozytowej (miesięcznie),
- analizę luki płynności w wybranych terminach zapadalności/wymagalności (miesięcznie).
Tryb obiegu informacji uwzględnia organy kierownicze oraz nadzorcze Banku. Zarząd otrzymuje informacje
miesięcznie, Rada Nadzorcza kwartalnie.
Bank posiada plany awaryjne utrzymania płynności, które opracowane zostały na wypadek gdyby
rozwiązania normalnie stosowane w bieżącym zarządzaniu płynnością okazały się bezskuteczne. Ponadto
Bank w okresach miesięcznych dokonuje analizy sytuacji szokowej w postaci gwałtownego odpływu
depozytów oraz dokonuje analizy scenariuszy progresywnej skali dynamiki wypływów środków w sytuacji
kryzysowej określającej możliwy czasookres prowadzenia obsługi klienta.
3. Ryzyko stopy procentowej.
Celem strategicznym Banku w odniesiemy do ryzyka stopy procentowej jest minimalizacja
negatywnych zmian w zakresie wyniku finansowego, na skutek niekorzystnych zmian rynkowych stóp
procentowych. Ponadto celem jest zidentyfikowanie podstawowych zagrożeń związanych z tym ryzykiem,
z jednoczesnym zastosowaniem odpowiednich metod zarzadzania mających na celu eliminację zagrożeń
nierównomiernej reakcji różnych pozycji aktywów i pasywów na zmiany stóp procentowych, a przez to
na zmiany przychodów i kosztów odsetkowych.
W ramach ryzyka stopy procentowej Bank wyróżnia następujące kategorie ryzyka:
Ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania (niedopasowanie terminów zapadalności
/wymagalności) jest rezultatem różnic w czasie pomiędzy wystąpieniem zmian stóp procentowych
aktywów i pasywów a także zobowiązań pozabilansowych. Wynika to z posiadania przez Bank
składników bilansowych o różnych okresach przeszacowania stop procentowych. Ryzyko
niedopasowania terminów przeszacowania występuje np. wtedy, gdy długoterminowe kredyty o stałym
oprocentowaniu finansuje się depozytami o krótkich terminach przeszacowania. Większość aktywów
dochodowych ma stałe oprocentowanie (lokaty własne) i jest finansowana zobowiązaniami wrażliwymi
na stopy procentowe (depozyty klientów). Aktywa o oprocentowaniu stałym stanowiły na koniec
grudnia 2013roku ok. 60% aktywów wrażliwych, natomiast pasywa 0,6% pasywów wrażliwych. Aktywa
i pasywa wrażliwe charakteryzują się dłuższymi okresami przeszacowania, mino to większość aktywów
(64,6%) oraz pasywa wrażliwe ulegają przeszacowaniu w okresie do 1 miesiąca.
Ryzyko bazowe – wynika z niedoskonałego powiązania stawek bazowych (stawki rynkowe i bazowe
NBP), w oparciu o które wyznaczane jest oprocentowanie produktów/instrumentów generujących
przychody/koszty odsetkowe, które to instrumenty mają jednocześnie te same okresy przeszacowania.
Ryzyko opcji klienta – powstaje wówczas, gdy klient ma prawo zmiany wielkości i harmonogramu
przepływów gotówkowych aktywów, pasywów lub pozycji pozabilansowych. Ryzyko to generują
np. kredyty o stałym oprocentowaniu w przypadku wcześniejszej spłaty lub wydłużenia terminu spłaty.
W przypadku pasywów, podstawową opcją daną klientowi jest prawo do wycofania depozytu o stałej
stopie procentowej przed terminem. Ryzyko opcji klienta w Banku jest niewielki. Wskaźnik zrywalności
depozytów przed terminem na koniec grudnia 2013roku kształtował się na poziomie 1,58% przy
przyjętym limicie 5%.
Ryzyko krzywej dochodowości – polega na zmianie relacji pomiędzy stopami procentowymi
odnoszącymi się do różnych terminów, a dotyczących tego samego indeksu lub rynku. Zmiany
w krzywej dochodowości mogą nasilać stopień narażenia Banku na ryzyko stopy procentowej poprzez
wzmocnienie efektu niedopasowania terminów przeszacowania.
