ISBN 975 – 19- 4262 - 3 (bas · ISBN 975 – 19- 4262 - 3 (basılı nüsha) Bu Çalışma Devlet Planlama Teşkilatının görüşlerini yansıtmaz. Sorumluluğu yazarına

ISBN 975 – 19- 4262 - 3 (basılı nüsha)

Bu Çalışma Devlet Planlama Teşkilatının görüşlerini yansıtmaz. Sorumluluğu yazarına aittir. Yayın ve referans olarak kullanılması Devlet Planlama Teşkilatının iznini gerektirmez; İnternet adresi belirtilerek yayın ve referans olarak kullanılabilir. Bu e-kitap, http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf adresindedir.

Bu yayın 400 adet basılmıştır. Elektronik olarak, 1 adet pdf dosyası üretilmiştir

Türkiye’de İç Göçler ve Göç Edenlerin Nitelikleri (1965-2000)

http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf i

İÇİNDEKİLER

Sayfa No

İçindekiler………………………………………………………..........…………… i

Metin İçi Tablolar ...................................………...............………………..……… ii

Ek Tablolar......................................................................……..…....................…… iv

Ek Liste............................................................................……..…....................…… iv

Önsöz.............………………………………………………………….....………… v

Özet............................................................................................................................ vi

Abstract..................................................................................................................... viii

Giriş.……………………………………………………………………………...… 1

Tanımlar.................................................................................................................... 3 1. Nüfus Yapısı ve Kentleşme.......................…………………………….…...….. 4 1.1. Toplam Nüfus ve Demografik Hızlardaki Değişim...................................... 4 1.2. Kentleşme..................................................................................................... 6 1.3. İllerin Nüfus Büyüklüklerindeki ve Nüfus Artış Hızlarındaki Değişim...... 7 1.4. Bölge Nüfuslarındaki Değişim..................................................................... 11 2. Nüfus Hareketlerini Etkilemeye Yönelik Politika Yaklaşımları .……........... 12 . 3. İç Göçler …………………………………………………….….………....…… 17 3.1. Türkiye Genelinde İç Göçler ………………………………...………....…. 17 3.2. Yerleşim Yerleri Arasındaki Göçler.............................................................. 18 3.2.1. 1975-2000 Döneminde Yerleşim Yerleri Arasındaki Göçler.............. 18 3.2.2. 1995-2000 Döneminde Yerleşim Yerleri Arasındaki Göçler.......... 18 3.3. Yerleşim Yerleri Arasında Göç Edenlerin Cinsiyete Göre Durumu............. 20 3.4. İller Arası Göçler........................................................................................... 21 3.4.1. İller Arası Göç Eden Nüfus................................................................. 21 3.4.2. İller Arası Göç Hızları......................................................................... 24 3.4.3. 1995-2000 Döneminde İller Arası Göç Akım Yönleri........................ 27 3.4.3.1. Göç Veren İllerin Göç Akım Yönleri..................................... 27 3.4.3.2. Göç Alan İllerin Göç Akım Yönleri....................................... 27 3.5. İstatistiki Bölge Birimleri Arasındaki Göçler..... ………………....….......... 29 4. Göç Edenlerin Sosyo-Ekonomik Nitelikleri ……………................................. 33 4.1. Yaş ve Cinsiyet Yapısı ………….……………………………….....……… 33 4.2. Medeni Durum............................................................................................... 37 4.3. Eğitim Durumu……………………..…………………………......……….. 37 4.4. 1995-2000 Döneminde Göç Edenlerin İşgücü Durumu................................ 42 4.5. Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Durum...…………………....………… 43 4.6. Yapılan İşe Göre Durum….……………….......................…......…………. 47 4.7. İşteki Durumu…….…………………..………………………......…..……. 51


http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf ii

Sayfa No

5. 1995-2000 Döneminde İller Arası Göç Edenlerin Göç Etme Nedenlerine Göre Durumu........................................................................................................ 53 5.1. Göç Etme Nedenlerine Göre İllerin Aldığı Göçler....................................... 54 5.2. Göç Etme Nedenlerine Göre İllerin Verdiği Göçler...................................... 55 5.3. İllerin Aldığı Göçün Göç Etme Nedenlerine Göre Dağılımı......................... 58 5.4. İllerin Verdiği Göçün Göç Etme Nedenlerine Göre Dağılımı....................... 58 6. Daimi İkametgah ve Doğum Yerlerine Göre İl Nüfusları................................ 59 6.1. Doğduğu İlde İkamet Edenlerin Durumu...................................................... 59 6.2. Doğduğu İlden Başka İlde İkamet Edenlerin Durumu.................................. 60 7. Genel Değerlendirme ve Sonuç .. ………….......…...........…………………..... 62 7.1. Genel değerlendirme...................................................................................... 62 7.2. Sonuç............................................................................................................. 67

EK TABLOLAR……………………………………………………………........... 68

EK LİSTE........…………………………………………………………….........…. 118

KAYNAKÇA…………………………………………………………………...….. 120 METİN İÇİ TABLOLAR Sayfa No

Tablo : 1 - Toplam Nüfus ve Demografik Hızlar (1975-2000)................................. 4 Tablo : 2 – Temel Özelliklere Göre Toplam Doğurganlık Hızları................................ 5 Tablo : 3 - Toplam, Şehir/Kent, Köy/Kır Nüfusları ve Şehirleşme/Kentleşme Hızları (1975-2000)................................................................................................ 7 Tablo : 4 - İllerin Nüfus Büyüklüklerine Göre Değişimi (1970-2000)......................... 8 Tablo : 5 - Nüfus Artış Hızları En Yüksek ve Negatif Olan İllerin Nüfus Artış Hızları (1970-2000)..................................................................................... 9 Tablo : 6 - Nüfusu Bir Milyonun Üstündeki İller (1970-2000)..................................... 10 Tablo : 7 - İstatistiki Bölge Birimleri Düzey 2 Nüfusları ve Nüfus Artış Hızları (1990-2000)................................................................................................. 11 Tablo : 8 - İstatistiki Bölge Birimleri Düzey 1 Nüfusları ve Nüfus Artış Hızları (1990-2000)................................................................................................. 12 Tablo : 9 - İç Göçler ve Göç Hızları (1970-2000)......................................................... 17 Tablo : 10 - Göç Eden Nüfusun Yerleşim Yerlerine Göre Dağılımı (1975-2000)....... 18 Tablo : 11 - İller Arası ve İl İçi Yerleşim Yerleri Arasında Göç Edenlerin Yerleşim Yerlerine Göre Dağılımı (1995-2000)....................................................... 19 Tablo : 12 - Göç Eden Nüfusun Cinsiyete Göre Dağılımı (1995-2000)....................... 20 Tablo : 13 - Seçilmiş İllerin Aldığı ve Verdiği Göçler (1975-2000)............................. 22 Tablo : 14 - Seçilmiş İllerin Net Göç Eden Nüfus Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000)................................................................................ 23 Tablo : 15 - Seçilmiş İllerin Aldığı ve Verdiği Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı(1975-2000)............................................................... 25 Tablo : 16 - Net Göç Hızları En Yüksek ve En Düşük Olan 10 İlin Net Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1965-2000)….............. 26 Tablo : 17 - En Fazla Göç Veren 5 İlin, En Fazla Göç Verdiği 5 ile Göre Durumu (1995-2000)............................................................................................... 28


http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf iii

Sayfa No

Tablo : 18 - En Fazla Göç Alan 5 İlin, En Fazla Göç Aldığı 5 İle Göre Durumu (1995-2000)............................................................................................... 28 Tablo : 19 - İstatistiki Bölgelerin (Düzey 1) Aldığı, Verdiği ve Net Göçler ve Net Göç Hızları (1995-2000)..................................................................... 29 Tablo : 20 - İstatistiki Bölgelerin (Düzey 1) Birbirlerinden Aldığı ve Verdiği Göçler (1995-2000).................................................................................... 31 Tablo : 21 - İstatistiki Bölgelerin (Düzey 1) Aldığı ve Verdiği Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)...................................................................... 32 Tablo : 22 - Göç Eden Erkek ve Kadın Nüfusun Yerleşim Yerleri Bazında Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (1995-2000)..................................................... 34 Tablo : 23 - Göç Eden Erkek ve Kadın Nüfusun Yerleşim Yerleri Bazında Yaş Gruplarına Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)......................................... 35 Tablo : 24 - Göç Eden Nüfusun Yerleşim Yerleri ve Yaş Grupları Bazında Cinsiyete Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)………….....…………….. 36 Tablo : 25 - İller Arası Göç Eden Nüfusun Medeni Durumu (1995-2000)................... 37 Tablo : 26 - Göç Eden Nüfusun Eğitim Durumu, Yerleşim Yeri, Okuryazarlık, ve Cinsiyete Göre Dağılımı (1995-2000).................................................. 38 Tablo : 27 - Göç Eden Nüfusun Eğitim Durumu, Yerleşim Yeri, Okuryazarlık, ve Cinsiyete Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)....................................... 39 Tablo : 28 - 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun Okuryazarlık ve Bitirilen Öğrenim Kurumuna Göre Değişimi....................................... 41 Tablo : 29 - Göç Edenlerin İşgücü ve İşgücünde Olmama Durumu (1995- 2000)....... 42 Tablo : 30 - Göç Eden Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı (1995-2000)............................................................................................... 44 Tablo : 31 - Göç Eden Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)............................................................................................... 45 Tablo : 32 - 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Değişimi.............................................................. 46 Tablo : 33 - Göç Eden Nüfusun Yapılan İşe Göre Dağılımı (1995-2000).................... 48 Tablo : 34 - Göç Eden Nüfusun Yapılan İşe Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)......... 49 Tablo : 35 - 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun Yapılan İşe Göre Değişimi............................................................................................ 50 Tablo : 36 - Göç Edenlerin İşteki Durumuna Göre Dağılımı (1995-2000)................... 52 Tablo : 37 - Göç Edenlerin İşteki Durumuna Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)....... 52 Tablo : 38 - 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun İşteki Durumuna Göre Değişimi............................................................................................ 53 Tablo : 39 - İller Arası Göç Eden Nüfusun Göç Etme Nedenlerine Göre Dağılımı (1995-2000)............................................................................................... 54 Tablo : 40 - Göç Etme Nedenlerine Göre En Fazla Göç Alan 10 İlin Aldığı Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)..................................................................... 56 Tablo : 41 - Göç Etme Nedenlerine Göre En Fazla Göç Veren 10 İlin Verdiği Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)...................................................... 57 Tablo : 42 - En fazla Göç Alan 10 İlin Göç Etme Nedenlerine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)................................................................................ 58 Tablo : 43 - En fazla Göç Veren 10 İlin Göç Etme Nedenlerine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)................................................................................ 59 Tablo : 44 - Doğduğu İlde ve Doğduğu İlden Başka İllerde İkamet Eden Nüfus Paylarının Büyüklüklerine Göre İllerin Sıralı Dağılımı (2000)…............. 61


http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf iv

EK TABLOLAR Sayfa No

Ek Tablo : 1 - İllerin Toplam Nüfusları (1970-2000).......................................................... 69 Ek Tablo : 2 - İllerin Yıllık Nüfus Artış Hızları (1970-2000).............................................. 71 Ek Tablo : 3 - 1975-1980 Döneminde İllerin Aldığı, Verdiği Göçler ve Göç Hızları........ 73 Ek Tablo : 4 - 1980-1985 Döneminde İllerin Aldığı, Verdiği Göçler ve Göç Hızları........ 75 Ek Tablo : 5 - 1985-1990 Döneminde İllerin Aldığı, Verdiği Göçler ve Göç Hızları........ 77 Ek Tablo : 6- 1995-2000 Döneminde İllerin Aldığı, Verdiği Göçler ve Göç Hızları........ 79 Ek Tablo : 7 - İllerin Aldığı ve Verdiği Göçlerin Nüfus Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000).................................................................................... 81 Ek Tablo : 8 - İllere Göre Net Göç Eden Nüfus (1975-2000).............................................. 84 Ek Tablo : 9 - İllerin Net Göç Eden Nüfusunun Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000).................................................................................................. 86 Ek Tablo : 10 - İllerin Aldığı ve Verdiği Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000) ................................................................................. 88 Ek Tablo : 11 - İllerin Net Göç Hızları (1965-2000)........................................................... 91 Ek Tablo : 12 - İllerin Net Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1965-2000)................................................................................................. 93 Ek Tablo : 13 - En Fazla Göç Veren 5 İlin Verdiği Göçün Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1995-2000).................................................................................. 95 Ek Tablo : 14 - En Fazla Göç Alan 5 İlin Aldığı Göçün Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1995-2000) ................................................................................. 97 Ek Tablo : 15 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Aldığı Göçler (1995-2000)................... 99 Ek Tablo : 16 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Aldığı Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)................................................................................................. 101 Ek Tablo : 17 - Göç Alan İllerin Göç Etme Nedenine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000) 103 Ek Tablo : 18 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Verdiği Göçler (1995-2000)................. 105 Ek Tablo : 19 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Verdiği Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)................................................................................................. 107 Ek Tablo : 20 - Göç Veren İllerin Göç Etme Nedenine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)................................................................................................ 109 Ek Tablo : 21 - Nüfusun Daimi İkamet Ettiği İllere ve Doğum Yerlerine Göre Dağılımı (2000).......................................................................................................... 111 Ek Tablo : 22 - Doğduğu İlde ve Doğduğu İlden Başka İlde İkamet Edenlerin Yüzde Paylarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (2000)............................. 113 Ek Tablo : 23 - İl Nüfusları, Yıllık Nüfus Artış Hızları ve Göç Hızları (1990-2000)................................................................................................. 115 Ek Tablo : 24 - İllerin Nüfus Artış Hızlarının Net Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1990-2000)........................................................................ 116 Ek Tablo : 25 - 1995-2000 Döneminde Göç Eden Nüfusun Genel Profili..........................

117

EK LİSTE

Sayfa No

Ek Liste : 1 – İstatistiki Bölge Birimlerinin Kapsadığı İller…………………….…........... 119


http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf v

Önsöz Demografik yapıdaki değişimler, ekonomik ve sosyal alanda kaydedilen gelişmeler bireylerin yaşam seviyelerinin yanında, mekansal dağılımlarını etkilemektedir. Ülkemizde, 1960’lı yılların ortasında uygulanmaya başlanan nüfus politikaları ile birlikte, sosyo-ekonomik alanda kaydedilen gelişmeler sonucunda nüfus artış hızı makul bir düzeye gerilemiştir. Ancak, 1950’li yılların başından bu yana günümüze kadar artarak devam eden isteğe bağlı iç göçlerin boyutları bakımından aynı değerlendirmeyi yapmak mümkün olmamaktadır. Aslında, az gelişmiş yörelerden gelişmiş yörelere doğru nüfus hareketlerinin olması olumlu ve kaçınılmaz olarak kabul edilmektedir. Ne var ki, göçlerin istenen yörelere doğru yönlendirilmesi büyük önem arz etmektedir. Göç edenlerin niteliklerinin ve sayısal büyüklüklerinin bilinmesi yanında, hangi yörelerden, hangi nedenlerle, nerelere göç ettiklerinin zaman boyutu içinde değişiminin bilinmesi ile nüfus hareketlerinin yönlendirilmesine yönelik araçların geliştirilmesi mümkün olabilmektedir. Türkiye genelinde göç edenlerin sayısal büyüklükleri, sosyo-ekonomik nitelikleri ve yerleşim yerleri bazında dağılımları ile göç nedenleri konularında Genel Nüfus Sayımından sınırlı bilgiler elde edilebilmektedir. Bu sınırlı bilgilerden yararlanarak yurt içinde isteğe bağlı göç edenlerin sayısal boyutları ve sosyo-ekonomik niteliklerinde meydana gelen değişim değerlendirilerek, 1965-2000 döneminde Türkiye sınırları içindeki göçlerin profili bu çalışmada ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın, nüfusun mekansal dağılımının yönlendirilmesine yönelik mevcut politikaların gözden geçirilerek, yeni yaklaşımlar çerçevesinde uygun politikaların ve tedbirlerin üretilmesine yardımcı olacağı ümit edilmektedir.


http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf vi

Özet Bu çalışmada, Türkiye sınırları içinde Genel Nüfus Sayımı dönemleri arasında göç edenlerin sayısal boyutları, sosyo-ekonomik nitelikleri ve yerleşim yerleri bazında dağılımları ile göç nedenleri konularında meydana gelen değişimler değerlendirilerek, 1965-2000 döneminde Türkiye sınırları içindeki göçlerin profili çıkartılmıştır.

Nüfus artış hızındaki azalışa paralel olarak kentleşme hızı azalış eğilimi göstermiş olmasına rağmen, kentleşme hızının istenen seviyeye inmesi ve isteğe bağlı nüfus hareketlerinin istenen mekanlara yönelmesinde yeteri kadar başarılı olunamamıştır. 1970 2000 döneminde nüfusu en fazla olan İstanbul, Ankara ve İzmir il grubuna 2000 yılında Konya, Adana, Bursa, Antalya, İçel, Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri dahil olmuştur. 1995-2000 döneminde 81 ilden Antalya, Şanlıurfa ve İstanbul nüfus artış hızı en yüksek iller arasında ilk üç sırada yer alırken, 15 ilin nüfusu azalış eğilimi göstermiştir. Nüfus artış hızı azalan 15 ilin başında Tunceli ve Ardahan illeri gelmektedir. 12 İstatistiki bölge birimi arasında, İstanbul bölgesi nüfus artış hızı en yüksek, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi ise nüfus artış hızı en düşük bölgelerdir

Türkiye genelinde göç eden nüfusun payında artan bir eğilim gözlenmiş, 5 yaşın üstündeki nüfusun yüzde 11’ini oluşturan 6,7 milyon kişi 1995-2000 döneminde yurt içinde göç etmiştir.

Toplam göçler içinde il içi yerleşim yerleri arasında göç edenlerin payı artarken, iller

arası göç edenlerin payı azalan bir eğilim göstermiştir. Kırdan kente göçlerin daha fazla olduğu şeklinde bir görüş hakim olmasına rağmen,

göçlerin yarıdan fazlası şehirden şehre, yaklaşık beşte biri köyden şehre göçler şeklinde olmuştur. 81 ilin 23’ü verdiğinden daha fazla göç almıştır. Bu illerin başında İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli, Ankara ve Antalya illeri yer almıştır. 81 ilin 58’i aldığından daha fazla göç vermiştir. Bu illerin başında ise Samsun, Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri yer almıştır.

İllerin kendi sınırları içindeki yerleşim yerleri arasındaki göçler dahil edilmeden, aldığı göç hızı en yüksek olan illerin büyük çoğunluğu batı bölgelerinde, verdiği göç hızı en yüksek olan illerin çoğunluğu ise doğu bölgelerinde bulunmaktadır. 12 İstatistiki bölge birimi arasında, İstanbul ve Batı Marmara Bölgeleri net göç hızı pozitif, Batı Karadeniz ve Kuzeydoğu Anadolu Bölgeleri net göç hızı negatif olan bölgelerin ilk sıralarında yer almaktadır.

Göçler orta yaşlarda yoğunlaşmakta, genç ve yaşlı olanlar daha az göç etmektedir. Göç edenler arasında erkekler kadınlardan daha fazla göç etmektedir. Genç ve orta yaş grubundaki erkekler kadınlara nazaran, ileri yaşlarda ise kadınlar erkeklere nazaran daha fazla göç etmektedir.


http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf vii

İller arası göç edenler içinde hiç evlenmemiş ve boşanmış olanlar daha fazla göç etmişlerdir.

Göç etmiş kişiler arasında okuma yazma bilenlerin ve özellikle ilk okuldan mezun olanların payı çok yüksektir.

Göç eden erkekler kadınlardan daha fazla istihdam imkanı bulmuştur. İşgücüne dahil

olmayanlar içinde, payı oldukça yüksek olan kadınların büyük çoğunluğu ev kadını ve öğrencidir.

Göç etmiş kişilerin, - büyük çoğunluğu hizmetler sektörüyle ilgili ekonomik faaliyette bulunmakta, - yaklaşık üçte biri tarım dışı üretim faaliyetiyle ilgili işlerde çalışmakta, - büyük çoğunluğu ücretli, maaşlı ve yevmiyeli olarak çalışmakta, - çalışan erkeklerin beşte dördü, kadınların yaklaşık yarısı ücretli, maaşlı ve yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Erkeklerin çoğunluğu iş arama/bulma ve tayin/atama nedeniyle göç etmiş iken,

kadınların çoğunluğu evlilik ve eğitim nedeniyle göç etmişlerdir. 2000 yılında nüfusun yüzde 72,2’si doğduğu ilde , yüzde 27,8’i ise doğduğu ilin

dışında ikamet etmektedir. En fazla göç alan illerde ikamet edenler içinde, başka illerde doğanların payı oldukça

yüksektir. İkamet ettiği ilin toplam nüfusu içinde, başka il doğumluların en fazla olduğu illerin başında Yalova, İstanbul, Kocaeli, İzmir, Ankara, Tekirdağ, Bursa, Antalya, Bilecik ve İçel illeri gelmektedir.

Doğduğu İlden başka ilde ikamet edenlerin en fazla olduğu illerin başında Tunceli ili

gelmektedir. Bu il doğumluların yüzde 69,9’u başka illerde ikamet etmektedir. Doğduğu ilden başka ilde ikamet edenlerin en az olduğu illerin başında Antalya ili

gelmektedir. Bu il doğumluların sadece yüzde 8,5’i başka illerde ikamet etmektedir.


http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf viii

Abstract The objective of this study is to contribute to the development of appropriate policy

tools and measures to direct the population movements in the desired direction. Within this framework, this study attempts to draw a profile of internal migration in Turkey by evaluating the number of internal migrants in the period of 1965-2000

In this study, the results of the General Population Censuses and publication entitled

“Internal Migration by Permanent Place of Residence” have been used. In the general population census, if the person’s residence at the time of the survey is found to be different from that of the previous census, the person is assumed to have migrated. The data obtained in this way exclude population that has migrated more than one times and seasonal migration between the two census years. Migration data covers the population 5 years of age and over.

In the first chapter of this study, considering the fact that population movements and

population structure are interdependent, besides considering the changes in total population size, demographic rates, provincial and regional population growth rates, urbanization has been touched upon as well.

In second, the broad lines of the social and economic policies that affect the population

movements directly and indirectly have been discussed. In third, the changes in the total number of migrants, their distribution with respect to

places of residence and direction of migration flow across provinces and regions have been analyzed.

In fourth, the characteristics, such age and sex, marital and educational status,

economic activity, occupation and employment status of internal migrants by places of residence and provinces observed changes over the 1980-2000 period have been discussed.

In fifth, the situation of migrated population across provinces by reason of migration

in the 1995-2000 period has been analyzed. The analysis regarding to the population settled in provinces by permanent residence

and the population living in provinces by place of birth has been done in the sixth. At the end of this study, it emerges that 11 per cent of total population has migrated

from the relatively socially and economically less-developed provinces and regions located in the eastern part of Turkey during 1995-2000. The majority of migrated persons are male, educated, unmarried, middle-aged and mainly migrated in order to seek and find job. Most of them are economically active in the non-agricultural sectors and work in services as regular and casual employee.


http://ekutup.dpt.gov.tr/nufus/kocamant/icgoc.pdf 1

Giriş Türkiye’de 1950’li yıllarda az gelişmiş illerden gelişmiş illere doğru başlayan göçler, 1960’lı yılların başında yurtdışına da taşarak yoğunluğunu günümüze kadar sürdürmüştür. 1950’li yıllarda başlayan ekonomik ve sosyal kalkınmaya paralel olarak kırsal ve kentsel yörelerde başlayan yapısal değişim kırın iticiliğini, kentin çekiciliğini hızlandırmış, nüfusun kentlere doğru yönelmesine neden olmuştur. Kırsal kesimdeki yüksek doğurganlık, işgücü arzı ile birlikte gizli işsizliğin artmasına toprağın parçalanarak üretimin ve verimliliğin azalmasına yol açarak nüfusun kırdan kente göç etmesine neden olmaktadır. Kırsal kesimde tarımsal gelirin ve toprak mülkiyetinin dengesiz dağılımı, tarımda makinalaşma ile birlikte işgücü talebinin göreli olarak azalması ve sosyal altyapının yetersizliği kentlere göçü hızlandırmaktadır. Bu olgular yanında kentsel kesimlerde istihdam, eğitim, sağlık imkanlarının kırsal kesime göre daha iyi olması ile birlikte, kültürel faaliyetlerin yarattığı cazibe de göçü artıran unsurlar olarak belirtilebilir. Ayrıca, 20. yüzyılın son 15 yıllık döneminde, özellikle doğu bölgelerinde meydana gelen terör olayları ve yaşanan büyük doğal afetler bölge içi ve bölgeler arası nüfus hareketlerine yol açmıştır. Bu genel tespitleri açıklayacak mahiyette 1965-2000 döneminde göç edenlerin sayısı, 1985-2000 döneminde göç edenlerin nitelikleri, göçün yönü ve bunların zaman içindeki değişimi ve 1995-2000 döneminde göç edenlerin göç etme nedenleri konusundaki bilgilerin elde bulunması, 1965-2000 dönemindeki göçün boyutları, yönü ve sebeplerinin daha iyi anlaşılması bakımından büyük önem arz etmektedir. Ayrıca, son 20 yıl içinde yerinden olmuş kişilerin sayısal boyutunu tahmin etmek, bunların göç etmeden önceki ve sonraki sosyo-ekonomik özelliklerini, göç süreci ve sonrasında yaşanan sorunlarını, geri dönen ve geri dönmek isteyenlerin boyutunu, nedenlerini ve beklentilerini belirlemek amacıyla Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsünce Türkiye Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması (HÜNEE 2006) Aralık 2004-Haziran 2006 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Yurt içindeki göçlere ve göç edenlerin sosyo-ekonomik niteliklerine ilişkin 1993 ve 1997 yıllarında Devlet Planlama Teşkilatında (DPT) iki çalışma gerçekleştirilmiştir (Kocaman, T. ve Bayazıt, S. 1993), (Kocaman, T. 1998). Bu çalışmaların temel veri kaynağını, Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), yeni ismiyle Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 1965, 1970, 1975, 1980, 1985, 1990 yıllarında gerçekleştirilen genel nüfus sayımları ile 1985 ve 1989 yıllarında yayınlanan Daimi İkametgaha Göre İç Göçler çalışmaları oluşturmuştur. Devlet Planlama Teşkilatı tarafından 1973 ve 1997 yıllarında yapılmış olan iki çalışmada, nüfus hareketlerinin istenilen yönde oluşturulması için uygun politikaların üretilmesine ve tedbirlerin alınmasına yardımcı olmak üzere; 1965-1990 döneminde iç göçün boyutlarındaki değişim ve nüfus hareketlerinin yönü analiz edilmiştir. Ayrıca, 1980-1990 dönemindeki yurt içinde göç eden nüfusun profilini çıkarmak amacıyla göç edenlerin yaş gruplarına göre dağılımı, eğitim, istihdam, tuttuğu iş ve işteki durumu gibi nitelikleri ile ilgili analiz ve değerlendirmeler yapılmıştır.



Bu çalışmada ise, 1995-2000 dönemindeki iç göç hareketleri ile ilgili Genel Nüfus Sayımları bazında elde bulunan en son verileri içeren 2000 Göç İstatistiklerinden (TÜİK 2005) yararlanarak, yukarıda belirtilen 1965-1990 döneminde iç göçün boyutlarındaki değişimine ve nüfus hareketlerinin yönüne ilişkin değerlendirmeler güncelleştirilmiş, 1980-2000 döneminde göç eden nüfusun zaman içindeki boyutlarındaki ve sosyo-ekonomik niteliklerindeki değişime ilave olarak, sadece 2000 Göç İstatistikleri çalışmasında yer alan göç etme nedenlerine ilişkin tespitlerden yararlanarak göçlerin en güncel profilini çıkarmak amaçlanmıştır. Çalışmada verilerin imkan sağladığı oranda toplam göçler, iller arası göçler ve aynı ile bağlı yerleşim yerleri arasında göç etmiş kişilere ilişkin sayısal değişimler ve sosyo ekonomik niteliklere ilişkin analizler, şehirden-şehire, şehirden-köye, köyden-şehire, köyden-köye ve istatistiki bölge birimleri bazında yapılmıştır. Bu çalışmada ayrıca göç etmiş kişilerin göç etme nedenleri ve toplam nüfusun doğum yerleri ve ikamet ettiği yerlere göre dağılımına ilişkin ayrıntılı değerlendirmelere yer verilmiştir. Genel nüfus sayımlarında, kişinin sayım anında bulunduğu yerleşim yeri ile, bir önceki sayım anında bulunduğu yerleşim yeri farklı olduğu takdirde, bu kişi göç etmiş olarak kabul edilmek suretiyle göç verileri elde edilmektedir. Bu yolla elde edilen verilerden sayımlar arası birden çok göç hareketine, mevsimlik göçlere ve 0-4 yaş grubundaki nüfusun göçüne ilişkin bilgiler elde edilememektedir. Ayrıca ikametgahı bilinmeyenler ve ikametgah değişikliği yurt dışı olanlar bu çalışmanın kapsamına dahil değildir. Göç edenlerin nicelik ve niteliklerine ilişkin değerlendirmeler yapılırken özellikle bu hususlar yararlanıcılar tarafından göz önünde bulundurulmalıdır. Çalışmanın birinci bölümünde, nüfus hareketleri ile nüfusun yapısı karşılıklı etkileşim içinde bulunduğu için, 1975-2000 döneminde demografik hızlardaki değişimin yanında, kentleşme olgusu ve illerin nüfusları ve nüfus artış hızlarındaki değişim üzerinde kısaca durulmuştur. İkinci bölümde nüfus hareketlerini doğrudan ve dolaylı etkilemeye yönelik politika yaklaşımlarından ana hatlarıyla bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde, 1965-2000 döneminde iç göçlerin sayısal değişimi ve yerleşim yerleri arasındaki göçlerin dağılımı ve iller arası göç akım yönleri analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde, 1980-1985, 1985-1990, 1995-2000 döneminde göç eden nüfusun yaş, cinsiyet, medeni, eğitim, işgücü, ekonomik faaliyet, yapılan iş ve işteki durumları gibi nitelikler, Türkiye geneline ait 1985, 1990 ve 2000 yıllarındaki nüfusun nitelikleri ile karşılaştırılarak göç edenlerle toplam nüfusun niteliklerindeki farklılıklar ve değişimler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Beşinci bölümde, ilk defa 2000 Genel Nüfus Sayımında göç edenlerin göç etme nedenlerini tespit etmek amacıyla sorulan sorulara verilen cevaplardan elde edilen verilerden yararlanarak iller arasında göç edenlerin göç etme nedenleri değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Altıncı bölümde ise, doğduğu yer dışında yaşayan nüfusun boyutları ile göç eden nüfusun boyutları arasında yakın ilişkinin bulunması nedeniyle, 2000 yılı itibarıyla nüfusun doğduğu ilde ve doğduğu ilden başka bir ilde daimi ikamet durumuna göre değerlendirilmesi yapılmıştır.



Çalışmanın sonuç bölümünde de bu çalışmada yapılan tüm değerlendirmelerden gidilerek ulaşılan sonuçlara yer verilmiştir. Çalışmada ulaşılan sonuçlar ile, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsünce gerçekleştirilen Türkiye Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması (HÜNEE 2006) sonuçlarının karşılaştırılması bu çalışmada yapılmamıştır. Tanımlar Bu çalışmada adı geçen terimlerin farklı tanımları olmakla birlikte, bu çalışmadaki analiz ve değerlendirmeler, aşağıda belirtilen tanımları kapsamında yapılmıştır. İç Göç, bu çalışmada temel veri kaynağı olarak kullanılan nüfus sayımlarında, yurt içinde beş ve daha yukarı yaşlardaki nüfusun, iki genel nüfus sayımı arasındaki dönemde ikametgahı farklı olduğu takdirde bu kişi göç etmiş olarak sayılmaktadır. İkametgahı bilinmeyenler, mevsimlik göçler, ikametgah değişikliği yurt dışı olanlar ve sayımlar arasında birden fazla ikamet değişikliği yapanlar bu çalışmanın kapsamına dahil değildir. İller arası göç, bir ilin idari sınırları içinden diğer bir ilin idari sınırları içine olan göçlerdir. İl içi göç, bir ilin idari sınırları içindeki il merkezi, ilçe merkezi, bucak ve köyler arasındaki göçlerdir. Yerleşim yerleri arasındaki göç, şehirden şehire, şehirden köye, köyden şehire, köyden köye olan göçlerdir. Net göç, bir yerleşim biriminin aldığı göçle verdiği göç arasındaki farkı ifade etmektedir. Eğer bir yerleşim biriminin aldığı göç verdiğinden fazla ise net göç pozitif, aldığı göç verdiğinden az ise net göç negatif olmaktadır. Aldığı göç hızı, yerleşim yerlerinin aldığı göçün, yerleşim yerleri nüfusuna oranıdır. Verdiği göç hızı, yerleşim yerlerinden göç eden nüfusun, o yerleşim yerinin toplam nüfusundan o yerleşim yerinin net göç eden nüfusu çıkarıldıktan sonra kalan nüfusa oranıdır. Net göç hızı, bir yerleşim biriminin net göç eden nüfusunun, o yerleşim biriminin iki sayım arasındaki ortalama toplam nüfusuna oranıdır. 2000 Göç İstatistikleri (TÜİK 2005) çalışmasında 1995-2000 dönemine ilişkin net göç hızları farklı bir yaklaşımla hesaplanmıştır. Şehir, il ve ilçe merkezlerinin belediye sınırları içindeki alanlardır. Köy, bucak ve köylerdir. Kent, 20.000 ve daha fazla nüfuslu yerleşim birimleridir. Nüfus ve Sağlık Araştırmasında (HÜNEE 2003), 10.000 ve daha fazla nüfuslu yerler kent olarak tanımlanmıştır. Kır, 20.000‘den az nüfuslu yerleşim birimleridir.



1. Nüfus Yapısı ve Kentleşme 1.1. Toplam Nüfus ve Demografik Hızlardaki Değişim

1960’lı yıllardan itibaren, nüfusun büyüklüğünü, artış hızını, dağılımını ve niteliklerini etkileyen dolaylı ve dolaysız önlemlerin ve politikaların kalkınma planlarında ve stratejilerinde sektörel temellere oturtularak uluslararası kuruluşlarla işbirliği içinde başarıyla uygulanması sonucunda ülkemizde sosyal, ekonomik ve kültürel alanda önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bunun sonucu nüfusun yapısında, niteliklerinde ve mekansal dağılımında değişimler olmuş, nüfus artış hızı yavaşlamış, doğurganlık hızı yenilenme seviyesine yaklaşmış, hala yüksek olmakla birlikte bebek ölüm hızı azalma eğilimini sürdürmüş, yüksek bir paya sahip olan genç nüfus grubu payında azalmalar gözlenirken, çalışma çağı ile yaşlı nüfus grubunun paylarında artışlar gözlenmiştir. Ancak, ülke genelinde demografik göstergelerde olumlu gelişmeler sağlanmasına rağmen yerleşim yeri ve bölgeler itibarıyla farklılıklar önemini korumaktadır.

1970-1975 döneminde yılda ortalama yüzde 2,5 artış gösteren ve 1975 yılında 40,3

milyon olan Türkiye’nin toplam nüfusu, 1990-2000 döneminde yılda ortalama yüzde 1,83 artış göstererek 2000 yılında 67.803.927’ye yükselmiş ve 1945 yılından sonra ilk kez nüfus artış hızı yüzde 2’nin altına inmiştir.

Ülkemizde doğurganlığın yüksekliğine bağlı olarak da, doğum hızları yüksek seyretmektedir. 1970-1975 döneminde binde 34,5 olan kaba doğum hızı, yirminci yüzyılın sonunda binde 20,2’ye gerilemiştir.

Tablo : 1 - Toplam Nüfus ve Demografik Hızlar (1975-2000)

Toplam Nüfus Kaba Kaba Bebek Toplam Doğuşta Nüfus Artış Doğum Ölüm Ölüm Doğurganlık Yaşam (Sayım Hızı Hızı Hızı Hızı Hızı Süresi

Yıllar Tarihi) Dönemler (Yüzde) (1) (Binde) (Binde) (Binde) (Çocuk) (Yıl) 1975 40.347.719 1970-1975 2,50 34,5 11,6 140,40 4,46 57,88

1980 44.736.957 1975-1980 2,07 32,2 10,0 110,79 4,33 61,20

1985 50.664.458 1980-1985 2,49 30,8 9,0 82,96 4,05 63,00

1990 56.473.035 1985-1990 2,17 29,9 7,8 65,22 3,76 65,58

2000 67.803.927 2000 (1) 1,83 20,2 6,2 28,90 2,27 70,40 Kaynak: DİE (1965,1970,1975,1980,1985,1990,2000), TÜİK (Ağustos 2005). (1) Fiili nüfus artış hızı. Ülkemizde bir yaşını doldurmadan ölen bebek sayısında önemli oranda azalmalar gözlenmiş olmasına rağmen, halen gelişmiş ülkelerdeki seviyenin oldukça üstünde bulunmaktadır. Gelişmiş ülkelerde 1995-2000 döneminde ortalama binde 8 (UN 2004) dolayında olan bebek ölüm hızı, ülkemizde 2000 yılında binde 28,9 seviyesindedir.



Bebek ölüm hızının bu kadar yüksek olması, doğuşta yaşam süresinin kısa olmasına neden olmaktadır. 1995-2000 döneminde gelişmiş ülkelerde doğuşta yaşam süresi 74,8 yıl (UN 2004) dolayında iken, ülkemizde 2000 yılında doğuşta yaşam süresi 70,4 yıldır. Bebek ölüm hızının yüksek olmasına karşılık, yetişkin ölüm hızı, ülkemizde yaşlı nüfusun payının azlığından dolayı gelişmiş ülkelerin yüksek olan yetişkin ölüm hızının altında bulunmaktadır. Kaba ölüm hızı, 1995-2000 döneminde gelişmiş ülkelerde binde 10,1, gelişmekte olan ülkelerde ise binde 8,9 (UN 2004) seviyesindedir. 2000 yılında ülkemizde kaba ölüm hızının binde 6,2 olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’de toplam doğurganlık hızı, uygulanmakta olan sosyal ve ekonomik politikalar neticesinde sağlanan gelişmeler yanında özellikle sağlık, aile planlaması, ana-çocuk sağlığı ve üreme sağlığı programlarının hizmetten yoksun olan kesim ve nüfus gruplarına ulaştırılmasının bir sonucu olarak sürekli azalma eğilimi göstermiş, 1970-1975 döneminde 4,46 olan toplam doğurganlık hızı, 2000 yılında 2,27 düşmüştür. Görüldüğü gibi, yirmi beş yıllık dönemin sonunda doğurganlık çağındaki bir kadın ortalama yaklaşık iki çocuk daha az doğurmuştur. Tablo : 2 – Temel Özelliklere Göre Toplam Doğurganlık Hızları

Temel Özellikler Toplam Doğurganlık Hızı (1) Bölgeler Batı 1,88 Güney 2,30 Orta 1,86 Kuzey 1,94 Doğu 3,65 Kent (2) 2,06 Kır 2,65 Eğitim Kademeleri Eğitimi Olmayan-İlkokulu Bitirmemiş 3,65 İlköğretim Birinci Kademe 2,39 İlköğretim İkinci Kademe 1,77 Lise ve Üzeri 1,39 Toplam 2,23

Kaynak: HÜNEE (2003). (1) Toplam Doğurganlık Hızı: Kadınların 15-49 yaşları arasında doğurgan oldukları süre boyunca ortalama olarak doğurdukları çocuk sayısı. (2) Kent 10.000 ve daha fazla nüfuslu yerler.



Ülkemizde doğurganlık hızları bakımından bölgeler arası büyük farklılıklar

gözlenmektedir. 2003 Nüfus ve Sağlık Araştırmasında (HÜNEE 2003) Doğu Bölgesindeki kadınların toplam doğurganlık hızı 3,65, Batı Bölgesindekilerin ise 1,88 olarak tespit edilmiştir. Görüldüğü gibi Doğu Bölgesinde yaşayan kadınların doğurganlık hızları, Batı Bölgesinde yaşayan kadınlardan yaklaşık bir kat daha fazladır. Kadınların eğitim seviyelerinin yüksekliği de doğurganlık seviyesini belirleyen değişkenlerden biridir. Aynı araştırma sonuçlarına göre hiç eğitim almamış kadınların doğurganlık hızı Doğu Bölgesindeki kadınlarınki gibi 3,65 iken, lise mezunu ve üstü eğitim düzeyine sahip kadınların doğurganlık hızı ise 1,39’dur.

Ülkemizde son elli yılda doğurganlık hızının 6,9 çocuktan 2,27 çocuğa düşmesi ve

doğuşta yaşam süresinin 43,6 yıldan 70,4 yıla yükselmesi sonucunda, nüfusun yaş yapısı değişmiştir. 1950’li yılların başında nüfusun yüzde 38,3’ünü 0-14 yaş grubu, yüzde 58,3’ünü 15-64 yaş grubu ve yüzde 3,3’ünü 65 yaşın üstündeki nüfus grubu oluşturmakta iken, 2000 yılında genç nüfus grubunun (0-14) payı yüzde 30’a gerilemiş, buna karşılık çalışma çağındaki nüfus grubunun (15-64) payı yüzde 64,6’ya, yaşlı nüfus grubu (65 ve daha yukarı yaş) payı ise yüzde 5,4’e yükselmiştir.

Nüfusumuzun medyan yaşı ise 1950-2000 döneminde 19,2’den 24,4’e yükselmiştir.

1.2. Kentleşme Sosyoekonomik bakımdan az gelişmiş, iş ve eğitim imkânları sınırlı olan küçük nüfuslu şehirlerden ve yüksek doğurganlığın yol açtığı aşırı nüfus yığılmaları ve bu yığılmaların toprağın parçalanması, işsizlik ve yoksulluk gibi sorunların yoğun olduğu kırsal kesimlerden büyük kentlere olan göçler sonucunda nüfusun büyük çoğunluğu sanayinin, hizmetlerin ve turizmin yoğunlaştığı kentlerde yaşamaya başlamıştır. 1975 yılında 13,3 milyon olan kent nüfusunun (20.000 ve daha fazla nüfuslu yerler) toplam nüfusa oranı yüzde 32,9 iken, aradan geçen yirmi beş yılda, kırdan kente göçlerin de etkisiyle Türkiye, 1980’li yıllardan itibaren kentsel nüfusu çoğunlukta olan ülke grubuna girmiş ve 2000 yılında kent nüfusu 38,7 milyona, ülke nüfusuna oranı ise yüzde 57’ye yükselmiştir. 1975-2000 dönemine ait kentleşme hızlarıyla ilgili yüzdeler incelendiğinde, 1975-1980 döneminde ülke nüfusu ortalama yüzde 2,5 artarken, aynı dönemde kent nüfusunun ortalama yüzde 5,22 gibi büyük bir oranda arttığı görülmektedir. Bununla birlikte toplam nüfus artış hızındaki azalışa paralel olarak da kentleşme hızı zaman içinde azalmış ve 2000 yılında kentleşme hızı yüzde 2,89’a gerilemiştir.



Tablo : 3 - Toplam, Şehir/Kent, Köy/Kır Nüfusları ve Şehirleşme/Kentleşme Hızları (1975-2000)

Yıllar Toplam Nüfus (Sayım Tarihi)

Şehir/Kent Nüfusu

Yüzde Pay

Köy/Kır Nüfusu

Yüzde Pay Dönemler

Toplam Nüfus Artış Hızı

(Yüzde)

Şehirleşme/ Kentleşme

Hızı (Yüzde)

16.869.068 (1) 41,8 23.478.651 (3) 58,2 4,17 (1)

1975 40.347.719 13.271.801 (2) 32,9 27.075.918 (4) 67,1 1970-1975 2,50 5,22 (2)

19.645.007 (1) 43,9 25.091.950 (3) 56,1 3,05 (1)

1980 44.736.957 16.064.681 (2) 35,9 28.672.276 (4) 64,1 1975-1980 2,07 3,82 (2)

26.865.757 (1) 53,0 23.798.701 (3) 47,0 6,26 (1)

1985 50.664.458 23.238.030 (2) 45,9 27.426.428 (4) 54,1 1980-1985 2,49 7,38 (2)

33.326.351 (1) 59,0 23.146.684 (3) 41,0 4,31 (1)

1990 56.473.035 28.958.300 (2) 51,3 27.514.735 (4) 48,7 1985-1990 2,17 4,40 (2)

44.006.274 (1) 64,9 23.797.653 (3) 35,1 2,78 (1)

2000 67.803.927 38.660.969 (2) 57,0 29.142.958 (4) 43,0 1990-2000 1,83 2,89 (2) Kaynak: DİE (1965,1970,1975,1980,1985,1990,2000), TÜİK (Ağustos 2005), DPT (2004). (1) Şehir nüfusu ve şehirleşme hızı. (2) Kent nüfusu ve kentleşme hızı. (3) Köy nüfusu.

(4) Kır nüfusu. 1.3. İllerin Nüfus Büyüklüklerindeki ve Nüfus Artış Hızlarındaki Değişim İllerin Nüfus büyüklüğü, illerin doğal nüfus artışı yanında, ilin aldığı ve verdiği göçlerle de ilişkili olması münasebetiyle illerin nüfuslarındaki değişimin incelenmesi de büyük önem arz etmektedir. Tablo 4 incelendiğinde, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinin 1970-2000 döneminde, nüfusu en fazla olan 10 il arasında ilk üç sırayı hiçbir zaman diğer illere bırakmadıkları görülmektedir. Konya, Adana ve Bursa illerinin 1970-2000 döneminde sıraları değişmekle birlikte, nüfus bakımından en büyük diğer üç ili oluşturmaktadır.



Tablo : 4 – İllerin Nüfus Büyüklüklerine Göre Değişimi (1970-2000)

İller 1970 Yılı Nüfusu İller

1980 Yılı Nüfusu İller

1990 Yılı Nüfusu İller

2000 Yılı Nüfusu

Nüfusu En Fazla Olan 10 İl

İstanbul 3.019.032 İstanbul 4.741.890 İstanbul 7.195.773 İstanbul 10.018.735

Ankara 2.041.658 Ankara 2.854.689 Ankara 3.236.378 Ankara 4.007.860

İzmir 1.427.173 İzmir 1.976.763 İzmir 2.694.770 İzmir 3.370.866

Konya 1.280.239 Konya 1.562.139 Konya 1.752.658 Konya 2.192.166

Adana 1.035.377 Adana 1.485.743 Bursa 1.596.161 Bursa 2.125.140

Bursa 847.884 Bursa 1.148.492 Adana 1.549.233 Adana 1.849.478

Samsun 821.183 Samsun 1.008.113 İçel 1.267.253 Antalya 1.719.751

Manisa 805.650 Zonguldak 954.512 Samsun 1.161.207 İçel 1.651.400

Balıkesir 749.669 Manisa 941.941 Manisa 1.154.418 Şanlıurfa 1.443.422

Zonguldak 743.654 Hatay 856.271 Antalya 1.132.211 Diyarbakır 1.362.708

Nüfusu En Az Olan 10 İl

Nevşehir 229.830 Bitlis 257.908 Bartın 205.834 Bilecik 194.326

Artvin 225.869 Nevşehir 256.933 Bilecik 175.797 Artvin 191.934

Kırşehir 214.932 Uşak 247.224 Hakkari 172.479 Gümüşhane 186.953

Burdur 210.335 Kırşehir 240.497 Gümüşhane 168.845 Bartın 184.178

Uşak 207.512 Burdur 235.009 Ardahan 163.731 Iğdır 168.634

Bitlis 185.473 Artvin 228.997 Iğdır 142.601 Yalova 168.593

Bingöl 177.951 Bingöl 228.702 Yalova 135.121 Ardahan 133.756

Tunceli 157.293 Tunceli 157.974 Tunceli 133.584 Kilis 114.724

Bilecik 138.856 Hakkari 155.463 Kilis 130.198 Bayburt 97.358

Hakkari 102.312 Bilecik 147.001 Bayburt 107.330 Tunceli 93.584

Toplam 35.605.176 Toplam 44.736.957 Toplam 56.473.035 Toplam 67.803.927 Kaynak : Ek Tablo 1. Nüfusu en az olan illerin değerlendirmesine gelince, 1990 öncesinde yeni illerin oluşturulması sonucunda illerin nüfus büyüklükleri değişime uğramıştır. Bu nedenle nüfusu az olan illerin nüfus büyüklüklerindeki değişimin eğilimi ile ilgili sağlıklı yorum yapılması mümkün olmamaktadır. Yeni kurulan iller doğal olarak en az nüfuslu illerin başlarında yer almaktadır. Ancak, çok eskiden beri il niteliğinde olan Hakkari ve Tunceli illeri üzerinde durulmaya değer bir nüfus değişimi göstermiştir. Hakkari ili 1990 yılından sonra en az nüfuslu illerin dışına çıkmış, buna karşılık, Tunceli 1990 yılına kadar en az nüfuslu iller arasında üçüncü durumda iken, bu tarihten sonra en az nüfuslu illerin başında yer almıştır. Türkiye toplam nüfus artış hızının azalışına paralel olarak illerin büyük çoğunluğunun nüfus artış hızları azalan bir eğilim göstermiştir. Ancak, illerin doğum ve göç hızlarının farklı olması ve zaman içinde seviyelerinin değişmesi nedeniyle bazı illerin de nüfus artış hızlarında artışlar gözlenmiştir. 1980 öncesi nüfus artış hızlarının yüksekliği bakımından iller belli bölgelerde yoğunlaşmamış iken, 1980-2000 döneminde, Antalya ili hariç, nüfus artış hızı yüksek olan iller Marmara ve Doğu Bölgelerinde yoğunlaşmıştır.



Tablo : 5 - Nüfus Artış Hızları En Yüksek ve Negatif Olan İllerin Nüfus Artış Hızları (1970-2000)

İller

1970-1975 Nüfus Artış Hızı (Yüzde) İller

1980-1985 Nüfus Artış

Hızı (Yüzde) İller

1995-2000 Nüfus Artış Hızı (Yüzde)

Nüfus Artış Hızı En Yüksek Olan 10 İl İstanbul 5,14 Şanlıurfa 5,54 Antalya 4,18 Ankara 4,72 Kocaeli 4,36 Şanlıurfa 3,66 Hatay 4,61 İstanbul 4,18 İstanbul 3,31 Kocaeli 4,30 İçel 4,06 Van 3,20 Hakkari 4,17 Diyarbakır 3,66 Hakkari 3,16 K. Maraş 3,86 Gaziantep 3,57 Şırnak 2,99 İçel 3,81 Antalya 3,48 Bursa 2,86 Adana 3,61 İzmir 3,18 Tekirdağ 2,85 Siirt 3,47 Adıyaman 3,17 Batman 2,83 Van 3,41 Hatay 3,15 Kocaeli 2,70

Nüfus Artış Hızı Negatif Olan (Nüfusu Azalan) İller Bilecik -0,25 Konya -0,02 Edirne -0,05 Kastamonu -0,38 Kastamonu -0,03 Kırşehir -0,14 Artvin -0,23 Sivas -0,15 Tunceli -1,02 Çorum -0,19 Hakkari -2,28 Zonguldak -0,60 Mardin -2,85 Karabük -0,81 Gümüşhane -8,84 Kars -0,91 Niğde -11,51 Bayburt -0,98 Siirt -13,34 Artvin -1,03 Bartın -1,11 Kastamonu -1,20 Kilis -1,27 Sinop -1,62 Ardahan -2,02 Tunceli -3,56 Toplam 2,50 Toplam 2,49 Toplam 1,83

Kaynak : Ek Tablo 2. İl nüfusunun mutlak olarak büyük olması nüfus artış hızının da yüksek olması anlamına gelmemektedir. Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere, nüfusu en fazla olan İstanbul ve Ankara illeri 1970’li yılların başında nüfus artış hızlarının yüksekliği bakımından ilk sıralarda yer almış iken, 1995-2000 döneminde, Antalya ve Şanlıurfa illeri ilk sıralara yükselmiş, İstanbul üçüncü sıraya gerilemiş, Ankara ise nüfus artış hızı en yüksek olan 10 il arasına girememiştir. Aynı dönemde Marmara Bölgesinden Bursa, Tekirdağ ve Kocaeli illeri ile, Doğu Bölgelerinden Van, Hakkari, Şırnak ve Batman illeri nüfus artış hızı en yüksek olan 10 il arasında yer almıştır.



Nüfus artış hızı negatif olan, diğer bir deyimle nüfusu azalan illerin sayısında özellikle göçlerden ve idari değişikliklerden kaynaklanan artışlar gözlenmiştir.1970-1975 döneminde sadece Bilecik ve Kastamonu illerinin nüfusu azalmakta iken, 1980-1985 döneminde 9 ilin, 1995-2000 döneminde Tunceli ve Ardahan illerinin başını çektiği ve tamamının net göç hızları negatif olan 15 ilin nüfusu azalmıştır. Ülkemizde nüfus hareketlerinin yönü daha çok sosyal ve ekonomik imkanların yoğun olduğu büyük şehirlere yönelmiş ve nüfusu büyük illerin sayısı zaman içinde hızla artmıştır. 1970 yılında nüfusu bir milyonun üstünde 5 il bulunmakta iken, 2000 yılında nüfusu bir milyonun üstündeki il sayısı 18’e yükselmiştir. 1970 yılında bir milyonun üstündeki illerin nüfusu toplam nüfusun yüzde 24,73’ünü oluşturmakta iken, 2000 yılında bu oran yüzde 57,66’ya yükselmiştir. Tablo : 6 - Nüfusu Bir Milyonun Üstündeki İller (1970-2000)

İller 1970 Yılı

Nüfusu 1980 Yılı Nüfusu

1990 Yılı Nüfusu

2000 Yılı Nüfusu

34 İstanbul 3.019.032 4.741.890 7.195.773 10.018.7356 Ankara 2.041.658 2.854.689 3.236.378 4.007.860

35 İzmir 1.427.173 1.976.763 2.694.770 3.370.866 16 Bursa 1.148.492 1.596.161 2.125.140 42 Konya 1.280.239 1.562.139 1.752.658 2.192.166 7 Antalya 1.132.211 1.719.751 1 Adana 1.035.377 1.485.743 1.549.233 1.849.478

33 İçel 1.267.253 1.651.400 63 Şanlıurfa 1.001.455 1.443.422 21 Diyarbakır 1.096.447 1.362.708 27 Gaziantep 1.010.396 1.285.249 41 Kocaeli 1.206.085 31 Hatay 1.109.754 1.253.726 45 Manisa 1.154.418 1.260.169 55 Samsun 1.008.113 1.161.207 1.209.137 10 Balıkesir 1.076.347 38 Kayseri 1.060.432 46 Kahramanmaraş 1.002.384 Nüfusu Milyonun Üstündeki İllerin Nüfus Toplamı 8.803.479 14.777.829 26.958.114 39.095.055Nüfusu Milyonun Üstündeki İllerin Toplam Nüfus İçindeki Yüzde Payları 24,73 33,03 47,74 57,66 Nüfusu Milyonun Üstündeki İllerin Sayısı 5 7 14 18 Türkiye Toplam Nüfusu 35.605.176 44.736.957 56.473.035 67.803.927

Kaynak : Ek Tablo 1.



