Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Inspiratiegids Circulair ambachtscentrum
10 pilots van gemeenten
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
2
Inhoudsopgave
Dit is een uitgave van Rijkswaterstaat.Het project Circulaire Ambachtscentra wordt uitgevoerd door de partners van het VANG-HHA programma in samenwerking met BKN en Stichting Repair Café. Voor meer informatie kunt u mailen naar [email protected]. Website: www.vang-hha.nl/circulairambachtscentrum.
Het programma VANG-HHA programma wordt uitgevoerd door:
Inleiding 3
Circulaire ambachtscentraAlmere 5Amersfoort 7Arnhem 9Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo (BUCH) 11Goeree-Overflakkee 13Hengelo 15HoekscheWaard 17Maastricht,Meersen,Valkenburga.d.Geul 19Tilburg 21Zwolle 23
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
3
Nederlandstreeftnaareenvolledigecirulaireeconomiein2050.
EnhetRijkheeftdeambitieomin203050%minderprimaire
grondstoffentegebruiken.Gemeentenkunnenhieraaneen
substantiëlebijdrageleverendooreencirculairambachtscentrum
optezetten:ééncentraleplekwaarvrijgekomengrondstoffen,
productenenafvalbinnendegemeentewordenverwerkten
hergebruikt.Bijvoorbeeldeenkringloopwinkel,eenRepairCafé,
demilieustraateneenwerkplaatsopdezelfdelocatie.
Tien pilots ter inspiratie
Indezegidsmaaktukennismetgemeentendieserieuzecirculaireambitieshebben.
Zijhebbeneenplanklaarliggenvooreencirculairambachtscentrum,ofzijnal
voorzichtigmeteenpilotbegonnen.
Indezomervan2019schreefhetRijkeenprijsvraaguit:‘Wiekaneendoordachtplan
voorleggenvoorhetopzettenvaneencirculairambachtscentrum?’Deingezonden
plannenzijnbeoordeelddooreenonafhankelijkejury,bestaandeuitledenvanhet
ministerievanInfrastructuurenWaterstaat,Rijkswaterstaat,BKN,NVRD,Stichting
RepairCaféendeVNG.Eensamenvattingvandetienbestbeoordeeldeplannenvindt
uindezegids.Wehopenhiermeeideeënaantedragenvoorhetopzettenofverder
uitbouwenvaneencirculairambachtscentruminúwgemeente.
Vijf selectiecriteria
Dejuryheeftdeingezondenplannenbeoordeeldopvijfcriteria:
1. Dematewaarinhetplanbijdraagt(danwelkanbijdragen)aanlevensduur-
verlengingenhoogwaardigproduct-enmateriaalhergebruik.
2. Dematewaarinsynergietussenminimaaldriebouwstenencentraalstaat
(zieafbeelding).
3. Dematewaarindeuitkomstenoptermijnopschaalbaarzijnnaaranderegemeenten.
4. Dematewaarinburgersen/ofanderestakeholdersbetrokkenworden
bijdeuitvoeringvandeactiviteiten.
5. Dematewaarindeverkenningvandemogelijkesamenhangmethetsociaal
domeinenhetonderwijswordtuitgewerkt.
Waarom een circulair ambachtscentrum?
Behoud van waardevolle grondstoffenEencirculairambachtscentrumgeeftafgedankteproductenwaarmogelijkeentweede
leven.Hetaangebodenafvalwordtzorgvuldigbeoordeeld.Ishetproductinteressant
voorhergebruikdooreennieuweeigenaar?Dangaathetnaardekringloopwinkel.
Bijeenbeschadigingwordthetproductgerepareerdofgerefurbished:kwetsbare
onderdelenwordenvervangen,zodathetproductweeralsnieuwis.Somszijnernog
bruikbareonderdelenofmaterialen.Diegaannaardeambachtswerkplaats,waar
vanverschillendestukkenhoutbijvoorbeeldeentuinbankwordtgemaakt.Alleen
wanneerergeenupcyclingmogelijkis,wordthetafvalzorgvuldiggerecycledvia
demilieustraat.Zowordtonnodigverbrandenvoorkomen,hebbenproducteneen
langerelevensduurengaanerminderwaardevollegronfdstoffenverloren.
Inleiding
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
4
Efficiënte bundeling van krachtenDeverschillendepartnerswerkensamenaaneenduurzameafvalverwerking.
Datdoenzezoveelmogelijkopdezelfdelocatie:dithoudtdelogistiekeenvoudig
endekostenlaag.Ookvoordeburgersishetprettigdatzijhunafgedanktespullen
opéénplekkunnenaanbieden.
Onderwijs en werkvoorzieningEencirculairambachtscentrumiseenbedrijvigeplek,diekansenbiedtvoormensen
meteenafstandtotdearbeidsmarkt.Zijkunnenweermeedraaienindemaatschappij
vialeerwerkplekken.Ookzijnermogelijkhedenvoorstageplaatsenvoorpraktijk-
gerichteopleidingen.Denkaanlerenhoutbewerkenindeambachtswerkplaatsofeen
bijdrageleverenaandesorteringofdemontagevanhetafval.
Kennis delen in een leernetwerk
Detiengeselecteerdegemeentendoenzelfpraktijkkennisop,maarprofiterenook
vanelkaarineenleernetwerk:een‘communityofpractice’waarinzedeopgedane
kennismetelkaardelen.ViahetleernetwerkhoopthetRijkantwoordtekrijgen
opdevolgendevragen:
• Welkebusinesscasehoorterbijeencirculairambachtscentrum?
• Watisernodigomsynergieterealiserentussendeverschillendebouwstenen
vanhetcirculaireambachtscentrum?
• Wanneerisdiesynergiesuccesvol?
• Welkefinancieringsvormenzijnermogelijk?
