ISSN 1644-8162 - wss.olsztyn.pl · Priorytet XII Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia ... przedstawicieli Kliniki Med Ekspert z Kaliningradu

Leczenie wewnątrznaczyniowe

tętniaków i rozwarstwień aorty

ISSN 1644-8162

NR 35/2 kwiecień – czerwiec 2012

2

kwiecień • maj • czerwiec 2012

3 Centrumratowaniażycia 4 Leczeniewewnątrznaczyniowe

tętniakówirozwarstwieńaortypiersiowejorazbrzusznej

5 GościezKaliningradu 6 ZarządzanieprocesowewSzpitalu 7 Dziękujemy 8 Pamięćijejzagadkicz.5 10 Ostatniskok 11 Dbajoserce–Programprofilaktyki

wtórnejupacjentówpoprzebytymzawalesercaleczonymangioplastykąwieńcowąwlatach2010-2011

12 Tarczycaijejrolaworganizmieczłowieka 13 InformacjaoRadzieSpołecznej 14 SchematstrukturyorganizacyjnejWSS

wOlsztynie

16 Akredytacjajakosystemocenyjakościopiekiwszpitalu

17 Marketingwszpitalu–nowewyzwania 20XXJubileuszowaKonferencja

Naukowo-SzkoleniowaPolskiegoTowarzystwaNefrologicznego

21 MiędzynarodowyDzień PielęgniarekiPołożnych

22InwestycjewspółfinansowaneprzezUE 24 LAOS–spokójnadMekongiemcz.2 26Szpitalwefraszce 26 IOgólnopolskaKonferencjaNaukowa

„Pielęgniarstwo-naukaipraktyka”

27 Krzyżówka

Wakacje to czas relaksu, wszechobec-nego lenistwa i odprężenia. I nasz wa-kacyjny Puls nie zakłóca tego stanu. Artykuł Emilii Paszkowskiej o Laosie idealnie wpisuje się w wakacyjną te-matykę. Jeżeli ktoś jeszcze nie wybrał miejsca na spędzenie urlopu to zapra-szamy do Laosu, gdzie „długie dni to-czą się powoli, a z ludzi promieniuje spokojna słodycz”.

Naszym przewodnim tematem jest leczenie wewnątrznaczyniowe tętnia-ków i rozwarstwień aorty. Dr Anna Szalcunas opisuje tę najczęstszą choro-bę aorty oraz sposoby jej leczenia. Tęt-niaki i rozwarstwienia aorty wystę-pują u ludzi w każdym wieku, głównie u osób starszych, a ich liczba i wielkość wzrasta z wiekiem.

Dzięki artykułom „Zarządzanie pro-cesowe” oraz „Marketing w szpitalu – nowe wyzwania” ujrzymy ekonomicz-ną stronę Szpitala. W pierwszym z-ca dyrektora ds. ekonomiczno-finanso-wych Michał Danowski mówi o obec-nej kondycji finansowej szpitala, prio-rytetowych zadaniach i zarządzaniu rentownością, a dr n. ekon. Elżbieta Majchrzak-Kłokocka, w drugim arty-kule, przybliża działania marketingo-we w szpitalu oraz przedstawia rolę i znaczenie działów marketingu w pla-cówkach ochrony zdrowia.

Już po raz piąty psycholog Piotr Mar-kiewicz zabiera nas w głąb naszej pa-mięci. Tym razem jest to pamięć auto-biograficzna i amnezja dziecięca. Jeże-li zastanawiali się, Państwo dlaczego nie pamiętacie pierwszych lat swojego dzieciństwa, odpowiedź znajdziecie w artykule „Pamięć i jej zagadki”.

Zapraszam do lektury.

redaktor naczelna

Spis treści

Drodzy czytelnicy


3

Rozbudowa Wojewódzkiego SzpitalaSpecjalistycznego w Olsztynie obej-muje swoim zakresemnie tylko budo-wę kompleksu sal operacyjnych, alerównież utworzenie na bazie istnieją-cych oddziałów centrum urazowego,które stanie się już niebawem szansąna szybkie i skutecznie leczenie pa-cjentów z urazamiwielonarządowymi.Drogi Warmii i Mazur nie należą dobezpiecznych,a zwiększonyruch tury-stycznywręczpodwajaliczbęużytkow-nikówszos.Czaswypoczynkujestwięcokresem,kiedyliczbapacjentówztegotypu urazami znacznie się zwiększa.Częstoszybkapomocudzielonawspe-cjalistycznym centrum urazowym jestjedyną szansą na uratowanie zdrowia,awielokrotnieiżyciapacjentazwielo-narządowymurazem.

Wojewódzki Szpital Specjalistycznyw Olsztynie w oparciu o EuropejskiFundusz Rozwoju Regionalnego w ra-mach Programu Operacyjnego Infra-struktura i Środowisko, uzyskał dofi-nansowaniezzadaniadotyczącegoroz-wojusystemuratownictwamedycznegonautworzeniecentrumurazowego.Sta-raniauwieńczonezostałysukcesemidokońcalipca2012r.zostanązakończonewszystkie przewidziane w projekcieprace, których celem jest stworzeniewarunkówdopowstanianowoczesnegocentrum urazowego stwarzającego

możliwośćszybkiego,wieloprofilowegoiwysokospecjalistycznego leczeniapa-cjentów z wielonarządowymi urazamiciała. Oprócz zakupienia dodatkowegosprzętu medycznego część oddziałówprzeszła gruntowy remont i zostałaprzystosowana tak, by wkomponowaćsięwstrukturycentrum.Oddziałychi-rurgii ogólnej,naczyniowej i otolaryn-gologiizostałyprzebudowaneidoposa-żonetak,abywichstrukturachmożli-webyłydowykonaniazabiegizzakresu

urologii,chirurgiitwarzowo-szczękoweji torakochirurgii. W zakresie remon-tu dokonano wymiany okładzin ściani podłóg,wymianę stolarki drzwiowej,instalacjielektrycznych iwodno-kana-lizacyjnych. Zmodernizowano równieżSzpitalnyOddziałRatunkowy.

Niezbędnym elementem centrum ura-zowegojest lądowiskodlaśmigłowcówlotniczego pogotowia ratunkowego.Niedawno zakończono jego budowęispełniaononajwyższestandardybez-pieczeństwa, a śmigłowce z osobamipotrzebującymi natychmiastowej po-mocymedycznejmogąnanimlądowaćnawet w nocy.–W ramach zrealizowa-nego projektu powstało w naszej pla-cówce centrum urazowe. Dzięki niemu zapewnimy komplementarne, specjali-styczne leczenie pacjentów z urazami wielonarządowymi. Dzięki moderni-zacji oddziałów i zakupowi nowej apa-ratury medycznej możemy zapewnić jednoczesną opiekę większej liczbie pacjentów. Został również stworzony zespół urazowy, który w krótkim cza-sie jest w stanie udzielić pomocy pa-cjentom z urazami wielonarządowymi – mówi Irena Kierzkowska, dyrektorWSS.Całkowitykosztprojektuwyniósłponad13mlnzł,zczegokwotadofinan-sowaniawyniosłaponad9,5mlnzł.

Krzysztof Kozłowski

Źródło finansowaniaEuropejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013Priorytet XII Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowiaDziałanie 12.1 Rozwój systemu ratownictwa medycznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko

Centrum urazowe w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Olsztynie szansą kompleksowego leczenia pacjentów z urazami wielonarządowymi

Centrum ratowania życiaUrazy wielonarządowe, które występują najczęściej podczas wypadków komunikacyjnych, należą do tych najbardziej zagrażających życiu człowieka. Dzięki utworzeniu centrum urazowego, zwięk-szają się szanse na uratowanie życia, a zmniejsza ryzyko powstania powikłań.

4


O tętniaku aorty mówimy, gdy ulegaonaposzerzeniuprzekraczającemu50%średnicyniezmienionegoodcinkaaortylub powyżej, gdy średnica aorty prze-kroczy 40-50 mm. Rozwarstwieniemaortynazywamyodwarstwieniejejbło-nywewnętrznej.

Tętniaki, rozwarstwienia występująuludziwkażdymwieku,głównieuosóbstarszych, ich liczba iwielkośćwzrastazwiekiem.Dotyczą często osób z nad-ciśnieniem tętniczym, niewydolnościąkrążenia, u których zabieg operacyjnyobarczony jest bardzo wysokim ryzy-kiemzgonuokołooperacyjnego,wprzy-padkutętniakówaortyzstępującejsięga80-90%.Pozamiażdżycą i nadciśnieniem jednązprzyczynpowstawaniarozwarstwień,czy też tętniaków jest uraz np. komu-nikacyjny.Teprzypadkidotyczą częstoludzimłodych, z towarzyszącymi inny-miobrażeniami,aleczeniewewnątrzna-czyniowejestjedynymzabiegiemmogą-cymuratowaćimżycie.

W przypadku rozwarstwień aorty zstępującej lub jej tętniakowatego

poszerzenia obecnie metodą z wyboru jest leczenie wewnątrznaczyniowe.

Istotą zabiegu jest wyłączenie tętnia-ka z krwioobiegu, co zapobiega jegopęknięciu. Proteza jest rodzajem rurkiometalowymszkieleciepokrytymma-teriałem nie przepuszczającym krwi

– wprowadzona do światła tętniakaodtwarza prawidłową szerokość aorty,powodujewykrzepieniekrwiwotacza-jącym protezę tętniaku. Proteza przedzabiegiemjestzłożona,coumożliwiajejwprowadzenie przez odsłonięte tętni-ce udowe, bez konieczności otwieraniaklatki piersiowej lub jamy brzusznej,bez istotnejutratykrwi, cobardzoob-niża ryzyko zgonu okołooperacyjnego,zmniejsza ryzyko powikłań poopera-cyjnych. Rekonwalescencja pacjentówpo zabiegu wewnątrznaczyniowymjest dużo krótsza (w porównaniu z za-biegiem klasycznym), pobytw szpitalutrwatylkokilkadni.Zabiegodbywasięwobecnościaneste-zjologa – w znieczuleniu podpajęczy-nówkowym lub ogólnym. Wszystkieczynności wykonywane wewnątrzna-czyniowo widoczne są na ekranachmonitorów rentgenowskich. Po chirur-gicznymodsłonięciu fragmentu tętnicyudowejwjednejlubobupachwinachza-kładasiędoichświatłatzw.koszulkina-czyniowe, czyli plastikowe rurki, przezktórewprowadza się cewniki do aorty,umożliwiającepodaniekontrastu iwy-konaniearteriografiiwceludokładnegookreślenia warunków anatomicznychnaczyńiprecyzyjnegookreśleniamiejscwszczepie-nia protezyaor t a l ne j .Na s tępn ieprzez ko-szule naczy-niowe, doświatła aor-ty wprowa-dzana jest proteza.W przy-padku tęt-niaka aortyb r z u s z ne jstent-graf tmocowanyjestwaorcie

poniżej miejsca odejścia tętnic nerko-wych,audołuwtętnicachbiodrowych.Wtętniakachaortybrzusznej stosowa-nesąnajczęściejprotezyskładającesięz głównej części mocowanej w aorcieoraz dołączanych tzw. nóżek mocowa-nychwtętnicachbiodrowych.Wtętniakachaortypiersiowejzstępują-cejirozwarstwieniachaortyzabiegwy-konywanyjestwznieczuleniuogólnym,poodsłonięciujednejztętnicudowych,przed implantacją stent-graftu takżewykonywane jest badanie naczyniowe,określająceprecyzyjniemiejscewszcze-pieniaprotezypowyżejiponiżejtętnia-ka lubmiejsca rozwarstwienia, zwyklezaodejściem lewej t. podobojczykowej.Protezatakżewprowadzanajestdoaor-typrzezkoszulęnaczyniową.Powszcze-pieniuprotezywykonywanejestchirur-gicznezaszycieotworuwtętnicyudowejpowstałegoprzywprowadzaniuprotezyorazzszycienaciętychtkanekmiękkichwpachwinie.Wszystkie zabiegi odbywają sięw Pra-cowniRentgenodiagnostykiZabiegowejWojewódzkiego Szpitala Specjalistycz-nego w Olsztynie, w warunkach sali

Najczęstszymi chorobami aorty jest jej tętniakowate poszerzenie lub rozwarstwienie. Tętniak aorty lub jej rozwarstwienie zagraża pęknięciem skutkującym krwotokiem prowadzącym do zgonu.

Leczenie wewnątrznaczyniowe tętniaków i rozwarstwień aorty piersiowej oraz brzusznej


5

operacyjnej. Kwalifikacja przed zabie-giem dokonywana jest na podstawiebadaniaAngio-TK.Protezajestindywi-dualniedobieranadlakażdegopacjenta,stosowniedorozmiarutętniaka,aorty.Zabiegi leczenia tętniaków aorty i jejrozwarstwień wymagają podejścia in-terdyscyplinarnego, podjęcie decyzjio wyborze metody leczenia wymagawspółdziałania zarówno lekarzy z Od-działu Kardiochirurgii (ordynator drPiotr Żelazny), z Oddziału ChirurgiiNaczyniowej (ordynator dr PiotrMali-nowski),zOddziałuAnestezjologiiiIn-tensywnejTerapii(ordynatordrDariusz

Onichimowski) oraz z Działu Diagno-styki Obrazowej (kierownik Działu drElżbietaStefanowicz).Zabiegi wykonywane są przez zespółdoświadczonychprzeszkolonychspecja-listówzzakresuradiologiiinterwencyj-nej.TrzonzespołustanowiądrElżbietaStefanowiczoraz lekarzeGrzegorzWa-silewski, Patryk Jancewicz, Magdale-na Rzeczkowska. Zespół specjalistów,sprzęt (Pracownia Badań i ZabiegówWewnątrznaczyniowych wyposażonajestwnajnowocześniejszyaparatnaczy-niowy, pełne zaplecze sprzętowe), wy-kwalifikowany personel średni (pielę-

gniarkiitechnicyRTG)gwarantująbez-pieczeństwowykonywanychzabiegów.Wydłużający się czas przeżycia ludzi,większawykrywalność tętniaków (lep-szydostępdobadańobrazowych)orazrosnąca liczba ciężkich wypadków ko-munikacyjnych powodują stały wzrostzapotrzebowanianaleczeniewewnątrz-naczyniowe tętniaków aorty i jej roz-warstwień.Dochwiliobecnejwykonano105zabie-gów leczenia wewnątrznaczyniowegotętniakówirozwarstwieńaortybrzusz-nejipiersiowej.

lek. med. Anna Szalcunas

Celemwizytybyłozapoznaniesięzpra-cąwybranychoddziałówszpitala:Neu-rologicznego iUdarowego, SzpitalnegoOddziału Ratunkowego, Kardiologicz-nego, Ortopedycznego oraz Otolaryn-gologicznego, w celu rozwoju dalszej,ścisłejwspółpracy.