Tablo 6 incelendiğinde görüleceği üzere, üç büyük ilin yanında Konya ve Adana illeri son 30 yıldır bir milyonun üstündeki nüfuslu iller olma özelliğini korumakta, bu gruba 1980 yılında Bursa ve Samsun illeri katılmaktadır. 1990 yılında Doğu Bölgesinden Şanlıurfa, Diyarbakır ve Gaziantep illeri bir milyonu ilk kez aşan iller olmuştur. Buna ilave olarak aynı yılda, İçel Hatay ve Manisa illerinin nüfusu milyonun üstüne çıkmıştır. İstanbul on milyonu aşan tek il olma özelliğine 2000 yılında sahip olmuştur. İstanbul’un nüfus bakımından muhtemelen doyum noktasına yaklaşması sonucunda nüfus hareketlerinin, çevre illerden Kocaeli ve Balıkesir’e yönelmesiyle bu iller de milyonun üstündeki iller grubuna 2000 yılında dahil olmuştur. Ayrıca, Kayseri ve Kahramanmaraş illerinde sanayiin yoğunlaşması da bu illeri cazibe merkezlerine dönüştürmüş ve nüfusları bir milyonun üstüne çıkmıştır.

1.4. Bölge Nüfuslarındaki Değişim İstatistiki Bölge Birimleri (Ek Liste 1) Düzey 2 (NUTS 2) olarak tanımlanan 26 alt

bölgeli sınıflandırmaya göre bölgelerin 2000 yılı itibarıyla nüfus büyüklükleri, toplam nüfus içindeki yüzde payları ve nüfus artış hızları karşılaştırıldığında, İstanbul ilinin tek başına bir alt bölge olarak hem nüfus büyüklüğü hem de nüfus artış hızı bakımından ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Zonguldak ve Kastamonu Alt Bölgeleri ise hem nüfus hem de negatif nüfus artış hızları bakımından son sıralarda yer almaktadır. Tablo : 7 - İstatistiki Bölge Birimleri Düzey 2 Nüfusları ve Nüfus Artış Hızları (1990-2000)

Toplam Nüfus (Yıl Ortası) Bölge Nüfuslarının Toplam Nüfus İçindeki Yüzde Payları

Nüfus Artış Hızı (Yüzde)

Düzey 2 Bölgeleri 1990 2000 1990 2000 1990-2000 İstanbul Alt Bölgesi 7.119.972 9.919.683 12,68 14,78 3,32 Tekirdağ Alt Bölgesi 1.177.920 1.349.024 2,10 2,00 1,36 Balıkesir Alt Bölgesi 1.402.315 1.537.150 2,50 2,27 0,92 İzmir Alt Bölgesi 2.676.065 3.347.653 4,77 4,97 2,24 Aydın Alt Bölgesi 2.127.700 2.503.482 3,79 3,71 1,63 Manisa Alt Bölgesi 2.752.763 3.042.683 4,90 4,50 1,00 Bursa Alt Bölgesi 2.396.336 3.004.441 4,27 4,46 2,26 Kocaeli Alt Bölgesi 2.262.773 2.700.914 4,03 4,01 1,77 Ankara Alt Bölgesi 3.214.942 3.981.457 5,73 5,91 2,14 Konya Alt Bölgesi 1.954.845 2.419.378 3,48 3,59 2,13 Antalya Alt Bölgesi 1.803.868 2.466.846 3,21 3,67 3,13 Adana Alt Bölgesi 2.797.501 3.477.427 4,98 5,16 2,18 Hatay Alt Bölgesi 2.378.465 2.704.242 4,24 4,00 1,28 Kırıkkale Alt Bölgesi 1.523.830 1.685.727 2,71 2,49 1,01 Kayseri Alt Bölgesi 2.283.027 2.492.037 4,07 3,68 0,88 Zonguldak Alt Bölgesi 1.105.128 1.028.331 1,97 1,51 -0,72 Kastamonu Alt Bölgesi 938.855 874.312 1,67 1,29 -0,71 Samsun Alt Bölgesi 2.842.403 2.995.433 5,06 4,42 0,52 Trabzon Alt Bölgesi 2.844.106 3.122.890 5,06 4,62 0,94 Erzurum Alt Bölgesi 1.251.611 1.348.720 2,23 1,99 0,75 Ağrı Alt Bölgesi 1.097.526 1.154.318 1,95 1,71 0,50 Malatya Alt Bölgesi 1.580.157 1.764.188 2,81 2,61 1,10 Van Alt Bölgesi 1.504.535 1.941.210 2,68 2,89 2,55 Gaziantep Alt Bölgesi 1.641.024 2.011.087 2,92 2,98 2,03 Şanlıurfa Alt Bölgesi 2.078.719 2.781.433 3,70 4,14 2,91 Mardin Alt Bölgesi 1.397.616 1.765.935 2,49 2,62 2,34 Türkiye Toplamı 56.154.000 67.420.000 100,00 100,00 1,83 Kaynak : TÜİK (Ağustos 2005).



İstatistiki Bölge Birimleri Düzey 1 (NUTS 1) olarak tanımlanan 12 bölgeli sınıflandırmaya göre bölge nüfus büyüklükleri karşılaştırıldığında ise; İstanbul ili tek başına bir bölge olduğu için 1990 ve 2000 yıllarında sırasıyla 7,1 ve 9,9 milyonluk nüfusu ile en büyük bölge olma özelliğini korumakta, buna karşılık aynı dönemde sırasıyla 2,3 ve 2,5 milyonluk nüfusuyla Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi ise en az nüfuslu bölge durumunda bulunmaktadır.

Tablo : 8 - İstatistiki Bölge Birimleri Düzey 1 Nüfusları ve Nüfus Artış Hızları (1990-2000)

Toplam Nüfus (Yıl Ortası)

Bölge Nüfuslarının Toplam Nüfus İçindeki

Yüzde Payları

Nüfus Artış Hızı

(Yüzde) Düzey 1 Bölgeleri 1990 2000 1990 2000 1990-2000

İstanbul Bölgesi 7.119.972 9.919.683 12,68 14,78 3,32

Batı Marmara Bölgesi 2.580.234 2.886.175 4,59 4,27 1,12

Ege Bölgesi 7.556.528 8.893.818 13,46 13,18 1,63

Doğu Marmara Bölgesi 4.659.109 5.705.355 8,30 8,47 2,03

Batı Anadolu Bölgesi 5.169.787 6.400.835 9,21 9,50 2,14

Akdeniz Bölgesi 6.979.834 8.648.515 12,43 12,84 2,14

Orta Anadolu Bölgesi 3.806.857 4.177.764 6,78 6,18 0,93

Batı Karadeniz Bölgesi 4.886.386 4.898.076 8,70 7,22 0,02

Doğu Karadeniz Bölgesi 2.844.106 3.122.890 5,06 4,62 0,94

Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi 2.349.137 2.503.038 4,18 3,70 0,63

Ortadoğu Anadolu Bölgesi 3.084.692 3.705.398 5,49 5,50 1,83

Güneydoğu Anadolu Bölgesi 5.117.359 6.558.455 9,11 9,75 2,48

Türkiye Toplamı 56.154.000 67.420.000 100,00 100,00 1,83 Kaynak : TÜİK (Ağustos 2005). 2. Nüfus Hareketlerini Etkilemeye Yönelik Politika Yaklaşımları Kalkınma planları ile uygulamaya konulan politika ve tedbirler, geri kalmış bölgelerin kalkınmasında ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasında olumlu gelişmeler sağlamasına rağmen, bölgeler arası dengesizliklerin sürmesi az gelişmiş yörelerden gelişmiş sanayi bölgelerine göçlerin devam etmesine zemin oluşturmaktadır. Az gelişmiş bölgelerin az gelişmiş kentlerinden ve kırsal kesimlerden gelişmiş bölgelerin özellikle kentlerine doğru olan göçlerin kısmen azaltılması amacıyla, az gelişmiş bölgelerin geliştirilmesi ve kırsal yörelerin kalkındırılmasına yönelik kalkınma planlarında bir dizi tedbir öngörülmüştür. Bu çalışmada 1965-2000 dönemindeki göçlere ilişkin gelişmeler değerlendirildiği için, aşağıda özellikle planlı dönemin başından 2000 yılına kadar nüfus hareketlerini etkilemeye yönelik uygulanmış olan politika yaklaşımları ana hatlarıyla belirtilmiştir.



Bölgesel Gelişme Politikaları Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporunun (DPT 2000) Ulusal Düzeyde Bölgesel Gelişme Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi bölümünde, Dokuzuncu Kalkınma Planı, Bölgesel Gelişme Politikaları ve AB’ye Ekonomik ve Sosyal Uyum Özel İhtisas Komisyonu Raporunun (DPT 2006) Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Gelişme Politikaları bölümünde ve Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (DPT 1995a) yer alan politika ve tedbirler bazen aynen, bazen kısaltılarak alınmak suretiyle planlı dönemin başlangıcından 2000 yılına kadar uygulanan bölgesel gelişme politikalarının aşağıda genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Birinci ve İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planlarında, bölgeler arasında dengeli bir gelişme politikasının önemi üzerinde durulmuş, büyüme merkezlerinin önerilmesi ve kaynakların bu merkezlerde yoğunlaştırılması ve bu vesile ile özel sektörün de bu bölgelerde yatırıma teşvik edilmesi temel politika olarak ortaya konmuştur. Bu dönemde geri kalmış bölgelere yönelik başlatılan vergi indirimi temelli teşvik uygulaması, organize sanayi bölgesi fikrinin gündeme getirilmesi ve bunlara yönelik destek politikalarının oluşturulması ve daha sonra küçük sanayi sitesi yaklaşımları üzerinde önemle durulan bölgesel gelişme politikalarıdır. Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planında, bölgesel dengesizliklerin bölgelerin içsel potansiyellerini kullanarak gelişmesi ile ortadan kalkacağı öngörülmüş ve geri kalmış bölgelerin devlet yardımları temelli teşvik politikaları ile kalkınmasını sağlamaya yönelik olarak Kalkınmada Öncelikli Yöreler politikası öne çıkmıştır. Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planında, Güneydoğu Anadolu Projesi gündeme gelmiştir. Bu dönemde Merkezleşen Yerler Kuramı ile bütünleştirerek bölgesel gelişmede ölçek ekonomilerinden ve dışsal ekonomilerden yararlanılmasını maksimize etmeye yönelik olarak Türkiye’de Yerleşme Merkezlerinin Kademelenmesi çalışması hazırlanmıştır. Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planında, bölgelerin saptanmasında idari sınırlardan bağımsız bölge kavramı esas alınarak yerleşim birimlerinin çeşitli konularda ilişkileri en fazla olan fonksiyonel bölgeler oluşturulması öngörülmüş, bu çerçevede 16 bölge belirlenerek planlama çalışmalarında bunlara uyulması ilkesi benimsenmiştir. Ayrıca, gelişmenin hızlandırılması ve kaynakların etkin kullanılması gelişmekte olan ve belli sektörler açısından gelişme potansiyeline sahip bölgelerde Bölge Planlaması yapılması öngörülmüştür. Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planında Bölge Planlaması kavramı yerini Bölgesel Gelişme kavramına bırakmıştır. Önceki Planda tanımlanan 16 Bölgeli yaklaşım yerine bölge planlamasının Kalkınmada Öncelikli Yörelere kaydırılması ilkesi benimsenmiştir. Bu doğrultuda, yerleşim yerlerinin kademelenmesinde bir denge sağlamak, metropoliten alanlara yönelen nüfus ve sanayi yoğunluğunu azaltmak, bölgeler arası ve bölgeler içi göçleri yönlendirerek denetim altına almak üzere yeni bir yerleşme kademelenmesinin yapılması öngörülmüştür. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planında bölgesel gelişmişlik farkını azaltmak amacıyla Doğu ve Güneydoğu Bölgeleri öncelikli olmak üzere, ülkenin göreli olarak geri kalmış yöreleri için kaynakları ve gelişme potansiyelleri göz önünde bulundurularak bölgesel gelişme projelerinin hazırlanması kabul edilmiştir.



Kalkınma planlarında belli dönemlerde atıfta bulunulan ve özellikle 1990’lardan sonra önemi net olarak vurgulanan bölgesel gelişme politikalarının temel araçlarından biri olarak değerlendirilebilecek bölge planlama konusunda Türkiye’deki deneyim, planlı dönem öncesinde başlayan ve ilk iki plan döneminde çalışmaları devam eden; • Antalya Bölgesi Projesi, • Marmara Bölgesi Projesi, • Zonguldak Bölgesi Projesi, • Çukurova Bölgesi Projesi, • Keban Projesi ile birlikte, 1980’li yıllarda başlayan ve uygulamalarının halen devam ettiği, • Zonguldak-Karabük-Bartın Bölgesel Gelişme Projesi, • Doğu Marmara Planlama Projesi, • Güney Doğu Anadolu Projesi (GAP), • Doğu Anadolu Projesi (DAP), • Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Projesi (DOKAP) ve • Yeşilırmak Havzası Gelişim Projeleridir. Kırsal Kalkınma Politikaları Kalkınma planlarında yer alan Kırsal Kalkınma Yaklaşımı (Kirman, H. 2007) çalışmasından yararlanarak, kırsal kalkınma ve köye götürülen hizmetlerle ilgili planlı dönemin başlangıcından 2000 yılına kadar öngörülen temel politika yaklaşımlarının ve tedbirlerinin aşağıda genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (1963-1967), toplum kalkınması başlığı altında "Planlı Dönem Köycülüğü" adlı yeni yaklaşımın temeli atılmıştır. Köy kalkınmasıyla eş anlamlı olarak kullanılan Toplum Kalkınması bölümünde; halkın belli alanlardaki kamu faaliyetlerine gönüllü olarak katılması, dernek, kooperatif gibi teşkilatların kurulması ve idare ile toplulukların işbirliğinin sağlanmasını amaçlanmıştır. Toplumun hayat standardının yükseltilmesini amaç olarak alan İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (1968-1972), Köy ve Köylü Sorunu başlıklı bir bölüme yer verilmiştir. Bu Planda Türk köylüsünün yaşam seviyesini yükseltmek, fakirliği yenerek daha verimli, eğitimli, iyi beslenmiş, mutlu ve sıhhatli olması amaçlanmış ve köy topluluklarının devletle işbirliği yaparak bu amaca erişileceği düşünülmüştür. Ayrıca, toplumun ruh ve beden sağlığının korunması, çevre sağlık şartlarının düzeltilmesi, bulaşıcı hastalıkların önlenmesi, istendiği zaman ve istenilen sayıda çocuk sahibi olunması, köylerde hastalıkları tespit etmek için gezici laboratuarlar kurulması ve beslenme şartlarının iyileştirilmesi öngörülmüştür. Kırsal yerleşim biçiminin doğurduğu sorunların çözümünü amaçlayan "Merkez Köyleri", ekonomik boyutları ile bir bütün olarak içeren Köy Gelişme Merkezleri Projesi ile ilgili çalışmalara Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda (1973-1977) başlanmıştır. Köye hizmet götüren bakanlık ve kuruluşlar arasında eş güdümü sağlamak amacıyla Köy İşleri ve Kooperatifler Bakanlığı'nda Köy-Kent Koordinasyon Komitesi kurulmuştur. Bu Planın "Toprak ve Tarım Reformu" adlı bölümünde Tarım Reformu uygulamasının ele alınacak ana reformlardan biri olduğu belirtilmiştir. "Kooperatifleşme" başlığı da ilk kez bu Planda yer almıştır.



Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planında (1979-1983), köylerin dağınık yapısı "Kırsal Yerleşme" bölümünde tekrar gündeme getirilmiş ve bu soruna bir çözüm bulunamadığından bahsedilmiştir. "Köylüye Yönelik Politikalar" bölümünde, toplum kesimleri arasındaki gelir dağılımını iyileştirmek; tarımsal gelişmeyle köylünün kalkınmasını bir tutarak ve tarımdan sanayi toplumuna köylünün katkısıyla sağlıklı bir geçişi sağlamak; köylünün kalkınma olanaklarını, üretim gücünü ve gelirini artırmak; kırsal alanda gelişmeyi hızlandırmak ve yaşam düzeyini yükseltmek üzere; etkili bir toprak reformu, demokratik kooperatifleşme, köylüye dönük devlet düzenlemesi ve desteği, köykentler yoluyla yeni bir üretim düzeyinin kurulması temel amaçlar olarak belirlenmiştir. Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planının (1985-1989), "Tarım Alet ve Makineleri İmalat Sanayii" bölümünde, tarım makineleri parkı ile traktör parkı arasındaki dengesizliklerin plan döneminde azaltılması hedeflenmiştir. Planın “Köye Götürülen Hizmetler" bölümünde ise, köylere götürülmekte olan hizmetlerin başta içme suyu, elektrik, haberleşme, yol, sağlık ve eğitim olmak üzere köy ve şehir arasındaki alt yapı ve hayat standartları arasındaki farklılıklarını azaltılması amacıyla artırılması; bu hizmetlerin götürülmesinde merkez köylerin araç olarak kullanılmasının sağlanması, tarımsal üretimin doğasından kaynaklanan boş zamanların değerlendirilmesi maksadıyla geleneksel köy el sanatlarının geliştirilmesinin sağlanması, toprağın verim kabiliyetine göre en iyi şekilde kullanılması, üretimden azami verimin alınması, miras hukukunda yapılacak değişiklikler ile mülkiyet rejimindeki bozuklukların giderilmesi ve işletmelerin küçülmesinin önlenmesi uygulanması gereken temel politikalar olarak yer almıştır. Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planının (1990-1994) "Kırsal Alana Götürülen Hizmetler" bölümünde, sosyal, kültürel ve ekonomik altyapı yatırımları ve hizmet faaliyetlerinin yerleşim birimleri düzeyinde ailelere ulaştırılması çalışmalarının devam ettirilmesi temel ilke olarak benimsenmiştir. Bu ilkenin hayata geçirilebilmesi için; kırsal kesime dinamizm kazandırmak amacı ile "Kırsal Alan Planlama" yaklaşımı çerçevesinde hizmetlerin ve tarıma dayalı sanayi yatırımlarının merkez köy ve kasabalara yönlendirilmesinin desteklenmesi, kırsal alanda istihdamın artırılması, gelirin çeşitlendirilmesi için yeni üretim dallarında çalışmanın teşvik edilmesi, tarım dışı ekonomik faaliyet kollarının desteklenmesi, kırsal alana götürülen sağlık hizmetleri ve ünitelerinin yaygınlaştırılması temel politikalar olarak tespit edilmiştir. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planının (1996-2000), "Kırsal Altyapı" kısmında ise kırsal kalkınmanın süreklilik ve kalıcılık temellerine kavuşturulamamasının, kır-kent arasındaki refah düzeyi farkının giderek açılmasına ve kırsal nüfusun büyük kentlere yığılmasına neden olduğuna ilişkin tespitlere yer verilmiştir. Bu Planda arazi geliştirme ve yeni sulama şebekeleri kurulması, tarımsal sulamada modern teknikler kullandırılması, arazi kullanımı ve toprak etütleri için planlama çalışmalarına başlanması ve tarımsal alt yapı hizmetlerinden faydalananların katılım payı ödemelerinin sağlanması için gerekli mevzuat düzenlemelerinin gerçekleştirilmesi temel politikalarına yer verilmiştir. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planında Nüfus Hareketlerini Etkilemeye Yönelik Politikalar Yukarıda belirtilen bölgesel gelişme ve kırsal kalkınma politikaları yanında, istihdam, kentleşme, fiziki planlama ve metropoller ile ilgili diğer politikalar da nüfus hareketlerini yönlendirmektedir. Aşağıda, 1996-2000 döneminde uygulanan Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (DPT 1995a), nüfus hareketlerini dolaylı olarak etkilemeyen politika ve tedbirlere ana hatlarıyla yer verilmiştir.



- Sanayileşme, kamu yatırımları ve teşvik politikalarının büyük şehirlere göçü ve sanayi yığılmasını özendirmemesine dikkat edilmesi; göçün, metropoller yerine bölge merkezlerine, orta büyüklükteki kentlere ve merkezi nitelikteki diğer yerleşim birimlerine yönlendirilmeye çalışılması, bu amaçla geliştirilecek kentlerin, sanayi teşvikleri, altyapı, hizmet ve konut yatırımları ile desteklenmesi, böylece İstanbul gibi büyük metropollerin sahip oldukları pek çok hizmetin ve istihdam imkanlarının buralarda gerçekleştirilmesinin sağlanması, - Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri başta olmak üzere yerleşmelerin çok sayıda ve dağınık olduğu yörelerimizde kamu yatırımlarında seçilecek bölgesel gelişme merkezlerine öncelik verilmesi, bu merkezlerin çevresindeki daha alt kademe yerleşme merkezlerine de hizmet verecek şekilde sosyal, fiziki ve teknik altyapı yatırımları ile donatılmalarının sağlanması, - Kırsal kesimde, çağdaş ihtiyaçlara uygun hizmet ve bilgi akışının kolaylaştırılması, mahalli idarelerin de katkısıyla müteşebbislik ruhunun geliştirilmesi ve kooperatifçiliğin yaygınlaştırılması için rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinin sağlanmasına önem verilmesi, - Endüstriyel faaliyetlere elverişli olmayan bölgelerin geliştirilmesi amacıyla bölgenin özelliklerine uygun olarak hayvancılık, tarım, el sanatları gibi faaliyetlerin desteklenmesi, - Kır-kent gelişmişlik farkının azaltılması, arazi büyüklüklerinin optimum düzeyde oluşturulabilmesi amacıyla işletilmeyen arazilerin ve hazine arazilerinin alım ve satımı için, idari ve yasal düzenlemelerin yapılması, - Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde istihdam sorununun çözümünde önemli katkıları olan konut ve hayvancılık sektörleri ile ilgili projeler hazırlanarak uygulamaya konulması, - Bölgesel gelişmeyi hızlandırmak amacıyla tarım ürünlerini işlenmemiş olarak bölge dışına göndermek yerine, bunları bölgede işleyecek ve katma değer yaratacak tesislerin kurulması ve kırsal sanayinin geliştirilmesine önem verilmesi, - Kalkınmada öncelikli yörelerde, bu bölgelerin gelişmesini hızlandıracak ve yeni iş alanları yaratacak yatırımların, sosyal fayda unsurları da dikkate alınarak zorunlu hallerde devlet tarafından gerçekleştirilmesi, - Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında kentsel altyapıyla ilgili olarak, özellikle yerleşim yerlerinin içmesuyu ve kanalizasyon sorunlarının çözüme kavuşturulması, GAP bölgesindeki organize sanayi bölgelerinin Plan döneminde tamamlanması ve küçük sanayi sitelerinin yapımına önem verilmesi öngörülmüştür.



3. İç Göçler Bu bölümde 1965-2000 döneminde iç göçün Türkiye genelindeki değişimi ve 1975-2000 döneminde yerleşim yerleri, iller arası ve istatistiki bölge birimleri arasındaki göçlerin boyutları ve göç akım yönleri değerlendirmeye tabi tutulmuştur. 3.1. Türkiye Genelinde İç Göçler 1975-2000 döneminde, Türkiye genelinde toplam nüfus içinde göç eden nüfusun payı artış eğilimi göstermiştir. 1975-1980 döneminde nüfusun yüzde 9,3’ünü oluşturan 3,6 milyon kişi göç etmiş iken, 1995-2000 döneminde nüfusun yüzde 11’ini teşkil eden 6,7 milyon kişi göç etmiştir. İller arasındaki göçlerin toplam nüfus içindeki payının değişimi incelendiğinde, 1965-2000 döneminde yılda 2,7 ile 4,8 milyon kişi arasında olmak üzere, bu dönemde toplam 21,1 milyon kişinin iller arasında ikametgahlarını yerleşim birimleri bazında değiştirdikleri görülmektedir. 1965-1970 döneminde her yüz kişiden 10,7'si iller arasında göç ederken, zaman içinde göç hızlarında azalmalar gözlenmiş, 1980-1985 döneminde yüzde 6,5'e kadar düşmüştür. Ancak, 1985-2000 döneminde göç oranında 1970'li yıllar seviyesi kadar olmasa da bir yükselme gözlenmiş, 1995-2000 döneminde her yüz kişiden 7,9'u iller arasında ikametgahını değiştirmiştir. 1975-1980 döneminde toplam nüfus içinde il içi göçlerin payında artışlar gözlenmiş, bu döneminde toplam nüfusun yüzde 2,3’ünü oluşturan 884 bin kişi, 1995-2000 döneminde ise yüzde 3,1’ini oluşturan 1,9 milyon kişi il içi yerleşim yerleri arasında göç etmişlerdir. Toplam göçler içinde iller arasındaki ve il içi göçlerin payının değişimi incelendiğinde, toplam göç edenler içinde iller arası göç edenlerin payının azaldığı, il içi göçlerin payının arttığı gözlenmiştir. 1975-1980 döneminde göç edenlerin yüzde 75,3’ü iller arasında göç ederken 1995-2000 döneminde yüzde 71,5’ü iller arasında göç etmiştir. Dolayısıyla iki dönem arasında il içi yerleşim yerleri arasında göç edenlerin payı da yüzde 24,7’den yüzde 28,5’e yükselmiştir. Tablo : 9 - İç Göçler ve Göç Hızları (1970-2000)

İç Göçler İller Arası Göçler İl İçi Göçler

Yıllar

Daimi İkametgah Nüfusu (1) Dönemler

Göç Eden Nüfus (3)

Göç Hızları (Yüzde)

Göç Eden Nüfus


Göç eden Nüfus


1970 30.350.040 (2) 1965-1970 3.244.724 10,7 1975 34.646.470 (2) 1970-1975 3.421.025 9,9 1980 38.395.730 1975-1980 3.584.421 (4) 9,3 2.700.977 7,0 883.444 2,3 1985 44.078.033 1980-1985 3.819.910 (4) 8,7 2.885.873 6,5 934.037 2,1 1990 49.986.117 1985-1990 5.402.690 (4) 10,8 4.065.173 8,1 1.337.517 2,7 2000 60.752.995 1995-2000 6.692.263 11,0 4.788.193 7,9 1.904.070 3,1

Kaynak : DİE (1965,1970,1970,1975,1980,1985,1990,2000), Yener, S. (1977), DİE (1985), DİE (1989), DİE (1997), TÜİK (2005). (1) Daimi ikametgah nüfusu içinde, yurt dışından gelen göç kapsanmamıştır. (2) Beş yaşın üstündeki toplam nüfus. (3) Aynı ilçeye bağlı köyler kapsanmamıştır. (4) Aynı ile bağlı ilçe merkezleri ve köyler arasındaki göç kapsanmamıştır. 1995-2000 döneminde aynı ile bağlı ilçeler arasında göç eden toplam nüfus 125.896, aynı ile bağlı köyler arasında göç eden toplam nüfus 99.823'tür.



3.2. Yerleşim Yerleri Arasındaki Göçler 3.2.1. 1975-2000 Döneminde Yerleşim Yerleri Arasındaki Göçler Şehirden şehire, şehirden köye, köyden şehire, köyden köye olmak üzere dört değişik göç tipi bulunmaktadır. Türkiye’de yerleşim birimleri arasındaki göçlerin temel özelliği göçlerin yarıdan fazlasının şehirden şehire göçler şeklinde olmasıdır. Bu durumun aksine, genellikle köyden kente göçlerin daha yaygın olduğu şeklinde bir görüş hakimdir. 1975-1980 döneminde göç edenlerin yüzde 48,90’ı şehirden şehire göç etmiş iken, sonraki dönemlerde şehirden şehire göç edenlerin oranı yükselmiş ve 1995-2000 döneminde göçlerin yüzde 57,80’i şehirden şehire göç etmiştir. Köyden şehire göçlerin payında zaman içinde dalgalanmalar gözlenmekte ise de, 1995-2000 döneminde göç eden kişilerin yüzde 17,46’sı köyden şehire göç etmişlerdir. Ayrıca, 1970-2000 döneminde köyden köye göç edenlerin hem sayısı hem de yüzdesi azalma eğilimi göstermiştir. Tablo : 10 - Göç Eden Nüfusun Yerleşim Yerlerine Göre Dağılımı (1975-2000) Yerleşim yerleri

1975-1980

1980-1985

1985-1990 1995-2000

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

Şehirden Şehire Göç 1.752.817 48,90 2.146.110 56,18 3.359.357 62,18 3.867.979 57,80

Köyden Şehire Göç 610.067 17,02 860.438 22,53 969.871 17,95 1.168.285 17,46

Şehirden Köye Göç 692.828 19,33 490.653 12,84 680.527 12,60 1.342.518 20,06

Köyden Köye Göç 528.709 14,75 322.709 8,45 392.935 7,27 313.481 4,68

Toplam 3.584.421 100,00 3.819.910 100,00 5.402.690 100,00 6.692.263 100,00Kaynak. DİE (1985), DİE (1989), DİE (1997), TÜİK (2005). 3.2.2. 1995-2000 Döneminde Yerleşim Yerlerine Arasındaki Göçler Bu bölümde 1995-2000 döneminde, iller arası göçler ve il içi göçlerin yerleşim yerleri bazında ayrıntılı analizi yapıldığında aşağıda belirtilen hususlar göze çarpmaktadır. Yerleşim Yerleri Arasındaki Göçlerin İller Arası ve İl İçi Yerleşim Yerleri Bazında Durumu

• Göç etmiş olan 6,7 milyon kişinin yüzde 71,5’i bir ilden diğer bir ile, yüzde 28,5’i ise bir il içindeki il merkezi, ilçe merkezi ve bucak ve köyler arasında göç etmiştir.

• Şehirden şehire göç edenlerin yüzde 85,4’ü bir ilin şehrinden diğer ilin şehrine, yüzde

14,6’sı ise il içindeki il merkezi ve ilçe merkezleri arasında göç etmiştir. • Şehirden köye göç etmiş kişilerin yaklaşık yarısı bir ilin şehrinden diğer bir ilin

köyüne, diğer yarısı ise il içindeki il merkezi ve ilçe merkezinden köylere göç etmiştir.



• Köyden şehire göç etmiş kişilerin yaklaşık yarısı diğer bir ilin köyünden diğer ilin şehrine, diğer yarısı ise ilin içindeki bir köyden il merkezi ve ilçe merkezlerine göç etmiştir.

• Köyden köye göç etmiş kişilerin üçte ikisinden fazlası (yüzde 68,2) bir ilin köyünden diğer bir ilin köyüne, üçte birinden azı (yüzde 31,8) ise ilin içindeki bir köyden diğer köylere göç etmiştir.

İller Arası ve İl İçi Yerleşim Yerleri Arasındaki Göçlerin Yerleşim Yerleri Bazında Durumu

• Göç etmiş olan 6,7 milyon kişinin yüzde 57,80’i şehirden şehire, yüzde 20,1’i şehirden köye, yüzde 17,5’i köyden şehire ve sadece yüzde 4,7’si köyden köye göç etmiştir.

• İller arası göç etmiş kişilerden büyük çoğunluğu (yüzde 69’u) bir ilin şehrinden diğer

bir ilin şehrine göç etmiş olmasına karşılık, sadece yüzde 4,5’i bir ilin köyünden diğer bir ilin köyüne göç etmiştir.

• İl içi yerleşim yerleri arasında göç etmiş kişilerin yüzde 29,7’si şehirden şehire, yüzde

33,1’i şehirden köye, yüzde 31,9’u köyden şehire ve sadece yüzde 5,2’si köyden köye göç etmiştir.

Tablo : 11 - İller Arası ve İl İçi Yerleşim Yerleri Arasında Göç Edenlerin Yerleşim Yerlerine Göre Dağılımı (1995-2000)

İller Arası Göç İl İçi Yerleşim

Yerleri Arasındaki Göç

Toplam Göç Yerleşim Yerleri

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

Şehirden Şehire Göç Nüfus (Bin Kişi) 3.302.064 69,0 565.915 29,7 3.867.979 57,8 Yüzde Pay 85,4 14,6 100,0 Köyden Şehire Göç Nüfus (Bin Kişi) 560.661 11,7 607.624 31,9 1.168.285 17,5 Yüzde Pay 48,0 52,0 100,0 Şehirden Köye Göç Nüfus (Bin Kişi) 711.753 14,9 630.765 33,1 1.342.518 20,1 Yüzde Pay 53,0 47,0 100,0 Köyden Köye Göç Nüfus (Bin Kişi) 213.658 4,5 99.823 5,2 313.481 4,7 Yüzde Pay 68,2 31,8 100,0 Toplam Nüfus (Bin Kişi) 4.788.136 100,0 1.904.127 100,0 6.692.263 100,0 Yüzde Pay 71,5 28,5 100,0

Kaynak : TÜİK (2005).



3.3. Yerleşim Yerleri Arasında Göç Edenlerin Cinsiyete Göre Durumu 1995-2000 döneminde göç etmiş olan kişilerin yüzde 54,4’ü erkek, yüzde 45,6’sı kadındır. Yerleşim yerleri ayırımında göç edenlerin cinsiyet dağılımına bakıldığında, erkeklerin yüzde payları kadınlarınkinden daha fazladır. Diğer bir deyimle erkekler kadınlardan daha fazla göç etmiştir. Göç eden erkeklerin ve kadınların yerleşim birimlerine göre dağılımı incelendiğinde, erkeklerin yüzde 57,9’u, kadınların yüzde 57,7’si şehirden şehire göç etmişlerdir. Şehirden köye ve köyden şehire göç eden kadın ve erkeklerin oranı yüzde 17-20 arasındadır. Erkek ve kadınların sadece yaklaşık yüzde 5’i köyden köye göç etmişlerdir. Tablo : 12 - Göç Eden Nüfusun Cinsiyete Göre Dağılımı (1995-2000)

Şehirden Şehire Göç

Köyden Şehire Göç

Şehirden Köye Göç

Köyden Köye Göç Toplam

Göç Eden Nüfus Erkek 2.110.130 639.319 730.649 163.280 3.643.378 Kadın 1.757.849 528.966 611.872 150.201 3.048.888 Toplam 3.867.979 1.168.285 1.342.521 313.481 6.692.266 Göç Eden Nüfusun Cinsiyete Göre Yüzde Dağılımı Erkek 54,6 54,7 54,4 52,1 54,4 Kadın 45,4 45,3 45,6 47,9 45,6 Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Göç Eden Erkeklerin ve Kadınların Yerleşim Yerlerine Göre Yüzde Dağılımı Erkek 57,9 17,5 20,1 4,5 100,0 Kadın 57,7 17,3 20,1 4,9 100,0 Toplam 57,8 17,5 20,1 4,7 100,0 Kaynak : TÜİK(2005).



3.4. İller Arası Göçler 3.4.1. İller Arası Göç Eden Nüfus Bu bölümde, illerin kendi sınırları içindeki yerleşim yerleri arasındaki göç dahil

edilmeden iller arasında göç eden nüfusun boyutlarının zaman içindeki değişimi incelenecektir. iller arasında göç eden nüfusun boyutlarının zaman içindeki değişimi, illerin aldığı ve verdiği göçler, illerin net göçleri ve illerin net göç hızlarının büyüklükleri esas alınmak suretiyle ortaya konulmaya çalışılmıştır.

İllerin Aldığı Göçler İller, beşer yıllık dönemler itibarıyla illere göç eden nüfusun büyüklüğüne göre

sıralandığında, 1975-2000 dönemde İstanbul, Ankara ve İzmir illeri aldığı göçün büyüklüğü itibarıyla daima ilk sıralarda yer almıştır. Bu illerden sonra aynı dönemde en fazla göç alan diğer il grubunu Bursa, Kocaeli, Adana, İçel ve Konya illeri oluşturmuştur. Antalya ili ise, en fazla göç alan iller grubuna 1985-2000 döneminde dahil olmuştur. Buna karşılık, nüfusun büyüklüğü bakımından, 1975-1985 döneminde Hakkari, 1985-2000 döneminde ise Bayburt en az göç alan iller durumunda olmuştur.

İllerin Verdiği Göçler İller, beşer yıllık dönemler itibarıyla illerden göç eden nüfusun büyüklüğüne göre

sıralandığında, 1975-2000 döneminde İstanbul ve Ankara illeri verdiği göç itibarıyla ilk sıralarda yer almıştır. Bu iki ilden sonra Kars, İzmir, Erzurum, Sivas, Konya, Adana, Kocaeli ve Diyarbakır illeri, zaman zaman sıraları değişmekle birlikte en fazla göç veren iller grubunu oluşturmuştur. Buna karşılık 1975-1990 döneminde Hakkari, 1995-2000 döneminde ise, Kilis illeri en az göç veren iller durumunda olmuşlardır.



Tablo : 13 - Seçilmiş İllerin Aldığı ve Verdiği Göçler (1975-2000)

1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000

İller Aldığı Göç İller

Verdiği Göç İller

Aldığı Göç İller





Verdiği Göç

Aldığı ve Verdiği Göç En Fazla Olan 10 İl İSTANBUL 557.082 İSTANBUL 268.429 İSTANBUL 576.782 İSTANBUL 279.184 İSTANBUL 995.717 İSTANBUL 339.040 İSTANBUL 920.955 İSTANBUL 513.507 ANKARA 253.407 ANKARA 203.908 ANKARA 257.516 ANKARA 220.885 ANKARA 326.301 ANKARA 256.790 ANKARA 377.108 ANKARA 286.224 İZMİR 203.777 KARS 89.974 İZMİR 194.245 İZMİR 112.072 İZMİR 276.378 KARS 131.784 İZMİR 306.387 İZMİR 186.012 BURSA 95.638 İZMİR 83.881 ADANA 99.672 ERZURUM 78.152 BURSA 141.460 İZMİR 130.170 BURSA 180.171 ADANA 133.181 KOCAELİ 86.792 ERZURUM 76.717 BURSA 94.085 ADANA 75.843 KOCAELİ 137.408 ERZURUM 122.548 ANTALYA 171.982 KOCAELİ 119.090 ADANA 74.119 SİVAS 74.787 İÇEL 89.342 KARS 75.635 İÇEL 131.573 SİVAS 109.914 KOCAELİ 119.301 SAMSUN 111.272 İÇEL 73.488 ADANA 73.300 KOCAELİ 80.410 KONYA 72.101 ADANA 124.479 KONYA 98.297 İÇEL 117.894 DİYARBAKIR 111.060 KONYA 52.450 KONYA 62.602 KONYA 61.478 SİVAS 69.018 ANTALYA 123.737 ADANA 97.545 KONYA 107.316 KONYA 104.529 MANİSA 48.426 BALIKESİR 51.523 ANTALYA 54.427 DİYARBAKIR 52.775 MANİSA 71.669 SAMSUN 84.769 ADANA 92.684 İÇEL 99.465

KAYSERİ 47 879 ŞANLIURFA 51 437 BALIKESİR 53 501 SAMSUN 52 396 KONYA 71 113 TRABZON 81 494 TEKİRDAĞ 88 618 ERZURUM 97 300

Aldığı ve Verdiği Göç En Az Olan 10 İl UŞAK 11.432 VAN 20.750 GÜMÜŞHANE 12.724 SİNOP 21.820 MUŞ 12.425 KIRKLARELİ 27.259 BİNGOL 13.795 DÜZCE 21.739 ADIYAMAN 10.982 SİNOP 20.309 BURDUR 12.706 KIRŞEHİR 21.114 ARTVİN 12.341 BURDUR 23.449 GÜMÜŞHANE 13.777 UŞAK 20.865 BİTLİS 10.641 TUNCELİ 19.961 ARTVİN 12.276 MUĞLA 20.684 AKSARAY 12.313 BAYBURT 20.288 MUŞ 13.379 TUNCELİ 18.828 ARTVİN 10.472 BİNGOL 16.826 SİNOP 12.043 BİTLİS 20.310 SİİRT 10.960 UŞAK 16.792 KARAMAN 13.374 GÜMÜŞHANE 17.780 AĞRI 9.798 NEVŞEHİR 15.953 MUŞ 11.237 NEVŞEHİR 17.063 GÜMÜŞHANE 10.526 BATMAN 16.617 HAKKARİ 13.369 KARAMAN 16.145 GÜMÜŞHANE 9.485 MUĞLA 15.180 BİTLİS 11.070 BİNGOL 16.989 BİNGOL 9.878 AKSARAY 14.704 IĞDIR 11.944 HAKKARİ 15.715 MUŞ 8.351 BİLECİK 14.282 UŞAK 11.026 BURDUR 16.751 ŞIRNAK 9.368 ŞIRNAK 14.533 BARTIN 10.069 BİLECİK 14.481 TUNCELİ 6.643 BURDUR 13.945 TUNCELİ 8.489 UŞAK 13.935 TUNCELİ 9.118 BİLECİK 14.260 ARDAHAN 8.791 IĞDIR 13.305 BİNGOL 6.148 UŞAK 12.540 BİNGOL 7.703 BİLECİK 12.041 HAKKARİ 6.990 KARAMAN 12.093 KİLİS 7.157 BAYBURT 11.387

HAKKARİ 4.562 HAKKARİ 6.626 HAKKARİ 5.211 HAKKARİ 6.263 BAYBURT 6.480 HAKKARİ 11.462 BAYBURT 6.027 KİLİS 11.199

TOPLAM 2.700.977 TOPLAM 2.700.977 TOPLAM 2.885.873 TOPLAM 2.885.873 TOPLAM 4.065.173 TOPLAM 4.065.173 TOPLAM 4.788.193 TOPLAM 4.788.193

Kaynak: Ek Tablo 7.



İllerin Net Göçleri İllerin aldığı göçlerden illerin verdiği göç çıkarılarak elde edilen illerin net göç eden

nüfus büyüklükleri mukayese edildiğinde, 1975-1980 döneminde 67 ilden 18 il, 1980-1985 döneminde 19 il, 1985-1990 döneminde 73 ilden 20 il, ve 1995- 2000 döneminde ise 81 ilden 23 il verdiğinden daha fazla göç almıştır.

Yirmi beş yıllık dönemde İstanbul ve İzmir illeri, net göç eden nüfus büyüklüğü

itibarıyla ilk sıralarda yer almışlardır. Sıraları değişmekle birlikte Bursa, Kocaeli, Ankara, Antalya illeri de net göç eden nüfusu en fazla olan ilk 10 il arasında yer almışlardır. Aldığı göçten daha fazla göç veren iller arasında ise, 1975-1990 döneminde Kars ili ilk sırada olmak üzere, Sivas ve Erzurum illeri, 1995-2000 döneminde de Samsun, Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri yer almaktadır. Tablo : 14 - Seçilmiş İllerin Net Göç Eden Nüfus Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000)

1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000

İller

Net Göç Eden Nüfus İller



Net Göç Eden Nüfus

Net Göç Eden Nüfusu En Fazla Olan 10 İl

İSTANBUL 288.653 İSTANBUL 297.598 İSTANBUL 656.677 İSTANBUL 407.448

İZMİR 119.896 İZMİR 82.173 İZMİR 146.208 İZMİR 120.375

BURSA 58.720 İÇEL 49.593 BURSA 83.641 ANKARA 90.884

KOCAELİ 53.640 BURSA 47.434 KOCAELİ 83.262 ANTALYA 90.457

ANKARA 49.499 KOCAELİ 41.287 ANTALYA 82.737 BURSA 85.325

İÇEL 40.273 ANKARA 36.631 İÇEL 74.717 TEKİRDAĞ 51.335

ANTALYA 17.142 ANTALYA 25.339 ANKARA 69.511 MUĞLA 42.921

HATAY 14.046 ADANA 23.829 ADANA 26.934 AYDIN 21.553

KAYSERİ 10.698 AYDIN 9.365 MANİSA 20.946 İÇEL 18.429

AYDIN 9.382 ESKİŞEHİR 8.506 AYDIN 19.077 DENİZLİ 15.205

Net Göç Eden Nüfusu En Az Olan 10 İl

GÜMÜŞHANE -21.762 TUNCELİ -17.797 MARDİN -34.750 TOKAT -37.172

YOZGAT -21.905 SİİRT -18.232 GİRESUN -34.828 HATAY -38.241

MALATYA -23.183 ZONGULDAK -18.551 MALATYA -35.207 ADANA -40.497

ÇORUM -23.753 AĞRI -19.005 AĞRI -37.312 ADIYAMAN -40.745

AĞRI -24.986 GİRESUN -19.955 ORDU -42.910 MARDİN -42.082

MARDİN -28.919 ORDU -24.230 TOKAT -45.746 ZONGULDAK -44.009

ŞANLIURFA -35.253 TRABZON -25.496 TRABZON -51.495 ERZURUM -46.491

ERZURUM -46.093 SİVAS -37.687 SİVAS -76.451 DİYARBAKIR -48.064

SİVAS -50.302 ERZURUM -48.745 ERZURUM -88.298 ŞANLIURFA -49.312

KARS -70.872 KARS -50.426 KARS -105.025 SAMSUN -51.644

TOPLAM 0 TOPLAM 0 TOPLAM 0 TOPLAM 0 Kaynak: Ek Tablo 9.



3.4.2. İller Arası Göç Hızları Bu bölümde illerin kendi sınırları içindeki yerleşim yerleri arasındaki göç dahil

edilmeden illerin aldığı, verdiği ve net göç eden nüfusun mutlak büyüklüğü yerine, illerin göç hızları esas alınmıştır. Şöyle ki 1975-1980 döneminde, nüfus büyüklüğü bakımından İstanbul en fazla göç alan il durumunda iken, aldığı göç hızlarının büyüklüğü bakımından bir karşılaştırma yapıldığında aynı dönemde Kocaeli’nin en fazla göç alan il olduğu görülmektedir.

İllerin Aldığı ve Verdiği Göç Hızları Aldığı Göç Hızları Yüksek Olan İller:

• 1975-2000 döneminde aldığı göç hızı en yüksek olan iller genellikle batı bölgelerinde yer almaktadır.

• Kocaeli ve İstanbul illeri 1975-1990 döneminde aldığı göç hızlarının büyüklüğü itibarıyla ilk iki sırada iken, 1995-2000 döneminde ise bu iki ilin yerini Tunceli ve Tekirdağ illeri almaktadır.

• 1975 ile 2000 yılları arasındaki beşer yıllık dönemlerin her birinde Ankara, Bilecik, Kocaeli ve Tekirdağ illeri aldığı göç hızı en yüksek 10 il arasında mutlaka yer almaktadır.

Aldığı Göç Hızları Düşük Olan İller:

• Aldığı göç hızı en düşük olan iller genellikle doğu bölgelerinde yer almaktadır. • 1975-2000 döneminde aldığı göç hızı en düşük 10 il arasında farklı iller ilk sıralarda

yer almaktadır. • 1975 ile 2000 yılları arasındaki beşer yıllık dönemlerin hepsinde Ordu ve Tokat illeri

aldığı göç hızı en düşük 10 il arasında mutlaka yer almaktadır.

Verdiği Göç Hızları Yüksek Olan İller: • Verdiği göç hızı en yüksek olan iller genellikle doğu bölgelerinde yer almaktadır. • 1975-1980 döneminde verdiği göç hızlarının büyüklüğü itibarıyla ilk sırada Kars ili

yer almakta iken, 1980-2000 döneminde ise bu ilin yerini Tunceli ili almaktadır. • 1975 ile 2000 yılları arasındaki beşer yıllık dönemlerin her birinde Tunceli ve Kars

ilinin yanında Artvin ili verdiği göç hızı en yüksek 10 il arasında mutlaka yer almaktadır.

Verdiği Göç Hızları Düşük Olan İller:

• Verdiği göç hızı en düşük olan iller genellikle batı bölgelerinde yer almaktadır. • 1975-1980 ile 1980-1985 dönemlerinde Antalya ili verdiği göç hızı en düşük iller

arasında ilk sırada yer alırken, bu il 1985-1990 ile 1995-2000 dönemlerinde yerini Bursa iline bırakmıştır.

• Antalya ve Bursa illeri dışında 1975 ile 2000 yılları arasındaki beşer yıllık dönemlerin her birinde Manisa ve Muğla illeri verdiği göç hızı en düşük 10 il arasında mutlaka yer almaktadır.



Tablo : 15 - Seçilmiş İllerin Aldığı ve Verdiği Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000) (Binde)

1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000

İller

Aldığı Göç Hızı İller

Verdiği Göç Hızı İller






Verdiği Göç Hızı

Aldığı ve Verdiği Göç Hızı En Yüksek Olan 10 İl KOCAELİ 173,0 KARS 135,9 KOCAELİ 126,3 TUNCELİ 172,3 KOCAELİ 169,4 TUNCELİ 206,9 TUNCELİ 187,8 TUNCELİ 217,0

İSTANBUL 136,7 ERZINCAN 135,4 İSTANBUL 113,8 ERZINCAN 119,6 İSTANBUL 154,8 KARS 189,7 TEKİRDAĞ 159,4 ARDAHAN 167,2

İZMİR 120,9 TUNCELİ 134,2 İÇEL 99,0 KARS 112,5 ANTALYA 128,3 GÜMÜŞHANE 186,5 YALOVA 153,7 KARS 153,0

BİLECİK 105,5 BİTLİS 126,1 İZMİR 97,1 ÇANKIRI 111,1 TEKİRDAĞ 126,7 BAYBURT 183,4 BİLECİK 136,9 YALOVA 150,7

ANKARA 104,5 GÜMÜŞHANE 118,6 BİLECİK 94,0 ARTVİN 106,2 İZMİR 116,8 SİİRT 177,5 MUĞLA 127,6 SİİRT 148,4

İÇEL 102,0 ÇANKIRI 115,5 TEKİRDAĞ 92,6 ERZURUM 100,7 İÇEL 116,3 ERZINCAN 173,7 ANTALYA 118,5 SİNOP 145,0

ERZINCAN 101,5 ARTVİN 108,4 ANKARA 90,6 GÜMÜŞHANE 100,4 ANKARA 115,5 ARTVİN 150,9 KOCAELİ 110,5 BOLU 139,4

BURSA 96,5 BİLECİK 108,1 KIRKLARELİ 84,5 SİVAS 97,4 BİLECİK 111,2 ERZURUM 148,7 ANKARA 104,8 ARTVİN 138,2

TEKİRDAĞ 95,9 SİVAS 108,0 ESKİŞEHİR 84,2 RİZE 93,7 BURSA 101,1 SİVAS 144,5 ERZINCAN 103,8 BARTIN 136,7

ESKİŞEHİR 90,7 AĞRI 107,8 BURSA 79,9 KIRKLARELİ 92,7 ERZINCAN 92,8 ÇANKIRI 141,6 BOLU 103,6 KIRŞEHİR 123,1

Aldığı ve Verdiği Göç Hızı En Düşük Olan 10 İl ADIYAMAN 34,1 GAZİANTEP 49,7 HAKKARİ 37,9 KÜTAHYA 48,7 VAN 41,2 MUĞLA 57,9 ZONGULDAK 48,5 K.MARAŞ 64,8

MUŞ 33,9 MANİSA 48,9 ÇORUM 37,9 K.MARAŞ 48,0 TRABZON 40,9 ADANA 57,8 VAN 48,3 MUĞLA 64,2

TOKAT 33,1 İÇEL 48,8 BİNGOL 37,4 MUĞLA 47,7 YOZGAT 40,1 İÇEL 53,8 TOKAT 44,6 MANİSA 63,6

AĞRI 32,9 K.MARAŞ 47,6 TRABZON 36,7 İÇEL 46,6 TOKAT 39,7 GAZİANTEP 53,1 ORDU 44,2 İZMİR 62,9

BİNGOL 32,3 KONYA 46,2 AFYON 36,6 KONYA 46,0 ZONGULDAK 39,6 MANİSA 50,5 MARDİN 43,4 ANTALYA 59,9

KARS 32,3 ZONGULDAK 45,9 TOKAT 36,4 MANİSA 45,6 MUŞ 38,9 AKSARAY 50,2 HATAY 42,6 İSTANBUL 59,5

ÇORUM 30,5 HATAY 45,3 VAN 34,4 HAKKARİ 45,2 AFYON 37,4 HATAY 49,7 K.MARAŞ 38,0 GAZİANTEP 58,3

ORDU 30,3 BURSA 39,6 K.MARAŞ 34,3 BURSA 41,3 ORDU 36,8 DENİZLİ 48,3 MUŞ 34,3 DENİZLİ 55,7

ŞANLIURFA 28,4 MUĞLA 39,3 ZONGULDAK 31,8 HATAY 41,1 ŞANLIURFA 34,8 ANTALYA 46,5 ADIYAMAN 31,5 KONYA 53,4

MARDİN 27,3 ANTALYA 34,7 ORDU 30,3 ANTALYA 38,3 K.MARAŞ 29,9 BURSA 43,9 ŞANLIURFA 30,8 BURSA 51,3

TOPLAM 70,3 TOPLAM 70,3 TOPLAM 65,5 TOPLAM 65,5 TOPLAM 81,3 TOPLAM 81,3 TOPLAM 78,8 TOPLAM 78,8 Kaynak: Ek Tablo 10.



İllerin Net Göç Hızları 1965 ile 2000 yılları arasındaki otuz beş yıllık süredeki beşer yıllık dönemler itibarıyla illerin hesaplanmış olan net göç hızlarının büyüklüklerine göre yapılan sıralaması incelendiğinde, 67 ilden 1965-1970 döneminde 20’sinin, 1970-1975 döneminde 24’ünün, 1975-1980 döneminde 18’inin ve 1980-1985 döneminde 19’unun net göç hızlarının pozitif olduğu görülmektedir. 1985-1990 döneminde 73 ilden 20’sinin ve 1995-2000 döneminde ise 81 ilden 23’ünün göç hızı pozitiftir. Net göç hızları pozitif olan illerin tamamına yakını Türkiye’nin batısında yer almaktadır. 1965-1975 döneminde İstanbul, Ankara ve İzmir illeri net göç hızı en büyük iller durumunda iken, 1975-1985 döneminde bu illerin arasına sanayiin hızla geliştiği Kocaeli ili ile, turizmin merkezi haline gelen Antalya ili katılmıştır. İstanbul ve Kocaeli illerinin nüfus bakımından doyum noktalarına gelmesinin etkisiyle 1995-2000 döneminde Tekirdağ ve turizmin çekim merkezlerinde yer alan Muğla ile Antalya illeri net göç hızlarının büyüklüğü itibarıyla ilk sıralara yükselmişlerdir. Tablo : 16 - Net Göç Hızları En Yüksek ve En Düşük Olan 10 İlin Net Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1965-2000)

(Binde)

1965-1970 1970-1975 1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000

İller

Net Göç Hızı İller





Net Göç Hızı

Net Göç Hızı En Yüksek Olan 10 İl İSTANBUL 207,10 İSTANBUL 127,46 KOCAELİ 100,28 KOCAELİ 61,71 İSTANBUL 99,86 TEKİRDAĞ 96,81 ANKARA 122,43 İZMİR 88,68 İSTANBUL 67,27 İSTANBUL 56,53 KOCAELİ 99,22 MUĞLA 70,20 İZMİR 83,13 ANKARA 70,16 İZMİR 65,95 İÇEL 52,92 ANTALYA 81,78 ANTALYA 64,31 EDİRNE 76,74 BURSA 57,89 BURSA 55,89 BURSA 38,48 İÇEL 64,94 BİLECİK 57,91 KOCAELİ 55,08 ANTALYA 34,43 İÇEL 51,94 İZMİR 38,39 İZMİR 58,34 İSTANBUL 46,09 KONYA 27,28 TEKİRDAĞ 31,08 ANTALYA 24,22 ANTALYA 30,92 BURSA 57,15 BURSA 45,12 BURSA 23,72 KAYSERİ 29,44 ANKARA 18,52 ADANA 15,05 TEKİRDAĞ 41,09 İZMİR 39,88 ELAZIĞ 18,57 HATAY 28,08 HATAY 17,80 ESKİŞEHİR 15,04 MUĞLA 30,51 ISPARTA 30,72 AYDIN 17,13 İÇEL 24,44 ESKİŞEHİR 15,05 AYDIN 13,43 AYDIN 24,33 ÇANAKKALE 27,39 ESKİŞEHİR 15,66 GAZİANTEP 13,29 AYDIN 15,03 SAKARYA 12,28 ANKARA 22,62 ANKARA 25,59

Net Göç Hızı En Düşük Olan 10 İl TUNCELİ -79,90 AMASYA -57,24 ARTVİN -55,42 ERZİNCAN -39,78 AĞRI -86,95 MUŞ -59,82 AMASYA -81,25 ÇANKIRI -66,51 ŞANLIURFA -58,55 GİRESUN -40,61 ARTVİN -92,77 KARS -61,15 ÇANKIRI -83,96 NİĞDE -69,03 MUŞ -59,34 MUŞ -44,64 MUŞ -94,49 ARTVİN -63,56 SAMSUN -84,25 AFYON -78,27 ERZURUM -59,46 ARTVİN -47,67 SİVAS -99,31 MARDİN -67,58 NİĞDE -87,33 ŞANLIURFA -79,65 SİVAS -67,37 AĞRI -48,10 ERZURUM -103,61 ADIYAMAN -70,23 SİNOP -94,28 ADIYAMAN -86,61 AĞRI -71,49 SİVAS -49,49 BAYBURT -127,50 ZONGULDAK -73,82 KIRŞEHİR -96,31 BİTLİS -95,40 BİTLİS -73,66 GÜMÜŞHANE -50,28 GÜMÜŞHANE -128,85 SİİRT -75,06 BİLECİK -118,01 RİZE -96,70 GÜMÜŞHANE -76,44 ERZURUM -58,79 SİİRT -132,64 SİNOP -75,67 NEVŞEHİR -134,43 BİLECİK 101,05 TUNCELİ -81,88 KARS -70,87 TUNCELİ -143,55 BARTIN -86,78 HAKKARİ -158,70 TUNCELİ 109,18 KARS 100,52 TUNCELİ -114,79 KARS -151,71 ARDAHAN -106,72

Kaynak : Ek Tablo 12,

1965 ile 2000 yılları arasındaki beşer yıllık dönemler itibarıyla göç hızları negatif olan illerin sayılarındaki değişim incelendiğinde ise, 67 ilden 1965-1970 döneminde 47’sinin, 1970-1975 döneminde 43’ünün, 1975-1980 döneminde 49’unun ve 1980-1985 döneminde 48’sinin net göç hızlarının negatif olduğu görülmektedir. 1985-1990 döneminde 73 ilden 53’ünün ve 1995-2000 döneminde de 81 ilden 58’inin göç hızı negatiftir. Tablodan görüleceği üzere, net göç hızları negatif olan illerin büyük çoğunluğu Türkiye’nin orta ve doğusundaki bölgelerde yer almaktadır.