• Hoezithetjuridischmetheteigendomvandeafvalstoffen/grondstoffen/
producten?
• Hoezijndemilieudoelen/ambities(levensduurverlenging)tekoppelenaan
ambitiesophetsocialedomein(werkgelegenheid,ookvoormensenmeteen
afstandtotdearbeidsmarkt)?
Depilotshebbeneenlooptijdvantweejaar.Nadeeerstepaarmaandendienen
degemeenteneenvoortgangsrapportageindielaatzienopwelkemanierhetplan
vanstartgaat.
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
5
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Wewillendevolledigecirkelvandecirculaireeconomie
zichtbaarmakenvoorbewoners,bedrijvenenbezoe-
kers.Ditdoenwedoordeverschillendeonderdelen
tecombinerenopbedrijventerreinDeSteiger:het
UpcycleCentrum,hetCitylabStedelijkeGrondstoffen
endeinzamelingenverwerkingvanBEST-goederenen
grofvuil.Deinwonerskunnenhunafgedanktespullen
naarhetUpcycleCentrumbrengen,waardegoederen
wordengeupcycled.Vervolgenswordendespullen
verkochtinondermeereen‘UpStore’.
Erispotentievoordeinzamelingvandeproducten,
maardeafzetblijkteenprobleem.Wehebbennieuwe
kanalennodignaastdehuidigekringloopbedrijvenende
UpStore.Zonderdejuisteafzetkanalenkomtheterinde
praktijkopneerdatproductendiehergebruiktkunnen
worden,laagwaardigwordengerecycledofverbrand.
Het concrete planWeonderzoekeneerstwelkeafzetkanalenwekunnen
gebruikenvoordeverschillendetypeproducten.
DaarbijrichtenweonsopBEST-enoverigeconsump-
tiegoederen.Webetrekkenscholen,kringloopenhet
bedrijfsleveninonzeplannen.Uithetonderzoekmoet
eenoverzichtontstaanvandemeestkansrijkekanalen
enbijbehorendestakeholders.Vervolgenswerkenwe
drietotvijfkansrijkeconceptenuit.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?HogeschoolWindesheimstartditjaarmetleermodules
overcirculariteitenhetontwikkelenvannieuwe
businessmodellendaarvoor.Daarnaastgaanwekijken
welkekansenerliggenvoormensenmetenzonder
arbeidsbeperking.Studentenenbegeleidersvande
hogeschoolzijnbetrokkenbijhetonderzoek.
Almere
Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• RepairCafé
• Socialewerkgelegenheid
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
6
De inwoners van AlmereMethetupcycle-centrumwillenwedevolledige
cirkelvandecirculaireeconomiezichtbaarmaken.
Verderwetenwenognietprecieshoewedeinwoners
gaanbetrekken.
Almere en het leernetwerkWewillengraagsamenwerkenmetandere
gemeentenenprofiterenvandegebundeldedenk-
kracht.Wehopenvoornamelijkeenantwoordte
krijgenophoewedeingezameldegrondstoffen
kunnenafzetten.Zelfkunnenwedeuitkomsten
vanhetonderzoekinbrengen.
Toelichting jury
‘Almereheefteengoed
onderzoeksvoorstelwaarin
onderbouwdwordtwaarom
hetplanisgerichtopde
afzetmarktvandeingezamelde
producten.Delogistiekenhet
upcyclecentrumzijneral,ener
kanuitgebreidwordenopeen
nabijterrein.Quaonderzoek
is er een heel interessante en
goedesamenwerkingmet
anderepartijen.’
‘ De volledige cirkel van de circulaire economie moet zichtbaar worden’
Het concrete planUithetonderzoekzalblijkenhoewedeuitvoeringvan
dezedoelstellingengaanrealiseren.
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
7
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Metonscirculaireambachtscentrum‘Retourboulevard’
willenwebijeenbreedpubliekaandachtgenereren
voorhetnutendenoodzaakvancirculariteit.Ook
willenwehetaantrekkelijkermakenvoorinwonersom
hergebruikteproductentekopen.Zokandecirculaire
economiezichuitbreiden.
Het concrete planWeontwikkeleneengezamenlijke,levensvatbare
propositievoordeRetourboulevardmetkennis-
instellingen,overheid,afvalbedrijvenenandere
ondernemersuitdestad.Webetrekkenookde
inwonersbijdeteontwikkelenplannen.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Wecreërenmeerplekkenvoormensenmeteen
afstandtotdearbeidsmarkt,evenalsleer-werkplekken
waarjongerengoederenupcyclen.
Het concrete planDezedoelstellingenrealiserenwedoorrelevante
partnerstebetrekken.Ditzijnbijvoorbeeldpartners
dietemakenhebbenmetsocialewerkvoorziening,
kringloopenonderwijs.Ookmarketingencommuni-
catiespeleneenbelangrijkerolbijhetrealiserenvan
dedoelstellingen.
De inwoners van AmersfoortWebetrekkendeinwonersbijdeRetourboulevard
middelsmarketingencommunicatie.Eenspeerpunt
hierbijishetvergrotenvandezichtbaarheidvanhet
circulaireambachtscentrum.
Amersfoort
Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• RepairCafé
• Socialewerkgelegenheid
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
8
Toelichting jury
‘InhetplanvanAmersfoort
wordteengebiedsontwikkeling
besprokendoormiddelvaneen
scenarioroute.Hierbijworden
interessantepartijenbetrokken.
Eriseenduidelijkplanvan
aanpak,waardoorhetookgoed
opanderegemeentenbetrokken
kanworden.’
Amersfoort en het leernetwerkWewillengraageenbusinesscasezienenhopen
eenblijvendesamenwerkingtotstandtebrengen.
