SIJIL HALAL MALAYSIA DI NEGERI JOHOR:

ISU TERKINI DAN CABARAN BAGI

MEMBANGUNKAN INDUSTRI HALAL

HJ YOSREE IKHSAN

KETUA PENOLONG PENGARAH

BAHAGIAN PENYELIDIKAN

JABATAN AGAMA JOHOR

1

Isi kandungan1. PENDAHULUAN2. PENGERTIAN HALAL3. DALIL KEWAJIPAN MENCARI YANG HALAL4. ISU-ISU BERKAITAN HALAL ISU PERUNDANGAN ISU PIHAK BERKUASA ISU PENSIJILAN YANG TIDAK DIIKTIRAF ISU PENYALAHGUNAAN LOGO HALAL ISU PEMATUHAN HALAL ISU PENGIKLANAN ISU PELABELAN

5. CADANGAN PENAMBAHBAIKAN6. KESIMPULAN

2

Pendahuluan

Malaysia adalah negara pertama membangkitkanisu perbahasaan halal (1971)

Perbahasan halal berkaitan dengan isu agama, ekonomi, sains, teknologi dan kesihatan

Hasrat menjadikan Malaysia “International HalalHub” perlu difahami dan disokong oleh semuapihak.

Kempen `Halal Untuk Semua’ dan `Malaysia AdalahSyurga Makanan Halal’ perlu diperhebatkan.

3

HALAL berasal daripada perkataan Arab yang bermaksud: dibenarkan atau dibolehkan oleh hukum syarak

HUKUM SYARAK – perintah Allah berkaitan perbuatan orang yang telahboleh dipertanggungjawabkan (mukallaf)

TAKRIF HALAL

4

5

MAKANAN HALAL (MS 1500:2009

- Makanan Halal bermaksud makanan atau minuman

dan/atau kandungannya yang dibenarkan oleh Hukum Syarak dan memenuhi syarat-syarat berikut:-

a) Tidak mengandungi mana-mana bahagian atau yang terhasil dari binatang yang tidak halal menurut Hukum Syarak atau bahagian atau yang terhasil dari binatang yang tidak disembelih menurut Hukum Syarak;

b) Tidak mengandungi bahan-bahan najis menurut Hukum Syarak;

c) Selamat untuk digunakan, tidak beracun, tidak mengandungui bahan terlarang atau tidak berbahaya kepada kesihatan;

6

d) Tidak disedia, diproses atau dihasilkan denganperalatan yang mengandungi bahan-bahan najismenurut Hukum Syarak;

e) Tidak mengandungi mana-mana bahagian ataubahan yang terhasil dari binatang yang tidakdibenarkan menurut Hukum Syarak; (Cth : enzim, gelatin)

f)Ketika membuat penyediaan proses pembuatanpembungkusan, penyimpanan dan pengedaran, makanan tersebut secara fizikalnya hendaklahdiasingkan dengan mana-mana makanan yang tidakmenepati perkara (a), (b), (c), (d) dan (e) di atas atauapa-apa perkara yang dihukumkan najis oleh HukumSyarak.

7

SURAH AL-BAQARAH AYAT 172 DAN 173 ;

Wahai orang-orang yang beriman! Makanlah dari benda-benda

yang baik (yang halal) yang telah Kami berikan kepada kamu, dan

bersyukurlah kepada Allah, jika betul kamu hanya beribadat

kepadanya.

Sesungguhnya Allah hanya mengharamkan kepada kamu memakan

bangkai, darah, daging babi dan binatang-binatang yang disembelih

tidak kerana Allah maka sesiapa terpaksa (memakannya kerana

darurat) sedang ia tidak mengingininya dan tidak pula melampaui

batas (pada kadar benda yang dimakan itu), maka tidaklah ia berdosa.

Sesungguhnya Allah Maha Pengampun, lagi Maha Mengasihani.

KEWAJIPAN MENCARI YANG HALAL

8

HIKMAH MEMILIH MAKANANDAN MINUMAN YANG

HALAL DAN BAIK

Menjaga Kesihatan

Tubuh Badan

Mendapat

Pahala

Menjauhkan Diri

Daripada Azab

Allah

Menjaga Maruah

Diri

Dimakbulkan

Doa

Memelihara

Kewarasan

Akal Fikiran

9

KEPELBAGAIAN

BENTUK DAN

JENIS MAKANAN

YANG TERDAPAT

DALAM

PASARAN

10

11

12

FAS Child13

1. ISU PERUNDANGAN

Perundangan berkaitan Halal adalah berasaskan Al-Quran dan Al-Hadis.

