Slapen giraffen staand? Anita van Saan

Slapen giraffen staand?Net als in de grotemensenwereld hebben dierenkinderen ook de hulp van volwassenen nodig bij het opgroeien. Dit boek laat 38 verschil- lende dierenfamilies zien, in allerlei soorten en maten, waaronder de families egel, zeepaard, pinguïn en ijsbeer.

Leer hoe ieder diersoort zijn eigen manier heeft om kinderen voort te brengen en zo veilig mogelijk op te laten groeien. De prachtige foto’s laten zowel grote als kleine gezinnen zien, broers en zussen en zorgzame vaders. Ontdek nu zelf de overeenkomsten tussen mensen en dieren!

Een fascinerend boek voor het hele gezin!

Alles over dierenbaby‚s

en hun families

Slapen giraffen staand?

www.tirion.nl

ISBN 978-90-5210-903-9

Mensenkinderen 4

Gewervelde en ongewervelde dieren 6

Zoogdieren 8Huiskat 10Egel 12Eekhoorn 14Konijn 16Bever 18Das 20Wild zwijn 22Zeehond 24Tuimelaar 26Stokstaartje 28Naakte molrat 30Reuzenpanda 32Rode reuzenkangoeroe 34Opossum 36Chimpansee 38Groene baviaan 40Afrikaanse olifant 42Leeuw 44Giraffe 46Gevlekte hyena 48Witte neushoorn 50IJsbeer 52

Inhoud

Vogels 54Merel 56Koolmees 58Zwarte specht 60Koekoek 62Raaf 64Struisvogel 66Keizerspinguïn 68

Reptielen 70Nijlkrokodil 72Galapagos-reuzenschildpad 74

Amfibieën 76Bruine kikker 78Vroedmeesterpad 80

Vissen 82Citroenhaai 84Zeepaardje 86

Ongewervelde dieren 88Wijngaardslak 90Rode bosmier 92Berkenwants 94

01-09.indd 3 22-01-13 10:53

Kinderen groeien niet alleen op. Ze worden daarbij geholpen door volwassenen, die voor ze zorgen en op ze passen. Meestal zijn dit de eigen ouders. Veel kinderen le-ven in een klein gezin dat bestaat uit va-der, moeder en een of twee kinderen. Als de ouders uit elkaar gaan, wonen de kinderen doordeweeks bij mama en in het weekend bij papa of andersom. Soms wonen verschillende papa’s en mama’s met veel kinderen bij elkaar in een woongemeenschap, soms ook nemen ze hun kinderen mee naar een ander gezin en zijn dan een zogenaamd nieuw-samengesteld gezin. Als de echte ouders geen tijd hebben of ziek zijn, zor-gen opa en oma of pleegouders meestal voor de kinde-ren. Gezinnen kunnen dus heel wisselend van samen-stelling zijn, maar er is maar één ding echt belangrijk: dat het goed gaat met de kinderen en dat ze zich fijn voe-len.

MenSenkInderen Mama en papa

01-09.indd 4 22-01-13 10:53

—

EgEL

Egelnest’s Nachts gaan egels op zoek naar eten, overdag zoeken ze hun nest op om te slapen. Dit nest wordt gebouwd in een hoopje stro, onder een heg of in een bladeren- of compost-hoop en wordt bekleed met bladeren of gras. Ook de egelbaby’s – meestal zijn het er vier of vijf – ko-men in zo’n nest ter wereld. Na hun geboorte zijn ze nog blind en hebben ze zachte stekels.

De familie EgelEgels zijn eenlingen. De paartijd ligt tussen mei en begin september, een maand later worden de jongen geboren. Mama egel voedt de jongen in haar eentje op; papa egel gaat er op z’n laatst vlak voor de geboorte van-door.

Mama egel draagt haar pasgeboren baby’s naar een ander nest.

PASPOORT

Egel (Erinaceus europaeus)

Kenmerken:

bruine stekels met een

witte punt

Lichaamslengte:

22-30 cm

Woonruimte:

bosranden, houtwallen,

hagen, tuinen

Voeding:

insecten, regenwormen,

slakken, eieren, jonge

muizen

Draagtijd:

30-35 dagen

1212

10-33.indd 12 22-01-13 12:18

Vader wild zwijn (de beer of keiler) neemt een modderbad.