Zelfhebbenweveelkennisvanroutekaarten,
afvalinzameling,milieustraten,kringloopbedrijven,
onderwijsinstellingen,businessdevelopmenten
ervaringenvananderegemeenten.
Graagzoudenweorganisatorischevraagstukken
willenbehandelen,lerenoverhetorganiserenvaneen
continueafzetvanstromen,enmeerinzichtkrijgenin
kostenenbaten.
‘ Een breed publiek moet het nut en de noodzaak van circulariteit inzien’
Fotograa
f:Willem
ijnSch
rijve
r
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
9
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Wewillendelevensduurverlengenvantweedehands
productenenmaterialenindewijk.Ditdoenwedoor
nudging.Doorvelekleineduwtjesindevormvan
projectenmakenwedebuurtbewonersbewustdatafval
eengrondstofis.Wewillenlatenziendathetmogelijk
isommateriaalkringlopentesluitenwaarbinnende
waardebehoudenblijft.Zokrijgjehergebruikvan
hoogwaardigeproductenenmaterialen,enzijner
mindergrondstoffennodig.
Wezoekennaareenverdienmodelopbasisvan
meervoudigewaardecreatie,zodatwedeprojecten
voorlangeretermijnkunnenvoortzetten.
Het concrete planWezetteneenintensievesamenwerkingoptussen
dewijkbewoners,degemeente,kringloop2Switch,
bedrijvenenverschillendekennisinstellingen.Het
startmetinitiatievenvandewijkbewonersomafval
teverminderen,endatwattochontstaatterecyclen.
DitkunnenoplossingenzijnalseenRepairCaféofeen
spullenbibliotheek,maarookherinzetvanzwerffietsen
ofeennieuwlevenvoorafgedanktemeubelskunnen
alsdeelprojectenuitgewerktworden.Heteigenaar-
schapligthierbijnadrukkelijkbijdewijkbewoners.
Hetprojectplan‘CirculairArnhem’isontwikkeldin
samenwerkingmetDeBlauweWijkEconomie,een
initiatiefvanbewonersvandewijkSpijkerkwartier,de
GemeenteArnhemen2Switch.Ditplanisgerichtop
derealisatievannieuwesamenwerkingsverbandenop
hetgebiedvanafvalinzamelingenrecyclingindewijk.
Ditgebeurtmet,vooréndoorbuurtbewoners.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Werichtenonsopsocialecohesie,eenbelangrijke
Arnhem
Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Eigenaarschapbijdebewoners
• Socialewerkgelegenheid
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
10
Toelichting jury
‘Wezochtendiversiteitinde
plannen.Waarandereplannen
grootschaligerzijn,heefthetplan
inArnhemjuisteenheelsterke
bottom-upbenadering.Hetplanis
goedomschrevenenuitgewerkt.’
hiereenrolin.Tijdensdeworkshopswordenwijk-
bewonersuitgenodigdbijtedragenaaneenoptimale
afvalscheidingenmateriaalhergebruik.Naastde
workshopsfocussenweookopbewustwordingvan
circulariteitinhet(basis)onderwijs.
De inwoners van ArnhemDeBlauweWijkEconomieiseeninitiatiefvandebuurt-
bewoners.Daarnaastverbeterenwehetonlineplatform
waaropinformatiewordtgedeeldenbewonersspullen
kunnenaanbiedenvoorreparatieenrecycling.Wegaan
kijkenwelkefunctionaliteitendebuurtbewonerswillen,
enwathenprikkeltomzelfactieftewordeninde
circulaireeconomie.
Arnhem en het leernetwerkWehopennieuweideeënoptedoen,geïnspireerdte
worden,eneennetwerktekrijgenvanmensendiemet
soortgelijkeuitdagingenaandeslaggaan.Zelfkunnen
wedeplannenvanArnhemtoelichten.Daarnaast
hebbenweeenspecifiekeleervraag:alsjesamenwerkt
meteenaantalenthousiastewijkbewoners,hoezorg
jedandatjemetdieonderwerpenaandeslaggaat
endatereenbreeddraagvlakindewijkontstaat?
Watmoetenwijdoenomervoortezorgendat
zoveelmogelijkmensenvanafhetbeginaanhaken?
Ookwillenwegraagwetenhoejedeimpactdiede
projectenhebbenhetbestekuntmeten.
eigenschapvoordeleefbaarheidbinneneenbuurtof
wijk.Deinzetisomdesolidariteittussenbewonerste
stimuleren,zodatmensenelkaarhelpenenzichmeer
betrokkenvoelenbijelkaarenhunomgeving.Deze
bottom-upplannenstaanofvallenmetdebetrok-
kenheidvandewijkbewoners.Ditkanalleenworden
bereiktdoortransparantie,gelijkwaardigheiden
vertrouwentussenallebetrokkenpartners.
Het concrete planWegevenworkshopsomwijkbewonersbewustte
makenvanhetnutendenoodzaakvandecirculaire
economie.Buurtbewoners,professionals,mensenmet
afstandtotdearbeidsmarktenstudentenvervullen
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
11
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?WewillendeontwerpkennisvanTUDelftenhet
Technasiumtoepassenopmaterialenvanmilieu-
straten,zodatnieuweproductengemaakten
verkochtworden.Zokunneninwonersziendatafval
eengrondstofisvoornieuweproductenendater
meermogelijkismetmaterialen.Hetgrofrestafval
willenweverminderendooreenbouwkringloopen
kringloopbrengpunten.Totslotwillenweinwoners
bereikenmeteenpositiefverhaaleneenprogramma
waarzeaankunnendeelnemen.