Strategia Banku w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej oparta jest m.in. na zasadach:
do pomiaru ryzyka Bank stosuje metodę luki stopy procentowej,
do oceny ryzyka Bank dodatkowo może wykorzystywać inne metody np. badanie symulacyjne wpływu
zmian stóp procentowych na przychody odsetkowe,
zarządzanie ryzykiem stopy procentowej skupia się na zarzadzaniu ryzykiem przeszacowania, ryzykiem
bazowym oraz kontroli ryzyka opcji klienta.
Bank ogranicza ryzyko stopy procentowej poprzez stosowanie systemu limitów i odpowiednie kształtowanie
struktury aktywów i pasywów.
9
Pomiar ryzyka odbywa się w okresach miesięcznych i jest prezentowany na posiedzeniach Zarządu
Banku i Rady Nadzorczej (kwartalnie).
Bank przeprowadza testy warunków skrajnych, polegające na wyliczeniu zmiany dochodu odsetkowego przy
założeniu zmian stóp referencyjnych o 200 punktów bazowych. Uwzględniając ryzyko niedopasowania
terminów przeszacowania aktywów i pasywów wrażliwych na zmianę stóp procentowych oraz ryzyko
bazowe przy założeniu spadku stóp procentowych o 2 pp. na 31.12.2013r zmiana dochodu wyniesie
337,3 tys. zł. co stanowi 4,4% funduszy własnych.
4. Ryzyko operacyjne
Ryzyko operacyjne jest rozumiane jako możliwość poniesienia strat powstałych w wyniku
niewłaściwych lub wadliwie przebiegających procesów wewnętrznych, działań ludzi, funkcjonowania
systemów, strat wynikających z przyczyn zewnętrznych.
Celem strategicznym w zakresie zarzadzania ryzykiem operacyjnym jest ograniczanie możliwości
wystąpienia nieoczekiwanych strat z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego poprzez wdrożenie skutecznego
i adekwatnego do aktualnego profilu ryzyka procesu zarzadzania tym ryzykiem, a także poprzez wdrożenie
skutecznego systemu monitorowania i kontroli wewnętrznej.
Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym obejmuje identyfikację, pomiar, monitorowanie, raportowanie
oraz redukowanie tego ryzyka i jest realizowany w sposób ciągły. W procesie zarządzania ryzykiem
operacyjnym uczestniczą:
Rada Nadzorcza – sprawuje nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku.
Zarząd Banku – przyjmuje strategię i polityki zarządzania ryzykiem operacyjnym, zapewnia zasoby
niezbędne do wdrażania i funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem, a także dokonuje oceny
poziomu ryzyka operacyjnego.
Stanowisko analiz i zarządzania ryzykami – gromadzi informacje o zdarzeniach ryzyka operacyjnego
otrzymanych od pracowników, przygotowuje materiały informacyjne na temat ryzyka operacyjnego.
Stanowisko audytu wewnętrznego - ma za zadanie kontrolę i ocenę sprawności działania systemu
zarządzania ryzykiem oraz dokonywanie regularnych przeglądów prawidłowości przestrzegania zasad
zarządzania ryzykiem w Banku.
Pracownicy Banku – uczestniczą w procesie ewidencjonowania danych dotyczących zdarzeń
operacyjnych.
System raportowania poziomu ryzyka operacyjnego obejmuje informację miesięczną dla Zarządu i kwartalną
dla Rady Nadzorczej Banku.
W zakresie ryzyka operacyjnego, bank w 2013 roku stosował metodę podstawowego wskaźnika
BIA (15% z średniego trzyletniego wyniku działalności bankowej powiększonego o pozostałe przychody
operacyjne) zgodnie z wymogami Uchwały 76/2010 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 10 marca 2010r
w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych
rodzajów ryzyka. Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego na 2013 rok został wyznaczony na
poziomie 482 tys. zł. Suma strat brutto jakie Bank poniósł w okresie od stycznia do grudnia 2013 roku
wyniosła 17 tys. zł
Odnotowane zdarzenia i poniesione straty nie spowodowały wzrostu ekspozycji Banku na ryzyko operacyjne
w związku z czyn nie ma konieczności tworzenia dodatkowego wymogu kapitałowego. Powyższe zdarzenia
nie spowodowały sytuacji, która mogłaby niekorzystnie wpłynąć na działalność Banku, stwarzając
zagrożenie dla ciągłości działania lub też poniesienia straty. Podejmowane na bieżąco działania w celu
ograniczenia narażenia na ryzyko operacyjne redukują jego poziom i ryzyko wystąpienia strat.