Net göç hızları negatif olan iller arasında, 1965-1970 döneminde Hakkari, 1970-1975 döneminde Tunceli illeri net göç hızı en düşük olan iller durumunda olmuşlardır. Buna karşılık, 1975-1980, 1980-1985 ve 1985-1990 dönemlerinde, sıraları değişmekle birlikte, Tunceli ve Kars illeri ile 1995-2000 döneminde Ardahan ve Bartın illeri net göç hızı en düşük olan iller durumunda olmuşlardır.

3.4.3. 1995-2000 Döneminde İller Arası Göç Akım Yönleri Bu bölümde iller arasında göç eden nüfusun akım yönleri üzerinde durulacak, 1995-2000 döneminde göç veren illerin nüfus büyüklüğü itibarıyla hangi illere en fazla göç verdiği ve göç alan illerin en fazla hangi illerden göç aldıklarına ilişkin analizlere yer verilmiştir. Aşağıda yapılan analizlerde 81 ilin göç akım yönlerinin incelenmesi yerine, en fazla göç veren 5 ilin, en fazla göç verdiği 10 ile göre durumu ile, en fazla göç alan 5 ilin, en fazla göç aldığı 10 ile göre durumu incelemeye tabi tutulmuştur.

3.4.3.1. Göç Veren İllerin Göç Akım Yönleri 1995-2000 döneminde, aldığı göçten daha fazla göç veren iller (net göçü negatif

olan iller) itibarıyla yapılan sıralamada Samsun, Şanlıurfa, Diyarbakır, Erzurum, ve Zonguldak illerinin ilk sıralarda yer aldığı bu çalışmanın önceki bölümlerinde belirtilmiş idi. Bu illerden Şanlıurfa en çok Gaziantep iline, diğer dört il ise en fazla İstanbul’a göç vermektedir.

Net göç eden nüfusun büyüklüğü itibarıyla en fazla göç veren Samsun ilinden göç

edenlerin yüzde 34’ü, Diyarbakır’dan göç edenlerin yüzde 17,7’si, Erzurum’dan göç edenlerin yüzde 23,9’u ve Zonguldak’tan göç edenlerin de yüzde 37,8’i gibi büyük çoğunluğu İstanbul’a göç etmektedir. Şanlıurfa ili ise verdiği göçün en büyük kısmını (yüzde 13,3) Gaziantep’e vermektedir. Bu illerin dışında, en fazla göç veren 5 il , Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Aydın, Kocaeli, İçel illerine en fazla göç vermektedir.

1995-2000 döneminde en fazla göç veren illerden Samsun, Erzurum, ve Zonguldak

illerinin en az göç verdiği il Kilis’tir. Şanlıurfa ve Diyarbakır illerinin ise en az göç verdiği il Bayburt’tur. 3.4.3.2. Göç Alan İllerin Göç Akım Yönleri 1995-2000 döneminde 81 ilin aldığı göçün büyüklüğü itibarıyla yapılan mukayesede, İstanbul, İzmir, Ankara. Antalya ve Bursa illerinin ilk sıralarda yer aldığı bu çalışmanın önceki bölümlerinde belirtilmiş idi. Bu illerden İstanbul Ankara’dan en fazla göç almakta iken, İzmir, Ankara, Antalya ve Bursa illeri en çok İstanbul’dan göç almaktadır. En fazla göç alan illerin yüzde paylarının büyüklüklerinin mukayesesi yapıldığında, bu illerin diğer illerden aldığı göçlerin yüzde paylarının birbirine çok yakın olduğu görülmektedir. Şöyle ki, İstanbul aldığı göçün yüzde 5,3’ünü Ankara’dan alırken, İzmir aldığı göçün yüzde 8,1’ini, Ankara aldığı göçün yüzde 8,3’ünü, Antalya, aldığı göçün yüzde 11,4’ünü, Bursa ise aldığı göçün yüzde 10,9’unu İstanbul’dan almaktadırlar.

1995-2000 döneminde İstanbul’un en az göç aldığı il Burdur, İzmir, Ankara ve Bursa

illerinin en az göç aldığı il Kilis, Antalya’nın en az göç aldığı il ise Bayburt’tur



Tablo: 17 – En Fazla Göç Veren 5 İlin, En Fazla Göç Verdiği 5 ile Göre Durumu (1995-2000)

Samsun'un İllere Verdiği Göç

Şanlıurfa'nın İllere Verdiği Göç

Diyarbakır'ın İllere Verdiği Göç

Erzurum'un İllere Verdiği Göç

Zonguldak'ın İllere Verdiği Göç

İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

İstanbul 37.780 34,0 Gaziantep 11.691 13,3 İstanbul 19.637 17,7 İstanbul 23.281 23,9 İstanbul 27.135 37,8

Ankara 9.809 8,8 İstanbul 8.688 9,9 İzmir 13.548 12,2 Bursa 9.984 10,3 Bursa 5.978 8,3

Bursa 8.885 8,0 Aydın 6.921 7,9 Ankara 8.113 7,3 İzmir 9.023 9,3 Ankara 4.850 6,8

İzmir 3.438 3,1 İzmir 6.569 7,5 İçel 5.864 5,3 Ankara 7.716 7,9 Kocaeli 2.795 3,9

Ordu 3.365 3,0 Adana 6.014 6,9 Adana 4.593 4,1 Kocaeli 4.152 4,3 İzmir 2.593 3,6

5 İl Toplamı 63.277 56,9 5 İl Toplamı 39.883 45,5 5 İl Toplamı 51.755 46,6 5 İl Toplamı 54.156 55,7 5 İl Toplamı 43.351 60,4

75 İl Toplam 47.995 43,1 75 İl Toplam 47.749 54,5 75 İl Toplam 59.305 53,4 75 İl Toplam 43.144 44,3 75 İl Toplam 28.497 39,6 Samsun’un 80 İle Verdiği Toplam Göç 111.272 100,0

Şanlıurfa’nın 80 İle Verdiği Toplam Göç 87.632 100,0

Diyarbakır’ın 80 İle Verdiği Toplam Göç 111.060 100,0

Erzurum’un 80 İle Verdiği Toplam Göç 97.300 100,0

Zonguldak’ın 80 İle Verdiği Toplam Göç 71.848 100,0

Kaynak : Ek Tablo 13. Tablo: 18 – En Fazla Göç Alan 5 İlin, En Fazla Göç Aldığı 5 İle Göre Durumu (1995-2000) İstanbul'un İllerden

Aldığı Göç İzmir'in İllerden

Aldığı Göç Ankara'nın İllerden

Aldığı Göç Antalya'nın İllerden

Aldığı Göç Bursa'nın İllerden

Aldığı Göç

İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay İller

Göç Eden Nüfus

Yüzde Pay

Ankara 48.837 5,3 İstanbul 24.796 8,1 İstanbul 31.338 8,3 İstanbul 19.625 11,4 İstanbul 19.664 10,9

Samsun 37.780 4,1 Manisa 23.250 7,6 Çorum 21.806 5,8 Ankara 15.623 9,1 Erzurum 9.984 5,5

Tokat 33.287 3,6 Ankara 20.671 6,7 Yozgat 17.127 4,5 Konya 9.789 5,7 Ankara 8.934 5,0

Kocaeli 32.502 3,5 Diyarbakır 13.548 4,4 İzmir 16.212 4,3 Isparta 7.198 4,2 Samsun 8.885 4,9

Ordu 32.335 3,5 Aydın 10.871 3,5 Kırıkkale 14.050 3,7 Burdur 6.765 3,9 Balıkesir 7.384 4,1

5 İl Toplamı 184.741 20,0 5 İl Toplamı 93.136 30,3 5 İl Toplamı 100.533 26,6 5 İl Toplamı 59.000 34,3 5 İl Toplamı 54.851 30,4

75 İl Toplam 736.214 80,0 75 İl Toplam 213.251 69,7 75 İl Toplam 276.575 73,4 75 İl Toplam 112.982 65,7 75 İl Toplam 125.320 69,6

İstanbul’un 80 İlden Aldığı Toplam Göç 920.955 100,0

İzmir’in 80 İlden Aldığı Toplam Göç 306.387 100,0

Ankara’nın 80 İlden Aldığı Toplam Göç 377.108 100,0

Antalya’nın 80 İlden Aldığı Toplam Göç 171.982 100,0

Bursa’nın 80 İlden Aldığı Toplam Göç 180.171 100,0

Kaynak : Ek Tablo 14.



3.5. İstatistiki Bölge Birimleri Arasındaki Göçler Bölgeler arası göçlerin boyutlarının ve yönünün analiz edilmesi bölgesel politikaların oluşturulması açısından büyük önem arz etmektedir. İllerin sosyo-ekonomik durumu, iller arası coğrafi sınırdaşlık, ulaşım ve iletişim gibi durumlar dikkate alınarak 12 bölgeli Düzey 1 ve 26 bölgeli Düzey 2 ve 81 ilden oluşan Düzey 3 olarak belirlenmiş olan İstatistiki Bölge Birimlerinden sadece Düzey 1’de yer alan bölgeler arasında (bölge içindeki illerin birbirleri arasındaki göçler hariç) 1995-2000 döneminde göç edenlerin durumlarına ilişkin değerlendirmelere aşağıda yer verilmiştir. İstatistiki Bölgelerin (Düzey 1) Aldığı ve Verdiği Göçler 1995-2000 döneminde İstatistiki Bölgeler olarak belirlenen 12 bölgeli Düzey 1 bölgelerinden hangisinin hangi bölgeye daha çok göç verdiği ve hangisinin hangi bölgeden daha çok göç aldığına ilişkin yapılan değerlendirmede görülmektedir ki, başlı başına bir bölge olarak kabul edilmiş olan İstanbul Bölgesi nüfus büyüklüğü, aldığı ve verdiği göçler, net göç ve net göç hızı itibarıyla 12 bölge arasında ilk sırada yer almaktadır. Bu nedenle İstanbul Bölgesi bu özelliğiyle diğer bölgelerle karşılaştırılamayacak bir durum arz etmektedir. Bölgeler arası net göç eden nüfusun büyüklüğüne bakıldığında, 12 bölgeli Düzey 1 İstatistiki Bölge Biriminden İstanbul, Batı Marmara, Ege, Doğu Marmara, Batı Anadolu ve Akdeniz bölgelerinin göç alan bölgeler olduğu, buna karşılık, Orta Anadolu, Batı Karadeniz, Doğu Karadeniz, Kuzeydoğu Anadolu, Ortadoğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin de göç veren bölgeler olduğu görülmektedir. Göç alan iller arasında İstanbul ve Ege Bölgesi nüfus büyüklüğüne bakıldığında en yoğun göç alan bölgeler olmasına karşılık, göç veren iller arasında ise Güneydoğu Anadolu ve Batı Karadeniz Bölgeleri en yoğun göç veren bölgelerdir. Akdeniz Bölgesi farklı bir durum göstermekte, bu bölge hem çok fazla göç alan, hem de çok fazla göç veren bir özellik göstermektedir. Bölgelerin net göçlerinin büyüklüğünün bölge nüfusu ile ilişkisini gösteren net göç hızlarının mukayesesi yapıldığında ise, İstanbul ve Batı Marmara Bölgeleri net göç hızı pozitif olan bölgelerin başında, Batı Karadeniz ve Kuzeydoğu Anadolu Bölgeleri de net göç hızı negatif olan bölgelerin başında gelmektedir. Tablo : 19 – İstatistiki Bölgelerin (Düzey 1) Aldığı, Verdiği ve Net Göçler ve Net Göç Hızları (1995-2000)

2000 Yılı Daimi Aldığı Göç (1) Verdiği Göç (1) Net Göç Net Göç

Düzey 1 Bölgeleri İkametgah

Nüfusu Nüfus Yüzde

Pay Nüfus Yüzde

Pay Eden Nüfus

Hızı (Binde)

İstanbul 9.044.859 920.955 22,47 513.507 12,53 407.448 46,1 Batı Marmara 2.629.917 240.535 5,87 172.741 4,21 67.794 26,1 Ege 8.121.705 518.674 12,66 334.671 8,17 184.003 22,9 Doğu Marmara 5.201.135 432.921 10,56 351.093 8,57 81.828 15,9 Batı Anadolu 5.775.357 469.610 11,46 378.710 9,24 90.900 15,9 Akdeniz 7.726.685 413.044 10,08 410.316 10,01 2.728 0,4 Orta Anadolu 3.770.845 205.108 5,00 300.113 7,32 -95.005 -24,9 Batı Karadeniz 4.496.766 219.008 5,34 450.799 11,00 -231.791 -50,3 Doğu Karadeniz 2.866.236 151.193 3,69 227.013 5,54 -75.820 -26,1 Kuzeydoğu Anadolu 2.202.957 144.315 3,52 256.922 6,27 -112.607 -49,8 Ortadoğu Anadolu 3.228.793 170.568 4,16 280.156 6,84 -109.588 -33,4 Güneydoğu Anadolu 5.687.740 212.425 5,18 422.315 10,30 -209.890 -36,2 Toplam 60.752.995 4.098.356 100,00 4.098.356 100,00 0 0,00 Kaynak : TÜİK (2005). (1) Bölge içindeki illerin birbirleri arasındaki göçler kapsanmamıştır.



İstatistiki Bölgeler (Düzey 1) Arası Göç Akım Yönleri Göçlerin Türkiye’nin doğusunda yer alan bölgelerden, sosyo-ekonomik bakımdan daha gelişmiş batı bölgelerine doğru yöneldiği gözlenmektedir. Şöyle ki, nüfus büyüklüğü itibarıyla İstanbul Bölgesi dışında en çok göç veren Batı Karadeniz Bölgesi, verdiği göçün yüzde 40,59’unu İstanbul, yüzde 15,66’sını Batı Anadolu, yüzde 11,91’ini Doğu Marmara, ve yüzde 7,96’sını Ege Bölgesine vermektedir. En çok göç veren ikinci bölge olan Güneydoğu Anadolu Bölgesinden olan göçlerin ise yüzde 21,51’i İstanbul, yüzde 21,36’sı Akdeniz, yüzde 19,97’si Ege ve yüzde 8,25’i Batı Anadolu Bölgesine olmaktadır. İstanbul, Ege, Batı Anadolu, Doğu ve Batı Marmara bölgeleri, diğer bütün bölgelerde yaşayan nüfus için cazibe merkezleri olmakta, bu bölgelerin diğer bölgelerden aldığı göçlerin yüzde paylarında çok büyük değişiklik gözlenmemektedir. Ancak, nüfus büyüklüğü itibarıyla en fazla göç alan İstanbul Bölgesi, 11 bölge içinde aldığı göçün yüzde 19,87’sini Batı Karadeniz Bölgesinden, Ege Bölgesi aldığı göçün yüzde 16,26’sını Güneydoğu Anadolu Bölgesinden, Batı Marmara Bölgesi aldığı göçün yüzde 28,02’sini İstanbul Bölgesinden ve Doğu Marmara Bölgesi de aldığı göçün yüzde 18,20’sini İstanbul Bölgesinden almaktadır. Aldığı ve verdiği nüfus büyüklüğü bakımında üst sıralarda yer alan Akdeniz Bölgesi, en fazla göçü Güneydoğu Anadolu Bölgesinden alırken, en fazla göçü İstanbul Bölgesine vermektedir. Şöyle ki, Akdeniz Bölgesine göç edenlerin yüzde 21,84 gibi büyük bir kısmını Güneydoğu Anadolu Bölgesinden göç edenler oluşturmakta, buna karşılık Akdeniz Bölgesinden olan göçlerin ise yüzde 18,09 gibi büyük kısmı İstanbul Bölgesine olmaktadır.



Tablo : 20 - İstatistiki Bölgelerin (Düzey 1) Birbirlerinden Aldığı ve Verdiği Göçler (1995-2000) (1)

Bölgelerin

Bölgelerin Verdiği Göç

Aldığı Kuzey- Orta- Güney- Düzey 1 Bölgeleri Toplam Batı Doğu Batı Orta Batı Doğu doğu doğu doğu Göç İstanbul Marmara Ege Marmara Anadolu Akdeniz Anadolu Karadeniz Karadeniz Anadolu Anadolu Anadolu İstanbul 920.955 - 44.916 57.660 96.929 62.575 74.209 68.940 182.984 88.632 74.699 78.571 90.840 Batı Marmara 240.535 67.409 - 29.126 28.026 16.646 15.414 10.731 21.472 9.251 13.672 12.324 16.464 Ege 518.674 57.744 35.384 - 51.946 62.264 64.178 33.990 35.888 15.560 39.255 38.121 84.344 Doğu Marmara 432.921 78.807 23.904 44.060 - 38.729 31.278 24.088 53.689 37.080 42.000 30.088 29.198 Batı Anadolu 469.610 42.115 16.660 49.415 44.530 - 60.498 78.186 70.580 19.578 26.324 26.873 34.851 Akdeniz 413.044 48.209 11.212 53.231 30.137 59.449 - 34.307 21.683 10.151 15.646 38.829 90.190 Orta Anadolu 205.108 27.182 4.916 15.398 14.073 39.122 40.383 - 15.879 5.586 9.934 10.987 21.648 Batı Karadeniz 219.008 57.787 8.076 16.894 22.163 32.137 15.804 15.879 - 21.146 8.407 9.411 11.304 Doğu Karadeniz 151.193 50.373 3.778 9.320 22.387 11.797 8.625 5.162 18.606 - 10.528 5.414 5.203 Kuzeydoğu Anadolu 144.315 26.600 7.575 16.854 12.967 15.704 16.223 8.511 9.576 9.983 - 10.151 10.171 Ortadoğu Anadolu 170.568 25.969 7.053 18.408 13.656 17.432 26.602 9.843 9.357 4.822 9.324 - 28.102 Güneydoğu Anadolu 212.425 31.312 9.267 24.305 14.279 22.855 57.102 10.476 11.085 5.224 7.133 19.387 - Toplam 4.098.356 513.507 172.741 334.671 351.093 378.710 410.316 300.113 450.799 227.013 256.922 280.156 422.315 Kaynak : Ek Tablo 6.

(1) Bölge içindeki illerin birbirleri arasındaki göçler kapsanmamıştır.



Tablo : 21 - İstatistiki Bölgelerin (Düzey 1) Aldığı ve Verdiği Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)

Kuzey- Orta- Güney- Batı Doğu Batı Orta Batı Doğu doğu doğu doğu Düzey 1 Bölgeleri Toplam İstanbul Marmara Ege Marmara Anadolu Akdeniz Anadolu Karadeniz Karadeniz Anadolu Anadolu Anadolu

Verdiği Göç Durumuna Göre Yüzde Dağılım İstanbul 22,47 - 26,00 17,23 27,61 16,52 18,09 22,97 40,59 39,04 29,07 28,05 21,51 Batı Marmara 5,87 13,13 - 8,70 7,98 4,40 3,76 3,58 4,76 4,08 5,32 4,40 3,90 Ege 12,66 11,25 20,48 - 14,80 16,44 15,64 11,33 7,96 6,85 15,28 13,61 19,97 Doğu Marmara 10,56 15,35 13,84 13,17 - 10,23 7,62 8,03 11,91 16,33 16,35 10,74 6,91 Batı Anadolu 11,46 8,20 9,64 14,77 12,68 - 14,74 26,05 15,66 8,62 10,25 9,59 8,25 Akdeniz 10,08 9,39 6,49 15,91 8,58 15,70 - 11,43 4,81 4,47 6,09 13,86 21,36 Orta Anadolu 5,00 5,29 2,85 4,60 4,01 10,33 9,84 - 3,52 2,46 3,87 3,92 5,13 Batı Karadeniz 5,34 11,25 4,68 5,05 6,31 8,49 3,85 5,29 - 9,31 3,27 3,36 2,68 Doğu Karadeniz 3,69 9,81 2,19 2,78 6,38 3,12 2,10 1,72 4,13 - 4,10 1,93 1,23 Kuzeydoğu Anadolu 3,52 5,18 4,39 5,04 3,69 4,15 3,95 2,84 2,12 4,40 - 3,62 2,41 Ortadoğu Anadolu 4,16 5,06 4,08 5,50 3,89 4,60 6,48 3,28 2,08 2,12 3,63 - 6,65 Güneydoğu Anadolu 5,18 6,10 5,36 7,26 4,07 6,03 13,92 3,49 2,46 2,30 2,78 6,92 - Toplam 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

Aldığı Göç Durumuna Göre Yüzde Dağılım İstanbul 100,00 - 4,88 6,26 10,52 6,79 8,06 7,49 19,87 9,62 8,11 8,53 9,86 Batı Marmara 100,00 28,02 - 12,11 11,65 6,92 6,41 4,46 8,93 3,85 5,68 5,12 6,84 Ege 100,00 11,13 6,82 - 10,02 12,00 12,37 6,55 6,92 3,00 7,57 7,35 16,26 Doğu Marmara 100,00 18,20 5,52 10,18 - 8,95 7,22 5,56 12,40 8,57 9,70 6,95 6,74 Batı Anadolu 100,00 8,97 3,55 10,52 9,48 - 12,88 16,65 15,03 4,17 5,61 5,72 7,42 Akdeniz 100,00 11,67 2,71 12,89 7,30 14,39 - 8,31 5,25 2,46 3,79 9,40 21,84 Orta Anadolu 100,00 13,25 2,40 7,51 6,86 19,07 19,69 - 7,74 2,72 4,84 5,36 10,55 Batı Karadeniz 100,00 26,39 3,69 7,71 10,12 14,67 7,22 7,25 - 9,66 3,84 4,30 5,16 Doğu Karadeniz 100,00 33,32 2,50 6,16 14,81 7,80 5,70 3,41 12,31 - 6,96 3,58 3,44 Kuzeydoğu Anadolu 100,00 18,43 5,25 11,68 8,99 10,88 11,24 5,90 6,64 6,92 - 7,03 7,05 Ortadoğu Anadolu 100,00 15,23 4,14 10,79 8,01 10,22 15,60 5,77 5,49 2,83 5,47 - 16,48 Güneydoğu Anadolu 100,00 14,74 4,36 11,44 6,72 10,76 26,88 4,93 5,22 2,46 3,36 9,13 - Toplam 100,00 12,53 4,21 8,17 8,57 9,24 10,01 7,32 11,00 5,54 6,27 6,84 10,30 Kaynak: Tablo 20.



4. Göç Edenlerin Sosyo-Ekonomik Nitelikleri İç göçlerin sayısal büyüklükleri yanında, göç edenlerin sosyo-ekonomik niteliklerinin neler olduğunun bilinmesi de oluşturulacak politikalarda ve alınacak kararlarda büyük önem arz etmektedir. Bu bölüme kadar yerleşim yerleri, iller ve bölgeler arasındaki iç göçlerin zaman içindeki sayısal büyüklüklerindeki değişimleri ve göçlerin yönü analize tabi tutulmuş, göç etmiş olan kişilerin sosyo-ekonomik niteliklerine deyinilmemiştir. Bu bölümde, önce 1995-2000 döneminde göç etmiş kişilerin yerleşim yerlerine göre niteliklerinin analizi yapılmış, daha sonra göç etmiş kişilerin niteliklerinin boyutlarının zaman içindeki değişiminin daha iyi anlaşılmasını sağlamak üzere 1980-2000 döneminde iller arası göç etmiş kişilerin nitelikleri ile, Türkiye nüfusunun aynı dönemdeki ilgili nitelikleri mukayeseli olarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

4.1. Yaş ve Cinsiyet Yapısı Ülkemizde doğurganlığın yüksekliğine bağlı olarak nüfusumuz genç bir nüfus yapısına sahiptir. Buna bağlı olarak ilk yaş gruplarındaki nüfusun yüzde payları yüksektir. Yaşlar ilerledikçe yüzde paylarında azalan bir eğilim gözlenmektedir. Göç edenlerin yaş yapısı ise toplam nüfusun yaş yapısından farklı bir özellik göstermekte, ilk yaşlardaki göç eden nüfusun yüzde payları düşmekte, buna karşılık çalışma çağı yaşlarının başlarında tepe noktasına çıkmakta, ileriki yaşlarda ise azalmaktadır. Göç Eden Erkek ve Kadın Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Ülkemizde 1995-2000 döneminde göç etmiş olan 6.692.263 kişinin üç ana yaş grubuna göre yüzde dağılımı incelendiğinde, göçlerin büyük çoğunluğunun orta yaşlarda yoğunlaşmakta olduğu buna karşılık, genç ve yaşlı nüfus göçünün çok az olduğu görülmektedir. Türkiye genelinde 2000 yılında nüfusun yüzde 71,39’u 15-64 yaş grubunda bulunmakta iken, göç edenlerin yüzde 80,05 gibi büyük çoğunluğu 15- 64 yaş grubundadır. Bu büyük aralıktaki yaş grubunda ise en fazla göç etmiş nüfus 20-24 yaş grubunda (yüzde 20,42) yoğunlaşmaktadır. Bu yaş grubundan sonra, göç edenlerin yüzde 14,94’ünü oluşturan 25-29 yaş grubu ile, göç edenlerin yüzde 13,79’unu oluşturan 15-19 yaş grubu, en fazla göçün olduğu diğer yaş gruplarıdır. Ülkemizde 2000 yılında toplam nüfusun yüzde 22,28’i 5-14 yaş grubunda iken, göç edenlerin yüzde 17,35’i bu yaşlarda bulunmaktadır. Toplam nüfusun yüzde 6,3’ü ise 65 yaşın üstünde bulunmakta iken, göç edenlerin sadece yüzde 2,56’sı 65 yaşın üstünde bulunmaktadır. Göç edenlerin erkek ve kadınların yaş gruplarına göre yüzde payları analiz edildiğinde, her bir yerleşim birimlerine göç etmiş kadınlar ve erkekler arasında yaş yapısı bakımından büyük farklılıkların olmadığı ve her bir yerleşim yerlerinden göç etmiş kadın ve erkeklerin büyük çoğunluğunun orta ve genç yaşlarda yoğunlaştığı, buna karşılık, göç etmiş yaşlı nüfusun oldukça az olduğu görülmektedir. Göç Eden Nüfusun Yerleşim Yerleri ve Yaş Grupları Bazında Cinsiyete Göre Dağılımı 1995-2000 döneminde göç etmiş olanların yüzde 54,44’ünü erkek, yüzde 45.56’sını kadın nüfus teşkil etmektedir. Her bir yaş grubunda göç etmiş olan erkek ve kadın nüfusun yüzde payları incelendiğinde, genç ve orta yaş gruplarında olan erkeklerin yüzde payının kadınlarınkinden fazla olduğu, ileri yaşlardaki kadınların yüzde yapının ise erkeklerinkinden fazla olduğu görülmektedir. Göç edenlerin cinsiyet bakımından gösterdiği bu durum farklı yerleşim yerleri arasında göç etmiş nüfus için de geçerlidir.



Tablo : 22 - Göç Eden Erkek ve Kadın Nüfusun Yerleşim Yerleri Bazında Yaş Gruplarına Göre Dağılımı (1995-2000)

Şehirden Şehire

Köyden Şehire

Şehirden Köye

Köyden Köye

Toplam Göç

Yaş

Grubu Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam

5 Yaş Üstü Türkiye Toplam Nüfusu (2000)

5 - 9 164.612 155.496 320.108 59.147 52.389 111.536 62.429 58.228 120.657 15.867 14.879 30.746 302.055 280.992 583.047 6.756.617 10-14 157.318 139.809 297.127 78.423 55.365 133.788 59.151 55.428 114.579 17.361 15.449 32.810 312.253 266.051 578.304 6.878.656 15-19 283.654 247.189 530.843 103.782 79.729 183.511 82.233 75.480 157.713 24.688 26.281 50.969 494.357 428.679 923.036 7.209.475 20-24 484.196 365.464 849.660 125.992 108.059 234.051 123.880 98.019 221.899 28.817 32.312 61.129 762.885 603.854 1.366.739 6.690.146 25-29 334.499 269.802 604.301 91.872 75.409 167.281 101.982 80.349 182.331 24.394 21.839 46.233 552.747 447.399 1.000.146 5.895.255 30-34 209.600 162.351 371.951 55.585 40.569 96.154 72.573 54.190 126.763 17.121 11.642 28.763 354.879 268.752 623.631 5.009.655 35-39 153.749 122.351 276.100 39.166 31.049 70.215 58.823 44.951 103.774 11.717 8.272 19.989 263.455 206.623 470.078 4.854.387 40-44 106.834 87.503 194.337 27.069 20.614 47.683 44.717 35.412 80.129 7.634 5.223 12.857 186.254 148.752 335.006 4.068.756 45-49 79.394 64.252 143.646 18.174 14.793 32.967 37.132 30.045 67.177 5.258 3.993 9.251 139.958 113.083 253.041 3.368.769 50-54 53.404 43.614 97.018 11.731 11.105 22.836 29.844 24.589 54.433 3.518 2.786 6.304 98.497 82.094 180.591 2.717.349 55-59 30.275 27.457 57.732 7.925 8.683 16.608 20.893 17.389 38.282 2.466 1.977 4.443 61.559 55.506 117.065 2.058.422 60-64 19.500 22.042 41.542 6.087 8.467 14.554 15.047 13.501 28.548 1.612 1.761 3.373 42.246 45.771 88.017 1.829.288 65-69 14.667 18.656 33.323 5.765 8.229 13.994 11.308 10.382 21.690 1.304 1.501 2.805 33.044 38.768 71.812 1.645.517 70-74 8.921 15.117 24.038 3.942 6.929 10.871 6.014 7.170 13.184 764 1.101 1.865 19.641 30.317 49.958 1.172.643 75-79 4.717 8.323 13.040 2.349 3.811 6.160 2.623 3.394 6.017 372 592 964 10.061 16.120 26.181 577.597 80-84 2.049 4.112 6.161 1.030 1.812 2.842 936 1.645 2.581 190 268 458 4.205 7.837 12.042 246.692 85+ 2.064 3.846 5.910 1.076 1.811 2.887 814 1.518 2.332 145 274 419 4.099 7.449 11.548 216.500

Bilinmeyen 677 465 1.142 204 143 347 247 182 429 52 51 103 1.180 841 2.021 23.381 Toplam 2.110.130 1.757.849 3.867.979 639.319 528.966 1.168.285 730.646 611.872 1.342.518 163.280 150.201 313.481 3.643.375 3.048.888 6.692.263 61.219.105

Üç Ana Yaş Grubu 5-14 321.930 295.305 617.235 137.570 107.754 245.324 121.580 113.656 235.236 33.228 30.328 63.556 614.308 547.043 1.161.351 13.635.273 15-64 1.755.105 1.412.025 3.167.130 487.383 398.477 885.860 587.124 473.925 1.061.049 127.225 116.086 243.311 2.956.837 2.400.513 5.357.350 43.701.502 65 + 32.418 50.054 82.472 14.162 22.592 36.754 21.695 24.109 45.804 2.775 3.736 6.511 71.050 100.491 171.541 3.858.949

Bilinmeyen 677 465 1.142 204 143 347 247 182 429 52 51 103 1.180 841 2.021 23.381 Toplam 2.110.130 1.757.849 3.867.979 639.319 528.966 1.168.285 730.646 611.872 1.342.518 163.280 150.201 313.481 3.643.375 3.048.888 6.692.263 61.219.105

Kaynak : TÜİK( 2005). Not: Yurt dışından gelen göç dahildir.



Tablo : 23 - Göç Eden Erkek ve Kadın Nüfusun Yerleşim Yerleri Bazında Yaş Gruplarına Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)

Şehirden Şehire

Köyden Şehire

Şehirden Köye

Köyden Köye

Toplam Göç

Yaş Grubu Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam

5 Yaş Üstü Türkiye

Toplam Nüfusun Yüzde Dağılımı

(2000) 5 - 9 7,80 8,85 8,28 9,25 9,90 9,55 8,54 9,52 8,99 9,72 9,91 9,81 8,29 9,22 8,71 11,04

10-14 7,46 7,95 7,68 12,27 10,47 11,45 8,10 9,06 8,53 10,63 10,29 10,47 8,57 8,73 8,64 11,24

15-19 13,44 14,06 13,72 16,23 15,07 15,71 11,25 12,34 11,75 15,12 17,50 16,26 13,57 14,06 13,79 11,78

20-24 22,95 20,79 21,97 19,71 20,43 20,03 16,95 16,02 16,53 17,65 21,51 19,50 20,94 19,81 20,42 10,93

25-29 15,85 15,35 15,62 14,37 14,26 14,32 13,96 13,13 13,58 14,94 14,54 14,75 15,17 14,67 14,94 9,63

30-34 9,93 9,24 9,62 8,69 7,67 8,23 9,93 8,86 9,44 10,49 7,75 9,18 9,74 8,81 9,32 8,18

35-39 7,29 6,96 7,14 6,13 5,87 6,01 8,05 7,35 7,73 7,18 5,51 6,38 7,23 6,78 7,02 7,93

40-44 5,06 4,98 5,02 4,23 3,90 4,08 6,12 5,79 5,97 4,68 3,48 4,10 5,11 4,88 5,01 6,65

45-49 3,76 3,66 3,71 2,84 2,80 2,82 5,08 4,91 5,00 3,22 2,66 2,95 3,84 3,71 3,78 5,50

50-54 2,53 2,48 2,51 1,83 2,10 1,95 4,08 4,02 4,05 2,15 1,85 2,01 2,70 2,69 2,70 4,44

55-59 1,43 1,56 1,49 1,24 1,64 1,42 2,86 2,84 2,85 1,51 1,32 1,42 1,69 1,82 1,75 3,36

60-64 0,92 1,25 1,07 0,95 1,60 1,25 2,06 2,21 2,13 0,99 1,17 1,08 1,16 1,50 1,32 2,99

65-69 0,70 1,06 0,86 0,90 1,56 1,20 1,55 1,70 1,62 0,80 1,00 0,89 0,91 1,27 1,07 2,69

70-74 0,42 0,86 0,62 0,62 1,31 0,93 0,82 1,17 0,98 0,47 0,73 0,59 0,54 0,99 0,75 1,92

75-79 0,22 0,47 0,34 0,37 0,72 0,53 0,36 0,55 0,45 0,23 0,39 0,31 0,28 0,53 0,39 0,94

80-84 0,10 0,23 0,16 0,16 0,34 0,24 0,13 0,27 0,19 0,12 0,18 0,15 0,12 0,26 0,18 0,40

85+ 0,10 0,22 0,15 0,17 0,34 0,25 0,11 0,25 0,17 0,09 0,18 0,13 0,11 0,24 0,17 0,35

Bilinmeyen 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,04

Toplam 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

Üç Ana Yaş Grubu 5-14 15,26 16,80 15,96 21,52 20,37 21,00 16,64 18,58 17,52 20,35 20,19 20,27 16,86 17,94 17,35 22,27

15-64 83,18 80,33 81,88 76,23 75,33 75,83 80,36 77,45 79,03 77,92 77,29 77,62 81,16 78,73 80,05 71,39

65 + 1,54 2,85 2,13 2,22 4,27 3,15 2,97 3,94 3,41 1,70 2,49 2,08 1,95 3,30 2,56 6,30

Bilinmeyen 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,04

Toplam 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

Kaynak: Tablo 22



Tablo : 24- Göç Eden Nüfusun Yerleşim Yerleri ve Yaş Grupları Bazında Cinsiyete Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)

Şehirden Şehire

Köyden Şehire

Şehirden Köye

Şehirden Köye

Toplam Göç

Yaş

Grubu Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam

5 - 9 51,42 48,58 100,00 53,03 46,97 100,00 51,74 48,26 100,00 51,61 48,39 100,00 51,81 48,19 100,00

10-14 52,95 47,05 100,00 58,62 41,38 100,00 51,62 48,38 100,00 52,91 47,09 100,00 53,99 46,01 100,00

15-19 53,43 46,57 100,00 56,55 43,45 100,00 52,14 47,86 100,00 48,44 51,56 100,00 53,56 46,44 100,00

20-24 56,99 43,01 100,00 53,83 46,17 100,00 55,83 44,17 100,00 47,14 52,86 100,00 55,82 44,18 100,00

25-29 55,35 44,65 100,00 54,92 45,08 100,00 55,93 44,07 100,00 52,76 47,24 100,00 55,27 44,73 100,00

30-34 56,35 43,65 100,00 57,81 42,19 100,00 57,25 42,75 100,00 59,52 40,48 100,00 56,91 43,09 100,00

35-39 55,69 44,31 100,00 55,78 44,22 100,00 56,68 43,32 100,00 58,62 41,38 100,00 56,04 43,96 100,00

40-44 54,97 45,03 100,00 56,77 43,23 100,00 55,81 44,19 100,00 59,38 40,62 100,00 55,60 44,40 100,00

45-49 55,27 44,73 100,00 55,13 44,87 100,00 55,27 44,73 100,00 56,84 43,16 100,00 55,31 44,69 100,00

50-54 55,05 44,95 100,00 51,37 48,63 100,00 54,83 45,17 100,00 55,81 44,19 100,00 54,54 45,46 100,00

55-59 52,44 47,56 100,00 47,72 52,28 100,00 54,58 45,42 100,00 55,50 44,50 100,00 52,59 47,41 100,00

60-64 46,94 53,06 100,00 41,82 58,18 100,00 52,71 47,29 100,00 47,79 52,21 100,00 48,00 52,00 100,00

65-69 44,01 55,99 100,00 41,20 58,80 100,00 52,13 47,87 100,00 46,49 53,51 100,00 46,01 53,99 100,00

70-74 37,11 62,89 100,00 36,26 63,74 100,00 45,62 54,38 100,00 40,97 59,03 100,00 39,32 60,68 100,00

75-79 36,17 63,83 100,00 38,13 61,87 100,00 43,59 56,41 100,00 38,59 61,41 100,00 38,43 61,57 100,00

80-84 33,26 66,74 100,00 36,24 63,76 100,00 36,27 63,73 100,00 41,48 58,52 100,00 34,92 65,08 100,00

85+ 34,92 65,08 100,00 37,27 62,73 100,00 34,91 65,09 100,00 34,61 65,39 100,00 35,50 64,50 100,00

Bilinmeyen 59,28 40,72 100,00 58,79 41,21 100,00 57,58 42,42 100,00 50,49 49,51 100,00 58,39 41,61 100,00

Toplam 54,55 45,45 100,00 54,72 45,28 100,00 54,42 45,58 100,00 52,09 47,91 100,00 54,44 45,56 100,00 Üç Ana Yaş Grubu

5-14 52,16 47,84 100,00 56,08 43,92 100,00 51,68 48,32 100,00 52,28 47,72 100,00 52,90 47,10 100,00

15-64 55,42 44,58 100,00 55,02 44,98 100,00 55,33 44,67 100,00 52,29 47,71 100,00 55,19 44,81 100,00

65 + 39,31 60,69 100,00 38,53 61,47 100,00 47,36 52,64 100,00 42,62 57,38 100,00 41,42 58,58 100,00

Bilinmeyen 59,28 40,72 100,00 58,79 41,21 100,00 57,58 42,42 100,00 50,49 49,51 100,00 58,39 41,61 100,00

Toplam 54,55 45,45 100,00 54,72 45,28 100,00 54,42 45,58 100,00 52,09 47,91 100,00 54,44 45,56 100,00 Kaynak : Tablo 22.



4.2. Medeni Durum 1995-2000 döneminde iller arası göç edenler ile 2000 yılı Türkiye nüfusunun medeni durumları mukayese edildiğinde, göç edenlerden hiç evlenmemiş ve boşanmış olanların yüzde paylarının, Türkiye nüfusunun geneline ait hiç evlenmemiş ve boşanmış olanların yüzde paylarından büyük olduğu görülmektedir. Bunun aksine, göç edenlerden evlilerin ve eşi ölmüş olanların yüzde paylarının Türkiye nüfusunun geneline ait evlilerin ve eşi ölmüş olanların yüzde paylarından küçük olduğu görülmektedir. Buna göre göç edenler içinde hiç evlenmemiş ve boşanmış olanların iller arasında daha fazla göç ettiği söylenebilir. 1995-2000 döneminde iller arası göç edenlerin yüzde 54,28’i evli, yüzde 42,38’i hiç evlenmemiş, yüzde 3,32’si boşanmış ve eşi ölmüştür. Göç edenlerin cinsiyet itibarıyla medeni durumu değerlendirildiğinde, hiç evlenmemiş erkekler ve evli kadınlar iller arasında daha fazla göç etmişlerdir. Şöyle ki, göç eden erkeklerin yüzde 50,89’u hiç evlenmemiş iken, göç eden kadınların yüzde 62,86’sı evlidir. Tablo : 25 - İller Arası Göç Eden Nüfusun Medeni Durumu (1995-2000) (12 ve daha yukarı yaş)

Göç Eden Nüfus Göç Eden Nüfus Yüzde Payları

Türkiye Toplam Nüfusu (2000)

Medeni Durum Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Nüfus Yüzde Payı

Hiç evlenmedi 1.802.208 1.225.268 576.940 42,38 50,89 31,27 17.622.459 34,07 Evli 2.308.302 1.148.517 1.159.785 54,28 47,70 62,86 31.239.631 60,40 Boşandı 49.901 20.131 29.770 1,17 0,84 1,61 566.339 1,09 Eşi öldü 91.339 12.915 78.424 2,15 0,54 4,25 2.276.932 4,40 Bilinmeyen 935 825 110 0,02 0,03 0,01 18.833 0,04 Toplam 4.252.685 2.407.656 1.845.029 100,00 100,00 100,00 51.724.194 100,00 Kaynak : TÜİK (2005) , DİE (1965), 1970, 1975, 1980, 1985, 1990, 2000).

4.3. Eğitim Durumu

Bu bölümde, önce 1995-2000 döneminde 6 ve daha yukarı yaşlardaki göç etmiş nüfusun eğitim durumu yerleşim yeri ve cinsiyete göre değerlendirmeye tabi tutulmuş, daha sonra 1980-2000 döneminde iller arası göç edenlerin eğitim durumu ile 6 ve daha yukarı yaşlardaki Türkiye nüfusunun eğitim durumu mukayese edilmiştir. 1995-2000 Döneminde Göç Edenlerin Eğitim Durumu 1995-2000 döneminde göç edenlerin eğitim seviyesi toplam nüfusun eğitim seviyesinden yüksektir. Cinsiyete göre bir değerlendirme yapıldığında göç eden erkeklerin eğitim seviyelerinin kadınların eğitim seviyelerinden yüksek olduğu görülmektedir. Göç edenlerin yüzde 92,86 gibi büyük bir kısmı okuma yazma bilmesine karşılık, sadece yüzde 7,13’ü okuma yazma bilmemektedir. Türkiye genelinde ise, 6 ve daha yukarı yaşlardaki nüfusun 2000 yılında yüzde 87,32’si okuma yazma bilmektedir. Görüldüğü gibi göç edenlerin okuma yazma oranları, Türkiye geneline ait oranlardan daha yüksektir. Göç edenlerden, yüzde 32,7’lik pay ile ilkokul mezunları, diğer eğitim kademelerinin yüzde paylarının çok üstünde bulunmakta, bunu yüzde 17,01’lik pay ile lise, yüzde 11,06’lık pay ile yüksek okul ve yüzde 7,6’lık pay ile orta okul mezunları takip etmektedir. Buna göre, eğitim görmüş olanlardan özellikle ilk okuldan mezun olmuş kişilerin daha fazla göç ettiği söylenebilir. Göç edenlerin eğitim durumlarında görülen bu yapı, göç eden erkek ve kadınların eğitim durumlarında da aynen gözlenmektedir.



Tablo : 26 - Göç Eden Nüfusun Eğitim Durumu, Yerleşim Yeri, Okuryazarlık ve Cinsiyete Göre Dağılımı (1995-2000) (6 ve daha yukarı yaş)

O k u m a Y a z m a B i l e n B i t i r i l e n O k u l Orta Okuma Okuma Okuma Bir Okul Lise Mezu- Yazma Yazma Yazma Okul Dengi Dengi niyeti Durumu Genel Bilme- Bilen Bitir- İlk Orta Meslek Meslek Yüksek Bilinme- Bilinme- Toplam yen Toplamı meyen Toplam İlkokul Öğretim Okul Okulu Lise Okulu Öğrenim yen yen

Toplam Toplam 6.579.940 469.408 6.110.052 1.057.619 5.051.831 2.151.658 176.858 499.822 15.480 1.119.361 360.713 727.939 602 480 Erkek 3.584.830 122.978 3.461.748 543.215 2.918.424 1.075.364 106.853 327.772 11.310 682.932 249.155 465.038 109 104 Kadın 2.995.110 346.430 2.648.304 514.404 2.133.407 1.076.294 70.005 172.050 4.170 436.429 111.558 262.901 493 376

Şehirden Şehire Toplam 3.805.748 195.547 3.609.862 556.886 3.052.564 1.015.146 104.228 300.348 9.372 829.163 251.429 542.878 412 339 Erkek 2.077.714 51.617 2.026.033 279.948 1.746.003 491.164 60.382 188.974 6.625 494.790 169.060 335.008 82 64 Kadın 1.728.034 143.930 1.583.829 276.938 1.306.561 523.982 43.846 111.374 2.747 334.373 82.369 207.870 330 275

Köyden Şehire Toplam 1.147.923 120.246 1.027.580 226.125 801.314 505.271 37.560 75.331 2.198 97.585 39.285 44.084 141 97 Erkek 628.701 30.739 597.937 124.811 473.106 258.865 25.846 55.949 1.812 68.381 30.075 32.178 20 25 Kadın 519.222 89.507 429.643 101.314 328.208 246.406 11.714 19.382 386 29.204 9.210 11.906 121 72

Şehirden Köye Toplam 1.318.893 112.151 1.206.701 218.389 988.271 484.962 29.759 107.994 3.528 175.043 60.329 126.656 41 41 Erkek 718.306 29.378 688.913 109.145 579.763 254.153 17.114 71.174 2.574 106.771 42.027 85.950 5 15 Kadın 600.587 82.773 517.788 109.244 408.508 230.809 12.645 36.820 954 68.272 18.302 40.706 36 26

Köyden Köye Toplam 307.376 41.464 265.909 56.219 209.682 146.279 5.311 16.149 382 17.570 9.670 14.321 8 3 Erkek 160.109 11.244 148.865 29.311 119.552 71.182 3.511 11.675 299 12.990 7.993 11.902 2 0 Kadın 147.267 30.220 117.044 26.908 90.130 75.097 1.800 4.474 83 4.580 1.677 2.419 6 3 Kaynak : TÜİK (2005).



Tablo : 27 - Göç Eden Nüfusun Eğitim Durumu, Yerleşim Yeri, Okuryazarlık ve Cinsiyete Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000) (6 ve daha yukarı yaş)

O k u m a Y a z m a B i l e n B i t i r i l e n O k u l Orta Okuma Okuma Okuma Bir Okul Lise Mezu- Yazma Yazma Yazma Okul Dengi Dengi niyeti Durumu Genel Bilme- Bilen Bitir- İlk Orta Meslek Meslek Yüksek Bilinme- Bilinme- Toplam yen Toplamı meyen Toplam İlkokul Öğretim Okul Okulu Lise Okulu Öğrenim yen yen

Toplam Toplam 100,00 7,13 92,86 16,07 76,78 32,70 2,69 7,60 0,24 17,01 5,48 11,06 0,01 0,01 Erkek 100,00 3,43 96,57 15,15 81,41 30,00 2,98 9,14 0,32 19,05 6,95 12,97 0,00 0,00 Kadın 100,00 11,57 88,42 17,17 71,23 35,94 2,34 5,74 0,14 14,57 3,72 8,78 0,02 0,01

Şehirden Şehire Toplam 100,00 5,14 94,85 14,63 80,21 26,67 2,74 7,89 0,25 21,79 6,61 14,26 0,01 0,01 Erkek 100,00 2,48 97,51 13,47 84,03 23,64 2,91 9,10 0,32 23,81 8,14 16,12 0,00 0,00 Kadın 100,00 8,33 91,65 16,03 75,61 30,32 2,54 6,45 0,16 19,35 4,77 12,03 0,02 0,02

Köyden Şehire Toplam 100,00 10,48 89,52 19,70 69,81 44,02 3,27 6,56 0,19 8,50 3,42 3,84 0,01 0,01 Erkek 100,00 4,89 95,11 19,85 75,25 41,17 4,11 8,90 0,29 10,88 4,78 5,12 0,00 0,00 Kadın 100,00 17,24 82,75 19,51 63,21 47,46 2,26 3,73 0,07 5,62 1,77 2,29 0,02 0,01

Şehirden Köye Toplam 100,00 8,50 91,49 16,56 74,93 36,77 2,26 8,19 0,27 13,27 4,57 9,60 0,00 0,00 Erkek 100,00 4,09 95,91 15,19 80,71 35,38 2,38 9,91 0,36 14,86 5,85 11,97 0,00 0,00 Kadın 100,00 13,78 86,21 18,19 68,02 38,43 2,11 6,13 0,16 11,37 3,05 6,78 0,01 0,00

Köyden Köye Toplam 100,00 13,49 86,51 18,29 68,22 47,59 1,73 5,25 0,12 5,72 3,15 4,66 0,00 0,00 Erkek 100,00 7,02 92,98 18,31 74,67 44,46 2,19 7,29 0,19 8,11 4,99 7,43 0,00 0,00 Kadın 100,00 20,52 79,48 18,27 61,20 50,99 1,22 3,04 0,06 3,11 1,14 1,64 0,00 0,00

Kaynak : Tablo 26.



Göç edenlerin eğitim durumları yerleşim birimleri itibarıyla değerlendirmeye tabi tutulduğunda, şehirden şehire göç edenler en yüksek eğitim seviyesine sahip iken, bunu şehirden köye , köyden şehire ve köyden köye göç etmiş olanlar takip etmektedir. Şehirden şehire göç etmiş olanların yüzde 94,85’i okuma yazma bilmesine karşılık, köyden köye göç etmiş olanların yüzde 86,51’i okuma yazma bilmektedir. Bir okulu bitirmiş göçmenlerden şehirden şehire göç etmiş olanların çoğunluğu ilk okul üstü eğitim kademesinden mezun olmuş iken, köyden köye göç etmiş olanların büyük çoğunluğu ilk okul mezunlarıdır. Göç etmiş erkeklerin kadınlara göre eğitim düzeyi daha yüksektir ve yerleşim birimleri bazında da benzer durum söz konusudur. Genel bir ifadeyle, göç etmiş kişiler arasında, köyden şehire ve köyden köye göç etmiş kişilere nazaran şehirden şehire ve şehirden köye eğitim seviyesi daha yüksek olan kişiler göç etmişlerdir. 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Edenlerin Eğitim Durumu İller arası göç edenlerin eğitim durumunun boyutlarını daha açık şekilde ortaya koymak amacıyla, 1980-1985, 1985-1990 ve 1995-2000 dönemlerinde iller arası göç edenlerin eğitim durumu ile 1985, 1990 ve 2000 yılı Türkiye toplam nüfusunun eğitim durumu mukayeseli olarak aşağıda değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Türkiye genelinde 6 ve daha yukarı yaşlardaki nüfusun 1985 yılında yüzde 77,29’u, 1990 yılında yüzde 80,46’sı ve 2000 yılında da yüzde 87,32’si okuma yazma bilmektedir. Buna karşılık iller arası göç edenlerin 1980-1985 döneminde yüzde 87,41’i, 1985-1990 döneminde yüzde 88,21’i, ve 1995-2000 döneminde de yüzde 93,51’i okuma yazma bilmektedir. 1985-2000 döneminde okuma yazma bilenlerin dağılımı incelendiğinde, hem Türkiye genelinde hem de göç edenler bazında ilk okuldan mezun olanların payında azalma, bir okul bitirmeyen fakat okuma yazma bilenler ile ilkokul üstü eğitim kademelerinden mezun olanların payında artışlar gözlenmiştir. Bitirilen okul itibarıyla bir karşılaştırma yapıldığında, 1980-1985, 1985-1990 ve 1995-2000 dönemlerinde göç edenlerin bitirilen okul türlerine göre yüzde payları Türkiye geneli için hesaplanan yüzde payların çok üstündedir. Örneğin, 2000 yılında Türkiye genelinde bir okuldan mezun olanların oranı yüzde 65,7 iken, 1995-2000 döneminde iller arası göç edenlerin oranı yüzde 78,97’dir. 1980-1985 döneminde eğitimli göçmenler içinde ilkokul mezunlarının payı yüzde 46,83’den , 1995-2000 döneminde yüzde 30,32’ye gerilemiş olmakla birlikte, eğitim kademeleri arasında ilkokuldan mezun olmuş olanların payı en yüksek durumda bulunmaktadır. 1985-2000 döneminde bir okul bitiren göçmenler arasında ilk okul mezunlarının payı azalmasına karşılık, ilk okul üstü eğitim görmüş göçmenlerin payında artışlar gözlenmiştir.