Het concrete planWerealiserendedoelstellingenondermeermeteen
indepraktijkgetestebusinesscasevoorhetontwerp-
atelier(inclusieforganisatie,financiënenleertraject),
eneenparticipatietrajectomcirculairhandelenvanuit
hetateliertelateninnestelenindegemeentenen
draagvlaktecreërenvoorhetvoortbestaan.Daar-
naastzettenweeensamenwerkingoptussendezes
milieustraten,kringloopwinkels,hetontwerpatelieren
repair-initiatieven.Totslotzettenweeenbusinesscase
opvoordebouwkringloopenbetrekkenwepartijen
dieditwillenoppakken.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Wewillenjongerenopleidenincirculairwerkvia
eenteamtraject.Ditgebeurtinsamenwerkingmet
studentenenontwerpersmetdesignkennis.Daarnaast
willenweeenontwerpatelieroprichtendatopenstaat
voorinwoners.
Het concrete planWezetteneenspeciaalcirculairteamopvanjongeren
diewewervenviabestaandenetwerkenvansociale
teamsingemeenten,envoortijdigschoolverlaters.
Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo (BUCH)Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• RepairCafé
• Socialewerkgelegenheid
• TU-studenten
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
12
Toelichting jury
‘Inhetplanwordtgekekennaareen
centraleinzamellocatie,bedoeld
voorverschillendegemeenten.
Hetontwerpenvannieuwe
productenuitbinnengebrachte
materialen/voorwerpenin
samenwerkingmetonderandere
TUDelftiseeninteressante
toevoeging.Daarnaastwordt
deaangetoondecommitment
vandesamenwerkingspartijen
gewaardeerd.’
Hetteamkrijgtcoachingvaneenjaaromcirculairwerk
teontdekkenendergelijkwerktevinden.Hetteamtra-
jectisopgezetmetgame-principesgerichtopheront-
werp/heruitvinders.
De inwoners van BUCHWebetrekkendeinwonersmeteenopenaanbodvan
workshops(zoals‘Leerzelfontwerpen’eneenmodule
‘Maakeenproductuitafval’voorbasisscholen)en
events(zoalseenafvalraceeneenmake-over-day)in
hetontwerpatelier.Daarnaastzijnervierparticipatie-
trajectenvanhetParticipatoryCityLabvandeTUDelft.
‘ We willen de ontwerpkennis van de TU Delft en het Technasium inzetten’
BUCH en het leernetwerkWewillengraagkennisopdoenoverhoedemontage
teorganiserenenrendabeltekrijgenis.Enwelke
businesscaseszijner?Wewillengraagingaanophet
businessmodel.Wijhebbenhetleernetwerkookveel
tebieden.DoorsamenwerkingmetHKUenTUDelft
krijgenwijdesignkennis.Hierkomenprototypesuit
voortdiewellichtookopanderelocatiesbruikbaarzijn.
Ditgeldtookvooronsontwerptrajectmetworkshopsen
activiteitenopbasisvandesignkennis.Dezeworkshops
enactiviteitenzijnlaagdrempelig,zodatookjongerenen
anderpubliekzelfkunnenontwerpen.Totslothebben
wekennisoverdebusinesscasevoorbouwkringloop.
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
13
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Wewillendeactiviteitenvanhettraditionelekring-
loopcentrumuitbreidennaareenketengerichtregio-
naalcentrumvoorhergebruikenherbestemming
vangoederenengrondstoffen.Ketenontwikkeling,
netwerkontwikkelingeninnovatiezijnspeerpunten.
Het concrete planWewillendewerkzaamhedenopdemilieustraat
uitbreiden,bijvoorbeeldmetdedemontagenaar
beteregrondstoffen.Tentweedewillenweeen
circulairbouwnijverheidsnetwerkontwikkelen.Enals
derdewillenwedatdewerkplaatskennisopdoeten
innovatiesontwikkelt.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Wewilleneenwaardevollewerkplekbiedenvoor
mensenmeteenafstandtotdearbeidsmarkt.Webieden
heneenluisterendoorenpraktischehulp,engevenhen
hetzetjedatnodigis.
Het concrete planCoöperatieDeltawindgaatinsamenwerkingmet
kringloopwinkelGoedvoorGoedwerkgelegenheid
scheppen.Indekernenopheteilandrichtenwe
leerwerkplekkenopwaarmensenwordenopgeleid
inhetverduurzamen,ondertoeziendoogvaneen
leermeester.Datzijnbijvoorbeeldmensenuitdebouw,
diedelaatstejarenvanhunwerkzamelevenkennis
overdragen.Deleerlingenzijnstudentenofdedoel-
groepvanGoedvoorGoed.
De inwoners van Goeree-OverflakkeeMomenteelvormenwehetvoormaligeinzamelbeleid
omtoteengrondstoffenbeleidsplan.Demaatregelen
Goeree-Overflakkee
Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• RepairCafé
• Socialewerkgelegenheid
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
14
Toelichting jury
‘Inditplanstaanmensencentraal
diemetdejuistebegeleidingeen
plekhebbenkunnenvindenin
demaatschappij.Dieduidelijke
koppelingmetmilieudoeleinden
maaktditplaninteressantvoor
hetverkenningsonderzoek.
Erwordteenduidelijkevisie
neergezetmeteendoorkijk
naar2025.’
tussenverschillendebelangengroepen,maatschap-
pelijke-enzakelijkepartijenoponseiland.Goed
voorGoedheefthieralveelervaringin,doordatzijal
samenwerkenmetzorginstellingenenscholen.
Goeree-Overflakkee en het leernetwerkWehopenkennistenemenvanvoorbeeldenvan
anderepartijenmetbetrekkingtotaanpak,
expertiseeninspiratie.Ookwijhebbenbelangrijke
lessengeleerddiewegraagmetanderendelen.
