49
INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE

CONTROLE IAB STAGE

Page 2: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

2

Doelstelling seminarie

Interne controle: Basisvoorwaarden interne controle Eenvoudige cases oplossen Eenvoudige procedures kunnen opstellen

Externe controle: Belang interne controle Risico erkenning / analyse Controledoelstellingen Controletechnieken

Page 3: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

3

Volgende situatie is eenvoudig te voorkomen

Mondelinge examenvraag “De externe accountant heeft een

controleopdracht in het kader van een ontbinding, Hoe zal u de klantenvorderingen controleren?”

Antwoord “Eh”……( slik)……”confirmaties versturen” Resultaat

Wat gaat hier fout ?

Page 4: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

INTERNE CONTROLE

Page 5: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

5

Financiële staten

Welke informatie is er? Hoe komt de informatie tot stand?Beide vragen kunnen slechts een antwoord vinden door een analyse en testen van de interne procedures en systemen => informatie moet aan eisen voldoen => organisatie moet aan eisen voldoen

Page 6: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

6

Organisatie

Activiteit wordt “Organisatie” Informatiesysteem Evolutie…….groei

=> plannen (bedrijfsprocessen) /samenwerkingsvormen /uitvoering/delegatie => controle (interne controle)

Page 7: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

7

Informatie

Verantwoordelijkheid van bestuursorgaan

(CG-codes…/ Coso…)

Doelstelling - Informatie

Effectief (nuttig / bruikbaar) Efficiënt ( kosten niet te hoog) Betrouwbaar (volledig/juist/tijdig)

Page 8: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

8

Principe – interne controle

Situatie “onder controle “ hebben Volledige zekerheid Redelijke mate van

zekerheid Risico’s zijn inherent aan ondernemen Risico’s beheren en beheersen Informatie moet een zekere kwaliteit hebben

Page 9: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

interne controle

Definitie – interne controle Het geheel van maatregelen en procedures die

ontworpen zijn om een redelijke mate van zekerheid te verschaffen over: Bereiken van doelstelling Naleven van procedures Naleven van wetgeving Betrouwbare informatie (financieel/beheer) Bescherming activa Voorkomen van fraude / fouten

9

Page 10: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

10

Het bereiken van doelstelling

- Kwaliteit (van diensten en goederen)- Tijdigheid (levering)- Personeel bekwaam - Klantentevredenheid- Wordt alles aangerekend en geïnd?

Page 11: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

11

Het naleven van wetgeving en procedures

- Kennis bij personeel van regelgeving

- Worden de interne regels voor alle klanten en

leveranciers op dezelfde manier toegepast

Page 12: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

12

Beschikbaarheid van betrouwbare financiële en beheersinformatie

- Worden prestaties/leveringen correct en tijdig

geregistreerd

- Komt de informatie juist en tijdig op de

boekhouding

Page 13: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

13

Efficiëntie en economisch gebruik van middelen

- Bv: de Fie-lijst- Bv: herstelling boormachines- Bv: onderdelen naar werf

Page 14: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

14

Bescherming van activa

- Onderhoud machines- Correcte verzekering- Fysische beveiliging- Zorgvuldig inventariseren- Gebruik dagboeken beperken

- Bv: afgeschreven activa uitboekingen

Page 15: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

interne controle 15

Bescherming van activa – oefening – case 1

Computer op afschrijvingstabel

Aanschafwaarde 1.800

Gecumuleerde afschrijving (-) 1.800

Residuwaarde (volledig afgeschreven) 0

Uitboeking laat geen spoor / hoe beveiligen

tegen verdwijnen van computer ?