Tablo : 28 - 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun Okuryazarlık ve Bitirilen Öğrenim Kurumuna Göre Değişimi (6 ve daha yukarı yaş)

O k u m a Y a z m a B i l e n

B i t i r i l e n O k u l

Orta Okuma

Okuma Okuma Bir Okul Lise Öğrenim Mezu- Yazma

Yazma Yazma Okul Dengi Dengi Kurumu niyeti Durumu

Yıllar/ Genel Bilme- Bilen Bitir- İlk Orta Meslek Meslek Yüksek Bilinme-

Bilinme-

Bilinme-

Dönemler Toplam yen Toplamı meyen Toplam İlkokul Öğretim Okul Okulu Lise Okulu Öğrenim yen yen yen

Türkiye Toplam Nüfusu 1985 43.112.337 9.703.662 33.321.762 7.929.774 25.365.982 18.775.003 - 2.788.230 13.128 1.926.648 908.001 952.634 2.338 26.006 86.913

1990 49.163.110 9.587.981 39.555.483 7.817.536 31.720.315 22.681.303 - 3.697.536 17.448 2.805.852 1.012.297 1.497.345 8.534 17.632 19.646

2000 59.859.243 7.589.657 52.259.381 12.886.331 39.359.807 22.166.827 1.719.479 4.161.798 146.232 6.096.662 1.916.845 3.151.964 - 13.243 10.205

Türkiye Toplam Nüfusunun Yüzde Dağılımı 1985 100,00 22,51 77,29 18,39 58,84 43,55 0,00 6,47 0,03 4,47 2,11 2,21 0,01 0,06 0,20

1990 100,00 19,50 80,46 15,90 64,52 46,13 0,00 7,52 0,04 5,71 2,06 3,05 0,02 0,04 0,04

2000 100,00 12,68 87,30 21,53 65,75 37,03 2,87 6,95 0,24 10,18 3,20 5,27 - 0,02 0,02

İller Arası Göç Eden Nüfus 1980-1985 2.810.265 349.821 2.456.427 122.585 2.331.906 1.316.042 - 288.554 1.478 298.011 181.010 246.502 309 1.936 4.017

1985-1990 3.971.379 467.960 3.503.213 505.712 2.996.604 1.682.326 - 369.430 1.656 420.406 181.124 340.753 909 897 206

1995-2000 4.710.354 305.525 4.404.515 684.344 3.719.760 1.428.320 111.836 355.831 10.841 919.615 283.744 609.573 - 411 314

İller Arası Göç Eden Nüfusun Yüzde Dağılımı 1980-1985 100,00 12,45 87,41 4,36 82,98 46,83 0,00 10,27 0,05 10,60 6,44 8,77 0,01 0,07 0,14

1985-1990 100,00 11,78 88,21 12,73 75,45 42,36 0,00 9,30 0,04 10,59 4,56 8,58 0,02 0,02 0,01

1995-2000 100,00 6,49 93,51 14,53 78,97 30,32 2,37 7,55 0,23 19,52 6,02 12,94 - 0,01 0,01

Kaynak : Kocaman, T (1998), TÜİK (2005).



4.4. 1995-2000 Döneminde Göç Edenlerin İşgücü Durumu Bu bölümde, 1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaşlarda göç eden nüfusun işgücü durumu ile, işgücünde olmama nedenleri değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Toplam göç edenler ile iller arası göç edenlerin işgücü durumu ve işgücünde olmama nedenleri benzer eğilimler göstermesi nedeniyle iller arası göç edenlerin durumları ayrı bir değerlendirmeye tabi tutulmamıştır. 1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaşlarda göç eden 5.886.691 kişinin yüzde 57,87’si işgücüne (istihdam+işsiz) dahil iken, yüzde 42,13’ü işgücüne dahil değildir. Bu dönemde, göç eden işgücüne dahil erkeklerin üçte ikisinden fazlası (yüzde 69,31) istihdam edilmiş, yüzde 6,26’sı işsiz durumda kalmıştır. Göç eden işgücüne dahil kadınların ise üçte biri (yüzde 32,35) istihdam imkanı bulmuş ve yüzde 4,08’i işsiz kalmıştır. Göç eden erkekler göç eden kadınlara nazaran daha fazla istihdam imkanı bulmuş olmasına karşılık, daha fazla erkek işsiz kalmıştır. Ancak göç eden hem erkeklerde hem de kadınlardan işsiz kalanların oranı ülke ortalamasından düşük durumdadır. Tablo : 29 - Göç Edenlerin İşgücü ve İşgücünde Olmama Durumu (1995-2000)

(12 ve daha yukarı yaş) Göç Eden Nüfus Yüzde Pay Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Göç Edenlerin (İller Arası ve İl İçi) İşgücü Durumu İşgücü (İstihdam+İşsiz) 3.406.553 2.436.107 970.446 57,87 75,58 36,44 İstihdam 3.095.975 2.234.261 861.714 52,59 69,31 32,35 İşsiz 310.578 201.846 108.732 5,28 6,26 4,08İşgücünde Olmayan 2.479.855 787.048 1.692.807 42,13 24,42 63,56

İş Arayıp, Son Üç Ayda İş Arama Kanalı Kullanmayanlar 111.011 67.708 43.303 1,89 2,10 1,63

Öğrenci 884.152 516.143 368.009 15,02 16,01 13,82 Ev kadını 1.217.466 0 1.217.466 20,68 0,00 45,71 Emekli 182.869 131.279 51.590 3,11 4,07 1,94 İrat sahibi 28.764 22.593 6.171 0,49 0,70 0,23 Diğer 55.593 49.325 6.268 0,94 1,53 0,24Bilinmeyen 283 224 59 0,00 0,01 0,00 Toplam 5.886.691 3.223.379 2.663.312 100,00 100,00 100,00 İller Arası Göç Edenlerin İşgücü Durumu İşgücü (İstihdam+İşsiz) 2.476.482 1.838.337 638.145 58,23 76,35 34,59 İstihdam 2.242.616 1.687.461 555.155 52,73 70,09 30,09 İşsiz 233.866 150.876 82.990 5,50 6,27 4,50İşgücünde Olmayan 1.775.967 569.129 1.206.838 41,76 23,64 65,41

İş Arayıp, Son Üç Ayda İş Arama Kanalı Kullanmayanlar 79.120 47.528 31.592 1,86 1,97 1,71

Öğrenci 654.867 377.227 277.640 15,40 15,67 15,05 Ev kadını 850.527 0 850.527 20,00 0,00 46,10 Emekli 133.203 94.657 38.546 3,13 3,93 2,09 İrat sahibi 18.248 14.192 4.056 0,43 0,59 0,22 Diğer 40.002 35.525 4.477 0,94 1,48 0,24Bilinmeyen 236 190 46 0,01 0,01 0,00 Toplam 4.252.685 2.407.656 1.845.029 100,00 100,00 100,00 Kaynak : TÜİK (2005).



1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaşlarda göç eden 5.886.691 kişinin yüzde 42,13’ünü oluşturan 2.479.855 kişi işgücüne dahil değildir. İşgücüne dahil olmayan göç etmiş erkeklerin payının (yüzde 24,42) düşük olmasına karşılık, kadınların payı (yüzde 63,56) çok yüksektir. İşgücünde olmayan erkeklerin büyük çoğunluğunu erkek öğrenciler (göç eden erkeklerin yüzde 16,01) ve emekliler (göç eden erkeklerin yüzde 4,07) teşkil etmektedir. İşgücünde olmayan kadınların ise doğal olarak büyük çoğunluğunu ev kadınları (göç eden kadınların yüzde 45,71) ve öğrenciler (göç eden kadınların yüzde 13,82) oluşturmaktadır.

4.5. Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Durum

Bu bölümde, 1995-2000 döneminde göç eden nüfusun ekonomik faaliyet kollarına göre durumu yerleşim yeri ve cinsiyete göre değerlendirmeye tabi tutulmuş, daha sonra 1980-2000 döneminde iller arasında göç edenlerin durumu ile Türkiye toplam nüfusunun durumu mukayese edilmiştir. 1995-2000 Döneminde Göç Edenlerin Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Durumu 1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaştaki göç etmiş 3.095.975 kişinin yüzde 61,06’sı hizmetler (inşaat, ticaret, ulaştırma, haberleşme, mali kurum, sigorta ve toplum hizmetler) sektöründe, yüzde 14,79’u sanayi ve yüzde 24,15’i ziraat, ormancılık balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda ekonomik faaliyette bulunmaktadır. Göç etmiş kişilerden iktisaden faal olan erkeklerin payı (yüzde 72) kadınların payının (yüzde 28) çok üstündedir. Erkeklerin büyük çoğunluğu (yüzde 70,30) hizmetler ilgili faaliyetlerde bulunurken, kadınların çoğunluğu (Yüzde 52,61) ziraat, ormancılık balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda faaliyet göstermektedir. Göç etmiş olan iktisaden faal kişiler yerleşim yerleri bazında değerlendirmeye tabi tutulduğunda, şehire göç eden (şehirden şehire ve köyden şehire göçler) erkeklerin ve kadınların büyük çoğunluğu hizmetler sektöründe faaliyet göstermekte, buna karşılık köye göç eden (şehirden köye ve köyden köye göçler) erkeklerin ve kadınların büyük kısmı ziraat, ormancılık balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda faaliyette bulunmaktadır. 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç edenlerin Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Durumu 1985, 1990 ve 2000 yıllarında Türkiye genelinde 12 ve daha yukarı yaşlardaki nüfusun büyük çoğunluğu ziraat, ormancılık, balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda ekonomik faaliyette bulunurken, 1980-1985, 1985-1990 ve 1995-2000 dönemlerinde iller arası göç etmiş olan kişilerin büyük çoğunluğu hizmetlerle ilgili alanlarda faaliyette bulunmaktadır. 1985-2000 döneminde, Türkiye genelinde hizmetler ve sanayi alanında faaliyet gösterenlerin payı artarken, ziraat, ormancılık, balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda faaliyet gösterenlerin payı azalmakta, iller arası göç edenler için benzer gelişme gözlenmemekte, sadece hizmetlerde faaliyet gösterenlerin payı artmakta, sanayide faaliyet gösterenlerin payı azalmakta, ziraat, ormancılık, balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda faaliyette bulunanların payında ise önemli bir değişiklik olmamaktadır. Şöyle ki, 1980-1985 döneminde 12 ve daha yukarı yaşta iller arası göç etmiş olanların yüzde 64,20’si, 1985-1990 döneminde yüzde 64,88’i, 1995-2000 döneminde yüzde 67,67’si hizmetler sektöründe faaliyette bulunmaktadır. 1980-1985 döneminde göç edenlerden sanayide faaliyet gösterenlerin yüzde 17,20 olan payı, 1995-2000 döneminde yüzde 14,12’ye gerilemiş, bu iki dönem arasında ziraat, ormancılık. balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda faaliyete bulunanların payı yüzde 18 civarında kalmıştır.



Tablo : 30 - Göç Eden Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı (1995-2000) (12 ve daha yukarı yaş)

Mali Ziraat, Kurum, Orman- Toptan ve Sigorta, Toplum cılık, Perakende Ulaştırma, Taşın- Hizmetleri İyi Balık- Madencilik Ticaret, Haberleşme mazlara Sosyal ve Tanımlan- çılık ve Taş İmalat Elektrik Lokanta ve ve Ait İşler Kişisel mamış Toplam Avcılık Sanayi Ocakçılığı Sanayi Gaz ve Su Hizmetler İnşaat Oteller Depolama ve Yrd.Hz. Faaliyetler Faaliyetler

Toplam Toplam 3.095.975 747.795 457.909 13.864 430.412 13.633 1.890.271 222.383 306.230 91.896 120.921 1.145.650 3.191 Erkek 2.234.261 294.457 369.211 13.513 343.080 12.618 1.570.593 219.989 261.227 83.045 84.446 919.151 2.735

Kadın 861.714 453.338 88.698 351 87.332 1.015 319.678 2.394 45.003 8.851 36.475 226.499 456 Şehirden Şehire

Toplam 1.520.895 46.701 242.900 5.078 229.826 7.996 1.231.294 105.163 183.475 55.963 89.896 794.695 2.102 Erkek 1.212.980 28.490 194.895 4.860 182.764 7.271 989.595 103.672 154.172 49.332 61.523 619.086 1.810

Kadın 307.915 18.211 48.005 218 47.062 725 241.699 1.491 29.303 6.631 28.373 175.609 292 Köyden Şehire

Toplam 426.341 44.899 106.275 2.879 101.402 1.994 275.167 52.187 52.178 16.101 9.830 144.310 561

Erkek 359.799 24.673 85.437 2.823 80.726 1.888 249.689 51.894 46.804 15.490 7.638 127.394 469 Kadın 66.542 20.226 20.838 56 20.676 106 25.478 293 5.374 611 2.192 16.916 92

Şehirden Köye Toplam 922.712 514.236 88.239 3.930 81.144 3.165 320.237 48.958 62.686 17.722 19.807 170.593 471

Erkek 538.601 194.035 72.418 3.857 65.574 2.987 272.148 48.440 53.282 16.236 14.155 139.627 408 Kadın 384.111 320.201 15.821 73 15.570 178 48.089 518 9.404 1.486 5.652 30.966 63

Köyden Köye Toplam 226.027 141.959 20.495 1.977 18.040 478 63.573 16.075 7.891 2.110 1.388 36.052 57

Erkek 122.881 47.259 16.461 1.973 14.016 472 59.161 15.983 6.969 1.987 1.130 33.044 48

Kadın 103.146 94.700 4.034 4 4.024 6 4.412 92 922 123 258 3.008 9




Tablo : 31 - Göç Eden Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000) (12 ve daha yukarı yaş)

Mali Ziraat, Kurum, Orman- Toptan ve Sigorta, Toplum cılık, Perakende Ulaştırma, Taşın- Hizmetleri İyi Balık- Madencilik Ticaret, Haberleşme mazlara Sosyal ve Tanımlan- çılık ve Taş İmalat Elektrik Lokanta ve ve Ait İşler Kişisel mamış Toplam Avcılık Sanayi Ocakçılığı Sanayi Gaz ve Su Hizmetler İnşaat Oteller Depolama ve Yrd.Hz. Faaliyetler Faaliyetler

Toplam Toplam 100,00 24,15 14,79 0,45 13,90 0,44 61,06 7,18 9,89 2,97 3,91 37,00 0,10 Erkek 100,00 13,18 16,52 0,60 15,36 0,56 70,30 9,85 11,69 3,72 3,78 41,14 0,12 Kadın 100,00 52,61 10,29 0,04 10,13 0,12 37,10 0,28 5,22 1,03 4,23 26,28 0,05

Şehirden Şehire Toplam 100,00 3,07 15,97 0,33 15,11 0,53 80,96 6,91 12,06 3,68 5,91 52,25 0,14 Erkek 100,00 2,35 16,07 0,40 15,07 0,60 81,58 8,55 12,71 4,07 5,07 51,04 0,15 Kadın 100,00 5,91 15,59 0,07 15,28 0,24 78,50 0,48 9,52 2,15 9,21 57,03 0,09

Köyden Şehire Toplam 100,00 10,53 24,93 0,68 23,78 0,47 64,54 12,24 12,24 3,78 2,31 33,85 0,13 Erkek 100,00 6,86 23,75 0,78 22,44 0,52 69,40 14,42 13,01 4,31 2,12 35,41 0,13 Kadın 100,00 30,40 31,32 0,08 31,07 0,16 38,29 0,44 8,08 0,92 3,29 25,42 0,14

Şehirden Köye Toplam 100,00 55,73 9,56 0,43 8,79 0,34 34,71 5,31 6,79 1,92 2,15 18,49 0,05 Erkek 100,00 36,03 13,45 0,72 12,17 0,55 50,53 8,99 9,89 3,01 2,63 25,92 0,08 Kadın 100,00 83,36 4,12 0,02 4,05 0,05 12,52 0,13 2,45 0,39 1,47 8,06 0,02

Köyden Köye Toplam 100,00 62,81 9,07 0,87 7,98 0,21 28,13 7,11 3,49 0,93 0,61 15,95 0,03 Erkek 100,00 38,46 13,40 1,61 11,41 0,38 48,14 13,01 5,67 1,62 0,92 26,89 0,04 Kadın 100,00 91,81 3,91 0,00 3,90 0,01 4,28 0,09 0,89 0,12 0,25 2,92 0,01

Kaynak : Tablo 30



Tablo : 32 - 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Değişimi (12 ve daha yukarı yaş)

Mali Ziraat, Kurum, Orman- Toptan ve Sigorta, Toplum cılık, Perakende Ulaştırma, Taşın- Hizmetleri İyi Balık- Madencilik Ticaret, Haberleşme mazlara Sosyal ve Tanımlan-

Yıllar/ çılık ve Taş İmalat Elektrik Lokanta ve ve Ait İşler Kişisel mamış Dönemler Toplam Avcılık Sanayi Ocakçılığı Sanayi Gaz ve Su Hizmetler İnşaat Oteller Depolama ve Yrd.Hz. Faaliyetler Faaliyetler

Türkiye Toplam Nüfusu 1985 20.556.786 12.118.533 2.345.719 137.126 2.185.369 23.224 6.092.534 750.546 1.382.636 615.888 389.254 2.847.289 106.921

1990 23.381.893 12.547.796 2.992.864 130.823 2.781.717 80.324 7.841.233 1.184.242 1.854.306 775.427 541.742 3.344.033 141.483

2000 25.997.141 12.576.827 3.470.360 96.035 3.276.173 98.152 9.949.954 1.196.246 2.512.777 853.255 808.126 4.545.535 34.015

Türkiye Toplam Nüfusunun Yüzde Dağılımı 1985 100,00 58,95 11,41 0,67 10,63 0,11 29,64 3,65 6,73 3,00 1,89 13,85 0,52

1990 100,00 53,66 12,80 0,56 11,90 0,34 33,54 5,06 7,93 3,32 2,32 14,30 0,61

2000 100,00 48,38 13,35 0,37 12,60 0,38 38,27 4,60 9,67 3,28 3,11 17,48 0,13

İller Arası Göç Eden Nüfus 1980-1985 1.290.951 240.141 222.009 14.046 205.095 2.868 828.801 120.101 122.680 54.684 53.667 466.075 11.594

1985-1990 1.803.547 311.043 322.318 14.142 299.843 8.333 1.170.186 212.982 195.126 76.984 74.457 584.338 26.299

1995-2000 2.242.616 408.426 316.681 9.375 298.293 9.013 1.517.509 173.214 216.996 61.859 92.325 970.740 2.375

İller Arası Göç Eden Nüfusun Yüzde Dağılımı 1980-1985 100,00 18,60 17,20 1,09 15,89 0,22 64,20 9,30 9,50 4,24 4,16 36,10 0,90

1985-1990 100,00 17,25 17,87 0,78 16,63 0,46 64,88 11,81 10,82 4,27 4,13 32,40 1,46

1995-2000 100,00 18,21 14,12 0,42 13,30 0,40 67,67 7,72 9,68 2,76 4,12 43,29 0,11 Kaynak : Kocaman, T (1998), TÜİK (2005).



4.6. Yapılan İşe Göre Durum Bu bölümde, 1995-2000 döneminde 12 yaşın üstündeki göç eden nüfusun, yerleşim yeri ve cinsiyet itibarıyla yaptığı işe göre durumu değerlendirmeye tabi tutulmuş, daha sonra 1980-2000 döneminde iller arası göç edenlerin yaptığı işe göre durumu ile Türkiye toplam nüfusunun yaptığı işe göre durumu mukayese edilmiştir.

1995-2000 Döneminde Göç Edenlerin Yaptığı İşe Göre Durumu

1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaştaki göç etmiş 3.095.975 kişinin yaklaşık üçte biri (yüzde 32,48) tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanlar ve ulaştırma makinaları kullananlardır. Bu büyük grubu, yüzde 24,21 payla tarım, hayvancılık, ormancılık balıkçılık ve avcılık işlerinde çalışanlar, yüzde 14,97 payla ilmi ve teknik elemanlar, serbest meslek sahipleri ve bunlarla ilgili diğer mesleklerde çalışanlar, yüzde 13,58 payla hizmet işlerinde çalışanlar takip etmektedir. Müteşebbisler, direktörler ve üst kademe yöneticiliği yapan göçmenlerin payı sadece yüzde 1,52’dir. Göç eden erkek ve kadınların yaptığı işlerde farklılıklar gözlenmektedir. Göç etmiş olan erkeklerin çoğunluğu (yüzde 41,73) tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışmakta ve ulaştırma makinaları kullanmakta iken, kadınlar çoğunluğu ise (yüzde 52,60) daha çok tarım, hayvancılık, ormancılık balıkçılık ve avcılık işlerinde çalışmaktadır. 1995-2000 döneminde Göç etmiş olanların yerleşim yerlerine göre dağılımı incelendiğinde, şehirlere göç edenlerin çoğunluğu tarım dışı faaliyetlerde, köye göç edenlerin büyük çoğunluğu da tarımsal faaliyetlerde çalışmaktadır. Göç edenlerden en az paya sahip olan grup ise müteşebbis, direktör ve üst kademe yöneticileridir. Şöyle ki; şehirden şehire göç edenlerin yüzde 37,45’i, köyden şehire göç edenlerin yüzde 50,69’u tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışmakta ve ulaştırma makinaları kullanmaktadır. Şehirden köye göç edenlerin ise yüzde 55,78’i, köyden köye göç edenlerin de yüzde 62,85’i tarım, hayvancılık, ormancılık balıkçılık ve avcılık işlerinde çalışmaktadır. Şehirden şehire göç edenlerin sadece yüzde 2,18’i müteşebbis, direktör ve üst kademe yöneticiliği yaparken, şehirden köye göç edenlerin de sadece yüzde 1,08’i müteşebbis, direktör ve üst kademe yöneticiliği yapmaktadır. Göç etmiş olanların cinsiyet itibarıyla yapılan iş durumu değerlendirildiğinde, şehirden şehire göç eden erkeklerin çoğunluğu tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanlar ve ulaştırma makinaları kullananlar, kadınların çoğunluğu ise ilmi ve teknik elemanlar serbest meslek sahipleri ve bunlarla ilgili diğer meslekler grubunda yer almaktadırlar. Köyden şehire göç eden erkeklerin ve kadınların çoğunluğu tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanlar ve ulaştırma makinaları kullananlar, köye göç edenlerin çoğunluğu ise tarım, hayvancılık, ormancılık balıkçılık ve avcılık işlerinde çalışanlar grubunda bulunmaktadır.



Tablo : 33 - Göç Eden Nüfusun Yapılan İşe Göre Dağılımı (1995-2000) (12 ve daha yukarı yaş)

Toplam

İlmi ve Teknik

Elemanlar Serbest Meslek

Sahipleri ve Bunlarla İlgili Diğer Meslekler

MüteşebbislerDirektörler

ve Üst Kademe Yöneticileri

İdari Personel

ve Benzeri

Çalışanlar

Ticaret ve

Satış Personeli

Hizmet İşlerinde

Çalışanlar

Tarım Hayvancılık Ormancılık Balıkçılık

ve Avcılık İşlerinde

Çalışanlar

Tarım Dışı Üretim

Faaliyetlerinde Çalışanlar

ve Ulaştırma

Makinaları Kullananlar Bilinmeyen

Toplam Toplam 3.095.975 463.489 47.139 242.649 165.284 420.406 749.594 1.005.489 1.925 Erkek 2.234.261 285.221 42.354 156.814 139.789 379.776 296.346 932.264 1.697 Kadın 861.714 178.268 4.785 85.835 25.495 40.630 453.248 73.225 228

Şehirden Şehire Toplam 1.520.895 321.378 33.197 173.603 105.644 269.118 47.264 569.630 1.061 Erkek 1.212.980 181.571 29.547 108.392 87.998 243.390 29.157 532.010 915 Kadın 307.915 139.807 3.650 65.211 17.646 25.728 18.107 37.620 146

Köyden Şehire Toplam 426.341 38.869 3.526 27.617 26.019 68.137 45.588 216.100 485 Erkek 359.799 28.583 3.357 20.400 23.173 61.542 25.354 196.941 449 Kadın 66.542 10.286 169 7.217 2.846 6.595 20.234 19.159 36

Şehirden Köye Toplam 922.712 85.241 9.940 37.717 31.139 68.356 514.674 175.324 321 Erkek 538.601 59.400 8.988 25.016 26.433 61.185 194.452 162.846 281 Kadın 384.111 25.841 952 12.701 4.706 7.171 320.222 12.478 40

Köyden Köye Toplam 226.027 18.001 476 3.712 2.482 14.795 142.068 44.435 58 Erkek 122.881 15.667 462 3.006 2.185 13.659 47.383 40.467 52 Kadın 103.146 2.334 14 706 297 1.136 94.685 3.968 6




Tablo : 34 - Göç Eden Nüfusun Yapılan İşe Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000) (12 ve daha yukarı yaş)

İlmi ve Teknik Tarım Tarım Dışı Elemanlar Hayvancılık Üretim Serbest Ormancılık Faaliyetlerinde Meslek Müteşebbisler İdari Balıkçılık Çalışanlar Sahipleri ve Direktörler Personel Ticaret ve ve Bunlarla ve ve ve Hizmet Avcılık Ulaştırma İlgili Diğer Üst Kademe Benzeri Satış İşlerinde İşlerinde Makinaları Toplam Meslekler Yöneticileri Çalışanlar Personeli Çalışanlar Çalışanlar Kullananlar Bilinmeyen

Toplam Toplam 100,00 14,97 1,52 7,84 5,34 13,58 24,21 32,48 0,06 Erkek 100,00 12,77 1,90 7,02 6,26 17,00 13,26 41,73 0,08 Kadın 100,00 20,69 0,56 9,96 2,96 4,72 52,60 8,50 0,03

Şehirden Şehire Toplam 100,00 21,13 2,18 11,41 6,95 3,11 37,45 0,07 Erkek 100,00 14,97 2,44 8,94 7,25 2,40 43,86 0,08 Kadın 100,00 45,40 1,19 21,18 5,73 5,88 12,22 0,05

Köyden Şehire Toplam 100,00 9,12 0,83 6,48 6,10 15,98 10,69 50,69 0,11 Erkek 100,00 7,94 0,93 5,67 6,44 17,10 7,05 54,74 0,12 Kadın 100,00 15,46 0,25 10,85 4,28 9,91 30,41 28,79 0,05

Şehirden Köye Toplam 100,00 9,24 1,08 4,09 3,37 7,41 55,78 19,00 0,03 Erkek 100,00 11,03 1,67 4,64 4,91 11,36 36,10 30,23 0,05 Kadın 100,00 6,73 0,25 3,31 1,23 1,87 83,37 3,25 0,01

Köyden Köye Toplam 100,00 7,96 0,21 1,64 1,10 6,55 62,85 19,66 0,03 Erkek 100,00 12,75 0,38 2,45 1,78 11,12 38,56 32,93 0,04 Kadın 100,00 2,26 0,01 0,68 0,29 1,10 91,80 3,85 0,01

Kaynak : Tablo 33.



1980-2000 Döneminde İller Arası Göç edenlerin Yapılan İşe Göre Durumu 1985 yılında Türkiye genelinde 12 ve daha yukarı yaşlardaki nüfusun büyük çoğunluğu tarım, hayvancılık, ormancılık balıkçılık ve avcılık işlerinde çalışanları oluşturmakta, bu grubu tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanlar ve ulaştırma makinaları kullananlar takip etmektedir. Sonraki yıllarda tarımla ilgili işlerde çalışanların payında azalmalar, buna karşılık tarım dışı faaliyetlerde çalışanların payında artışlar gözlenmiştir. Türkiye genelinde 1985-2000 döneminde tarımla ilgili işlerde çalışanların payı yüzde 58,71’den yüzde 48,44’e gerilemiş, tarım dışı faaliyetlerde çalışanların payı da yüzde 21,79’dan yüzde 23,21’e, hizmet işlerinde çalışanların payı 5,41’den, yüzde 7,46’ya yükselmiştir. İller arası göç eden nüfusun yaptığı işe göre değişimi ise Türkiye genelinden farklı bir değişim göstermiş, tarımla ilgili işlerde çalışanların payında önemli bir değişim olmamıştır. 1980-1985 döneminde en büyük paya sahip olan tarım dışı faaliyette bulunanların payı (yüzde 37,40), 1995-2000 döneminde azalış göstererek yüzde 34,78’e gerilemiş, buna karşılık aynı dönemde hizmet işlerinde çalışanların payı yüzde 11,61’den yüzde 15,25’e yükselmiştir. Göç edenlerden diğer işlerde faaliyette bulunanların payında ise kayda değer bir değişim olmamıştır. Tablo : 35 - 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun Yapılan İşe Göre Değişimi (12 ve daha yukarı yaş)

İlmi ve Teknik Tarım Tarım Dışı Elemanlar Hayvancılık Üretim Serbest Ormancılık Faaliyetlerinde Meslek Müteşebbisler İdari Balıkçılık Çalışanlar Sahipleri ve Direktörler Personel Ticaret ve ve Bunlarla ve ve ve Hizmet Avcılık Ulaştırma

Yıllar/ İlgili Diğer Üst Kademe Benzeri Satış İşlerinde İşlerinde Makinaları Dönemler Toplam Meslekler Yöneticileri Çalışanlar Personeli Çalışanlar Çalışanlar Kullananlar Bilinmeyen

Türkiye Toplam Nüfusu 1985 20.556.786 1.011.705 168.070 732.081 977.564 1.111.118 12.069.803 4.479.538 6.907

1990 23.381.893 1.281.899 235.641 958.629 1.310.089 1.430.191 12.528.080 5.631.671 5.693

2000 25.997.141 1.901.739 366.346 1.543.499 1.603.313 1.939.402 12.593.050 6.033.486 16.306

Türkiye Toplam Nüfusunun Yüzde Dağılımı 1985 100,00 4,92 0,82 3,56 4,76 5,41 58,71 21,79 0,03

1990 100,00 5,48 1,01 4,10 5,60 6,12 53,58 24,09 0,02

2000 100,00 7,32 1,41 5,94 6,17 7,46 48,44 23,21 0,06

İller Arası Göç Eden Nüfus 1980-1985 1.290.951 233.766 22.658 88.671 77.316 149.837 235.287 482.794 622

1985-1990 1.803.547 287.366 32.006 122.464 128.990 218.884 308.155 705.087 595

1995-2000 2.242.616 375.341 33.810 185.564 114.805 341.987 409.801 779.936 1.372

İller Arası Göç Eden Nüfusun Yüzde Dağılımı 1980-1985 100,00 18,11 1,76 6,87 5,99 11,61 18,23 37,40 0,05

1985-1990 100,00 15,93 1,77 6,79 7,15 12,14 17,09 39,09 0,03

1995-2000 100,00 16,74 1,51 8,27 5,12 15,25 18,27 34,78 0,06 Kaynak : Kocaman, T (1998), TÜİK (2005).



4.7. İşteki Durumu

Bu bölümde, 1995-2000 döneminde Türkiye genelinde 12 yaşın üstündeki göç eden nüfusun yerleşim yeri ve cinsiyet itibarıyla işteki durumu değerlendirmeye tabi tutulmuş, daha sonra 1980-2000 döneminde iller arası göç edenlerin işteki durumu ile Türkiye toplam nüfusunun işteki durumu mukayese edilmiştir.

1995-2000 Döneminde Göç Edenlerin İşteki Durumu

1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaştaki göç etmiş 3.095.975 kişinin büyük

çoğunluğu (yüzde 72,33) ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Bu büyük grubu yüzde 16,53’lük payla ücretsiz aile işçisi ve yüzde 9,27’lik payla kendi hesabına çalışanlar takip etmekte, işverenler ise beklendiği gibi en düşük paya (yüzde 1,86) sahip grubu teşkil etmektedir. Göç etmiş erkeklerin yüzde 80,93’ü, kadınların ise yüzde 50,01’i ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Erkeklerin sadece yüzde 5,57’si ücretsiz aile işçisi olarak faaliyette bulunmakta iken, kadınların yüzde 44,95’i ücretsiz aile işçisi olarak faaliyette bulunmaktadır. 1995-2000 döneminde göç etmiş olanların yerleşim yerlerine göre dağılımı incelendiğinde, şehire göç edenlerin büyük bölümü ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Bu grubu ücretsiz aile işçisi ve kendi hesabına çalışanlar takip etmekte, köyden şehire göç etmiş kadınlar daha çok ücretsiz aile işçisi, erkekler ise kendi hesabına çalışmaktadır. Köye göç edenlerin durumu incelendiğinde ise, ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışanlar ile ücretsiz aile işçisi olarak çalışanların payları birbirine yakındır. Ancak, köye göç eden kadınların büyük bölümü (yüzde 60-70) ücretsiz aile işçisi, erkeklerin ise büyük bölümü (yüzde 70-75) ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç edenlerin İşteki Durumu 1985 yılında Türkiye genelinde 12 ve daha yukarı yaşlarda olan nüfusun yüzde 42,43’ü ücretsiz aile işçisi, yüzde 33,95’i ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışanlar, yüzde 22,68’i kendi hesabına çalışanlar ve sadece yüzde 1’e yakını işveren olarak çalışmakta iken, on beş yıllık sürede bu yapı değişikliğe uğramış, 2000 yılında ücretsiz aile işçisinin payı yüzde 33,75’e gerilemiş, buna karşılık ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışanların payı yüzde 43,52’ye yükselerek ilk sıraya yerleşmiştir. İller arası göç edenlerin işteki durumu Türkiye genelinde çalışanların işteki durumundan farklı bir yapı göstermekte, iller arası göç edenlerin büyük çoğunluğu ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. 1980-2000 döneminde ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak faaliyette bulunanların payı zaman içinde artış göstermiş olmasına karşılık, kendi hesabına çalışanların payında azalış ve ücretsiz aile işçisi olarak çalışanların payında ise çok küçük artışlar gözlenmiştir.



Tablo : 36 - Göç Edenlerin İşteki Durumuna Göre Dağılımı (1995-2000) (12 ve daha yukarı yaş)

Göç Edenlerin İşteki Durumu Ücretli Kendi Ücretsiz Maaşlı veya Hesabına Aile Bilin- Toplam Yevmiyeli İşveren Çalışan İşçisi meyen

Toplam Toplam 3.095.975 2.239.175 57.550 287.098 511.886 266 Erkek 2.234.261 1.808.197 49.593 251.708 124.530 233 Kadın 861.714 430.978 7.957 35.390 387.356 33

Şehirden Şehire Toplam 1.520.895 1.374.189 31.449 76.944 38.092 221 Erkek 1.212.980 1.089.126 28.044 72.801 22.820 189 Kadın 307.915 285.063 3.405 4.143 15.272 32

Köyden Şehire Toplam 426.341 363.259 5.430 29.618 28.021 13 Erkek 359.799 313.199 5.062 28.588 12.938 12 Kadın 66.542 50.060 368 1.030 15.083 1

Şehirden Köye Toplam 922.712 394.537 19.344 157.432 351.368 31 Erkek 538.601 318.991 15.759 131.418 72.402 31 Kadın 384.111 75.546 3.585 26.014 278.966 -

Köyden Köye Toplam 226.027 107.190 1.327 23.104 94.405 1 Erkek 122.881 86.881 728 18.901 16.370 1 Kadın 103.146 20.309 599 4.203 78.035 -

Kaynak : TÜİK (2005). Tablo : 37 - Göç Edenlerin İşteki Durumuna Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)

(12 ve daha yukarı yaş) Göç Edenlerin İşteki Durumu Ücretli Kendi Ücretsiz Maaşlı veya Hesabına Aile Bilin- Toplam Yevmiyeli İşveren Çalışan İşçisi meyen

Toplam Toplam 100,00 72,33 1,86 9,27 16,53 0,01 Erkek 100,00 80,93 2,22 11,27 5,57 0,01 Kadın 100,00 50,01 0,92 4,11 44,95 0,00

Şehirden Şehire Toplam 100,00 90,35 2,07 5,06 2,50 0,01 Erkek 100,00 89,79 2,31 6,00 1,88 0,02 Kadın 100,00 92,58 1,11 1,35 4,96 0,01

Köyden Şehire Toplam 100,00 85,20 1,27 6,95 6,57 0,00 Erkek 100,00 87,05 1,41 7,95 3,60 0,00 Kadın 100,00 75,23 0,55 1,55 22,67 0,00

Şehirden Köye Toplam 100,00 42,76 2,10 17,06 38,08 0,00 Erkek 100,00 59,23 2,93 24,40 13,44 0,01 Kadın 100,00 19,67 0,93 6,77 72,63 0,00

Köyden Köye Toplam 100,00 47,42 0,59 10,22 41,77 0,00 Erkek 100,00 70,70 0,59 15,38 13,32 0,00 Kadın 100,00 19,69 0,58 4,07 75,65 0,00

Kaynak : Tablo 36.



Tablo : 38 - 1980-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun İşteki Durumuna Göre Değişimi (12 ve daha yukarı yaş)

Göç Edenlerin İşteki Durumu Yıllar/

Dönemler Toplam Ücretli Maaşlı

Veya Yevmiyeli İşveren Kendi Hesabına

Çalışan Ücretsiz Aile

İşçisi Bilin-meyen

Türkiye Toplam Nüfusu 1985 20.556.786 6.978.181 192.948 4.662.181 8.721.860 1.616 1990 23.381.893 8.990.727 313.175 5.204.162 8.871.277 2.552 2000 25.997.141 11.314.030 677.316 5.228.491 8.775.012 2.292

Türkiye Toplam Nüfusunun Yüzde Dağılımı 1985 100,00 33,95 0,94 22,68 42,43 0,01 1990 100,00 38,45 1,34 22,26 37,94 0,01 2000 100,00 43,52 2,61 20,11 33,75 0,01

İller Arası Göç Eden Nüfus 1980-1985 1.290.951 973 719 15 309 167 773 133 960 190 1985-1990 1.803.547 1 373 949 26 793 216 605 185 842 358 1995-2000 2.242.616 1 774 890 33 543 163 716 270 232 235

İller Arası Göç Eden Nüfusun Yüzde Dağılımı 1980-1985 100,00 75,43 1,19 13,00 10,38 0,01 1985-1990 100,00 76,18 1,49 12,01 10,30 0,02 1995-2000 100,00 79,14 1,50 7,30 12,05 0,01

Kaynak : Kocaman, T (1998), TÜİK (2005). 5. 1995-2000 Döneminde İller Arası Göç Edenlerin Göç Etme Nedenlerine Göre Durumu Göç edenlerin göç etme nedenlerini belirlemek üzere ilk defa 2000 Genel Nüfus Sayımında soru sorulmuş ve 1995-2000 döneminde iller arası göç etmiş kişilerin göç etme nedenleri ana hatlarıyla tespit edilmiştir. Bu bölümde 1995-2000 döneminde iller arasında göç etmiş kişilerin göç etme nedenlerine göre durumu değerlendirmeye tabi tutulmuştur. 1995-2000 döneminde iller arası göç etmiş olan 4.788.193 kişinin yaklaşık dörtte biri hane halkı fertlerinden birine bağımlı olarak göç ettiklerini ifade etmişlerdir. Göç etme nedenleri arasında, hanehalkı fertlerinden birine bağımlı göç etme nedeninden sonra iş arama/bulma, tayin/atama, eğitim, ve evlilik amaçlı göçler göç olgusunun en önemli nedenlerini oluşturmuştur. Göç edenlerin yüzde 25,67’si hane halkı fertlerinden birine bağımlı göç, yüzde 20,05’i iş arama/bulma, yüzde 13,42’si tayin/atama, yüzde 11,56’sı eğitim, ve yüzde 7,43’ü evlilik gibi nedenlerle başka bir şehire göç ederek ikametlerini değiştirmişlerdir. 2000 Genel Nüfus Sayımının Marmara ve Düzce depremlerinden sonra uygulanmış olması, deprem nedeniyle göç edenlerin payının üzerinde durulması gereken boyutta olmasını ortaya koymuş, göç edenlerin yüzde 3,06’sını oluşturan 146.558 kişi deprem nedeniyle bulunduğu illerden başka illere göç etmişlerdir. Göç edenlerin sadece yüzde 0,65’i 1995-2000 döneminde güvenlik nedeniyle göç ettiklerini bildirmişlerdir. İş arama ve hane halkı fertlerinden birine bağımlı göç nedenlerinden sonra, en büyük paya sahip olan “diğer” nedenle (yüzde 16,88) göç edenlerin göç etme nedeni ayrıntılı olarak elde edilmediği için, bu nedene bağlı göçlere ilişkin ayrıntılı yorum yapılamamaktadır.



İller arası göç edenlerin göç etme nedenleri cinsiyet durumuna göre değerlendirmeye tabi tutulduğunda, hane halkı fertlerinden birine bağımlı olma (yüzde 36,72) nedeninden sonra, kadınların çoğunluğunun evlilik (yüzde 15,91) ve eğitim (yüzde 10,16) nedeniyle göç etmiş olmasına karşılık, erkeklerin çoğunluğu iş arama/iş bulma (yüzde 28,06), tayin/atama (yüzde 16,35) ve eğitim (yüzde 12,66) nedeniyle göç etmişlerdir. Tablo : 39 – İller Arası Göç Eden Nüfusun Göç Etme Nedenlerine Göre Dağılımı (1995-2000) (1)

Göç Eden Nüfus Yüzde Dağılım

Göç Nedenleri Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam

İş Arama/Bulma 753.333 206.639 959.972 28,06 9,83 20,05

Tayin/Atama 439.040 203.317 642.357 16,35 9,67 13,42 Hanehalkı Fertlerinden Birine Bağımlı Göç 456.775 772.314 1.229.089 17,01 36,72 25,67

Eğitim 339 862 213 648 553.510 12,66 10,16 11,56

Evlilik 21.100 334.612 355.712 0,79 15,91 7,43

Deprem 73.374 73.184 146.558 2,73 3,48 3,06

Güvenlik 20.301 10.898 31.199 0,76 0,52 0,65

Diğer 543.879 264.420 808.299 20,26 12,57 16,88

Bilinmeyen 37.371 24.126 61.497 1,39 1,15 1,28

Toplam 2.685.035 2.103.158 4.788.193 100,00 100,00 100,00 Kaynak : TÜİK (2005). (1) İl içinde yerleşim yerleri arasındaki göçler hariçtir.

5.1. Göç Etme Nedenine Göre İllerin Aldığı Göçler Bu bölümde, göç etme nedenlerine göre hangi illerin daha çok göç aldığına ilişkin değerlendirmelere yer verilmiştir. 1995-2000 döneminde her bir göç etme nedenine göre 81 ilin aldığı göçlere ilişkin ekte yer alan tablodan yararlanarak, aşağıda hangi nedenlerle hangi illerin en çok tercih edildiğiyle ilgili değerlendirmeler sadece en çok göç alan 10 il için yapılmıştır. 1995-2000 döneminde iş arama/bulma, tayin/atama, hane halkı fertlerinden birine bağımlı göç, eğitim, evlilik, deprem ve güvenlik nedenleriyle en çok göç edilmiş olan illerin başında İstanbul, Ankara ve İzmir illeri gelmektedir. Bu illerden sonra; -iş arama/bulma nedeniyle Antalya, Bursa, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ, İçel Aydın, -tayin/atama nedeniyle Antalya Bursa, Diyarbakır, Konya, İçel, Adana, Balıkesir, -hane halkı fertlerinden birine bağlı göç nedeniyle Bursa, Antalya, İçel, Kocaeli, Konya, Tekirdağ, Adana,



-eğitim nedeniyle Konya, Bursa, Erzurum, Trabzon, Eskişehir, Isparta, Kütahya, -evlilik nedeniyle Bursa, Kocaeli, Antalya, Adana, İçel, Tekirdağ, Gaziantep, -deprem nedeniyle Trabzon, Antalya, Bursa, Samsun, Konya, Ordu, Giresun, -güvenlik nedeniyle İçel, Van, Diyarbakır, Elazığ, Adana, Bingöl ve Bolu illeri en çok göç alan 10 ildir 5.2. Göç Etme Nedenine Göre İllerin Verdiği Göçler Bu bölümde, göç etme nedenlerine göre hangi illerin daha çok göç verdiğine ilişkin değerlendirmelere yer verilmiştir. 1995-2000 döneminde her bir göç etme nedenine göre 81 ilin verdiği göçlere ilişkin ekte yer alan tablodan yararlanarak, aşağıda hangi nedenlerle hangi illerin en çok göç verdiğiyle ilgili değerlendirmeler sadece en çok göç veren 10 il için yapılmıştır. 1995-2000 döneminde deprem ve güvenlik nedenleri dışında, iş arama/bulma, tayin/atama, hane halkı fertlerinden birine bağımlı olma, eğitim, ve evlilik nedenleriyle en çok İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Samsun illeri göç vermiştir. Bu illerden sonra; -iş arama/bulma nedeniyle Diyarbakır, Şanlıurfa, Ordu, Erzurum, Zonguldak, -tayin/atamada nedeniyle Diyarbakır, Konya, Erzurum, Balıkesir, Malatya, -eğitim nedeniyle İçel, Bursa, Hatay, Konya, Antalya, -evlilik nedeniyle Konya, Ordu, Sivas, Erzurum, Yozgat, -deprem nedeniyle İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Yalova, Bolu, Düzce, Adana, Bursa Afyon, İzmir, -güvenlik nedeniyle İstanbul, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Bingöl, Hakkari, Muş, Tunceli ve Van illeri en çok göç veren 10 ildir.



Tablo : 40 - Göç Etme Nedenlerine Göre En Fazla Göç Alan 10 İlin Aldığı Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)

Göç Etme Nedenleri

Toplam Göç Eden Nüfus Payı

İş Arama - Bulma Tayin - Atama

Hanehalkı Fertlerinden

Birine Bağımlı Göç

Eğitim Evlilik Deprem Güvenlik Diğer Bilinmeyen

En Fazla Göç

Alan 10 İl

Yüzde Pay

En Fazla Göç

Alan 10 İl

Yüzde Pay

En Fazla Göç

Alan 10 İl

Yüzde Pay

En Fazla Göç

Alan 10 İl

Yüzde Pay

En Fazla Göç

Alan 10 İl

Yüzde Pay

En Fazla Göç

Alan 10 İl

Yüzde Pay

En Fazla Göç Alan 10 İl

Yüzde Pay

En Fazla Göç

Alan 10 İl

Yüzde Pay

En Fazla Göç

Alan 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Alan 10 İl

Yüzde Pay

İstanbul 19,23 İstanbul 30,18 İstanbul 8,62 İstanbul 19,51 İstanbul 14,68 İstanbul 28,62 İstanbul 13,14 İstanbul 14,30 İstanbul 14,82 İstanbul 15,44

Ankara 7,88 İzmir 7,35 Ankara 7,96 Ankara 7,89 Ankara 11,56 Ankara 9,26 Ankara 7,54 İçel 6,03 Ankara 6,26 İzmir 7,50

İzmir 6,40 Ankara 6,85 İzmir 6,31 İzmir 6,51 İzmir 5,52 İzmir 6,75 Trabzon 5,31 Van 4,99 İzmir 6,04 Ankara 5,70

Bursa 3,76 Antalya 5,55 Antalya 2,72 Bursa 4,71 Konya 4,07 Bursa 4,05 Antalya 4,57 İzmir 4,41 Antalya 3,02 Antalya 4,09

Antalya 3,59 Bursa 4,36 Bursa 2,65 Antalya 3,74 Bursa 3,31 Kocaeli 3,46 İzmir 4,08 Diyarbakır 4,09 Bursa 2,79 Adana 2,36

Kocaeli 2,49 Kocaeli 3,24 Diyarbakır 2,41 İçel 3,19 Erzurum 2,89 Antalya 2,89 Bursa 4,08 Ankara 3,82 İçel 2,34 İçel 2,15

İçel 2,46 Muğla 2,64 Konya 2,35 Kocaeli 2,70 Trabzon 2,46 Adana 2,41 Samsun 2,82 Elazığ 3,41 Balıkesir 2,34 Diyarbakır 2,07

Konya 2,24 Tekirdağ 2,53 İçel 2,17 Konya 2,42 Eskişehir 2,41 İçel 1,97 Konya 2,75 Adana 3,26 Kocaeli 2,18 Bursa 2,06

Adana 1,94 İçel 2,25 Adana 2,09 Tekirdağ 2,27 Isparta 2,13 Tekirdağ 1,70 Ordu 2,51 Bingöl 3,02 Tekirdağ 2,04 Aydın 1,99

Tekirdağ 1,85 Aydın 1,94 Balıkesir 1,97 Adana 2,25 Kütahya 2,01 Gaziantep 1,57 Giresun 2,44 Bolu 2,78 Manisa 1,94 Kocaeli 1,97 10 İl Toplamı 51,84

10 İl Toplamı 66,89





























Kaynak: Ek Tablo 16.



Tablo : 41 - Göç Etme Nedenlerine Göre En Fazla Göç Veren 10 ilin Verdiği Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)


Toplam Göç Eden Nüfus Payı İş Arama - Bulma Tayin - Atama


Birine Bağımlı Göç

Eğitim Evlilik Deprem Güvenlik Diğer Bilinmeyen

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

En Fazla Göç

Veren 10 İl Yüzde

İstanbul 10,72 İstanbul 6,88 Ankara 9,76 İstanbul 9,71 İstanbul 8,26 İstanbul 7,35 İstanbul 30,95 İstanbul 9,40 İstanbul 19,06 İstanbul 11,68

Ankara 5,98 Ankara 4,17 İstanbul 7,28 Ankara 5,62 Ankara 6,33 Ankara 4,73 Kocaeli 28,67 Diyarbakır 7,92 Ankara 7,20 Ankara 5,19

İzmir 3,88 Samsun 3,14 İzmir 4,41 İzmir 3,50 İzmir 5,34 İzmir 3,25 Sakarya 15,67 Mardin 6,24 İzmir 4,96 İzmir 3,55

Adana 2,78 İzmir 3,10 Diyarbakır 2,78 Diyarbakır 2,88 Adana 3,62 Samsun 2,91 Yalova 6,80 Siirt 4,43 Adana 2,80 Adana 2,79

Kocaeli 2,49 Diyarbakır 2,96 Konya 2,69 Adana 2,62 İçel 3,37 Adana 2,64 Bolu 4,69 Bingöl 4,41 Bursa 2,43 Şanlıurfa 2,76

Samsun 2,32 Şanlıurfa 2,84 Adana 2,54 Erzurum 2,56 Bursa 2,92 Konya 2,58 Düzce 4,04 Hakkari 4,33 Antalya 2,24 Diyarbakır 2,31

Diyarbakır 2,32 Adana 2,76 Erzurum 2,40 Şanlıurfa 2,31 Hatay 2,66 Ordu 2,28 Adana 2,57 Şırnak 3,84 Konya 2,09 Konya 2,20

Konya 2,18 Ordu 2,40 Samsun 2,03 Samsun 2,21 Konya 2,62 Sivas 2,24 Bursa 1,71 Muş 3,66 İçel 2,01 Samsun 2,15

İçel 2,08 Erzurum 2,15 Balıkesir 2,01 Konya 2,11 Antalya 2,62 Erzurum 2,12 Afyon 0,84 Tunceli 3,33 Kocaeli 1,95 İçel 2,15

Erzurum 2,03 Zonguldak 2,13 Malatya 1,90 İçel 2,01 Samsun 2,49 Yozgat 1,98 İzmir 0,53 Van 3,05 Diyarbakır 1,87 Mardin 2,05 10 İl Toplamı 36,78

































5.3. İllerin Aldığı Göçün Göç Etme Nedenlerine Göre Dağılımı

Bu bölümde, en fazla göç alan illerin hangi nedenlerden dolayı göç aldığına ilişkin değerlendirmelere yer verilecektir. 1995-2000 döneminde 81 ilin her birine hangi nedenlerle göç edildiğine ilişkin ekte yer alan tablodan yararlanarak, aşağıda sadece en çok göç alan 10 ilin hangi nedenlerle tercih edildiğine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. En fazla göç alan illerin hangi nedenlerden dolayı göç aldığına ilişkin yapılan değerlendirmelere göre, hane halkı fertlerinden birine bağımlı olarak göç etme nedeni hariç tutulduğunda, 1995-2000 döneminde en fazla göç alan illerin başında gelen İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Kocaeli, İçel, Konya, Adana ve Tekirdağ illerine iş arama/bulma nedeniyle göç edilmiş olan illerdir. İş bulma/arama nedeninden sonra İzmir, Antalya, İçel ve Adana illerine tayin/atama, İstanbul ve Kocaeli illeri evlilik, Ankara, Bursa ve Konya illeri eğitim nedeniyle göç alan iller olmuştur. Bu dönemde en fazla göç alan illere deprem ve güvenlik nedeniyle göç edenlerin payı oldukça düşük kalmıştır. Tablo : 42 - En fazla Göç Alan 10 İlin Göç Etme Nedenlerine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)


İller

Toplam Göç Eden

Nüfus

İş Arama / Bulma

Tayin / Atama

Hanehalkı Fertlerinden Birine

Bağımlı Göç Eğitim Evlilik Deprem Güvenlik Diğer Bilin- meyen

İstanbul 100,00 31,46 6,01 26,04 8,82 11,05 2,09 0,48 13,00 1,03 Ankara 100,00 17,43 13,56 25,73 16,96 8,73 2,93 0,32 13,42 0,93 İzmir 100,00 23,02 13,22 26,13 9,97 7,84 1,95 0,45 15,92 1,51 Bursa 100,00 23,25 9,46 32,13 10,18 8,00 3,32 0,45 12,51 0,70 Antalya 100,00 30,99 10,14 26,70 6,23 5,99 3,90 0,39 14,21 1,46 Kocaeli 100,00 26,09 8,69 27,80 8,04 10,32 2,82 0,47 14,76 1,02 İçel 100,00 18,35 11,83 33,29 8,93 5,93 2,90 1,59 16,04 1,12 Konya 100,00 13,64 14,04 27,68 21,00 4,60 3,75 0,50 13,76 1,04 Adana 100,00 19,05 14,49 29,78 9,25 9,25 1,09 1,10 14,43 1,56 Tekirdağ 100,00 27,37 8,39 31,43 3,78 6,83 2,17 0,29 18,58 1,17 Kaynak: Ek Tablo 17. 5.4. İllerin Verdiği Göçün Göç Etme Nedenlerine Göre Dağılımı Bu bölümde, en fazla göç veren illerin hangi nedenlerden dolayı göç verdiğine ilişkin değerlendirmelere yer verilecektir. 1995-2000 döneminde 81 ilin her birinden hangi nedenlerle göç edildiğine ilişkin ekte yer alan tablodan yararlanarak, aşağıda sadece en fazla göç veren 10 ilden hangi nedenlerle göç edildiğine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. En fazla göç alan illerin hangi nedenlerden dolayı göç verdiğine ilişkin değerlendirmelere göre, hane halkı fertlerinden birine bağımlı olarak göç etme nedeni hariç tutulduğunda, 1995-2000 döneminde en fazla göç veren illerin başında gelen Ankara ve Kocaeli illeri hariç, İstanbul, İzmir, Adana, Samsun, Diyarbakır, Konya, İçel ve Erzurum illerinden iş arama/bulma nedeniyle göç edenler ilk sırada yer almaktadır. Ankara’dan göç edenlerin tayin/atama, Kocaeli’nden göç edenlerin ise deprem, göç etme nedenlerinin başındadır. İkinci nedenle en çok göç veren illere gelince, Kocaeli ili iş arama/bulma, İstanbul, Diyarbakır, Konya ve Erzurum illeri tayin atama, İzmir, Adana, Samsun ve İçel illeri eğitim, Ankara, Kocaeli illeri iş arama/bulma, nedeniyle göç veren iller olmuşlardır. Bu dönemde en fazla göç veren illerden Kocaeli ve İstanbul illeri hariç, diğer en fazla göç veren illerden deprem ve güvenlik nedeniyle göç edenlerin payı oldukça düşük kalmıştır.



