Pranoi: Punoi:Pr.DR.Ahmet Mancellari Anita Dogani

MSEE9 Tirane Janar,

2014

I - Investimet e huaja Direkte IDH Klasif ik imi i Investimeve të Huaja Direkte Arsyet apo qëll imet që ndikojnë një invest itoret Forma të IHD-ve

I I -Raporti UNCTAD 2013 per invest imet. Trendi I Invest imeve Globale Tendencat e polit ikës Investimeve GVC-Zinxhir i I v leres dhe zhvil l imi global Flukset dalëse të IHD-ve IDH dhe OFC Qendrat f inanciare Offshore Njësitë ekonomike për qëll ime të veçanta (SPE). Perspektivat Globale IHD në 2013-2015

I I I- Investimet e huaja Direkte në konteksin shqiptar Avantazhet e të investuarit në Shqipëri Disavantazhet Krahasimi me venset e rajonit . Sektorët që kanë përthithur më shumë IHD IV-Konkluzione V-Rekomandime

Me IDH kuptojme levizjen nderkombetare te kapitalit, ne te cilen njeri vend krijon ose zgjeron nje filial ne nje vend tjeter, nenkuptojne jo vetem transferim burimesh por edhe marrjen e kontrollit.

Që një investim të konsiderohet si një IHD, shoqëria mëmë duhet të ketë të paktën 10% të aksioneve të zakonshme nga filialet e saj të jashtme

Y=C+I+G+(X-M), ku I është Investime plus Investime të Huaja.

Nga këndvështrimi i investitorit IHD Horizontale -Prodhohet jashtë (ne vendin pritës) ajo që

prodhohet dhe në kompaninë mëmë.

IHD vertikale -Transferohet jashtë një nga fazat e procesit prodhuese

IHD konglomerat- përzierje e investimeve horizontale dhe vertikale, të cilat përfshijnë edhe investimin në një industri të një natyre tjetër në vendin pritës.

Nga këndvështrimi i vendit pritës ndahen në: zëvendësuese të importit rritëse të eksporti të iniciuara nga qeveritë nga drejt imi i investimit, IHD ndahën në 2 tipe: të brendshme

dhe të jashtme.  

Për të fituar akses në faktorët specifikë të prodhimit, të tilla resurset, njohuritë teknologjike, patentat ose emri i mirë

Aksesi në faktorë më të lirë prodhimi. Rasti i fasoneve. Firmat që konkurojnë në rang ndërkombëtar duke

ndërmarrë një sërë investimesh në vendet që i konkurojnë -Joint Venture

IHD që sigurojnë akses tek konsumatorët e vendeve pritëse. AMC,vodafon,

Tregtimit të diversifikuar të integrimit rajonal

1. Marrja (përfitimi) ose shkrirja me një ndërrmarrje në një vend tjetër

2. Krijimi i një ndërrmarrjeje të përbashkët me një ndërrmarrje në një vend tjetër

3. Krijimi i një ndërrmarrje të re ( investim në fushë të gjelbër, green-field)

4. Investim shtesë ose ri-investim në një projekt ekzistues.

Ne kete raport vihet re nje renie e pergjithshme e IDH-ve dhe parashikim pozitiv ne vitet ne vazhdim.

Ekonomitë në zhvillim po kalojë ekonomitë e zhvilluara si marrese të IHD

Faktorë të tillë si dobësi strukturore në sistemin global financiar, përkeqësimin e mundshëm të mjedisit makroekonomik, dhe pasigurisë të rëndësishme të politikave në fusha të rëndësishme për besimin e investitorëve mund të çojë në një rënie të mëtejshme të IHD.

Politika qeveritare per te lehtesuar IHD Perdorimin e politikave industriale ne sektore

stategjik. Rritje e numrit te mareveshjeve nderkombetare te

investimeve IIA.

UNCTAD propozon tri iniciativa specifike Institucione dhe politika te perbashketa tregjesh dhe investimesh. Zhvillimit industriale Rajonale Zonat e qëndrueshme të përpunimit të eksporteve (EPZ)

Avantazhet e të investuarit në Shqipëri Pozicioni Gjeografik Strategjik Hyrje e lire ne Treg Potencial te larte per investime. Taksa te uleta Forca e punes konkuruese Fluke investimesh të huaja neto në rritje Një hapësirë ligjore miqësore për biznesin

EkonomiaDB 2004 DB 2005 DB 2006 DB 2007 DB 2008 DB 2009 DB 2010 DB 2011 DB 2012 DB 2013

Shqipëria 64.9 68 68.2 69.7 69.5 82.8 88.3 88.4 88.6 91.4

Bosnia and Herzegovina

44.6 58.9 59.8 60.5 61.7 60.6 62.7 63.5 68.7 71.4

Kosova .. .. .. .. .. .. 66.9 63.2 63.8 72.2

Maqedonia

63.5 63.7 60.4 74.2 82 87.1 93.7 95.7 95.7 97.8

Mali i Zi .. .. .. 72.9 73 73.8 79.5 87.2 89 89

Serbia 61.5 62.1 75.7 75.9 76.1 76.3 85.6 85.5 85.6 87.8

Në sektorin e energjisë Në sektorin minerar Në industrinë e naftës zhvillimi i infrastrukturës Telekomunikacioni Industria e shërbimeve financiare

IHD luajnë një rol kyç në proçesin e integrimit global ekonomik.

IHD është burimi kryesor i financimeve të jashtme në vendet në zhvillim

IHD Kane efekt të drejtëperdrejtë në fuqinë punetore vendase

IHD-të sjellin kapitalin e nevojshëm, rritin produktivitetin e ekonomisë, transferimit të njohurive dhe teknologjisë, hapjen e tregjeve të reja për tregti, rritin konkurrueshmërinë ndikojnë në reduktimin e deficitit të llogarive korente, rritin punësimin dhe mbi të gjitha ndikojnë në mirëqënien e popullsisë.

Efektet direkte, te IHD 1. në fuqinë punetore vendase, duke shtuar më

shumë mundësi punësimi dhe pagesa më të larta; 2. mbi konsumatorët në formën e çmimeve më të

ulëta 3. mbi qeveritë nëpërmjet të ardhurave më të larta

nga taksat.

Shqipëria ka nevojë për përmirësime në kuadrin ligjor dhe institucional.

Zhvillimi i infrastrukturës është një tjetër faktor i rëndësishëm për rritjen e mëtejshme të IHD-ve

Zhvillimi i burimeve njerëzore, drejtimi dhe profesionalizimi i tyre në sektorë që ende ofrojnë mundësi për përthithjen e investimeve të huaja

Zbatim I reformave Stimulimi I sektoreve kyc stategjik.

Pyetje …