Zdarzenia w podziale na klasy i kategorie. Klasa Kategorie zdarzeń w ramach rodzajów zdarzeń Ilość
1. Oszustwa wewnętrzne 1. Działania nieuprawnione -
2. Kradzież i oszustwo -
2. Oszustwa zewnętrzne 1. Kradzież i oszustwo. 7
2. Bezpieczeństwo systemów. -
3. Praktyka kadrowa i bezpieczeństwo pracy
1. Stosunki pracownicze 13
2. Bezpieczeństwo środowiska pracy -
3. Podziały i dyskryminacja -
4. Klienci, produkty i praktyka biznesowa
1. Obsługa klientów, ujawnianie informacji o klientach, zobowiązania
względem klientów -
2. Niewłaściwe praktyki biznesowe lub rynkowe -
3. Wady produktów -
10
4. Klasyfikacja klienta i ekspozycje -
5. Usługi doradcze -
5. Uszkodzenia aktywów 1. Klęski żywiołowe i inne zdarzenia. 1
6.Zakłócenia działalności i błędy systemów 1. Systemy 8
7. Dokonywanie transakcji, dostawa oraz
zarzadzanie
1. Wprowadzanie do systemu, wykonywanie, rozliczanie i obsługa transakcji 78
2. Monitorowanie i sprawozdawczość -
3. Dokumentacja dotycząca klienta -
4. Zarządzanie rachunkami klientów -
5. Uczestnicy procesów niebędący klientami banku (np. izby rozliczeniowe) -
6. Sprzedawcy i dostawcy -
Razem 107
5. Ryzyko braku zgodności.
Ryzyko braku zgodności jako skutki nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych
oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania, jest monitorowane w ramach ryzyka operacyjnego.
Celem strategicznym w zakresie zarządzania ryzykiem braku zgodności jest stałe dążenie do
minimalizowania skutków nieprzestrzegania zewnętrznych i wewnętrznych regulacji prawnych, poprzez
stałe aktualizowanie/dostosowywanie procedur bankowych, wsparcie informatyczne, szkolenia i kontrolę ich
przestrzegania.
Bank w roku 2013 nie poniósł strat z tytułu zdarzeń ryzyka braku zgodności. Nie odnotowano takich
incydentów w Rejestrze zdarzeń ryzyka operacyjnego.
III. Fundusze własne
Fundusze własne ujmuje się w księgach rachunkowych z podziałem na fundusze podstawowe
i fundusze uzupełniające. Fundusze podstawowe stanowią: fundusz udziałowy, fundusz zasobowy, fundusz
rezerwowy. Funduszem uzupełniającym jest fundusz z aktualizacji wyceny.
Fundusz udziałowy wykazywany jest w wysokości zgodnej ze statutem według wartości nominalnej.
Fundusz zasobowy tworzony jest z wpłat wpisowego przez członków i z części nadwyżki bilansowej.
Fundusz rezerwowy tworzony jest z części nadwyżki bilansowej na pokrycie strat bilansowych Banku lub na
inne cele.
Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje wartość aktualizacji rzeczowych aktywów trwałych.
Zysk netto stanowi zysk wynikający z rachunku zysków i strat za okres, za który jest sporządzane
sprawozdanie. Zysk netto uwzględnia podatek dochodowy zarówno w części bieżącej jak i odroczonej oraz
inne obowiązkowe obciążenia. Łączna wartość kapitałów Banku na koniec 2013r wyniosła 7750 tys. zł.
