Ishrana Dece

8/19/2019 Ishrana Dece

1/11

Visoka zdravstveno-sanitarna škola strukovnih studija

VISAN

SEMINARSKI RAD

Predmet Ishrana i dijetetika

!ema Ishrana de"e

Mentor : Student #ovanovi$ Ivi"a

De"em%ar &'()*

Sadr+aj


2/11

1.Uvod................................................................................................................................3

2.Ishrana dece...................................................................................................................4

3.Ishrana dece različitog uzrasta.......................................................................................7

4.Zaklučak.......................................................................................................................1!

".#iteratura.......................................................................................................................11

(* ,vod

$o%ro zdravle e gotovo ne&ogu'e (osti'i %ez adekvatne ishrane. )snovni

zadatak hrane ogleda se u vi*estruki& uloga&a i +unkcia&a koe ona o%ez%e,ue. Iz

2


3/11


4/11

&* Ishrana de"e

ava/nii sastoci u ishrani dece su %elančevine- &asti- ugleni hidrati- vita&ini-

&ineralne &aterie i voda. Sve /ivotne na&irnice ne sadr/e (odednako &aterie koe su

organiz&u (otre%ne. $a %i se o%ez%edila adekvatna ishrana dece neo(hodno e

(oznavane i adekvatna ko&%inacia svih /ivotnih na&irnica.

Belančevine (Proteini) - su naznačanie ko&(onente svih /ivih 'elia. alaze se u

sastavu &i*i'a- unutra*nih organa- ko/e- kose- kostiu i krvnih sudova. elančevine se

unose (ute& hrane- ali ih &o/e stvarati i sa& organiza&. )ne (redstavlau izvore

a&inokiselina koe o&ogu'avau rast i regeneraciu tkiva. )snovna uloga %elančevina

koe ulaze u sastav tkiva- enzi&a i hor&ona e da o&ogu'avau +unkcionisane

organiz&a i saku(lane i o(ru/ane &i*i'a tela. elančevine i&au i od%ra&%enu

ulogu er učestvuu u +or&iranu antitela koa *tite organiza& od %olesti. elančevine su

*iroko zastu(lene u hrani %ilnog i /ivotinskog (orekla. elančevine /ivotinskog

(orekla 6aa- &leko i &lečni (roizvodi- &eso- ri%a9 i&au veliku %iolo*ku i nutritivnu

vrednost- dok to nie sluča kod onih %ilnog (orekla. Izuzetak su soa- (asul- suncokret-

ezgrovito vo'e i druge se&enke. re&a (re(oruka&a Svetske Zdravstvene

)rganizacie 6SZ)9- %elančevine tre%a da učestvuu u uku(no& dnevno& energetsko&

unosu sa 1!1";.


5/11

Ugljeni hidrati (Šećeri)- (redstavlau veliku gru(u (rirodnih edinena- ras(rostranenih

uglavno& u %ilno& svetu. )ni su va/an izvor energie kako kod dece tako i kod čoveka.

Iz nih se nalak*e i na%r/e do%ia (otre%na energia i organiza& ih vrlo lako vari. reko"!; svih energetskih (otre%a deca zadovolavau uno*ene& ugleni& hidrati&a.

=eo&a su ras(rostraneni i to u na&irnica&a %ilnog (orekla- *to e sa ekono&skog

stanovi*ta veo&a značano i (ristu(ačno. Uno*enen dovolnih količina uglenih hidrata

(ute& hrane s&anue se &ogu'nost (oave hroničnih %olesti kao *to su o%olena

de%elog creva- dia%etes- kardiovaskularna o%olena- goaznost i sl. re&a (re(oruka

SZ) (otre%no e da ugleni hidrati učestvuu u dnevno ishrani "">";. - 12- niacin-

(antotenskakiselina- %iotin- +olna kiselina9- vita&in A/D/E/K.

Mineralne materije - (redstavlau sastavni deo organiz&a i odr/avau he&isku

ravnote/u organiz&a. )ne učestvuu u negovo izgradni i (osreduu u &nogi& /ivotni&

+unkcia&a. Uloga &ineralnih &ateria e veo&a ko&(leksna- one učestvuu u izgradni

skeleta i ko*tanog tkiva- 'elia i telesnih tečnosti 6krv- li&+a- cito(laz&a- (roto(laz&a i

sl.9. =a/no e znati da organiza& ne stvara &ineralne &aterie sa&- ve' ih čovek unosi

(ute& hrane. aznačanie &ineralne &aterie su: natriu&- kaliu&- kalciu&- +os+or i

&agneziu&.

5


6/11

Voda - dečii organiza& se u veliko &eri sastoi iz vode- čak 7!;. =oda ulazi u sastav

unutar'eliskih i &e,u'eliskih tečnosti krvi- li&+e- /eludačnih i crevnih sokova-

&o/dane tečnosti- tečnosti očiu i u*iu- zglo%ova. @az&ena vode se ne(rekidno

de*ava. =oda se iz%acue kroz zno- is(arava kroz ko/u i (lu'a i luči se kroz &okra'ne

kanale i de%elo crevo. $ečii organiza& iz%acue dnevno (rosečno 12-"l vode.

rirodno- ti gu%ici &orau %iti nadokna,eni. i edan /ivotni (roces ne &o/e da se

odigra %ez vode. Aelia koa gu%i tečnost- ednostavno odu&ire i (restae da /ivi.