Tablo : 43 - En fazla Göç Veren 10 İlin Göç Etme Nedenlerine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)


İller

Toplam Göç Eden

Nüfus

İş Arama / Bulma

Tayin / Atama


Birine Bağımlı Göç Eğitim Evlilik Deprem Güvenlik Diğer

Bilin- meyen

İstanbul 100,00 12,86 9,11 23,23 8,90 5,09 8,83 0,57 30,00 1,40 Ankara 100,00 13,98 21,90 24,14 12,24 5,88 0,12 0,28 20,34 1,11 İzmir 100,00 15,98 15,23 23,09 15,90 6,21 0,42 0,44 21,56 1,17 Adana 100,00 19,87 12,23 24,17 15,03 7,04 2,83 0,53 17,01 1,29 Kocaeli 100,00 9,18 9,01 18,55 7,76 5,81 35,28 0,27 13,26 0,87 Samsun 100,00 27,06 11,72 24,44 12,40 9,31 0,08 0,25 13,54 1,19 Diyarbakır 100,00 25,58 16,10 31,93 4,96 4,31 0,03 2,23 13,58 1,28 Konya 100,00 18,27 16,56 24,76 13,90 8,77 0,04 0,25 16,15 1,29 İçel 100,00 20,49 11,09 24,81 18,77 6,56 0,14 0,46 16,34 1,33 Erzurum 100,00 21,25 15,82 32,31 7,85 7,76 0,16 0,58 13,02 1,24

Kaynak: Ek Tablo 20. 6. Daimi İkametgah ve Doğum Yerlerine Göre İl Nüfusları Doğduğu yerin dışında yaşayan nüfusun boyutları ile, göç eden nüfusun boyutları arasında yakın ilişkinin bulunması nedeniyle nüfusun doğum yerleri ve daimi ikamet ettiği yerler bakımından analiz edilmesi de göçün yoğunlaştığı yerleşim birimlerinin nereler olduğunun bilinmesi bakımından önemli olmaktadır. Bu bölümde, doğduğu ilde ve doğduğu ilden başka bir ilde yaşayan nüfusun 2000 yılı itibarıyla daimi ikamet durumuna göre değerlendirilmesi yapılmıştır. Türkiye’de, 2000 yılında nüfusun yüzde 72,2’si doğduğu ilde, yüzde 27,8’i ise doğduğu ilin dışında, diğer bir deyimle nüfusun dörtte birinden fazlası doğduğu ilin dışındaki bir ilde yaşamaktadır. İl nüfuslarının doğum yerleri ve daimi ikamet ettiği yerlere göre dökümünün yapıldığı ekteki tablodan yararlanarak 81 il yerine, doğduğu ilde ikamet edenler ile doğduğu ilden başka ilde ikamet edenlerin en fazla ve en az olduğu sadece 10 ilin durumu aşağıda mukayeseli olarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur. 6.1. Doğduğu İlde İkamet Edenlerin Durumu Doğduğu ilde ikamet eden nüfusun ilin toplam nüfusu içindeki payının büyüklüğü itibarıyla iller sıralandığında, doğduğu ilde ikamet eden nüfusun en fazla olduğu illerin başında Şanlıurfa gelmektedir. Dolayısıyla da doğduğu ilin dışında yaşayanların (başka il doğumluların) en az olduğu il de Şanlıurfa ili olmaktadır. Şöyle ki, Şanlıurfa’da ikamet edenlerin yüzde 94,9’u bu ilde doğmuş olan kişilerden ve sadece yüzde 5,1’i başka illerde doğmuş olan kişilerden oluşmuştur. Bu ili, Afyon ili hariç, çoğunluğu doğu bölgelerinde olan Adıyaman, Ordu, Muş, Kahramanmaraş, Ağrı, Mardin, Çorum, ve Bingöl illeri takip etmektedir. Bu illerde ikamet edenlerin yüzde 92-94,8’i bu illerde doğmuş olanlardan oluşmaktadır. Doğduğu ilde ikamet eden nüfusun en fazla olduğu illerin başında gelen bu 10 il, aksine doğduğu ilin dışında yaşayanların en az olduğu (yüzde 5,2- 8) iller durumunda bulunmaktadır.



6.2. Doğduğu İlden Başka İlde İkamet Edenlerin Durumu Başka İl Doğumluların En Fazla ve En Az İkamet Ettiği İller İlin toplam nüfusu içinde, başka il doğumluların payının en yüksek olduğu 10 il arasında Yalova ili başta gelmektedir. Bu ilde ikamet edenlerin yüzde 63,4’ü Yalova dışında doğmuş olanlardır. Dolayısıyla da doğduğu ilde yaşayanların en az olduğu il de bu il olmaktadır. Bu ilde ikamet edenlerin yüzde 36,6’sı Yalova’da doğmuş olan kişilerdir. Bu ilde ikamet edenler içinde, başka il doğumlular arasında İstanbul (yüzde 6,35), Bursa (yüzde 6,24), Kocaeli (yüzde 5,85) ve yurt dışı (yüzde 5,35) doğumlu olanlar en yüksek paya sahip olanlardır (TÜİK 2005). Yalova ilinden sonra, İstanbul, Kocaeli, İzmir, Ankara, Tekirdağ, Bursa, Antalya, Bilecik ve İçel illeri, başka ilde doğmuş olanların en fazla olduğu illerdir. Bu illerde ikamet edenlerin en yüksek yüzde 61,5 ve en düşük yüzde 31,8’i bu iller dışında doğmuş olan kişilerden oluşmuştur. Görüldüğü gibi önceki bölümlerde en fazla göç alan yerleşim yerleri olarak tespit edilmiş olan illerde yaşayanlar içinde başka illerde doğanların payı oldukça yüksektir. Başka il doğumluların en fazla olduğu illerin başında gelen bu iller aksine doğduğu ilde yaşayanların en az olduğu iller durumunda bulunmaktadır. Doğduğu İlden Başka İllerde İkamet Edenleri En Fazla ve En Az Olduğu İller Doğduğu ilden başka ilde ikamet eden nüfusun, o ilde doğan nüfus içindeki payının büyüklüğü itibarıyla iller sıralandığında, doğduğu ilden başka illerde ikamet edenlerin en fazla olduğu illerin başında Tunceli ili gelmektedir. Tunceli doğumluların yüzde 30,10’u Tunceli’de ikamet etmekte iken, yüzde 69,9’u Tunceli’de doğup başka illerde ikamet etmektedir. Tunceli’de doğup başka illerde ikamet edenler içinde Tunceli doğumluların en fazla olduğu illerin başında yüzde 25,28’lik payla İstanbul gelmekte, bu ili yüzde 10,08’lik payla Elazığ, yüzde 6,94’lük payla İzmir ve yüzde 4,18’lik payla Bursa illeri takip etmektedir (TÜİK 2005). Tunceli ilinden sonra, doğduğu ilden başka illerde ikamet edenlerin en fazla olduğu Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesinde yer alan Ardahan, Bayburt, Kars, Sinop, Gümüşhane, Erzincan, Artvin, Kastamonu ve Çankırı illeridir. Bu ilde doğanların yarıdan fazlası başka illerde ikamet etmektedir. Doğduğu ilden başka illerde ikamet edenlerin en az olduğu illerin başında Antalya ili gelmektedir. Antalya doğumluların sadece yüzde 8,5’i başka illerde yaşamaktadır. Antalya ilinden sonra, doğduğu ilden başka illerde ikamet edenlerin en az olduğu Bursa, İstanbul, İzmir, İçel, Muğla, Hakkari, Hatay, Gaziantep ve Konya illeridir. Bu illerde doğmuş olanların sadece en düşük yüzde 11,8 ve en yüksek yüzde 16,8’i başka illerde ikamet etmektedir.



Tablo : 44 - Doğduğu İlde ve Doğduğu İlden Başka İllerde İkamet Eden Nüfus Paylarının Büyüklüklerine Göre İllerin Sıralı Dağılımı (2000)

Doğduğu İlde İkamet Edenlerin En Fazla Olduğu 10 İl

Başka İl Doğumluların En Fazla İkamet Ettiği 10 İl

Doğduğu İlden Başka İllerde İkamet Edenlerin En Fazla Olduğu 10 İl

İller Nüfus Yüzde

Pay (1) İller Nüfus Yüzde Pay (2) İller Nüfus (3)

Yüzde Pay (4)

Şanlıurfa 1.391.817 94,9 Yalova 102.508 63,4 Tunceli 164.720 69,9

Adıyaman 605.002 94,8 İstanbul 6.129.319 61,5 Ardahan 215.369 63,8

Ordu 848.033 94,3 Kocaeli 636.476 53,5 Bayburt 117.901 57,2

Muş 430.741 94,3 İzmir 1.571.919 47,1 Kars 372.144 56,3

K.maraş 951.252 93,8 Ankara 1.804.845 45,8 Sinop 246.725 54,9

Ağrı 501.677 93,8 Tekirdağ 264.692 43,6 Gümüşhane 188.177 52,5

Mardin 666.948 93,6 Bursa 889.990 41,9 Erzincan 267.062 51,9

Çorum 563.951 92,7 Antalya 582.630 36,4 Artvin 177.920 51,3

Afyon 749.894 92,4 Bilecik 64.036 33,0 Kastamonu 347.517 50,6

Bingöl 232.574 92,0 İçel 528.312 31,8 Çankırı 229.175 49,9

Doğduğu İlde İkamet Edenlerin En Az Olduğu 10 İl

Başka İl Doğumluların En Az İkamet Ettiği 10 İl

Doğduğu İlden Başka İllerde İkamet Edenlerin En Az Olduğu 10 İl


Pay (1) İller Nüfus Yüzde Pay (2) İller Nüfus (3)

Yüzde Pay (4)

Yalova 59.187 36,6 Şanlıurfa 75.095 5,1 Antalya 94.762 8,5

İstanbul 3.839.124 38,5 Adıyaman 32.868 5,2 Bursa 164.653 11,8

Kocaeli 553.462 46,5 Ordu 51.572 5,7 İstanbul 518.101 11,9

İzmir 1.767.412 52,9 Muş 26.277 5,7 İzmir 241.641 12,0

Ankara 2.132.338 54,2 K.maraş 62.534 6,2 İçel 165.001 12,7

Tekirdağ 342.418 56,4 Ağrı 33.031 6,2 Muğla 74.343 12,9

Bursa 1.236.597 58,1 Mardin 45.820 6,4 Hakkari 33.590 14,0

Antalya 1.018.594 63,6 Çorum 44.086 7,3 Hatay 180.030 14,2

Bilecik 130.153 67,0 Afyon 62.062 7,6 Gaziantep 182.386 15,1

İçel 1.131.528 68,2 Bingöl 20.112 8,0 Konya 395.195 16,8

Bilinmeyen 0 0 Bilinmeyen 0 0 Bilinmeyen 16.485 0

Toplam 48.814.107 72,2 Toplam 18.752.504 27,8 Toplam 17.673.691 26,6 Kaynak: Ek Tablo 22.

(1) Doğduğu ilde ikamet edenlerin, ikamet ettiği ilin toplam nüfusuna oranı.

(2) Başka ilde doğanların, ikamet ettiği ilin toplam nüfusuna oranı.

(3) Yurt dışında doğan 1.078.813 kişi kapsanmamıştır.

(4) Doğduğu ilden başka ilde ikamet edenlerin, o ilde doğan toplam nüfusa oranı.



7. Genel Değerlendirme ve Sonuç 7.1. Genel Değerlendirme

Nüfus Yapısı ve Kentleşme

Yirminci yüzyılın ortalarında başlayan ve 1960’lı yıllarda artarak günümüze kadar devam eden ekonomik ve sosyal alandaki gelişmelere paralel olarak, demografik yapıda ve nüfusun mekansal dağılımında kayda değer değişimler olmuştur. 1960’lı yıllardan itibaren, nüfus artış hızı yavaşlamış, 1990-2000 döneminde Türkiye nüfusu yılda ortalama yüzde 1,83 artış göstererek 67,8 milyona yükselmiş ve 1945 yılından sonra ilk kez nüfus artış hızı yüzde 2’nin altına inmiştir. Türkiye toplam nüfus artış hızındaki azalışa paralel olarak da kentleşme hızı zaman içinde azalmış, 1975-1980 döneminde yüzde 5,22 olan kentleşme hızı 2000 yılında yüzde 2,89’a gerilemiş, toplam nüfusun yüzde 57’sini oluşturan 38,7 milyon kişi kentlerde yaşamaya başlamıştır.

İstanbul, Ankara ve İzmir illeri nüfusu en fazla olan iller arasında 1970-2000 döneminde ilk üç sırayı hiçbir zaman diğer illere bırakmamış, nüfus büyüklüğü bakımından bu üç ili Konya, Adana, Bursa ve Antalya illeri takip etmiş, 1990 yılından sonra İçel, Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri bu grupta yer almaya başlamıştır. Nüfus artış hızı azalan illerin sayısında artışlar gözlenmiş, 1995-2000 döneminde 81 ilden Antalya, Şanlıurfa ve İstanbul nüfus artış hızı en yüksek olan iller arasında ilk üç sırada yer alırken, 15 ilin nüfus artış hızı azalan bir eğilim göstermiştir. Nüfus artış hızı azalan 15 ilin başında Tunceli ve Ardahan illeri yer almıştır.

İstatistiki Bölge Birimleri Düzey 2 ve Düzey 1 bölge sınıflandırmalarına göre hem nüfusunun, hem de nüfus artış hızının büyüklüğü bakımından İstanbul Alt Bölgesi ve İstanbul Bölgesi 2000 yılında ilk sırada yer alırken, Kastamonu Alt Bölgesi Düzey 2 ve Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi Düzey 1 sınıflamasına göre son sırada yer almıştır.

Türkiye Genelinde İç Göçler

Yirminci yüzyılın son çeyreğinde Türkiye genelinde toplam nüfus içinde göç eden nüfusun payında artan bir eğilim gözlenmiştir. 1975-1980 döneminde toplam nüfusun yüzde 9,3’ünü oluşturan 3,6 milyon kişi göç etmiş iken, 1995-2000 döneminde nüfusun yüzde 11’ini teşkil eden 6,7 milyon kişi göç etmiştir. Toplam göçler içinde iller arası göç edenlerin payının azaldığı, il içi yerleşim yerleri arasında göç edenlerin payının arttığı gözlenmiştir. 1975-2000 döneminde toplam göçler içinde iller arasında göç edenlerin payı 75,3’den yüzde 71,5’e gerilemiş, il içi yerleşim yerleri arasında göç edenlerin payı da yüzde 24,7’den yüzde 28,5’e çıkmıştır. 1965-2000 döneminde yılda 2,7 ile 4,8 milyon kişi arasında olmak üzere, bu dönemde toplam 21,1 milyon kişi iller arasında ikametgahlarını değiştirmiştir. Kırdan kente göçlerin daha fazla olduğu şeklinde bir görüş hakim olmasına rağmen, 1975-2000 dönemindeki göçlerin yarıdan fazlası şehirden şehire göçler şeklinde olmuştur. Türkiye genelinde ve yerleşim yerleri arasında göç eden erkeklerin payı kadınlardan daha fazladır. Diğer bir deyişle erkekler kadınlardan daha fazla göç etmiştir.



1965-1970 döneminde 67 ilden 20’sinin, 1970-1975 döneminde 24’ünün, 1975-1980 döneminde 18’inin ve 1980-1985 döneminde 19’unun, 1985-1990 döneminde 73 ilden 20’sinin ve 1995-2000 döneminde ise 81 ilden 23’ünün iller arası net göç hızları pozitiftir. Otuz beş yıllık sürede iller arası net göç hızları pozitif olan bu illerin tamamına yakını Türkiye’nin batısında yer almaktadır. Otuz beş yıllık sürede iller arası net göç hızları negatif olan illerin büyük çoğunluğu ise Türkiye’nin orta ile doğusundaki bölgelerde yer almaktadır. Yirmi beş yıllık dönemde İstanbul ve İzmir illeri, verdiği göçten daha fazla göç alan iller arasında ilk sıralarda yer almış, bu dönemde, sıraları değişmekle birlikte Bursa, Kocaeli, Ankara, Antalya illeri de net göç eden nüfusu en fazla olan iller arasında yer almıştır. Buna karşılık, 1995-2000 döneminde Samsun, Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri aldığı göçten daha fazla göç veren illerin başında gelmektedir.

1975-2000 döneminde, illerin kendi sınırları içindeki yerleşim yerleri arasındaki göçler dahil edilmeden illerin aldığı göç hızı en yüksek olan illerin büyük çoğunluğu batı bölgelerinde bulunmaktadır. 1975-1990 döneminde Kocaeli ve İstanbul illeri aldığı göç hızlarının büyüklüğü itibarıyla ilk iki sırada iken, 1995-2000 döneminde ise bu iki ilin yerini Tunceli ve Tekirdağ illeri almıştır.

1975-2000 döneminde, illerin kendi sınırları içindeki yerleşim yerleri arasındaki göç dahil edilmeden illerin aldığı göç hızı en düşük olan iller genellikle doğu bölgelerinde bulunmaktadır. 1975-2000 döneminde, sıraları faklılık göstermekle birlikte, Ordu ve Tokat illeri aldığı göç hızı en düşük iller arasında ilk sıralarda mutlaka yer almıştır.

1975-2000 döneminde, illerin kendi sınırları içindeki yerleşim yerleri arasındaki göç dahil edilmeden illerin verdiği göç hızı en yüksek olan iller genellikle doğu bölgelerinde yer almaktadır. 1975-2000 döneminde Kars ve Tunceli ilinin yanında Artvin ili verdiği göç hızı en yüksek iller arasında ilk sıralarda mutlaka yer almıştır. 1975-2000 döneminde verdiği göç hızı en düşük olan iller genellikle batı bölgelerinde yer almaktadır. 1975-1985 dönemlerinde Antalya ili verdiği göç hızı en düşük iller arasında ilk sırada yer alırken, bu il 1985-2000 dönemlerinde yerini Bursa iline bırakmıştır. Bu ilin dışında Manisa ve Muğla illeri verdiği göç hızı en düşük iller arasında mutlaka yer almıştır. Göçlerin Türkiye’nin doğusunda yer alan bölgelerden, sosyo-ekonomik bakımdan daha gelişmiş batı bölgelerine doğru yöneldiği gözlenmektedir. 12 bölgeli Düzey 1 İstatistiki Bölge Birimlerinden İstanbul ve Batı Marmara Bölgeleri net göç hızı pozitif olan bölgelerin başında, Batı Karadeniz ve Kuzeydoğu Anadolu Bölgeleri de net göç hızı negatif olan bölgelerin başında gelmektedir. Nüfus büyüklüğü itibarıyla en fazla göç alan İstanbul Bölgesi, 1995-2000 döneminde aldığı göçün yüzde 19,87’sini Batı Karadeniz Bölgesinden, Ege Bölgesi aldığı göçün yüzde 16,26’sını Güneydoğu Anadolu Bölgesinden, Batı Marmara Bölgesi aldığı göçün yüzde 28,02’sini İstanbul Bölgesinden ve Doğu Marmara Bölgesi de aldığı göçün yüzde 18,20’sini İstanbul Bölgesinden almıştır. Aldığı ve verdiği nüfus büyüklüğü bakımından üst sıralarda yer alan Akdeniz Bölgesi, en fazla göçü Güneydoğu Anadolu Bölgesinden alırken, en fazla göçü İstanbul Bölgesine vermiştir.



Göç Edenlerin Sosyo-Ekonomik Nitelikleri

Ülkemizde göçlerin büyük çoğunluğu orta yaşlarda yoğunlaşmakta, buna karşılık, genç ve yaşlı nüfus göçü çok az olmaktadır. 1995-2000 döneminde göç etmiş genç ve orta yaş gruplarında olan erkeklerin payının kadınlarınkine nazaran daha fazla olmasına karşılık, göç etmiş ileri yaşlardaki kadınların payının erkeklerinkinden fazla olduğu görülmektedir. 1995-2000 döneminde, iller arasında göç edenler içinde hiç evlenmemiş ve boşanmış olanlar daha fazla göç etmektedir. Göç edenler arasında hiç evlenmemiş erkekler ve evli kadınlar iller arasında daha fazla göç etmişlerdir. 1995-2000 döneminde göç edenlerin okuma yazma oranları, Türkiye geneline ait oranlardan daha yüksektir. Göç edenlerin yüzde 92,86 gibi büyük bir kısmı okuma yazma bilmesine karşılık, sadece yüzde 7,13’ü okuma yazma bilmemektedir. Türkiye genelinde ise, 6 ve daha yukarı yaşlardaki nüfusun 2000 yılında yüzde 87,32’si okuma yazma bilmektedir. Eğitim görmüş olanlardan özellikle ilk okuldan mezun olmuş kişiler daha fazla göç etmektedir. Genel bir ifadeyle, göç etmiş kişiler arasında, köyden şehire ve köyden köye göç etmiş kişilere nazaran, şehirden şehire ve şehirden köye, daha çok eğitim seviyesi yüksek olan kişiler göç etmişlerdir. Göç etmiş erkeklerin kadınlara göre eğitim seviyesi daha yüksektir ve yerleşim yerlerinde de benzer durum söz konusudur. 1995-2000 döneminde göç eden erkekler kadınlara nazaran daha fazla istihdam imkanı bulmasına karşılık, daha fazla erkek işsiz kalmıştır. Ancak, göç eden işgücüne dahil hem erkeklerden hem de kadınlardan işsiz kalanların oranı ülke ortalamasından düşüktür. 1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaşlarda göç etmiş kişilerin yüzde 57,87’si işgücüne (istihdam+işsiz) dahil iken, yüzde 42,13’ü işgücüne dahil değildir. İşgücüne dahil olmayan göç etmiş kadınların payı erkeklere nazaran çok yüksektir. İşgücünde olmayan erkeklerin büyük çoğunluğunu öğrenciler ve emekliler teşkil etmektedir. İşgücünde olmayan kadınların da doğal olarak büyük çoğunluğu ev kadınları ve öğrencidir.

1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaştaki göç etmiş kişilerin büyük çoğunluğu hizmetler ile ilgili ekonomik faaliyetlerde bulunmaktadır. Göç etmiş kişilerin yüzde 61,06’sı hizmetler, yüzde 14,79’u sanayi ve yüzde 24,15’i ziraat, ormancılık, balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda faaliyette bulunmaktadır. Göç etmiş kişilerden ekonomik faaliyette bulunan erkeklerin payı kadınların payının çok üstündedir. 1980-2000 döneminde iller arası göç etmiş olan kişilerin de büyük çoğunluğu hizmetlerle ilgili alanlarda ekonomik faaliyette bulunmaktadır. Bu dönemde ekonomik faaliyet alanları arasında, sadece hizmetlerde faaliyet gösterenlerin payı artmakta, sanayide faaliyet gösterenlerin payı azalmakta, ziraat, ormancılık balıkçılık ve avcılıkla ilgili alanlarda faaliyette bulunanların payında ise önemli bir değişiklik olmamaktadır. 1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaştaki göç etmiş kişilerin yaptığı işe göre durumu incelendiğinde, yaklaşık üçte biri tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanlar ve ulaştırma makinaları kullananlardır. Göç etmiş olan erkeklerin çoğunluğu (yüzde 41,73) tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışmakta ve ulaştırma makinaları kullanmakta iken, kadınlar çoğunluğu ise (yüzde 52,60) daha çok tarım, hayvancılık, ormancılık balıkçılık ve



avcılık işlerinde çalışmaktadır. Şehirlere göç edenlerin çoğunluğu tarım dışı faaliyetlerde, köye göç edenlerin büyük çoğunluğu da tarımsal faaliyetlerde çalışmaktadır. 1995-2000 döneminde 12 ve daha yukarı yaştaki göç etmiş kişilerin büyük çoğunluğu ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Göç etmiş erkeklerin yüzde 80,93’ü, kadınların ise yüzde 50,01’i ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Erkeklerin sadece yüzde 5,57’si ücretsiz aile işçisi olarak faaliyette bulunmakta iken, kadınların yüzde 44,95’i ücretsiz aile işçisi olarak faaliyette bulunmaktadırlar. Şehire göç edenlerin büyük bölümü ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Köye göç edenlerden ise, ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışanlar ile ücretsiz aile işçisi olarak çalışanların payları birbirine çok yakındır. 1980-2000 döneminde iller arası göç etmiş olan kişilerin büyük çoğunluğu ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Bu alanda faaliyette bulunanların payı zaman içinde artış göstermesine karşın, kendi hesabına çalışanların payında azalış ve ücretsiz aile işçisi olarak çalışanların payında ise çok küçük artışlar gözlenmiştir. 1995-2000 Döneminde İller Arası Göç Eden Nüfusun Göç Etme Nedenlerine Göre Durumu

Göç etme nedenleri arasında, hane halkı fertlerinden birine bağımlı göç nedeninden sonra iş arama/bulma, tayin/atama, eğitim, ve evlilik amaçlı göçler göç olgusunun en önemli nedenlerini oluşturmuştur. Göç edenlerin yüzde 25,67’si hane halkı fertlerinden birine bağımlı göç, yüzde 20,05’i iş arama/bulma, yüzde 13,42’si tayin/atama, yüzde 11,56’sı eğitim, yüzde 7,43’ü evlilik, yüzde 3,06’sı deprem ve sadece yüzde 0,65’i güvenlik nedenleriyle başka bir ile göç ederek ikametlerinde değişiklik yapmışlardır. Göç etmiş olan kadınların çoğunluğu evlilik ve eğitim nedeniyle göç etmiş olmasına karşılık, erkeklerin çoğunluğu iş arama/iş bulma, tayin/atama ve eğitim nedeniyle göç etmişlerdir. Göç etme nedenlerine göre hangi illerin daha çok göç aldığına ilişkin değerlendirmelere göre, 1995-2000 döneminde iş arama/bulma, tayin/atama, hane halkı fertlerinden birine bağımlı göç, eğitim, evlilik, deprem ve güvenlik nedenleriyle en çok göç alan illerin başında veya arasında İstanbul, Ankara ve İzmir illeri yer almaktadır. Göç etme nedenlerine göre hangi illerin daha çok göç verdiğine ilişkin değerlendirmelere göre ise, 1995-2000 döneminde deprem ve güvenlik nedenleri dışında, iş arama/bulma, tayin/atama, hane halkı fertlerinden birine bağımlı olma, eğitim ve evlilik nedenleriyle en çok göç vermiş olan illerin başında veya arasında İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Samsun illeri yer almaktadır. Deprem nedeniyle en çok göç veren illerin başında İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Yalova, Bolu, Düzce,Adana, Bursa, Afyon, İzmir illeri ve güvenlik nedeniyle en çok göç veren illerin başında İstanbul, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Bingöl, Hakkari, Muş, Tunceli ve Van illeri gelmektedir. Hane halkı fertlerinden birine bağımlı olarak göç etme nedeni hariç tutulduğunda, 1995-2000 döneminde en fazla göç alan illerin başında gelen İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Kocaeli, İçel, Konya, Adana ve Tekirdağ illerine iş arama/bulma nedeniyle göç edilmiş olan illerdir. İş bulma/arama nedeninden sonra İzmir, Antalya, İçel ve Adana illerine tayin/atama, İstanbul ve Kocaeli evlilik, Ankara, Bursa ve Konya illeri eğitim



nedeniyle göç alan iller olmuştur. Bu dönemde en fazla göç edilen illere deprem ve güvenlik nedeniyle göç edenlerin payı oldukça düşük kalmıştır. Hane halkı fertlerinden birine bağımlı olarak göç etme nedeni hariç tutulduğunda, 1995-2000 döneminde en fazla göç veren illerin başında gelen Ankara ve Kocaeli illeri hariç, İstanbul, İzmir, Adana, Samsun, Diyarbakır, Konya, İçel ve Erzurum illerinden iş arama/bulma nedeniyle göç edenler ilk sırada yer almaktadır. Ankara’dan göç edenlerin tayin/atama, Kocaeli’nden göç edenlerin ise deprem göç etme nedenlerinin başındadır. Bu dönemde en fazla göç veren illerden Kocaeli ve İstanbul illeri hariç, en fazla göç veren diğer illerden deprem ve güvenlik nedeniyle göç edenlerin payı oldukça düşük kalmıştır. Daimi İkametgah ve Doğum Yerlerine Göre İl Nüfusları

Türkiye’de bu yüzyılın ortasından itibaren nüfusun, sosyal ve ekonomik fırsatların daha yoğun olduğu yerlere doğru yönelmesi sonucunda, kişiler doğduğu illerin dışındaki bir ilde yaşamaya başlamışlardır. 2000 yılında nüfusun yüzde 72,2’si doğduğu ilde, yüzde 27,8’i ise doğduğu ilin dışında, diğer bir deyişle nüfusun dörtte birinden fazlası doğduğu ilin dışındaki bir ilde yaşamaktadır. Doğduğu ilde ikamet eden nüfusun en fazla olduğu illerin başında Şanlıurfa gelmektedir. Bu ilde ikamet edenlerin yüzde 94,9’u bu ilde doğmuş olan kişilerden ve sadece yüzde 5,1’i başka illerde doğmuş olan kişilerden oluşmuştur. Bu ili, Afyon ili hariç, çoğunluğu doğu bölgelerinde olan Adıyaman, Ordu, Muş, Kahramanmaraş, Ağrı, Mardin, Çorum ve Bingöl illeri takip etmektedir. En fazla göç alan yerleşim yerleri olarak tespit edilmiş olan illerde yaşayanlar içinde, başka illerde doğanların payı oldukça yüksektir. İlin toplam nüfusu içinde başka il doğumluların payının en yüksek olduğu, dolayısıyla doğduğu ilde ikamet edenlerin en az olduğu iller arasında Yalova ili başta gelmektedir. Bu ilde ikamet edenlerin yüzde 63,4’ü Yalova dışında doğmuş olanlardır. Bu ilde ikamet edenlerin yüze 36,6’sı Yalova’da doğmuş olan kişilerdir. Yalova ilinden sonra, İstanbul, Kocaeli, İzmir, Ankara, Tekirdağ, Bursa, Antalya, Bilecik ve İçel illeri başka ilde doğmuş olanların en fazla olduğu illerdir. Doğduğu ilden başka illerde ikamet edenlerin en fazla olduğu illerin başında Tunceli ili gelmektedir. Tunceli doğumluların yüzde 30,10’u Tunceli’de ikamet etmekte iken, yüzde 69,9’u Tunceli’de doğup başka illerde ikamet etmektedir. Tunceli ilinden sonra, doğduğu ilden başka illerde ikamet edenlerin en fazla olduğu Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinde yer alan Ardahan, Bayburt, Kars, Sinop, Gümüşhane, Erzincan Artvin, Kastamonu ve Çankırı illeridir. Bu il doğumluların yarıdan fazlası başka illerde ikamet etmektedir. Doğduğu ilden başka illerde ikamet edenlerin en az olduğu illerin başında Antalya ili gelmektedir. Antalya doğumluların sadece yüzde 8,5’i başka illerde yaşamaktadır. Antalya ilinden sonra, doğduğu ilden başka illerde ikamet edenlerin en az olduğu Bursa, İstanbul, İzmir, İçel, Muğla, Hakkari, Hatay, Gaziantep, ve Konya illeridir. Bu illerde doğmuş olanların sadece en az yüzde 11,8’i ve en fazla yüzde 16,8’i başka illerde ikamet etmektedir.



7.2. Sonuç

Türkiye genelinde göç eden nüfusun payında artan bir eğilim gözlenmiş, 5 yaşın üstündeki nüfusun yüzde 11’ini oluşturan 6,7 milyon kişi 1995-2000 döneminde yurt içinde göç etmiştir. Bu kişilerce en yoğun göç edilen ve en yoğun göç veren yerleşim yerleri ile göç edenlerin öne çıkan nitelikleri ana hatlarıyla aşağıdaki gibidir;

- Göç edenlerin yaklaşık yüzde 70’i iller arasında, yüzde 30’u il içindeki yerleşim yerleri

arasında göç etmektedir. - Göç edenlerin yaklaşık 58’i şehirden şehire, yüzde 20’si şehirden köye, yüzde 17’si

köyden şehire ve yüzde 5’i köyden köye göç etmiştir. - Verdiği göçten aldığı göçün en fazla olduğu ilin başında İstanbul gelmekte ve bu il en

fazla Ankara’dan göç almaktadır. - Aldığı göçten verdiği göçün en fazla olduğu ilin başında Samsun gelmekte ve bu il en

fazla İstanbul’a göç vermektedir. - Net göç hızı en yüksek ilin başında Tekirdağ gelmektedir. - Net göç hızı en düşük illerin başında Ardahan ili gelmektedir. - Verdiği göçten aldığı göçün en fazla olduğu bölgenin başında İstanbul Bölgesi

gelmekte ve bu bölge en fazla Batı Karadeniz bölgesinden göç almaktadır. - Aldığı göçten verdiği göçün en fazla olduğu bölgenin başında Güneydoğu Anadolu

Bölgesi gelmekte ve bu bölge en fazla İstanbul ve Akdeniz Bölgelerine göç vermektedir.

- Göç edenlerin yüzde 55’i erkek ve yüzde 45’i kadındır. - Genç ve yaşlı nüfus göçü çok az olmakta, buna karşılık, göçlerin büyük çoğunluğu orta

yaşlarda olmakta ve özellikle göçlerin yaklaşık yüzde 20’si 20-24 yaş grubunda yoğunlaşmaktadır.

- Genelde hiç evlenmemiş ve boşanmış olanlar, özelde ise hiç evlenmemiş erkekler ve evli kadınlar daha fazla göç etmektedir.

- Eğitim görmüş olanlardan özellikle ilk okuldan mezun olmuş kişiler daha fazla göç etmektedir.

- Göç eden erkekler kadınlara nazaran daha fazla istihdam imkanı bulmasına karşılık, daha fazla erkek işsiz kalmaktadır.

- Göç etmiş kişilerin büyük çoğunluğu hizmetler ile ilgili ekonomik faaliyetlerde bulunmaktadır.

- Göç etmiş kişilerin yaklaşık üçte biri tarım dışı üretim faaliyetlerinde çalışanlar ve ulaştırma makinaları kullananlardır.

- Göç etmiş kişilerin büyük çoğunluğu ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışmaktadır.

- Hane halkı fertlerinden birine bağımlı göç nedeninden sonra iş arama/bulma, tayin/atama, amaçlı göçler göç olgusunun en önemli nedenini oluşturmakta, kadınların çoğunluğu evlilik, erkeklerin çoğunluğu iş arama/iş bulma nedeniyle göç etmektedir.

- 2000 yılında nüfusun yüzde 27,8’i doğduğu ilin dışındaki bir ilde yaşamaktadır.

Bu çalışmada, 1990-2000 döneminde nüfusun yüzde 11’inin, ülkenin göreceli olarak sosyal ve ekonomik bakımdan yeterince gelişmemiş bölgelerinden ve illerinden gelişmiş batı bölgelerine ve metropollerine göç ettiği ortaya çıkmıştır. Bu kişilerin genellikle eğitimli, bekar, orta yaş grubunda, çoğunluğunun erkek olduğu, iş bulma/arama nedeniyle göç ettiği ve tarım dışı ekonomik faaliyet alanında hizmetler sektöründe ücretli, maaşlı ve yevmiyeli olarak çalıştığı görülmektedir.



EK TABLOLAR



Ek Tablo : 1 - İllerin Toplam Nüfusları (1970-2000) İller 1970 Yılı Nüfusu 1980 Yılı Nüfusu 1990 Yılı Nüfusu 2000 Yılı Nüfusu1 ADANA 1.035.377 1.485.743 1.549.233 1.849.478 2 ADIYAMAN 303.511 367.595 510.827 623.811 3 AFYON 542.111 597.516 738.979 812.416

4 AĞRI 290.311 368.009 437.093 528.744

5 AMASYA 307.025 341.287 359.265 365.231 6 ANKARA 2.041.658 2.854.689 3.236.378 4.007.860 7 ANTALYA 577.334 748.706 1.132.211 1.719.751 8 ARTVİN 225.869 228.997 212.833 191.934 9 AYDIN 564.802 652.488 824.816 950.757

10 BALIKESİR 749.669 853.177 974.274 1.076.347 11 BİLECİK 138.856 147.001 175.797 194.326 12 BİNGÖL 177.951 228.702 249.074 253.739 13 BİTLİS 185.473 257.908 330.115 388.678 14 BOLU 403.766 471.751 262.919 270.654 15 BURDUR 210.335 235.009 254.899 256.803 16 BURSA 847.884 1.148.492 1.596.161 2.125.140 17 ÇANAKKALE 360.764 391.568 432.263 464.975 18 ÇANKIRI 261.367 258.436 249.344 270.355 19 ÇORUM 518.366 571.831 608.660 597.065 20 DENİZLİ 511.160 603.338 750.882 850.029 21 DİYARBAKIR 581.208 778.150 1.096.447 1.362.708 22 EDİRNE 316.425 363.286 404.599 402.606 23 ELAZIĞ 376.915 440.808 498.225 569.616 24 ERZINCAN 276.122 282.022 299.251 316.841 25 ERZURUM 684.951 801.809 848.201 937.389 26 ESKİŞEHİR 459.367 543.802 641.301 706.009 27 GAZİANTEP 606.540 808.697 1.010.396 1.285.249 28 GİRESUN 451.679 480.083 499.617 523.819 29 GÜMÜŞHANE 282.238 275.191 168.845 186.953 30 HAKKARİ 102.312 155.463 172.479 236.581 31 HATAY 591.064 856.271 1.109.754 1.253.726 32 ISPARTA 300.029 350.116 434.771 513.681 33 İÇEL 590.943 843.931 1.267.253 1.651.400 34 İSTANBUL 3.019.032 4.741.890 7.195.773 10.018.735 35 İZMİR 1.427.173 1.976.763 2.694.770 3.370.866 36 KARS 660.018 700.238 355.823 325.016 37 KASTAMONU 446.601 450.946 423.206 375.476 38 KAYSERİ 598.693 778.383 944.091 1.060.432 39 KIRKLARELİ 257.131 283.408 309.512 328.461 40 KIRŞEHİR 214.932 240.497 256.684 253.239 41 KOCAELİ 385.408 596.899 920.255 1.206.085



Ek Tablo : 1 - İllerin Toplam Nüfusları (1970-2000) (Devam) İller 1970 Yılı Nüfusu 1980 Yılı Nüfusu 1990 Yılı Nüfusu 2000 Yılı Nüfusu

42 KONYA 1.280.239 1.562.139 1.752.658 2.192.166 43 KÜTAHYA 439.967 497.089 577.905 656.903 44 MALATYA 510.979 606.996 704.359 853.658 45 MANİSA 805.650 941.941 1.154.418 1.260.169 46 K.MARAŞ 528.982 738.032 894.264 1.002.384 47 MARDİN 453.092 564.967 558.275 705.098 48 MUĞLA 368.776 438.145 562.809 715.328 49 MUŞ 234.250 302.406 376.543 453.654 50 NEVŞEHİR 229.830 256.933 289.509 309.914 51 NİĞDE 408.441 512.071 301.691 348.081 52 ORDU 608.721 713.535 826.886 887.765 53 RİZE 315.700 361.258 348.776 365.938 54 SAKARYA 459.052 548.747 683.281 756.168 55 SAMSUN 821.183 1.008.113 1.161.207 1.209.137 56 SİİRT 320.684 445.483 243.435 263.676 57 SİNOP 265.655 276.242 265.153 225.574 58 SİVAS 731.921 750.144 766.821 755.091 59 TEKİRDAĞ 302.946 360.742 468.842 623.591 60 TOKAT 540.855 624.508 718.738 828.027 61 TRABZON 659.120 731.045 795.849 975.137 62 TUNCELİ 157.293 157.974 133.584 93.584 63 ŞANLIURFA 538.131 602.736 1.001.455 1.443.422 64 UŞAK 207.512 247.224 290.398 322.313 65 VAN 325.763 468.646 637.433 877.524 66 YOZGAT 464.410 504.433 578.719 682.919 67 ZONGULDAK 743.654 954.512 653.739 615.599 68 AKSARAY 330.569 396.084 69 BAYBURT 107.330 97.358 70 KARAMAN 215.181 243.210 71 KIRIKKALE 350.360 383.508 72 BATMAN 344.121 456.734 73 ŞIRNAK 262.006 353.197 74 BARTIN 205.834 184.178 75 ARDAHAN 163.731 133.756 76 IĞDIR 142.601 168.634 77 YALOVA 135.121 168.593 78 KARABÜK 244.177 225.102 79 KİLİS 130.198 114.724 80 OSMANİYE 384.104 458.782 81 DÜZCE 273.679 314.266 TOPLAM 35.605.176 44.736.957 56.473.035 67.803.927

Kaynak: DİE (1965,1970,1975,1980,1985,1990,2000), TÜİK, (Ağustos 2005).



Ek Tablo : 2 - İllerin Yıllık Nüfus Artış Hızları (1970-2000) (Yüzde)

İller


Hızları


Hızları


Hızları


Hızları


Hızları 1 ADANA 3,61 3,61 3,00 2,29 1,77 2 ADIYAMAN 2,67 1,16 3,17 3,50 2,00 3 AFYON 1,32 0,62 2,20 2,06 0,95 4 AĞRI 2,57 2,17 2,70 0,74 1,90 5 AMASYA 1,00 1,11 0,97 -0,06 0,16 6 ANKARA 4,72 1,98 0,38 2,13 2,14 7 ANTALYA 2,96 2,24 3,48 4,79 4,18 8 ARTVİN 0,19 0,08 -0,23 -1,23 -1,03 9 AYDIN 1,54 1,35 2,62 2,07 1,42 10 BALIKESİR 1,03 1,56 1,30 1,34 1,00 11 BİLECİK -0,25 1,39 1,81 1,74 1,00 12 BİNGOL 3,39 1,63 1,24 0,62 0,19 13 BİTLİS 3,26 3,33 3,15 1,79 1,63 14 BOLU 1,20 1,91 1,35 1,23 0,29 15 BURDUR 1,16 1,06 1,08 0,55 0,07 16 BURSA 2,52 3,55 2,84 3,83 2,86 17 ÇANAKKALE 0,47 1,17 1,26 0,71 0,73 18 ÇANKIRI 0,31 -0,54 0,49 1,05 0,81 19 ÇORUM 1,10 0,87 0,92 0,37 -0,19 20 DENİZLİ 1,86 1,46 2,02 2,35 1,24 21 DİYARBAKIR 2,28 3,56 3,66 3,17 2,17 22 EDİRNE 1,48 1,28 1,40 0,75 -0,05 23 ELAZIĞ 2,07 1,07 1,86 0,59 1,34 24 ERZINCAN 0,54 -0,12 1,24 -0,05 0,57 25 ERZURUM 1,73 1,43 1,31 -0,19 1,00 26 ESKİŞEHİR 1,50 1,88 1,87 1,42 0,96 27 GAZİANTEP 3,32 2,44 3,57 3,30 2,41 28 GİRESUN 0,52 0,70 0,81 -0,03 0,47 29 GÜMÜŞHANE 0,79 -1,30 -8,84 -0,86 1,02 30 HAKKARİ 4,17 4,20 -2,28 4,36 3,16 31 HATAY 4,61 2,81 3,15 2,04 1,22 32 ISPARTA 1,46 1,63 1,79 2,54 1,67 33 İÇEL 3,81 3,32 4,06 4,06 2,65 34 İSTANBUL 5,14 3,89 4,18 4,48 3,31 35 İZMİR 3,19 3,33 3,18 3,01 2,24 36 KARS 1,39 -0,20 0,62 -1,74 -0,91 37 KASTAMONU -0,38 0,57 -0,03 -1,22 -1,20 38 KAYSERİ 2,45 2,80 2,09 1,76 1,16 39 KIRKLARELİ 0,86 1,09 0,94 0,82 0,59 40 KIRŞEHİR 1,60 0,65 1,60 -0,29 -0,14 41 KOCAELİ 4,30 4,45 4,36 4,64 2,70



Ek Tablo : 2 - İllerin Yıllık Nüfus Artış Hızları (1970-2000) (Devam) (Yüzde)

İller


Hızları


Hızları


Hızları


Hızları


Hızları 42 KONYA 2,11 1,87 -0,02 2,30 2,24 43 KÜTAHYA 1,34 1,10 1,78 1,24 1,28 44 MALATYA 2,35 1,10 1,85 1,06 1,92 45 MANİSA 1,59 1,53 2,17 1,89 0,88 46 K.MARAŞ 3,86 2,80 2,59 1,22 1,14 47 MARDİN 2,74 1,67 -2,85 2,59 2,33 48 MUĞLA 1,67 1,78 2,08 2,93 2,40 49 MUŞ 2,63 2,48 2,31 2,07 1,86 50 NEVŞEHİR 1,63 0,60 1,55 0,83 0,68 51 NİĞDE 2,51 2,01 -11,51 1,20 1,43 52 ORDU 1,75 1,43 1,43 1,60 0,71 53 RİZE 1,26 1,43 0,70 -1,41 0,48 54 SAKARYA 1,53 2,04 2,13 2,25 1,01 55 SAMSUN 1,97 2,13 1,86 0,92 0,40 56 SİİRT 3,47 3,10 -13,34 1,25 0,80 57 SİNOP 0,15 0,64 0,28 -1,10 -1,62 58 SİVAS 0,27 0,23 0,58 -0,12 -0,15 59 TEKİRDAĞ 1,09 2,40 2,20 3,04 2,85 60 TOKAT 2,05 0,83 1,68 1,15 1,42 61 TRABZON 1,74 0,33 1,45 0,24 2,03 62 TUNCELİ 0,91 -0,82 -1,02 -2,40 -3,56 63 ŞANLIURFA 2,09 0,18 5,54 4,62 3,66 64 UŞAK 2,03 1,47 1,86 1,36 1,04 65 VAN 3,41 3,86 3,10 3,05 3,20 66 YOZGAT 1,49 0,16 1,56 1,20 1,66 67 ZONGULDAK 2,34 2,65 1,81 0,54 -0,60 68 AKSARAY 1,48 1,81 69 BAYBURT -0,36 -0,98 70 KARAMAN 0,80 1,22 71 KIRIKKALE -0,89 0,90 72 BATMAN 3,77 2,83 73 ŞIRNAK 3,90 2,99 74 BARTIN -1,11 75 ARDAHAN -2,02 76 IĞDIR 1,68 77 YALOVA 2,21 78 KARABÜK -0,81 79 KİLİS -1,27 80 OSMANİYE 1,78 81 DÜZCE 1,38 TOPLAM 2,50 2,07 2,49 2,17 1,83

Kaynak: Ek Tablo 1.



Ek Tablo : 3 - 1975-1980 Döneminde İllerin Aldığı, Verdiği Göçler ve Göç Hızları

İller

1980 Yılı Daimi

İkametgah Nüfusu Aldığı Göç

Aldığı Göç Hızı (Binde)

(1) Verdiği Göç


(Binde) (2)

1 ADANA 1.211.060 74.119 61,20 73.300 60,57 2 ADIYAMAN 321.959 10.982 34,11 22.353 67,06 3 AFYON 520.215 20.531 39,47 33.910 63,55 4 AĞRI 297.713 9.798 32,91 34.784 107,79 5 AMASYA 296.776 17.066 57,50 24.434 80,34 6 ANKARA 2.423.789 253.407 104,55 203.908 85,88 7 ANTALYA 654.950 39.274 59,96 22.132 34,70 8 ARTVİN 200.919 10.472 52,12 23.159 108,42 9 AYDIN 567.973 38.358 67,53 28.976 51,87 10 BALIKESİR 766.844 45.503 59,34 51.523 66,67 11 BİLECİK 131.701 13.888 105,45 14.282 108,12 12 BİNGOL 190.193 6.148 32,33 16.826 83,77 13 BİTLİS 206.691 10.641 51,48 28.294 126,12 14 BOLU 411.637 26.852 65,23 27.357 66,38 15 BURDUR 209.129 12.365 59,13 13.945 66,18 16 BURSA 991.396 95.638 96,47 36.918 39,58 17 ÇANAKKALE 351.845 21.095 59,96 22.503 63,70 18 ÇANKIRI 226.479 13.925 61,48 27.753 115,49 19 ÇORUM 500.849 15.290 30,53 39.043 74,42 20 DENİZLİ 530.150 26.248 49,51 29.288 54,93 21 DİYARBAKIR 643.619 32.604 50,66 48.399 73,40 22 EDİRNE 309.192 21.273 68,80 24.056 77,11 23 ELAZIĞ 384.332 22.112 57,53 39.478 98,28 24 ERZINCAN 239.010 24.269 101,54 33.638 135,43 25 ERZURUM 671.718 30.624 45,59 76.717 106,88 26 ESKİŞEHİR 475.593 43.136 90,70 35.377 75,62 27 GAZİANTEP 684.397 32.811 47,94 34.067 49,69 28 GİRESUN 422.942 17.732 41,93 35.255 80,04 29 GÜMÜŞHANE 241.690 9.485 39,24 31.247 118,61 30 HAKKARİ 123.708 4.562 36,88 6.626 52,68 31 HATAY 709.775 45.581 64,22 31.535 45,33 32 ISPARTA 297.643 18.663 62,70 21.455 71,41 33 İÇEL 720.805 73.488 101,95 33.215 48,81 34 İSTANBUL 4.074.806 557.082 136,71 268.429 70,90 35 İZMİR 1.685.725 203.777 120,88 83.881 53,57 36 KARS 591.392 19.102 32,30 89.974 135,86 37 KASTAMONU 399.330 23.363 58,51 34.080 83,11 38 KAYSERİ 662.435 47.879 72,28 37.181 57,05 39 KIRKLARELİ 234.615 18.441 78,60 21.611 90,88 40 KIRŞEHİR 207.600 12.602 60,70 20.932 96,94 41 KOCAELİ 501.763 86.792 172,97 33.152 73,98



Ek Tablo : 3 - 1975-1980 Döneminde İllerin Aldığı, Verdiği Göçler ve Göç Hızları (Devam)

İller

1980 Yılı Daimi

İkametgah Nüfusu Aldığı Göç


(1) Verdiği Göç


(Binde) (2)

42 KONYA 1.344.801 52.450 39,00 62.602 46,20 43 KÜTAHYA 436.009 22.640 51,93 22.257 51,09 44 MALATYA 524.677 25.106 47,85 48.289 88,14 45 MANİSA 816.435 48.426 59,31 39.446 48,85 46 K.MARAŞ 624.985 21.926 35,08 30.132 47,59 47 MARDİN 469.193 12.792 27,26 41.711 83,74 48 MUĞLA 387.797 16.839 43,42 15.180 39,31 49 MUŞ 246.476 8.351 33,88 25.288 96,00 50 NEVŞEHİR 218.418 12.541 57,42 15.953 71,92 51 NİĞDE 436.578 19.365 44,36 26.676 60,10 52 ORDU 629.167 19.081 30,33 39.749 61,17 53 RİZE 325.985 22.830 70,03 31.454 94,00 54 SAKARYA 476.770 32.351 67,85 28.036 59,34 55 SAMSUN 875.974 34.872 39,81 46.016 51,87 56 SİİRT 365.173 17.330 47,46 28.252 75,12 57 SİNOP 239.605 12.365 51,61 20.309 82,04 58 SİVAS 642.359 24.485 38,12 74.787 107,97 59 TEKİRDAĞ 296.239 28.421 95,94 23.572 80,90 60 TOKAT 549.928 18.217 33,13 34.989 61,74 61 TRABZON 646.956 32.648 50,46 49.791 74,98 62 TUNCELİ 135.444 6.643 49,05 19.961 134,18 63 ŞANLIURFA 569.068 16.184 28,44 51.437 85,12 64 UŞAK 221.381 11.432 51,64 12.540 56,36 65 VAN 383.254 13.123 34,24 20.750 53,09 66 YOZGAT 434.435 18.356 42,25 40.261 88,23 67 ZONGULDAK 804.265 45.225 56,23 36.546 45,94 TOPLAM 38.395.730 2.700.977 2 700 977 2.700.977 70,35

Kaynak: TÜİK (2005). (1) İlin aldığı göçün, il nüfusuna bölümü. (2) İlin verdiği göçün, il nüfusundan ilin net göçü (verdiği-aldığı) çıkardıktan sonra kalan nüfusa oranı.




