IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna · w wąskim zakresie odnoszącym się do taksonomii zaburzeń typowych dla upośledzenia umysłowego i autyzmu. Określa, które cechy

IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna

Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej

20-lecie wrocławskiej logopedii

12-14 września 2014

Referaty:

mgr Urszula Augustyniak

Wpływ ćwiczeń usystematyzowanego zapamiętywania stosowanych w metodzie Dyna-Lingua

M.S. na pamięć literacką w młodszym wieku szkolnym

Celem mojego referatu jest wykazanie, że specyficzny trening pamięci, ukierunkowany

na tworzenie sieci skojarzeniowych oraz na przetwarzanie danych w tych sieciach, prowadzi

do poprawy zapamiętywania krótkich tekstów literackich.

Przedmiotem moich badań jest trening zapamiętywania skategoryzowanych danych

odnoszonych do kilku konkretnych obiektów oraz trening w operowaniu tymi danymi (w oparciu

o klocki „64 figury”) prowadzony z dziećmi w młodszym wieku szkolnym. Wpływa on pozytywnie

na poprawne zapamiętywanie treści bajek i opowiadań.

W pierwszej części referatu odwołam się do koncepcji pamięci operacyjnej Baddeleya

i Hitcha. Następnie przedstawię wyniki moich badań i wnioski związane z hipotezą badawczą.

dr Antoni Balejko

Wykorzystanie książek i pomocy z serii „Logopeda radzi” w badaniach, diagnozie, korekcji

mowy i wymowy osób w różnym wieku

W referacie zostanie przedstawiona moja droga zawodowa i wspomnienia o moich mistrzach

i nauczycielach. Zaprezentowana będzie postać prof. Kirejczyka, prof. Kaczmarka, dra Kani i prof.

Klimkowskiego.

Zaprezentuję serię Logopeda radzi oraz Test nazywania i arkusz odpowiedzi. Inspiracją

do jego opracowania był Bostoński Test Nazywania, który służy do badania i oceny mowy osób

z afazją. Można go też stosować do usprawniania funkcji osób z różnymi zaburzeniami mowy, przede

wszystkim takich, u których zaburzenia mowy lub jej brak są wynikiem uszkodzenia różnych części

mózgu. Test nazywania i arkusz odpowiedzi pozwalają badać, notować wyniki i oceniać poziom

komunikacji i świadomości językowej, wyznaczać kierunek działania korekcyjno-terapeutycznego.

mgr Edwin Bażański

Problematyka emisji głosu osób z autyzmem, zespołem Downa i upośledzeniem umysłowym

Koordynacja funkcji oddechowych podporządkowana jest centralnemu układowi nerwowemu.

W mózgu znajduje się ośrodek mowy, a jego nadwyrężenie prowadzi do dysfunkcji głosu oraz ostrych

zaburzeń w zakresie artykulacji. Dotknięty patologią ciąg mechanizmów wywołuje zmiany, które

zakłócają odbiór impulsów z mózgu.

Podstawowym problemem w zakresie emisji głosu jest stres komunikacyjny. W tym

przypadku oznacza to wycofanie się pacjenta z komunikacji, co w efekcie powoduje zwolnienie tempa

rozwoju psychofizycznego. Młody człowiek przystosowuje się, uczy się żyć ze swoim defektem,

utrzymując w ten sposób równowagę psychofizyczną kosztem ograniczenia szans rozwojowych

Omawiając problematykę stresu komunikacyjnego, najczęściej skupiamy się na kwestiach

werbalnego przekazu i komunikowania się. Nie bierzemy jednak pod uwagę całego spektrum





prawidłowego dotleniania organizmu np. dziecka autystycznego i dziecka z upośledzeniem.

W przypadku takiego pacjenta podstawowy problem polega na tym, że oddech zatrzymuje się

właściwie w połowie drogi, czyli w krtani i w płucach.