Wojewódzki Szpital Specjalistycznyw Olsztynie od 2007 roku, w ramachpodpisanej umowy, współpracujezCentrumMedycznym„MedEkspert”wKaliningradzie.Przedmiotemniniej-szejwspółpracy jest świadczenieusługmedycznych dla mieszkańców Fede-

racji Rosyjskiej, szczególnie ObwoduKaliningradzkiego. Na podstawie pro-wadzonej statystyki obserwujemy sta-ły wzrost liczby przyjmowanych przezSzpital pacjentów, którzy korzystajązarównozkonsultacjimedycznychna-szych specjalistów, jak również z ho-spitalizacji w oddziałach szpitalnych,zwłaszcza w oddziałach wykonującychzabiegi wysokospecjalistyczne, takiejak: kardiochirurgia, hemodynamika,ortopedia,medycynanuklearna.

Szpital niejednokrotnie gościł lekarzyróżnych specjalności zarówno z Fede-racji Rosyjskiej, jak również UkrainyorazBiałorusi.Tymrazemprzyjechały

donas:TatianaKudinova–kardiolog,Ekaterina Ivanova–pielęgniarka, Ira-idaKanysheva–neurolog,NataliyaKo-chemasova – otolaryngolog oraz OlgaAkimowa – tłumacz. Gości powitałaIrena Kierzkowska, dyrektor szpitalaoraz z-ca dyrektora ds. pielęgniarstwaHannaTaraszkiewicz,atakżeordynato-rzyniektórychoddziałówszpitalnych.

Lekarze z Kaliningradu zadawali bar-dzowielepytańdotyczącychmetodle-czeniawnaszymszpitalu.Nawszystkiez nich nasi lekarze specjaliści, udzie-lali wyczerpujących odpowiedzi. „Tobyło bardzo ciekawe doświadczenie…”– powiedziała laryngolog z Kalinin-gradu–„Tyleciekawychrzeczysiędo-wiedziałam,aleotylejeszczechciałamzapytać,a tak trudnoowszystkimpa-miętać.”TakżepielęgniarkaprzełożonaKlinikiMedEkspertzdużymzaintere-sowaniem obserwowała pracę naszychpielęgniarek.Wszyscy byli pod dużymwrażeniem standardów medycznychiinfrastrukturalnych,jakiefunkcjonu-jąwnaszymszpitalu.

Barbara Szymczuk

dr Andrzej Tutaj ordynator Oddziału Klinicznego Neurologicznego

dr Jerzy Górny ordynator Oddziału Kardiologicznego

dr Antoni Kołakowski ordynator Oddziału Klinicznego Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej

dr Rakesh Jalali ordynator Szpitalnego Klinicznego Oddziału Ratunkowego z gośćmi z Kaliningradu

Kolejny raz Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie 22 maja miał przyjemność gościć przedstawicieli Kliniki Med Ekspert z Kaliningradu.

Goście z Kaliningradu

Wykaz pacjentów z Obwodu Kaliningradzkiego

w poszczególnych latach

Rok Liczba pacjentów

2007 13 osób2008 6 osób2009 12 osób2010 14 osób2011 14 osób

do VII 2012 30 osób

6


– Proszę powiedzieć, jak rozwijała się Pana kariera zanim trafił Pan do Szpitala.

–JestemabsolwentemSzkołyGłównejHandlowej w Warszawie. Po studiachprzez kilka lat pracowałem w firmachconsultingowych, tam wyszkoliłem sięwzakresiefinansów.Potemdośćszybkozostałemprzyjętydozarząduspółekak-cyjnychnastanowiskodyrektorafinan-sowego.Mamdoświadczeniewróżnychbranżach,m.in.produkcyjnych,budow-lanychihandlowych.

– Jednak od grudnia 2011 r. Pana domeną stała się branża ochrony zdrowia, właśnie od tego czasu piastuje Pan stanowisko zastępcy dyrektora ds. ekonomiczno-finan-sowych.

– To jest pierwszy szpital, w którympracuję. Jednak trzeba jasno powie-dzieć, że w każdej organizacji istniejąstandardy w zakresie funkcjonowaniai zarządzania finansami. Także bran-ża ochrony zdrowia nie różni sięwieleod innychbranż.Reakcje izachowanialudzi, zasady rachunkowości i analizyfinansowej są podobne we wszystkichbranżach. Oczywiście, musimy pamię-tać o specyfice szpitala, którą trzebapoznać poprzez procesy i pracującychludzi.Szpitalrożnisięprzedewszystkimtymodtychpodmiotów,zktórymimia-łemkontakt, że jest toplacówka,gdzieaspektludzkiispołecznymadużowięk-szeznaczenieoczywiściezgłównegopo-wodu–ratowaniażyciaizdrowialudzi.To powoduje, że procesy i procedurymusząbyćbardzodobrzezaplanowaneiwykonane, awystępujące ryzykamu-szą być bezwzględnie identyfikowanei zarządzane. Poza tym szpital jest dlamniepierwszympodmiotemostruktu-rzewłasności nie-prywatnej, co jednakma znaczenie i wpływ na zarządzaniewwieluwymiarach.

– Czy praca w szpitalu jest dla Pana wyzwaniem?

–Pracawszpitalujestdlamnienapew-no nowym doświadczeniem pod kątemspecyfikidziałania.Produkcjawinnychpodmiotach to w szpitalu leczenie pa-cjenta,którejestzawszesprawąindywi-

dualną, wymagającą wysokiej specjali-zacjidanegolekarza.Dlategowpewnymsensie jest towyzwanie.Nie da się do-kładnieprzewidziećefektówkosztowych,ekonomicznychleczenia.Aledążymydotego, żeby pewne procedury standary-zować.Ponadtoszpitaljestwyzwaniem,dlatego,żejestduży,pracujewnimwie-le osób i wykonuje się wiele procedur.Takdużaorganizacjawymagazarządza-nia procesowego, tzn. ustalania pew-nych ścieżek, które pomagają ludziompracować. Wierzę w to, że procedury,które ustalamyw zakresie zarządzania,niemówiętuoprocedurachleczniczych,pozwoląnamwłaściwie zarządzać szpi-talem.Tak jakwspomniałemwcześniejtechnikizarządzaniafinansamisąmniejwięcej podobnewbranżachprodukcyj-nych,usługowych czyhandlowych.Do-świadczony dyrektor finansowy potrafiszybko rozpoznać sytuację finansowąnowego podmiotu, który otrzyma doanalizy. Jednak każdy pomiot gospo-darczymaswoistąkulturęwyrażonąpo-przezstrukturę,typwłasności,zwyczaje,styl zarządzania i charaktery osób kie-rujących.Tego zawsze trzeba sięuczyć.Czymwiększypodmiot,tymwięcejcza-suzajmujedobrejegopoznanie.

– Pan widzi nasz Szpital z trochę innej perspektywy.

– Czasami korzystne jest wprowadze-nie do organizacji osób z zewnątrz.Boteosobywłaśniewidząsprawy inaczej,poprzez doświadczenie zdobyte w in-nychfirmach,czynawetbranżach.Rolakonsultantów i doradców w zakresierozwiązywania trudnych problemówjest zawsze wskazana. Ludzie pracują-cywewnątrz organizacji częstowpada-jąwrutynęiniewidząpewnychrzeczy,które widzi ktoś inny. Dlatego wartodopuszczaćosobyzzewnątrz,szczegól-nie w trudnych momentach, podczasprzeprowadzanianowegoprojektu, czywdrożenianowejprocedury.Takieoso-by częstowidzą to, czegoosobypracu-jącewfirmieniedostrzegają,botrudnoimsięoderwaćodbieżącychspraw.

– Jakie są Pana priorytetowe dzia-łania?

– Główne zadania dyrektora finanso-wego to utrzymanie płynności i ren-

towności.Naszczęściebieżącasytuacjapłynnościowa Szpitala jest dobra. Alebezpieczeństwo finansowe w długimokresie zależy od rozwiązań systemo-wych.Dlategoprzedewszystkimpracu-ję nad koncepcją controllingu. Bardzoważnajestwłaściwarejestracjadanych.Żebypodejmowaćodpowiedniedecyzjemusimyposiadaćdobredane.Wchwi-li obecnej te dane są częściowe i nie-kompletne,awichuzupełnienietrzebawłożyć dużo pracy. Stąd wystąpiła po-trzebazmianystrukturyorganizacyjneji przeniesienia sekretarek medycznychz pionumedycznego do ekonomiczno-finansowego, których celem jest m.in.właściwa czyli szczegółowa, kompletnai permanentna rejestracja danych pa-cjentawsystemieinformatycznym.Gdyjużdanezostanąwprowadzonedosys-temu,ważnejestwłaściweraportowaniena podstawie wskaźników i odchyleńodprzyjętychbudżetów,którepozwoląnamocenićdanyoddział,czyporadnię.Tuzaznaczę,żenajistotniejszymwskaź-nikiemwpływającymnawynikoddziałujestrentownośćproceduriichstruktu-ra.Bezwłaściwychdanychniebędziemymielirzetelnejinformacjiorentownościpacjenta, czy rentowności procedury.Następny ważny obszar to zarządza-nie kosztami, a w szczególności zaku-pami, czyli właściwe specyfikowaniezamówień, dokumentowanie zakupówwsystemieinadzorowaniemateriałów.Ważnesąrzetelneiregularneinwenta-ryzacje,zachowanieporządkuwindek-sach, czyli porządkowanie informacji

Zarządzanie procesowe w SzpitaluRozmawiamy z Michałem Danowskim zastępcą dyrektora ds. ekonomiczno-finansowych


7

otym,cokupujemy,wjakisposóbku-pujemy, czy mamy właściwą ochronękupowanych materiałów i jak są onerozchodowywane.Pozacontrollingiem,systemem raportowania oraz procesa-mi zarządzania zakupami dużą wagęprzypisujęrównoleglerozwojowizinte-growanychsystemówinformatycznych,bez których nie osiągnie się przewagikonkurencyjnej.

– Wskazał Pan priorytetowe zada-nia w obszarze controllingu i za-kupów, a jakie priorytety widzi Pan w innych obszarach?

– Priorytetem jest wdrożenie systemumotywacyjnego. Bez niego trudno za-rządzać rentownością. Posiadając od-powiedni system motywacyjny, którypołączykwestierentownościorazjako-ści leczenia, powinniśmy osiągnąć do-breefekty.Samoleczeniewszpitaluniemoże być oderwane od realiów i ramekonomicznych. System motywacyjnynie jest łatwydowdrożenia,gdyżwła-ściwie nigdy nie jest idealny. Jednaknależy i warto pracować nad stworze-niemtakiegosystemu.Przywdrażaniusystemupojawiasiędodatkowoaspektspołeczny, gdyż to zadanie musi byćskonsultowane ze związkami zawodo-wymi.Współpracazezwiązkamizawo-dowymitokolejnyważnyobszar,który,wracającdopoprzedniegopytania,jestwłaśniewyzwaniem.Rozmowyzgrupą,czylikonsultacjespołecznetrzebaprze-prowadzać umiejętnie, gdyż właściweporozumieniedajepewność,żeobranykierunekjestdobry.

– Jaka jest obecna kondycja finan-sowa szpitala?

–Obecnie sytuacja jest stabilna. Szpi-tal nie ma oprocentowanego zadłuże-nia zewnętrznego, takiego jak kredytyczyobligacje. Jednak trzebapamiętać,że sytuacja jest zawsze dynamiczna.Jeżeli nie kontrolujemy i nie rejestru-jemy zdarzeń w sposób właściwy toistniejeniebezpieczeństwowystąpieniaproblemówfinansowychnawetwkrót-kimokresie.Aledzisiajpodwzględemrentowności i płynności sytuacja jeststabilna. Wyzwaniem natomiast jestnowyblokoperacyjny,którynapewnozwiększy koszty działalności szpitala.Zpunktuwidzenianajbliższejprzyszło-ści musimy poświęcić uwagę funkcjo-nowaniu nowego bloku operacyjnego,szczególniepodkątemwysokościkosz-tów oraz zaplanowania odpowiedniejliczbyzabiegów.Jeżeliwłaściwiezwięk-szymy liczbę zabiegów,przyniosąnam

oneodpowiednidochód,którypokryjezwiększone koszty. Zaplanowanie, or-ganizacja i kontrola kosztów nowegoblokujestwyzwaniem.

– Jak widzi Pan Szpital za 10 lat?

– Ponieważ sytuacja jest dynamiczna,tożedzisiaj jesteśmydobrzyw jakimśobszarzeniegwarantujenam,żeza10lat teżbędziemydobrzy.Wszyscymu-sząmiećnawzględziecyklewystępują-cewkażdejbranży.Ważnąsprawąjestustalenie strategii działania, obserwo-wanierynkuikonsekwentnerealizowa-nietejstrategii.Naszszpitalmusireali-zować wysokospecjalistyczne procedu-ry, które będą ewidentnie wyróżniałygozpozostałejgrupyszpitali.Myślę,żeznaczenie będzie miała też współpra-ca z Uniwersytetem Warmińsko-Ma-zurskim, czyli rozwój szpitala poprzezwspółpracęzUniwersytetem.Dużoteżzależyodsytuacjizewnętrznejiuregu-lowańprawnych,czywspółpracyzNFZ.Być może zmieni się system płatnika,comożediametralniezmienićsytuacjęw branży szpitalnej.Np. jeżeliweszły-byubezpieczeniaindywidualnedlapa-cjentów,tonapewnozmieniłobywielerzeczy. Z pewnością nastąpią zmianywkierunkuprywatyzacjibranży.Jasta-wiamnawysokospecjalistyczneproce-

dury i jakośćzarządzania,któredadząprzewagę i siłę konkurencyjną wobecinnychszpitaliniezależnieodotoczeniaprawnego i politycznego. EwidentnienowyblokoperacyjnydajetakąszansęrozwojudlaSzpitala.

– Co jest dla Pana w życiu ważne?

– Na pewno praca, która wypełniawiększość naszego czasu. Z poziomuzawodowego jest to rzetelna i dobrzewykonywana praca oraz ciągłe szko-lenie i kształcenie się. Nie możemyzapominać, że powinniśmy się całyczasrozwijać. Idotyczy tokażdejgru-py zawodowej. Ja kładę duży nacisknaszkolenie.MamdyplomAMPIESEBusinessSchoolUniversityofNavarrawBarcelonie,wtejchwiliubiegamsięodyplomACCA,to jestbardzopresti-żowydyplombiegłegorewidenta,któryjestnadawanywAnglii.Ważnawżyciujesttakżerodzina.Mamżonęidwójkęwspaniałych dzieci i spędzam z nimityleczasuilemogę.Trzebaznaleźćrów-nowagęmiędzypracą,ażyciemrodzin-nym. Nie wolno zgubić tej delikatnejgranicy.

– Dziękuję za rozmowę.core

DziękujemyCały zespół redakcyjny „Pulsu Szpitala” składa Pani Alicji Markiewicz serdeczne podziękowania za wieloletnią współpracę przy tworzeniu naszego kwartalnika. Dzięki Pani Czytelnicy poznawali normy ISO oraz standardy akredytacyjne, poznali system akredytacji szpitali i historię akredytacji. Przybliżała Pani tematy trudne, ale dla Szpitala bardzo ważne. Zawsze dbała Pani, aby w „Pulsie” znalazły się artykuły dotyczące pracy pielęgniarek i położnych, była Pani doskonałym reprezentantem i promotorem tej grupy zawodowej. Dziękujemy Pani za zaangażowanie z jakim podchodziła pani do pracy, za różnorodność tematów oraz za to, że można było zawsze na Panią liczyć. Proszę przyjąć od nas życzenia szczęścia w życiu osobistym oraz wszelkiej pomyślności. Redakcja

8


Z poprzednich odcinków wiemy, żedysponujemyróżnymitypamipamięci.W ramach pamięci długotrwałej, obokpamięci utajonej (niedeklaratywnej)przechowującejm.in.różneumiejętno-ści inawyki, istnieje teżpamięć jawna(świadoma, deklaratywna), która gro-madzi naszą wiedzę o świecie i zapiswielu zdarzeń. Cześć z tych zdarzeńdotyczynassamych ibudujenaszą in-dywidualną historię. Takie osobistezdarzenia przechowuje pamięć auto-biograficzna.

