Upload
kaylee
View
116
Download
7
Embed Size (px)
DESCRIPTION
İŞLETME BİLGİ SİSTEMLERİ. İşletme Bilgi Sistemleri Piramidi. Kayıt - Veri İşleme Sistemleri Günlük rutin muameleler. 1950 yılında muhasebe bölümünde bordro uygulaması Operasyonel seviyede kullanılırlar. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
İŞLETME BİLGİ SİSTEMLERİ
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 2
İşletme Bilgi Sistemleri Piramidi
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 3
Kayıt - Veri İşleme Sistemleri
• Günlük rutin muameleler.• 1950 yılında muhasebe bölümünde bordro
uygulaması • Operasyonel seviyede kullanılırlar.• Düşük düzeydeki yönetici tarafından
verilebilir.İşlem yükü ve hacmi yüksek olan tekrarlı işler.
• i.e. Satış siparişi, otel rezervasyonu, bordro …
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 4
Kayıt Veri İşleme Sistemleriİki tip çıktı üretir;• Operatör terminaline gönderilen mesaj soft• Basılmış dökümanlar hardVeri iki şekilde işlenir;• Doğrudan (On-Line Processing) - ATM• Parti (Batch Processing) - POS
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 5
Kayıt Veri İşleme SistemleriAşağıdaki Temel Özelliklere Sahiptir.• Kayıtların elde edilmesi ve saklanması,• Dosya kökenlidir,• Çıktısı genellikle periyodiktir,• Operasyonel seviye yönetim için bilgi üretilir,• Yönetici özel istatistikleri için sınırlı esneklikte,• Fonksiyona dayalıdır, uygulamalar bağımsızdır.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 6
Yönetim Bilgi Sistemleri
• Veri işleme sistemi ile farkı yönetici ön plandadır.
• Yönetimin karar vermesi için gerekli bilgiyi sağlamak amacıyla değişik kaynaklardan veriyi bütünleyebilen, bilgilerin işlenmesini ve iletilmesini sağlayan sistemdir.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 7
YBS nin Temel Özellikleri
• Bütünleşik veritabanı kullanır• Operasyonel, taktik ve stratejik yöneticilere hizmet eder,• Organizasyonun bilgi ihtiyacındaki değişmeye adapte
edilebilir• Yetkili şahıslar erişebilir,• Günlük operasyonlarla ilgilenmez,• Yöneticilere değişik raporlar sunmak için kullanılır.• Çevresel veya dış olaylarla değil, firma içi olaylarla ilgilenir.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 8
YBS ve VİS Farklılıkları
• YBS bütünleşik veritabanı, VİS dosya ortamı verilerini kullanır,
• VİS tek bir fonksiyon, YBS farklı fonksiyonlar arası akışla ilgilenir,
• YBS taktik başta olma üzere tüm seviyelerle ilgilenirken, VİS operasyonel seviyede kalır
• VİS çıktısı YBS girdisidir.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 9
YBS Rapor Türleri
• Planlı yada Periyodik Raporlar Günlük-Haftalık-Aylık veya Yıllık• Kilit-Gösterge RaporlarıBir önceki periyodun kritik faaliyetlerini özetleyen raporlar• Talep Raporlarıİstek üzerine üretilen raporlar• İstisnai RaporlarOlağandışı istenen yöneticinin dikkatini çeken uyarıcı niteliğindeki raporlardır.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 10
YBS ve Veritabanı Yönetim SistemiVTYS: Farklı fonksiyonel sistemlerin aynı veriye erişmelerine imkan sağlayan sistemdir.