Page 16: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

16

Voorkomen van fraude en vergissingen- Screening personeel- Functiescheiding- Back ups- Vooraf genummerde documenten

Page 17: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

17

Maatregelen IC

- Preventief- Repressief- Corrigerend

- Controlebewaking : permanent / discontinu

Page 18: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

18

Beperkingen aan IC

- Beperkingen: - Technisch (ict)- Menselijk (beoordeling, onzorgvuldigheid)- Economisch (kosten-baten)- Samenwerking functies- Eénmalige transacties

Page 19: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

19

Controlemaatregelen

Functiescheiding (opm. kleine onderneming)

(cfr best practice oefening) Autoriserend/beschikkend Bewarend Registrerend Controlerend

Budget

Page 20: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

20

Controlemaatregelen

Gebruik geschikte documenten/formulieren Beveiligen van activa - beveiligen van

informatie

Page 21: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

21

Tools voor interne controle

Auditmiddelen Inventaris – fysieke telling Externe confirmaties Beoordelen van boeken / stukken Observaties Meldingen medewerkers Rekenkundig nazicht Analytisch nazicht

Page 22: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

22

Tools voor interne controle

Balanced scorecard (BSC) meetinstrument van effectiviteit KPI’s Voor- en nadelen van BSC

Checklists (pag 13)

( bv: vragenlijsten aankoopcyclus/verkoopcyclus)

Page 23: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

23

Best Practice - cases

Case 1

vorderingen confirmaties => € 80.000

oude leveranciersschulden => € 200.000

btw aangifte (uitvoer)

creditnota’s (kleinere bedragen)

onkostennota’s (hoger)

dubbele betaling

Vraag: Oplijsten van problemen / definiëren / te nemen maatregelen?

Page 24: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

24

Enkele antwoorden Probleem:functiescheiding / cultuur / procedures Debiteuren => registreren/controleren/bewaren Tussentijdse confirmaties =>controleren Verwerking cheque => procedure/registreren Nazicht betalingen => autorisatie/verwerking 2de handtekening => autorisatie Onaangekondigde controle Afstemmen btw dagboeken Extern nazicht btw

Page 25: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

25

Enkele antwoorden

Autorisatie CN beperken Goedkeuring/registreren/bewaren kostennota’s

Page 26: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

26

Best Practice - cases

Case 2

De Heer Clever

Ervaring, kennis, vlotte beslisser……

Geef de tekortkomingen, motiveer en doe aanbevelingen

Page 27: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

27

Bedrijvencycli - best practice

Aankoop Uitvoeren van bestelling Ontvangstgoederen Controlefactuur Controledoelstellingen/controleactiviteiten Uitvoering van betaling

Veel voorkomende fouten / risico’s

Page 28: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

28

Bedrijvencycli

Voorraad (voorbeelden van controleactiviteiten)

Verkoop Risico’s Verloop proces controledoelstellingen

Page 29: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

29

Bedrijvencycli

Personeel Geldcyclus

Controledoelstellingen Risico’s

Productie

Page 30: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

30

COSO

The Committee of Sponsoring Organisations of the Treadway Commission (1992)

Model gericht op interne controle Internationale erkenning COSO II Enterprise Risk Management

Framework (ERM) het gehele interne beheersingssysteem

Zie voorbeeld gebruik Vl Gem.(pag 29)

Page 31: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

31

COSO – COSO ERM

Relatie van afdeling/eenheid met Doelstelling (3)+(1)

Efficiënte en effectieve bedrijfshandelingen (operations) Betrouwbare financiële staten (financial reporting) Naleven wettelijke regelgeving (compliance)

ERM - (strategic)

Page 32: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

32

COSO – COSO ERM Relatie van afdeling/eenheid met

Controlecomponenten (5)+(3) Monitoring Informatie en communicatie Controle activiteiten Risicobeheersing/inschatting Controleomgeving

ERM Event identification (indentificeren gebeurtenissen) Objective setting (vastleggen objectieven) Internal environment (interne omgeving)

Page 33: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

33

Verantwoordelijkheid en corporate governance Corporate governance/deugdelijk bestuur

Goed en efficiënt een bedrijf leiden, CG regels betreffen bestuur en controle

België : Corporate Governance Code ( Code 2009) Beursgenoteerde bedrijven (verplicht) Maatschappelijk verantwoord ondernemen Remunaratie bestuur Relatie bestuur – aandeelhouders Comply-or-explain