Wprowadzenie zindywidualizowanego treningu oddechowego, często skorelowanego

z praktycznymi zadaniami aktorskimi, przynosi pożądane efekty. Pacjent stopniowo zapamiętuje

odgrywane role połączone z technicznymi aspektami emisji głosu, co w pierwszych miesiącach

treningu przypomina okres właściwy mutacji. Głos faluje we wszystkich rejestrach brzmieniowych,

wpadając w falset, przydechy aż po momenty prawidłowego, przeponowego głosu. Konsekwencja

i determinacja w treningach stwarzają szansę na skuteczną eliminację problemów z głosem

i co najważniejsze, poprzez naukę prawidłowego oddechu dotleniają mózg.

mgr Jarosław Budźko

Mój sposób postępowania z autystycznym synem na progu dorosłości. Twórczość rodzicielska

w podejściu egalitarnym

Wystąpienie poświęcę opisowi mojego postępowania z autystycznym synem – będzie to

przypomnienie i kontynuacja referatu wygłoszonego w 2007 roku na III Międzynarodowej

Konferencji Logopedycznej we Wrocławiu. To opis okresu terapii zbiegającej się z dochodzeniem

syna w okres dorosłości i związane z nim regresy i nierównomierny rozwój.

Przybliżę aspekty komunikacji werbalnej i niewerbalnej wytworzone z synem na bazie pracy

terapeutycznej metodą Dyna-Lingua M.S. oraz niektóre elementy teorii umysłu stosowane w terapii,

a dające znaczące efekty w naszym przypadku.

Przedstawię również wiele refleksji nad „trudnym ojcostwem” z niepełnosprawnym dzieckiem

z autyzmem, połączone z dążeniem do poznania możliwości rozwojowych syna, własnych możliwości

rozwojowych, jak i twórczości rodzicielskiej w podejściu egalitarnym na podstawie badań własnych.

mgr Anastazja Drath

Wykorzystanie bajki psychostymulacyjnej w pracy metodą Dyna-Lingua M.S. nad mową

i myśleniem

Ze względu na swoje właściwości, bajka psychostymulacyjna może stanowić tworzywo sesji

terapeutycznych w całości ich przebiegu lub tylko w ich części. Zarówno mowa, jak i myślenie

znajdować mogą w bajce psychostymulacyjnej pożywkę dla rozwoju na różnych etapach.

Zgodnie z założeniem metody Dyna-Lingua M.S., którą stosuję w swoich działaniach

terapeutycznych, metoda terapii mowy powinna zawierać formy ćwiczeń i oddziaływań stanowiących

trening obszarów mózgu odpowiedzialnych za mowę. Formy te muszą bezpośrednio wiązać się

z mową i być możliwe do wprowadzenia nawet w zerowym jej stadium. Takie możliwości dają

techniki charakterystyczne dla metody Dyna-Lingua M.S. wzmocnione tworzywem bajki

psychostymulacyjnej.

Bajka psychostymulacyjna dobrze sprawdza się jako podłoże dla działań zarówno na etapie

nominacji, jak i tam, gdzie chodzi o rozwój struktury zdania czy rozwój już bardziej zaawansowanych

form wypowiedzi słownych. Poprzez bajkę skonstruowaną i opowiadaną zgodnie z założeniami





metody Dyna-Lingua M.S. dziecko powoli uczy się myślenia, język bowiem jest traktowany

we wspomnianej metodzie jako narzędzie programowania i kontroli tej złożonej czynności

przetwarzania informacji, jaką jest myślenie. Dotyczy to również roli języka w ukierunkowanym

przetwarzaniu danych pamięciowych pochodzących z różnych analizatorów, czyli w tworzeniu

wyobrażeń.

W swoim wystąpieniu pragnę przybliżyć możliwości wykorzystania bajki

psychostymulacyjnej w pracy metodą Dyna-Lingua M.S. nad mową i myśleniem.

dr Anna Dziwińska

Komunikowanie się w upośledzeniu umysłowym i autyzmie

Niniejsza praca zawiera część teoretyczną, w której zwrócono uwagę na istotę komunikacji

interpersonalnej, dzieląc ją na werbalną i niewerbalną. W części praktycznej przedstawiono rezultaty

badań własnych, obserwacji ilościowej, dotyczącej charakterystyki pełnej kompetencji lingwistyczno-

komunikacyjnej dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i poddawanych

terapii logopedycznej oraz wyników badań metodą Dyna-Lingua M.S.