Poniższe zestawienie przedstawia poziom poszczególnych pozycji funduszy własnych Banku według stanu
na dzień 31.12.2013 roku ( w tys. zł) I Fundusze podstawowe Banku 7666
1. Fundusze zasadnicze 7683
a) fundusz udziałowy (wpłacony) 523
b) fundusz zasobowy 7152
c) fundusz rezerwowy 8
2. Pozycje dodatkowe funduszy podstawowych 0
a) niepodzielony zysk z lat ubiegłych 0
b) zysk w trakcie zatwierdzania oraz zysk netto bieżącego okresu 592
c)korekta zysku w trakcie zatwierdzania oraz zysku netto bieżącego okresu -592
3. Pozycje pomniejszające fundusze podstawowe -17
a) wartości niematerialnie i prawne -17
b) inne pomniejszenia funduszy podstawowych, określonych przez KNF 0
II Fundusze uzupełniające 84
1. Fundusz z aktualizacji wyceny rzeczowych aktywów trwałych 53
2. Inne pozycje 31
III Fundusze własne Banku 7750
Bank zgodnie z art. 127 ustawy Prawo bankowe i uchwały Nr 325/2011 KNF w sprawie funduszy własnych
banku, utrzymywał na koniec 2013 r. fundusze własne na poziomie 7 750 tys. zł, pozwalającym pokryć sumę
wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka.
IV. Adekwatność kapitałowa.
1. Opis metody stosowanej do oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego.
11
Celem procesu oceny adekwatności kapitału wewnętrznego jest zapewnienie utrzymywania kapitału
w wysokości dostosowanej do profilu ryzyka Banku. Zgodnie z Art. 128 ust. 1 pkt. 2 ustawy Prawo
bankowe, Bank jest zobowiązany utrzymywać sumę funduszy własnych i dodatkowych pozycji bilansu
Banku określonych przez Komisję Nadzoru Finansowego na poziomie nie niższym niż wyższa
z następujących wartości:
- kapitał regulacyjny,
- kapitał wewnętrzny.
Szacowanie kapitału wewnętrznego przebiega w trzech etapach:
- Etap I – za punkt wyjścia przyjmowany jest kapitał regulacyjny (wymóg kapitałowy na pokrycie
ryzyk Filaru I NUK),
- Etap II – ocenia się, czy minimalny wymóg kapitałowy jest adekwatny do aktualnego narażenia
Banku na rodzaje ryzyka dla uznanych za istotne ryzyk Filaru I NUK,
- Etap III – szacuje się kapitał wewnętrzny na pokrycie istotnych rodzajów ryzyka Filaru II NUK.
Poza ryzykiem kredytowym oraz podstawowymi ryzykami zidentyfikowanymi w regulacjach Komisji
Nadzoru Finansowego i służącymi do obliczenia współczynnika wypłacalności, w celu oszacowania kapitału
wewnętrznego za istotne uznano 2 dodatkowe ryzyka, tzn. ryzyka II filaru:
- Ryzyko płynności
- Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej, w tym:
przeszacowania
bazowe
2. Wymogi kapitałowe.
Ryzyko kredytowe
W zakresie ryzyka kredytowego Bank stosuje metodę standardową wyliczenia wymogów
kapitałowych zgodnie z załącznikiem nr 4 do uchwały nr 380/2008 KNF. Bank zalicza ekspozycje
kredytowe do poszczególnych klas ekspozycji, którym przypisane są odpowiednie wagi ryzyka. Przez
ekspozycję należy rozumieć aktywa lub udzielone zobowiązanie pozabilansowe. Łączny wymóg kapitałowy
z tytułu ryzyka kredytowego oblicza się jako sumę ekspozycji ważonych ryzykiem pomnożoną przez 8%.
Kalkulacja wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego wg klas ekspozycji na 31.12.2013r w tys. zł.