‘ We geven mensen het zetje dat nodig is’
inhetoudebeleidzijngerichtophetzoveelmogelijk
faciliterenvanafvalscheidingdoorinwoners.Helaas
heeftditniettothetgehoopteeffectgeleid.Inhet
nieuwebeleidsplanfocussenweopdesamenwerking
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
15
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Wewillenhetzwaartepuntvanscheidenopmilieu-
parkennaardeprioritairestromen(LAP3)verschuiven
richtingreduce,dushogeropdeladdervanLansink.
Hierbijwillenwepraktisch-technischonderwijs
integreren,metnamevoorreparatie,herstelen
refurbishing.Daarnaastonderzoekenwehoewehet
milieuparkkunnendoorontwikkelentoteenveelzijdig
CirculairCentrummetAmbachtsschool,metdaarinál
debouwstenenopéénlocatie.Wewillenditonderzoek
ookuitwerken.
Het concrete planWegaaneenconcreetvoorstelontwikkelenwaarin
ontwerp,inrichting,bedrijfsvoeringenonderwijs-
programmasamenkomenopéénlocatie.Besluit-
vormingmoetplaatsvindenindezomervan2020,
metrealisatiein2021.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Webiedenarbeids-enopleidingsmogelijkhedenaan
laag-enongeschoolden,engeveneenontwikkelings-
perspectiefoppraktisch-technischgebied.Ditdoen
weinsamenwerkingmetROCTwente.Wekiezenvoor
eeninnovatievemaniervanonderwijs,metkortelijnen
tussenhetonderwijsenhetbedrijfsleven.Ookde
opleidingendieweaanbieden,gevenwevaaksamen
metdewerkgeversvorm,zodattheorieenpraktijk
goedopelkaaraansluiten.Binnenhetprojectophet
milieuparkwillenwijmetallepartijentoteengoeden
duurzaamonderwijsprogrammakomen,waarvoor
iedereenplekis.
Deinfrastructuurvanhetmilieuparkwordthet
nieuweleslokaal.Onderwijswordthybridevorm-
gegeven.DestriktescheidingtussenschoolenBPV
verdwijnthiermee.Vanuitditprojectkunnendiverse
Hengelo
Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• RepairCafé
• Socialewerkgelegenheid
• Sorterenendemonterennaar
monostromen/grondstoffen
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
16
Toelichting jury
‘HetplanvanHengeloonder-
scheidtzichdoordeuitwerking
vanderolvanhetonderwijs.
Hierbijwordendejuisteactoren
betrokkenenwordtdedoelgroep
goedinkaartgebracht.Eriseen
realistischekijkopuitbreidings-
mogelijkheden.’
Het concrete planDezewordendoorSWBenROCgeïncorporeerdinde
bedrijfsvoeringvanhetCirculaircentrum.
De inwoners van HengeloWeontwikkeleneenmarketingconceptomdeinwo-
nerstebereiken,enbetrekkenpartijenzoalsHetGoed.
Heteindresultaatzalveelmeerzijndaneenmili-
euvriendelijkeplekomafval-engrondstoffeninte
nemen.Hetiseenconversiepunt.Eencirculatiepunt
waarmensenvanuitondermeerpraktijkonderwijsen
socialearbeidspullenenmateriaalnieuwegebruiks-
mogelijkhedengeven.Eensympathieke,uitnodigende
‘ Uit het oude groeit het nieuwe’
plekwaarinwonersbetrokkenwordenbijdenatuur-
lijkecyclusvangrondstoffen,hergebruikencreatieen
reparatie.Uithetoudegroeithetnieuwe.
Hengelo en het leernetwerkWewillengraagpraktischevoorbeeldenenideeën
uitwisselen.Onzeervaringenmetonsmilieuparken
hetpionierenmetduurzaamgebruikenbouwkomen
hetnetwerkongetwijfeldvanpas.Zelfhebbenwe
ookvragen.Hoezettenwebijvoorbeeldgrondstoffen
af?Ookwisselenwegraagretailgegevensuitover
behoeftesindemarkt.
werkzaamhedenbinnen(deomgevingvan)hetmilieu-
parkgeregeldenverzorgdworden.Belangrijkdoelis
omdeentreeopleidingnogdichterbijdedeelnemers
tebrengen.Decombinatielerenenwerkenineen
kleinere,veiligeomgevingwordthierdoorlaag-
drempeliger.Uniekaanditprojectisdeverregaande
samenwerkingenafstemmingindeketen.
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
17
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Wehebbendriedoelstellingen.Deeersteishet
terugdringenvandehoeveelheidgrofrestafvalop
demilieustraat.Tentweedewillenwehetaandeel
hergebruik/reparatie/opknappenvanmilieustraat-
stromenverhogen.Totslotishetvergrotenvande
bewustwordingvaninwonersvandeHoekscheWaard
overafvalpreventie,producthergebruikendepotentie
vangrondstoffenuitafvaleenbelangrijkdoel.
Het concrete planWezetteneensamenwerkingoptussendiverse
partijen.Denkhierbijaankringloopwinkelsenmilieus-
traten,maarookaanlokaleondernemers,startups,
zzp’ersenRepairCafés.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Wewillenmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarkt
eennuttigetijdsbestedingbiedenmetdekansom
ambachtenteleren.Daarnaastcreërenweeconomische
bedrijvigheidopeenfysiekeenmultifunctionelelocatie
inkleinedorpskernen.Hiermeewillenwedevitaliteit
vandezekernenversterken.Ookheefthetcirculaire
ambachtscentrumalsdoelomextrainkomstente
genererenvoordekringloopwinkelsen/ofandere
doelenbinnenhetsocialedomein.
Het concrete planWebetrekkenschoolbesturenbijhetcentrumen
richtenleerwerkplekkenin.