İller

1985 Yılı Daimi İkametgah

Nüfusu Aldığı Göç


(1) Verdiği Göç


(Binde) (2)

1 ADANA 1.463.546 99.672 68,10 75.843 52,68 2 ADIYAMAN 378.092 14.552 38,49 28.166 71,91 3 AFYON 591.232 21.663 36,64 37.518 61,80 4 AĞRI 345.873 13.662 39,50 32.667 89,53 5 AMASYA 317.179 17.096 53,90 27.559 84,11 6 ANKARA 2.843.732 257.516 90,56 220.885 78,69 7 ANTALYA 784.764 54.427 69,35 29.088 38,30 8 ARTVİN 206.880 12.276 59,34 23.131 106,23 9 AYDIN 640.666 43.421 67,77 34.056 53,95 10 BALIKESİR 833.715 53.501 64,17 50.241 60,50 11 BİLECİK 139.715 13.136 94,02 12.041 86,86 12 BİNGOL 205.716 7.703 37,44 16.989 79,02 13 BİTLİS 245.287 11.070 45,13 20.310 79,80 14 BOLU 448.514 24.909 55,54 29.811 65,75 15 BURDUR 224.668 12.706 56,55 16.751 73,24 16 BURSA 1.178.179 94.085 79,86 46.651 41,26 17 ÇANAKKALE 372.113 24.974 67,11 26.808 71,69 18 ÇANKIRI 235.092 18.001 76,57 27.136 111,11 19 ÇORUM 534.658 20.257 37,89 37.969 68,74 20 DENİZLİ 603.467 31.811 52,71 29.716 49,41 21 DİYARBAKIR 774.782 40.225 51,92 52.775 67,03 22 EDİRNE 332.316 23.754 71,48 29.269 86,64 23 ELAZIĞ 426.601 23.619 55,37 37.302 84,72 24 ERZINCAN 249.424 19.628 78,69 31.211 119,58 25 ERZURUM 727.608 29.407 40,42 78.152 100,67 26 ESKİŞEHİR 534.390 44.995 84,20 36.489 69,39 27 GAZİANTEP 823.192 37.007 44,96 41.263 49,87 28 GİRESUN 449.706 21.962 48,84 41.917 89,25 29 GÜMÜŞHANE 252.891 12.724 50,31 26.799 100,38 30 HAKKARİ 137.410 5.211 37,92 6.263 45,23 31 HATAY 852.168 39.667 46,55 34.798 41,07 32 ISPARTA 332.505 18.323 55,11 23.471 69,51 33 İÇEL 902.570 89.342 98,99 39.749 46,60 34 İSTANBUL 5.068.512 576.782 113,80 279.184 58,52 35 İZMİR 2.000.733 194.245 97,09 112.072 58,41 36 KARS 621.799 25.209 40,54 75.635 112,51 37 KASTAMONU 406.509 23.590 58,03 34.684 83,05 38 KAYSERİ 744.777 43.071 57,83 48.216 64,29 39 KIRKLARELİ 251.935 21.301 84,55 23.553 92,66 40 KIRŞEHİR 226.936 15.034 66,25 21.114 90,61 41 KOCAELİ 636.866 80.410 126,26 39.123 65,69




İller




(1) Verdiği Göç


(Binde) (2)

42 KONYA 1.555.448 61.478 39,52 72.101 46,04 43 KÜTAHYA 479.856 23.390 48,74 23.353 48,67 44 MALATYA 582.007 33.149 56,96 46.093 77,47 45 MANİSA 918.302 48.113 52,39 41.614 45,64 46 K.MARAŞ 733.252 25.181 34,34 35.681 47,97 47 MARDİN 551.803 22.620 40,99 40.115 70,46 48 MUĞLA 436.787 23.742 54,36 20.684 47,69 49 MUŞ 283.438 11.237 39,65 25.583 85,91 50 NEVŞEHİR 240.734 15.664 65,07 17.063 70,47 51 NİĞDE 488.700 18.876 38,62 30.043 60,10 52 ORDU 689.804 20.916 30,32 45.146 63,23 53 RİZE 339.902 21.662 63,73 32.919 93,74 54 SAKARYA 538.216 36.857 68,48 29.775 56,06 55 SAMSUN 985.215 38.687 39,27 52.396 52,45 56 SİİRT 428.080 18.217 42,56 36.449 81,67 57 SİNOP 249.503 12.043 48,27 21.820 84,16 58 SİVAS 671.190 31.331 46,68 69.018 97,36 59 TEKİRDAĞ 335.542 31.066 92,58 27.628 83,19 60 TOKAT 605.864 22.060 36,41 38.842 62,38 61 TRABZON 702.700 25.821 36,75 51.317 70,47 62 TUNCELİ 134.747 8.489 63,00 26.286 172,32 63 ŞANLIURFA 687.068 27.559 40,11 42.068 59,96 64 UŞAK 244.933 11.026 45,02 13.935 56,23 65 VAN 450.377 15.506 34,43 27.500 59,48 66 YOZGAT 479.758 20.020 41,73 34.299 69,43 67 ZONGULDAK 918.089 29.219 31,83 47.770 51,00 TOPLAM 44.078.033 2.885.873 65,47 2.885.873 65,47





İller




(1) Verdiği Göç


(Binde) (2)

1 ADANA 1.714.297 124.479 72,61 97.545 57,81 2 ADIYAMAN 454.013 19.370 42,66 36.742 77,94 3 AFYON 670.610 25.053 37,36 50.832 72,99 4 AĞRI 372.450 17.162 46,08 54.474 132,94 5 AMASYA 323.387 20.273 62,69 40.189 117,07 6 ANKARA 2.825.967 326.301 115,47 256.790 93,16 7 ANTALYA 964.218 123.737 128,33 41.000 46,51 8 ARTVİN 196.401 12.341 62,84 32.713 150,91 9 AYDIN 714.718 60.657 84,87 41.580 59,77 10 BALIKESİR 897.357 65.588 73,09 60.740 68,06 11 BİLECİK 155.327 17.269 111,18 14.260 93,62 12 BİNGOL 216.793 9.878 45,56 29.766 125,76 13 BİTLİS 274.864 13.606 49,50 34.115 115,50 14 BOLU 481.066 33.826 70,31 37.975 78,26 15 BURDUR 235.124 14.624 62,20 23.449 96,12 16 BURSA 1.399.259 141.460 101,10 57.819 43,95 17 ÇANAKKALE 390.145 27.428 70,30 29.470 75,14 18 ÇANKIRI 246.538 21.591 87,58 37.094 141,56 19 ÇORUM 562.781 25.299 44,95 59.196 99,21 20 DENİZLİ 692.543 43.521 62,84 32.951 48,32 21 DİYARBAKIR 910.683 46.883 51,48 79.095 83,89 22 EDİRNE 349.517 24.462 69,99 31.955 89,51 23 ELAZIĞ 448.882 25.880 57,65 47.044 100,08 24 ERZINCAN 261.300 24.246 92,79 49.820 173,67 25 ERZURUM 736.075 34.250 46,53 122.548 148,66 26 ESKİŞEHİR 581.203 53.563 92,16 47.053 81,88 27 GAZİANTEP 998.887 52.589 52,65 53.070 53,10 28 GİRESUN 453.687 23.308 51,37 58.136 119,01 29 GÜMÜŞHANE 153.717 10.526 68,48 32.831 186,52 30 HAKKARİ 133.594 6.990 52,32 11.462 83,02 31 HATAY 973.985 44.580 45,77 48.582 49,68 32 ISPARTA 379.020 24.326 64,18 30.821 79,95 33 İÇEL 1.131.345 131.573 116,30 56.856 53,81 34 İSTANBUL 6.433.569 995.717 154,77 339.040 58,69 35 İZMİR 2.366.343 276.378 116,80 130.170 58,63 36 KARS 589.680 26.759 45,38 131.784 189,70 37 KASTAMONU 391.714 22.565 57,61 49.342 117,90 38 KAYSERİ 840.876 52.529 62,47 68.534 79,98 39 KIRKLARELİ 263.279 21.749 82,61 27.259 101,41 40 KIRŞEHİR 234.578 16.094 68,61 35.741 140,59 41 KOCAELİ 811.051 137.408 169,42 54.146 74,40




İller




(1) Verdiği Göç


(Binde) (2)

42 KONYA 1.569.640 71.113 45,31 98.297 61,56 43 KÜTAHYA 526.986 26.327 49,96 30.936 58,19 44 MALATYA 631.377 36.364 57,59 71.571 107,37 45 MANİSA 1.025.406 71.669 69,89 50.723 50,50 46 K.MARAŞ 800.036 23.957 29,94 57.906 69,43 47 MARDİN 477.854 21.281 44,53 56.031 109,31 48 MUĞLA 494.575 43.712 88,38 27.714 57,91 49 MUŞ 319.813 12.425 38,85 46.254 130,79 50 NEVŞEHİR 255.531 16.662 65,21 27.370 102,80 51 NİĞDE 276.989 15.653 56,51 31.510 107,60 52 ORDU 764.782 28.124 36,77 71.034 87,95 53 RİZE 327.715 20.159 61,51 48.885 137,15 54 SAKARYA 610.208 44.380 72,73 38.027 62,97 55 SAMSUN 1.058.963 53.547 50,57 84.769 77,76 56 SİİRT 206.834 10.960 52,99 42.271 177,50 57 SİNOP 243.144 14.532 59,77 37.101 139,63 58 SİVAS 684.183 33.463 48,91 109.914 144,50 59 TEKİRDAĞ 392.512 49.734 126,71 31.827 84,96 60 TOKAT 654.932 25.974 39,66 71.720 102,36 61 TRABZON 732.919 29.999 40,93 81.494 103,89 62 TUNCELİ 122.027 9.118 74,72 29.450 206,87 63 ŞANLIURFA 881.366 30.660 34,79 57.460 63,27 64 UŞAK 267.175 17.362 64,98 16.792 62,98 65 VAN 537.978 22.187 41,24 42.967 76,90 66 YOZGAT 519.285 20.843 40,14 55.345 99,94 67 ZONGULDAK 983.254 38.943 39,61 68.311 67,46 68 AKSARAY 290.581 12.313 42,37 14.704 50,19 69 BAYBURT 96.788 6.480 66,95 20.288 183,44 70 KARAMAN 197.443 13.027 65,98 12.093 61,54 71 KIRIKKALE 313.350 18.457 58,90 27.270 84,65 72 BATMAN 285.194 20.542 72,03 16.617 59,08 73 ŞIRNAK 206.434 9.368 45,38 14.533 68,68 TOPLAM 49.986.117 4.065.173 81,33 4.065.173 81,33




Ek Tablo : 6- 1995-2000 Döneminde İllerin Aldığı, Verdiği Göçler ve Göç Hızları

İller




(1) Verdiği Göç


(Binde) (2)

1 ADANA 1.669.361 92.684 55,52 133.181 77,89 2 ADIYAMAN 559.772 17.624 31,48 58.369 97,20 3 AFYON 728.613 35.636 48,91 52.252 70,12 4 AĞRI 451.287 24.586 54,48 50.799 106,39 5 AMASYA 334.884 30.294 90,46 39.393 114,52 6 ANKARA 3.597.662 377.108 104,82 286.224 81,62 7 ANTALYA 1.451.771 171.982 118,46 81.525 59,89 8 ARTVİN 176.083 14.374 81,63 25.934 138,21 9 AYDIN 857.507 76.570 89,29 55.017 65,81 10 BALIKESİR 992.564 80.207 80,81 75.403 76,34 11 BİLECİK 179.562 24.586 136,92 14.481 85,46 12 BİNGOL 222.139 13.795 62,10 25.202 107,91 13 BİTLİS 331.728 24.270 73,16 31.374 92,59 14 BOLU 246.417 25.532 103,61 35.786 139,42 15 BURDUR 234.021 17.328 74,04 22.702 94,83 16 BURSA 1.933.732 180.171 93,17 94.846 51,31 17 ÇANAKKALE 425.212 42.818 100,70 31.327 75,72 18 ÇANKIRI 242.287 20.869 86,13 25.340 102,69 19 ÇORUM 549.321 27.073 49,28 60.095 103,20 20 DENİZLİ 773.169 57.412 74,26 42.207 55,68 21 DİYARBAKIR 1.176.390 62.996 53,55 111.060 90,70 22 EDİRNE 361.227 35.973 99,59 41.079 112,14 23 ELAZIĞ 513.839 36.075 70,21 48.438 92,05 24 ERZINCAN 282.662 29.336 103,78 30.661 107,97 25 ERZURUM 825.427 50.809 61,55 97.300 111,59 26 ESKİŞEHİR 650.265 62.802 96,58 53.220 83,07 27 GAZİANTEP 1.119.535 68.550 61,23 65.051 58,29 28 GİRESUN 481.779 30.844 64,02 36.693 75,25 29 GÜMÜŞHANE 168.573 13.777 81,73 17.780 103,03 30 HAKKARİ 186.976 13.369 71,50 15.715 83,01 31 HATAY 1.110.055 47.298 42,61 85.539 74,49 32 ISPARTA 458.365 45.579 99,44 31.710 71,34 33 İÇEL 1.497.575 117.894 78,72 99.465 67,24 34 İSTANBUL 9.044.859 920.955 101,82 513.507 59,45 35 İZMİR 3.078.981 306.387 99,51 186.012 62,87 36 KARS 290.611 28.937 99,57 47.268 153,00 37 KASTAMONU 350.200 26.171 74,73 37.860 104,62 38 KAYSERİ 954.397 64.169 67,24 67.476 70,46 39 KIRKLARELİ 294.998 29.968 101,59 24.698 85,25 40 KIRŞEHİR 233.028 19.273 82,71 30.021 123,15 41 KOCAELİ 1.079.603 119.301 110,50 119.090 110,33



Ek Tablo : 6 - 1995 - 2000 Döneminde İllerin Aldığı, Verdiği Göçler ve Göç Hızları (Devam)

İller




(1) Verdiği Göç


(Binde) (2)

42 KONYA 1.958.640 107.316 54,79 104.529 53,44 43 KÜTAHYA 603.765 38.553 63,85 39.617 65,50 44 MALATYA 773.959 49.192 63,56 66.015 83,48 45 MANİSA 1.149.708 76.526 66,56 72.839 63,56 46 K.MARAŞ 890.448 33.864 38,03 59.394 64,84 47 MARDİN 601.621 26.083 43,35 68.165 105,90 48 MUĞLA 632.850 80.782 127,65 37.861 64,18 49 MUŞ 390.308 13.379 34,28 37.448 90,37 50 NEVŞEHİR 273.293 23.171 84,78 25.125 91,28 51 NİĞDE 312.784 27.740 88,69 28.439 90,72 52 ORDU 809.013 35.790 44,24 72.748 85,99 53 RİZE 337.609 25.050 74,20 32.523 94,25 54 SAKARYA 681.577 50.354 73,88 66.252 94,99 55 SAMSUN 1.108.182 59.628 53,81 111.272 95,94 56 SİİRT 218.773 17.932 81,97 34.994 148,38 57 SİNOP 208.376 16.205 77,77 32.592 145,01 58 SİVAS 680.536 43.309 63,64 78.936 110,22 59 TEKİRDAĞ 555.916 88.618 159,41 37.283 73,89 60 TOKAT 748.680 33.384 44,59 70.556 89,78 61 TRABZON 893.179 52.923 59,25 62.900 69,64 62 TUNCELİ 83.642 15.705 187,76 18.828 217,00 63 ŞANLIURFA 1.243.058 38.320 30,83 87.632 67,81 64 UŞAK 297.112 18.807 63,30 20.865 69,74 65 VAN 726.202 35.053 48,27 67.406 88,86 66 YOZGAT 614.176 32.948 53,65 59.223 92,47 67 ZONGULDAK 574.182 27.839 48,48 71.848 116,22 68 AKSARAY 353.155 18.892 53,49 23.661 66,11 69 BAYBURT 87.386 6.027 68,97 11.387 122,78 70 KARAMAN 219.055 13.374 61,05 16.145 72,78 71 KIRIKKALE 349.476 23.455 67,11 35.081 97,15 72 BATMAN 390.289 20.133 51,58 38.165 93,47 73 ŞIRNAK 276.300 28.457 102,99 22.507 83,25 74 BARTIN 172.597 10.069 58,34 25.727 136,66 75 ARDAHAN 119.982 8.791 73,27 22.317 167,16 76 IĞDIR 145.602 11.944 82,03 13.305 90,53 77 YALOVA 148.182 22.774 153,69 22.260 150,74 78 KARABÜK 208.057 15.440 74,21 24.080 111,12 79 KİLİS 102.002 7.157 70,17 11.199 105,61 80 OSMANİYE 415.089 23.845 57,45 34.230 80,45 81 DÜZCE 281.797 23.982 85,10 21.739 77,76 TOPLAM 60.752.995 4.788.193 78,81 104.529 78,81




Ek Tablo : 7 - İllerin Aldığı ve Verdiği Göçlerin Nüfus Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000)

1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000








Verdiği Göç

İSTANBUL 557.082 İSTANBUL 268.429 İSTANBUL 576.782 İSTANBUL 279.184 İSTANBUL 995.717 İSTANBUL 339.040 İSTANBUL 920.955 İSTANBUL 513.507

ANKARA 253.407 ANKARA 203.908 ANKARA 257.516 ANKARA 220.885 ANKARA 326.301 ANKARA 256.790 ANKARA 377.108 ANKARA 286.224

İZMİR 203.777 KARS 89.974 İZMİR 194.245 İZMİR 112.072 İZMİR 276.378 KARS 131.784 İZMİR 306.387 İZMİR 186.012

BURSA 95.638 İZMİR 83.881 ADANA 99.672 ERZURUM 78.152 BURSA 141.460 İZMİR 130.170 BURSA 180.171 ADANA 133.181

KOCAELİ 86.792 ERZURUM 76.717 BURSA 94.085 ADANA 75.843 KOCAELİ 137.408 ERZURUM 122.548 ANTALYA 171.982 KOCAELİ 119.090

ADANA 74.119 SİVAS 74.787 İÇEL 89.342 KARS 75.635 İÇEL 131.573 SİVAS 109.914 KOCAELİ 119.301 SAMSUN 111.272

İÇEL 73.488 ADANA 73.300 KOCAELİ 80.410 KONYA 72.101 ADANA 124.479 KONYA 98.297 İÇEL 117.894 DİYARBAKIR 111.060

KONYA 52.450 KONYA 62.602 KONYA 61.478 SİVAS 69.018 ANTALYA 123.737 ADANA 97.545 KONYA 107.316 KONYA 104.529

MANİSA 48.426 BALIKESİR 51.523 ANTALYA 54.427 DİYARBAKIR 52.775 MANİSA 71.669 SAMSUN 84.769 ADANA 92.684 İÇEL 99.465

KAYSERİ 47.879 ŞANLIURFA 51.437 BALIKESİR 53.501 SAMSUN 52.396 KONYA 71.113 TRABZON 81.494 TEKİRDAĞ 88.618 ERZURUM 97.300

HATAY 45.581 TRABZON 49.791 MANİSA 48.113 TRABZON 51.317 BALIKESİR 65.588 DİYARBAKIR 79.095 MUĞLA 80.782 BURSA 94.846

BALIKESİR 45.503 DİYARBAKIR 48.399 ESKİŞEHİR 44.995 BALIKESİR 50.241 AYDIN 60.657 TOKAT 71.720 BALIKESİR 80.207 ŞANLIURFA 87.632

ZONGULDAK 45.225 MALATYA 48.289 AYDIN 43.421 KAYSERİ 48.216 ESKİŞEHİR 53.563 MALATYA 71.571 AYDIN 76.570 HATAY 85.539

ESKİŞEHİR 43.136 SAMSUN 46.016 KAYSERİ 43.071 ZONGULDAK 47.770 SAMSUN 53.547 ORDU 71.034 MANİSA 76.526 ANTALYA 81.525

ANTALYA 39.274 MARDİN 41.711 DİYARBAKIR 40.225 BURSA 46.651 GAZİANTEP 52.589 KAYSERİ 68.534 GAZİANTEP 68.550 SİVAS 78.936

AYDIN 38.358 YOZGAT 40.261 HATAY 39.667 MALATYA 46.093 KAYSERİ 52.529 ZONGULDAK 68.311 KAYSERİ 64.169 BALIKESİR 75.403

SAMSUN 34.872 ORDU 39.749 SAMSUN 38.687 ORDU 45.146 TEKİRDAĞ 49.734 BALIKESİR 60.740 DİYARBAKIR 62.996 MANİSA 72.839

GAZİANTEP 32.811 ELAZIĞ 39.478 GAZİANTEP 37.007 ŞANLIURFA 42.068 DİYARBAKIR 46.883 ÇORUM 59.196 ESKİŞEHİR 62.802 ORDU 72.748

TRABZON 32.648 MANİSA 39.446 SAKARYA 36.857 GİRESUN 41.917 HATAY 44.580 GİRESUN 58.136 SAMSUN 59.628 ZONGULDAK 71.848

DİYARBAKIR 32.604 ÇORUM 39.043 MALATYA 33.149 MANİSA 41.614 SAKARYA 44.380 K.MARAŞ 57.906 DENİZLİ 57.412 TOKAT 70.556

SAKARYA 32.351 KAYSERİ 37.181 DENİZLİ 31.811 GAZİANTEP 41.263 MUĞLA 43.712 BURSA 57.819 TRABZON 52.923 MARDİN 68.165

ERZURUM 30.624 BURSA 36.918 SİVAS 31.331 MARDİN 40.115 DENİZLİ 43.521 ŞANLIURFA 57.460 ERZURUM 50.809 KAYSERİ 67.476

TEKİRDAĞ 28.421 ZONGULDAK 36.546 TEKİRDAĞ 31.066 İÇEL 39.749 ZONGULDAK 38.943 İÇEL 56.856 SAKARYA 50.354 VAN 67.406

BOLU 26.852 ESKİŞEHİR 35.377 ERZURUM 29.407 KOCAELİ 39.123 MALATYA 36.364 MARDİN 56.031 MALATYA 49.192 SAKARYA 66.252

DENİZLİ 26.248 GİRESUN 35.255 ZONGULDAK 29.219 TOKAT 38.842 ERZURUM 34.250 YOZGAT 55.345 HATAY 47.298 MALATYA 66.015

MALATYA 25.106 TOKAT 34.989 ŞANLIURFA 27.559 ÇORUM 37.969 BOLU 33.826 AĞRI 54.474 ISPARTA 45.579 GAZİANTEP 65.051

SİVAS 24.485 AĞRI 34.784 TRABZON 25.821 AFYON 37.518 SİVAS 33.463 KOCAELİ 54.146 SİVAS 43.309 TRABZON 62.900

ERZINCAN 24.269 KASTAMONU 34.080 KARS 25.209 ELAZIĞ 37.302 ŞANLIURFA 30.660 GAZİANTEP 53.070 ÇANAKKALE 42.818 ÇORUM 60.095



Ek Tablo : 7 - İllerin Aldığı ve Verdiği Göçlerin Nüfus Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000) (Devam)

1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000








Verdiği Göç

KASTAMONU 23.363 GAZİANTEP 34.067 K.MARAŞ 25.181 ESKİŞEHİR 36.489 TRABZON 29.999 AFYON 50.832 KÜTAHYA 38.553 K.MARAŞ 59.394

RİZE 22.830 AFYON 33.910 ÇANAKKALE 24.974 SİİRT 36.449 ORDU 28.124 MANİSA 50.723 ŞANLIURFA 38.320 YOZGAT 59.223

KÜTAHYA 22.640 ERZINCAN 33.638 BOLU 24.909 K.MARAŞ 35.681 ÇANAKKALE 27.428 ERZINCAN 49.820 ELAZIĞ 36.075 ADIYAMAN 58.369

ELAZIĞ 22.112 İÇEL 33.215 EDİRNE 23.754 HATAY 34.798 KARS 26.759 KASTAMONU 49.342 EDİRNE 35.973 AYDIN 55.017

K.MARAŞ 21.926 KOCAELİ 33.152 MUĞLA 23.742 KASTAMONU 34.684 KÜTAHYA 26.327 RİZE 48.885 ORDU 35.790 ESKİŞEHİR 53.220

EDİRNE 21.273 HATAY 31.535 ELAZIĞ 23.619 YOZGAT 34.299 TOKAT 25.974 HATAY 48.582 AFYON 35.636 AFYON 52.252

ÇANAKKALE 21.095 RİZE 31.454 KASTAMONU 23.590 AYDIN 34.056 ELAZIĞ 25.880 ESKİŞEHİR 47.053 VAN 35.053 AĞRI 50.799

AFYON 20.531 GÜMÜŞHANE 31.247 KÜTAHYA 23.390 RİZE 32.919 ÇORUM 25.299 ELAZIĞ 47.044 K.MARAŞ 33.864 ELAZIĞ 48.438

NİĞDE 19.365 K.MARAŞ 30.132 MARDİN 22.620 AĞRI 32.667 AFYON 25.053 MUŞ 46.254 TOKAT 33.384 KARS 47.268

KARS 19.102 DENİZLİ 29.288 TOKAT 22.060 ERZINCAN 31.211 EDİRNE 24.462 VAN 42.967 YOZGAT 32.948 DENİZLİ 42.207

ORDU 19.081 AYDIN 28.976 GİRESUN 21.962 NİĞDE 30.043 ISPARTA 24.326 SİİRT 42.271 GİRESUN 30.844 EDİRNE 41.079

ISPARTA 18.663 BİTLİS 28.294 AFYON 21.663 BOLU 29.811 ERZINCAN 24.246 AYDIN 41.580 AMASYA 30.294 KÜTAHYA 39.617

KIRKLARELİ 18.441 SİİRT 28.252 RİZE 21.662 SAKARYA 29.775 K.MARAŞ 23.957 ANTALYA 41.000 KIRKLARELİ 29.968 AMASYA 39.393

YOZGAT 18.356 SAKARYA 28.036 KIRKLARELİ 21.301 DENİZLİ 29.716 GİRESUN 23.308 AMASYA 40.189 ERZINCAN 29.336 BATMAN 38.165

TOKAT 18.217 ÇANKIRI 27.753 ORDU 20.916 EDİRNE 29.269 KASTAMONU 22.565 SAKARYA 38.027 KARS 28.937 MUĞLA 37.861

GİRESUN 17.732 BOLU 27.357 ÇORUM 20.257 ANTALYA 29.088 VAN 22.187 BOLU 37.975 ŞIRNAK 28.457 KASTAMONU 37.860

SİİRT 17.330 NİĞDE 26.676 YOZGAT 20.020 ADIYAMAN 28.166 KIRKLARELİ 21.749 SİNOP 37.101 ZONGULDAK 27.839 MUŞ 37.448

AMASYA 17.066 MUŞ 25.288 ERZINCAN 19.628 TEKİRDAĞ 27.628 ÇANKIRI 21.591 ÇANKIRI 37.094 NİĞDE 27.740 TEKİRDAĞ 37.283

MUĞLA 16.839 AMASYA 24.434 NİĞDE 18.876 AMASYA 27.559 MARDİN 21.281 ADIYAMAN 36.742 ÇORUM 27.073 GİRESUN 36.693

ŞANLIURFA 16.184 EDİRNE 24.056 ISPARTA 18.323 VAN 27.500 YOZGAT 20.843 KIRŞEHİR 35.741 KASTAMONU 26.171 BOLU 35.786

ÇORUM 15.290 TEKİRDAĞ 23.572 SİİRT 18.217 ÇANKIRI 27.136 BATMAN 20.542 BİTLİS 34.115 MARDİN 26.083 KIRIKKALE 35.081

ÇANKIRI 13.925 ARTVİN 23.159 ÇANKIRI 18.001 ÇANAKKALE 26.808 AMASYA 20.273 DENİZLİ 32.951 BOLU 25.532 SİİRT 34.994

BİLECİK 13.888 ÇANAKKALE 22.503 AMASYA 17.096 GÜMÜŞHANE 26.799 RİZE 20.159 GÜMÜŞHANE 32.831 RİZE 25.050 OSMANİYE 34.230

VAN 13.123 ADIYAMAN 22.353 NEVŞEHİR 15.664 TUNCELİ 26.286 ADIYAMAN 19.370 ARTVİN 32.713 AĞRI 24.586 SİNOP 32.592

MARDİN 12.792 KÜTAHYA 22.257 VAN 15.506 MUŞ 25.583 KIRIKKALE 18.457 EDİRNE 31.955 BİLECİK 24.586 RİZE 32.523

KIRŞEHİR 12.602 ANTALYA 22.132 KIRŞEHİR 15.034 KIRKLARELİ 23.553 UŞAK 17.362 TEKİRDAĞ 31.827 BİTLİS 24.270 ISPARTA 31.710

NEVŞEHİR 12.541 KIRKLARELİ 21.611 ADIYAMAN 14.552 ISPARTA 23.471 BİLECİK 17.269 NİĞDE 31.510 DÜZCE 23.982 BİTLİS 31.374



Ek Tablo : 7 - İllerin Aldığı ve Verdiği Göçlerin Nüfus Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000) (Devam)

1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000








Verdiği Göç

BURDUR 12.365 ISPARTA 21.455 AĞRI 13.662 KÜTAHYA 23.353 AĞRI 17.162 KÜTAHYA 30.936 OSMANİYE 23.845 ÇANAKKALE 31.327

SİNOP 12.365 KIRŞEHİR 20.932 BİLECİK 13.136 ARTVİN 23.131 NEVŞEHİR 16.662 ISPARTA 30.821 KIRIKKALE 23.455 ERZINCAN 30.661

UŞAK 11.432 VAN 20.750 GÜMÜŞHANE 12.724 SİNOP 21.820 KIRŞEHİR 16.094 BİNGOL 29.766 NEVŞEHİR 23.171 KIRŞEHİR 30.021

ADIYAMAN 10.982 SİNOP 20.309 BURDUR 12.706 KIRŞEHİR 21.114 NİĞDE 15.653 ÇANAKKALE 29.470 YALOVA 22.774 NİĞDE 28.439

BİTLİS 10.641 TUNCELİ 19.961 ARTVİN 12.276 MUĞLA 20.684 BURDUR 14.624 TUNCELİ 29.450 ÇANKIRI 20.869 ARTVİN 25.934

ARTVİN 10.472 BİNGOL 16.826 SİNOP 12.043 BİTLİS 20.310 SİNOP 14.532 MUĞLA 27.714 BATMAN 20.133 BARTIN 25.727

AĞRI 9.798 NEVŞEHİR 15.953 MUŞ 11.237 NEVŞEHİR 17.063 BİTLİS 13.606 NEVŞEHİR 27.370 KIRŞEHİR 19.273 ÇANKIRI 25.340

GÜMÜŞHANE 9.485 MUĞLA 15.180 BİTLİS 11.070 BİNGOL 16.989 KARAMAN 13.027 KIRIKKALE 27.270 AKSARAY 18.892 BİNGOL 25.202

MUŞ 8.351 BİLECİK 14.282 UŞAK 11.026 BURDUR 16.751 MUŞ 12.425 KIRKLARELİ 27.259 UŞAK 18.807 NEVŞEHİR 25.125

TUNCELİ 6.643 BURDUR 13.945 TUNCELİ 8.489 UŞAK 13.935 ARTVİN 12.341 BURDUR 23.449 SİİRT 17.932 KIRKLARELİ 24.698

BİNGOL 6.148 UŞAK 12.540 BİNGOL 7.703 BİLECİK 12.041 AKSARAY 12.313 BAYBURT 20.288 ADIYAMAN 17.624 KARABÜK 24.080

HAKKARİ 4.562 HAKKARİ 6.626 HAKKARİ 5.211 HAKKARİ 6.263 SİİRT 10.960 UŞAK 16.792 BURDUR 17.328 AKSARAY 23.661

GÜMÜŞHANE 10.526 BATMAN 16.617 SİNOP 16.205 BURDUR 22.702

BİNGOL 9.878 AKSARAY 14.704 TUNCELİ 15.705 ŞIRNAK 22.507

ŞIRNAK 9.368 ŞIRNAK 14.533 KARABÜK 15.440 ARDAHAN 22.317

TUNCELİ 9.118 BİLECİK 14.260 ARTVİN 14.374 YALOVA 22.260

HAKKARİ 6.990 KARAMAN 12.093 BİNGOL 13.795 DÜZCE 21.739

BAYBURT 6.480 HAKKARİ 11.462 GÜMÜŞHANE 13.777 UŞAK 20.865

MUŞ 13.379 TUNCELİ 18.828

KARAMAN 13.374 GÜMÜŞHANE 17.780

HAKKARİ 13.369 KARAMAN 16.145

IĞDIR 11.944 HAKKARİ 15.715

BARTIN 10.069 BİLECİK 14.481

ARDAHAN 8.791 IĞDIR 13.305

KİLİS 7.157 BAYBURT 11.387

BAYBURT 6.027 KİLİS 11.199

TOPLAM 2.700.977 TOPLAM 2.700.977 TOPLAM 2.885.873 TOPLAM 2.885.873 TOPLAM 4.065.173 TOPLAM 4.065.173 TOPLAM 4.788.193 TOPLAM 4.788.193 Kaynak:Ek Tablo 3, 4, 5, 6.



Ek Tablo : 8 - İllere Göre Net Göç Eden Nüfus (1975-2000)

Net Göç Eden Nüfus İller 1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000 ADANA 819 23.829 26.934 -40.497 ADIYAMAN -11.371 -13.614 -17.372 -40.745 AFYON -13.379 -15.855 -25.779 -16.616 AĞRI -24.986 -19.005 -37.312 -26.213 AMASYA -7.368 -10.463 -19.916 -9.099 ANKARA 49.499 36.631 69.511 90.884 ANTALYA 17.142 25.339 82.737 90.457 ARTVİN -12.687 -10.855 -20.372 -11.560 AYDIN 9.382 9.365 19.077 21.553 BALIKESİR -6.020 3.260 4.848 4.804 BİLECİK -394 1.095 3.009 10.105 BİNGOL -10.678 -9.286 -19.888 -11.407 BİTLİS -17.653 -9.240 -20.509 -7.104 BOLU -505 -4.902 -4.149 -10.254 BURDUR -1.580 -4.045 -8.825 -5.374 BURSA 58.720 47.434 83.641 85.325 ÇANAKKALE -1.408 -1.834 -2.042 11.491 ÇANKIRI -13.828 -9.135 -15.503 -4.471 ÇORUM -23.753 -17.712 -33.897 -33.022 DENİZLİ -3.040 2.095 10.570 15.205 DİYARBAKIR -15.795 -12.550 -32.212 -48.064 EDİRNE -2.783 -5.515 -7.493 -5.106 ELAZIĞ -17.366 -13.683 -21.164 -12.363 ERZINCAN -9.369 -11.583 -25.574 -1.325 ERZURUM -46.093 -48.745 -88.298 -46.491 ESKİŞEHİR 7.759 8.506 6.510 9.582 GAZİANTEP -1.256 -4.256 -481 3.499 GİRESUN -17.523 -19.955 -34.828 -5.849 GÜMÜŞHANE -21.762 -14.075 -22.305 -4.003 HAKKARİ -2.064 -1.052 -4.472 -2.346 HATAY 14.046 4.869 -4.002 -38.241 ISPARTA -2.792 -5.148 -6.495 13.869 İÇEL 40.273 49.593 74.717 18.429 İSTANBUL 288.653 297.598 656.677 407.448 İZMİR 119.896 82.173 146.208 120.375 KARS -70.872 -50.426 -105.025 -18.331 KASTAMONU -10.717 -11.094 -26.777 -11.689 KAYSERİ 10.698 -5.145 -16.005 -3.307 KIRKLARELİ -3.170 -2.252 -5.510 5.270 KIRŞEHİR -8.330 -6.080 -19.647 -10.748 KOCAELİ 53.640 41.287 83.262 211



Ek Tablo : 8 - İllere Göre Net Göç Eden Nüfus (1975-2000) (Devam)

Net Göç Eden Nüfus İller 1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000 KONYA -10.152 -10.623 -27.184 2.787 KÜTAHYA 383 37 -4.609 -1.064 MALATYA -23.183 -12.944 -35.207 -16.823 MANİSA 8.980 6.499 20.946 3.687 K.MARAŞ -8.206 -10.500 -33.949 -25.530 MARDİN -28.919 -17.495 -34.750 -42.082 MUĞLA 1.659 3.058 15.998 42.921 MUŞ -16.937 -14.346 -33.829 -24.069 NEVŞEHİR -3.412 -1.399 -10.708 -1.954 NİĞDE -7.311 -11.167 -15.857 -699 ORDU -20.668 -24.230 -42.910 -36.958 RİZE -8.624 -11.257 -28.726 -7.473 SAKARYA 4.315 7.082 6.353 -15.898 SAMSUN -11.144 -13.709 -31.222 -51.644 SİİRT -10.922 -18.232 -31.311 -17.062 SİNOP -7.944 -9.777 -22.569 -16.387 SİVAS -50.302 -37.687 -76.451 -35.627 TEKİRDAĞ 4.849 3.438 17.907 51.335 TOKAT -16.772 -16.782 -45.746 -37.172 TRABZON -17.143 -25.496 -51.495 -9.977 TUNCELİ -13.318 -17.797 -20.332 -3.123 ŞANLIURFA -35.253 -14.509 -26.800 -49.312 UŞAK -1.108 -2.909 570 -2.058 VAN -7.627 -11.994 -20.780 -32.353 YOZGAT -21.905 -14.279 -34.502 -26.275 ZONGULDAK 8.679 -18.551 -29.368 -44.009 AKSARAY -2.391 -4.769 BAYBURT -13.808 -5.360 KARAMAN 934 -2.771 KIRIKKALE -8.813 -11.626 BATMAN 3.925 -18.032 ŞIRNAK -5.165 5.950 BARTIN -15.658 ARDAHAN -13.526 IĞDIR -1.361 YALOVA 514 KARABÜK -8.640 KİLİS -4.042 OSMANİYE -10.385 DÜZCE 2.243 TOPLAM 0 0 0 0

Kaynak: TÜİK (2005).



Ek Tablo : 9 - İllerin Net Göç Eden Nüfusunun Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000)

1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000

İller





İSTANBUL 288.653 İSTANBUL 297.598 İSTANBUL 656.677 İSTANBUL 407.448

İZMİR 119.896 İZMİR 82.173 İZMİR 146.208 İZMİR 120.375

BURSA 58.720 İÇEL 49.593 BURSA 83.641 ANKARA 90.884

KOCAELİ 53.640 BURSA 47.434 KOCAELİ 83.262 ANTALYA 90.457

ANKARA 49.499 KOCAELİ 41.287 ANTALYA 82.737 BURSA 85.325

İÇEL 40.273 ANKARA 36.631 İÇEL 74.717 TEKİRDAĞ 51.335

ANTALYA 17.142 ANTALYA 25.339 ANKARA 69.511 MUĞLA 42.921

HATAY 14.046 ADANA 23.829 ADANA 26.934 AYDIN 21.553

KAYSERİ 10.698 AYDIN 9.365 MANİSA 20.946 İÇEL 18.429

AYDIN 9.382 ESKİŞEHİR 8.506 AYDIN 19.077 DENİZLİ 15.205

MANİSA 8.980 SAKARYA 7.082 TEKİRDAĞ 17.907 ISPARTA 13.869

ZONGULDAK 8.679 MANİSA 6.499 MUĞLA 15.998 ÇANAKKALE 11.491

ESKİŞEHİR 7.759 HATAY 4.869 DENİZLİ 10.570 BİLECİK 10.105

TEKİRDAĞ 4.849 TEKİRDAĞ 3.438 ESKİŞEHİR 6.510 ESKİŞEHİR 9.582

SAKARYA 4.315 BALIKESİR 3.260 SAKARYA 6.353 ŞIRNAK 5.950

MUĞLA 1.659 MUĞLA 3.058 BALIKESİR 4.848 KIRKLARELİ 5.270

ADANA 819 DENİZLİ 2.095 BATMAN 3.925 BALIKESİR 4.804

KÜTAHYA 383 BİLECİK 1.095 BİLECİK 3.009 MANİSA 3.687

BİLECİK -394 KÜTAHYA 37 KARAMAN 934 GAZİANTEP 3.499

BOLU -505 HAKKARİ -1.052 UŞAK 570 KONYA 2.787

UŞAK -1.108 NEVŞEHİR -1.399 GAZİANTEP -481 DÜZCE 2.243

GAZİANTEP -1.256 ÇANAKKALE -1.834 ÇANAKKALE -2.042 YALOVA 514

ÇANAKKALE -1.408 KIRKLARELİ -2.252 AKSARAY -2.391 KOCAELİ 211

BURDUR -1.580 UŞAK -2.909 HATAY -4.002 NİĞDE -699

HAKKARİ -2.064 BURDUR -4.045 BOLU -4.149 KÜTAHYA -1.064

EDİRNE -2.783 GAZİANTEP -4.256 HAKKARİ -4.472 ERZINCAN -1.325

ISPARTA -2.792 BOLU -4.902 KÜTAHYA -4.609 IĞDIR -1.361

DENİZLİ -3.040 KAYSERİ -5.145 ŞIRNAK -5.165 NEVŞEHİR -1.954

KIRKLARELİ -3.170 ISPARTA -5.148 KIRKLARELİ -5.510 UŞAK -2.058

NEVŞEHİR -3.412 EDİRNE -5.515 ISPARTA -6.495 HAKKARİ -2.346

BALIKESİR -6.020 KIRŞEHİR -6.080 EDİRNE -7.493 KARAMAN -2.771

NİĞDE -7.311 ÇANKIRI -9.135 KIRIKKALE -8.813 TUNCELİ -3.123

AMASYA -7.368 BİTLİS -9.240 BURDUR -8.825 KAYSERİ -3.307

VAN -7.627 BİNGOL -9.286 NEVŞEHİR -10.708 GÜMÜŞHANE -4.003

SİNOP -7.944 SİNOP -9.777 BAYBURT -13.808 KİLİS -4.042

K.MARAŞ -8.206 AMASYA -10.463 ÇANKIRI -15.503 ÇANKIRI -4.471

KIRŞEHİR -8.330 K.MARAŞ -10.500 NİĞDE -15.857 AKSARAY -4.769

RİZE -8.624 KONYA -10.623 KAYSERİ -16.005 EDİRNE -5.106

ERZINCAN -9.369 ARTVİN -10.855 ADIYAMAN -17.372 BAYBURT -5.360

KONYA -10.152 KASTAMONU -11.094 KIRŞEHİR -19.647 BURDUR -5.374



Ek Tablo : 9 - İllerin Net Göç Eden Nüfusunun Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı(1975-2000) (Devam)

1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000

İller





BİNGOL -10.678 NİĞDE -11.167 BİNGOL -19.888 GİRESUN -5.849

KASTAMONU -10.717 RİZE -11.257 AMASYA -19.916 BİTLİS -7.104

SİİRT -10.922 ERZINCAN -11.583 TUNCELİ -20.332 RİZE -7.473

SAMSUN -11.144 VAN -11.994 ARTVİN -20.372 KARABÜK -8.640

ADIYAMAN -11.371 DİYARBAKIR -12.550 BİTLİS -20.509 AMASYA -9.099

ARTVİN -12.687 MALATYA -12.944 VAN -20.780 TRABZON -9.977

TUNCELİ -13.318 ADIYAMAN -13.614 ELAZIĞ -21.164 BOLU -10.254

AFYON -13.379 ELAZIĞ -13.683 GÜMÜŞHANE -22.305 OSMANİYE -10.385

ÇANKIRI -13.828 SAMSUN -13.709 SİNOP -22.569 KIRŞEHİR -10.748

DİYARBAKIR -15.795 GÜMÜŞHANE -14.075 ERZINCAN -25.574 BİNGOL -11.407

TOKAT -16.772 YOZGAT -14.279 AFYON -25.779 ARTVİN -11.560

MUŞ -16.937 MUŞ -14.346 KASTAMONU -26.777 KIRIKKALE -11.626

TRABZON -17.143 ŞANLIURFA -14.509 ŞANLIURFA -26.800 KASTAMONU -11.689

ELAZIĞ -17.366 AFYON -15.855 KONYA -27.184 ELAZIĞ -12.363

GİRESUN -17.523 TOKAT -16.782 RİZE -28.726 ARDAHAN -13.526

BİTLİS -17.653 MARDİN -17.495 ZONGULDAK -29.368 BARTIN -15.658

ORDU -20.668 ÇORUM -17.712 SAMSUN -31.222 SAKARYA -15.898

GÜMÜŞHANE -21.762 TUNCELİ -17.797 SİİRT -31.311 SİNOP -16.387

YOZGAT -21.905 SİİRT -18.232 DİYARBAKIR -32.212 AFYON -16.616

MALATYA -23.183 ZONGULDAK -18.551 MUŞ -33.829 MALATYA -16.823

ÇORUM -23.753 AĞRI -19.005 ÇORUM -33.897 SİİRT -17.062

AĞRI -24.986 GİRESUN -19.955 K.MARAŞ -33.949 BATMAN -18.032

MARDİN -28.919 ORDU -24.230 YOZGAT -34.502 KARS -18.331

ŞANLIURFA -35.253 TRABZON -25.496 MARDİN -34.750 MUŞ -24.069

ERZURUM -46.093 SİVAS -37.687 GİRESUN -34.828 K.MARAŞ -25.530

SİVAS -50.302 ERZURUM -48.745 MALATYA -35.207 AĞRI -26.213

KARS -70.872 KARS -50.426 AĞRI -37.312 YOZGAT -26.275

ORDU -42.910 VAN -32.353

TOKAT -45.746 ÇORUM -33.022

TRABZON -51.495 SİVAS -35.627

SİVAS -76.451 ORDU -36.958

ERZURUM -88.298 TOKAT -37.172

KARS -105.025 HATAY -38.241

ADANA -40.497

ADIYAMAN -40.745

MARDİN -42.082

ZONGULDAK -44.009

ERZURUM -46.491

DİYARBAKIR -48.064

ŞANLIURFA -49.312

SAMSUN -51.644 TOPLAM 0 TOPLAM 0 TOPLAM 0 TOPLAM 0

Kaynak:Ek Tablo 8.



Ek Tablo : 10 - İllerin Aldığı ve Verdiği Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000)

1975-1980

1980-1985

1985-1990

1995-2000

İller









KOCAELİ 172,97 KARS 135,86 KOCAELİ 126,26 TUNCELİ 172,32 KOCAELİ 169,42 TUNCELİ 206,87 TUNCELİ 187,76 TUNCELİ 217,00

İSTANBUL 136,71 ERZINCAN 135,43 İSTANBUL 113,80 ERZINCAN 119,58 İSTANBUL 154,77 KARS 189,70 TEKİRDAĞ 159,41 ARDAHAN 167,16

İZMİR 120,88 TUNCELİ 134,18 İÇEL 98,99 KARS 112,51 ANTALYA 128,33 GÜMÜŞHANE 186,52 YALOVA 153,69 KARS 153,00

BİLECİK 105,45 BİTLİS 126,12 İZMİR 97,09 ÇANKIRI 111,11 TEKİRDAĞ 126,71 BAYBURT 183,44 BİLECİK 136,92 YALOVA 150,74

ANKARA 104,55 GÜMÜŞHANE 118,61 BİLECİK 94,02 ARTVİN 106,23 İZMİR 116,80 SİİRT 177,50 MUĞLA 127,65 SİİRT 148,38

İÇEL 101,95 ÇANKIRI 115,49 TEKİRDAĞ 92,58 ERZURUM 100,67 İÇEL 116,30 ERZINCAN 173,67 ANTALYA 118,46 SİNOP 145,01

ERZINCAN 101,54 ARTVİN 108,42 ANKARA 90,56 GÜMÜŞHANE 100,38 ANKARA 115,47 ARTVİN 150,91 KOCAELİ 110,50 BOLU 139,42

BURSA 96,47 BİLECİK 108,12 KIRKLARELİ 84,55 SİVAS 97,36 BİLECİK 111,18 ERZURUM 148,66 ANKARA 104,82 ARTVİN 138,21

TEKİRDAĞ 95,94 SİVAS 107,97 ESKİŞEHİR 84,20 RİZE 93,74 BURSA 101,10 SİVAS 144,50 ERZINCAN 103,78 BARTIN 136,66

ESKİŞEHİR 90,70 AĞRI 107,79 BURSA 79,86 KIRKLARELİ 92,66 ERZINCAN 92,79 ÇANKIRI 141,56 BOLU 103,61 KIRŞEHİR 123,15

KIRKLARELİ 78,60 ERZURUM 106,88 ERZINCAN 78,69 KIRŞEHİR 90,61 ESKİŞEHİR 92,16 KIRŞEHİR 140,59 ŞIRNAK 102,99 BAYBURT 122,78

KAYSERİ 72,28 ELAZIĞ 98,28 ÇANKIRI 76,57 AĞRI 89,53 MUĞLA 88,38 SİNOP 139,63 İSTANBUL 101,82 ZONGULDAK 116,22

RİZE 70,03 KIRŞEHİR 96,94 EDİRNE 71,48 GİRESUN 89,25 ÇANKIRI 87,58 RİZE 137,15 KIRKLARELİ 101,59 AMASYA 114,52

EDİRNE 68,80 MUŞ 96,00 ANTALYA 69,35 BİLECİK 86,86 AYDIN 84,87 AĞRI 132,94 ÇANAKKALE 100,70 EDİRNE 112,14

SAKARYA 67,85 RİZE 94,00 SAKARYA 68,48 EDİRNE 86,64 KIRKLARELİ 82,61 MUŞ 130,79 EDİRNE 99,59 ERZURUM 111,59

AYDIN 67,53 KIRKLARELİ 90,88 ADANA 68,10 MUŞ 85,91 TUNCELİ 74,72 BİNGOL 125,76 KARS 99,57 KARABÜK 111,12

BOLU 65,23 YOZGAT 88,23 AYDIN 67,77 ELAZIĞ 84,72 BALIKESİR 73,09 GİRESUN 119,01 İZMİR 99,51 KOCAELİ 110,33

HATAY 64,22 MALATYA 88,14 ÇANAKKALE 67,11 SİNOP 84,16 SAKARYA 72,73 KASTAMONU 117,90 ISPARTA 99,44 SİVAS 110,22

ISPARTA 62,70 ANKARA 85,88 KIRŞEHİR 66,25 AMASYA 84,11 ADANA 72,61 AMASYA 117,07 ESKİŞEHİR 96,58 ERZINCAN 107,97

ÇANKIRI 61,48 ŞANLIURFA 85,12 NEVŞEHİR 65,07 TEKİRDAĞ 83,19 BATMAN 72,03 BİTLİS 115,50 BURSA 93,17 BİNGOL 107,91

ADANA 61,20 BİNGOL 83,77 BALIKESİR 64,17 KASTAMONU 83,05 BOLU 70,31 MARDİN 109,31 AMASYA 90,46 AĞRI 106,39

KIRŞEHİR 60,70 MARDİN 83,74 RİZE 63,73 SİİRT 81,67 ÇANAKKALE 70,30 NİĞDE 107,60 AYDIN 89,29 MARDİN 105,90

ANTALYA 59,96 KASTAMONU 83,11 TUNCELİ 63,00 BİTLİS 79,80 EDİRNE 69,99 MALATYA 107,37 NİĞDE 88,69 KİLİS 105,61

ÇANAKKALE 59,96 SİNOP 82,04 ARTVİN 59,34 BİNGOL 79,02 MANİSA 69,89 TRABZON 103,89 ÇANKIRI 86,13 KASTAMONU 104,62

BALIKESİR 59,34 TEKİRDAĞ 80,90 KASTAMONU 58,03 ANKARA 78,69 KIRŞEHİR 68,61 NEVŞEHİR 102,80 DÜZCE 85,10 ÇORUM 103,20

MANİSA 59,31 AMASYA 80,34 KAYSERİ 57,83 MALATYA 77,47 GÜMÜŞHANE 68,48 TOKAT 102,36 NEVŞEHİR 84,78 GÜMÜŞHANE 103,03



Ek Tablo : 10 - İllerin Aldığı ve Verdiği Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000) (Binde)

1975-1980

1980-1985

1985-1990

1995-2000

İller









BURDUR 59,13 GİRESUN 80,04 MALATYA 56,96 BURDUR 73,24 BAYBURT 66,95 KIRKLARELİ 101,41 KIRŞEHİR 82,71 ÇANKIRI 102,69 KASTAMONU 58,51 EDİRNE 77,11 BURDUR 56,55 ADIYAMAN 71,91 KARAMAN 65,98 ELAZIĞ 100,08 IĞDIR 82,03 ADIYAMAN 97,20 ELAZIĞ 57,53 ESKİŞEHİR 75,62 BOLU 55,54 ÇANAKKALE 71,69 NEVŞEHİR 65,21 YOZGAT 99,94 SİİRT 81,97 KIRIKKALE 97,15 AMASYA 57,50 SİİRT 75,12 ELAZIĞ 55,37 TRABZON 70,47 UŞAK 64,98 ÇORUM 99,21 GÜMÜŞHANE 81,73 SAMSUN 95,94 NEVŞEHİR 57,42 TRABZON 74,98 ISPARTA 55,11 NEVŞEHİR 70,47 ISPARTA 64,18 BURDUR 96,12 ARTVİN 81,63 SAKARYA 94,99 ZONGULDAK 56,23 ÇORUM 74,42 MUĞLA 54,36 MARDİN 70,46 DENİZLİ 62,84 BİLECİK 93,62 BALIKESİR 80,81 BURDUR 94,83 ARTVİN 52,12 KOCAELİ 73,98 AMASYA 53,90 ISPARTA 69,51 ARTVİN 62,84 ANKARA 93,16 İÇEL 78,72 RİZE 94,25 KÜTAHYA 51,93 DİYARBAKIR 73,40 DENİZLİ 52,71 YOZGAT 69,43 AMASYA 62,69 EDİRNE 89,51 SİNOP 77,77 BATMAN 93,47 UŞAK 51,64 NEVŞEHİR 71,92 MANİSA 52,39 ESKİŞEHİR 69,39 KAYSERİ 62,47 ORDU 87,95 KASTAMONU 74,73 BİTLİS 92,59 SİNOP 51,61 ISPARTA 71,41 DİYARBAKIR 51,92 ÇORUM 68,74 BURDUR 62,20 TEKİRDAĞ 84,96 DENİZLİ 74,26 YOZGAT 92,47 BİTLİS 51,48 İSTANBUL 70,90 GÜMÜŞHANE 50,31 DİYARBAKIR 67,03 RİZE 61,51 KIRIKKALE 84,65 KARABÜK 74,21 ELAZIĞ 92,05 DİYARBAKIR 50,66 ADIYAMAN 67,06 GİRESUN 48,84 BOLU 65,75 SİNOP 59,77 DİYARBAKIR 83,89 RİZE 74,20 NEVŞEHİR 91,28 TRABZON 50,46 BALIKESİR 66,67 KÜTAHYA 48,74 KOCAELİ 65,69 KIRIKKALE 58,90 HAKKARİ 83,02 BURDUR 74,04 NİĞDE 90,72 DENİZLİ 49,51 BOLU 66,38 SİNOP 48,27 KAYSERİ 64,29 ELAZIĞ 57,65 ESKİŞEHİR 81,88 SAKARYA 73,88 DİYARBAKIR 90,70 TUNCELİ 49,05 BURDUR 66,18 SİVAS 46,68 ORDU 63,23 KASTAMONU 57,61 KAYSERİ 79,98 ARDAHAN 73,27 IĞDIR 90,53 GAZİANTEP 47,94 ÇANAKKALE 63,70 HATAY 46,55 TOKAT 62,38 MALATYA 57,59 ISPARTA 79,95 BİTLİS 73,16 MUŞ 90,37 MALATYA 47,85 AFYON 63,55 BİTLİS 45,13 AFYON 61,80 NİĞDE 56,51 BOLU 78,26 HAKKARİ 71,50 TOKAT 89,78 SİİRT 47,46 TOKAT 61,74 UŞAK 45,02 BALIKESİR 60,50 SİİRT 52,99 ADIYAMAN 77,94 ELAZIĞ 70,21 VAN 88,86 ERZURUM 45,59 ORDU 61,17 GAZİANTEP 44,96 NİĞDE 60,10 GAZİANTEP 52,65 SAMSUN 77,76 KİLİS 70,17 ORDU 85,99 NİĞDE 44,36 ADANA 60,57 SİİRT 42,56 ŞANLIURFA 59,96 HAKKARİ 52,32 VAN 76,90 BAYBURT 68,97 BİLECİK 85,46 MUĞLA 43,42 NİĞDE 60,10 YOZGAT 41,73 VAN 59,48 DİYARBAKIR 51,48 ÇANAKKALE 75,14 KAYSERİ 67,24 KIRKLARELİ 85,25 YOZGAT 42,25 SAKARYA 59,34 MARDİN 40,99 İSTANBUL 58,52 GİRESUN 51,37 KOCAELİ 74,40 KIRIKKALE 67,11 MALATYA 83,48 GİRESUN 41,93 KAYSERİ 57,05 KARS 40,54 İZMİR 58,41 SAMSUN 50,57 AFYON 72,99 MANİSA 66,56 ŞIRNAK 83,25 SAMSUN 39,81 UŞAK 56,36 ERZURUM 40,42 UŞAK 56,23 KÜTAHYA 49,96 K.MARAŞ 69,43 GİRESUN 64,02 ESKİŞEHİR 83,07 AFYON 39,47 DENİZLİ 54,93 ŞANLIURFA 40,11 SAKARYA 56,06 BİTLİS 49,50 ŞIRNAK 68,68 KÜTAHYA 63,85 HAKKARİ 83,01 GÜMÜŞHANE 39,24 İZMİR 53,57 MUŞ 39,65 AYDIN 53,95 SİVAS 48,91 BALIKESİR 68,06 SİVAS 63,64 ANKARA 81,62 KONYA 39,00 VAN 53,09 KONYA 39,52 ADANA 52,68 ERZURUM 46,53 ZONGULDAK 67,46 MALATYA 63,56 OSMANİYE 80,45



Ek Tablo : 10 - İllerin Aldığı ve Verdiği Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1975-2000) (Devam) (Binde)

1975-1980

1980-1985

1985-1990

1995-2000

İller

Aldığı Göç Hızı

(Binde) İller


(Binde) İller


(Binde) İller


(Binde) İller


(Binde) İller


(Binde) İller


(Binde) İller


(Binde) SİVAS 38,12 HAKKARİ 52,68 AĞRI 39,50 SAMSUN 52,45 AĞRI 46,08 ŞANLIURFA 63,27 UŞAK 63,30 ADANA 77,89 HAKKARİ 36,88 AYDIN 51,87 SAMSUN 39,27 ZONGULDAK 51,00 HATAY 45,77 UŞAK 62,98 BİNGOL 62,10 DÜZCE 77,76 K.MARAŞ 35,08 SAMSUN 51,87 NİĞDE 38,62 GAZİANTEP 49,87 BİNGOL 45,56 SAKARYA 62,97 ERZURUM 61,55 BALIKESİR 76,34 VAN 34,24 KÜTAHYA 51,09 ADIYAMAN 38,49 DENİZLİ 49,41 ŞIRNAK 45,38 KONYA 61,56 GAZİANTEP 61,23 ÇANAKKALE 75,72 ADIYAMAN 34,11 GAZİANTEP 49,69 HAKKARİ 37,92 KÜTAHYA 48,67 KARS 45,38 KARAMAN 61,54 KARAMAN 61,05 GİRESUN 75,25 MUŞ 33,88 MANİSA 48,85 ÇORUM 37,89 K.MARAŞ 47,97 KONYA 45,31 AYDIN 59,77 TRABZON 59,25 HATAY 74,49 TOKAT 33,13 İÇEL 48,81 BİNGOL 37,44 MUĞLA 47,69 ÇORUM 44,95 BATMAN 59,08 BARTIN 58,34 TEKİRDAĞ 73,89 AĞRI 32,91 K.MARAŞ 47,59 TRABZON 36,75 İÇEL 46,60 MARDİN 44,53 İSTANBUL 58,69 OSMANİYE 57,45 KARAMAN 72,78 BİNGOL 32,33 KONYA 46,20 AFYON 36,64 KONYA 46,04 ADIYAMAN 42,66 İZMİR 58,63 ADANA 55,52 ISPARTA 71,34 KARS 32,30 ZONGULDAK 45,94 TOKAT 36,41 MANİSA 45,64 AKSARAY 42,37 KÜTAHYA 58,19 KONYA 54,79 KAYSERİ 70,46 ÇORUM 30,53 HATAY 45,33 VAN 34,43 HAKKARİ 45,23 VAN 41,24 MUĞLA 57,91 AĞRI 54,48 AFYON 70,12 ORDU 30,33 BURSA 39,58 K.MARAŞ 34,34 BURSA 41,26 TRABZON 40,93 ADANA 57,81 SAMSUN 53,81 UŞAK 69,74 ŞANLIURFA 28,44 MUĞLA 39,31 ZONGULDAK 31,83 HATAY 41,07 YOZGAT 40,14 İÇEL 53,81 YOZGAT 53,65 TRABZON 69,64 MARDİN 27,26 ANTALYA 34,70 ORDU 30,32 ANTALYA 38,30 TOKAT 39,66 GAZİANTEP 53,10 DİYARBAKIR 53,55 ŞANLIURFA 67,81 ZONGULDAK 39,61 MANİSA 50,50 AKSARAY 53,49 İÇEL 67,24 MUŞ 38,85 AKSARAY 50,19 BATMAN 51,58 AKSARAY 66,11 AFYON 37,36 HATAY 49,68 ÇORUM 49,28 AYDIN 65,81 ORDU 36,77 DENİZLİ 48,32 AFYON 48,91 KÜTAHYA 65,50 ŞANLIURFA 34,79 ANTALYA 46,51 ZONGULDAK 48,48 K.MARAŞ 64,84 K.MARAŞ 29,94 BURSA 43,95 VAN 48,27 MUĞLA 64,18 TOKAT 44,59 MANİSA 63,56 ORDU 44,24 İZMİR 62,87 MARDİN 43,35 ANTALYA 59,89 HATAY 42,61 İSTANBUL 59,45 K.MARAŞ 38,03 GAZİANTEP 58,29 MUŞ 34,28 DENİZLİ 55,68 ADIYAMAN 31,48 KONYA 53,44

ŞANLIURFA 30,83 BURSA 51,31

TOPLAM 70,35 TOPLAM 70,35 TOPLAM 65,47 TOPLAM 65,47 TOPLAM 81,33 TOPLAM 81,33 TOPLAM 78,81 TOPLAM 78,81 Kaynak:Ek Tablo 3, 4, 5, 6.