)rganiz&u e za /ivot (otre%no vi*e od 2"l krvi zavisno od uzrasta. 5a količina i

neo(hodan sastav krvi ne %i &ogli da se odr/avau %ez vode. i (lu'a ne %i &ogla da

di*u ukoliko nihova (ovr*ina ne %i %ila vla/na. luvačka i /eludačni sok se B!; sastoe

iz vode. U(ravo se (o&o'u vode de*ava razlagane hrane- a rastvorliv ot(ad se tako,e

iz%acue (o&o'u vode.


7/11

0* Ishrana de"e razli1ito2 uzrasta

Ishrana $ prvoj godini %ivota (ravilna ishrana odočeta i&a veliki znača u za*titi i

odr/anu zdravla- kao i za (siho+izički razvo deteta. Ukoliko e ishrana adekvatna

odoče se na%r/e razvia i na(redue. Za razliku od odraslih detetu e (otre%na ve'a

količina hrane sraz&erno telesno &asi i to naročito gradivnih nutrienasa koi slu/e za

sintezu novih tkiva i za rast %e%e. S&atra se da odoče do svog *estog &eseca tre%a da

udvostruči svou (oro,anu te/inu- a do (rve godine da e utrostruči.Mačino &leko e

na%ola hrana za novoro,enčad i odočad u (rvih > &eseci. o sa&o& sastavu

odgovara nezreli& organski& siste&i&a novoro,enčeta. Inzvaredan sastav &ačinog

&leka o&ogu'ava da se uslovi intrauterinog razvoa u koi&a e &adi organiza& %io

(ot(uno za*ti'en deli&ično (renesu i na (rve &esece ekstrauterinog /ivota- kada surast i razvo naintenzivnii. $o (očetka (etog &eseca nutritivne (otre%e odočeta u

(ot(unosti zadovolava &ačino &leko odnosno odgovarau'e za uzrast &lečne +or&ule

i vode. akon toga zahtevi za gradivni& &ateria&a- kaloria&a- vita&ini&a- i

oligoele&nti&a se (ove'avau (a odoče (okazue znake s(re&nosti da uz&e čvrstu

hranu. e&lečna hrana uvodi se (oedinačno i (oste(eno u vidu tečnoka*astog

o%roka- (o/elno ka*ičico&. Solene ili *e'erene ne&lečnog o%roka se ne (re(oručue.

ro dnevnih o%roka o(ada sa rasto& odočeta- tako da nakon (rve godine ve'ina dece

i&a tri glavna o%roka.

Ishrana deteta $ to"$ dr$ge godine - ako e odoče (ravilno negovano u toku (rve

godine svog /ivota i ako e (rilično oačalo- a u vezi sa ti& oačali i negovi organi za

varene - &o/e se (ro*iriti negov ranii elovnik. rana koa &u se dae &ora %iti sve/a i

lako svarliva da se ne %i (ore&etilo varene. otre%no e da i dale %ude ka*asta-

vre&eno& gu*'a i sve gru%la i- sto e nava/nie- dovolno kuvana- er se takva lak*e

vari te (ri to&e lak*e i iskori*'ue.=rlo e va/no (ro%rati hranu koa 'e &o'i da detetu

o%ez%edi (ravilan razvo i na(redak-a zati& o%ez%editi detetu utro*ak to(lote koi e u

drugo godini neo%ično visok. U drugo godini dete e &nogo /ivle (a (re&a to&e tro*i i

vi*e energie. Stoga &u e (otre%no vi*e uglenih hidrata koi&a 'e (od&iriti utro*enu

energiu. Dlavni izvor uglenih hidrata su- kao *to e (oznato- %ra*nohle%- testo- /itni

(roizvodi uo(*te - *e'er i sva %ilna hranavo'e i (ovr'e.

7


8/11

Za izgradnu novih tkiva neo(hodno e (risustvo %elančevina i to u dovolno količini.

otre%no e isto tako o%ez%editi uno*ene izvesnih &ineralnih soli koe slu/e za

izgradnu novih tkiva i za o%avlane odre,enih he&iskih (rocesa u organiz&u. a%oli

izvori soli su &leko- u ko&e i&a krečnih soli- /u&ance od aeta i &lada etra 6d/igerica9

u koi&a i&a dosta soli gvo/,a. azad- tre%a &isliti i na ulogu vita&ina koa e u do%a

rastana va/nia nego kod odraslih. )d svih vita&ina nava/nii su 0- - 8- $. U ishrani

deteta u drugo godini &o/e &nogo (o&o'i svoi& nagoni&a i sa&o dete. Zato ne

davati ni &ane ni vi*e nego *to tre%a.

=a/no e da u drugo godini tre%a svesti o%roke

na tri dnevno-er se sa&o na ova način &o/e odr/ati a(etit deteta.