Sieć autobiografii

Pamięć autobiograficzna nie jest pro-stym urządzeniem. Gdybyśmy mielinapisać własną autobiografię, szybkookazałoby się, że samezdarzenia to zamało. Poza nimi potrzebujemy głów-nego bohatera, czyli nas samych orazzestawuodniesieńtakiegobohateradozdarzeń. Podobnie jest z pamięcią au-tobiograficzną – obok zapisu zdarzeńprzechowujeonawróżnychwariantachkonstruktzwany„ja”(np.„ja”wokresiedorastania i „ja”aktualnie)oraz liczneodniesienia do zdarzeń i do siebie sa-mego(np.mojewyobrażeniazwiązanezdanymzdarzeniem,samoświadomośćznajdowania się w określonym stanie,emocjezwiązanezprzeżywaniemsytu-acji, formyoceniania siebiew różnychwydarzeniach). Wszystko to razemwzięte stanowi potężny zbiór danychioperacjiumysłowych,angażującylicz-ne obszary mózgowia (zob. ramka – Na tropie pamięci autobiograficznej).

Pomimokomplikacjizwiązanychzopi-semczegośtakiegojakpamięćautobio-graficznawiemyjużojejspecyficecał-kiem sporo.W tymodcinku zajmiemy

sięchybanajważniejszązagadkąnaszejosobistejhistorii.

Amnezja dziecięca

Zacznijmy od zadania. Spróbuj przy-pomnieć sobie swoje najwcześniejszewspomnienia iodpowiedznanastępu-jące pytania: (1) ile wtedy miałeś(-aś)lat, (2) czy takiewspomnienie zawieraszczegóły i jest bardzo rozbudowane,(3)czytakiewspomnieniezawierazapisdźwiękowy,smakowy,dotykowylubwę-chowy,(4)wjakiejformiewystępujeszwtymwspomnieniu(np.widziszsiebietak, jakobserwujesię innych ludziczyraczej masz poczucie, że obserwujeszinnych),(5)zjakimizdarzeniamiwiążąsiętenajwcześniejszewspomnienia.

Typowo ludzie nie pamiętają pierw-szych lat swojego życia, gdy opanowy-wali tak ważne umiejętności jak cho-dzenie,mówienie i rozwijanie kompe-tencjispołecznych.Takiezjawiskonie-pamięci zwane jest amnezją dziecięcą lub wczesnodziecięcą utratą pamięci. JakpiszeM.Jagodzińska,badaczkapa-mięcidziecięcej:Amnezja dziecięca jest słabością dotykającą wszystkich ludzi. Jest to jedyny rodzaj amnezji, na którą cierpimy wszyscy bez wyjątku […].

Z różnychbadańwynika, żewiększośćludziumiejscawiaswojepierwszewspo-mnieniamiędzy2.a5.rokiemżycia.Tepierwsze ślady autobiografii są częstofragmentaryczne, mało rozbudowaneiprzeważniezakodowanewformieob-razów(bezdźwięków,zapachówisma-ków).Pomiędzypierwszymiwspomnie-niamimogą być znaczne luki czasowe(np.popierwszymwspomnieniuzwieku 3. lat następne wspomnienie jest po

rokulubdłużej).Częśćludziprzywołujeswojepierwszewspomnieniawsposób,jakby oglądali siebie w jakimś filmie,np.widzę siebie wyciągającego rączki z łóżeczka w stronę mamy.Takiewspo-mnienie jest rzecz jasna niemożliwe,gdyż niemożemy normalnie obserwo-wać siebie z zewnętrznej perspektywy.Toodrazustawiapodznakiemzapytaniawiarygodność pierwszych wspomnień.Wskrajnymprzypadkumożemymówićo fałszywej pamięci autobiograficznej.Prawdopodobnietakbędziewprzypad-ku pewnego mojego znajomego, któryzcałkowitymprzekonaniemstwierdził,że jego pierwszewspomnienie dotyczyjeszczeczasówprenatalnych,gdyprzedurodzeniem widział swoje dłonie do-tykające jakiejś błony. Pomimo takichwątpliwych sytuacji badacze skłaniająsiędowniosku,żechoćpierwszewspo-mnieniasąniekompletne,tojednaksądośćwiernymprzywołaniemautentycz-nejsytuacjizprzeszłości.

Cechy amnezji dziecięcej

Amnezja dziecięca nie jest statycznymi jednowymiarowym zjawiskiem. Ob-jawia się ona w rożnych postaciachiposiada specyficzne cechy.Dobrze towidać na przykładzie zróżnicowaniawzakresiezdolnościpoznawczych,płciikultury.

Okazuje się, że imwyższa inteligencjai umiejętności werbalne dziecka, tymmożemy spodziewać się lepszego za-pamiętaniazdarzeńzjegodzieciństwa.W porównaniu do mężczyzn kobie-ty dysponują znacznie większą liczbąwspomnień iwdodatku tewspomnie-nia są z wcześniejszego okresu dzie-ciństwa (średnio: 3 lata i 6miesięcy).Także kultura pośredniczy w naszychnajwcześniejszych wspomnieniach.Badania zespołu Shelley MacDonaldzUniversity ofOtago,DunedinwNo-wej Zelandii wykazały, że studenciz różnych grup etnicznych (Maorysi,Europejczycy iAzjaci)różniąsięcodo

Pamięć i jej zagadki cz. 5

Każdy z nas posiada indywidualną historię życia, w której znajdują się zdarzenia o różnym umiejscowieniu i różnym czasie, np. pierwsza randka, matura, narodziny dziecka. Te zdarzenia są przechowywane w umyśle i mózgu dzięki specjalnej pamięci – pamięci autobiograficznej. Pamięć osobistej historii jest bardzo złożonym i nadal zagadkowym wynalazkiem ewolucji. Wśród zagadek pamięci autobiograficznej jedna z najważniejszych dotyczy pierwszych lat naszego życia.

•osobistezdarzeniaiichorganizacjatodziedzinapamięciautobiograficznej•pierwszelatażyciasąobjętepraktyczniecałkowitąniepamięcią•trzyhipotezypróbująwyjaśnićzjawiskoamnezjidziecięcej

W sKrócie


9

początkuswoichwspomnień.Najwcze-śniejsze wspomnienia przywoływaliMaorysi (średnio 2 lata i 9 miesięcy),którzy są silnie nastawieni do swojejprzeszłości i tradycji przekazywanejw formie ustnej. Najpóźniejsze wspo-mnienia ujawniali Azjaci i co ciekawe,tylkotagrupabyłabardzozróżnicowa-napomiędzykobietami imężczyznami(kobiety– czaspierwszegowspomnie-nia:średnio6lati1miesiąc,mężczyźni–średnio3latai6miesięcy).Zinnychbadańwynika,żekulturowawrażliwośćnasystematycznerozmawianiezdziec-kiem o wydarzeniach z codziennegodniawpływana efektywnośćwczesno-dziecięcejpamięciautobiograficznej.

Odmienny wpływ czynników kulturo-wych na wczesną pamięć autobiogra-ficznąwidaćtakżenaprzykładzietreścinajwcześniejszych wspomnień. Psy-cholożkaQiWangzCornellUniversitywUSAstwierdziła,żeamerykańscyoraztajwańscy i chińscy studenci inaczejopisują swoje pierwsze wspomnienia.Amerykańscystudenciprzywołujązda-rzenia,wktórychsamiuczestnicząjakogłówniinajważniejsibohaterowie.Na-tomiastazjatyccystudenciprzypomina-jąbardziejogólneizespołowezdarzenia(np.zabawawparkuzinnymidziećmi,wspólny posiłek z rodziną). Z innychbadańwynika, że opisany styl przypo-minanianajwcześniejszychwspomnieńmożezależećodtypukonwersacjiwro-dzinach amerykańskich i azjatyckich.Wrodzinachamerykańskichdominujespecjalizacja na indywidualnym do-świadczeniuzakcentemnaprzeżywane

emocje. Tymczasemw rodzinach azja-tyckichrozmowyzdziećmikoncentru-ją się na grupowych doświadczeniachz jednoczesnym osłabianiem negatyw-nych emocji, któremogłyby odseparo-waćdzieckoodgrupyrówieśnikówlubrodziny.

Poza opisywanymi wyżej czynnikamitakże inne wpływają na pamięć naj-wcześniejszych wspomnień. Okazujesię, żeamnezjadziecięca zależyod ro-dzaju zdarzenia. Już wczesne badaniapotwierdziłyzwiązekpamięciwczesno-dziecięcej zemocjami.Wysokiprocentpierwszychwspomnieńdotyczysytuacjilękowychibólowych,anajlepiejpamię-tane są urodziny rodzeństwa i pobytwszpitalu.Natejpodstawiemożnado-mniemywać, że wczesna pamięć auto-biograficznamacharakteradaptacyjny,gdyżdotyczyważnychżyciowozdarzeń.

Hipotezy amnezji dziecięcej

Dlaczegoniepamiętamypierwszychlatnaszegożycia?Natopytanieniemajakdotąd jednoznacznej odpowiedzi. Zja-wiskoamnezjidziecięcejnadalstanowizagadkęwbadaniachludzkiejpamięci.Jednakudałosięwypracowaćtrzyhipo-tezy wyjaśniające występowanie wcze-snodziecięcejutratypamięci.

Przede wszystkim warto zauważyć, żeamnezja dziecięca nie jest zwykłymzapominaniem osobistych zdarzeń.W zwykłym zapominaniu mielibyśmyregularny i ciągły spadek wspomnieńwrazzupływemczasu.Inaczejmówiąc

– im bliżej do zdarzenia, tym lepiejto pamiętamy, im dalej – tym gorzej.W amnezji dziecięcej spadek wspo-mnień jest bardzo radykalny, a liczbawspomnieńzpierwszych5.latżyciajestznacznieobniżonawstosunkudotypo-wego tempa zapominania.Oznacza to,żeamnezjadziecięcajestraczejbardzoprzyspieszonym zapominaniem osobi-stychzdarzeń.Jakiczynnikprzyspieszatakiezapominanie?

Pierwsza hipoteza wyjaśniająca zja-wisko amnezji dziecięcej zakłada, żewpierwszych latachnaszego życiana-szemózgi nie są dostatecznie dojrzałedodługotrwałegokodowaniazłożonychepizodów. W szczególności dotyczy tokluczowychdlapamięciautobiograficz-nej struktur przyśrodkowych w płacieskroniowym i obszarów przedczoło-wych(zob.ramka–Na tropie pamięci autobiograficznej).Pomimo,żedzieckodysponujewyrafinowanymizdolnościa-mi pamięciowymi, to nie jestw stanieutrwalić zdarzenia z osobistej historii.Wefekcienigdyniezapomnizdolnościmówienia,aleniezapamiętaszczegółówjaksięuczyłotejmowywdomu.

Kolejnahipotezazjawiskaamnezjidzie-cięcej odwołuje siędo rozwoju języko-wego.Wpierwszychlatachżyciakształ-tujemy naszą kompetencję werbalną.Po narodzinach upłynie znaczny czas,gdy dziecko będzie w stanie swobod-nieposługiwaćsięzaimkami(typu„ja”,„my”),czasamiinarracją(opowiadaniaztematem,bohateremisekwencjązda-rzeń). Pierwszym doświadczeniom nie

NA TROPIE PAMIĘCI AUTOBIOGRAFICZNEJNie istnieje jedenośrodekwmózgowiuodpowiadający zapamięćnaszej indywidualnejhistorii życia.Wykonanaprzezzespół Evy Svobody zUniwersytetu TorontowKanadziemetaanaliza 24. badań z wykorzystaniem neuroobrazowaniawykazała,żezadaniaangażująceróżneaspektypamięciautobiograficznejsąreprezentowanewwieluobszarachmózgo-wia.Jednakwśródnichudałosięustalićstrukturykluczowe(narys.kropkiczerwone).Tekluczoweelementysieciauto-biograficznejobejmująbrzuszno-bocznąkoręprzedczołową(strzałka 1), przyśrodkową korę przedczołową (strzałka 2), obszarytylnegozakrętuobręczykory(strzałka3),stykuskro-niowo-ciemieniowego (strzałka 4), przyśrodkowe obszarypłata skroniowego (strzałka 5), środkowo-boczne obszarypłata skroniowego (strzałka6) imóżdżku (strzałka7).Do-datkowookazało się, że lewapółkula i prawymóżdżek sąbardziejaktywnewzakresiepamięciautobiograficznej.Wymienionestrukturypełniąodmiennefunkcjewzarządza-niupamięciąautobiograficzną.Przykładowo,obszary(5)zaj-mująsięm.in.wydobywaniemzdarzeń,obszary(1,2aletakże7)zarządzająprocesemrekonstrukcjiiorganizacjisekwencjiosobistychzdarzeńorazodniesieniamidonasamych.

Źródło: Svoboda E. i in. (2006). The functional neuroanatomy of autobiographical memory: A meta-analysis. Neuropsychologia 44, 2189–2208. Adaptacja własna.

10


Skok na „główkę” w nieodpowiednimmiejscu niesie za sobą najwięk-sze ryzyko uszkodzenia szyjne-go odcinka kręgosłupa. Głowaw kontakcie z wodą (podczasnieumiejętnego skoku) lubz dnem (przy zbyt płyt-kim stanie wody) zostajegwałtownie odgięta, cowywołuje jednocześnie ol-brzymią siłę działającą naodcinek szyjny kręgosłupa.Jeśli nastąpi mechaniczneuszkodzeniestrukturwtymodcinku (mięśni, więzadełi kręgów chroniących rdzeń

kręgowy)możedojśćdoprzerwanialubucisku na rdzeń wywołany przezodłam kostny albo wypadniętydysk. Konsekwencją takiego sta-

nu rzeczy może być poraże-nie dwu- (paraplegia) lubcztero- kończynowe (te-traplegia)anawetśmierć.Pamiętaj, skok do wodyto chwila... jednak konse-kwencje tego nieudanegomogątrwaćcałeżycie.Leczeniepoferalnymskokuzaczynasię jużodudziele-niapierwszejpomocy,któ-rapowinnabyćprzeprowa-

dzanazwielkąostrożnością,byposzko-dowanemu nie zrobić jeszcze większejkrzywdy.Jeżelijestonnieprzytomny,tomusimypodejrzewaćuszkodzenierdze-nia i powinniśmy położyć go unieru-chomionegonaziemi,poczymwezwaćpogotowieratunkowe,którewfachowy,bezpieczny sposób przewiezie go doszpitala.