Przedstawia ona koncepcje dotyczące procesu komunikowania się ludzi prezentujących mowę

zdefektowaną. Ów problem pojawia się w upośledzeniu umysłowym i autyzmie. Autorka omawia go

w wąskim zakresie odnoszącym się do taksonomii zaburzeń typowych dla upośledzenia umysłowego

i autyzmu. Określa, które cechy mowy zdefektowanej przypisać autyzmowi, niepełnosprawności

intelektualnej, a które sprzężeniu tych zaburzeń. Badania i literatura przedmiotu pokazują,

że największe kontrowersje pojawiają się przy ustalaniu owej typologii, czyli diagnozy różnicowej.

mgr Sylwia Filipczak

Dynamika występowania zaburzeń afatycznych a funkcjonowanie pacjenta – studium

przypadku

Celem wystąpienia jest ukazanie zależności między dynamiką ustępowania zaburzeń

afatycznych, będących skutkiem incydentu neurologicznego, a aktywnością i funkcjonowaniem

chorej. Uszkodzenie mózgu, jakiego doznała badana, zmieniło jej egzystencję o sto osiemdziesiąt

stopni. Silna motywacja do pokonywania trudności i systematyczność sprawiły, że bariery

komunikacyjne stawały się coraz mniejsze.

Praca zawiera relację z poszczególnych etapów terapii i zmian, jakie zaszły w funkcjonowaniu

chorej. Z czasem objawy zaczęły się zmieniać, cześć z nich ustąpiła całkowicie, inne przekształciły się

w dyskretniejsze deficyty.

Co było najtrudniejsze w terapii? Jak zmieniała się aktywność pacjentki wraz z ustępowaniem

zaburzeń? W jaki sposób teraz patrzy na świat? Czy można dostrzec jakieś pozytywne aspekty

choroby? Dlaczego zdecydowała się opisać swoje zmagania z trudnościami komunikacyjnymi

w książce? Odpowiedzi na te pytania dostarczy prelekcja.





mgr Ewa Galewska

Model terapii integratywnej dla osób jąkających

Nie ma jednolitej definicji jąkania, a co za tym idzie, nie ma też jednolitej propozycji terapii

dla osób jąkających. Definicje jąkania przytoczone w literaturze odnoszą się do tego, co dzieje się

z osobą jąkającą, wtedy kiedy ona już się jąka. Powszechnie jąkanie jest utożsamiane z niepłynnym

mówieniem. Natomiast istotnym problemem osoby jąkającej jest to, co się z nią dzieje, zanim zacznie

mówić – na poziomie konceptualizacji wypowiedzi.

Jąkanie definiuję jako globalne zaburzenie komunikacji, najczęściej realizujące się w mowie

spontanicznej, nie jest stanem – jest cechą. Występuje w relacji z oceniającym słuchaczem, powoduje

dezintegrację wszystkich sfer funkcjonowania człowieka (fizycznej, psychicznej, emocjonalnej,

wolitywnej, behawioralnej, społecznej oraz duchowej).

Proponowany przeze mnie model terapii dla osób jąkających uwzględnia wszystkie

wymienione sfery oraz zakłada dążność do ich zintegrowania, czyli do zdrowia pacjenta. Dla terapeuty

zajmującego się osobami jąkającymi (nie jąkaniem) stanowi to nie lada wyzwanie. W terapii osoby

jąkającej konieczne jest połączenie wiedzy z wielu dziedzin nauki (psycholingwistyki, psychologii,

neuronauki, logopedii, fizjoterapii) oraz korzystanie z wiedzy wielu szkół psychoterapeutycznych,

w szczególności z terapii poznawczo-behawioralnej, systemowej rodzin, psychodynamicznej,

egzystencjalnej oraz innych).

Pierwszym – niezwykle ważnym elementem terapii osoby jąkającej jest diagnoza. Powinna

ona zawierać trafną interpretację, psychoedukację w przypadku dorosłego pacjenta oraz rodziców/

opiekunów/partnerów. Tu powinno znaleźć się też wyjaśnienie konieczności zastosowania

integratywnego modelu terapii, a nie terapii logopedycznej. Następnie pacjenci uczestniczą

w trzyletnim programie terapeutycznym uwzględniającym trening poznawczo-behawioralny,

przeredagowanie pamięci emocjonalnej, aktywność poznawczą, gotowość do ryzyka, przywrócenie

integracji i równowagi rozregulowanych procesów w sieciach neuronowych. Niezwykle ważnym jest

ostatni etap terapii – etap stabilizacji.

mgr Tomasz Galewski

Czy jąkanie jest nerwicą mowy – przyczynek do dyskusji

W literaturze przedmiotu nie ma zgodności co do sposobu definiowania jąkania. Proponowane

definicje są bardziej lub mniej akceptowane przez ogół środowiska zaangażowanego w problem

i można przyjąć, że w pewnym stopniu wynikają z dogmatyzmu metodologicznego ich autorów.