VTYS
YBS
Pazarlama Uygulamaları
Finansman Uygulamaları
Muhasebe Uygulamaları
Üretim Uygulamaları
Mühendislik Uygulamaları
Personel Uygulamaları
Veritabanı
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 11
YBS nin Firmalara Etkisi
• İşin büyümesinde kolaylık sağlar• Ofis personelini azaltır• Bilgi işleme maliyetini azaltır• Bazı kararların otomasyonunu sağlar• Daha fazla ve daha iyi bilgi sağlar
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 12
YBS de sorunlar
• Yönetici ile bilişimci arasındaki iletişim uçurumu,• Yöneticilerin ne istediğini tam bilememesi ve üretilen bilgiye
genellikle tasarımcının karar vermesi,• Kurulan mevcut sistemlerin değişim için esnek olmaması,• Basit ve sürekliliği olmayan uygulamalar için bile program
geliştirilmesi,• İşbirliği, ortaklaşa dil ve standart prosedürlere sahip olmayan
bölümler arasında uyuşmazlık,• Aynı verinin beş farklı bölümde beş farklı isimde bulunabilmesi,• YBS yürütülmesi kaçınılmaz suretle değişimi ifade eder, YBS ye
direnç gösterilmesi,• Çözümlerin pahalı ve zaman alıcı olması,• Yöneticinin zamanla bilgi akışında özen göstermemesi.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 13
Karar Destek Sistemleri (KDS)
• 1970 yılında J.D. Little yönetsel problemlerin aşılması için kantitatif modelleri kullanmaya başlamıştır.
• Yöneticilerin kendi kararlarının kalitesini artırabilmesi için ihtiyaç duyduğu bilgileri belirlemek ve alternatifleri sunmak için tasarlanmış esnek ve etkileşimli sistemlerdir.
• KDS amacı karar vericinin yerini almak değil, çözüm alternatifleri sunabilecek etkileşimli ortamlar sağlamaktır.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 14
Karar Verme Süreci
Anlama
Tasarlama
Seçme
Uygulama
Problemin Keşfi
Çözümün Keşfi
Çözümleri Seçme
Çözümü Test Etme
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 15
KDS
İnsan Zekası
Bilgi Teknolojis
iYazılım
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 16
KDS Türleri
1. Model Sürümlü Eğer… Ne (What-If) ve bağımsız tek başına sistemlerdir.Finansal, operasyonel, istatistiksel ve/ya benzetim modeller üzerine odaklanırlar.2. Veri SürümlüBüyük veri havuzlarını analiz eden sistemlerdir.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 17
KDS Özellikleri
1. Geleceği planlamaya yöneliktir2. Yarı yapısal ve yapısal olmayan kararlarda kullanılır,3. Karar verme prosesinin tüm aşamalarını destekler4. Kullanıcının kontrolündedir5. Veri ve model tabanlarına erişimlidir6. Bireysel ve grup tabanlı karar verme desteği sağlar7. Finansal fonksiyonları içerir8. Risk analizleri bu kısımda yapılır9. Hedef arama (Goal Seek) işlevi yapar.10. Eğer.. Ne (What-If) analizleri içerir.
IYO 713 Bilişim Teknolojileri ve Yönetim 18
KDS Temel Bileşenleri
Diyalog Yönetimi
Model Yönetimi
Veri Yönetimi İç ve Dışsal
Veritabanları
Model Yönetimi
• Analitik araç gruplarının idare edilmesinde kullanılır,• 4 Temel Analitik Modelleme Mevcuttur,
1. Eğer… Ne: Farklı girdilerle hangi sonuçlar elde ediliyor2. Duyarlılık: Tek bir değişkenin değeri tekrarlı olarak
değiştirilir. Bunun sonucunda diğer değişkenlerin durumu incelenir.
3. Hedef Arama: Bir değişken için hedef değeri belirlenir ve bu hedefe ulaşana kadar diğer değişkenlerin değeri değiştirilir.
4. Optimizasyon: Belli kısıtlar verildiğinde bir yada daha fazla değişken için optimum değerin bulunmasıdır.
Grup Karar Destek Sistemi
• Kazanılan süre ile probleme daha rahat odaklanılır.• Üyeler doğrudan Grupware uygulamalar ile mekan bağımsız
iletişime geçebilirler.
Yüksek
Düşük
Yerel Alan Karar Ağı
Karar Odası
Geniş Alan Karar Ağı
Telekonferans
Yakın Uzak
Coğrafi Bilgi Sistemi
• Kararlara destek sağlayacak haritaları ve diğer grafik görüntülerini oluşturmak için coğrafik verileri kullanan sistemdir.