Źródło:Internet

towarzyszytakawykształconazdolnośćjęzykowaidlategoniemożemysobieichprzypomnieć. Inaczejmówiąc - pierw-sze wspomnienia nie mogą być wer-balnie przywołanie, bo nie zostały takzakodowanezewzględunabrakumie-jętności językowych.Dlategonigdynieprzywołamydoświadczeńzpierwszychlat życia, a jedynymi śladami tych do-świadczeń są nasze umiejętności i za-chowania (np. chodzenie, mówienie,niektórereakcjeemocjonalnenp.strachwobecpsów).

Ostatnia–trzecia–hipotezawyjaśnia-jącazjawiskoamnezjidziecięcejzakłada,żewpierwszychlatachżycianiemado-brzeuformowanego„ja”iniemawpeł-nirozwiniętejsamoświadomości.Totakjakbywautobiografiiniebyłogłównegobohatera– czyliniemamywtedy żad-nejautobiografii.Badaniawskazują,żedzieci13.miesięcznepotrafiąprzywołaćsekwencjęzdarzeńzzabawkami,aletonie jest wspomnienie autobiograficz-ne. Inaczejmówiąc – coś się zdarzyłoipotrafię toprzypomnieć, jednakbrakwtymwspomnieniuinformacjiomniejakokimśktowidziałtęsekwencję.

Otym,żepierwszelatażyciaprzebiega-jąbezświadomego„ja”przekonująróż-

nebadania.W jednymznichnadzie-cięcej twarzy zostaje niepostrzeżenienaklejonakolorowakropkainastępniestawiasiętakiedzieckoprzedlustrem.Dostrzeżenie i usunięcie kropki jestwskaźnikiem, że dziecko wie, kto jestw odbiciu lustrzanym i że to właśnieono(czylimaświadomośćsiebie).Oka-zujesię,żeponiżej2r.ż.dzieckopatrzyw lustro i nie manipuluje z kropką.Podobnie jestwprzypadkuniektórychzwierząt. Tylko pewne naczelne, np.szympansymogą orientować się w lu-strze, a inne widząc odbicie w lustrzetraktują te odbicie jako kogoś innego,co skutkuje m.in. atakiem na własneodbicie. Brak wykształconego świado-mego„ja”isamoświadomościwpierw-szych latach życia wiąże się z późnymrozwojem przednich struktur płatówczołowych(zob.ramka– Na tropie pa-mięci autobiograficznej).

W poszukiwaniu straconego czasu

Przedstawione hipotezy wyjaśniającezjawisko amnezji dziecięcej sugerują,że bezpowrotnie utraciliśmy pierwszelata życia z naszej świadomej pamięcideklaratywnej. Niedostatecznie wy-kształcone struktury mózgowia, brak

zdolności werbalnych i brak rozwinię-tej samoświadomościprawdopodobnienazawszewykreśliłyzrejestrównaszejpamięciczas,gdystawialiśmypierwszekroki,zaczynaliśmymówićitrenowali-śmywczesne relacje społeczne. To, conam zostało z tych czasów, to zdjęcia,nagrania i opowieści świadków. Pozatym, trwałymślademz tamtychwyda-rzeńsąnaszeumiejętności,którychniezapomnimy(np.chodzenieimówienie).Pamięćtychumiejętnościpoleganaichpraktycznym stosowaniu bez przypo-mnieniaokolicznościuczeniasięich.

W następnych odcinkach przyjrzymysię innym zagadkom pamięci autobio-graficznej.

dr Piotr Markiewicz

•Jagodzińska, M. (2003). Rozwójpamięci w dzieciństwie, Gdańsk:Gdańskie Wydawnictwo Psycholo-giczne

•Draaisma, D. (2006). Dlaczegożyciepłynieszybciej,gdysięstarze-jemy.Opamięciautobiograficznej.Warszawa:PaństwowyInstytutWy-dawniczy.

ChCesz wiedzieć więCej?

•sprawdź głębokość wody przedskokiem;skokdowodyponiżej1,5mmożespowodowaćurazkręgosłupa,kalectwo,anawetśmierć,

•nie skacz w miejscach, w którychniejesteśwstanieocenićdna–jeśliniejesteśpewienswoichmożliwości,lepiejwstrzymajsięodpopisów,

•niepróbujwykonywaćsaltiobrotówwpowietrzu,jeślitegoniepotrafisz,

•jeśliskaczeszzrozbiegu,upewnijsię,że nikt nie pływa w miejscu, gdziechceszskoczyć,

•pospożyciualkoholuniewchodźdowody!!!

•nieskaczpoobfitymposiłku,•nieskaczrozgrzanydozimnejwody.

jeżeli decydujesz się na skok do wody, zachowaj podstawo-we zasady bezpieczeństwa:

Wakacje to czas, który wiele osób, jak co roku, spędzi nad wodą opalając się, pływając i skacząc do wody. I jak co roku dla kilkuset z nich będzie to „ostatni skok”, w konsekwencji prowadzący do złamania kręgosłupa i przerwania ciągłości rdzenia kręgowego. Według statystyk największa liczba poszkodowanych to młodzi mężczyźni (do 24 lat), którzy chcieli wykazać się swoją zwinnością i brawurą. Bezmyślność, chęć zaimponowania swoim znajomym, jak również alkohol, to najczęstsi sprawcy „ostatniego skoku”.

Ostatni skok


11

W programie weźmie udział 100 pa-cjentów mieszkańców regionu WarmiiiMazur.Warunkiemudziałuwprogra-mie jest przebyty zawał serca w 2010lub 2011r. leczony angioplastyką wień-cową. Beneficjenci programu zostanązaproszeninabadaniakontrolnemającena celu ustalenie ich aktualnego stanuzdrowiaorazsprawdzenia,wjakimstop-niustosująsiędozaleceńlekarskich.Napodstawiezebranychdanychpowstanieraport na temat skuteczności postępo-waniaambulatoryjnegozchorymipoza-wale serca.W ramachprojektu lekarzez Oddziału Kardiologicznego dokonająkorekty zaleceń u badanych pacjentówwramachfarmakoterapii iprozdrowot-nychdziałańprofilaktycznych.

Zakładane cele realizacji zadania publicznego

oraz sposób ich realizacji

• Poprawarokowaniaprzezzmniejsze-nie powikłań i umieralności pacjen-tówpoprzebytymzawalesercaleczo-nymangioplastykąwieńcową.

• Uświadomienie społeczeństwa, jakpoważnymproblememsąpowikłaniapoprzebytymzawaleserca.

• Promocjazdrowegostylużycia.• Zmniejszenie liczby potencjalnychpacjentówzpowikłaniamipoprzeby-tymzawale.

• Pośrednio zmniejszenie kosztów po-noszonych przez społeczeństwo naleczenie schorzeń układu krążeniapoprzezedukacjęipromocjęzdrowia,propagowaniezdrowegostylużycia.

Harmonogram realizacji zadania

Pierwszymetapemzadaniabędzieprzy-gotowanieulotek informacyjno-eduka-cyjnychnatematprowadzeniazdrowe-gostylużyciaupacjentówpoprzebytym

zawale serca, mająca uświadomić od-biorcówjakważnesąbadaniakontrol-ne iprzestrzeganie zaleceń lekarskich.Równolegle zostaną przygotowane za-proszeniadlapacjentówpoprzebytymzawale serca leczonym angioplastykąwieńcową w latach 2010-2011. Oso-by te zostaną zaproszone do OddziałuKardiologicznegoWSSwOlsztynie nabadanie kontrolne. Na podstawie ba-dańprofilaktycznych lekarzedokonająkorekty zaleceńubadanychpacjentówwramachfarmakoterapiiiprozdrowot-nychdziałańprofilaktycznych.

Poniżejprzedstawionoplanbadańpro-filaktycznych:• badania laboratoryjne (cholesterol,HDL-Cholesterol, Triglicerydy, Glu-koza,hs-CRP),

• EKG,• Echokardiografia,• wywiadankietowy.

Napodstawieprzeprowadzonychbadańikonsultacjipowstanieraportnatematskuteczności postępowania ambula-toryjnego z chorymi po zawale serca,któryzostanieopublikowanywpostaciulotkioraznastronieinternetowejszpi-tala i w kwartalniku szpitalnym PulsSzpitala.

red.

Najistotniejszymipowodamichoróbukładukrążeniasą:nadciśnienie,stres,nad-wagaiotyłośćorazmałoaktywnytrybżycia.Schorzeniaukładukrążeniasąprze-ważniechorobamiprzewlekłymi,wymagającymiwieloletniego,kosztownegolecze-nia,częstoograniczajązdolnośćdopracy,coprzekładasięnamaterialnestratyponoszoneprzez społeczeństwo.Niewątpliwie, aby zapobiegać chorobom sercanależystosowaćprofilaktykę.Wceluzaszczepieniawspołeczeństwieodpowiednichpostaw,aprzedewszystkimprowadzeniahigienicznego trybu życia, który zapo-biegapowstaniupowikłańwczesnychipóźnychniezbędnejestpodjęciezadania,któregopriorytetemjestwłaśniepromocjazdrowegotrybużyciapoprzebytymza-wale serca. Przedmiotowe zadaniema na celu uporządkowanie, usystematyzo-wanieiupowszechnianiewmieszkańcachwojewództwawarmińsko-mazurskiegowiedzyoczynnikachstylużycia,któremajązwiązekprzyczynowyzpowikłaniamiwczesnymi i późnymi u pacjentów po przebytym zawale serca leczonymangio-plastykąwieńcową.ZadanieprzyczynisiędowzrostuświadomościmieszkańcówregionuWarmiiiMazurnatematczynnikówryzykapowikłańpoprzebytymzawale,awkonsekwencjidoprowadzidozmianystylużyciapacjentów.Istotnymelemen-temzadaniawdalszychetapachbędzieteżzwiększenieświadomościopotrzebiewykonywaniaregularnychbadań.

Dbaj o serceWojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie otrzymał od Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego dofinansowanie na realizację zadania publicznego pn. „Dbaj o serce – Program profilaktyki wtórnej u pacjentów po przebytym zawale serca leczonym angioplastyką wieńcową w latach 2010-2011”.

„Dbaj o serce – Program profilaktyki wtórnej u pacjentów po przebytym zawale serca leczonym angioplastyką wieńcową

w latach 2010-2011” jest współfinansowany przez Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego

Zwężenie tętnicy doprowadzającej krew do mięśnia sercowego

Badanie laboratoryjne

12


Tarczyca jest nieparzystym gruczołem endokrynnym, który typowo położony jest na szyi, w przednio-dolnej okolicy, do przodu i bocznie od przełyku i tchawicy, między tętnicami szyjnymi wspólnymi.

Prawidłowy gruczoł zbudowany jestz dwóchpłatówbocznychpołączonychwąskączęściąśrodkową,któranosina-zwęcieśnilubwęziny.Tarczyca jest narządem o masie 30-60g, którego miąższ zbudowany jestz pęcherzyków. Ich ściana zbudowanajest z jednowarstwowego nabłonka,najczęściej sześciennego, choć możebyćontakżepłaski.Zależytoodstanuczynnościowegogruczołu.Nabłonekpłaskijestformąspoczynko-wą–hormonytarczycyniesąwydziela-ne.Nabłoneksześciennyjestzkoleifor-mą aktywną– hormony są syntetyzo-wane.Zmianawielkościkomórekwiążesięz tym,żetarczyca jako jedynygru-czołczłowiekaobficiemagazynujepro-dukowaneprzezsiebiehormonywżeluwewnątrzpęcherzykowym. Komórki pęcherzykowemagazynująrównieżsamjod,ajegozawartośćwgruczolewynosiokoło 600 µg/g tkanki.Oprócz komó-reknabłonkowychwmiąższu tarczycy

znajdująsiętakżekomórkiC(okołopę-cherzykowe).Produkująonehormon–kalcytoninę biorący udział w regulacjigospodarkiwapniowo-fosforanowej.

Regulacja czynności tarczycy

Czynnośćhormonalnagruczołutarczo-wegopodlegaregulacjiopartejnaujem-nych sprzężeniach pomiędzy tarczycą,przysadkąipodwzgórzem,cozobrazo-wanonaponiższejrycinie.Tarczyca jest narządem, który dopro-dukcji swoich hormonów wykorzystu-je jod. Pierwiastek ten przyjmowanyzpożywieniemdostajesiędokrwiina-stępnie jest aktywnie transportowanydo tarczycy. Aniony jodkowe ulegająutlenieniu do jodu elementarnego podwpływem działania enzymu peroksy-dazytarczycowej(TPO).Jodwpostaciutlenionejdostajesiędoświatłapęche-rzyków tarczycy podlegawbudowywa-niu do reszt tyrozylowych tyreoglobu-liny. Z tyreoglobuliny, po proteolizie

(czyli „pocięciu” tego białka na frag-menty),uwalnianajesttyroksyna(czte-rojodotyronina,T4)orazwmniejszychilościach,trójjodotyronina(T3).Tyroksyna (T4) jest głównym hormo-nemtarczycy.Przekształceniejejwbar-dziej aktywną biologicznie trójjodoty-roninę(T3)odbywasięgłówniewtkan-kachobwodowych.Odpowiedzialnyjestzatoenzym–dejodynazatyrozyny.Obecnośćhormonówtarczycy jestnie-zbędnadoprawidłowegoprzebiegupro-cesówwzrostu, różnicowania i dojrze-waniakomórekitkanekworganizmie.Szczególnie istotny wpływ hormonytarczycymająwżyciupłodowym,kiedysąniezbędnedlaprawidłowegorozwojucentralnegoiobwodowegoukładuner-wowego,atakżeukładukostnego.

Tarczyca i jej rola w organizmie człowieka

Prof. dr I. Elmadfa, Prof. dr E. Muskat, Wielkie tabele kalorii i wartości odżywczych. Wyd. Muza S.A. Warszawa 2003

niemowlęta

wiekjed

(tyg)

0-4miesiące 50

4-12miesięcy 80

dzieci

1-4 lat 100

4-7 lat 120

7-10 lat 140

10-13 lat 180

13-15lat 200

młodzież i dorośli

15-50lat 200

powyżej50lat 180

kobietywciąży 230

kobietykarmiące 260

PRAwIdłOwA POdAż JOdU


13

Prawidłowa podaż jodu w pożywieniujestwarunkiemniezbędnymdosyntezyhormonówtarczycy.

Niedobór jodu został uznany przezŚwiatową Organizację Zdrowia za je-denzczynnikówmającychbezpośredniwpływnastanzdrowotnościpopulacji.Głównymobjawemniedoborujodujestpowiększenie tarczycy czyli tzw. woleendemiczne,pociągającezasobązwięk-szoną chorobowość gruczołu tarczyco-wego.Wzależnościodstopnianiedoborujodubraktegopierwiastkapowodujeszereginnychzaburzeń,zktórychdonajważ-niejszychnależą:•nieodwracalne uszkodzenie mózguupłoduinoworodków,

•opóźniony rozwójpsychomotorycznyudzieci,

•obniżenie funkcji reprodukcyjnychoraz

•obniżenia wyższych funkcji mózgujak zdolność uczenia się, zapamięty-waniaikojarzenia,coobniżawistot-nymstopniuilorazinteligencji.