Code Buysse (update 2009) Niet-beursgenoteerd (aanbevelingen)

Page 34: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

EXTERNE CONTROLE

Page 35: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

35

Introductie

Externe controle Onafhankelijke auditor Voor gebruikers van financiële staten Aangesteld door onderneming

Page 36: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

36

Introductie

Externe controle - doelstelling

Het doel van een controle is de auditor in staat

stellen een oordeel tot uiting te brengen of de

financiële staten in alle van materieel belang

zijnde opzichten overeenstemt met het van

toepassing zijnde stelsel van financiële

verslaggeving

Page 37: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

37

Introductie - verklarend

Auditor ( extern-accountant / bedrijfsrevisor) Oordeel ( opdracht) Financiële staten ( bestuursorgaan) Materieel belang (materialiteit) Stelsel van verslaggeving

Page 38: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

38

Evolutie

Expectation gap van gebruikers Financiële staten Evolutie naar :

identificatie van risico’s houding bestuur scheiding van verantwoordelijkheden toepassing boekhoudregels

Page 39: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

39

FINANCIELE STATEN

Controle van de jaarrekening (commissaris) Controle van de jaarrekening (auditor) Andere controle opdrachten (W.Venn.)

Inbreng in natura/ quasi inbreng Omzetting Ontbinding Fusie/splitsing

............................e.a. Andere opdrachten buiten W.Venn.

Page 40: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

40

Externe controle / risico’s

Inherent risico Controlerisico Auditrisico Materialiteit Soorten controles

Volkomen

Volledig

Beperkte

Page 41: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

41

AR = IR x CR x DR

AR = auditrisico (kans dat er materiële fouten in jaarrekening voorkomen na auditproces).

IR = inherent risico (ondernemingsactiviteit). CR = controlerisico (ICS als onvoldoende

beschouwd wordt, dan 100%.) DR = detectierisico (Bij de planning van de

audit uit het auditrisicomodel af te leiden).

Page 42: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

42

Schematische voorstelling

Page 43: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

43

Werkdocument

Blz 47 risicoprofiel & inzicht in onderneming

Controleomgeving Ethiek management/ HR /

Risicoinschatting Informatica Proces bij opstellen financiële staten Opvolging Veranderingen Conclusie G/M/S

Blz 53 materialiteit

Page 44: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

44

Werkdocument

Blz 53 materialiteit (ISA 320) Algeheel Uitvoering (volgens risicoprofiel) Andere Herziening (aanpassing risicoprofiel …) Wie zijn gebruikers Inwinnen informatie

Page 45: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

45

Verloop van controle

Acceptatie (kennis/onafhankelijkheid/risico…) Inzicht Bepalen van controlewerkzaamheden

Proceduretesten Substantieve testen Bijkomende controlewerkzaamheden

Oordeel (conform werkdossier) Opvolging

Page 46: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

46

Controledoelstellingen

Validiteit Volledigheid Eigendom Waardering Classificatie Cut-off Accuraatheid Publicatie

Page 47: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

47

Controledoelstellingen

Gevolgen voor de controlewerkzaamheden Proceduretesten Substantieve testen Bijkomende werken

Telling Confirmaties Analyse van rekeningen Vergelijking saldi met operationele gegevens Afstemming met documenten van derden Interviews / checklists

Page 48: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

48

Controlewerkzaamheden op financiële staat Blz 63-Inschatting risico’s

Inherente Organisatie/leiding Opstellen financiële staat Sector Wetgevend en regulerend

Interne risico’s Overzicht met risiconiveau

Page 49: INLEIDING TOT INTERNE & EXTERNE CONTROLE IAB STAGE

Inleiding interne en externe controle IAB stage 2012

49

Checklist aankoopcyclus Blz 70

Inherente Interne risico’s Overzicht met risiconiveau