Bagaimanapun sistem perundangan berkaitan Halal masih lagi dalam proses penambahbaikan.

Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan kuasa bagi hal-hal yang berkaitan dengan Islam adalah di bawah bidang kuasa negeri-negeri seperti termaktub di dalam Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan (Senarai ii- Senarai Negeri) (Perkara 95B (1) (a))

14

Undang-undang Tubuh Negeri Johor (1312H / 1895M) dalam Fasal 57 memperuntukkan bahawa “ Adalah yang dikatakan `Agama Negeri’ bagi jajahan dan kerajaan Johor ini iaitu Agama Islam, maka yang demikian hendaklah Agama Islam itu berpanjangan dan berkekalan selama-lamanya menjadi danj diaku dan disebut `Agama Negeri’.

15

PENSIJILAN HALAL DI NEGERI JOHOR

Berdasarkan kuasa yang diberikan kepada Majlis Agama Islam Negeri Johor di bawah Seksyen 7, Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Negeri Johor) 2003 : “ Maka hendaklah menjadi kewajipan Majlis untuk menggalak, mendorong, membantu dan mengusahakan kemajuan dan kesejahteraan ekonomi dan sosial masyarakat Islam di dalam negeri Johor selaras dengan Hukum Syarak”

16

Di Dalam Enakmen Kesalahan Jenayah Syariah Tahun 1997, Seksyen 42 ada disebutkan “ Mana-mana orang yang mempamerkan pada atau berkenaan dengan mana-mana makanan dan minuman yang tidak halal, apa-apa tanda yang menunjukkan bahawa makanan atau minuman itu adalah halal adalah melakukan suatu kesalahan dan apabila disabitkan boleh didenda tidak melebihi lima ribu ringgit atau dipenjara selama tempoh tidak melebihi tiga tahun atau kedua-duanya”

17

Jabatan Agama Johor sebagai badan pelaksana kepadaundang-undang yang dilulus dan diwartakanmewujudkan beberapa bahagian dan meletakkantanggungjawab hal-hal berkaitan perbahasan Halalkepada Bahagian Penyelidikan sejak tahun 1978 dandikemaskini tahun 1984.

Bahagian Penyelidikan telah mengeluarkan GarisPanduan Pensijilan Halal Negeri Johor pada tahun 2005 berasaskan Manual Pensijilan Halal Malaysia sebagaisatu penyelarasan standard halal dan merujuk AktaPerihal Dagangan 1972, Akta Makanan 1983, AktaKastam 1962 dan undang-undang yang lain-lain.

18

Undang-undang di PeringkatPersekutuan

Terdapat dua Perintah yang diwujudkan di bawah Akta Perihal Dagangan 1972 iaitu:

a) Perintah Perihal Dagangan

(Penggunaan Perbahasaan ‘Halal’) 1975

b) Perintah Perihal Dagangan

(Penandaan Makanan) 1975

Kedua-dua Perintah ini dikuatkuasakan bersama-sama dengan Akta induknya ( Akta Perihal Dagangan 1972.)

19

Perintah Perihal Dagangan(Perbahasaan ‘Halal’) 1975

Perintah ini dibuat oleh Menteri melaluiperuntukan Seksyen 10 Akta PerihalDagangan 1972. Ia bertujuan memberikantakrif berhubung dengan perbahasaan“Halal”, “Ditanggung Halal”, “MakananIslam” atau mana-mana perbahasaan yang membawa maksud sedemikian sebagaimanayang dikehendaki oleh Hukum Syarak.

20

CADANGAN PINDAAN UNDANG-UNDANG BERKAITAN HALAL

Pindaan Akta Perihal Dagangan 1972

Mewujudkan Akta Halal

Pindaan Enakmen di peringkat Negeri

Tujuan : Memperkukuhkan sistem perundangan sedia ada bersesuaian dengan keperluan semasa dan sistem perdagangan antarabangsa.

21

Di peringkat perlaksanaan, Isu Pensijilan Halal masih lagi Suatu Pilihan dan bukan Suatu Kewajipan.

Pihak kerajaan amat menggalakkan pihak pengusaha industri makanan, kosmetik, farmasi, logistik dan semua rantaiannya terlibat dengan sijil Halal dengan pelbagai bentuk insentif dan bantuan.

Pelbagai promosi telah, sedang dan akan sentiasa dijalankan di dalam dan di luar negara.