Głównegrupyryzykaniedoborujoduto:kobietywciąży,noworodkiorazdzieciimłodzieżwokresiedojrzewania.Polskależywobszarzeniedoborujodu,którego brak musi być uzupełnionyprofilaktyką jodową, wprowadzonąpo razpierwszyw 1935 roku, kiedy torozpoczęto jodowanie soli kuchennejna terenach endemicznego występo-waniawola,główniewrejonieKarpat.Jodowaniesolizostałojednakżewkrót-cezaniechanezewzględunadziałaniawojenne.W latach powojennych jodo-wania soli kuchennej nie wznowiono.

Dopierow1989wprowadzononieobli-gatoryjne zalecenia jodowania soli.DwalatapóźniejpowołanozinicjatywyZarząduGłównegoPolskiegoTowarzy-stwa Endokrynologicznego Polską Ko-misjęds.KontroliZaburzeńzNiedobo-ruJodu(PKKZNJ)zsiedzibąwKliniceEndokrynologii Uniwersytetu Jagiel-lońskiego w Krakowie. Przewodniczą-cymKomisjijestprof.drhab.ZbigniewSzybiński.W latach 1992-1993 w trakcie badańpopulacyjnych prowadzonych pod nad-zorem PKKZNJ, stwierdzono niedobórjodu na obszarze całej Polski. W 1996rozporządzeniem Ministra ZdrowiaiOpiekiZdrowotnejwprowadzonozakazprodukcjiiwprowadzaniudoobrotusolikuchennej bez dodatku jodku potasu.Rozporządzenieweszłowżycie 1 stycz-nia1997r.inadaljestobowiązujące.Obowiązkowe jest jodowanie soli ku-chennej w ilości 30 (+/- 10)mg jodkupotasunakilogramsolikuchennejorazjodowanie mieszanek mlekozastęp-czychdlaniemowląt.Zalecanejesttak-żeprzyjmowania100-150μgjoduprzezkobiety w ciąży i okresie karmienia,atakżezalecanejestspożywanieprzezcałą populację produktów bogatychwjod.Głównymnarzędziemkontroliefektyw-nościprofilaktykijodowejwPolscejestProgram Eliminacji Niedoboru Jodu,który jest programem wieloośrodko-wym skupiającym czołowych eksper-tóww tejdziedzinie zwszystkichUni-wersytetówMedycznychwkraju.Badania prowadzone w zakresie Pro-gramu przy użyciu ambulansu epide-miologicznego „Thyromobil”wykazały,

że najlepsze wyniki eliminacji niedo-boru jodu zostały osiągnięte w głów-nejgrupieryzyka–udzieciszkolnych,gdzieczęstośćwolawnajmłodszejgru-piewieku(6-8lat)porazpierwszywhi-storiiprofilaktykijodowejwPolscespa-dłaponiżej5%-awięcponiżejpoziomuendemicznego. Ponadto częstość wolaukobietwciążyzmniejszyłasięz80%do12%.Konferencja ekspertów ICCIDD, UNI-CEF i WHO wysoko oceniła wprowa-dzony w Polsce model profilaktykijodowej oraz dokonała przesunięciaPolski do grupy krajów europejskichzprawidłowąpodażąjodunapoziomiepopulacyjnym.Aktualne rekomendacjeWHO dotycząkoniecznościograniczenianapoziomiepopulacyjnym(wtymrównieżwciąży)spożycia soli kuchennej jako czynnikaryzykanadciśnieniaimiażdżycy.Wwa-runkachEuropyiPolskiredukcjaaktu-alnegospożyciasoli(głównegonośnikajodu)powinnawynieśćokoło30-50%,comożespowodowaćznacznąredukcjęspożyciajodu.Wzwiązkuztymrozwijasięprogramjodowanializawekdlakrówmlecznych dający możliwość podnie-sienia stężenia jodu wmleku powyżej100ug/lwystępującegowEuropieorazpromocjawódstołowychimineralnychz kontrolowanym stężeniem jodu 150-200ug/l.

Ewa Aksamit-BiałoszewskaKlinikaEndokrynologii,Diabetologii

iChoróbWewnętrznychWydziałNaukMedycznych

UniwersytetWarmińsko-MazurskiwOlsztynie

W Sali Konferencyjnej Wojewódzkiego Szpitala Specja listy cz-nego w Olsztynie 4 czerwca 2012 r. odbyło się posiedzenie Rady Społecznej Szpitala.

Informacja o Radzie Społecznej

WposiedzeniuuczestniczyliczłonkowieRadySpołecznej,dyrekcjaSzpitalaorazzwiązkizawodowe.Naspotkaniuczłon-kowieRadypozytywnieopiniowali:• sprawozdanie finansowe Szpitala za2011rok,

• korektę planu finansowego na 2011rok,

• RegulaminOrganizacyjnySzpitala,• zakupsprzętuspecjalistycznego,• zaciągnięcie kredytu obrotowego nasfinansowanie zobowiązań związa-nychzprowadzonądziałalnością.

Alicja Biernacka

Wiesława Włodarczyk-Szczepańska przewodnicząca Rady Społecznej z Mi-chałem Danowskim zastępcą dyrektora ds. ekonomiczno-finansowych

Od lewej: Zbigniew Cieciuch, Józef Dziki, Maria Sokoll – członkowie Rady oraz Irena Kierzkowska dyrektor WSS w Olsztynie

14



15

16


Od czego zależy jakość, co wpływa na jakość?• wiedzaikompetencjepersonelu,• bezpieczeństwoprocedur,• dostępnośćusługbezwzględunaczasimiejsce,

• ciągłośćopieki,• dostosowanieopiekidopotrzeb,• dostępność środków medycznychiaparatury.

Mówiąc o systemie jakości mamy nauwadzepowiązanyciągzdarzeń,przebie-gającywokreślonymporządkutj.:1.Opracowanieprogramówjakości:• weryfikacjawymagańprawnych,• wewnętrznaocenastanuorganizacji,• opracowanie wymagań wewnętrz-nych,np.procedury,instrukcje.

2.Wdrożenie wymagań, standardówakredytacyjnych.

3.Monitorowanieiocena.4.Ciągłedoskonaleniejakości.

Abyuzyskaćinformacjęzwrotnądotyczą-cąskutecznościpodejmowanychdziałańprojakościowych wdrażane są systemyoceny.WPolscefunkcjonujązewnętrznesystemyocenyjakościstworzonezmyśląoochroniezdrowia:–akredytacja,–badanieopiniipacjentów,–rejestrypacjentów.Jakrównieżprzystosowanedospecyfikiochronyzdrowia:–certyfikacjaISO,

–nagrody jakościnp.PolskaNagrodaJakości.

Kilka słów o akredytacji

Akredytacja łac. CREDO – wierzę, AC-CREDITO – zawierzać, zaufać. Jest tousystematyzowany proces zewnętrznejoceny jednostek ochrony zdrowia pro-wadzony w oparciu o dostępne i opu-blikowane standardy, nakierowany nastymulowaniepoprawyjakościibezpie-czeństwaopieki.Ocenadotyczyszpitalajakofunkcjonalnejcałości,aprzeglądowipodlegapełnespektrumdziałalnościkli-nicznej,zarządzaniaiadministracji.

IdeastandaryzacjiiakredytacjipowstaławStanachZjednoczonychw1898roku,kiedytoDrErnestCodmanzMassachus-settsGeneralHospitalwBostonieopra-cował tzw. ,,system rezultatów końco-wych”jakozestawjednolitychwymogówdla oddziałów chirurgii. Obecnie około90%amerykańskichszpitalipoddajesięregularnejocenieakredytacyjnej.W Europie obowiązują programy do-browolne, z uregulowaniem prawnym:Holandia, Polska, Bułgaria, Szwajcaria,Łotwa,Irlandiaorazprogramyobowiąz-kowe:Francja,Włochy,WielkaBrytania.

WPolscesystemakredytacjifunkcjonujeod1998r.Zostałopracowanyiwprowa-dzony przez Ośrodek Akredytacji Cen-trumMonitorowania Jakości w Ochro-nie Zdrowia w Krakowie. Funkcjonujewoparciuoustawęodziałalnościleczni-czej z2011r.,ustawęzdnia6 listopada2008r.oakredytacjiwochroniezdrowiaoraz zestaw standardów akredytacyj-

nych. Zestaw ten zawiera 221 standar-dówpogrupowanychw15działów.

Szpitalnaszposiadastatusszpitalaakre-dytowanegood2003r.,natomiastkolej-neocenybyłyprzeprowadzanew2006r.i 2009r. Obecny certyfikat traci swojąaktualność 30.12.2012r. Szpital złożyłwniosek do Ministra Zdrowia o prze-prowadzenie przeglądu akredytacyjne-go i obecnie oczekujemy na wskazaniedaty.Przeglądakredytacyjnyprowadzo-ny jest przez wizytatorów profesjona-listów, praktyków pod kierownictwempracownikówCMJ.Każdyzwizytatorówdokonujeniezależnejocenystopniaspeł-nienia221standardów.Danepozyskująwwyniku:• wywiadu:-zpracownikami,-zpacjentami,-zzespołamiszpitalnymi.• obserwacjibezpośredniej,• przeglądudokumentacjiszpitala,• przeglądudokumentacjimedycznej.

Budowanie i doskonalenie jakości jestwynikiem pracy zespołowej, natomiastpodstawą pracy zespołowej jest wiedzai umiejętność komunikacji. Dlatego teżSzpitalpodejmujeszereginicjatywsprzy-jających doskonaleniu wiedzy i umie-jętności pracy w zespole. Przykłademjest spotkanie szkoleniowe, które odby-ło się 16.06.2012r. Tematem szkoleniabyły zagadnienia dotyczące budowania,monitorowania i doskonalenia jakości.Uczestnikamiszkoleniabylipracownicyze wszystkich działów szpitala. Miejsceszkolenia sprzyjało swobodnej wymia-niedoświadczeńizespołowejintegracji.Czaswspólniespędzonypozakończonymszkoleniu zpewnością zaowocujedobrąpracąiwspółpracąnarzeczjakości.

Hanna Taraszkiewiczz-cadyrektorads.pielęgniarstwa

Pełnomocnikds.Jakości

Hanna Taraszkiewicz z-ca dyrektora ds. pielęgniarstwa prowadzi szkolenie

Na początek, dla przypomnienia, wyjaśnienie kilku podstawowych pojęć i za-gadnień. Co to jest jakość opieki? Jakość to zdolność osiągania największych realnych korzyści w wyniku sprawowanej opieki, zgodnie z oczekiwaniami profesjonalistów oraz całej społeczności; to zysk jaki odnosi pacjent; można też zdefiniować ją inaczej, jak to określił nieznany mędrzec – jakość to ,,robie-nie rzeczy właściwej, właściwie i za pierwszym razem”.

Akredytacja jako system oceny jakości opieki w szpitalu

Uczestnicy szkolenia


17

Skuteczne działania szpitala zależąw dużym stopniu od tego, jak szybkoreaguje na zmiany zachodzące w jegootoczeniu, na pojawiające się szansejak i zagrożenia. Należy pamiętać, żepowodzenie szpitala na rynku usługzdrowotnych uwarunkowane jest rów-nieżposiadanąofertąusług lubdosto-sowaniemszpitala,wtymzakresie,dowymagań pacjentów. Dlatego szpitalecorazczęściejposzukująnowychmetodinarzędzizarządzania,ajednymznichsądziałaniamarketingowe.Każdaplacówkamedyczna, która chcenietylkoutrzymaćsięnarynku,aleteżrozwijaćpotrzebujespecjalistów,którzyokreśląkierunkirozwojudanejplaców-kiiwskażąjaktozrobić, jakichnarzę-dziużyć.Największymproblememjestbrakświadomościotoczeniadlaczegotojesttakieważne.Badanierynku,anali-zowaniebliższegoidalszegootoczenia,badanie konkurencji (a wręcz podglą-danie), potrzeb pacjentów oraz wycią-ganie wniosków, czyni pracownikówzakładów opieki zdrowotnej bardziejelastycznymi, otwartymi na zmiany,apoza tymposiadanawiedzapozwalapracownikomnaprzygotowanieusługizgodnie z wymaganiami i potrzebamiklientów/pacjentów. Wiedza pozwalana planowanie przyszłości, budowaniewizerunku, ciągły kontakt z otocze-niem, zdobycie zaufania pacjentów doplacówkimedycznej.Działaniemwspo-magającymjestpromowanieiinformo-wanie o usługach, jak placówka radzisobie z problemami. Poza tym wynikidziałań marketingowych powinny byćpunktem wyjścia do profesjonalnegoprzygotowywania się zarządzającychplacówkamimedycznymidonegocjacjinie tylko z płatnikiem, ale też jej kon-trahentamiorazpracownikami.Marketing jest utożsamiany z jakościąusług.Bojaksprzedaćusługęwątpliwej

jakości? Należy popracować nad jako-ściąprzygotowywanejoferty,aniewy-dawaćpieniądzenareklamę.Reklamę,którajestdziałaniemkontrowersyjnymi nie zawsze zgodnym z prawem. I codalej? To nie o takie działaniamarke-tingowenamchodzi.Rzeczywistość pokazuje, że szpitalepubliczne nie mają problemów z po-zyskiwaniem pacjentów. Kolejki osóboczekujących na przyjęcie do porad-ni specjalistycznych czy szpitala sączęsto niezwykle długie. Po co zatemmarketingidodatkowykosztzwiązanyzutworzeniemnowegostanowiskapra-cy?Pocowydawaćpieniądzenacoścoitakdziała?Czytoniemarnotrawstwoizbytniarozrzutność?A jednak, corazczęściejwplacówkachmedycznych tworzone są działy mar-ketingubądźzatrudnianesąosobyod-powiedzialnezatenobszar.Zastanowićsięzatemnależydlaczegotaksiędzieje?Jakajestichrolaiznaczenie?Cotakie-godobregodająswoimplacówkom?Utworzeniedziałumarketingu to stra-tegiczna decyzja kadry zarządzającejipowinnawynikaćzprzyjętejstrategiiszpitala, jego celów i planów na przy-szłość. Nie ma bowiem sensu tworze-nia działu marketingu wyłącznie doprowadzenia strony internetowej, czyteż projektowania ulotek informacyj-nych o usługach świadczonych przezszpital.Takiezadaniamogązpowodze-niem zostać zrealizowane przez firmyzewnętrzne.Wewnętrzna komórka or-ganizacyjna jaką jestdziałmarketingupowinna być współodpowiedzialna zazarządzanieszpitalem.Dojejzadańpo-winnonależećprzygotowywanieanaliz,wynikiktórychpowinnybyćpodstawądopodejmowaniastrategicznychdecy-zji takich jak np. likwidacja, przenie-sienielubutworzenienowegooddziału,opracowanie strategii marketingowej,

spójnej ze strategią szpitala i odzwier-ciedlającą przyjęte w niej cele strate-giczne, udział w doskonaleniu jakościświadczonych usług czy zarządzanierealizacjąplanówmarketingowychorazocenaichefektywności.Praca zespołowa pozwala na efektyw-nedziałaniew tymzakresie.Alenale-ży sobie uświadomić, że wolny rynektowiedza i sprawnośćdziałania,szyb-kiepodejmowaniedecyzjiprzezzarzą-dzających.Nie należy zapominać o lu-dziach,którzyświadcząusługibotoodnich wiele zależy czy potencjalny pa-cjentprzyjdziedonaszejplacówki,czybędziesięczułbezpiecznie, torównieżrealizacjasamegoprocesuorazotocze-nie,wktórymprzebywapacjent.