Klasa
ekspozycji
Wartość ekspozycji
netto przed
uwzględnieniem
współczynnika
konwersji
ekspozycji
pozabilansowych
Podział ekspozycji przez
współczynniki konwersji
ekspozycjo pozabilansowych
Wartość ekspozycji
po uwzględnieniem
współczynnika
konwersji
ekspozycji
pozabilansowych
Wartość
ekspozycji
ważonych
ryzykiem
Wymóg
kapitałowy
razem dla
ryzyka
kredytowego
0% 20% 50% 100%
I 311 0 0 0 0 311 0 0
II 0 0 0 0 0 0 0 0
III 0 0 0 0 0 0 0 0
VI 38250 0 0 0 0 38250 12801 1024
VII 3202 0 392 693 0 2541 2541 203
VIII 5977 0 191 586 0 5532 4149 332
IX 17439 0 121 174 0 17255 16531 1323
X 47 0 0 0 0 47 65 5
XV 1040 0 0 0 0 1040 1040 83
XVI 1684 0 0 0 0 1684 778 62
Razem 67950 - 704 1453 - 66660 37905 3032
gdzie numer klasy ekspozycji oznacza ekspozycje:
I – Rządy i banki centralne
II – Samorządy terytorialne i władze lokalne
III – Organy administracji i podmioty nie prowadzące działalności gospodarczej
VI – Instytucje – banki
VII – Przedsiębiorstwo
VIII – Detaliczne
IX – Zabezpieczone na nieruchomościach
X – Przeterminowane
XV – Z tytułu uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania
XVI – Pozostałe
12
Kalkulacja wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego według wagi ryzyka
Waga
ryzyka
Wartość
ekspozycji netto
po
uwzględnieniem
korekt wartości i
rezerw
Podział ekspozycji przez
współczynniki konwersji
ekspozycjo pozabilansowych
Wartość ekspozycji
po uwzględnieniem
współczynnika
konwersji
ekspozycji
pozabilansowych
Wartość
ekspozycji
ważonych
ryzykiem
Wymóg
kapitałowy
razem dla
ryzyka
kredytowego 0% 20% 50% 100%
0% 1217 0 0 0 0 1217 0 0
20% 21997 0 0 0 0 21997 4399 352
50% 15703 0 0 0 0 15703 7851 628
75% 8881 0 200 586 0 8427 6321 506
100% 20115 0 504 867 0 19279 19279 1542
150% 37 0 0 0 0 37 55 4
Razem 67950 0 704 1453 0 66660 37905 3032
Ryzyko operacyjne.
Bank do obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego stosuje metodę
podstawowego współczynnika (BIA). Stanowi on 15% średniej z okresu 3 lat obrotowych, pozycji rachunku
zysków i strat zgodnie z Uchwałą nr 76/2010 KNF z 13 marca 2010 r. z późn. zm.
Kwota wymogu z tytułu ryzyka operacyjnego na dzień 31.12.2013 r. wynosiła 482 tys. zł.
Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje
ryzyka. L.p. Wyszczególnienie Kwota
1. ryzyko kredytowe 3 032
2. ryzyko rynkowe 0
3. ryzyko operacyjne 482
Łączny wymóg na ryzyko Filaru I 3 514
1. ryzyko kredytowe 0
2. ryzyko rynkowe 0
3. ryzyko operacyjne 0
4. ryzyko koncentracji zangażowań 0
5. ryzyko stopy procentowej 0
6. ryzyko płynności 0
7. ryzyko wyniku finansowego 0
8. ryzyko kapitałowe 0
9. pozostałe ryzyka 0
Łączny wymóg na ryzyko Filaru II 0
Łączna wartość szacowanych wymogów kapitałowych 3 514,00
Współczynnik wypłacalności - Filar I 17,64%
Współczynnik wypłacalności - Filar II 17,64%
Bank Spółdzielczy w Brzesku podejmuje szereg działań zmierzających do poprawy jakości zarządzania
ryzykami i podnoszenia efektywności działania Banku przy zachowaniu bezpieczeństwa jego działania.
Prawidłowy i skuteczny proces zarządzania ryzykami i adekwatnością kapitałowa pozwoli Bankowi na
dynamiczny i bezpieczny rozwój.
V. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń.
Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze została
opracowana w oparciu o postanowienia Uchwały 258/2011 w sprawie szczegółowych zasad funkcjonowania
systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz szczegółowych warunków szacowania
przez banki kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału
wewnętrznego oraz zasad ustalania polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących
stanowiska kierownicze w banku oraz przepisy Prawa Bankowego.