Devitaliteitvandedorpskernenwordtversterkt
doordatkringloopcentranaastkringloopbedrijvigheid
ookonderdakbiedenaanlokaleactiviteiten.Denkaan
eenRepairCafé,tentoonstellingen,eenruilbibliotheek,
Hoeksche Waard
Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• RepairCafé
• Socialewerkgelegenheid
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
18
Toelichting jury
‘Ditplantoontduidelijkaan
datervoorafmetverschillende
partijengoedisnagedachtover
eentoekomstvisie.Erwordteen
goedekoppelinggemaakttussen
hetsocialedomeinenmilieu-
doeleindenenhetplansteekt
goedinelkaar.Ookhierwordtde
commitmentvansamenwerkende
partijensterkaangetoond.’
cursussenvoorspecialedoelgroepenofverkoopruimte
voorstartupsdienieuweproductenmakenuitde
stromenvandemilieustraat.
De inwoners van Hoeksche WaardEencommunicatiecampagnemaaktnadrukkelijkonder-
deeluitvanhetproject.Daarmeedraagthetprojectbij
aandebewustwordingoverlevensduurverlengingen
depotentievangrondstoffenuitafval.Inaanvulling
daaropkenthetprojecteenparticipatiedoelstelling:
lokalekringloopcentrahebbeneenaanjaagfunctieals
het gaat om het genereren van sociale en economische
activiteiteninkleinedorpskernen.
‘ Een communicatie-campagne maakt nadrukkelijk onderdeel uit van het project’
Hoeksche Waard en het leernetwerkWehopentelerenvandeervaringenvananderenen
onsnetwerkteverbreden.Wehebbenveelervaring
metafvalverwerking.Ditiservaringdieanderenvan
paskankomen.
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
19
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Wewillenmeer(lokaal)hergebruik,minderrestafval
(Maastrichtafvalloosin2030),meerwerkgelegenheid,
eenbewustwordingvandewaardevanafval,eneen
versterkingvandesocialecohesie.
Het concrete planWezetteneenambachtscentrumopdatinregionaal
verbandnauwsamenwerktmetonderanderede
gemeentenMaastricht,Meerssen,Valkenburgaan
deGeulendemilieuparken.Weonderzoekenhoewe
onderanderemedewerkersvanhetmilieuparkende
ophaaldienstkunnentraineninhetbeterselecteren
vanherbruikbareendemonteerbaregoederen.Ook
zettenwemedewerkersinalscirculaire‘ambassadeurs’
ominwonersvandedriegemeentenbewusttemaken
vanhoezijzelfkunnenbijdragenaanlevensduurver-
lengingenproduct-enmateriaalhergebruik.
Eenmogelijkeoptieisdeinzetvannieuweinzamel-
middelen,zoalseenkringloopverhuisdoos.Hiermee
kaniemandthuisherbruikbarespullenselecterenvoor
dekringloop.
Verderwerkenweaaneenfietsenwerkplaats.Niet
afgehaaldefietsenwordennaverloopvantijdvoor
recyclingaangebodenaanKringloopZuid.Helaas
belandthiervanopditmomentnog80%indeijzerbak.
Inhetkadervandeonderhavigepilotstartenwe
daarommeteenfietsenwerkplaats.
TotslotonderzoekenwehoehetRepairCafékan
samenwerkenmetKringloopZuid,omzode(reparatie)
competentiesvaninwonerstebevordereninderegio
GeulenMaas.
Maastricht, Meersen, Valkenburg a.d. GeulBouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• RepairCafé
• Socialewerkgelegenheid
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
20
Toelichting jury
‘Inditplanwordengoedeen
concretevoorbeeldengegeven
diemenwilonderzoeken.
Dekoppelingmetonderwijs
enhetsocialedomeinisgoed
uitgewerkt,dedoelenzijn
realistisch en haalbaar en er
wordtsamenwerkinggezocht
metdejuistepartijen.’
Webetrekkenstudentenvandeonderwijsinstellingen
bijdecampagne‘Recyclingwerkt!.Zijwerkenmeeaan
destrategieenwerkendeofflineenonlinecommuni-
catie-uitingenuit.
De inwoners van MaastrichtInwonerszullenervarendatwemeerinzettenop
hergebruikvanproductenenmaterialenbijonder
anderedemilieuparkenenhetophalenvangrofvuil
aanhuis.Ookontwikkelenweeencampagneonderde
titel‘Recyclingwerkt!’.Inditplanzettenwenietalleen
inopR8(recycling),maarookopR3t/mR7viaextra
sortering/selectie,demeubel-/upcycling-enfietsen-
werkplaats,enzelfsopR1(refuseviarethink/bewustzijn
burgersenstimulerendeeleconomie).Verderonder-
zoekenwehoehetRepairCafékansamenwerkenmet
KringloopZuid,omde(reparatie)competentiesvan
inwonerstebevorderen.
Maastricht en het leernetwerkWehopenpraktijkvoorbeeldentezienentelerenvan
elkaar.Watwerktenslaataan?Hoezettenweditop
demarkt?Hoebereikenweeenbreedpubliekvoor
bewustwordingendeelname?Kunnenwesociale
cohesiehierdoorookversterken?Zelfkunnenwe
vertellenoveronzeervaringentijdensdeuitvoeringvan
hetplanvanaanpak,enideeënenervaringendelen.
Wezoudengraagingaanophetopzettenvanhet
businessmodel:hoezettenweeencirculairambachts-
centrumgoedopdemarkt?Hoe‘verkopen’weheten
makenwehetrendabel?
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Westrevennaar(uitbreidingvan)samenwerkingmet
zowelonderwijs-alszorginstellingen.