22

2. ISU PIHAK BERKUASA

Pihak Berkuasa berkaitan Halal di Malaysia ;

1) Jabatan Agama Johor

2) Jabatan Agama Negeri-negeri

3) Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM)

4) Badan-badan Pensijilan Halal Antarabangsa yang diperakukan oleh Kerajaan Malaysia

23

JAKIM (BAHEIS) mengeluarkan “Surat Pengesahan Halal” mulai tahun „71.

Bahagian Penyelidikan JAJ mula menguruskan Sijil Pengesahan Halal di Negeri Johor pada ‘78.

SEJARAH

24

Unit Halal JAJ menguruskan pensijilan Halal premis di Negeri Johor & produk tempatan sahaja

JAKIM bertanggungjawab dalam pensijilan Halal di peringkat nasional, antarabangsa & premis berangkai

Mulai 4 Ogos 2004

25

Mulai1 Jan. 2008

Diselaraskan seluruh negara, semua negeri & JAKIM menggunakan sijil Halal Malaysia

Ia dilaksanakan ke atas semua syarikat tanpa mengira domestik/MNI

26

3. ISU PENSIJILAN HALAL YANG TIDAK DIIKTIRAF

Terdapat beberapa syarikat swasta yang mengeluarkan sijil halal antaranya ; Bahtera Lagenda, Halal Food Council S.E.A., Islamic Food Research Centre (IFRC), Ifanca Internasional dan SAS-H Consultants Sdn. Bhd.

Akibatnya pengguna semakin keliru dengan pelbagai logo halal yang dikeluar oleh pelbagai syarikat swasta serta menimbulkan keraguan tentang kesahihan produk `halal’ tersebut.

27

Sebahagian logo

swasta yang berada

di pasaran

28

Postal Address:

Islamic Food Research Centre ASIA

No. 5-10, 5th Floor, One Avenue, Dataran Pelangi Utama,

PJU 6A, Jalan Masjid Off Persiaran Bandar Utama,

47400 Petaling Jaya, Selangor, MALAYSIA

Telephone:

+603-7726 3466

Fax:

+603-7726 3472

Islamic Food Research Centre ASIA

29

PENGAKUAN SYKT. BAHTERA LAGENDA YANG

MENGELUARKAN SIJIL HALAL 30

PERKATAAN

‘PORK’ PADA

PEMBUNGKUS

PRODUK

GAMBAR

‘PORK SOUP’

LOGO HALAL

IFRC

CONTOH PRODUK YANG MENERIMA

SIJIL HALAL IFRC31

Menurut pengakuan pihak

Bahtera Lagenda, terdapat lebih

kurang 300 buah syarikat di

Johor yang menggunakan sijil-

sijil di bawah syarikat ini.

Antaranya termasuk restoran-

restoran kopitiam berangkai.

32

Meletakkan logo Halal pada pembungkusan walaupun tidak memohon Sijil Pengesahan Halal

Mencetak logo Halal yang salah (menyerupai logo Halal Malaysia yang sebenar)

Menggunakan logo Halal sendiri (self declaration)

4. PENYALAHGUNAAN LOGO HALAL

33

MENGGUNAKAN LOGO HALAL LAMA

34

SELF

DECLARATION

35

Produk kentang dari luar negara yang

menggunakan logo Halal palsu 36

ANTARA PRODUK YANG MASIH MENGGUNAKAN

LOGO HALAL YANG LAMA

37

MEMBERI SIJIL

HALAL

PADA

PERUSAHAAN

SEMBELIHAN

AYAM CUCUK

38

5. PEMATUHAN HALAL

Terdapat syarikat yang telah memperolehi Sijil Halaltetapi kemudian gagal mematuhi standard yangtelah ditetapkan. Antara bentuk kesalahan mereka;

1. Pertukaran pihak atasan / pengurusan syarikat

2.Pertukaran pegawai pelaksana (Pegawai P.O.,tukang masak atau pekerja di bahagian kritikal)

3. Pertukaran bahan tanpa pemberitahuan

4. Menggunakan logo halal pada produk tambahan

5. Pemberhentian pekerja

6. Gagal mematuhi etika pemakaian pekerja

7. Gagal menjaga kebersihan dan penyelenggaraan39

KERATAN AKHBAR

40

MELETAKKAN SIJIL HALAL PALSU DI RESTORAN

41

CONTOH SITUASI PENJUALAN AYAM DI PASAR

42

TEMPAT PEMBASUHAN AYAM YANG

TIDAK MENGIKUT SYARIAT43

MENGGUNAKAN PEMOTONG KAYU

TIDAK MENGIKUT `FOODGRADE’44

AYAM YANG

TIDAK BERALAS

(DILETAKKAN

DILANTAI)

45

Urat halkum ayam yang tidak putus sepenuhnya46

MENJUAL SAMBIL

MEROKOK

47

MASIH TERDAPAT

NAJIS PADA AYAM

YANG DIJUAL

48

SUHU AYAM YANG SALAH49

TELUR TIDAK DIBASUH BERSIH

50

6. ISU PENGIKLANAN

1. Terdapat syarikat yang telah mendapat Sijil Halal mengiklankan produk mereka di billboard tetapi gambar yang dipamirkan bertentangan dengan hukum syarak.