De familie Wild zwijnWilde zwijnen (of everzwijnen) leven in kuddes van soms wel vijftig dieren, aangevoerd door een vrouwtje. De mannetjes houden zich in hun eentje buiten de kudde op, behalve in de paartijd, van november tot februari. Ze hebben geen interesse in hun kinderen; de biggetjes zijn afhankelijk van hun moeder.

WiLD ZWiJn

PASPOORT

Wild zwijn (Sus scrofa)

Kenmerken:

donkergrijze tot bruin-

zwarte vacht met lange

borstelige dekharen

Lichaamslengte:

1,30-1,80 m

Woonruimte:

hoofdzakelijk vochtig loof

en gemengd bos

Voeding:

wortels, wormen,

keverlarven, slakken,

paddenstoelen, bladeren

Draagtijd:

114-118 dagen

2222

10-33.indd 22 22-01-13 12:20

De familie olifantOlifanten leven in een kudde, die meestal be-staat uit tien vrouwtjes en hun jongen. Aan het hoofd van de groep staat oma olifant, een ou-de en ervaren leidster. De mannetjes trekken in hun eentje door het land en bemoeien zich niet met de kinderen.

goed beschermdOlifantenbaby’s kunnen het hele jaar door worden geboren. Na de geboorte wordt het jong door zijn moeder gezoogd. Het krijgt vier jaar lang melk en wordt zijn hele jeugd ook door de andere leden van de kudde be-schermd. Het jong leert geleidelijk waar de beste voeder- en waterplaatsen zijn en weet al snel hoe je moet trompetteren als er gevaar dreigt.

PasPooRt

Afrikaanse olifant (Loxodonta africana)

Kenmerken:

slurf, grote oren, dikke

huid

Lichaamslengte:

3,20-4,00 m

Verspreiding:

nationale parken in Afrika

Woonruimte:

uiteenlopende gebieden,

als er maar water is en

schaduw

Voeding:

grassen, wortels, blade-

ren, boomschors, vruchten

Draagtijd:

22 maanden

oLIFaNt

4242

34-61.indd 42 22-01-13 11:52

Mannelijke kinderenAls de mannelijke olifantenkinderen acht jaar oud zijn, worden ze uit de kudde verstoten en moeten ze alleen of in kleine kuddes vrijgezelle mannetjes verder. Als ze 12 jaar oud zijn, kun-nen ze paren met een vrouwtje uit een andere kudde.

WIst JE DIt aL?

soms komen verschillende kud-des elkaar tegen en vormen ze een

reuzenkudde van enkele honderden dieren. Wanneer de leidster sterft, neemt

haar oudste dochter deze taak op zich. Vanaf dan houdt zij de kudde bij elkaar

en voert deze aan.

Bij Afrikaanse olifanten hebben zowel de mannetjes als de vrouwtjes slagtanden. Deze ontwikkelen zich tussen

het eerste en het derde levensjaar en groeien zolang de olifant leeft door met zo’n 10 cm per jaar.

olifantenbaby

oLIFaNt

4343

34-61.indd 43 22-01-13 11:52

De nachtegaal is een zangvogel. Zijn jongen zijn nestblijvers.

Zangvogels, duiven, ooievaars, roofvo-gels, gierzwaluwen en spechten behoren tot de nestblijvers. Als de jongen uit het ei kruipen, zijn ze meestal naakt en blind. De ouders moeten hen onder hun vleugels

warm houden. Ze moeten de jongen bo-vendien voeren. De kuikens verlaten het nest pas als ze wat groter zijn, veren heb-ben en bijna kunnen vliegen.

bij de jonge vogels kun je een onderscheid maken tussen nestblijvers en nestvlieders:

Vogels zijn gewervelde dieren. Over de hele wereld komen 10.350 soorten voor. De meeste daarvan kunnen vliegen.

Kenmerkend voor alle vogels is:

• Ze hebben vleugels.

• Hun lichaam is bedekt met veren.

• Ze nemen voedsel op via hun snavel waarin geen

echte tanden zitten.