• Bazı CBS veriyi değiştirme ve iş senaryolarını otomatik olarak düzenlemeyi sağlayabilen modelleme yetenekleri vardır.
Örnek: ATM konumlandırmasında en iyi yerleşimin tanımlanması
İş Zekası
• Yöneticilerin kurumlarıyla ilgili stratejileri belirleme, politika üretme ve ihtiyacı olan bilgilere anında erişebilme amacıyla hazırlanan zeki karar destek sistemleridir.
• Var olan iş performansını anlamak ve bilgiye dayalı iş kararları almak için yapılan analizleri ifade eder.
• İş zekasının sağlanabilmesi için öncelikle veri ambarlarının kurulması gerekmektedir.
• Kullanılan araçlar: Sorgulama araçları, OLAP analiz araçları ve Veri Madenciliği araçlarıdır.
İş Zekası Bileşenleri
Veri ambarı, sistematik erişim imkanı sunan birleştirilmiş ve koordine edilmiş dosyalar kümesi olan veritabanlarının sorgulanabildiği ve analizlerinin yapılabildiği ortamlardır.
Veri Madenciliği, anlaşılır ve faydalı sonuçlar üretmek amacıyla büyük miktardaki verinin daha önceden bilinmeyen ilişki ve kuralların çerçevesinde keşfedilebilmesi için modellenmesini ve çıkarım yapılmasını sağlayan seçim sürecidir.
Veri Tabanı Veri Ambarı
Konu Odağı Veri, bir fonksiyonla veya işlem yönlendirmesi ile saklanır.
Veriler konu odaklıdır, fonksiyonlara ve süreçlere çoklu bakışı yansıtır.
Zaman Odağı Verilerdeki güncel hareket ve olaylar kaydedilir.
Veri birkaç zaman periyodu içeren tarihsel yönlendirmeye sahiptir.
Uçuculuk Veri güncellemeleri rutindir ve sık sık olabilir.
Veriler değişmez. Fakat yeni zaman periyotlarını veya ilgi alanlarını yansıtan eklemeler yapılabilir
Ofis Otomasyon Sistemleri
Ofis çalışmalarını etkin hale getirmek ve verimliliği artırmak için, birbirine bağlı bilgisayar donanım ve yazılım konfigürasyonlarıdır.
OOS
Elektronik İletişim
Görüntü İşleme
Ofis Yönetimi
Elektronik İşbirliği
Elektronik Yayıncılık
Üst Yönetim Destek Sistemleri
Çözüm için kesin bir prosedürün olmadığı yargı sezgi ve değerlendirme gerektiren rutin olmayan kararlara işaret eden sistemlerdir.
YBS ve KDS den özet bilgi çekerlerÇok gelişmiş grafik yazılımları kullanırlarİnteraktif olarak dış kaynaklı verilere, geçmiş verilere, rekabet
verilerine ve internet haber servislerine erişebilen , grafik arayüzlü sistemlerdir.
Üst Yönetim Destek Sistemleri Özellikleri
Grafikseldir
Kullanım kolaydır
Perspektif sağlar
Tercihe bağlı detaylandırılabilir
Birçok veri kaynağından oluşur
Yapay Zeka ve Uzman Sistemler
Anlama, sonuç çıkartma, öğrenme, bilgi toplama, kendi kendine öğrenme gibi insan duyumsal ve mekanik yeteneklerini taklit etme özelliğine sahip sistemlerdir.
1956 yılında iki matematikçi tarafından ortaya atılmıştır.Marvin Minsky ve John McCarty
Makineler zeki olabilir ama akıllı olamazlar.
Yapay Zeka Türleri
Bilgiye Dayalı ve Uzman SistemlerDoğal Dillerİnsanın Duyumsal Yeteneklerinin TaklidiRobotikYapay Sinir AğlarıGenetik AlgoritmalarBulanık MantıkSanal Gerçekçilik