Ek Tablo : 11 - İllerin Net Göç Hızları (1965-2000) (Binde)

Net Göç Hızları

İller 1965-1970 1970-1975 1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000

ADANA 11,98 9,47 0,97 15,05 14,71 -23,97 ADIYAMAN -74,43 -86,61 -31,76 -34,02 -36,81 -70,23 AFYON -75,89 -78,27 -22,58 -24,97 -36,66 -22,55 AĞRI -34,50 -43,25 -71,49 -48,10 -86,95 -56,45 AMASYA -81,25 -57,24 -22,03 -29,82 -55,67 -26,81 ANKARA 122,43 70,16 18,52 12,08 22,62 25,59 ANTALYA 5,39 34,43 24,22 30,92 81,78 64,31 ARTVİN -44,97 -31,99 -55,42 -47,67 -92,77 -63,56 AYDIN 17,13 12,98 15,03 13,43 24,33 25,45 BALIKESİR -57,50 -24,20 -7,33 3,74 5,15 4,85 BİLECİK -118,01 -101,05 -2,31 7,16 17,89 57,91 BİNGÖL -40,83 -19,98 -48,28 -39,46 -80,47 -50,07 BİTLİS -52,22 -95,40 -73,66 -32,99 -64,91 -21,19 BOLU -27,48 10,54 -1,04 -9,98 -7,97 -40,76 BURDUR -74,18 10,62 -6,71 -16,70 -35,10 -22,70 BURSA 23,72 57,89 55,89 38,48 57,15 45,12 ÇANAKKALE -9,36 2,85 -3,46 -4,47 -4,81 27,39 ÇANKIRI -83,96 -66,51 -52,57 -34,92 -57,00 -18,28 ÇORUM -52,41 -27,42 -42,31 -30,23 -56,09 -58,36 DENİZLİ -66,28 -0,07 -5,31 3,32 14,90 19,86 DİYARBAKIR -10,58 -15,78 -21,94 -14,61 -31,74 -40,04 EDİRNE 76,74 -13,24 -7,67 -14,53 -18,87 -14,04 ELAZIĞ 18,57 -0,01 -40,30 -29,56 -43,11 -23,77 ERZİNCAN -32,70 -27,24 -32,55 -39,78 -85,34 -4,68 ERZURUM 7,36 -26,94 -59,46 -58,79 -103,61 -54,78 ESKİŞEHİR 15,66 11,30 15,05 15,04 10,52 14,84 GAZİANTEP 8,80 13,29 -1,55 -4,62 -0,46 3,13 GİRESUN -25,09 -4,81 -37,11 -40,61 -69,73 -12,07 GÜMÜŞHANE -52,29 -31,52 -76,44 -50,28 -128,85 -23,47 HAKKARİ -158,70 -48,36 -14,48 -6,14 -28,74 -12,47 HATAY -24,15 28,08 17,80 5,45 -3,79 -33,87 ISPARTA -10,64 -31,09 -8,00 -13,99 -15,89 30,72 İÇEL 4,39 24,44 51,94 52,92 64,94 12,38 İSTANBUL 207,10 127,46 67,27 56,53 99,86 46,09 İZMİR 83,13 88,68 65,95 38,39 58,34 39,88 KARS -51,92 -44,86 -100,52 -70,87 -151,71 -61,15 KASTAMONU -21,91 -33,90 -23,95 -24,59 -61,28 -32,83 KAYSERİ 7,79 29,44 14,81 -6,24 -17,71 -3,46 KIRKLARELİ -0,96 0,93 -11,25 -7,67 -18,17 18,03 KIRŞEHİR -96,31 -25,29 -35,15 -24,00 -75,94 -45,08 KOCAELİ 55,08 6,24 100,28 61,71 99,22 0,20



Ek Tablo : 11 - İllerin Net Göç Hızları (1965-2000) (Devam) (Binde)

Net Göç Hızları

İller 1965-1970 1970-1975 1975-1980 1980-1985 1985-1990 1995-2000

KONYA 27,28 -10,42 -6,68 -6,25 -16,42 1,42 KÜTAHYA -18,67 -44,37 1,01 0,07 -8,22 -1,76 MALATYA -47,14 -19,43 -39,11 -20,31 -51,48 -21,50 MANİSA 4,68 8,62 10,05 6,60 19,00 3,21 K.MARAŞ -35,53 -10,41 -11,84 -13,29 -39,18 -28,27 MARDİN -37,40 -28,09 -53,16 -28,69 -66,33 -67,58 MUĞLA -8,29 -1,13 4,06 6,65 30,51 70,20 MUŞ -34,76 -27,85 -59,34 -44,64 -94,49 -59,82 NEVŞEHİR -134,43 1,47 -13,43 -5,14 -37,76 -7,12 NİĞDE -87,33 -69,03 -14,60 -20,78 -53,40 -2,23 ORDU -20,24 -47,04 -29,86 -32,76 -53,76 -44,66 RİZE -52,41 -96,70 -24,04 -30,60 -79,47 -21,89 SAKARYA -5,08 6,56 8,41 12,28 9,82 -23,06 SAMSUN -84,25 -14,61 -11,49 -12,91 -27,57 -45,54 SİİRT -10,40 -13,40 -26,28 -37,55 -132,64 -75,06 SİNOP -94,28 -35,73 -28,75 -35,13 -82,78 -75,67 SİVAS -44,21 -46,00 -67,37 -49,49 -99,31 -51,02 TEKİRDAĞ 9,60 31,08 14,48 9,05 41,09 96,81 TOKAT -44,05 -21,73 -27,35 -25,71 -65,43 -48,45 TRABZON -54,12 -20,74 -23,29 -33,56 -65,10 -11,11 TUNCELİ -79,90 -109,18 -81,88 -114,79 -143,55 -36,65 ŞANLIURFA -39,25 -79,65 -58,55 -20,42 -29,84 -38,90 UŞAK -62,13 1,12 -4,62 -11,21 2,03 -6,90 VAN 4,55 4,93 -17,75 -23,60 -35,08 -43,58 YOZGAT -73,03 -38,72 -43,46 -27,15 -61,37 -41,88 ZONGULDAK 14,11 9,60 9,86 -18,49 -27,73 -73,82 AKSARAY -7,60 -13,41 BAYBURT -127,50 -59,51 KARAMAN 4,38 -12,57 KIRIKKALE -24,66 -32,72 BATMAN 12,46 -45,16 ŞIRNAK -21,63 21,77 BARTIN -86,78 ARDAHAN -106,72 IĞDIR -9,30 YALOVA 3,47 KARABÜK -40,68 KİLİS -38,86 OSMANİYE -24,71 DÜZCE 7,99 Kaynak: DİE (1965,1970,1975,1980,1985,1990), DİE (1985), DİE (1989), DİE (1997), TÜİK (2005).



Ek Tablo : 12 - İllerin Net Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1965-2000) (Binde)

1965-1970

1970-1975

1975-1980

1980-1985

1985-1990

1995-2000

İller






Net Göç Hızı

İSTANBUL 207,10 İSTANBUL 127,46 KOCAELİ 100,28 KOCAELİ 61,71 İSTANBUL 99,86 TEKİRDAĞ 96,81

ANKARA 122,43 İZMİR 88,68 İSTANBUL 67,27 İSTANBUL 56,53 KOCAELİ 99,22 MUĞLA 70,20

İZMİR 83,13 ANKARA 70,16 İZMİR 65,95 İÇEL 52,92 ANTALYA 81,78 ANTALYA 64,31

EDİRNE 76,74 BURSA 57,89 BURSA 55,89 BURSA 38,48 İÇEL 64,94 BİLECİK 57,91

KOCAELİ 55,08 ANTALYA 34,43 İÇEL 51,94 İZMİR 38,39 İZMİR 58,34 İSTANBUL 46,09

KONYA 27,28 TEKİRDAĞ 31,08 ANTALYA 24,22 ANTALYA 30,92 BURSA 57,15 BURSA 45,12

BURSA 23,72 KAYSERİ 29,44 ANKARA 18,52 ADANA 15,05 TEKİRDAĞ 41,09 İZMİR 39,88

ELAZIĞ 18,57 HATAY 28,08 HATAY 17,80 ESKİŞEHİR 15,04 MUĞLA 30,51 ISPARTA 30,72

AYDIN 17,13 İÇEL 24,44 ESKİŞEHİR 15,05 AYDIN 13,43 AYDIN 24,33 ÇANAKKALE 27,39

ESKİŞEHİR 15,66 GAZİANTEP 13,29 AYDIN 15,03 SAKARYA 12,28 ANKARA 22,62 ANKARA 25,59

ZONGULDAK 14,11 AYDIN 12,98 KAYSERİ 14,81 ANKARA 12,08 MANİSA 19,00 AYDIN 25,45

ADANA 11,98 ESKİŞEHİR 11,30 TEKİRDAĞ 14,48 TEKİRDAĞ 9,05 BİLECİK 17,89 ŞIRNAK 21,77

TEKİRDAĞ 9,60 BURDUR 10,62 MANİSA 10,05 BİLECİK 7,16 DENİZLİ 14,90 DENİZLİ 19,86

GAZİANTEP 8,80 BOLU 10,54 ZONGULDAK 9,86 MUĞLA 6,65 ADANA 14,71 KIRKLARELİ 18,03

KAYSERİ 7,79 ZONGULDAK 9,60 SAKARYA 8,41 MANİSA 6,60 BATMAN 12,46 ESKİŞEHİR 14,84

ERZURUM 7,36 ADANA 9,47 MUĞLA 4,06 HATAY 5,45 ESKİŞEHİR 10,52 İÇEL 12,38

ANTALYA 5,39 MANİSA 8,62 KÜTAHYA 1,01 BALIKESİR 3,74 SAKARYA 9,82 DÜZCE 7,99

MANİSA 4,68 SAKARYA 6,56 ADANA 0,97 DENİZLİ 3,32 BALIKESİR 5,15 BALIKESİR 4,85

VAN 4,55 KOCAELİ 6,24 BOLU -1,04 KÜTAHYA 0,07 KARAMAN 4,38 YALOVA 3,47

İÇEL 4,39 VAN 4,93 GAZİANTEP -1,55 ÇANAKKALE -4,47 UŞAK 2,03 MANİSA 3,21

KIRKLARELİ -0,96 ÇANAKKALE 2,85 BİLECİK -2,31 GAZİANTEP -4,62 GAZİANTEP -0,46 GAZİANTEP 3,13

SAKARYA -5,08 NEVŞEHİR 1,47 ÇANAKKALE -3,46 NEVŞEHİR -5,14 HATAY -3,79 KONYA 1,42

MUĞLA -8,29 UŞAK 1,12 UŞAK -4,62 HAKKARİ -6,14 ÇANAKKALE -4,81 KOCAELİ 0,20

ÇANAKKALE -9,36 KIRKLARELİ 0,93 DENİZLİ -5,31 KAYSERİ -6,24 AKSARAY -7,60 KÜTAHYA -1,76

SİİRT -10,40 ELAZIĞ -0,01 KONYA -6,68 KONYA -6,25 BOLU -7,97 NİĞDE -2,23

DİYARBAKIR -10,58 DENİZLİ -0,07 BURDUR -6,71 KIRKLARELİ -7,67 KÜTAHYA -8,22 KAYSERİ -3,46

ISPARTA -10,64 MUĞLA -1,13 BALIKESİR -7,33 BOLU -9,98 ISPARTA -15,89 ERZINCAN -4,68

KÜTAHYA -18,67 GİRESUN -4,81 EDİRNE -7,67 UŞAK -11,21 KONYA -16,42 UŞAK -6,90

ORDU -20,24 K.MARAŞ -10,41 ISPARTA -8,00 SAMSUN -12,91 KAYSERİ -17,71 NEVŞEHİR -7,12

KASTAMONU -21,91 KONYA -10,42 KIRKLARELİ -11,25 K.MARAŞ -13,29 KIRKLARELİ -18,17 IĞDIR -9,30

HATAY -24,15 EDİRNE -13,24 SAMSUN -11,49 ISPARTA -13,99 EDİRNE -18,87 TRABZON -11,11

GİRESUN -25,09 SİİRT -13,40 K.MARAŞ -11,84 EDİRNE -14,53 ŞIRNAK -21,63 GİRESUN -12,07

BOLU -27,48 SAMSUN -14,61 NEVŞEHİR -13,43 DİYARBAKIR -14,61 KIRIKKALE -24,66 HAKKARİ -12,47

ERZİNCAN -32,70 DİYARBAKIR -15,78 HAKKARİ -14,48 BURDUR -16,70 SAMSUN -27,57 KARAMAN -12,57

AĞRI -34,50 MALATYA -19,43 NİĞDE -14,60 ZONGULDAK -18,49 ZONGULDAK -27,73 AKSARAY -13,41

MUŞ -34,76 BİNGÖL -19,98 VAN -17,75 MALATYA -20,31 HAKKARİ -28,74 EDİRNE -14,04

K.MARAŞ -35,53 TRABZON -20,74 DİYARBAKIR -21,94 ŞANLIURFA -20,42 ŞANLIURFA -29,84 ÇANKIRI -18,28

MARDİN -37,40 TOKAT -21,73 AMASYA -22,03 NİĞDE -20,78 DİYARBAKIR -31,74 BİTLİS -21,19

ŞANLIURFA -39,25 BALIKESİR -24,20 AFYON -22,58 VAN -23,60 VAN -35,08 MALATYA -21,50

BİNGÖL -40,83 KIRŞEHİR -25,29 TRABZON -23,29 KIRŞEHİR -24,00 BURDUR -35,10 RİZE -21,89

TOKAT -44,05 ERZURUM -26,94 KASTAMONU -23,95 KASTAMONU -24,59 AFYON -36,66 AFYON -22,55

SİVAS -44,21 ERZİNCAN -27,24 RİZE -24,04 AFYON -24,97 ADIYAMAN -36,81 BURDUR -22,70



Ek Tablo : 12 - İllerin Net Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1965-2000) (Devam)

(Binde)

1965-1970

1970-1975

1975-1980

1980-1985

1985-1990

1995-2000

İller






Net Göç Hızı

ARTVİN -44,97 ÇORUM -27,42 SİİRT -26,28 TOKAT -25,71 NEVŞEHİR -37,76 SAKARYA -23,06

MALATYA -47,14 MUŞ -27,85 TOKAT -27,35 YOZGAT -27,15 K.MARAŞ -39,18 GÜMÜŞHANE -23,47

KARS -51,92 MARDİN -28,09 SİNOP -28,75 MARDİN -28,69 ELAZIĞ -43,11 ELAZIĞ -23,77

BİTLİS -52,22 ISPARTA -31,09 ORDU -29,86 ELAZIĞ -29,56 MALATYA -51,48 ADANA -23,97

GÜMÜŞHANE -52,29 GÜMÜŞHANE -31,52 ADIYAMAN -31,76 AMASYA -29,82 NİĞDE -53,40 OSMANİYE -24,71

RİZE -52,41 ARTVİN -31,99 ERZİNCAN -32,55 ÇORUM -30,23 ORDU -53,76 AMASYA -26,81

ÇORUM -52,41 KASTAMONU -33,90 KIRŞEHİR -35,15 RİZE -30,60 AMASYA -55,67 K.MARAŞ -28,27

TRABZON -54,12 SİNOP -35,73 GİRESUN -37,11 ORDU -32,76 ÇORUM -56,09 KIRIKKALE -32,72

BALIKESİR -57,50 YOZGAT -38,72 MALATYA -39,11 BİTLİS -32,99 ÇANKIRI -57,00 KASTAMONU -32,83

UŞAK -62,13 AĞRI -43,25 ELAZIĞ -40,30 TRABZON -33,56 KASTAMONU -61,28 HATAY -33,87

DENİZLİ -66,28 KÜTAHYA -44,37 ÇORUM -42,31 ADIYAMAN -34,02 YOZGAT -61,37 TUNCELİ -36,65

YOZGAT -73,03 KARS -44,86 YOZGAT -43,46 ÇANKIRI -34,92 BİTLİS -64,91 KİLİS -38,86

BURDUR -74,18 SİVAS -46,00 BİNGÖL -48,28 SİNOP -35,13 TRABZON -65,10 ŞANLIURFA -38,90

ADIYAMAN -74,43 ORDU -47,04 ÇANKIRI -52,57 SİİRT -37,55 TOKAT -65,43 DİYARBAKIR -40,04

AFYON -75,89 HAKKARİ -48,36 MARDİN -53,16 BİNGÖL -39,46 MARDİN -66,33 KARABÜK -40,68

TUNCELİ -79,90 AMASYA -57,24 ARTVİN -55,42 ERZİNCAN -39,78 GİRESUN -69,73 BOLU -40,76

AMASYA -81,25 ÇANKIRI -66,51 ŞANLIURFA -58,55 GİRESUN -40,61 KIRŞEHİR -75,94 YOZGAT -41,88

ÇANKIRI -83,96 NİĞDE -69,03 MUŞ -59,34 MUŞ -44,64 RİZE -79,47 VAN -43,58

SAMSUN -84,25 AFYON -78,27 ERZURUM -59,46 ARTVİN -47,67 BİNGOL -80,47 ORDU -44,66

NİĞDE -87,33 ŞANLIURFA -79,65 SİVAS -67,37 AĞRI -48,10 SİNOP -82,78 KIRŞEHİR -45,08

SİNOP -94,28 ADIYAMAN -86,61 AĞRI -71,49 SİVAS -49,49 ERZINCAN -85,34 BATMAN -45,16

KIRŞEHİR -96,31 BİTLİS -95,40 BİTLİS -73,66 GÜMÜŞHANE -50,28 AĞRI -86,95 SAMSUN -45,54

BİLECİK -118,01 RİZE -96,70 GÜMÜŞHANE -76,44 ERZURUM -58,79 ARTVİN -92,77 TOKAT -48,45

NEVŞEHİR -134,43 BİLECİK -101,05 TUNCELİ -81,88 KARS -70,87 MUŞ -94,49 BİNGOL -50,07

HAKKARİ -158,70 TUNCELİ -109,18 KARS -100,52 TUNCELİ -114,79 SİVAS -99,31 SİVAS -51,02

ERZURUM -103,61 ERZURUM -54,78

BAYBURT -127,50 AĞRI -56,45

GÜMÜŞHANE -128,85 ÇORUM -58,36

SİİRT -132,64 BAYBURT -59,51

TUNCELİ -143,55 MUŞ -59,82

KARS -151,71 KARS -61,15

ARTVİN -63,56

MARDİN -67,58

ADIYAMAN -70,23

ZONGULDAK -73,82

SİİRT -75,06

SİNOP -75,67

BARTIN -86,78

ARDAHAN -106,72




Ek Tablo: 13 – En Fazla Göç Veren 5 İlin Verdiği Göçün Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1995-2000)

Verdiği Göç Samsun Şanlıurfa Diyarbakır Erzurum Zonguldak

İller Verdiği

Göç İller Verdiği




Göç İSTANBUL 37.780 GAZİANTEP 11.691 İSTANBUL 19.637 İSTANBUL 23.281 İSTANBUL 27.135

ANKARA 9.809 İSTANBUL 8.688 İZMİR 13.548 BURSA 9.984 BURSA 5.978

BURSA 8.885 AYDIN 6.921 ANKARA 8.113 İZMİR 9.023 ANKARA 4.850

İZMİR 3.438 İZMİR 6.569 İÇEL 5.864 ANKARA 7.716 KOCAELİ 2.795

ORDU 3.365 ADANA 6.014 ADANA 4.593 KOCAELİ 4.152 İZMİR 2.593

KOCAELİ 2.993 İÇEL 5.251 BURSA 4.490 MANİSA 1.880 ANTALYA 2.064

AMASYA 2.943 HATAY 3.468 AYDIN 3.637 KONYA 1.763 KARABÜK 1.896

TRABZON 2.696 ANKARA 3.340 ANTALYA 3.273 ANTALYA 1.762 TEKİRDAĞ 1.781

TEKİRDAĞ 2.592 DİYARBAKIR 2.623 MANİSA 3.119 ERZİNCAN 1.579 BARTIN 1.701

ANTALYA 1.917 ANTALYA 2.439 ELAZIĞ 2.662 TEKİRDAĞ 1.534 BOLU 1.473

TOKAT 1.539 YOZGAT 2.020 BATMAN 2.584 RİZE 1.385 DÜZCE 1.344

SİNOP 1.485 MANİSA 1.836 BALIKESİR 2.057 BALIKESİR 1.274 TRABZON 1.211

GİRESUN 1.169 KONYA 1.639 ŞANLIURFA 1.829 SAKARYA 1.269 MUĞLA 858

KONYA 1.168 DENİZLİ 1.522 MARDİN 1.729 TRABZON 1.216 SAKARYA 829

ÇORUM 1.159 BURSA 1.505 KONYA 1.678 AYDIN 1.189 KONYA 810

ERZURUM 1.134 K.MARAŞ 1.314 BİNGÖL 1.451 KAYSERİ 1.171 SAMSUN 781

KASTAMONU 1.078 MARDİN 935 GAZİANTEP 1.444 İÇEL 1.067 BALIKESİR 732

MUĞLA 1.051 ADIYAMAN 912 KOCAELİ 1.441 YALOVA 1.040 KASTAMONU 632

RİZE 917 AKSARAY 815 ESKİŞEHİR 1.264 DENİZLİ 1.027 ESKİŞEHİR 557

SAKARYA 915 ESKİŞEHİR 813 MALATYA 1.170 ADANA 894 MANİSA 518

ESKİŞEHİR 904 MUĞLA 786 MUĞLA 1.153 KARS 889 GİRESUN 510

SİVAS 877 OSMANİYE 762 HATAY 1.141 ESKİŞEHİR 852 AYDIN 486

BALIKESİR 816 MALATYA 729 ŞIRNAK 1.075 ARTVİN 805 DENİZLİ 443

DÜZCE 749 KAYSERİ 692 YOZGAT 1.006 SAMSUN 769 EDİRNE 421

AYDIN 702 TEKİRDAĞ 650 TEKİRDAĞ 987 MUĞLA 733 ÇANKIRI 417

İÇEL 638 KOCAELİ 647 VAN 979 SİVAS 703 İÇEL 414

DİYARBAKIR 601 NEVŞEHİR 637 DENİZLİ 899 AĞRI 696 ÇANAKKALE 375

GÜMÜŞHANE 579 ŞIRNAK 636 KAYSERİ 814 ÇANAKKALE 650 KÜTAHYA 356

ZONGULDAK 565 BALIKESİR 608 SİİRT 786 GAZİANTEP 613 ORDU 330

KAYSERİ 551 KIRŞEHİR 595 SAKARYA 741 HATAY 613 ERZURUM 311

MANİSA 546 KARS 532 ÇANAKKALE 684 EDİRNE 534 KAYSERİ 291

EDİRNE 544 ELAZIĞ 504 YALOVA 622 ELAZIĞ 532 ADANA 258

ÇANKIRI 540 VAN 436 SAMSUN 615 BİLECİK 529 DİYARBAKIR 258

ŞANLIURFA 519 ÇANAKKALE 422 KARS 592 VAN 520 AFYON 252

ARTVİN 515 EDİRNE 399 KÜTAHYA 517 KÜTAHYA 501 YALOVA 251

KÜTAHYA 514 SAMSUN 399 EDİRNE 512 MALATYA 499 BİLECİK 246

ADANA 493 ISPARTA 382 BİLECİK 507 TOKAT 479 HATAY 239

ŞIRNAK 483 AĞRI 380 MUŞ 495 ORDU 460 ISPARTA 237

DENİZLİ 480 KIRIKKALE 341 BİTLİS 491 AFYON 440 AMASYA 229

ISPARTA 467 KIRKLARELİ 334 K.MARAŞ 460 ŞIRNAK 435 ÇORUM 220

KARS 453 ERZURUM 320 ISPARTA 434 DİYARBAKIR 433 KIRKLARELİ 218

HATAY 441 ÇORUM 314 ADIYAMAN 422 ISPARTA 432 MALATYA 218



Ek Tablo: 13 – En Fazla Göç Veren 5 İlin Verdiği Göçün Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1995-

2000) (Devam)

Verdiği Göç Samsun Şanlıurfa Diyarbakır Erzurum Zonguldak

İller Verdiği





Göç VAN 438 SAKARYA 308 ERZURUM 418 K.MARAŞ 421 SİNOP 209

GAZİANTEP 424 SİVAS 305 AĞRI 415 KIRKLARELİ 398 SİVAS 205

ERZİNCAN 423 AFYON 263 AFYON 412 ARDAHAN 390 VAN 193

ÇANAKKALE 422 KÜTAHYA 260 NEVŞEHİR 394 IĞDIR 388 RİZE 186

KIRKLARELİ 419 AMASYA 255 AMASYA 381 BAYBURT 380 TOKAT 173

ELAZIĞ 414 NİĞDE 242 TUNCELİ 378 KIRIKKALE 373 KARS 170

BOLU 396 BATMAN 236 SİVAS 375 MUŞ 369 ŞIRNAK 163

AFYON 380 SİİRT 234 KIRKLARELİ 374 YOZGAT 366 ELAZIĞ 159

MALATYA 379 TRABZON 221 OSMANİYE 361 DÜZCE 343 ŞANLIURFA 156

YOZGAT 378 ERZİNCAN 209 ERZİNCAN 360 GÜMÜŞHANE 342 ERZİNCAN 151

AĞRI 375 ORDU 188 DÜZCE 356 ZONGULDAK 335 ARTVİN 148

BİTLİS 348 TOKAT 186 TOKAT 350 ŞANLIURFA 334 YOZGAT 143

BİLECİK 329 TUNCELİ 181 KIRIKKALE 312 GİRESUN 333 GAZİANTEP 142

K.MARAŞ 327 BİLECİK 168 ORDU 311 ÇORUM 330 MARDİN 139

YALOVA 323 BİTLİS 165 ÇORUM 291 AMASYA 315 K.MARAŞ 135

KIRIKKALE 315 HAKKARİ 165 HAKKARİ 289 BİTLİS 302 NİĞDE 129

HAKKARİ 298 ZONGULDAK 162 GİRESUN 257 OSMANİYE 270 HAKKARİ 123

SİİRT 283 UŞAK 153 BOLU 245 KIRŞEHİR 262 GÜMÜŞHANE 120

TUNCELİ 283 KİLİS 143 ZONGULDAK 240 TUNCELİ 247 KIRIKKALE 116

MARDİN 275 IĞDIR 140 TRABZON 237 BİNGÖL 238 TUNCELİ 114

NİĞDE 272 YALOVA 140 UŞAK 232 ÇANKIRI 236 BATMAN 106

KARABÜK 254 DÜZCE 139 BURDUR 227 BOLU 226 KIRŞEHİR 103

BATMAN 200 ÇANKIRI 125 ÇANKIRI 220 NİĞDE 225 AĞRI 101

AKSARAY 197 BOLU 123 NİĞDE 219 AKSARAY 224 UŞAK 96

BURDUR 195 BİNGÖL 119 KIRŞEHİR 209 SİİRT 223 BURDUR 86

ADIYAMAN 194 BURDUR 117 IĞDIR 206 NEVŞEHİR 218 SİİRT 84

NEVŞEHİR 194 MUŞ 117 AKSARAY 196 HAKKARİ 209 NEVŞEHİR 79

BİNGÖL 179 GİRESUN 97 KARAMAN 168 KASTAMONU 199 BİTLİS 75

MUŞ 175 KARAMAN 91 ARTVİN 146 UŞAK 199 ADIYAMAN 73

KIRŞEHİR 170 ARDAHAN 83 KASTAMONU 140 ADIYAMAN 192 AKSARAY 73

OSMANİYE 160 RİZE 80 KİLİS 134 MARDİN 177 BİNGÖL 67

UŞAK 157 ARTVİN 79 GÜMÜŞHANE 121 BURDUR 169 MUŞ 66

IĞDIR 146 KASTAMONU 78 BARTIN 117 BATMAN 158 OSMANİYE 61

ARDAHAN 142 KARABÜK 77 KARABÜK 111 KARABÜK 155 KARAMAN 57

BARTIN 139 SİNOP 53 SİNOP 102 KARAMAN 127 IĞDIR 53

BAYBURT 129 BARTIN 44 ARDAHAN 102 SİNOP 103 ARDAHAN 44

KARAMAN 94 GÜMÜŞHANE 43 RİZE 96 BARTIN 102 BAYBURT 23

KİLİS 36 BAYBURT 23 BAYBURT 43 KİLİS 99 KİLİS 9

SAMSUN 0 ŞANLIURFA 0 DİYARBAKIR 0 ERZURUM 0 ZONGULDAK 0

TOPLAM 111.272 TOPLAM 87.632 TOPLAM 111.060 TOPLAM 97.300 TOPLAM 71.848




Ek Tablo: 14 – En Fazla Göç Alan 5 İlin Aldığı Göçün Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1995-2000)

Aldığı Göç İstanbul İzmir Ankara Antalya Bursa





Aldığı Göç

ANKARA 48.837 İSTANBUL 24.796 İSTANBUL 31.338 İSTANBUL 19.625 İSTANBUL 19.664

SAMSUN 37.780 MANİSA 23.250 ÇORUM 21.806 ANKARA 15.623 ERZURUM 9.984

TOKAT 33.287 ANKARA 20.671 YOZGAT 17.127 KONYA 9.789 ANKARA 8.934

KOCAELİ 32.502 DİYARBAKIR 13.548 İZMİR 16.212 ISPARTA 7.198 SAMSUN 8.885

ORDU 32.335 AYDIN 10.871 KIRIKKALE 14.050 BURDUR 6.765 BALIKESİR 7.384

İZMİR 28.032 MARDİN 10.798 KONYA 10.503 İZMİR 6.593 ZONGULDAK 5.978

ZONGULDAK 27.135 BALIKESİR 10.685 ÇANKIRI 10.249 İÇEL 5.396 KOCAELİ 5.594

SİVAS 25.232 KONYA 9.568 KIRŞEHİR 10.132 ADANA 5.329 İZMİR 5.581

ERZURUM 23.281 ERZURUM 9.023 SAMSUN 9.809 HATAY 4.661 ARTVİN 5.059

MALATYA 20.951 ŞANLIURFA 6.569 ANTALYA 8.513 AFYON 3.492 DİYARBAKIR 4.490

DİYARBAKIR 19.637 KOCAELİ 6.224 DİYARBAKIR 8.113 DİYARBAKIR 3.273 KÜTAHYA 3.894

KASTAMONU 19.362 AFYON 6.147 İÇEL 7.887 KOCAELİ 3.131 MUŞ 3.839

ADANA 19.101 BURSA 5.822 KAYSERİ 7.853 GAZİANTEP 3.039 SAKARYA 3.752

BURSA 18.590 SİVAS 5.575 ADANA 7.850 KAYSERİ 2.971 TRABZON 3.539

SAKARYA 17.978 ADANA 5.489 KOCAELİ 7.791 ESKİŞEHİR 2.970 ESKİŞEHİR 3.163

TRABZON 17.928 KÜTAHYA 5.242 ERZURUM 7.716 K.MARAŞ 2.969 KONYA 2.694

VAN 17.683 DENİZLİ 5.095 SİVAS 7.458 MUĞLA 2.753 YALOVA 2.645

SİNOP 17.330 MUĞLA 5.020 BURSA 7.262 VAN 2.585 YOZGAT 2.363

GİRESUN 16.804 İÇEL 4.709 BOLU 6.685 SİVAS 2.526 BİLECİK 2.348

HATAY 14.548 AĞRI 4.672 ESKİŞEHİR 6.504 DENİZLİ 2.490 VAN 2.345

KARS 13.748 ANTALYA 4.654 HATAY 5.649 ŞANLIURFA 2.439 ADANA 2.324

MARDİN 13.560 ESKİŞEHİR 4.546 BALIKESİR 5.583 BURSA 2.285 MANİSA 2.316

İÇEL 13.543 HATAY 4.258 MALATYA 5.339 ZONGULDAK 2.064 SİVAS 2.253

RİZE 13.019 KARS 4.227 KARS 5.139 SAMSUN 1.917 HATAY 2.231

KONYA 12.478 VAN 3.747 ZONGULDAK 4.850 AYDIN 1.908 ARDAHAN 2.215

AMASYA 12.198 MALATYA 3.695 TOKAT 4.667 SAKARYA 1.904 GİRESUN 2.191

KAYSERİ 12.134 TOKAT 3.476 ORDU 4.551 ERZURUM 1.762 KARS 2.175

BARTIN 12.012 UŞAK 3.444 TRABZON 4.497 BATMAN 1.617 İÇEL 2.140

BATMAN 11.878 SAMSUN 3.438 VAN 3.941 BOLU 1.615 TOKAT 2.003

AĞRI 11.459 KAYSERİ 3.021 AKSARAY 3.848 MARDİN 1.603 AĞRI 2.000

TEKİRDAĞ 11.344 MUŞ 3.005 AMASYA 3.845 MALATYA 1.599 MARDİN 1.831

SİİRT 11.321 ELAZIĞ 2.824 SAKARYA 3.773 OSMANİYE 1.548 ELAZIĞ 1.795

ADIYAMAN 11.240 ÇANAKKALE 2.802 ELAZIĞ 3.752 ÇORUM 1.534 ÇORUM 1.740

EDİRNE 10.698 ÇORUM 2.674 MARDİN 3.474 KÜTAHYA 1.458 ANTALYA 1.712

BALIKESİR 10.652 GAZİANTEP 2.649 AYDIN 3.383 KARAMAN 1.453 BİTLİS 1.667

ANTALYA 10.556 ZONGULDAK 2.593 GAZİANTEP 3.356 KIRIKKALE 1.442 ÇANAKKALE 1.640

ÇORUM 10.306 AMASYA 2.566 ŞANLIURFA 3.340 ADIYAMAN 1.410 MALATYA 1.565

ELAZIĞ 9.898 YOZGAT 2.508 MANİSA 3.286 YOZGAT 1.405 ORDU 1.538

GAZİANTEP 9.860 SAKARYA 2.504 K.MARAŞ 3.151 MANİSA 1.391 ŞANLIURFA 1.505

ERZİNCAN 9.702 ERZİNCAN 2.263 MUĞLA 2.999 BALIKESİR 1.381 RİZE 1.397

YOZGAT 9.512 BATMAN 2.237 NEVŞEHİR 2.977 ELAZIĞ 1.356 ERZİNCAN 1.339

BİTLİS 9.146 ISPARTA 2.216 AFYON 2.870 ORDU 1.311 EDİRNE 1.337



Ek Tablo: 14 – En Fazla Göç Alan 5 İlin Aldığı Göçün Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1995-

2000) (Devam)

Aldığı Göç İstanbul İzmir Ankara Antalya Bursa





Aldığı Göç

ARDAHAN 9.110 BİTLİS 2.189 AĞRI 2.720 TOKAT 1.232 GAZİANTEP 1.331

K.MARAŞ 9.001 ORDU 2.072 NİĞDE 2.676 UŞAK 1.051 KAYSERİ 1.248

ŞANLIURFA 8.688 TUNCELİ 1.959 KASTAMONU 2.669 AMASYA 966 TEKİRDAĞ 1.200

KARABÜK 8.017 TRABZON 1.944 DENİZLİ 2.450 KIRŞEHİR 964 AYDIN 1.183

MUŞ 7.888 ADIYAMAN 1.887 KARABÜK 2.399 TRABZON 923 AMASYA 1.154

BİNGÖL 7.237 K.MARAŞ 1.823 ADIYAMAN 2.341 YALOVA 917 GÜMÜŞHANE 1.066

ESKİŞEHİR 7.166 TEKİRDAĞ 1.721 ERZİNCAN 2.340 ERZİNCAN 906 AFYON 1.038

BOLU 6.946 AKSARAY 1.662 ISPARTA 2.322 NİĞDE 865 SİİRT 1.019

MANİSA 6.642 EDİRNE 1.631 RİZE 2.243 NEVŞEHİR 833 K.MARAŞ 1.017

YALOVA 6.378 NİĞDE 1.554 TEKİRDAĞ 2.239 AKSARAY 833 NİĞDE 952

ÇANAKKALE 6.306 SİİRT 1.435 ARTVİN 2.194 BİTLİS 733 BAYBURT 856

NİĞDE 6.272 KIRIKKALE 1.405 ÇANAKKALE 2.177 AĞRI 724 KIRIKKALE 839

KIRKLARELİ 5.916 KIRŞEHİR 1.361 EDİRNE 2.172 KARS 670 BİNGÖL 837

NEVŞEHİR 5.742 RİZE 1.358 KÜTAHYA 2.170 DÜZCE 627 BOLU 830

ÇANKIRI 5.557 ARDAHAN 1.298 BARTIN 1.975 MUŞ 618 MUĞLA 813

DÜZCE 5.328 ŞIRNAK 1.282 BİTLİS 1.903 ŞIRNAK 616 KIRKLARELİ 782

AYDIN 5.280 NEVŞEHİR 1.169 ARDAHAN 1.813 EDİRNE 592 TUNCELİ 777

MUĞLA 4.481 BOLU 1.125 SİİRT 1.643 ÇANKIRI 568 DENİZLİ 735

GÜMÜŞHANE 4.416 KARAMAN 1.037 GİRESUN 1.620 KARABÜK 555 BATMAN 685

AFYON 4.286 BİNGÖL 1.011 SİNOP 1.611 TEKİRDAĞ 552 ADIYAMAN 656

ARTVİN 4.130 KIRKLARELİ 982 MUŞ 1.610 SİİRT 526 KIRŞEHİR 641

TUNCELİ 3.873 YALOVA 895 DÜZCE 1.610 RİZE 517 SİNOP 640

AKSARAY 3.789 BURDUR 893 BATMAN 1.604 TUNCELİ 512 AKSARAY 623

KÜTAHYA 3.786 ARTVİN 888 OSMANİYE 1.535 ÇANAKKALE 505 ŞIRNAK 619

IĞDIR 3.761 OSMANİYE 861 GÜMÜŞHANE 1.460 HAKKARİ 478 KASTAMONU 606

BAYBURT 3.638 HAKKARİ 801 YALOVA 1.417 ARTVİN 477 OSMANİYE 569

ISPARTA 3.399 IĞDIR 789 KIRKLARELİ 1.300 KASTAMONU 425 DÜZCE 544

DENİZLİ 3.275 KASTAMONU 785 ŞIRNAK 1.269 BİNGÖL 413 ISPARTA 521

KIRIKKALE 3.198 SİNOP 705 BİNGÖL 1.242 GÜMÜŞHANE 393 KARABÜK 440

OSMANİYE 3.155 GİRESUN 699 TUNCELİ 1.144 GİRESUN 358 BARTIN 427

KIRŞEHİR 3.061 KARABÜK 684 HAKKARİ 947 KIRKLARELİ 351 NEVŞEHİR 407

ŞIRNAK 2.528 GÜMÜŞHANE 633 UŞAK 863 BARTIN 339 HAKKARİ 401

KİLİS 2.128 DÜZCE 613 BAYBURT 863 SİNOP 308 UŞAK 381

BİLECİK 2.041 BARTIN 559 BURDUR 844 BİLECİK 285 IĞDIR 374

HAKKARİ 1.895 BİLECİK 518 KARAMAN 798 IĞDIR 234 ÇANKIRI 345

UŞAK 1.878 ÇANKIRI 473 IĞDIR 708 KİLİS 225 BURDUR 250

KARAMAN 1.260 BAYBURT 342 BİLECİK 705 ARDAHAN 162 KARAMAN 183

BURDUR 906 KİLİS 223 KİLİS 384 BAYBURT 149 KİLİS 133

İSTANBUL 0 İZMİR 0 ANKARA 0 ANTALYA 0 BURSA 0

TOPLAM 920.955 TOPLAM 306.387 TOPLAM 377.108 TOPLAM 171.982 TOPLAM 180.171




Ek Tablo : 15 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Aldığı Göçler (1995-2000)


İller

Toplam Göç Eden Nüfus

İş Arama/ Bulma

Tayin/ Atama



Bilin- meyen

ADANA 92.684 17.659 13.431 27.602 8.571 8.569 1.009 1.016 13.377 1.450 ADIYAMAN 17.624 1.798 5.247 4.035 1.483 1.384 189 75 3.073 340 AFYON 35.636 3.910 6.383 8.433 8.281 1.815 891 210 5.335 378 AĞRI 24.586 1.702 5.409 3.732 2.269 1.305 538 204 8.743 684 AMASYA 30.294 2.101 5.651 7.141 3.445 1.597 644 40 9.342 333 ANKARA 377.108 65.715 51.142 97.023 63.960 32.926 11.047 1.191 50.596 3.508 ANTALYA 171.982 53.291 17.440 45.916 10.716 10.297 6.700 663 24.441 2.518 ARTVİN 14.374 1.618 3.336 3.360 748 669 1.327 44 3.126 146 AYDIN 76.570 18.643 9.166 22.802 5.291 4.067 1.243 424 13.711 1.223 BALIKESİR 80.207 9.523 12.635 21.273 9.993 4.461 2.459 373 18.881 609 BİLECİK 24.586 3.557 2.759 5.064 2.473 1.310 839 50 8.131 403 BİNGÖL 13.795 1.244 3.915 2.614 448 739 146 942 3.426 321 BİTLİS 24.270 1.289 4.875 5.437 2.912 1.379 2.330 819 4.729 500 BOLU 25.532 4.637 3.082 4.976 5.116 1.380 939 867 4.303 232 BURDUR 17.328 2.348 2.773 4.069 3.860 946 83 55 3.058 136 BURSA 180.171 41.887 17.036 57.896 18.341 14.409 5.975 813 22.547 1.267 ÇANAKKALE 42.818 4.966 6.345 8.516 6.947 1.841 632 94 12.918 559 ÇANKIRI 20.869 4.116 3.044 5.482 1.504 951 406 54 4.978 334 ÇORUM 27.073 3.820 5.324 8.269 1.597 1.641 687 86 5.272 377 DENİZLİ 57.412 14.826 7.035 16.334 7.052 3.484 916 232 7.061 472 DİYARBAKIR 62.996 7.657 15.458 15.755 4.969 3.560 1.625 1.275 11.426 1.271 EDİRNE 35.973 4.307 6.008 7.517 5.298 1.930 898 110 9.145 760 ELAZIĞ 36.075 3.211 7.122 7.704 4.793 1.849 692 1.065 8.653 986 ERZINCAN 29.336 2.566 7.781 5.818 4.893 1.098 604 311 5.802 463 ERZURUM 50.809 2.973 10.481 9.586 15.975 2.431 1.476 180 6.613 1.094 ESKİŞEHİR 62.802 9.004 9.024 16.374 13.331 4.313 1.790 195 8.314 457 GAZİANTEP 68.550 12.426 10.471 20.077 5.635 5.591 1.706 389 11.268 987 GİRESUN 30.844 2.640 4.236 7.350 3.491 1.356 3.576 154 7.596 445 GÜMÜŞHANE 13.777 1.339 1.939 3.091 1.773 501 1.957 106 2.936 135 HAKKARİ 13.369 721 5.384 1.629 455 568 42 168 4.081 321 HATAY 47.298 6.395 9.417 11.724 4.362 3.053 590 199 10.887 671 ISPARTA 45.579 7.388 5.131 9.165 11.792 1.492 715 176 9.124 596 İÇEL 117.894 21.638 13.950 39.251 10.533 6.992 3.415 1.880 18.910 1.325 İSTANBUL 920.955 289.753 55.383 239.791 81.248 101.798 19.261 4.461 119.764 9.496 İZMİR 306.387 70.525 40.511 80.051 30.537 24.008 5.980 1.376 48.784 4.615 KARS 28.937 1.831 5.551 4.534 2.102 1.268 855 69 12.095 632 KASTAMONU 26.171 3.196 3.777 6.330 2.991 1.259 1.167 65 7.143 243 KAYSERİ 64.169 11.455 9.117 17.495 8.632 5.017 1.811 181 9.819 642 KIRKLARELİ 29.968 5.268 4.931 7.944 1.427 2.344 1.344 80 6.337 293 KIRŞEHİR 19.273 3.074 3.247 5.078 3.105 1.210 278 65 2.948 268 KOCAELİ 119.301 31.123 10.370 33.161 9.589 12.315 3.370 556 17.603 1.214 KONYA 107.316 14.640 15.067 29.705 22.533 4.935 4.025 533 14.762 1.116 KÜTAHYA 38.553 3.937 5.505 6.778 11.136 1.457 520 139 8.507 574 MALATYA 49.192 4.871 9.766 12.623 7.152 2.837 2.272 524 8.018 1.129



Ek Tablo : 15 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Aldığı Göçler (1995-2000) (Devam)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen

MANİSA 76.526 16.247 8.956 21.426 7.489 4.785 762 439 15.666 756 K.MARAŞ 33.864 4.652 7.609 8.204 4.018 2.038 656 157 5.946 584 MARDİN 26.083 2.471 7.172 6.369 853 1.720 1.588 574 4.828 508 MUĞLA 80.782 25.300 9.784 18.625 6.246 4.659 2.014 215 13.326 613 MUŞ 13.379 1.102 4.194 2.811 476 1.135 420 228 2.685 328 NEVŞEHİR 23.171 7.076 3.273 6.117 1.281 1.444 572 52 3.003 353 NİĞDE 27.740 4.297 3.201 5.566 8.114 1.071 649 72 4.300 470 ORDU 35.790 3.860 5.740 9.015 2.340 2.003 3.672 217 8.391 552 RİZE 25.050 3.910 3.221 5.064 2.844 1.485 2.811 103 5.269 343 SAKARYA 50.354 10.160 6.485 12.036 6.099 4.078 3.036 253 7.630 577 SAMSUN 59.628 6.045 9.996 15.893 9.234 4.082 4.131 225 9.485 537 SİİRT 17.932 784 4.374 3.230 1.538 1.150 430 316 5.566 544 SİNOP 16.205 1.651 2.712 4.147 1.275 696 860 126 4.477 261 SİVAS 43.309 4.583 7.168 9.716 7.673 2.053 1.831 177 9.454 654 TEKİRDAĞ 88.618 24.254 7.439 27.849 3.346 6.053 1.920 254 16.464 1.039 TOKAT 33.384 3.246 5.404 8.337 4.668 1.807 1.938 228 7.055 701 TRABZON 52.923 4.524 6.243 9.831 13.590 2.041 7.779 314 7.985 616 TUNCELİ 15.705 800 4.759 1.757 316 524 165 235 6.875 274 ŞANLIURFA 38.320 4.682 8.902 7.549 2.921 2.204 1.090 454 9.456 1.062 UŞAK 18.807 3.041 2.807 4.816 3.425 1.299 261 113 2.889 156 VAN 35.053 2.578 8.807 7.893 5.930 2.082 633 1.556 5.000 574 YOZGAT 32.948 7.017 5.055 9.673 3.046 1.576 1.200 166 4.734 481 ZONGULDAK 27.839 4.264 4.896 6.266 4.257 2.262 1.033 115 4.283 463 AKSARAY 18.892 2.658 3.631 5.058 3.653 968 427 49 2.245 203 BAYBURT 6.027 543 1.485 1.321 598 317 550 21 1.066 126 KARAMAN 13.374 1.999 2.228 4.070 1.995 872 274 38 1.795 103 KIRIKKALE 23.455 3.120 3.944 7.409 2.658 1.420 434 151 3.858 461 BATMAN 20.133 1.713 4.961 5.185 943 1.460 641 516 4.379 335 ŞIRNAK 28.457 2.223 10.175 4.041 335 1.357 489 772 8.485 580 BARTIN 10.069 1.250 2.344 2.666 792 733 154 18 2.018 94 ARDAHAN 8.791 647 2.366 1.797 336 513 222 35 2.724 151 IĞDIR 11.944 1.329 3.347 2.182 627 606 554 115 2.778 406 YALOVA 22.774 4.990 2.773 7.110 750 1.556 1.201 113 4.084 197 KARABÜK 15.440 2.188 2.583 4.426 1.401 1.193 437 22 3.108 82 KİLİS 7.157 671 1.748 1.914 923 523 202 22 1.056 98 OSMANİYE 23.845 2.961 4.633 6.835 1.845 1.958 323 112 4.853 325 DÜZCE 23.982 6.548 2.287 4.380 2.916 1.637 2.230 117 3.500 367 TOPLAM 4.788.193 959.972 642.357 1.229.089 553.510 355.712 146.558 31.199 808.299 61.497 Kaynak: TÜİK (2005).