Cel pracy i metodyka badania

Celempracyjestweryfikacjapostawio-nejhipotezy „czyw szpitalupotrzebnesą działaniamarketingowe”. Do wery-fikacji hipotezy wykorzystano wynikiprzeprowadzonegobadaniaankietowe-go.Badaniaprzeprowadzonoodstycz-niadomarca2011rokuwtrzechwoje-wódzkichszpitalachznajdującychsięnaterenie powiatu olsztyńskiego. Narzę-dziem tych badań był kwestionariuszankietyzawierający8pytań (tabela1),któryskierowanodolekarzy,pielęgnia-rek i pracowników administracyjnych(księgowość i finanse,zamówieniapu-bliczne, dział techniczny, informatyka,zarządzanie i marketing, dział kadr).Wyniki badań ankietowych opraco-wano statystycznie. Wykorzystano dotego celu nieparametryczny test orazwspółczynnik V Cramera. Poziom sta-tystycznejistotnościrównybyłα=0,05.Wszystkieobliczeniawykonano zapo-mocąpakietuSTATISTICA9.1.

Marketing w szpitalu – nowe wyzwaniaGospodarka wolnorynkowa oraz zmiany sposobu finansowania opieki zdrowotnej spowodowały, że szpitale nie mogą czekać na pacjenta, ale muszą o niego zabiegać, konkurując z innymi pla-cówkami medycznymi. To spowodowało, że szpitale muszą do-stosowywać się do potrzeb kształtującego się rynku usług me-dycznych. Szpitale podlegają prawom ekonomii tak, jak i inne obszary gospodarki. Faktem jest, że produkt, jak i jego odbiorcy są specyficzni.

18


Wyniki badań

Niezależnie od płci, wieku, stażu, wy-kształcenia i zajmowanego stanowiskaodpowiadanonapytania3,4,5i7.Zod-powiedzitychwynika,że:1) Wkomórcezajmującejsiędziałaniamimarketingowymipowinienpracowaćzespółinterdyscyplinarny(86,7%).

2) Marketing usług zdrowotnych toprzystosowanie działalności szpita-ladowymagańrynku (54,7%)orazbudowaniepozytywnegowizerunkuszpitala(37,9%).

3) Budowanie pozycji szpitala ozna-cza dążenie do lepszego postrze-gania szpitala w otoczeniu (46,6%)izwiększeniezaufaniapacjentówdoszpitala(36,7%)

4) Korzyści wynikające dla szpitalazwprowadzonychdziałańmarketin-gowych to łatwiejsze pozyskiwanieśrodków finansowych ze źródeł ze-wnętrznych (61,2) oraz szpital sta-je się wiarygodnym partnerem dlagłównegopłatnika(29,9%).

Najbardziejzależnymodpredykatorówbadania ankietowego była ocena sen-su wdrożenia działań promocyjnych,które stanowiąważny element działańmarketingowych.Najwięcej,boaż62%respondentów odpowiadało, że szpitalwymaga działań promocyjnych, 18%twierdziło, że są ważniejsze zadania,które wymagają nakładów finanso-wych,15%twierdziło,żeniematakiejpotrzeby bo pacjenci i tak przyjdą doszpitala(Rys.1).

Rys. 1. Struktura odpowiedzi respondentów

Źródło: Opracowanie własne na pod-stawie wyników ankiet

Test x2 wskazał, że grupą, która pozy-tywnie ocenia działania marketingo-wewszpitalutopielęgniarki(x2 =32,2;df=6; p<0,01; VCramera=0,24) o wy-kształceniu średnim medycznym (x2

=36,12;df=15;p<0,01;VCramera=0,20)wprzedzialewiekowymmiędzy50-60lat (x2 =35,99;df=12;p<0,01;VCrame-ra=0,20). Grupa lekarzy była odmien-nego zdania, co udowodniło badanietestem x2 wskazując istotnie większąliczbę odpowiedzi negatywnych niżoczekiwano.Na pytanie czy w szpitalu potrzebnajestkomórkazajmującasiędziałaniamimarketingowymi, większość odpowie-działa(52%),żetakjeśliszpitalchcebyćkonkurencyjny na rynku usług zdro-wotnych, 41% odpowiedziało, że takbo to wymóg czasów, 6 respondentówtwierdziło,żetotylkododatkowykoszt,pozostaliniemielizdania(Rys.2).

Rys.2. Struktura odpowiedzi respondentów


Potwierdzeniemwcześniejszychobser-wacjimożebyćfakt,iżosobyzwykształ-ceniem wyższym medycznym istotnieczęściej niż oczekiwano twierdziły, żekomórka zajmująca się działaniamimarketingowymi to tylko dodatko-wekosztydla szpitala (x2=27,0;df=15; p=0,03;VCramera=0,17).Na pytanie czy w szpitalu istnieje ko-mórka zajmująca siędziałaniamimar-ketingowymi, 72%badanychodpowie-działo, że tak,odwielu lat, 17%odpo-wiedziało tak, od niedawna, a tylko10%badanychniewiedziałooistnieniutakiejkomórki(Rys.1).

Wszystkie badane grupy zawodowe,oprócz lekarzy do 40 roku życia (x2

=42,4;df=12;p<0,01;VCramera=0,22)zestażempracydo10latbyłyświadomeistnienia komórki zajmującej się dzia-łaniami marketingowymi w szpitalu.

L.P. PYTANiA A B c D

Q1CzyPani/uwiadomo,żewszpitaluistniejekomórkazajmującasiędzia-łaniamimarketingowymiwszpitalu

tak,odwielulat tak,odniedawna nie wiem inne,jakie...

Q2CzyPani/azdaniemwszpitalupo-trzebnajestkomórkazajmującasiędziałaniamimarketingowymi

tak,botowymógczasówtak,jeślichcemybyćkonkurencyjninaryn-kuusługzdrowotnych

nie,totylkododatkowekosztydla szpitala inne,jakie...

Q3Pani/azdaniem,jacyspecjaliścipo-winnipracowaćwkomórcezajmują-cejsiędziałaniamimarketingowymi

Połączeniespecjalnościmedycznejimarketingowej–zespółinterdyscyplinarny

ekonomiści SpecjalistaPR inne,jakie...

Q4 CzyPani/azdaniemmarketingusługzdrowotnychoznacza

Przystosowaniedziałalnościszpitaladowymagańrynku

Pozyskiwaniewiedzyo potrzebach pacjenta

Budowaniepozytywnegowize-runkuszpitala inne,jakie...

Q5 CzyPani/azdaniembudowaniepo-zycjiszpitalaoznaczadążeniedo

lepszego postrzegania szpi-talawotoczeniu-poważnypartner

Wzmocnieniezaufaniapersoneludoszpitala

zwiększeniezaufaniapacjentówdo szpitala inne,jakie...

Q6 CzyPani/azdaniem,szpitalwymagawdrożeniadziałańpromocyjnych

niematakiejpotrzeby,pa-cjenciitakprzyjdądoszpitala

Tak,szpitalwymagadziałańpromocyjnych

sąważniejszezadania,którewy-magająnakładówfinansowych inne,jakie...

Q7Pani/azdaniemjakiekorzyściwyni-kajądlaszpitalazwprowadzonychdziałańmarketingowych

łatwiejszepozyskiwanieśrod-kówfinansowychzeźródełzewnętrznych

BardziejwiarygodnypartnerdlaNFZ(głównegopłatnika)

Niemażadnychkorzyści inne,jakie...

Q8 CzywPani/aszpitalufunkcjonujedokument–strategiamarketingowa tak nie Nie wiem

nie jest to moim obsza-rem zaintere-sowania

Tabela 1. Pytania ankietowe wraz z odpowiedziami

Źródło:Opracowaniewłasne.

Pytanie nr 6

b 62%

c 18%

d 5%

a 15%

Pytanie nr 2

a 41%

c 6%

d 1%

b 52%


19

Test x2 wskazał, że istotnie więcej niżoczekiwanobyłytoosobywprzedzialewiekowym 50-60 lat ze stażem pracypowyżej20 lat (x2 =37,1;df=9;p<0,01;VCramera=0,20).Na pytanie dotyczące funkcjonowaniadokumentu strategia marketingowamożna przyjąć, że połowa ankietowa-nychodpowiedziała twierdząco (40%),adrugapołowaniewiedziałao istnie-niu takiego dokumentu (49%). Tylko2% respondentów stwierdziło, że niematakiegodokumentu,apozostałe8%twierdziło,żeniejesttowichobszarzezainteresowania, lub nie wiedzą o cochodzi.(Rys.4).



Narozdźwięktenwpłynąłwiekx2 =22,1;df=12; p=0,04; VCramera=0,16), stażpracyx2 =17,9;df=9;p=0,04;VCrame-ra=0,14) oraz wykształcenie x2 =44,4;df=15p<0,01;VCramera=0,23).W grupie pracowników, którzy byliświadomi funkcjonowania dokumentuwyróżniły się osobyw przedziale wie-kowym50-60lat,zestażempracypo-wyżej 20 lat.Natomiastw grupie pra-cownikówktórzyniewiedzieli o funk-cjonowaniutegodokumentu,wyróżniłysię osoby z przedziału wiekowego 30-40lat,zestażempracydo10lat,zwy-kształceniemwyższymmedycznym.

Dyskusja

Reakcją na zainteresowanie ze stronyzarządzających jak i pracowników za-kładówopiekizdrowotnejprorynkowy-mi zachowaniami staje się marketing,którynietylkoumożliwiazaspokojeniepotrzeb pacjentów/klientów, ale rów-nieżbudowaniepozytywnegowizerun-kuplacówkiw ichoczach.Ksykiewicz-DorotaA.twierdzi,że„marketingusługzdrowotnych jest to takisposóbzarzą-dzania zakładem opieki zdrowotnej,wktórymdziałania sąukierunkowanena celowe zaspokajanie potrzeb i wy-magańpacjentów/klientówiichrodzinza pomocą określonych świadczeń”(3). Według Dobskiego M. marketingw ochronie zdrowiamożnapostrzegaćtrojako: jako funkcję wspomagającązarządzanie, jako jedną ze sfer wpły-wającąnajakośćusługmedycznych,lubjako marketingowe zarządzanie całąplacówką(2).W toku weryfikacji postawionej hipo-tezyjawinamsięobrazdziałańmarke-tingowychwbadanych szpitalach jakoprzystosowanie szpitala do wymagańrynku (54,7%), a mocna pozycja szpi-talasprawia,żepacjencimajądoniegowiększezaufanie.Według Nowatorskiej-Romaniuk mar-keting usług zdrowotnych to nie tylkoprzystosowanie własnej działalnoścido wymagań rynku, ale również jegoaktywnekształtowanie(4)czegodowo-dem są głosy respondentów potwier-dzające, że działania marketingowenietylkodająwiększąszansęnapozy-skanieśrodków finansowychzeźródełzewnętrznych(61,2%),alerównieższpi-tal staje się wiarygodnym partneremdlagłównegopłatnika(NFZ).Równieżpołowa ankietowanych była świadomafunkcjonowania dokumentu- strategiamarketingowa.Icociekawe,wodpowie-dzitejwyróżniłysięosoby(szczególniepielęgniarki) w przedziale wiekowym50-60lat,zestażempracypowyżej20lat.Ofunkcjonowaniutegodokumentunie wiedziały osoby z przedziału wie-kowego 30-40 lat, ze stażem pracy do10lat,zwykształceniemwyższymme-dycznym(lekarze).Topotwierdzatezę,żelekarze–niestetynarazietylkopry-watnychplacówekzdrowotnych-zaczy-nają wdrażać w zarządzaniu placówkązdrowotnąprokonsumenckiezachowa-nia(1).

Wnioski/Podsumowanie

1.Wszyscy pracownicy, we wszystkichbadanych szpitalach niezależnie odpłci, wieku, wykształcenia, stażu

pracy i stanowiska są zgodni co dotego, że działania marketingowemogą być skutecznym narzędziemzarządzaniawszpitalu.

2.Pracownicywidząsensdziałańmar-ketingowychwszpitalu,choćwgru-pie tejnajbardziejwyróżniły siędo-świadczonepielęgniarkiiosobyzpio-nu administracyjnego z wykształce-niemwyższymniemedycznym.

3.Najsilniejszą grupą zawodową jakamanajwiększywpływnafunkcjono-wanieszpitala,tj.lekarzeczęściejniżby oczekiwano była sceptycznie na-stawionadodziałańmarketingowychwszpitalu.

4.Badania wskazały, że świadomośćpraktycznych działań marketingo-wych w szpitalu rośnie wraz z wie-kiemistażempracyosóbzatrudnio-nychwdanejjednostce.

Możenależałobywykorzystaćtęszansęi okoliczności, jakie daje nam dobro-dziejstwo wolnego rynku i unikalneumiejętności specjalistów marketin-gumedycznego, i zbudować takiwize-runek placówki na jakim nam zależy,promowaćjejdziałalnośćiinformowaćoważnychwydarzeniachmedycznych,profilaktycznychispołecznych?Amożewarto zbudować odpowiedni systemwłaściwej organizacji wewnętrznychprocesów placówki, wspierającychi budujących jej wizerunek i pozycję,podnoszącjakośćświadczonychusług?Może jednak warto stworzyć programi system przyjaznej i troskliwej opiekinad pacjentem od momentu przekro-czenia przez niego progu placówki, ażdo jejopuszczeniawpełnymzdrowiu?Czyjesteśmygotowinazmieniającesięuwarunkowania rynkowe i coraz sil-niejsząkonkurencję?

dr n. ekon. Elżbieta Majchrzak-Kłokocka

Literatura:1.Bukowska-Piestrzyńska A., Marke-tingusługzdrowotnych.Odbudowa-niawizerunkuplacówkidozadowole-niaklientów,wyd.CeDeWusp.zo.o.,wydanieII,Warszawa2008.

2.DobskiM.,Marketingusługmedycz-nych, Wyd. Prawno-EkonomiczneInfor,Warszawa1997.

3.Ksykiewicz-Dorota A., red. Zarzą-dzaniewpielęgniarstwie,Marketingusługzdrowotnych,Wyd.Czelej,Lu-blin2005.

4.Nowatorska-Romaniak B., Marke-ting usług zdrowotnych. Koncepcjeistosowanie,WoltersKluwerPolskasp.zo.o.,Warszawa2008.