Wystąpieniem chciałbym sprowokować dyskusję, której celem byłaby rewizja zgłaszanych

poglądów na temat jąkania oraz próba znalezienia wspólnych stanowisk w kwestii jego definiowania.

Wspólne stanowisko w tejże sprawie jest, zdaniem autora, bardzo istotne z punktu widzenia

praktycznych zastosowań wiedzy naukowej w proces leczenia osób jąkających.

W odczuciu autora, pilną potrzebą jest dokonanie rewizji poglądu na temat związku jąkania

i lęku. Na związku tym opiera się zaproponowana przez dr. Szamburskiego definicja – jąkanie jest

nerwicą mowy – którą to chciałbym poddać dyskusji.





W dyskusji zamierzam odnieść się do wniosków płynących z własnych badań

oraz do obserwacji poczynionych w tej kwestii Klinice Leczenia Jąkania w Warszawie.

mgr Renata Gorbenko

Zaburzenia teorii umysłu w procesie rozwojowym dziecka w oparciu o standaryzowane

techniki wykorzystywane w terapii dyskursywnej

W moim referacie przybliżę testy do badania teorii umysłu jako narzędzie diagnostyczne

(będące w fazie standaryzacji) oraz przedstawię wyniki badań, które wskazują, że wszystkie dzieci

ze spektrum autyzmu mają zaburzenia teorii umysłu. Analiza materiału badawczego będzie dotyczyć

rozwijania teorii umysłu w terapii dyskursywnej technikami opracowanymi przez Małgorzatę

Młynarską. W moim referacie opiszę techniki opracowane przez Małgorzatę Młynarską i procedurę

badań. Przedstawię hipotezy postawione w mojej pracy doktorskiej i wnioski z przeprowadzonych

badań.

prof. dr hab. Stanisław Grabias

Terapia logopedyczna w świetle biologicznych teorii nabywania języka

Współczesna logopedia klaruje się na styku lingwistyki (wymaga głębokiej wiedzy na temat

istoty języka, naświetlane zresztą różnie przez cztery fundamentalne teorie jego interpretacji),

neurobiologii (bo mózg generuje umysł, a język jest jego komponentem, który jednocześnie scala

funkcjonowanie umysłu) i audiologii (bo język samorzutnie wchodzi do umysłu poprzez słuch i jest to

jego jedyna droga).

Przedmiot logopedii można ująć w formule: „biologiczne uwarunkowania języka i zachowań

językowych”. Logopedia bowiem poszukuje relacji tego, co dzieje się w mózgu i układzie

obwodowym, do tego, jaki jest język i jak się nim człowiek posługuje.

W odwiecznej dyskusji między teoretykami teorii socjalizacji (jednostka uczy się języka)

a zwolennikami poglądu, że język jest przyrodzony człowiekowi (np. natywistyczna teoria

Chomskyˊego), rysuje się trzecie stanowisko motywowane osiągnięciami neurobiologii. Stanowisko to

wyznaczają następujące tezy:

- Człowiek ma język, ponieważ mózg ludzki jest najbardziej ustrukturowanym bytem,

do jakiego dotarła nauka.

- Zwierzęta nie mają języka, ponieważ nie mają tak wysoce zorganizowanych mózgów.

- Język jest komponentem umysłu i jednocześnie bytem organizującym umysł.

- Język samorzutnie pojawia się w umyśle do szóstego roku życia dziecka na zasadzie

samoregulacyjnych procesów zachodzących w mózgu, jeśli dziecko słyszy i jeśli jego mózg pozostaje

w normie biologicznej.

- Te obydwa czynniki – słuch i funkcjonowanie mózgu – generują zaburzenia mowy, których

przyczyny zawsze tkwią w biologii ludzkiej.