Ek Tablo : 16 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Aldığı Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama

Hanehalkı Fertlerinde

n Birine Bağımlı

Göç Eğitim Evlilik Deprem Güvenlik Diğer Bilin- meyen

ADANA 1,94 1,84 2,09 2,25 1,55 2,41 0,69 3,26 1,65 2,36 ADIYAMAN 0,37 0,19 0,82 0,33 0,27 0,39 0,13 0,24 0,38 0,55 AFYON 0,74 0,41 0,99 0,69 1,50 0,51 0,61 0,67 0,66 0,61 AĞRI 0,51 0,18 0,84 0,30 0,41 0,37 0,37 0,65 1,08 1,11 AMASYA 0,63 0,22 0,88 0,58 0,62 0,45 0,44 0,13 1,16 0,54 ANKARA 7,88 6,85 7,96 7,89 11,56 9,26 7,54 3,82 6,26 5,70 ANTALYA 3,59 5,55 2,72 3,74 1,94 2,89 4,57 2,13 3,02 4,09 ARTVİN 0,30 0,17 0,52 0,27 0,14 0,19 0,91 0,14 0,39 0,24 AYDIN 1,60 1,94 1,43 1,86 0,96 1,14 0,85 1,36 1,70 1,99 BALIKESİR 1,68 0,99 1,97 1,73 1,81 1,25 1,68 1,20 2,34 0,99 BİLECİK 0,51 0,37 0,43 0,41 0,45 0,37 0,57 0,16 1,01 0,66 BİNGÖL 0,29 0,13 0,61 0,21 0,08 0,21 0,10 3,02 0,42 0,52 BİTLİS 0,51 0,13 0,76 0,44 0,53 0,39 1,59 2,63 0,59 0,81 BOLU 0,53 0,48 0,48 0,40 0,92 0,39 0,64 2,78 0,53 0,38 BURDUR 0,36 0,24 0,43 0,33 0,70 0,27 0,06 0,18 0,38 0,22 BURSA 3,76 4,36 2,65 4,71 3,31 4,05 4,08 2,61 2,79 2,06 ÇANAKKALE 0,89 0,52 0,99 0,69 1,26 0,52 0,43 0,30 1,60 0,91 ÇANKIRI 0,44 0,43 0,47 0,45 0,27 0,27 0,28 0,17 0,62 0,54 ÇORUM 0,57 0,40 0,83 0,67 0,29 0,46 0,47 0,28 0,65 0,61 DENİZLİ 1,20 1,54 1,10 1,33 1,27 0,98 0,63 0,74 0,87 0,77 DİYARBAKIR 1,32 0,80 2,41 1,28 0,90 1,00 1,11 4,09 1,41 2,07 EDİRNE 0,75 0,45 0,94 0,61 0,96 0,54 0,61 0,35 1,13 1,24 ELAZIĞ 0,75 0,33 1,11 0,63 0,87 0,52 0,47 3,41 1,07 1,60 ERZINCAN 0,61 0,27 1,21 0,47 0,88 0,31 0,41 1,00 0,72 0,75 ERZURUM 1,06 0,31 1,63 0,78 2,89 0,68 1,01 0,58 0,82 1,78 ESKİŞEHİR 1,31 0,94 1,40 1,33 2,41 1,21 1,22 0,63 1,03 0,74 GAZİANTEP 1,43 1,29 1,63 1,63 1,02 1,57 1,16 1,25 1,39 1,60 GİRESUN 0,64 0,28 0,66 0,60 0,63 0,38 2,44 0,49 0,94 0,72 GÜMÜŞHANE 0,29 0,14 0,30 0,25 0,32 0,14 1,34 0,34 0,36 0,22 HAKKARİ 0,28 0,08 0,84 0,13 0,08 0,16 0,03 0,54 0,50 0,52 HATAY 0,99 0,67 1,47 0,95 0,79 0,86 0,40 0,64 1,35 1,09 ISPARTA 0,95 0,77 0,80 0,75 2,13 0,42 0,49 0,56 1,13 0,97 İÇEL 2,46 2,25 2,17 3,19 1,90 1,97 2,33 6,03 2,34 2,15 İSTANBUL 19,23 30,18 8,62 19,51 14,68 28,62 13,14 14,30 14,82 15,44 İZMİR 6,40 7,35 6,31 6,51 5,52 6,75 4,08 4,41 6,04 7,50 KARS 0,60 0,19 0,86 0,37 0,38 0,36 0,58 0,22 1,50 1,03 KASTAMONU 0,55 0,33 0,59 0,52 0,54 0,35 0,80 0,21 0,88 0,40 KAYSERİ 1,34 1,19 1,42 1,42 1,56 1,41 1,24 0,58 1,21 1,04 KIRKLARELİ 0,63 0,55 0,77 0,65 0,26 0,66 0,92 0,26 0,78 0,48 KIRŞEHİR 0,40 0,32 0,51 0,41 0,56 0,34 0,19 0,21 0,36 0,44 KOCAELİ 2,49 3,24 1,61 2,70 1,73 3,46 2,30 1,78 2,18 1,97 KONYA 2,24 1,53 2,35 2,42 4,07 1,39 2,75 1,71 1,83 1,81 KÜTAHYA 0,81 0,41 0,86 0,55 2,01 0,41 0,35 0,45 1,05 0,93 MALATYA 1,03 0,51 1,52 1,03 1,29 0,80 1,55 1,68 0,99 1,84



Ek Tablo : 16 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Aldığı Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000) (Devam)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen

MANİSA 1,60 1,69 1,39 1,74 1,35 1,35 0,52 1,41 1,94 1,23 K.MARAŞ 0,71 0,48 1,18 0,67 0,73 0,57 0,45 0,50 0,74 0,95 MARDİN 0,54 0,26 1,12 0,52 0,15 0,48 1,08 1,84 0,60 0,83 MUĞLA 1,69 2,64 1,52 1,52 1,13 1,31 1,37 0,69 1,65 1,00 MUŞ 0,28 0,11 0,65 0,23 0,09 0,32 0,29 0,73 0,33 0,53 NEVŞEHİR 0,48 0,74 0,51 0,50 0,23 0,41 0,39 0,17 0,37 0,57 NİĞDE 0,58 0,45 0,50 0,45 1,47 0,30 0,44 0,23 0,53 0,76 ORDU 0,75 0,40 0,89 0,73 0,42 0,56 2,51 0,70 1,04 0,90 RİZE 0,52 0,41 0,50 0,41 0,51 0,42 1,92 0,33 0,65 0,56 SAKARYA 1,05 1,06 1,01 0,98 1,10 1,15 2,07 0,81 0,94 0,94 SAMSUN 1,25 0,63 1,56 1,29 1,67 1,15 2,82 0,72 1,17 0,87 SİİRT 0,37 0,08 0,68 0,26 0,28 0,32 0,29 1,01 0,69 0,88 SİNOP 0,34 0,17 0,42 0,34 0,23 0,20 0,59 0,40 0,55 0,42 SİVAS 0,90 0,48 1,12 0,79 1,39 0,58 1,25 0,57 1,17 1,06 TEKİRDAĞ 1,85 2,53 1,16 2,27 0,60 1,70 1,31 0,81 2,04 1,69 TOKAT 0,70 0,34 0,84 0,68 0,84 0,51 1,32 0,73 0,87 1,14 TRABZON 1,11 0,47 0,97 0,80 2,46 0,57 5,31 1,01 0,99 1,00 TUNCELİ 0,33 0,08 0,74 0,14 0,06 0,15 0,11 0,75 0,85 0,45 ŞANLIURFA 0,80 0,49 1,39 0,61 0,53 0,62 0,74 1,46 1,17 1,73 UŞAK 0,39 0,32 0,44 0,39 0,62 0,37 0,18 0,36 0,36 0,25 VAN 0,73 0,27 1,37 0,64 1,07 0,59 0,43 4,99 0,62 0,93 YOZGAT 0,69 0,73 0,79 0,79 0,55 0,44 0,82 0,53 0,59 0,78 ZONGULDAK 0,58 0,44 0,76 0,51 0,77 0,64 0,70 0,37 0,53 0,75 AKSARAY 0,39 0,28 0,57 0,41 0,66 0,27 0,29 0,16 0,28 0,33 BAYBURT 0,13 0,06 0,23 0,11 0,11 0,09 0,38 0,07 0,13 0,20 KARAMAN 0,28 0,21 0,35 0,33 0,36 0,25 0,19 0,12 0,22 0,17 KIRIKKALE 0,49 0,33 0,61 0,60 0,48 0,40 0,30 0,48 0,48 0,75 BATMAN 0,42 0,18 0,77 0,42 0,17 0,41 0,44 1,65 0,54 0,54 ŞIRNAK 0,59 0,23 1,58 0,33 0,06 0,38 0,33 2,47 1,05 0,94 BARTIN 0,21 0,13 0,36 0,22 0,14 0,21 0,11 0,06 0,25 0,15 ARDAHAN 0,18 0,07 0,37 0,15 0,06 0,14 0,15 0,11 0,34 0,25 IĞDIR 0,25 0,14 0,52 0,18 0,11 0,17 0,38 0,37 0,34 0,66 YALOVA 0,48 0,52 0,43 0,58 0,14 0,44 0,82 0,36 0,51 0,32 KARABÜK 0,32 0,23 0,40 0,36 0,25 0,34 0,30 0,07 0,38 0,13 KİLİS 0,15 0,07 0,27 0,16 0,17 0,15 0,14 0,07 0,13 0,16 OSMANİYE 0,50 0,31 0,72 0,56 0,33 0,55 0,22 0,36 0,60 0,53 DÜZCE 0,50 0,68 0,36 0,36 0,53 0,46 1,52 0,38 0,43 0,60 TOPLAM 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Kaynak: Ek Tablo 15.



Ek Tablo : 17 - Göç Alan İllerin Göç Etme Nedenine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000) Göç Etme Nedenleri

İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen




Ek Tablo : 17 - Göç Alan İllerin Göç Etme Nedenine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000) (Devam)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen




Ek Tablo : 18 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Verdiği Göç (1995-2000)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen

ADANA 133.181 26.469 16.289 32.193 20.015 9.376 3.767 706 22.653 1.713 ADIYAMAN 58.369 16.757 6.291 15.873 5.698 3.719 346 250 8.187 1.248 AFYON 52.252 11.967 7.499 12.623 6.569 4.629 1.231 127 6.937 670 AĞRI 50.799 14.991 6.234 15.367 2.129 3.729 20 713 6.888 728 AMASYA 39.393 8.657 6.455 10.379 4.464 3.757 63 91 5.043 484 ANKARA 286.224 40.028 62.691 69.106 35.036 16.827 339 796 58.210 3.191 ANTALYA 81.525 15.011 8.502 19.823 14.499 4.240 112 272 18.097 969 ARTVİN 25.934 5.510 4.145 7.595 3.089 1.997 38 85 3.170 305 AYDIN 55.017 11.138 6.905 12.438 10.166 4.623 66 160 8.831 690 BALIKESİR 75.403 14.953 12.893 17.486 12.046 5.398 167 207 11.469 784 BİLECİK 14.481 2.632 2.229 3.971 1.727 1.204 93 46 2.426 153 BİNGÖL 25.202 4.863 4.427 7.226 1.802 1.463 28 1.377 3.624 392 BİTLİS 31.374 6.587 4.741 10.508 1.641 2.325 31 701 4.341 499 BOLU 35.786 5.523 4.631 7.792 3.791 2.550 6.879 91 4.102 427 BURDUR 22.702 4.952 3.758 5.370 3.286 1.772 14 53 3.154 343 BURSA 94.846 14.388 12.033 21.797 16.173 6.795 2.512 368 19.616 1.164 ÇANAKKALE 31.327 4.856 6.053 7.366 5.025 2.174 66 127 5.342 318 ÇANKIRI 25.340 5.247 3.730 6.750 2.149 2.908 213 40 3.988 315 ÇORUM 60.095 16.926 5.598 15.771 6.887 6.630 68 151 7.282 782 DENİZLİ 42.207 6.976 6.818 8.984 8.348 2.975 186 135 7.195 590 DİYARBAKIR 111.060 28.414 17.883 35.457 5.509 4.791 35 2.472 15.079 1.420 EDİRNE 41.079 9.164 7.147 10.676 4.716 2.910 37 146 5.910 373 ELAZIĞ 48.438 7.898 10.605 14.120 4.906 3.618 46 279 6.346 620 ERZINCAN 30.661 4.580 6.217 9.414 2.880 2.352 488 319 4.046 365 ERZURUM 97.300 20.677 15.393 31.442 7.638 7.552 160 563 12.673 1.202 ESKİŞEHİR 53.220 8.367 9.295 12.428 8.887 4.034 237 114 9.290 568 GAZİANTEP 65.051 12.788 9.313 16.921 8.365 4.926 37 256 11.446 999 GİRESUN 36.693 8.683 3.841 8.384 5.252 4.663 35 83 5.246 506 GÜMÜŞHANE 17.780 3.682 2.363 5.565 1.997 1.883 11 35 2.043 201 HAKKARİ 15.715 1.855 3.796 4.269 942 467 3 1.352 2.845 186 HATAY 85.539 18.283 10.819 20.936 14.727 5.499 77 341 13.781 1.076 ISPARTA 31.710 5.962 5.513 7.532 4.930 2.463 63 88 4.788 371 İÇEL 99.465 20.376 11.029 24.682 18.666 6.528 144 461 16.255 1.324 İSTANBUL 513.507 66.037 46.783 119.286 45.710 26.147 45.361 2.932 154.067 7.184 İZMİR 186.012 29.717 28.336 42.958 29.568 11.558 778 810 40.106 2.181 KARS 47.268 10.837 6.869 15.103 3.078 3.817 38 452 6.381 693 KASTAMONU 37.860 8.909 4.946 10.048 3.618 4.374 21 109 5.414 421 KAYSERİ 67.476 12.773 10.324 16.848 9.924 5.827 42 240 10.696 802 KIRKLARELİ 24.698 3.978 4.213 6.599 3.097 2.176 53 99 4.225 258 KIRŞEHİR 30.021 6.695 3.663 8.338 4.019 3.271 19 71 3.603 342 KOCAELİ 119.090 10.931 10.730 22.093 9.247 6.920 42.018 318 15.791 1.042 KONYA 104.529 19.099 17.309 25.885 14.527 9.171 40 264 16.881 1.353 KÜTAHYA 39.617 8.777 5.961 10.298 5.368 2.847 11 57 5.915 383 MALATYA 66.015 11.921 12.218 18.365 8.199 5.609 54 215 8.505 929



Ek Tablo : 18 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Verdiği Göç (1995-2000) (Devam)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen

MANİSA 72.839 15.231 8.706 17.321 11.005 6.268 60 261 12.988 999 K.MARAŞ 59.394 15.112 8.208 14.251 7.828 5.361 15 268 7.456 895 MARDİN 68.165 19.847 7.565 22.024 3.830 3.398 35 1.947 8.261 1.258 MUĞLA 37.861 7.211 5.056 8.246 6.759 2.105 74 139 7.801 470 MUŞ 37.448 8.860 4.960 11.802 2.521 2.724 40 1.143 4.811 587 NEVŞEHİR 25.125 5.030 3.276 7.040 3.594 2.364 3 75 3.433 310 NİĞDE 28.439 6.659 4.274 7.108 2.887 2.931 10 89 4.047 434 ORDU 72.748 23.047 5.266 17.472 8.280 8.120 60 145 9.365 993 RİZE 32.523 6.482 3.809 8.828 4.183 3.512 64 140 5.000 505 SAKARYA 66.252 7.485 5.503 11.568 5.079 5.664 22.971 176 7.180 626 SAMSUN 111.272 30.115 13.039 27.193 13.803 10.361 92 273 15.071 1.325 SİİRT 34.994 8.196 4.942 12.059 1.174 2.008 19 1.382 4.750 464 SİNOP 32.592 9.348 2.878 9.406 2.914 3.535 20 75 4.012 404 SİVAS 78.936 18.136 10.322 22.445 8.821 7.968 38 255 10.006 945 TEKİRDAĞ 37.283 6.127 5.582 9.624 5.131 2.919 335 198 7.045 322 TOKAT 70.556 20.354 6.512 20.181 6.835 6.962 66 171 8.704 771 TRABZON 62.900 13.029 9.083 14.743 9.103 6.869 60 188 9.032 793 TUNCELİ 18.828 2.869 4.146 5.074 1.877 912 19 1.039 2.675 217 ŞANLIURFA 87.632 27.311 8.106 28.443 4.969 3.756 42 524 12.784 1.697 UŞAK 20.865 4.288 2.663 5.363 3.439 1.391 11 59 3.362 289 VAN 67.406 20.281 9.126 20.740 3.712 3.240 60 953 8.227 1.067 YOZGAT 59.223 15.317 6.787 16.835 5.388 7.028 33 121 7.030 684 ZONGULDAK 71.848 20.465 5.942 20.024 8.415 5.782 267 145 10.162 646 AKSARAY 23.661 5.175 3.345 6.265 2.861 2.585 12 55 3.045 318 BAYBURT 11.387 2.202 1.598 3.854 941 1.152 8 43 1.437 152 KARAMAN 16.145 3.090 2.210 4.094 2.453 1.508 4 36 2.508 242 KIRIKKALE 35.081 6.677 5.076 10.398 3.691 4.102 20 89 4.700 328 BATMAN 38.165 10.848 4.206 12.700 2.233 2.046 18 720 4.867 527 ŞIRNAK 22.507 3.788 5.425 5.844 953 555 7 1.199 4.360 376 BARTIN 25.727 8.090 2.434 7.318 1.981 2.362 21 69 3.182 270 ARDAHAN 22.317 5.539 2.755 7.024 1.542 2.151 30 146 2.812 318 IĞDIR 13.305 2.745 2.245 3.581 1.123 1.078 14 182 2.097 240 YALOVA 22.260 2.207 1.298 3.398 1.602 1.216 9.968 81 2.314 176 KARABÜK 24.080 5.448 2.558 6.544 3.463 2.388 71 55 3.274 279 KİLİS 11.199 2.807 1.177 2.856 1.106 1.343 10 47 1.665 188 OSMANİYE 34.230 8.607 4.183 7.514 5.565 3.406 18 93 4.257 587 DÜZCE 21.739 3.115 1.608 3.844 2.139 2.148 5.916 46 2.692 231 TOPLAM 4.788.193 959.972 642.357 1.229.089 553.510 355.712 146.558 31.199 808.299 61.497 Kaynak: TÜİK (2005).



Ek Tablo : 19 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Verdiği Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen




Ek Tablo : 19 - Göç Etme Nedenine Göre İllerin Verdiği Göçlerin Yüzde Dağılımı (1995-2000) (Devam)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen




Ek Tablo : 20 - Göç Veren İllerin Göç Etme Nedenine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen




Ek Tablo : 20 - Göç Veren İllerin Göç Etme Nedenine Göre Yüzde Dağılımı (1995-2000) (Devam)


İller


İş Arama/ Bulma

Tayin/ atama



Bilin- meyen




Ek Tablo : 21 - Nüfusun Daimi İkamet Ettiği İllere ve Doğum Yerlerine Göre Dağılımı (2000)

Doğduğu İlde İkamet

Edenler

Başka İlde Doğup Bu İlde İkamet Edenler

Bu İlde Doğup Başka İlde İkamet Edenler

Nüfusun İkamet Ettiği İllere Göre

Dağılımı

Nüfusun Doğum

Yerlerine Dağılımı (*) Nüfus

Yüzde Pay (3/1) Nüfus

Yüzde Pay

(5/1) Nüfus (*)

Yüzde Pay (7/2)

İller (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) ADANA 1.862.216 1.625.398 1 338 899 71,9 523.317 28,1 286.499 17,6 ADIYAMAN 637.870 848.460 605 002 94,8 32.868 5,2 243.458 28,7 AFYON 811.956 1.008.109 749 894 92,4 62.062 7,6 258.215 25,6 AĞRI 534.708 756.027 501 677 93,8 33.031 6,2 254.350 33,6 AMASYA 365.641 485.803 300 127 82,1 65.514 17,9 185.676 38,2 ANKARA 3.937.183 2.589.430 2 132 338 54,2 1.804.845 45,8 457.092 17,7 ANTALYA 1.601.224 1.113.356 1 018 594 63,6 582.630 36,4 94.762 8,5 ARTVİN 191.031 346.913 168 993 88,5 22.038 11,5 177.920 51,3 AYDIN 933.977 802.937 665 830 71,3 268.147 28,7 137.107 17,1 BALIKESİR 1.073.143 1.091.145 857 485 79,9 215.658 20,1 233.660 21,4 BİLECİK 194.189 204.282 130 153 67,0 64.036 33,0 74.129 36,3 BİNGÖL 252.686 394.687 232 574 92,0 20.112 8,0 162.113 41,1 BİTLİS 390.182 548.935 353 919 90,7 36.263 9,3 195.016 35,5 BOLU 266.420 359.798 215 480 80,9 50.940 19,1 144.318 40,1 BURDUR 254.431 315.565 222 708 87,5 31.723 12,5 92.857 29,4 BURSA 2.126.587 1.401.250 1 236 597 58,1 889.990 41,9 164.653 11,8 ÇANAKKALE 454.326 480.691 368 499 81,1 85.827 18,9 112.192 23,3 ÇANKIRI 265.474 459.256 230 081 86,7 35.393 13,3 229.175 49,9 ÇORUM 608.037 922.781 563 951 92,7 44.086 7,3 358.830 38,9 DENİZLİ 849.811 846.545 704 252 82,9 145.559 17,1 142.293 16,8 DİYARBAKIR 1.375.892 1.574.797 1 215 232 88,3 160.660 11,7 359.565 22,8 EDİRNE 386.600 437.108 301 937 78,1 84.663 21,9 135.171 30,9 ELAZIĞ 569.087 708.899 480 432 84,4 88.655 15,6 228.467 32,2 ERZİNCAN 311.866 514.428 247 366 79,3 64.500 20,7 267.062 51,9 ERZURUM 934.489 1.446.270 857 754 91,8 76.735 8,2 588.516 40,7 ESKİŞEHİR 702.652 669.661 495 954 70,6 206.698 29,4 173.707 25,9 GAZİANTEP 1.292.273 1.211.296 1 028 910 79,6 263.363 20,4 182.386 15,1 GİRESUN 526.562 853.530 481 963 91,5 44.599 8,5 371.567 43,5 GÜMÜŞHANE 187.320 358.558 170 381 91,0 16.939 9,0 188.177 52,5 HAKKARİ 226.619 240.729 207 139 91,4 19.480 8,6 33.590 14,0 HATAY 1.256.129 1.268.168 1 088 138 86,6 167.991 13,4 180.030 14,2 ISPARTA 499.501 543.970 416 957 83,5 82.544 16,5 127.013 23,3 İÇEL 1.659.840 1.296.529 1 131 528 68,2 528.312 31,8 165.001 12,7 İSTANBUL 9.968.443 4.357.225 3 839 124 38,5 6.129.319 61,5 518.101 11,9 İZMİR 3.339.331 2.009.053 1 767 412 52,9 1.571.919 47,1 241.641 12,0 KARS 330.084 661.548 289 404 87,7 40.680 12,3 372.144 56,3 KASTAMONU 377.322 686.536 339 019 89,8 38.303 10,2 347.517 50,6 KAYSERİ 1.064.359 1.160.731 878 051 82,5 186.308 17,5 282.680 24,4 KIRKLARELİ 317.153 346.671 227 357 71,7 89.796 28,3 119.314 34,4 KIRŞEHİR 256.886 402.707 213 754 83,2 43.132 16,8 188.953 46,9



Ek Tablo : 21 - Nüfusun Daimi İkamet Ettiği İllere ve Doğum Yerlerine Göre Dağılımı (2000) (Devam)

Doğduğu İlde İkamet

Edenler Başka İlde Doğup Bu İlde İkamet Edenler

Bu İlde Doğup Başka İlde İkamet Edenler

Nüfusun İkamet Ettiği İllere Göre

Dağılımı

Nüfusun Doğum

Yerlerine Dağılımı

(*) Nüfus

Yüzde Pay (3/1) Nüfus

Yüzde Pay

(5/1) Nüfus (*)

Yüzde Pay (7/2)

İller (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) KOCAELİ 1.189.938 682.138 553 462 46,5 636.476 53,5 128.676 18,9 KONYA 2.200.066 2.357.945 1 962 750 89,2 237.316 10,8 395.195 16,8 KÜTAHYA 659.362 699.626 575 466 87,3 83.896 12,7 124.160 17,7 MALATYA 858.547 1.117.490 739 874 86,2 118.673 13,8 377.616 33,8 MANİSA 1.253.378 1.168.253 951 487 75,9 301.891 24,1 216.766 18,6 K.MARAŞ 1.013.786 1.226.647 951 252 93,8 62.534 6,2 275.395 22,5 MARDİN 712.768 1.042.769 666 948 93,6 45.820 6,4 375.821 36,0 MUĞLA 688.329 574.101 499 758 72,6 188.571 27,4 74.343 12,9 MUŞ 457.018 649.808 430 741 94,3 26.277 5,7 219.067 33,7 NEVŞEHİR 304.552 391.163 258 553 84,9 45.999 15,1 132.610 33,9 NİĞDE 350.320 461.384 307 588 87,8 42.732 12,2 153.796 33,3 ORDU 899.605 1.276.898 848 033 94,3 51.572 5,7 428.865 33,6 RİZE 368.470 588.784 322 081 87,4 46.389 12,6 266.703 45,3 SAKARYA 749.049 733.939 556 166 74,2 192.883 25,8 177.773 24,2 SAMSUN 1.225.707 1.465.559 1 038 216 84,7 187.491 15,3 427.343 29,2 SİİRT 264.068 455.200 238 130 90,2 25.938 9,8 217.070 47,7 SİNOP 226.495 449.462 202 737 89,5 23.758 10,5 246.725 54,9 SİVAS 757.304 1.378.672 693 956 91,6 63.348 8,4 684.716 49,7 TEKİRDAĞ 607.110 459.923 342 418 56,4 264.692 43,6 117.505 25,5 TOKAT 837.742 1.125.099 768 061 91,7 69.681 8,3 357.038 31,7 TRABZON 978.499 1.392.428 897 162 91,7 81.337 8,3 495.266 35,6 TUNCELİ 89.691 235.659 70 939 79,1 18.752 20,9 164.720 69,9 ŞANLIURFA 1.466.912 1.745.547 1 391 817 94,9 75.095 5,1 353.730 20,3 UŞAK 325.949 357.645 274 834 84,3 51.115 15,7 82.811 23,2 VAN 878.146 978.804 796 333 90,7 81.813 9,3 182.471 18,6 YOZGAT 689.245 980.633 626 683 90,9 62.562 9,1 353.950 36,1 ZONGULDAK 623.403 687.177 510 881 82,0 112.522 18,0 176.296 25,7 AKSARAY 398.399 450.826 359 783 90,3 38.616 9,7 91.043 20,2 BAYBURT 98.192 206.078 88 177 89,8 10.015 10,2 117.901 57,2 KARAMAN 244.802 280.593 209 663 85,6 35.139 14,4 70.930 25,3 KIRIKKALE 384.906 457.201 309 741 80,5 75.165 19,5 147.460 32,3 BATMAN 464.809 515.328 398 027 85,6 66.782 14,4 117.301 22,8 ŞIRNAK 341.776 369.224 302 484 88,5 39.292 11,5 66.740 18,1 BARTIN 187.740 255.507 167 294 89,1 20.446 10,9 88.213 34,5 ARDAHAN 133.074 337.406 122 037 91,7 11.037 8,3 215.369 63,8 IĞDIR 168.254 222.126 148 521 88,3 19.733 11,7 73.605 33,1 YALOVA 161.695 79.121 59 187 36,6 102.508 63,4 19.934 25,2 KARABÜK 225.280 275.605 176 298 78,3 48.982 21,7 99.307 36,0 KİLİS 115.278 178.557 101 947 88,4 13.331 11,6 76.610 42,9 OSMANİYE 464.659 493.994 372 291 80,1 92.368 19,9 121.703 24,6 DÜZCE 308.788 317.212 247 466 80,1 61.322 19,9 69.746 22,0 BİLİNMEYEN 0 16.485 0 0 0 0 16.485 0 TOPLAM 67.566.611 66.487.798 48.814.107 72,2 18.752.504 27,8 17.673.691 26,6 Kaynak : TÜİK (2005). (*) Yurt dışında doğan 1.078.813 kişi kapsanmamıştır.



Ek Tablo : 22 - Doğduğu İlde ve Doğduğu İlden Başka İllerde İkamet Edenlerin Yüzde Paylarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (2000)

Doğduğu İlde İkamet Edenler Başka İlde Doğup Bu İlde İkamet Edenler

Bu İlde Doğup Başka İlde İkamet Edenler (*)


Pay İller Nüfus Yüzde


Pay ŞANLIURFA 1.391.817 94,9 YALOVA 102.508 63,4 TUNCELİ 164.720 69,9 ADIYAMAN 605.002 94,8 İSTANBUL 6.129.319 61,5 ARDAHAN 215.369 63,8 ORDU 848.033 94,3 KOCAELİ 636.476 53,5 BAYBURT 117.901 57,2 MUŞ 430.741 94,3 İZMİR 1.571.919 47,1 KARS 372.144 56,3 K..MARAŞ 951.252 93,8 ANKARA 1.804.845 45,8 SİNOP 246.725 54,9 AĞRI 501.677 93,8 TEKİRDAĞ 264.692 43,6 GÜMÜŞHANE 188.177 52,5 MARDİN 666.948 93,6 BURSA 889.990 41,9 ERZİNCAN 267.062 51,9 ÇORUM 563.951 92,7 ANTALYA 582.630 36,4 ARTVİN 177.920 51,3 AFYON 749.894 92,4 BİLECİK 64.036 33,0 KASTAMONU 347.517 50,6 BİNGÖL 232.574 92,0 İÇEL 528.312 31,8 ÇANKIRI 229.175 49,9 ERZURUM 857.754 91,8 ESKİŞEHİR 206.698 29,4 SİVAS 684.716 49,7 ARDAHAN 122.037 91,7 AYDIN 268.147 28,7 SİİRT 217.070 47,7 TRABZON 897.162 91,7 KIRKLARELİ 89.796 28,3 KIRŞEHİR 188.953 46,9 TOKAT 768.061 91,7 ADANA 523.317 28,1 RİZE 266.703 45,3 SİVAS 693.956 91,6 MUĞLA 188.571 27,4 GİRESUN 371.567 43,5 GİRESUN 481.963 91,5 SAKARYA 192.883 25,8 KİLİS 76.610 42,9 HAKKARİ 207.139 91,4 MANİSA 301.891 24,1 BİNGÖL 162.113 41,1 GÜMÜŞHANE 170.381 91,0 EDİRNE 84.663 21,9 ERZURUM 588.516 40,7 YOZGAT 626.683 90,9 KARABÜK 48.982 21,7 BOLU 144.318 40,1 BİTLİS 353.919 90,7 TUNCELİ 18.752 20,9 ÇORUM 358.830 38,9 VAN 796.333 90,7 ERZİNCAN 64.500 20,7 AMASYA 185.676 38,2 AKSARAY 359.783 90,3 GAZİANTEP 263.363 20,4 BİLECİK 74.129 36,3 SİİRT 238.130 90,2 BALIKESİR 215.658 20,1 YOZGAT 353.950 36,1 KASTAMONU 339.019 89,8 OSMANİYE 92.368 19,9 MARDİN 375.821 36,0 BAYBURT 88.177 89,8 DÜZCE 61.322 19,9 KARABÜK 99.307 36,0 SİNOP 202.737 89,5 KIRIKKALE 75.165 19,5 TRABZON 495.266 35,6 KONYA 1.962.750 89,2 BOLU 50.940 19,1 BİTLİS 195.016 35,5 BARTIN 167.294 89,1 ÇANAKKALE 85.827 18,9 BARTIN 88.213 34,5 ŞIRNAK 302.484 88,5 ZONGULDAK 112.522 18,0 KIRKLARELİ 119.314 34,4 ARTVİN 168.993 88,5 AMASYA 65.514 17,9 NEVŞEHİR 132.610 33,9 KİLİS 101.947 88,4 KAYSERİ 186.308 17,5 MALATYA 377.616 33,8 DİYARBAKIR 1.215.232 88,3 DENİZLİ 145.559 17,1 MUŞ 219.067 33,7 IĞDIR 148.521 88,3 KIRŞEHİR 43.132 16,8 AĞRI 254.350 33,6 NİĞDE 307.588 87,8 ISPARTA 82.544 16,5 ORDU 428.865 33,6 KARS 289.404 87,7 UŞAK 51.115 15,7 NİĞDE 153.796 33,3 BURDUR 222.708 87,5 ELAZIĞ 88.655 15,6 IĞDIR 73.605 33,1 RİZE 322.081 87,4 SAMSUN 187.491 15,3 KIRIKKALE 147.460 32,3 KÜTAHYA 575.466 87,3 NEVŞEHİR 45.999 15,1 ELAZIĞ 228.467 32,2 ÇANKIRI 230.081 86,7 BATMAN 66.782 14,4 TOKAT 357.038 31,7 HATAY 1.088.138 86,6 KARAMAN 35.139 14,4 EDİRNE 135.171 30,9 MALATYA 739.874 86,2 MALATYA 118.673 13,8 BURDUR 92.857 29,4



Ek Tablo : 22 - Doğduğu İlde ve Doğduğu İlden Başka İllerde İkamet Edenlerin Yüzde Paylarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (2000) (Devam)

Doğduğu İlde İkamet Edenler Başka İlde Doğup Bu İlde İkamet Edenler

Bu İlde Doğup Başka İlde İkamet Edenler (*)




Pay KARAMAN 209.663 85,6 HATAY 167.991 13,4 SAMSUN 427.343 29,2 BATMAN 398.027 85,6 ÇANKIRI 35.393 13,3 ADIYAMAN 243.458 28,7 NEVŞEHİR 258.553 84,9 KÜTAHYA 83.896 12,7 ESKİŞEHİR 173.707 25,9 SAMSUN 1.038.216 84,7 RİZE 46.389 12,6 ZONGULDAK 176.296 25,7 ELAZIĞ 480.432 84,4 BURDUR 31.723 12,5 AFYON 258.215 25,6 UŞAK 274.834 84,3 KARS 40.680 12,3 TEKİRDAĞ 117.505 25,5 ISPARTA 416.957 83,5 NİĞDE 42.732 12,2 KARAMAN 70.930 25,3 KIRŞEHİR 213.754 83,2 IĞDIR 19.733 11,7 YALOVA 19.934 25,2 DENİZLİ 704.252 82,9 DİYARBAKIR 160.660 11,7 OSMANİYE 121.703 24,6 KAYSERİ 878.051 82,5 KİLİS 13.331 11,6 KAYSERİ 282.680 24,4 AMASYA 300.127 82,1 ARTVİN 22.038 11,5 SAKARYA 177.773 24,2 ZONGULDAK 510.881 82,0 ŞIRNAK 39.292 11,5 ISPARTA 127.013 23,3 ÇANAKKALE 368.499 81,1 BARTIN 20.446 10,9 ÇANAKKALE 112.192 23,3 BOLU 215.480 80,9 KONYA 237.316 10,8 UŞAK 82.811 23,2 KIRIKKALE 309.741 80,5 SİNOP 23.758 10,5 DİYARBAKIR 359.565 22,8 DÜZCE 247.466 80,1 BAYBURT 10.015 10,2 BATMAN 117.301 22,8 OSMANİYE 372.291 80,1 KASTAMONU 38.303 10,2 .MARAŞ 275.395 22,5 BALIKESİR 857.485 79,9 SİİRT 25.938 9,8 DÜZCE 69.746 22,0 GAZİANTEP 1.028.910 79,6 AKSARAY 38.616 9,7 BALIKESİR 233.660 21,4 ERZİNCAN 247.366 79,3 VAN 81.813 9,3 ŞANLIURFA 353.730 20,3 TUNCELİ 70.939 79,1 BİTLİS 36.263 9,3 AKSARAY 91.043 20,2 KARABÜK 176.298 78,3 YOZGAT 62.562 9,1 KOCAELİ 128.676 18,9 EDİRNE 301.937 78,1 GÜMÜŞHANE 16.939 9,0 VAN 182.471 18,6 MANİSA 951.487 75,9 HAKKARİ 19.480 8,6 MANİSA 216.766 18,6 SAKARYA 556.166 74,2 GİRESUN 44.599 8,5 ŞIRNAK 66.740 18,1 MUĞLA 499.758 72,6 SİVAS 63.348 8,4 KÜTAHYA 124.160 17,7 ADANA 1.338.899 71,9 TOKAT 69.681 8,3 ANKARA 457.092 17,7 KIRKLARELİ 227.357 71,7 TRABZON 81.337 8,3 ADANA 286.499 17,6 AYDIN 665.830 71,3 ARDAHAN 11.037 8,3 AYDIN 137.107 17,1 ESKİŞEHİR 495.954 70,6 ERZURUM 76.735 8,2 DENİZLİ 142.293 16,8 İÇEL 1.131.528 68,2 BİNGÖL 20.112 8,0 KONYA 395.195 16,8 BİLECİK 130.153 67,0 AFYON 62.062 7,6 GAZİANTEP 182.386 15,1 ANTALYA 1.018.594 63,6 ÇORUM 44.086 7,3 HATAY 180.030 14,2 BURSA 1.236.597 58,1 MARDİN 45.820 6,4 HAKKARİ 33.590 14,0 TEKİRDAĞ 342.418 56,4 AĞRI 33.031 6,2 MUĞLA 74.343 12,9 ANKARA 2.132.338 54,2 K.MARAŞ 62.534 6,2 İÇEL 165.001 12,7 İZMİR 1.767.412 52,9 MUŞ 26.277 5,7 İZMİR 241.641 12,0 KOCAELİ 553.462 46,5 ORDU 51.572 5,7 İSTANBUL 518.101 11,9 İSTANBUL 3.839.124 38,5 ADIYAMAN 32.868 5,2 BURSA 164.653 11,8 YALOVA 59.187 36,6 ŞANLIURFA 75.095 5,1 ANTALYA 94.762 8,5 Bilinmeyen 0 0 BİLİNMEYEN 0 0 BİLİNMEYEN 16.485 0 TOPLAM 48.814.107 72,2 TOPLAM 18.752.504 27,8 TOPLAM 17.673.691 26,6 Kayna: Ek Tablo 21. (*) Yurt dışında doğan 1.078.813 kişi kapsanmamıştır.



Ek Tablo: 23- İl Nüfusları, Yıllık Nüfus Artış Hızları ve Göç Hızları (1990-2000)

İller

1990

Toplam Nüfus (Yıl

Ortası)

2000

Toplam Nüfus (Yıl

Ortası)

1990-2000


(Binde)

1995-2000

Net Göç Hızları (Binde)

İller

1990

Toplam Nüfus (Yıl

Ortası)

2000

Toplam Nüfus (Yıl

Ortası)

1990-2000


(Binde

1995-2000 Net Göç Hızları (Binde)

ADANA 1.540.726 1.839.354 17,71 -23,97 KÜTAHYA 575.570 654.329 12,81 -1,76 ADIYAMAN 507.667 619.964 19,98 -70,23 MALATYA 700.166 848.589 19,22 -21,50

AFYON 736.694 810.129 9,47 -22,55 MANİSA 1.151.076 1.256.923 8,76 3,21 AĞRI 434.517 525.635 19,04 -56,45 K.MARAŞ 891.010 998.915 11,41 -28,27 AMASYA 358.910 365.202 1,65 -26,81 MARDİN 554.228 700.043 23,35 -67,58 ANKARA 3.214.942 3.981.457 21,38 25,59 MUĞLA 558.615 710.068 23,98 70,20 ANTALYA 1.116.642 1.698.944 41,80 64,31 MUŞ 374.370 451.043 18,63 -59,82 ARTVİN 213.243 192.807 -10,34 -63,56 NEVŞEHİR 288.826 309.323 6,81 -7,12 AYDIN 821.148 946.602 14,21 25,45 NİĞDE 300.341 346.550 14,30 -2,23 BALIKESİR 971.128 1.073.140 9,96 4,85 ORDU 824.870 885.981 7,10 -44,66 BİLECİK 175.227 193.743 10,02 57,91 RİZE 348.142 365.496 4,80 -21,89 BİNGÖL 248.814 253.700 1,86 -50,07 SAKARYA 681.042 753.872 10,14 -23,06 BİTLİS 328.440 386.718 16,33 -21,19 SAMSUN 1.159.330 1.208.000 4,04 -45,54 BOLU 262.573 270.510 2,90 -40,76 SİİRT 242.783 263.066 7,99 -75,06 BURDUR 254.706 256.867 0,74 -22,70 SİNOP 266.008 227.155 -16,17 -75,67 BURSA 1.581.816 2.106.709 28,62 45,12 SİVAS 766.684 755.921 -1,54 -51,02 ÇANAKKALE 431.187 464.010 7,29 27,39 TEKİRDAĞ 464.645 618.200 28,52 96,81 ÇANKIRI 248.669 269.721 8,09 -18,28 TOKAT 715.554 824.423 14,15 -48,45 ÇORUM 608.609 597.807 -1,92 -58,36 TRABZON 790.843 969.024 20,32 -11,11 DENİZLİ 747.937 846.812 12,40 19,86 TUNCELİ 135.048 94.622 -35,59 -36,65 DİYARBAKIR 1.089.060 1.353.585 21,74 -40,04 ŞANLIURFA 989.658 1.427.849 36,56 -38,90 EDİRNE 404.420 402.891 -0,49 -14,04 UŞAK 289.422 321.303 10,43 -6,90 ELAZIĞ 496.129 567.277 13,39 -23,77 VAN 630.972 869.113 31,97 -43,58 ERZİNCAN 298.634 316.357 5,71 -4,68 YOZGAT 575.743 679.427 16,56 -41,88 ERZURUM 845.454 934.585 10,00 -54,78 ZONGULDAK 654.337 617.331 -6,01 -73,82 ESKİŞEHİR 639.293 703.988 9,61 14,84 AKSARAY 328.717 393.871 18,08 -13,41 GAZİANTEP 1.002.840 1.275.768 24,06 3,13 BAYBURT 107.522 97.778 -9,75 -59,51 GİRESUN 498.719 523.200 4,73 -12,07 KARAMAN 214.347 242.302 12,24 -12,57 GÜMÜŞHANE 168.289 186.382 10,19 -23,47 KIRIKKALE 349.319 382.484 9,04 -32,72 HAKKARİ 170.753 234.337 31,60 -12,47 BATMAN 341.065 452.813 28,31 -45,16 HATAY 1.105.467 1.249.064 12,20 -33,87 ŞIRNAK 259.541 350.013 29,87 21,77 ISPARTA 432.520 511.035 16,68 30,72 BARTIN 206.267 185.075 -11,12 -86,78 İÇEL 1.256.775 1.638.072 26,48 12,38 ARDAHAN 164.747 134.597 -20,22 -106,72 İSTANBUL 7.119.972 9.919.683 33,10 46,09 IĞDIR 141.859 167.761 16,77 -9,30 İZMİR 2.676.065 3.347.653 22,39 39,88 YALOVA 134.194 167.445 22,13 3,47 KARS 356.404 326.325 -9,06 -61,15 KARABÜK 244.523 225.925 -8,13 -40,68 KASTAMONU 424.178 377.437 -11,97 -32,83 KİLİS 130.517 115.356 -12,65 -38,86 KAYSERİ 940.600 1.056.690 11,62 -3,46 OSMANİYE 381.989 456.263 17,77 -24,71 KIRKLARELİ 308.855 327.933 5,94 18,03 DÜZCE 272.493 312.931 13,83 7,99 KIRŞEHİR 256.626 253.499 -1,35 -45,08 TÜRKİYE 56.154.000 67.420.000 18,29 0 KOCAELİ 912.471 1.196.156 27,05 0,20

KONYA 1.740.498 2.177.076 22,38 1,42 Kaynak: TÜİK (Ağustos 2005), TÜİK (2005).



Ek Tablo: 24- İllerin Nüfus Artış Hızlarının Net Göç Hızlarının Büyüklüklerine Göre Sıralı Dağılımı (1990-2000)

İller

1990-2000 Nüfus Artış Hızı

(Binde

1995-2000 Net Göç Hızları

(Binde)

İller

1990-2000 Nüfus Artış Hızı

(Binde)

1995-2000 Net Göç Hızları

(Binde) ARDAHAN -20,22 -106,72 MALATYA 19,22 -21,50 BARTIN -11,12 -86,78 BİTLİS 16,33 -21,19 SİNOP -16,17 -75,67 ÇANKIRI 8,09 -18,28 SİİRT 7,99 -75,06 EDİRNE -0,49 -14,04 ZONGULDAK -6,01 -73,82 AKSARAY 18,08 -13,41 ADIYAMAN 19,98 -70,23 KARAMAN 12,24 -12,57 MARDİN 23,35 -67,58 HAKKARİ 31,60 -12,47 ARTVİN -10,34 -63,56 GİRESUN 4,73 -12,07 KARS -9,06 -61,15 TRABZON 20,32 -11,11 MUŞ 18,63 -59,82 IĞDIR 16,77 -9,30 BAYBURT -9,75 -59,51 NEVŞEHİR 6,81 -7,12 ÇORUM -1,92 -58,36 UŞAK 10,43 -6,90 AĞRI 19,04 -56,45 ERZINCAN 5,71 -4,68 ERZURUM 10,00 -54,78 KAYSERİ 11,62 -3,46 SİVAS -1,54 -51,02 NİĞDE 14,30 -2,23 BİNGOL 1,86 -50,07 KÜTAHYA 12,81 -1,76 TOKAT 14,15 -48,45 KOCAELİ 27,05 0,20 SAMSUN 4,04 -45,54 KONYA 22,38 1,42 BATMAN 28,31 -45,16 GAZİANTEP 24,06 3,13 KIRŞEHİR -1,35 -45,08 MANİSA 8,76 3,21 ORDU 7,10 -44,66 YALOVA 22,13 3,47 VAN 31,97 -43,58 BALIKESİR 9,96 4,85 YOZGAT 16,56 -41,88 DÜZCE 13,83 7,99 BOLU 2,90 -40,76 İÇEL 26,48 12,38 KARABÜK -8,13 -40,68 ESKİŞEHİR 9,61 14,84 DİYARBAKIR 21,74 -40,04 KIRKLARELİ 5,94 18,03 ŞANLIURFA 36,56 -38,9 DENİZLİ 12,40 19,86 KİLİS -12,65 -38,86 ŞIRNAK 29,87 21,77 TUNCELİ -35,59 -36,65 AYDIN 14,21 25,45 HATAY 12,20 -33,87 ANKARA 21,38 25,59 KASTAMONU -11,97 -32,83 ÇANAKKALE 7,29 27,39 KIRIKKALE 9,04 -32,72 ISPARTA 16,68 30,72 K.MARAŞ 11,41 -28,27 İZMİR 22,39 39,88 AMASYA 1,65 -26,81 BURSA 28,62 45,12 OSMANİYE 17,77 -24,71 İSTANBUL 33,10 46,09 ADANA 17,71 -23,97 BİLECİK 10,02 57,91 ELAZIĞ 13,39 -23,77 ANTALYA 41,80 64,31 GÜMÜŞHANE 10,19 -23,47 MUĞLA 23,98 70,20 SAKARYA 10,14 -23,06 TEKİRDAĞ 28,52 96,81 BURDUR 0,74 -22,7 TOPLAM 18,29 0 AFYON 9,47 -22,55 RİZE 4,80 -21,89 Kaynak: Ek Tablo 23.



Ek Tablo : 25 - 1995-2000 Döneminde Göç Eden Nüfusun Genel Profili

Cinsiyet Yaş Grubu

Göç Eden Nüfus Yüzde Payları Toplam Göç Eden Nüfus Toplam Tüm 6.692.263 100,0 İller Arası Göç Eden Nüfus (1) Toplam Tüm 4.788.193 71,5 İl içinde Yerleşim Yerleri Arasındaki Göçler Toplam Tüm 1.904.070 28,5 Yurt Dışından Gelen Göçler Toplam Tüm 234.111 3,5 İstatistiki Bölgeler Arası Göçler (2) Toplam Tüm 4.098.356 61,2 Toplam Göç Eden Nüfus Toplam Tüm 6.692.263 100,0 Erkek Tüm 3.643.375 54,4 Kadın Tüm 3.048.888 45,6

Şehirden Şehire Toplam Tüm 3.867.979 57,8 Erkek Tüm 2.110.130 31,5 Kadın Tüm 1.757.849 26,3

Köyden Şehire Toplam Tüm 1.168.285 17,5 Erkek Tüm 639.319 9,6 Kadın Tüm 528.966 7,9

Şehirden Köye Toplam Tüm 1.342.518 20,1 Erkek Tüm 730.646 10,9 Kadın Tüm 611.872 9,1

Köyden Köye Toplam Tüm 313.481 4,7 Erkek Tüm 163.280 2,4 Kadın Tüm 150.201 2,2

6 ve Daha Yukarı Yaştaki Göç Eden Nüfus Toplam 6 + Yaş 6.579.940 100,0 Erkek 6 + Yaş 3.584.830 54,5 Kadın 6 + Yaş 2.995.110 45,5

Şehirden Şehire Toplam 6 + Yaş 3.805.748 57,8 Erkek 6 + Yaş 2.077.714 31,6 Kadın 6 + Yaş 1.728.034 26,3

Köyden Şehire Toplam 6 + Yaş 1.147.923 17,4 Erkek 6 + Yaş 628.701 9,6 Kadın 6 + Yaş 519.222 7,9

Şehirden Köye Toplam 6 + Yaş 1.318.893 20,0 Erkek 6 + Yaş 718.306 10,9 Kadın 6 + Yaş 600.587 9,1

Köyden Köye Toplam 6 + Yaş 307.376 4,7 Erkek 6 + Yaş 160.109 2,4 Kadın 6 + Yaş 147.267 2,2

12 ve Daha Yukarı Yaştaki Göç Eden Nüfus Toplam 12+ Yaş 5.886.691 100,0 Erkek 12+ Yaş 3.223.379 54,8 Kadın 12+ Yaş 2.663.312 45,2

Şehirden Şehire Toplam 12+ Yaş 3.430.694 58,3 Erkek 12+ Yaş 1.884.287 32,0 Kadın 12+ Yaş 1.546.407 26,3

Köyden Şehire Toplam 12+ Yaş 1.009.085 17,1 Erkek 12+ Yaş 553.402 9,4 Kadın 12+ Yaş 455.683 7,7

Şehirden Köye Toplam 12+ Yaş 1.176.160 20,0 Erkek 12+ Yaş 644.585 10,9 Kadın 12+ Yaş 531.575 9,0

Köyden Köye Toplam 12+ Yaş 270.752 4,6 Erkek 12+ Yaş 141.105 2,4 Kadın 12+ Yaş 129.647 2,2

25 ve Daha Yukarı Yaştaki Göç Eden Nüfus Toplam 25+ Yaş 3.241.137 100,0 Erkek 25+ Yaş 1.771.825 54,7 Kadın 25+ Yaş 1.469.312 45,3

Şehirden Şehire Toplam 25+ Yaş 1.870.241 57,7 Erkek 25+ Yaş 1.020.350 31,5 Kadın 25+ Yaş 849.891 26,2

Köyden Şehire Toplam 25+ Yaş 505.399 15,6 Erkek 25+ Yaş 271.975 8,4 Kadın 25+ Yaş 233.424 7,2

Şehirden Köye Toplam 25+ Yaş 727.670 22,5 Erkek 25+ Yaş 402.953 12,4 Kadın 25+ Yaş 324.717 10,0

Köyden Köye Toplam 25+ Yaş 137.827 4,3 Erkek 25+ Yaş 76.547 2,4 Kadın 25+ Yaş 61.280 1,9

12 ve Daha Yukarı Yaştaki Göç Eden Nüfus Toplam 12+ Yaş 5.886.691 100,0 İşgücüne Dahil Olanlar (İstihdam+İşsiz) Toplam 12+ Yaş 3.406.553 57,9 İstihdam Edilenler Toplam 12+ Yaş 3.095.975 52,6

Şehirden Şehire Toplam 12+ Yaş 1.520.895 25,8 Köyden Şehire Toplam 12+ Yaş 426.341 7,2 Şehirden Köye Toplam 12+ Yaş 922.712 15,7 Köyden Köye Toplam 12+ Yaş 226.027 3,8

İşsizler Toplam 12+ Yaş 310.578 5,3 İşgücüne Dahil Olmayanlar Toplam 12+ Yaş 2.479.855 42,1 Bilinmeyenler Toplam 12+ Yaş 283 0,0 Kaynak: TÜİK (2005). (1) İl içinde yerleşim yerleri arasındaki göçler hariçtir. (2) Bölge içindeki illerin birbirleri arasındaki göçler kapsanmamıştır.



EK LİSTE



Ek Liste : 1- İstatistiki Bölge Birimlerinin Kapsadığı İller

DÜZEY 1 DÜZEY 2 DÜZEY 3 DÜZEY 1 DÜZEY 2 DÜZEY 3 1 - İstanbul Bölgesi 8 - Batı Karadeniz Bölgesi

İstanbul Alt Bölgesi Zonguldak Alt Bölgesi İstanbul Zonguldak

2 - Batı Marmara Bölgesi KarabükTekirdağ Alt Bölgesi Bartın

Tekirdağ Kastamonu Alt Bölgesi Edirne Kastamonu

Kırklareli ÇankırıBalıkesir Alt Bölgesi Sinop

Balıkesir Samsun Alt Bölgesi Çanakkale Samsun

3 - Ege Bölgesi Tokatİzmir Alt Bölgesi ÇorumAydın Alt Bölgesi Amasya

Aydın 9 - Doğu Karadeniz Bölgesi Denizli Trabzon Alt Bölgesi Muğla Trabzon

Manisa Alt Bölgesi Ordu Manisa Giresun

Afyon Rize Kütahya Artvin

Uşak Gümüşhane4 - Doğu Marmara Bölgesi 10 - Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi

Bursa Alt Bölgesi Erzurum Alt Bölgesi Bursa Erzurum

Eskişehir Erzincan Bilecik Bayburt

Kocaeli Alt Bölgesi Ağrı Alt Bölgesi Kocaeli Ağrı Sakarya Kars

Düzce Iğdır Bolu Ardahan

Yalova 11 - Ortadoğu Anadolu Bölgesi 5 - Batı Anadolu Bölgesi Malatya Alt Bölgesi

Ankara Alt Bölgesi MalatyaKonya Alt Bölgesi Elazığ

Konya Bingöl Karaman Tunceli

6 - Akdeniz Bölgesi Van Alt Bölgesi Antalya Alt Bölgesi Van

Antalya Muş Isparta Bitlis Burdur Hakkari

Adana Alt Bölgesi 12 - Güneydoğu Anadolu Bölgesi Adana Gaziantep Alt Bölgesi

İçel GaziantepHatay Alt Bölgesi Adıyaman

Hatay Kilis K.Maraş Şanlıurfa Alt Bölgesi

Osmaniye Şanlıurfa7 - Orta Anadolu Bölgesi Diyarbakır

Kırıkkale Alt Bölgesi Mardin Alt Bölgesi Kırıkkale Mardin Aksaray Batman

Niğde Şırnak Nevşehir Siirt Kırşehir

Kayseri Alt Bölgesi Kaynak: Resmi Gazete (2002). Kayseri

Sivas Yozgat



KAYNAKÇA

DİE (1965, 1970, 1975, 1980, 1985, 1990, 2000), Genel Nüfus Sayımları, Ankara. DİE (1985), Daimi İkametgaha Göre İç Göçler-1980, Yayın No:1124, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara, Mart 1985. DİE (1989), Daimi İkametgaha Göre İç Göçler-1985, Yayın No: 1381, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara, Ağustos 1989. DİE (1997), Daimi İkametgaha Göre İç Göçün Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri 1990, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara, Ekim 1997, DPT (1995a), Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara. DPT (1995b), Yerleşme ve Şehirleşme, Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara, Temmuz 1995. DPT ( 2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Bölgesel Gelişme Özel İhtisas

Komisyonu Raporu, http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/oik523.pdf DPT (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara. DPT (2007), Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara. DPT (1997), Ekonomik ve Sosyal Göstergeler (1950-1997), Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara, Mart 1997. DPT (2004), Ekonomik ve sosyal Göstergeler (1950-2004), http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/gosterge/tr/1950-04/esg.htm DPT ( 2006), Dokuzuncu Kalkınama Planı, Bölgesel Gelişme Politikaları ve AB’ye Ekonomik Sosyal Uyum Özel İhtisas Komisyonu Raporu, http://plan9.dpt.gov.tr/oik15_2_bolgeselpolitika HÜNEE (2003) 2003 Nüfus ve Sağlık Araştırması, Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ekim 2004. HÜNEE (2006) Türkiye Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsünce, Ankara, Aralık 2006. KİRMAN, H. (2007), Kalkınma Planlarında Yer Alan Kırsal Kalkınma Yaklaşımı, Basılmamış Çalışma, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara, 2007. KOCAMAN, T. ve BAYAZIT, S (1993), Türkiye’de İç Göçler ve Göç Edenlerin Sosyo- Ekonomik Nitelikleri, DPT, Ankara, Haziran 1993. KOCAMAN, T. (1998), Türkiye’de İç Göçler ve İller Arası ve Kır Kent Göçleri ve Göç Edenlerin Nitelikleri 1965-1990, Türkiye’de Tarımsal Yapı ve İstihdam içinde, (derleyen) Bulutay, T. Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No:2210, Ankara, Aralık 1998. Resmi Gazete (2002), 2002/4720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, 22 Eylül 2002 tarih ve 24884 sayılı Resmi Gazete. TÜİK (Ağustos 2005), Genel Nüfus Sayımı ve HÜNEE 2003 Nüfus ve Sağlık Araştırması Sonuçlarına Dayalı Yapılan Nüfus Tahminleri, Türkiye İstatistik Kurumu, Basılmamış Yayın, Ağustos 2005. TÜİK (2005), Genel Nüfus Sayımı, 2000 Göç İstatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, Yayın No:2976, Aralık 2005. UN (2004), United Nations, World Population Prospects, The 2004 Revision, Volume I:

Comprehensive Tables, ST/ESA/SER.A/244, New York, 2005. YENER, S.(1977), 1965-1970 Döneminde İller Arası Göçler ve Göç Edenlerin Nitelikleri, DPT, Yayın No:DPT, 1528-SPD:293, Ankara, Nisan, 1977.

http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/oik523.pdf

http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/gosterge/tr/1950-04/esg.htm

http://plan9.dpt.gov.tr/oik15_2_bolgeselpolitika

Documents

ISBN 975 – 19- 4262 - 3 (bas · ISBN 975 – 19- 4262 - 3 (basılı nüsha) Bu Çalışma Devlet Planlama Teşkilatının görüşlerini yansıtmaz. Sorumluluğu yazarına