Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

جامد زباله سیستمهای عمر چرخه ارزیابیآنان مقایسه و بندی اولویت جهت شهری

معیاره چند گیری تصمیم روشهای توسط

فیلی حمیدرضااسالمی آزاد دانشگاه مهندسی، و فنی دانشکده صنایع، مهندسی استادیار،

ایران کرج، واحد.hrfeili@gmail com : 09123108647همراه

احمدیان پیمانآزاد دانشگاه مهندسی، و فنی دانشکده صنایع، مهندسی کارشناسی،

ایران کرج، واحد اسالمی 70106 . peyman @yahoo com : 09387731960همراه

ربیعی عمادآزاد دانشگاه مهندسی، و فنی دانشکده صنایع، مهندسی کارشناسی،

ایران کرج، واحد اسالمیe.rabiei92@gmail.com :09194376369همراه

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

مــــعرفـــی

و طبیعت دوستار کارا، شهری جامد زباله سیستم یک انتخاب چگونهتصمیم برای بزرگ چالش یک صرفه، به مقرون اقتصادی لحاظ از

( . عمر چرخه ارزیابی اگرچه است کرده ایجاد ها به( LCAگیرنده درمحیطی زیست فشارهای و انرژی مصرف ارزیابی در گسترده طور

عمر چرخه ارزیابی های روش در هنوز اقتصادی عامل شده، استفاده(LCA . چرخه( ارزیابی تازه مطالعه در بنابراین است نشده لحاظ

) به) زیست محیط و انرژی ( 3عمر اقتصاد ) و زیست انرژی،محط مدل. است یافته افزایش ( عمر چرخه هزینه اقتصادی، عملکرد ارزیابی با( LCCبرای مطابقعمر ) چرخه . LCAارزیابی تصمیم( روش آن از بعد است شده تنظیم

معیاره ) چند اغام( MCDMگیری محیط ) 3برای و انرژی عامل . ) دو وزنی عامل آنالیز آن کنار در است یافته بهبود اقتصاد و زیست

. بلکه مدل، کارایی ارزیابی برای تنها نه است شده اضافه ای مرحلهذی های گروه وسیله به شده ارائه مختلف تنظیمات با تطبیق برای ) ( . برای اقتصاد و زیست محیط و انرژی جدید مدل این میباشد نفع

. است شده برده کار به مدرن های تکنولوژی مقایسه

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

(1( )زباله دفن الکتریسیته( )2محل به بیوگاز تبدیل با زباله ( 3دفن . موفقیت درصد که میدهد نشان نتایج انرژی بارزیابی با سوزاندن

. دفن دارد ها گزینه همه میان در را عملکرد بهترین سوزاندن،زباله دفن و دوم جایگاه در الکتریسیته به بیوگاز تبدیل با زباله

می انتخاب بدترین انرژی برگشت . بدون آنالیز این، بر عالوه باشدکه زمانی میدهد نشان را نتایج باالی اعتبار همچنین وزنی عامل

از را عامل از 1به 0وزن کمتر میدهیم، در% 30تغییر تغییر مواردترتیب در تغییری هیچ تقریبا و میدهند، نشان را بندی رتبه ترتیب

و شرکت دولت، از مختلف های دیدگاه به توجه با بندی رتبه. افتد نمی اتفاق ساکنان

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

مـــــقـــــدمــــه

مناسب روش یک طریق از شهری جامد های پسماند مدیریت چگونگیمی جهانی ی دغدغه . یک از بیش جامد 200باشد پسماند تن میلیون

ساالنه( MSWشهری ) افزایش نرخ با سال . 10-8هر میشود% تولیدبا مرتبط ی ها سیاست و ها استراتژی فشار، این با شدن مواجه

ها گیرنده تصمیم برای توسعه به رو بزرگ چالش یک پسماند مدیریت. است شده

مدیریت بهبود برای گوناگونی مقررات و قوانین مختلف های دولت . مربوط های زباله مراتب سلسله اند اورده در اجرا به ها پسماند

در پیشرفت اما است، شده مطرح مجدد استفاده و بازیافت به . یک حاضر، حال در است ضروری هم هنوز ها تکنولوژی نوع این

. زباله دفن میشود استفاده گسترده طور به تکنولوژی محدود تعدادو میگیرد قرار استفاده مورد جامد% 95بیشتر های پسماند کل از

.MSWشهری ) میشود( اوری جمع روش این با جهان در

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

مفهومی مدل فرمول

پیوستن هم به با رابطه در مسائل از عامل 3برخی 3E ) حل ) میبایست انرژی و اقتصاد ، زیست محیط

شود:در 1( مختلف ترتیب و واحد باید همیشه مختلف عوامل

. اساسی گام یک کردن نرمالیزه بنابراین دارد اندازهمی باشد مقایسه قابل هم با ها فاکتور اینکه برای

باشد.ساخته 2( های اولویت کردن منعکس به قادر باید مدل

. برای باشد مختلف ذینفعان های گروه توسط شده( MSWمدیریت به ) همیشه جامعه شهری 3پسماند

. و اقتصادی دولت،تشکیالت میشود تبدیل دستهشهروندان.

TOPSIS توسط شده پذیرفته تکنیک مدیریت ) MCDMیک ) برای آل ایده جایگزین که مفهوم این پایه بر شهری پسماند

می شده گرفته نظر در های ویژگی برای سطح بهترینبدترین با است همانی منفی آل ایده که هنگامی که، باشد . از دورترین که است نقاطی عنوان به حل راه ها ویژگی

نزدیک همزمان طور به و میشود تعریف منفی آل ایده نقاط . است آل ایده نقاط به ترین

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

ریاضی بندی فرمول

(:LCCمحاسبه عمر) چرخه هزینههزینه گذاری، سرمایه هزینه به میتوانند ها هزینه ، کلی طور به

. به گذاشتن اشتراک به منظور به شود تقسیم انهدام هزینه و عملیاتیعنوان به محدوده زمان همان ( LCAطور ارزش) ، عمر چرخه ارزیابی

( . حال ارزش به آینده هزینه است توجه مورد پول استفاده( PVزمانی با . یابد می تنزیل کاهش نرخ از

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

ریاضی بندی ... فرمول

عوامل ، حاضر مطالعه ( 3Eدر عنوان ) به انرژی و اقتصاد ، زیست محیط3 ; برای متفاوتی های سیستم که حالی در میشود شناخته ارزشیابی معیار

. میشود گذاشته مقایسه به متفاوت های آلترناتیو تعریف

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

وسیله: 2گام به را مقیاس هر . AHPوزن دویی دو مقایسه کنید تعیینچقدر دیگری از و دارد اولویت معیار کدام اینکه گیری تصمیم برایتفاوت معنای به بزرگتر عذذ که جایی میگیرد، انجام میباشد بزرگتر

. برای مقایسه ماتریس طور، همین میباشد ها معیار سطح بین بیشتر . با ها وزن اطمینان است شده ایجاد معیار هر کل وزن محاسبه

( سازگاری نسبت اینکه از( CRشرط می 0.1کمتر قبول قابل باشدباشد.

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

آلترناتیو: 5گام هر جدا گیری اندازه محاسبه :

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

آل: 6گام ایده حل راه در آلترناتیو هر برای نسبی نزدیکی ضریب محاسبه

ضریب: 7گام شود می بینی پیش آن در که آلترناتیوها بندی رتبه. آید دست به بیشتر نزدیکی

وزنی عامل تحلیل و تجزیهشده گرفته نظر در ای مرحله دو وزنی عامل تحلیل و تجزیه

بندی. رتبه در تغییرات که زمانی تا میتواند وزن تغیرات اوال، استاز شود ظاهر داده 1تا 0نهایی تخصیص ها مقیاس از یک هر به

کارایی. تشخیص برای زمانی فواصل بودن ثابت بنابراین، شود. است مهم مختلف بندی رتبه شرایط در مدل

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

. این که آنهاست سوزاندن شهری های زباله بردن بین از برای حل راه یکآن اثر در زیرا دهد می قرار جو در نیز را زیستی مخرب آثار نیز اقدام

. شود می متصاعد زیر گازهای

می متان گاز ایجاد باعث که است زباله دفن نیز دیگر راه: است زیر صورت به نیز آن واکنش که شود

CH4 + 2 O2 CO2 + 2 H2Oگاز ایجا باعث نیز عمل این بین CO2که از برای میشود

گاز کرد؟ CO2بردن باید چه جو در

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

گیری تصمیم فرایند

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

بردار با مقایسه،اولویت پایان از بردارهای ) wبعد عنوان به پس این از( e-vectorویژه محاسبه و نرمالیزه ماتریس هر در و میشود شناخته

. محیط در را محاسبات است صورت excelشده به را آن و برده . مدل ، همزمان طور به آوریم می در اهداف matlabکاربردی برای

. پارامتر است شده ریزی برنامه محاسبه wتاییدی زیر صورت بهماتریس میشود: محاسبات

برای الگوریتم چندین که باشد می ویژه مقدار بزرگترین کهویژه مقدار زدن .wتقریب میباشد

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

الگوریتم فرآیند 2یک طریق از حل برای ای ریزی ANPمرحله برنامه . جدید ماتریس یک تشکیل شامل این است هر n * nشده جداسازی با

جمع سپس و ها ستون های پارامتر جمع طریق از ستون یک در پارامترجداسازی و برآیند ماتریس ردیف هر در ها ها nپارامتر ردیف در پارامتر

. داده نشان زیر صورت به جبری لحاظ از است ممکن ها فرآیند میباشدشوند:

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

J =ها ستون تعداد I =ها ردیف تعداد

باید نیز ها شاخص سازگاری ها ماتریس مقایسه در صحیح قضاوت برایباشد داشته تطبیق ها آن نسبت با

:CIشاخص ) شد( مستقر 

نسبت ) و( CRثبات گیرندگان تصمیم قضاوت در ها خطا تشخیص برای . برای است مفید خودشان درقضاوت واقعی تناقضات همچنین و نیز

باشد از تر مهم نمیتواند باشد، از تر مهم و از تر مهم اگر مثال،بنابراین:

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

آن در . RIکه ) دارد ) ماتریس کوچکی و بزرگی به بستگی متوسط ثبات شاخصاندازه از تابعی عنوان به هم نسبت ثبات برای قبول قابل محدوده اساس، این بر

. های ماتریس برای مثال، برای است متفاوت ماتریس nماتریس یا 5*5ابعادمیشود، تر : CRبزرگ که است این دهنده نشان

تخمینی CRاگر تصمیم wمقدار با متناظر وگرنه است؛ قبول قابلزمانی تا بود شده خواسته اولویت با انطباق برای . CRسازان CRباشد

از ) بیش ماتریس هر بعد 3از( 100برای ونیز شد محاسبه سازنده تصمیم. شد منظور هندسی پایه بر ها ماتریس ترکیب از

مانند شده خواسته مقدار شامل که ها خوشه برای تناقضات جستجوی نتایججدول در میباشد تر مناسب کننده تامین تعیین برای که ، ویژه بردار و

2 . مدیریت خوشه که میدهد نشان ها وزن اولویت است شده داده نشان.) IMاجرا) اولویت( با دارد هدف در را تاثیر پیدا( 0.3621بیشترین ادامه این

(" سازمانی " عوامل خوشه با کند " )0.2440با( OFمی ریسک " عوامل ( RF؛")0.1570با کننده " تامین نمایه در " 0.1444با( SP؛ مهارت نهایت در و

.0.0925با co2" (CC )مدیریت ماتریس این : CRدر های فرمول آن در که است شده محاسبه زیر مطابق ،:4.4و. 4.3 است. شده ترکیب هم با

. دارد وجود انسجام که است این معنی به این

Inte

rnatio

nal E

-Con

fere

nce o

n G

reen

Econ

om

ics

بندی جمع و نتیجه مدل مقاله ( 3Eاین برای ) بعدی چند انرژی و اقتصاد ، زیست محیط

( MCDMسیستم محیط ) هزینه، که میدهد ارائه شهری پسماند مدیریت. میگیرد بر در را انرژی و ( LCAزیست محاسبه ) برای عمر چرخه ارزیابی

که زمانی میشود؛ استفاده زیستی محیط های محدودیت و انرژی مصرفLCC ) با ) موازی عمر چرخه ( LCAهزینه مالی ) هزینه عمر چرخه ارزیابی

. سپس میکند محاسبه را ( MCDMسیستم برای ) شهری پسماند مدیریتعوامل ( 3Eمدیریت میشود،) عمل وارد انرژی و اقتصاد ، زیست محیط

که .TOPSISو AHPجایی میکند عمل اجرای و ترکیب هم با

3 . سناریو است شده مطرح شهری پسماندهای آوری جمع در دفن: 1تکنیکسناریو انرژی، یازیابی هیچ بدون بازیابی: 2زباله با زباله دفن

،سناریو . 3انرژی سناریو: که میدهد نشان نتایج ها زباله بهترین 3سوزاندن . که میباشد حالی در این میباشد زیست محیط و انرژی دیدگاه از انتخاب

. 2سناریو سناریو ولی میباشد بهتر اقتصادی لحاظ آخر 1از رتبه حال هر در . مدل ، عوامل تک تک کردن جمع با دارد و ) 3Eقرار اقتصاد ، زیست محیط

سناریو( که میدهد نشان سناریو 3انرژی و میدهد ارائه را تکنولوژی بهترین1. میدهد پیشنهاد را انتخاب بدترین