Ishrana de#e $&rasta od tri do pet godina - ovo& uzrastu dete e dovolno do%ro

razvilo &otorne ve*tine da se hrani %ez (o&o'i i tre%a &u dozvoliti da to i radi. )d tada-

(a nadale- negova ishrana 'e se (rete/no sastoati od čvrste hrane. Mo/e se (očeti sa

davane& o%ranog &leka a dnevni elovnik %i tre%alo da se sastoi od če*'ih &anih

o%roka 6o%ično tri o%roka i dve u/ine iz&e,u9.aglasak u (ira&idi ishrane za dete iznad

dve godine e na (et glavnih gru(a na&irnica- od koih e svaka va/na za odr/avane

do%rog zdravla. Zato &u tre%a (onuditi raznovrsnu ishranu iz svih gru(a na&irnica:

hle%- /itarice- (irinač- (ovr'e -vo'e- &leko- ogurt-sir -&eso- ri%a- aa- &ahunarke.=a/no

e (onuditi i raznovrsnu hranu iz iste gru(e. @azličiti nutrienti (otre%ni su za različitu

ulogu u organiz&u.

Ishrana de#e $&rasta pet do sedam godina - stariu (red*kolsku decu e lak*e hraniti

nego &la,u- er u/ivau u elu i rado (rihvatau nove ukuse. U ovo& uzrastu- detetu e

(otre%no oko 1C!! kaloria dnevno. Zadovolavau'a ishrana &ora da o%ez%edi

odgovarau'u količinu kaloria i hranlivih sastoaka.Eto se tiče dece starie od (et

godina- nihove navike u ishrani su u veliko &eri ute&elene na uticai&a iz (orodice u

ranie& uzrastu. Zato e va/no da čitava (orodica i&a zdrave navike u ishrani. )si&

toga- (ustite decu da idu sa va&a u ku(ovinu- zaednički (lanirate *ta 'ete da edete-

zaedno (ri(re&ate hranu. Uče*'e u ovi& aktivnosti&a 'e (ove'ati interesovane za

elo.Unos energie 'e- svakako- %iti dovolan kroz redovne o%roke i u/ine- koe tre%a

%azirati na osnovni& gru(a&a na&irnica.

8


9/11

eo(hodno e da svi o%roci %udu &ale za(re&ine. Fer- ako e unos hrane ve'i- (ostoi

o(asnost da se dete ugoi- naročito ako e +izički neaktivno. Ukoliko dete do%ia u

telesno &asi- tre%a ga uklučiti u neki s(ort ili rekreaciu: *etnu- vo/nu %icikla- +ud%al-

(livane... Iz%egavati &asne i zasla,ene o%roke.


10/11

5* 6aklju1ak

)snova zdrave ishrane dece e u kori*'enu *to raznovrsniih na&irnica koe 'e

do(rineti unos hranlivih &ateria- vita&ina i &inerala (otre%ih za rast i razvo- a

istovre&eno 'eo%likovati zdrave navike hranena. otre%no e da dete uzi&a *to vi*e

sve/e (ri(re&lene hrane. Dotova hrana iz (rodavnica sadr/i (revi*e soli- *e'era i

zasi'enih &asti- a često i&a &nogo%rone aditive kao *to su (oačivači aro&a- %oe i

slično. U svakodnevnu ishranu uklučiti vo'e i (ovr'e. =o'e e na%ole sve/e 6sirovo9 i

neoguleno. re(oručlivo e da se oda%ere *to *arenie (ovr'e?vo'e er se ti&e do%ia

ve'i s(ektar vita&ina i ostalih nutrienata. Mahunarke su do%ar izvor (roteina- dok

va/an izvor energie za dete (redstavlau /itarice i na&irnice kao *to su hle%- (irinač-

testenine. $ete tre%a navikavati na na&irnice od celog zrna i iz%egavati u(otre%u(reči*'enih /itarica odnosno na&irnice do%iene od %elog %ra*na.

U ishrani dece veliku ulogu i&a &eso er e va/an izvor (roteina i gvo/,a. $etetu tre%a

(onuditi (re svega ne&asno &eso- /ivinu i ri%u. Ishrana koa ne sadr/i na&irnice

/ivotinskog (orekla 6&leko-&lečni (roizvodi i aa9 nie do%ra za decu er su telu za rast i

razvo (otre%ne hranlive &aterie koe se ne &ogu do%iti uno*ene& sa&o vo'a ili

(ovr'a. akoncentrisanii izvor energie su &asti.


11/11

)* 7iteratura

1. dr Slavica @a,en - Ishrana- eograd 2!!B-2. udi&ka ovakovi'- Ishrana i zdravle- eogard 2!14-3. dr 0leksandar Aorac- Ishrana- (rezentacia- &edicinski +akultet ri*tina 2!13-4. JJJ.scri%d.co&". JJJ.studenti.rs

11
http://www.scribd.com/http://www.studenti.rs/http://www.scribd.com/http://www.studenti.rs/

Documents

Ishrana Dece