Het concrete planTeneersteschalenwehetMeubelUpcyclingProject
op.Ditprojectcreëerteenleerwerkomgevingvoor
mensenmeteenkwetsbarearbeidspositie.Hierleren
zijcirculaireambachtsvaardighedenenwordenervan
restmaterialennieuwe(gebruiks)voorwerpengepro-
duceerd.Ookorganiserenwehierworkshopsom
burgerstebetrekken,waaronderstudenten.Hiervoor
zullenwedecollega-kringloopbedrijvenbenaderen.
Deproductenkunnenondereenaansprekendlabel
wordengeproduceerd.
Ookbetrekkenwestudentenomextramarktonderzoek
tedoen.Dergelijkonderzoekrichtzichopgeschikte
kanalenvoordemarketingenverkoopvandeupcy-
cling-productenendewensenvanconsumentenen
zakelijkemarktinZuid-Limburg.
MededoorcofinancieringdoorStichtingBeheer
BIS-BISGroepstellenwedaarnaasteenfietshersteller
aan.Zowordtereenleerwerkomgevinggecreëerd
voormensenmeteenkwetsbarearbeidsmarktpositie
en/ofstudenten.
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
21
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Wewillenhetrestafval-aandeelinhetaanbodaan
demilieustraat(grofrestafval)mettenminste20%
terugdringentenopzichtevan2018.Ookwillenwede
lokaleeconomiestimulerenmetcirculaireconomische
oplossingenenonderwijsinspirerentotnieuwevakken
inrelatietotcirculaireeconomie.
Het concrete planInTilburghebbenwehetvolgendegeconstateerd:
• Aanbiedersbelevenafvalnietalshertegebruiken
productenofalsnuttigegrondstoffen,maarals
hinderlijkbijverschijnselvanhunhuishoudenen
bedrijfsvoering.Hetideedatscheidengeenzinheeft
omdatheteldersindeketenweerbijelkaargegooid
wordt,ishardnekkigenhelptnietomafvalopde
juistewaardeteschatten.
• Hetdoelmatigscheiden,hergebruikenendemon-
tereninherbruikbarecomponenteniseenbelang-
rijkebottleneckbijhergebruikenupcyclen.
• Bijbetrokkenpartijeniserweinigbekendover
nieuwetoepassingsmogelijkhedenvandespullen
enmaterialennadatdezezijnaangebodenaande
marktvooreentweedeleven,hetdemonteren/
scheideninherbruikbarecomponentenenhet
upcyclennaarhoogwaardigerecomponenten.
Wewerkenhieraandoormiddelvan‘Milieustraat2.0’,
eenlocatiewaarklantenzichwelkomvoelen.Hier
zijndespullendieklantenaanbiedenperdefinitie
waardevol.Daaromwordendezeindankbaarheid
ontvangen.Vandeontvangersvragenweeenbepaalde
mindsetdieaanstekelijkwerktopaanbieders.Bezoekers
moetenzichophungemakvoelenendeeindbestem-
mingvanwaterwordtaangeboden,moetduidelijkzijn.
Deaanbiederkrijgthetgevoeldathijmede-eigenaar is
vanhetcirculaireambachtscentrum.
Deactiviteiteninhetcirculaireambachtscentrum
wordenterplaatsegetoondaandeaanbiedersengoed
gecommuniceerdnaardeinwoners.Deinwonersworden
hiermeeaangezetomvoortaangeenoverbodigespullen/
Tilburg
Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• RepairCafé
• Socialewerkgelegenheid
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
22
Toelichting jury
‘Dewilomanderenteinspireren
wordtaanditplanerggewaar-
deerd.Verderwordenerdejuiste
initiatievenaanelkaargekoppeld
eniserduidelijkinbeeldwelke
problemenernogaangepakt
moetenworden.Ookgeefthet
planeenconcreetbeeldvanhet
gewensteresultaat.’
Het concrete planWegaandedoelstellingenrealiserenmeteennetwerk-
samenwerkinggedurendehetproject.Humancapital
iseenvoorwaardevoorsucces.Evenalsdespullenen
materialenhebbenookdebetrokkenmensenwaarde.
Datgeldtindeeersteplaatsvoordemensalsindividu,
maarookvoorhetbiedenvanleerwerktrajectenen
werkervarings-,stage-enafstudeerprojecten.Inde
basisisiedereenwelkom,ongeachtverleden,scholing
enachtergrond.Voorwaardeis:dewerkerstaatposi-
tieftegenoverhetcirculairedenkenenhandelen,de
organisatieenhetmanagement.Daarbijkrijgthij/zij
eenpassende,veiligewerkomgeving,uitdagingenenna
verloopvanenkelejareneenspiegelbeeldvanzijnoude
ikindevormvaneennieuweinstromermeteenverge-
lijkbaarverleden.Dekansenenhetplaatsingspotentieel
zijnschiereindeloos,engerelateerdaanhetaanbod
datmomenteelnogsteedsindetermenvandeoude
economiealsafvalmoetwordenverwerkt.
De inwoners van TilburgWegaanonzeinwonersbetrekkenbijonzeplannen,
maarhethoeisonderdeelvanonzehaalbaarheidsstudie.
Tilburg en het leernetwerkWekunneninzichtgevenindebestaandedeeloplos-
singenvanTilburg,ensamennieuweideeënverzinnen
en/ofmeedenkenmetdedoorontwikkelingvanideeën
vananderen.Enwiehelptonsbijonzeeerstestap?