Zasady ustalania wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku zostały
wprowadzone z uwzględnieniem zasad proporcjonalności i mają na celu wspieranie prawidłowego i
skutecznego zarządzania ryzykiem oraz optymalnej i zarazem bezpiecznej realizacji strategii działalności
Banku.
Przez osoby zajmujące stanowiska kierownicze w BS Brzesko rozumie się tylko i wyłącznie
członków Zarządu gdyż główny ciężar odpowiedzialności koncentruje się na osobach podejmujących
decyzje kredytowe, a więc członków Zarządu BS mających szczególnie istotny wpływ na profil i wagę tego
13
ryzyka, a także jakość zarządzania przedsiębiorstwem bankowym, w tym pionem handlowym oraz
finansowo-księgowym.
Pozostałych pracowników BS w tym kierowników Oddziałów oraz kierowników Zespołów nie
kwalifikuje się do kategorii osób zajmujących stanowiska kluczowe, gdyż ich jednostkowe kompetencje
decyzyjne w aspekcie kwotowym, głównie ryzyka kredytowego są nieznaczne – poniżej 1% poziomu
funduszy własnych. W związku z czym, w sytuacji organizacyjnej Banku brak jest przesłanek
ekonomicznych do zaliczenia tych osób jako kluczowych w aspekcie wymiernego wpływu na ryzyko.
Zasady wypłacania zmiennych składników wynagrodzeń:
1. Zasadą jest, że dotychczasowa wysokość uposażeń pobieranych przez Członków Zarządu jest
traktowana jako 50% składnik wynagrodzenia zmiennego. Pozostała część - 50% odroczonego
wynagrodzenia z zastrzeżeniem pkt. 2, zostaje zdeponowana na „indywidualnym koncie menadżera”
2. W przypadku, gdy kwota całkowitego wynagrodzenia netto wypłaconego Członkowi Zarządu w danym
roku przekroczy 2% funduszy własnych brutto BS (stanem na koniec grudnia) wówczas bezpośrednio
po przyznaniu wypłacane jest 40% zmiennych składników wynagrodzeń w formie pieniężnej.
Odroczeniu podlega 60% przyznanego wynagrodzenia, którego wypłata może nastąpić pod warunkiem
odpowiedniej sytuacji finansowej Banku oraz uzyskania przez Członka Zarządu pozytywnej oceny
efektów pracy .
3. Oceny efektów pracy Członków Zarządu Banku dokonuje Rada Nadzorcza. Kryteria oceny tych
efektów zależą od jakości funkcjonowania stanowisk w pionach nadzorowanych przez poszczególnych
Członków Zarządu i osiąganych rezultatów. W przypadku stanowisk mających bezpośredni wpływ na
wyniki Banku są to kryteria finansowe, w pozostałych przypadkach kryteria niefinansowe,
odzwierciedlające realizację celów wynikających z pełnionych funkcji. Kryteria finansowe oceniane są
w odniesieniu do planu finansowego w poszczególnych latach, podlegających ocenie oraz w nawiązaniu
do założeń przyjętych w Strategii działania Banku na dany okres.
4. Ocena ta, oprócz stopnia realizacji podstawowych celów zapisanych w Strategii obejmuje następujące
kluczowe wskaźniki ekonomiczne Banku:
zysk netto,
zwrot z kapitału własnego (ROE),
jakość portfela kredytowego,
stabilne źródła finansowania,
relacja funduszy własnych do sumy bilansowej netto,
adekwatność kapitałowa.
Z uwagi na fakt, że w 2013 roku nie zostały spełnione kryteria w zakresie realizacji wynagrodzeń
kluczowych pracowników, powyżej dopuszczalnej wartości progowej w relacji do poziomu funduszy
własnych, Bank nie był zobligowany do dokonywania odpisu części odroczonej wynagrodzenia dla osób
kluczowych będących członkami Zarządu BS.
Brzesko, lipiec 2014 rok
Sporządził: Stanisława Bilińska - Chudoba
Do wiadomości:
1. Zarząd
14