Pytanie nr 1 d 1%

c 10%

b 17%

a 72%

Pytanie nr 8

a 40%

b 3%

c 49%

d 8%

20


NaKonferencjęprzybyliwybitniprzed-stawicieleeuropejskiejipolskiejnefrolo-gii.GościemszczególnymbyłNauczycieli Wychowawca wielu pokoleń lekarzy,doktorhonoriscausalicznychuniwersy-tetów,wieloletniprezesZGPTN,znanywszystkim lekarzom głównie ze swoich„kultowych” podręczników chorób we-wnętrznych–ProfesorFranciszekKokotz Katowic. Obecni byli także JM Rek-tor UniwersytetuMedycznego w Lubli-nie Prof. Andrzej Książek, prorektorzyGdańskiego i Śląskiego UniwersytetuMedycznego,PrezesZGPTNProf.JacekManitius,CzłonkowieZarząduGłówne-go, Członkowie Honorowi PTN, PrezesPolskiegoTowarzystwaNefrologiiDzie-cięcej,konsultancikrajowiwdziedzinienefrologii oraz chorób wewnętrznych,a takżepełniący funkcjęSecretary-Tre-asurer of the European Renal Associa-tion/European Dialysis and TransplantAssociation, Prof. Andrzej Więcek.Gośćmi Konferencji, a jednocześniejej współgospodarzami, jako twórcyi przedstawiciele medycyny akademic-kiejWarmii iMazur,byli takżeDzieka-ni Wydziału Nauk Medycznych UWM,Profesorowie Wojciech MaksymowicziJerzyGieleckiorazKierownikKatedryChorób Wewnętrznych WNM UWM,

Prof. Elżbieta Bandurska-Stankiewicz.Środowisko lekarskie województwa re-prezentował Dr Marek Zabłocki, a Drmed. Jan Forfa był Honorowym Prze-wodniczącym Komitetu Organizacyjne-go.W potrójnej roli: znanego w Polscenefrologa,DyrektoraSzpitala,będącegosiedzibą Kliniki Nefrologii UWM orazwspółgospodarzaKonferencjiwystąpiłatakżeDrIrenaKierzkowska.ObowiązkiPrzewodniczącegoKomitetuNaukowegopełniłPanProfesorBolesławRutkowskizGdańska,który–oboklicznychfunkcjisprawowanych obecnie i w przeszłości(m.in.konsultantakrajowegowdziedzi-nienefrologii,prezesaPTN,prezydentaInternationalAssociationforHistoryofNephrology, prezesa – elekta PolskiegoTowarzystwaTransplantacyjnego)–byłtakże przed laty konsultantem w dzie-dzinienefrologiidladawnegowojewódz-twaolsztyńskiego.

Konferencjarozpoczęłasiętrzemasesja-mi firmowymi sponsorowanymi przezprzemysłfarmaceutyczny.Wtrakcieofi-cjalnegootwarciamiałamiejsceuroczy-stość wręczenia Członkostwa Honoro-wegoPTNdwómwybitnymnefrologom:Profesorowi Jurgenowi Floege z Akwi-zgranu (Niemcy) oraz Profesorowi Pe-

terowi Stenvinkelowi ze Sztokholmu(Szwecja).ZaszczytnytytułZasłużonegodla Polskiej Nefrologii otrzymała nato-miast nasza Koleżanka, Pani Dr med.MariaNapora.WtrakcieotwarciaKon-ferencji przypomniałem także zgroma-dzonymGościomo IIIKonferencjiNa-ukowo-SzkoleniowejPTN, która odbyłasię dokładnieprzed25 laty, 12 czerwca1987rokuwMrągowie.Wykładinaugu-racyjnypoświęconydiagnostyceilecze-niuhiponatriemiiwygłosiłPanProfesorFranciszekKokot.TematamiprzewodnimiKonferencjibyłykłębuszkowe choroby nerek, nefropatiecewkowo-śródmiąższowe,chorobynerekuwarunkowanegenetycznieorazkamicaukładu moczowego. W kolejnych 5 se-sjachdwóchdniKonferencjiponad600uczestnikówmiałookazjęwysłuchać 19fascynujących wykładów wygłoszonychprzezwybitnych specjalistów zdziedzi-nynefrologiioraz6prezentacjiustnych–wybranychspośródponad60nadesła-nychnazjazdstreszczeń,któreuzyskałynajwyższą liczbępunktówodrecenzen-tów.Wdniu15czerwca2012rokuodbyłasiętakżesesjaposterowa.Nazakończe-nieporannej sesji 16czerwcawręczonotakżenagrodydlanajlepszychprezenta-cjiustnychiposterowych.

Profesorowie Franciszek Kokot i Stanisław Czekalski – Członkowie Honorowi Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego

Dr med. Maria Napora otrzymuje tytuł Zasłużonego dla Polskiej Nefrologii z rąk Prezesa PTN, Prof. Jacka Manitiusa

W dniach 14 – 16 czerwca 2012 roku w Rynie odbyła się XX Jubileuszowa Konferencja Naukowo – Szko-leniowa Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego. Organizację tego doniosłego wydarzenia Zarząd Głów-ny PTN powierzył nam już we wrześniu 2009 roku, a więc zaledwie 3 miesiące po zmianie na stanowisku ordynatora i jeszcze przed formalnym powołaniem do życia Kliniki Nefrologii, Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych; dlatego traktowaliśmy tę konferencję jako wielkie wotum zaufania, a jednocześnie – szansę na zaistnienie na forum ogólnokrajowym w roli organizatora i gospodarza.

XX Jubileuszowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego

Dziekan Wydziału Nauk Medycznych, Prof. Wojciech Maksymowicz wita zgromadzonych Gości


21

Niemal przez cały czwartek i piątekwRyniepadałdeszcz.PanDziekanMak-symowicznawiązałzresztąwswoimwy-stąpieniudotegofaktu,mówiąc,że„tam,gdzieobradująnefrolodzy,nawetzniebamusi być diureza…”. Organizatorzy pa-trzyli jednak w niebo z narastającymniepokojem,wzwiązkuzplanowanąnawieczórimpreząplenerową.Okazałosięjednak, że Opatrzność czuwa nad war-mińsko-mazurską nefrologią, ponieważwciąguklikuminut,około17,niebozro-

biłosiębezchmurneirozbłysłopopołu-dniowesłońce.DziękitemudrugidzieńKonferencjimógłzakończyćsięwspania-łąbiesiadąpodgołymniebem,wtrakciektórejzagrałzdobywającycorazwiększąpopularność zespół „rockandrollowychgórali ze Śląska Cieszyńskiego”, zespółUstronsky (m.in. laureat Debiutów Fe-stiwaluwOpoluwroku2009).Wtrakcieich występu Przewodniczący KomitetuOrganizacyjnegowcieliłsięnakilkadzie-siątminutwrolęblues-rockowegowoka-listyiskrzypka,budzącaplauzkilkuset-osobowejpubliczności…Gościnność środowiska lekarskiegoiakademickiegoWarmiiiMazur,pięknoprzyrody naszego Regionu, niepowta-rzalny urok ryńskiego Zamku, kulinar-nepropozycjezamkowegoSzefaKuchniorazwysokipoziommerytorycznyobradwywarły na Uczestnikach duże wraże-nie. Jesteśmy adresatami podziękowańi gratulacji w związku z organizacjąXXKonferencji.Wydaje się, że okrągłanefrologiczna rocznica została godnieuczczona i zapadnie w pamięć naszymKoleżankomiKolegom.

Zapraszamytakżenastronęwww.nefro-logia.info.pl, gdzie można zapoznać sięze szczegółowym programem, przeczy-tać sprawozdanie z Konferencji i obej-rzećwięcejzdjęć.

Tomasz StompórFoto: MEGAFON

Pielęgniarki,pielęgniarzeipołożnesta-nowią najliczniejszą grupę zawodowązatrudnionąw naszym szpitalu.Wyko-nująszczególnąpracę,wymagającąwy-jątkowych predyspozycji: wrażliwościnacierpienie,umiejętnościwspółczuciaipocieszania.

Zokazjiichświęta,12.05.2012r.,odby-łosięspotkaniedyrekcjiszpitalaznasząkadrąpielęgniarską.Wzięływnimudziałnietylkopielęgniarkioddziałowe,aleteżpielęgniarkizespecjalistycznychporad-ni.Życzeniaorazgorącepodziękowaniadlazebranegopersonelu,złożyłydyrek-

torszpitalaIrenaKierzkowska,z-cadyr.ds.pielęgniarstwaHannaTaraszkiewicz,a także Elżbieta Majchrzak-Kłokocka,którapoprowadziłaspotkanie.

Obecniezawódpielęgniarkiwymagaco-raz większej wiedzy i profesjonalizmu.Dlatego zwrócono uwagę na ogromnezaangażowaniewpracę,fachowośćista-łepodnoszeniekwalifikacjizawodowychnaszych Pań i Panów z pionu pielę-gniarskiego. Podkreślono, że winniśmyokazywaćimszacuneknietylkowdniuświęta,ale równieżnacodzień.Miłymakcentembyłowręczeniepielęgniarkom

i pielęgniarzom drobnych upominkówwpostacikoszyzowocami.

Barbara Szymczuk

... oraz w trakcie spotkania towarzy-skiego jako Gwiazda Wieczoru...

Przewodniczący Komitetu Organizacyj-nego w roli Wykładowcy...

Przyjęcie powitalne na Dziedzińcu Zamkowym

Wręczanie kosza z owocami

Uczestnicy spotkania

W tym roku Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie w imieniu Międzynarodowej Rady Pielęgniarek ogłosiło tegoroczne hasło „Niwelowanie różnic: od nauki do praktyki” dla obchodów Międzynarodowego Dnia Pielęgniarek.

Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek i Położnych

22


Projekt dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013

„Warmia i Mazury regionem zjednoczonej Europy”

Modernizacja Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie poprzez rozbudowę istniejącego głównego budynku szpitalnego

na potrzeby bloku operacyjnego i centralnej sterylizatorni

Inwestycje współfinansowane przez UE

Projekt dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013

„Warmia i Mazury regionem zjednoczonej Europy”

e-Pacjent – rozbudowa systemu usług elektronicznych Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie


23

Źródło finansowaniaEuropejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013Priorytet XII Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowiaDziałanie 12.1 Rozwój systemu ratownictwa medycznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko

Centrum urazowe w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Olsztynie szansą kompleksowego leczenia pacjentów z urazami wielonarządowymi

24


Ząbczasu iwojnynienaruszyły jednejznajstarszychwmieścieświątyń–WatXiengThong,wybudowanejprzezkrólaSetthathirataw1560r.TużkołoMekon-gu jejdachyopadają łagodnym łukiemprawiedosamejziemi.Złocone,spicza-ste fronty zachwycają bogactwem zdo-bień.Czarneścianyfalująruchamizło-tychtancerek.Natylnejścianiebarwnamozaika przedstawia drzewo życia. Zazłotymi, ciężkimi od rzeźb drzwiami,w półmroku, w przewiewie bryzy odrzeki napędzanej skrzydłami podsufi-towychwiatraków,siedziogromnyzło-ty Budda. Choć świątynię się zwiedzaiprzedwejściemsprzedawanesąbilety,toniejestonaskostniałymmuzeum.Zaczerwonąkaplicą,kryjącąnajcenniejszyobecnie posąg Buddy w kraju, i zdob-nympawilonemzrydwanempogrzebo-wymjednegozkróli,wzabudowaniachgraniczących z głównym podwórzem,urządzono szkołę z internatemdla no-wicjuszy.Nasznurkachsusząsięświeżowyprane pomarańczowe szaty, możnazajrzeć do skromnej celi czy zobaczyć,jak nowicjusze, bezgłośnie poruszającustami w skupieniu, ze zmarszczonymczołem czytają nauki Buddy. Wieluznichtobardzomłodzichłopcy–dziecijeszcze.

Większośćlaotańskichchłopakówzgod-nie z tradycją, idzie chociaż na trzymiesiące zaznać klasztornych rygorówżycia.Amnichwrodzinietowciążwiel-ki zaszczyt. O Luang Prabang mówisię, że to miasto mnichów. W silnychkorzeniach buddyzmu tkwi jego nie-powtarzalnyurok.Czas toczący siępo-woli w rytm koła życia, powtarzalnośćcodziennych rytuałów i wskazywanychprzezfazyksiężycaświąt.Niezwykłąza-leżność i relacjęmnichów ze zwykłymiśmiertelnikamizobaczyten,ktowstanieskoroświt.Przed6ranosenną,głównąulicęLuangPrabangspowijajeszczede-likatnamgła.Kobietyzwłosamigładkozaczesanymiwkok,zplastikowymiko-szykamipodpachączekają,owijającsięszczelniej tkanymi szalami. Z szarówkiwyłaniają się kroczący bezgłośnie, bo-sonodzymnisiwszafranowychszatach.Za nimi dziesiątki odzianych w ciem-niejsze, pomarańczowe zwoje materia-łunowicjuszy.Wyciągająobłemiskinajałmużnę w stronę klęczących kobiet.Te wrzucają dary, spełniając buddyj-ski dobry uczynek – „zasługę”.Wstająo świcie, by ofiarować mnichom garśćryżuizatroszczyćsiętymsamymoswo-jąlepsząreinkarnacjęiskrócićłańcuchwcieleń.Buddyściwierzą,żedzielącsięryżemwtymżyciu(„zdobywajączasłu-gi”), w następnym nie będą głodowali.Mimo swojego racjonalnego podejściadożyciauczestniczyłamwtymodwiecz-nym rytuale, pamiętając, że choć stałsię on rodzajem atrakcji turystycznej,w dalszym ciągu pozostaje obrzędemreligijnym.Pouczononasjaknależysięzachowywać – kobiety bardzo skrom-nie,zespuszczonymioczamiigłowami,uważającabypokorniepodającjałmuż-nę (sklejony ryż) nie dotknąć mnicha.Kleisty ryż to charakterystyczna potra-waokulturowymireligijnymznaczeniudla Laotańczyków.W Laosie preferujesięsklejonyryżponadzwykły,sprawia-jąc,żeproduktyUncleBen’sniecieszy-łyby się tu popularnością. Sklejony ryżjestpopularnywwielukrajachAzji,aleuważasiępowszechnie,żejegouprawazostała zapoczątkowana właśnie w La-osie.Wiele tradycji i rytuałów związa-

nych jest z produkcją sklejonego ryżu.DlaprzykładufarmerzyKhammuwLu-angPrabanguprawiająryżKamwma-łychilościachobokdomów,kupamięciswoichrodzicówlubnaskrajupolary-żowego,bydaćznać,żerodzicesymbo-liczniejeszczeżyją.

WLuangPrabang,gdysłońceześlizgniesię już za zamykające dolinę wzgórza,handlarki na cowieczornym targu za-palają lampy nad straganami wokółkrólewskiegopałacu.Ananichstosyrę-cznie tkanych jedwabnych szali, ciężkasrebrnabiżuterianoszonaprzezgórskieplemiona,laotańskaherbatapakowanaw haftowaneworeczki. Zapach francu-skichnaleśnikówpieczonychnaobwoź-nejkuchnimieszasięzzapachemświe-żopalonej,doskonałejlaotańskiejkawy.Handlarki spokojnie czekają, aż kogośichtowarzainteresuje.Niktsięniena-rzuca,nieawanturuje,nienagabuje.

Wbocznejuliczcelampionamizczerpa-negopapieruhandlujemaładziewczyn-ka, która rozkłada drewniane stelaże,rozpina abażury na mocnych żarów-kachwydobywających zatopionewpa-pierzekolorowepłatkikwiatów.Zaniąleży tornister pełen szkolnych książekiodłożonanaboklektura.Jeszczegruboprzedpółnocą,astraganyjużznikająje-denpodrugim.Wczasiegdyinneazja-tyckiemiastadopierosiębudzą,LuangPrabangukładasiędosnu.