Kanereenoverzichtwordengegevenvanallehuidige
mogelijkhedenvooreenMilieustraat2.0,circulair
ambachtscentrumengedragsbeïnvloedingvanburgers?
verpakkingentekopenendoorhenafgedanktespullen
enmaterialengescheidenaantebieden,omdatzijinzien
datditnuttigisenzezoeenbijdrageleverenaaneen
circulaireeconomie.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Wewillenkansenblijvenbiedenaanmensenmeteen
afstandtotdearbeidsmarkt.Daarnaastbeogenwe
methetcirculaireambachtscentrumsamentewerken
metinnovatievegeesten,ondernemers,bestuurders,
ambtenarenenburgersendeelnemersaanhet
reguliereonderwijs.Tevensmoethetcirculaire
ambachtscentrum basis-, vo-, mbo-, hbo-, en
wo-instituteninspirerenomhetonderwijsaanbod
aantepassenopdetoenemendebehoefteaan
circulaireeconomieenbijbehorendedisciplines.
‘ Bezoekers moeten zich op hun gemak voelen op de Milieustraat’
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
23
Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop
Wat zijn de doelstellingen?Wewillenmeergoederenenmaterialenscheidendie
binnenkomenbijdekringloopwinkelsendemilieu-
straatenzebeterdemonteren.Hierdoorkrijgenze
vakereenhoogwaardigertweedeleven.Verderwillen
wemeervraagcreërennaarherbruikbaregoederen
doornieuwedoelgroepentebereiken:hetaanschaffen
vanrefurbishedoftweedehandsdesignartikelenmoet
‘hetnieuwenormaal’worden.Hierdoorneemtdeafzet
éndonatievanherbruikbaregoederentoeenkomener
meerwerk-enopleidingsplekken.
Het concrete planHetCirculairAmbachtscentrumnaarZwolsmodel
bestaatuitmeerderewerkplekkendiegezamenlijkhet
ambachtscentrumvormen.Opdezeplekkenwordt
gewerktaancirculaireactiviteitenalsdemontage,repa-
ratie,refurbishmentendeproductievanhalffabricaten.
Wegaandekomendetweejaarstapvoorstapwerken
aaneengecoördineerdeeneffectievesamenwer-
kingtussenkringloopcentra,milieustraat,onderwijs,
kennisinstellingen,socialewerkvoorzieningencircu-
laireondernemingeninZwolle.Wewerkenvanuit
eengroeimodel.Wekijkennaardeheleketenenalle
onderdelendiebijeencirculairambachtscentrum
horen,maarrichtenonsnuoponderdelendieopkorte
termijnsuccesvolkunnenzijnenonskennisople-
verenomhetsysteemverderoptebouwen.Wegaan
bestaandesamenwerkingenoptimaliserenennieuwe
samenwerkingenonderzoeken.Hierbijmakenweook
gebruikvandekennisdieinZwolleaanwezigisrond
kunststoffen.Wijziendaarnaastkansenomtoete
werkennaardeopeningvaneenlifestyle-winkelinhet
centrumvanZwolle.
Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening
Wat zijn de doelstellingen?Dewerkplekkenbinnenhetambachtscentrumzijneen
Zwolle
Bouwstenen• Onderwijs
• Milieustraat
• Kringloopwinkel
• Reparatiewerkplaats
• Meubel-offietsenwerkplaatsen
makersplaats(nieuweproducten
vangebruiktematerialen)
Insp
irat
iegi
ds C
ircu
lair
am
bach
tsce
ntru
m
24
Toelichting jury
‘Hoebetrekkenwemensenin
eencirculairelevensstijl?Datis
eeninteressanteonderzoeks-
vraag,waarmeehetplanvan
Zwollelaatziendaterverder
wordtgedachtendatereen
grootgebiedwordtbetrokken
bijdecirculaireeconomie.
Eenplanmetveelpotentieen
goeduitgewerkteideeënmet
dewilomsamentewerken.’
dagbestedingscentraenopdebetrokkenscholen;
• Meerdererefurbishmenten/ofremanufacture
ontwerpopdrachtenperjaarvoordeCibapCircular
Playground/ontwerpfabriek,waardoormbo-stu-
dentenaanwordtgewerktendieinproductieworden
genomenindeketenvanhetambachtscentrum.
De inwoners van ZwolleInjuni2019heeftStichtingNoggus&Noggusinsamen-
werkingmetKringloopZwolleeenlifestylewinkel
gestartinhetwinkelhartvanOmmen.Hierwordt
getestofweanderpubliekkunnenaantrekkendoor
meteenmodernelifestylewinkelaanwezigtezijnin
de‘gewone’winkelstraat.Hiermeewordtaansluiting
gemaaktmethet‘niet-kringloop’-publiekenwordt
hetaanschaffenvanrefurbishedoftweedehands
designartikelenneergezetals‘hetnieuwenormaal’.
Zwolle en het leernetwerkWehopenkennistevergarenvooronzeambities.
Hiervoorzoudenweondermeergraagjuridische
vraagstukkenbespreken.Ookwillenwegraag
netwerkenomsamentoteenresultaattekomen.
veiligeleeromgevingvoordoelgroep¬studentenzonder
startkwalificatieenbiedenbetekenisvolwerkaan
jongerenmeteenafstandtotdearbeidsmarkt.Ooklaten
wembo-enhbo-studentenervaringopdoenmethet
werkenenondernemenineencirculaireeconomie.
Het concrete planConcreetgaathetom:
• Nieuweleer-werkplekkenvooronderandere
entreejongeren;
• NieuweBeroepsbegeleidendeleerweg-plekken(BBL);
• Meerstageplaatsenvanongeveer4uurperweek
voorvmbo-enpraktijkschoolleerlingen;
• Ruimtevoorrefurbishmentdoorjongerenin
Voormeerinformatiekuntumailennaarvanghuishoudelijkafval@rws.nlofkijkoponzewebsite:
www.vang-hha.nl/circulairambachtscentrum
Dit is een uitgave van Rijkswaterstaat. Het project Circulaire Ambachtscentra wordt uitgevoerd door de partners van het VANG-HHA programma
in samenwerking met BKN en Stichting Repair Café. Het programma VANG-HHA programma wordt uitgevoerd door: