INWESTYCJE

Makroekonomia II

Dr Dagmara Mycielska

Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

Inwestycje

• Inwestycje w kapitał trwały:

wydatki przedsiębiorstw na dobra używane podczas

procesu produkcji innych dóbr

• Inwestycje mieszkaniowe:

zakupy nowych domów, mieszkań

• Inwestycje w zapasy:

wartość zmiany zapasów wyprodukowanych dóbr

Fakty

• Inwestycje są niestabilnym składnikiem popytu

• Szczególnie dużym fluktuacjom (procyklicznym)

podlegają inwestycje w zapasy

Tempo wzrostu inwestycji i PKB w Polsce (dane kwartalne do

2003 roku do II kwartału 2016)

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Inwestycje

PKB

Inwestycje w Polsce, dane roczne (2000-2015)

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Inwestycje PKB

Neoklasyczny model inwestycji

• Pożądany (optymalny) zasób kapitału K* wyznaczony jest

przez przyrównanie krańcowego produktu kapitału (MPK)

do ceny wynajmu kapitału (user cost; uc)

Krańcowy produkt kapitału

• Im wyższy poziom technologii i im większy zasób siły

roboczej, tym wyższy krańcowy produkt kapitału

• Jeżeli założymy neoklasyczną funkcję produkcji, to MPK

jest malejący, czyli:

• Im większy zasób kapitału, tym mniejszy jego

krańcowy produkt

• Nominalna wartość krańcowego produktu kapitału:

P*MPK, gdzie P to poziom cen

Koszt wynajmu kapitału (uc)

• Jest to koszt użytkowania jednostki kapitału przez jeden

okres; koszt ten zależy od stopy procentowej, stopy

deprecjacji i zmiany ceny dóbr kapitałowych PK

)(K

KKKKK

P

PdiPPdPiPuc

Koszt wynajmu kapitału

Na koszt wynajmu kapitału składa się :

Koszt pożyczki: i PK,

gdzie PK = nominalna cena kapitału (PK nie musi

być równe ogólnemu poziomowi cen P)

Koszt deprecjacji : d PK, czyli koszt zużycia kapitału

w procesie produkcji ; d= stopa deprecjacji,

Zmiana ceny dóbr kapitałowych:

strata: PK <0;

zysk, PK > 0

Koszt wynajmu kapitału

• Na ogół (ale nie zawsze!) możemy założyć, że:

• Czyli wartość uc sprowadza się do:

K

K

P

P

)()( drPdiPuc KK

Pożądany zasób kapitału

• Zgodnie z teorią neoklasyczną; dany projekt inwestycyjny

zostanie zrealizowany w takim zakresie, aby

zmaksymalizować zysk, co oznacza, że …

• …dobra kapitałowe będą kupowane do momentu, gdy

oczekiwany krańcowy produkt kapitału zrówna się z

kosztem wynajmu kapitału

)( drP

PMPK

ucMPKP

Kf

f

Pożądany zasób kapitału

Pożądany zasób kapitału

•Wpływ spadku r

Pożądany zasób kapitału

•Wpływ pozytywnego szoku technologicznego

Pożądany zasób kapitału a polityka fiskalna

• Podatki obniżają krańcowy produkt kapitału , więc obniżą

również pożądany zasób kapitału

)1(

)(

)1(

t

dr

P

PMPK

ucMPKPt

Kf

f

Pożądany zasób kapitału a polityka fiskalna

• Subsydia inwestycyjne (investment tax credit) pozwalają

odjąć pewną część ceny dóbr kapitałowych od podatków, co

obniża koszt użytkowania kapitału

)1(

)1)((

))(()1(

t

dr

P

PMPK

drPPMPKPt

Kf

KK

f

Pożądany zasób kapitału a inwestycje

• Firma najpierw wyznacza pożądany zasób kapitału

• Wielkość inwestycji jest konsekwencją tego poziomu

• Wyróżniamy inwestycje brutto i netto

Wielkość inwestycji

• Inwestycje netto:

• Inwestycje brutto:

• Gdzie : Kt to zasób kapitału na koniec okresu t, Kt-1 to zasób kapitału

na sam koniec okresu t-1 (lub na początek okresu t), d Kt-1 to zasoby,

jakie musimy przeznaczyć, żeby utrzymać zasób z końca okresu t-1

(lub początku okresu t) na niezmienionym poziomie przez cały okres t.

1 tt

N

t KKI

11

ttt

G

tdKKKI

Wielkość inwestycji

• Jeżeli firmy od razu dostosowują wielkość kapitału do

wielkości pożądanej, to:

• Jeżeli dostosowania przebiegają z opóźnieniem, to

1

tt

N

t KKI

11

1

)(

10),(

ttt

B

t

tt

N

t

dKKKI

KKI

Wielkość inwestycji

• Wielkość inwestycji jest wynikiem dostosowania się do

optymalnego poziomu kapitału i zależy od:

• przewidywanego MPK (wzrost MPK zwiększa I)

• stopy procentowej, (wzrost stopy procentowej zmniejsza I)

• stopy deprecjacji,

• Realnej ceny dóbr kapitałowych

• Podatków

• rzeczywistego zasobu kapitału (im większy, tym mniejsze I)

Wielkość inwestycji

Znany wykres

wielkości inwestycji:

Wzrost r

Zwiększa uc

I zmniejsza

inwestycje:

I

r

I2 I1

r1

r2

Zmiana zasobu kapitału (w %) w krajach OECD

Jakie rejony inwestują?

Giełda a inwestycje

• Teoria q Tobina

• Firmy podejmują decyzję dotyczące inwestycji

porównując wycenę nowego kapitału dokonaną przez

giełdę (przyjmuje się, że jest to po prostu giełdowa

wartość firmy do kosztów zakupu dobra kapitałowego

• Wzrosty i spadki cen akcji (czyli giełdowej wartości firmy)

spowodują wzrosty i spadki inwestycji

Giełda a inwestycje

• V to giełdowa wartość firmy; K*PK to koszt zakupu kapitału

• Inwestycje zależą od wartości q

• Gdzie a jest stałą.

• Jeżeli q=1; It =dKt-1 , czyli ItN=0

• Jeżeli q>1; inwestycje rosną

KPK

VTobinaq

*_

dqaK

I

t

t

)1(1

Q Tobina a model neoklasyczny

• Giełdowa wartość kapitału zależy od obecnego i

oczekiwanego zysku, stopy procentowej,

• Na przykład:

• wzrost MPK pociągnie za sobą wzrost ceny akcji przedsiębiorstwa (wzrost

V).

• Wzrost stopy procentowej pociągnie za sobą spadek V

• Wzrost ceny dóbr kapitałowych to z kolei wzrost mianownika we wzorze na

Q Tobina, czyli jego spadek i spadek inwestycji