• Ze zijn warmbloedig, dat wil zeggen dat ze

onafhankelijk van de buitentemperatuur een

constante lichaamstemperatuur hebben.

• Ze leggen eieren (meestal in een nest) met een

harde schaal die ze meestal zelf uitbroeden en

waaruit jonge vogels kruipen.

VogELs

34-61.indd 54 22-01-13 11:54

WIst JE DIt aL?Vader en moeder zwarte specht

blijven elkaar een heel jaar trouw. soms paren ze het jaar erop weer met elkaar,

soms ook zoeken ze een nieuwe partner. De vogels vinden elkaar door te roffelen,

dat is het geluid dat spechten maken door heel snel met hun snavel tegen een

boomstam, telefoonpaal of ander hol voorwerp te hameren.

De eerste vlieglesAls de kleine zwarte spechten 17 dagen oud zijn, gaan ze voor het eerst in de ingang van het nest zitten en krijgen ze voer van buitenaf. Na hooguit 31 dagen zijn ze vliegvlug en mogen ze met hun ouders de wijde wereld in.

Moeder zwarte specht met haar jongen

Vader zwarte specht met zijn jongen voor de nestholte.

al heel snel zullen de spechtenkinderen de nestholte verlaten.

6161

34-61.indd 61 22-01-13 11:55

Kenmerkend voor

alle vissen is:

• Hun huid is met schubben bedekt en er zitten

veel slijmklieren op.

• Ze hebben een torpedovormig lichaam met

vinnen eraan.

• Het zijn koudbloedige dieren, dat wil zeggen

dat hun lichaamstemperatuur zich aanpast

aan die van de omgeving.

De zaagvis komt voor in gebieden langs de kust. Aan zijn kop heeft hij een verlengstuk met een soort zaagtanden eraan. Met deze ‘zaag’ vangt hij zijn prooi.

Wereldwijd zijn er tot nu toe zo’n 28.500 soorten vissen bekend, die allemaal in zee of in zoet water leven (beken, rivieren en meren). Er wordt onderscheid ge-maakt tussen kraakbeenvissen (haaien, roggen en zeekatten) en beenvissen, zoals de baars, karper, sardine en forel. Kraakbeen- vissen hebben een skelet van kraakbeen, terwijl dat van beenvissen uit been bestaat, zoals de naam naam al aangeeft.

De walvishaai is de grootste levende

kraakbeenvis die er bestaat. Hij leeft in subtropische zeeën en kan 14 m lang worden.

De haring leeft in scholen in de

atlantische oceaan

sold

aten

viss

en en andere vissoorten

in d

e floreszee (Indonesië)VIssen

62-96.indd 82 22-01-13 09:58

Dit boek is gepubliceerd doorTirion UitgeversPostbus 132883507 LG Utrechtwww.tirion.nl

Omslagontwerp: Femke den HertogZetwerk Nederlandse editie: Elgraphic bv, SchiedamFoto’s binnenwerk: zie fotoverantwoordingNederlandse vertaling: Els Schrijber, www.taalduiker.nl

ISBN 978 90 5210 903 9NUR 223

FotoverantwoordingDe uitgever bedankt de volgende agentschappen en fotografen voor hun vriendelijke toestemming gebruik te mogen maken van hun beeldmateriaal:

Nature Picture Library: Omslag voorzijde: Mary McDonald, P. 3: Kim Taylor, Kerstin Hinze, P. 6: John Cancalosi, Richard du Toit, Michael Durham, P. 8: Anup Shah, Mark Taylor, Brandon Cole, P. 9: Bryan en Cherry Alexander, Dave Watts, Owen Newman, P. 14: Andy Rouse, Bence Mate, Philippe Clement, P. 15: Bengt Lundberg, Niall Benvie, Martin H Smith, Ingo Arndt, Alan Williams, P. 16: William Osborn, Philippe Clement, P. 17: Jane Burton, P. 18: Orsolya Haarberg, Wild Wonders of Europe / Cairns, P. 19: Vincent Munier, Bengt Lundberg, Sven Zacek, P. 20: David Kjaer, Kevin J Keatley, George McCarthy, P. 21: Andrew Cooper, P. 22: Ingo Arndt, Christoph Becker, P. 23: Rolf Nussbaumer, Edwin Giesbers, P. 24: Barry Bland, Ingo Arndt, Suzi Eszterhas, David Kjaer, P. 25: David Welling, Roger Powell, P. 26: Brandon Cole, Doug Perrine, P. 27: Wild Wonders of Europe / Campbell, Jeff Rotman, P. 28: Marguerite Smits Van Oyen, P. 29: Simon King, Jouan & Rius, David Curl, P. 30: Neil Bromhall, P. 31: Neil Bromhall, P. 32: Lynn M. Stone, Pete Oxford, P. 33: Lynn M. Stone, Eric Baccega, P. 34: Dave Watts, P. 35: Owen Newman, Jouan & Rius, P. 36: Visuals Unlimited, Thomas Lazar, P. 37: Visuals Unlimited, Mary McDonald, P. 38: Anup Shah, P. 39: Anup Shah, Karl Ammann, P. 40: Suzi Eszterhas, Mike Wilkes, P. 41: Anup Shah, Mary McDonald, P. 42: Pete Oxford, P. 43: Anup Shah, P. 44: George Sanker, Anup Shah, Peter Blackwell, P. 45: Andy Rouse, Suzi Eszterhas, Anup Shah, Peter Blackwell, P. 46: Anup Shah, P. 47: Anup Shah, Mary McDonald, Pete Blackwell, P. 48: Anup Shah, Suzi Eszterhas, P. 49: Suzi Eszterhas, Hermann Brehm, P. 50: Andy Rouse, Christophe Courteau, Anup Shah, P. 51: Eliot Lyons, Michael Hutchinson, Richard du Toit, P. 52: David Pike, P. 53: Terry Andrewartha, Tom Mangelsen, P. 54: Markus Varesvuo, P. 55: Bence Mate, Jane Burton, Doug Allan, P. 56: Kim Taylor, Andrew Walmsley, P. 57: George McCarthy, Mark Taylor, P. 58: Alan Williams, Kim Taylor, Stephen Dalton, P. 59: Bengt Lundberg, Kim Taylor, Dave Watts, P. 60: Hermann Brehm, P. 61: Klaus Echle, Bengt Lundberg, P. 62: Andy Sands, Mike Wilkes, John Cancalosi, José B. Ruiz, P. 63: Andy Sands, P. 64: Mary McDonald, Steve Knell, Pete Oxford, P. 65: Niall Benvie, Rolf Nussbaumer, Bengt Lundberg, P. 66: Edwin Giesbers, Peter Blackwell, Jouan & Rius, P. 67: Eliot Lyons, Vincent Munier, P. 68: Fred Olivier, David Tipling, Doug Allan, P. 69: Fred Olivier, Doug Allan, Martha Holmes, P. 70: Ann & Steve Toon, P. 71: Mike Wilkes, Ross Hoddinott, Adam White, P. 72: Bruce Davidson, Anup Shah, P. 73: Martin H Smith, Anup Shah, P. 74: Pete Oxford, P. 75: Tim Laman, Pete Oxford, Adam White, P.76: Ingo Arndt, P. 77: Simon Colmer, Stephen Dalton, Hilary Jeffkins, P. 78: George McCarthy, Stephen Dalton, Bernard Castelein, P. 79: Will Watson, Philippe Clement, Bernard Castelein, P. 80: Paul Hobson, P. 81: José B. Ruiz, P. 82: Jürgen Freund, Doug Perrine, Dave Shale, P. 83: Georgette Douwma, Robert Thompson, Jane Burton, Kerstin Hinze, P. 84: Alex Mustard, Doug Perrine, P. 85: Doug Perrine, David Fleetham, P. 86: Doug Perrine, P. 87: Doug Perrine, Jane Burton, P. 88: Jürgen Freund, David Shale, Kim Taylor, Niall Benvie, P. 89: Russell Cooper, Ingo Arndt, David Kjaer, Hans Christoph Kappel, Simon Colmer, P. 90: Stephen Dalton, P. 91: Klaus Echle, P. 92: Niall Benvie, Paul Harcourt Davies, Paul Hobson, P. 93: Kim Taylor, Andy Sands, P. 94: David Kjaer, Duncan McEwan, P. 95: Kim Taylor, Duncan McEwan, Omslag achterzijde: Jane Burton, Anup Shah, Mark Taylor, Barry Bland, Brandon Cole