2. Terdapat juga premis yang mempamerkan sijil yang telah tamat tempoh, tauliah sembelihan di kedai makan, fotostat sijil halal syarikat lain dan sebagainya.

3. Menggantung ayat al-Quran, menggunakan nama-nama orang Islam, menggunakan lambang-lambang Islam, meletakkan pekerja bertudung dsb. Yang mampu mengelirukan pengguna Islam.

51

Papantanda mempamerkan Iklan Halal tetapi modelnya tidak

menutup aurat sebagaimana sewajarnya

LOGO

HALAL

MODEL TIDAK

MENUTUP AURAT

52

7. PERLABELAN / PENANDAAN

53

Perintah Perihal Dagangan(Penandaan Makanan) 1975

Perintah ini dibuat oleh Menteri melalui peruntukan kuasa di bawah Seksyen 11 Akta Perihal Dagangan 1972. Ia merupakan Perintah melarang pembekalan semua jenis makanan yang “Halal” mengikut Hukum Syarak melainkan makanan tersebut dilabel atau ditandakan dengan tanda yang menunjukkan makanan tersebut dilabel atau ditandakan dengan tanda yang menunjukkan makanan tersebut “Halal”, sebagaimana yang dinyatakan di dalam Perintah 2(1) Perintah berkenaan:

54

“Semua makanan yang dinyatakan dalam Jadual bersama-sama ini yang halal mengikut Perihal Dagangan (Penggunaan Perbahasaan “Halal”), 1975 tidak dibenarkan dibekalkan melainkan ianya ditanda label, tagatau lain-lain bentuk tanda yang menunjukkan bahawa makanan itu “Halal”.

55

Perintah 2 (2):

“ Semua daging dan perkakas dalam yang mentah termasuk daging yang perkakas-perkakas dalam ayam-itik tidak dibenarkan dibekalkan melainkan ianya ditanda dengan label, tag atau lain-lain tanda yang menunjukkan bahawa daging atau perkakas-perkakas dalam itu telah atau tidak pernah didingin atau dibekukan.”

56

PENJELASAN:

Tujuan dilabelkan makanan tersebut ialah bagi melindungi pengguna supaya tidak tertipu dengan sebarang bentuk penyelewengan dan ketidakjujuran pengeluar.

Perbahasaan “Halal”, “Ditanggung Halal” atau “Makanan Islam” apabila ia digunakan ke atas makanan adalah merupakan suatu perihal dagangan bagi makanan tersebut.

57

SEKIRANYA TIDAK MENGGUNAKAN LABEL

- TIADA TANDA PENGENALAN PADA AYAM YANG DIPAMERKAN

-PENGGUNA & PENGUATKUASATIDAK MENGETAHUI STATUS AYAM HALAL ATAU TIDAK?

-PERCAMPURAN ANTARA AYAM YANG DISEMBELIH DGNAYAM YANG TIDAK DISEMBELIH(TEMPATAN / IMPORT)

MAKA....

58

KEBAIKAN MENGGUNAKAN LABEL

1. Melindungi hak pengguna.Pengguna mengetahui status ayam yang dijual terutama halal dan disembelih mengikut syara’.

2. Memudahkan pihak berkuasa membuat pemantauan dan tindakan jika berlaku penipuan.

3. Dapat membanteras aktiviti penjualan ayam dan bahagian ayam yang tidak halal.

59

Cadangan PELAKSANAAN

Ayam yang telah disembelih ditandakan padakepaknya dengan label yang mengandungimaklumat berikut:-1. Nama Pengusaha/Pusat Penyembelih2. Logo Halal3. Barcode

60

PELAKSANAAN

Di dalam barcode mengandungi maklumatberikut:-

1. Tarikh Sembelih2. Kod syarikat3. Masa sembelih4. Nombor Batch5. Running number

61

Contoh label YANG DIGUNAKAN OLEHPUSAT PENYEMBELIHAN PANDAN

BAHAGIAN HADAPAN BAHAGIAN BELAKANG

62

PENGGUNAAN PELEKAT (STICKER)- Sticker akan digunakan untuk produk selain ayam

bulat (diletakkan di bahagian luar plastik pembungkusan)

- Maklumat di dalam sticker seperti berikut:-1. Nama Pengusaha/Pusat Penyembelih2. Logo Halal3. Barcode4. Tarikh pembungkusan5. Tarikh Sembelih

- Sticker akan ditampal dibahagian luar permukaanplastik.