LAOS – spokój nad Mekongiem cz. 2

„Wystarczy znaleźć się na terenie Laosu, by natychmiast w powietrzu poczuć jakąś osobliwą poetyckość. Długie dni toczą się powoli, a z ludzi promieniuje spokojna słodycz, jaką trudno znaleźć gdziekolwiek indziej w Indochinach”– pisał włoski re-porter Tiziano Terzani.

Emilia Paszkowska


25

Wientian

Zaskakujący jest spokój i serdecznośćLaotańczyków i ich umiejętność nie-chowania urazy. Szczególnie gdy zdaćsobie sprawę, ile wycierpieli. Chińczy-cy,bywspieraćWietkongpodczaswoj-ny w Wietnamie, poprowadzili przezLaos szlakHoChiMinha.Bygoprze-rwać, Amerykanie przez dziewięć lat,od 1964do 1973r., zrzucilinapółnoc-no-wschodnie prowincje Laosu więcejton bomb niż spadło na całą EuropępodczasIIwojnyświatowej.Wyliczono,żehuknalotówrozbrzmiewałco8mi-nut.Itakprzez9lat!Pobombachprzy-szły czasy „obozów reedukacyjnych”,w których komuniści trzymali króla,jegoświtęiwiększośćintelektualistów.JednakzapętlonywkrągwcieleńLaosnie rozpamiętuje przeszłości, a raczejskupiasięnazapewnieniusobielepszejprzyszłości.Cociekawe,równieżarliwiemodlą się komunistyczni przedstawi-ciele władz, dla których religia nigdynie stała w sprzeczności z ideologią.Niezwykłyjestlokalnykultzwany„car-go cult”. Niewykształceni Laotańczycynie mogą zrozumieć jakim sposobem,samolotamilubsamochodami,przywo-zi się do ich kraju różne towary.Wie-rzą,żekiedyśprzybędziedonichnowyMesjasz,podobnydoJezusaChrystusaw polowym mundurze Fidela Castro,wwielkim,wojskowymdżipiezogrom-nąprzyczepąwypełnionąwszelkimido-brami…, amymamynasze kumulacjewLotto.

WszystkotodziejesięwWientian,sto-licykraju,którawporównaniudoroz-pasanych,pełnychhuku i smoguazja-tyckichmetropoliiwyglądajakpartero-we, spokojne, prowincjonalne miasto.StolicaLaosutook.200tysięcznemia-sto, gdzie miejska zabudowa harmo-nijniewspółgrazokolicznymwiejskimkrajobrazem, położona na wschodnimbrzegu Mekongu – zachodni zajmu-je Tajlandia. W centrum miasta stoiPatuxay, odsłoniętyw 1968 r. pomnikZwycięstwa, upamiętniający poległych

w czasie wojny o niepodległość prze-ciwkoFrancji.Jaknaironię,jesttołuktriumfalny wzorowany na paryskimArcdeTriomphe.Całakonstrukcjarobijednak ogromnewrażenie, szczególniena tle tego prowincjonalnego miasta.ŚwiątyniaWat Si Saket została ukoń-czona w 1818r., a sławę zawdzięcza10tys.posągówBuddy,wewszystkichmożliwychkształtachirozmiarach,po-umieszczanychwspecjalnychwnękach,jak i poupychanych w każdym kącie.WieleznichjestspecyficznychdlaLa-osu,np.Budda„modlącysięodeszcz”,czy „wołający o pokój” z podniesiony-mi rękami i dłońmi skierowanymi do przodu.

PagodaWatPhraKaeozostaławybudo-wanaw1565r.przezkrólaSetthathiratęjako sanktuarium dla szmaragdowegoposągu Buddy, który przywiózł z Taj-landii,aktórąTajowieodebraliw1779r.iobecnieznajdujesięwWielkimPałacuw Bangkoku. Dzisiaj nie mieszkają tujuż mnisi, a świątynia pełni rolę mu-zeum sztuki sakralnej. W jej ogrodzieznajduje się przedziwny dzban prze-niesionyzRówninyDzbanów,kolejne-go, tajemniczego imagicznegomiejscawLaosie.RówninaDzbanówpołożonajest w północno-środkowej części La-osu.Jest topłaskowyżrozciągającysięnadługościok.24km,pokrytysetkamikamiennych dzbanów – urn, różnychrozmiarów,wtymnajwiększymaok.3mwysokości,ważądo13tonisąwyko-nanezpiaskowca.Prawdopodobniepo-chodząsprzed2000lat,aarcheolodzyłamią sobie głowy, badając, do czegosłużyły. Do przechowywania żywno-ści? Gromadzenia deszczówki? Możedo grzebania zmarłych? Laotańczycywierzą,żetoamforynawinodlaolbrzy-mów urządzających uczty na szczycieniedostępnej dla śmiertelników góry.Równina dzbanów intryguje i zachwy-ca,alejejokolicesąśmiertelnieniebez-pieczne.Dlaturystówudostępnionocoprawdastanowiskaarcheologiczne,alejest to obszar najbardziej zbombardo-wanychmiejscnaświecie idotejporynieudałosięusunąćwszystkichniewy-buchówbomb.

Wczasietychintensywnych,turystycz-nycheskapadapetytdopisuje, akuch-nialaotańska,jakwszystkieazjatyckie,jestpełnaniespodzianekibardzoczęstopoprostuniemasiępojęcia,cosięwła-ściwieje.Prawdziweucztysądostępnezaumiarkowanącenę–rajdlasmako-szy!Dowiększościlaotańskichdańpo-dajesiękleistyryż,którydoustwkładasię palcami. Przysmakami są wszelkiemieszanki ryżu, zwarzywami,mięsemichilli–bardzopikantne,albodelikat-nepotrawygotowanewmleczkukoko-sowym;bardzodużojesięrybwyłowio-nychzMekongu,wtymnajbardziejpo-pularneotypiedużegookoniazkolcza-stymiskrzelamiipłetwami.Częstobraktalerzy i je się na liściach bananowca.Mimobrakuzastawyniemaprawaza-braknąć beer lao – takiego lokalnego„żywca”,któryszczególniepoupalnymimęczącymdniusmakujewyśmienicie.Atrakcją są teżwyrobyalkoholowe laolao–czyliryżowybimberzdodatkiemwęża, skorpiona, lub innego straszne-go robala uwięzionego w butelce …nocóż,życieturystyniejestprosteitrzebawszystkiegopopróbować,niebaczącnazwijającąsięwrulonwątrobę.

SłońcezachodzinadMekongiem.Prze-kroczenierzekitopowrótdoinnegoży-cia,gdzierytmdniajestznacznieszyb-szyniż biegMekongu.A tu,wLaosie,conocRzekaMatkakołyszedosnukrajspokojny i tajemniczyniczymuśmiechBuddy.

KoniecczęściII

Emilia Paszkowska

26


– Kiedy zaczął Pan swoją przygodę z pisaniem fraszek?–Niepamiętam.Piszęoddawna,odcza-su do czasu, gdy nachodzi mnie złość.Jest tomojapasja.Niekiedywzadumiecośsięwymyśli…

– Jak dużo napisał Pan fraszek?–Najwięcejfraszekpowstało,gdybyłemnakontrakciezagranicą.Wszystkiejed-nakzaginęły.Piszędoszufladyinigdyniemyślałemoichzbieraniu.

– Dziękuje za rozmowę i możliwość publikacji kilku fraszek.

core

Szpital we fraszceW naszym Szpitalu pracuje prawie 1000 osób. Wśród takiej liczby możemy znaleźć wiele talentów. Mam przyjemność przedstawić Państwu jeden z nich: lekarza patomorfologa Andrzeja Pukińskiego – fraszkopisarza.

Fraszka „na szpitalny program komputerowy”

O Panie Najświętszy, O Najświętszy Panie,czemuś pozwolił na programu takie napi-sanie?Aby tonąc we łzach i przekleństwa mieląctak wyboistą drogą podążać do celu.A program się dłuży, myśli, kółka kręci,nie umie zliczyć bloków.Niech go wszyscy święci.Nasze prośby, monity do władz są bez liku.A efekt – tyle, co figa na patyku.

Fraszka filozoficzna IJakie to czasy nienawistne się stały,które ludziom zatruły umysły,choć tak wiele im dały.Gdzie radość złego czynu staje się spełnie-niem.Miejmy nadzieję, że one będą mgnieniem.

Fraszka politycznaPoseł do posła miło„Panie Pośle”,a za plecami:„Ty ośle”.

Fraszka administracyjnaCena w przetargu jest najważniejsza.Nie jakość, przydatność i „błysk”.Gdyż liczy się tak naprawdęZadowolenie władzy i zysk.

Fraszka filozoficzna IIGdy pieniądz zjawi się na firmamenciei chciałbyś przyjrzeć mu się z bliska,to zaraz dłonie ci się pocą,a w gardle coś zaciska.Po trupach będziesz biegł do celui staniesz się jak inni;niestety jak wielu.

Andrzej Pukiński

OKRĘGOwA IZBA PIELĘGNIAREK I POłOżNYCH REGIONU wARMII I MAZUR Z SIEdZIBĄ w OLSZTYNIE

i OGÓLNOPOLsKA KONFeReNCjA NAUKOwA „PieLęGNiARsTwO – NAUKA i PRAKTYKA”

Olsztyn, 4-5 października 2012 r.

Nowe wyzwania, nowe możliwościHonorowy patronat Małżonki Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Pani Anny Komorowskiej

SerdeczniezapraszamydoudziałuwKonferencji,któraodbędziesięw dniach 4-5 października 2012 r.wOlsztyniewHoteluWarmińskim,ul.Kołobrzeska1.Celem I Ogólnopolskiej Konferencji Naukowejjestzaprezentowaniedorobkunaukowegowzakresietworzeniapodstawnowoczesnego pielęgniarstwa, wspólnewypracowywanie kierunków rozwoju, a także identyfikacja nowych obszarówbadań.Proponowane obszary tematyczne: pielęgniarstwo:zabiegowe,zachowawcze,anestezjologiczne i intensywnejopieki,pediatryczne,położniczo-ginekologiczne,organizacjaizarządzanieopiekązdrowotną.Wkonferencjiweźmieudziałok.300pielęgniarekipołożnychzPolskiizagranicy,m.in.Słowacji,Czech,ObwoduKaliningradzkiego,Serbii.

Partnerzy: NaczelnaIzbaPielęgniarekiPołożnychwWarszawie,UniwersytetWarmińsko-MazurskiwOlsztynie,WydziałNaukMedycznych.

Patronat medialny: OgólnopolskiPrzeglądMedyczny,TVPOlsztyn,MagazynPielęgniarkiiPołożnej.Więcejinformacjidotyczącychwarunkówuczestnictwawkonferencjinastronieinternetowej:

www. oipip.olsztyn.pl/konferencja

e-mail:[email protected]żbietaMajchrzak-KłokockaKierownikDziałuZarządzania,MarketinguiPromocjiWSSwOlsztyniePrzewodniczącaKomitetuOrganizacyjnego


27

Objaśnienia 61 haseł podanow przypadkowejkolejności. W diagramie ujawniono wszystkieliteryDiN.Naponumerowanychpolachukry-to 22 litery hasła, które stanowi rozwiązanie.Jesttomądrośćkoreańska.

Hasłow zaklejonej kopercie prosimy zostawićw Kancelarii Szpitala. Na kopercie prosimypodać imię, nazwisko i miejsce pracy. Wśródautorów prawidłowych rozwiązań wylosujemyosobę,któraotrzymanagrodęksiążkową.

RozwiązaniekrzyżówkizpoprzedniegoPulsuSzpitala:„

Czł

ow

iek

be

z w

ied

zy j

est

zw

ierz

ęci

em

”.Nagrodęksiążkowąotrzym

ujeBeataMałecka.Gratulujemy!

NagrodadoodebraniawDzialeZarządzania,M

arketinguiPromocji.

KrzyżówkaJolka

•imięszefaGinekologii•pocztaelektroniczna•krajzBamako•chłodnywiatrnadM.Liguryj-skim•pospolitynaolejrycynowy•imięPicasso•słynnyuwodzicielipamiętnikarz•królzdamąwkolorzeinaręku•płyniewOlsztynie•tematzakazany•międzyGrajewemaKnyszynem•ka-leczymowę•gibonbiałoręki•pomieszczeniepilota•imięZegadłowicza•obwoluta•tramadolfirmyGrunenthal•laszprzewagąolszy•litewskaOlita•monoteizm•pierwiastki,któreprze-widziałMendelejew•KanelubG.C.•włoskipan•imięDankowskiej,mistrzyniszybownictwa•artretyzm•złamanaprzezkózkę•dzielnica,wktórejprodukowanoSyrenkę•RacławickaweWrocławiu•zjejwłókienpapirus•dryl,dyscyplina•LudwikiMariusz,aktorzy-ojciecisyn•no-siłwodępókimiałucho•fosfolipidtkankinerwowej•nazwiskoksięgarzylubelsko-warszawskich•półwysepwpd.Chile•cienkatkaninanaszal•krzyżówkoważyrafa•nacjonaliści•francuskaczerń•przeszkoda,bariera•czarnalubwietrzna•nieprofesjonalistka•uchodziwKoblencji•podBaranamiwKrakowie• łososiowatywrwącejrzece•stożeknaprzedpolulądolodu•kosmyknaogolonejgłowieKozaka•pierwsza,drogowalubspołeczna•popielnikzastrowatych•polskiewłók-nopoliakrylonitrylowe•krajzGaborone•syrop,moszcz•frygijskaboginipłodności•mosteklubminimolo•potwórmorskipokonanyprzezJahwe•surowiecgarncarza•tętnicagłówna•spływawiosną•stoik,nauczycielSeneki•schodkinapokład•zaćma

„BJER”

WydawcaWojewódzkiSzpitalSpecjalistycznywOlsztynie

Redaktor naczelnaKorneliaKotwicka-Łucewicz

Koncepcja graficznaBarbaraSzymczuk

Zespół redakcyjnyAlicjaBiernackaMagdalenaKantorczykBarbaraSzymczuk

Stała współpracaEmiliaPaszkowskaHannaTaraszkiewiczJerzyBadowskiRadekKowalskiPiotrMarkiewicz

Zdjęcie na okładceMagdalenaKantorczyk

Zdjęcia udostępniliEmiliaPaszkowskaMEGAFON

Adres redakcji10-561Olsztyn,ul.Żołnierska18DziałZarządzania,MarketinguiPromocjitel.895386306kkotwicka@[email protected]

Druk i przygotowanieStudioBlenamtel.895263552,www.blenam.pl

Nakład800bezpłatnychegzemplarzy

Redakcjazastrzegasobieprawo doskrótówizmianytytułów.

14 ND N 17 1

6 15 N 22

20 16 D21 13

N N DN 9 12 N

11

3

4 N D D5 N 10 18 N

N 8

2 19 ND 7

Documents

ISSN 1644-8162 - wss.olsztyn.pl · Priorytet XII Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia ... przedstawicieli Kliniki Med Ekspert z Kaliningradu