Tierfoto Giel: P. 18: Oliver Giel

Fotolia: P. 1: Pieter Bregman, Eric Isselée, Gentoo Multimedia, Duncan Noakes, texturis, P. 3: auremar, David Pruter, Eric Isselée, Taalvi, Ionescu Bogdan, HLPhoto, P. 4: gudrun, Alena Ozerova, auremar, Monkey Business, P. 5: gudrun, Alexander Tarasov, Serhiy Kobyakov, gallas, Herby (Herbert) Me, Ailuropoda melanoleuca, P. 6: VAlex, V. Yakobchuk, arsdigital, Alexey Klementiev, P. 7: VAlex, NiDerLander, makuba, Andreas Meyer, soleg, Pieter Bregman, Serhiy Kobyakov, vladimirdavydov, pgm, David Pruter, Vladimir, Eric Isselée, montebelli, emer, P. 8/9: crimson, P. 12: Eric Isselée, P. 13: tiero, P. 14: Eric Isselée, P. 21: Ilka Burckhardt, P. 28: DIGIBILD, P. 33: Eric Isselée, P. 34: Eric Isselée, P. 38: Eric Isselée, P. 41: Eric Isselée, P. 42: Taalvi, P. 46: texturis, P. 51: Duncan Noakes, P. 52: BernardBreton, P. 54: Luiz, P. 55: Luiz, hakoar, P. 60: Ornitolog82, P. 68: Gentoo Multi media, P. 70: Andreas Meyer, Petra Eckerl, P. 72: diamondpictures, P. 76: Bocos Benedict, P. 77: Bocos Benedict, Ionescu Bogdan, P. 78: makuba, P. 79: Ionescu Bogdan, P. 82/83: TRAFFIC, P. 86: Eric Isselée, Onkelchen, P. 88: soupstock, HLPhoto, P. 89: soupstock, Maria.P., P. 90: Serhiy Kobyakov, P. 91: Peterchen, Omslag achterzijde: Serhiy Kobyakov, BernardBreton, Onkelchen

Thinkstock: P. 3: iStockphoto, P. 70: Hemera, P. 71: Hemera, iStockphoto De uitgever heeft alles in het werk gesteld deze fotoverantwoording correct op te stellen en alle rechthebbenden te vermelden. Indien er onverhoeds toch onvolkomenheden zouden zijn, bieden wij hiervoor onze verontschuldigingen aan. We zullen deze in een eventuele toekomstige uitgave verbeteren.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar ge-maakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

No part of this book may be reproduced in any form by print, photocopy, microfilm or any other means without prior written permission from the publisher.

Voor het eerst gepubliceerd in Duitsland in 2012 door arsEdition GmbHOorspronkelijke titel: Von Mamas & Papas, Tierkinder und ihre Familien

© 2012 arsEdition GmbH, München© 2013 voor de Nederlandse taal: Tirion Uitgevers, Utrecht

62-96.indd 96 22-01-13 10:01

Slapen giraffen staand? Anita van Saan

Slapen giraffen staand?Net als in de grotemensenwereld hebben dierenkinderen ook de hulp van volwassenen nodig bij het opgroeien. Dit boek laat 38 verschil- lende dierenfamilies zien, in allerlei soorten en maten, waaronder de families egel, zeepaard, pinguïn en ijsbeer.

Leer hoe ieder diersoort zijn eigen manier heeft om kinderen voort te brengen en zo veilig mogelijk op te laten groeien. De prachtige foto’s laten zowel grote als kleine gezinnen zien, broers en zussen en zorgzame vaders. Ontdek nu zelf de overeenkomsten tussen mensen en dieren!

Een fascinerend boek voor het hele gezin!

Alles over dierenbaby‚s

en hun families

Slapen giraffen staand?

www.tirion.nl

ISBN 978-90-5210-903-9