63

PEMANTAUAN DAN PENGUATKUASAAN

• Pihak Jabatan Agama Johor akan sentiasa membuat pemantauan dari masa kesemasa.

• Jabatan Agama Johor juga akan memantau penggeluaran /penggunaan label dan sticker ayam

• Lain-lain Jabatan yang terlibat antaranya:1. KPDNKK 5. Kementerian2. Pihak Berkuasa Tempatan Kesihatan Malaysia3. KASTAM 6. Persatuan Pengguna4. Jabatan Veterinar Malaysia Islam Malaysia

64

About the HaFYS™ Technology

The components of the system are:

1. Portable real-time PCR analyzer

2. Disposable Test module (lyophilized PCR reagents)

3. DNA extraction kit (optional)

65

HaFYS™ - Portable PCR Analyzer

Fully automated system for rapid DNA & RNA analyses

Sample preparation included

Simple one touch operation

Light weight and field deployable

Test Module

Pocket-sized, sealed cartridge (biohazard friendly)

Months to years storability at ambient temperatures

66

Making the Complex Simple

HaFYS™ Simplicity

− Collect Sample

− Place in Test Module

− Insert into Analyzer

− One Button to Start

− Yes/No Results

− Easy, Fast, Anywhere

• Usual PCR = Many Steps = Hours to Days

Take Sample Transport Prep Sample PCR Results

One Step, One Button, ~ One Hour

67

Launching of HaFYS™

68

Cadangan Penambahbaikan Penstrukturan semula Unit Pengurusan Halal dari segi

perjawatan dan peralatan serta kelengkapan.

Bekerjasama dengan Pihak Berkuasa Tempatan dibawah Undang-Undang Kecil Pihak Berkuasa Tempatan (Perlesenan premis)

Pengiktirafan Unit Pengurusan Halal JAJ sahaja yang mengeluarkan Sijil Pengesahan Halal di negeri Johor

69

Cadangan Penambahbaikan Mewujudkan Halal Hub

“Upgrade” / Penambahbaikan Syarikat

Penggunaan teknologi terkini

Perbanyakkan produk-produk Halal

Meningkatkan kempen Halal semua semua lapisan masyarakat umumnya dan pengusaha khasnya.

70

STATISTIK 1:- ANALISIS KEPUTUSAN MESYUARAT

PANEL PENGESAHAN HALAL JOHOR SEHINGGA

JULAI 2010

BIL PERKARA 04/2010

1. Lulus 135

2. Ditolak 35

3. Lulus Bersyarat 13

4. Tangguh 21

71

STATISTIK 2:- JUMLAH SYARIKAT YANG MASIH MEMILIKI

SIJIL HALAL BERDASARKAN JENIS INDUSTRI

BIL JENIS INDUSTRI 2007 2008 2009 2010 (JULAI)

JUMLAH JUMLAHJUMLAH JUMLAH

1. Kilang 64 164 249 210

2. Hotel/Resort 6 13 25 24

3. Premis Makanan 9 30 68 78

4. Rumah Sembelih 4 6 12 15

5. Bahan Gunaan 1 5 11 10

JUMLAH 84 218 365 337

72

STATISTIK 3:- SENARAI SYARIKAT YANG TELAH MENDAPAT HALAL

BERDASARKAN STATUS BUMIPUTERA & BUKAN BUMIPUTERA

(MULTINASIONAL , INDUSTRI KECIL SEDERHANA, INDUSTRI KECIL)

BILTAHUN BUMIPUTERA

BUKAN

BUMI

PUTERA

KATEGORI JUMLAH

MNI IKS IK

1. 2007 18 66 10 23 51 84

2. 2008 42 150 15 78 99 192

3. 2009 58 307 35 115 215 365

4. 2010 70 267 30 115 192 337

73

KESIMPULAN

1. Dapatkan maklumat terkini tentang Halal

dari pihak berkuasa

2. Wujudkan kerjasama antara kerajaan dan

swasta serta sesama pengusaha Halal demi

kebaikan bersama

3. Gunakan teknologi terkini ke arah

peningkatan produktiviti dan kualiti produk

tanpa mengabaikan jaminan Halal.

74

75