Tezy te nakazują zmianę założeń terapii logopedycznej i winny wpływać na postępowanie

logopedyczne.





dr Danuta Grzesiak-Witek

Pomoc logopedyczna osobom ze stwardnieniem rozsianym

W przypadku osób ze stwardnieniem rozsianym w około 50% przypadków pojawiają się

kłopoty z mową. Najczęściej przyjmują one postać zaburzeń dyzartrycznych mowy spowodowanych

uszkodzeniem części ruchowej ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego. Trzeba przy tym

zauważyć, iż objawy tych zaburzeń mowy mogą w przypadku każdej osoby przyjąć nieco odmienny

obraz. Zazwyczaj w stwardnieniu rozsianym zaburzeniom mowy towarzyszą zaburzenia w połykaniu

(dysfagia). Artykuł prezentuje propozycję ćwiczeń ułatwiających proces mówienia osobom z SM.

Znajdą się tutaj ćwiczenia oddechowe w różnych pozycjach. Uwaga zostanie poświęcona ćwiczeniom

fonacyjnym oraz ćwiczeniom artykulacyjnym, które posłużą poprawie jakości wymawianych głosek.

dr hab. prof. Ewa Humeniuk

Czy mózg się jąka?

Badania nad jąkaniem skoncentrowane wokół patologii układu nerwowego są obecnie

jednymi z najbardziej dynamicznie rozwijających się. U ludzi jąkających się stwierdza się różnego

rodzaju zaburzenia dotyczące anatomii ośrodków odpowiedzialnych za realizację funkcji językowych,

zaburzenia funkcjonalne oraz nieprawidłową lateralizację funkcji językowych. W badaniach

odnaleziono nieprawidłową anatomię korowych obszarów mowy (ośrodek Broki i Wernickego) oraz

patologiczne wzory aktywacji tych obszarów (np. niewłaściwa kolejność). U osób niejąkających

podczas mowy aktywne są ośrodki w półkuli lewej, natomiast u jąkających w tym samym momencie

większą aktywację zauważa się w półkuli prawej. Obserwuje się także nieprawidłową współpracę

poszczególnych ośrodków mowy na poziomie korowym i podkorowym. Zauważono, że obszar

aktywacji kory mózgowej jest większy u osób mówiących płynnie niż niepłynnie, chodzi głównie o

ośrodki słuchowe oraz ośrodki motoryczne kontrolujące ruchy ust i krtani. Budowa mózgu i jego

funkcjonowanie u osób jąkających się wykazują więc liczne nieprawidłowości. Dotyczą one całego

układu funkcjonalnego mowy.

Pojawia się jednak pytanie, czy różnice anatomiczne i morfologiczne w budowie mózgu są

przyczyną jąkania, czy jego skutkiem. Próbą odpowiedzi na to pytanie są badania przeprowadzone u

dzieci, które pojawiły się ostatnio w literaturze. Dostarczają one ważnych dowodów na istnienie różnic

neurologicznych już we wczesnych fazach wystąpienia objawów niepłynności.

mgr Joanna Jatkowska

E-learning czy b-learning w terapii logopedycznej dzieci z dyslalią?

Wykorzystywanie komputerów, tabletów i Internetu w logopedii to zjawisko powszechne.

Środowiska logopedyczne już od wielu lat interesują się nowymi technologiami, próbując włączyć je

w proces diagnozy i terapii dzieci z zaburzeniami komunikacji. Wykorzystania e-learningu (nauczanie

na odległość) czy b-learningu (nauczanie hybrydowe: tradycyjne i zdalne) w diagnozie i terapii

logopedycznej dzieci do tej pory nie poddano badaniom empirycznym.

W 2009 r. autorka opracowała koncepcję zdalnych ćwiczeń logopedycznych, która została

zrealizowana w interdyscyplinarnym zespole logopedów, grafików i programistów w ramach projektu





unijnego „Stworzenie internetowego serwisu e-Logo-Edukacja, opartego o innowacyjne e-usługi:

e-logopedia i e-statystyka” (program operacyjny Innowacyjna Gospodarka).

Koncepcja nowatorskich lekcji logopedycznych, tzw. e-Logo-Lekcji, ze zdalnym

nagrywaniem głosu dziecka, wpisała się w światowe trendy rozwoju edukacji, a przede wszystkim

spodobała się dzieciom.

Włączenie owych lekcji do procesu tradycyjnej terapii logopedycznej z wykorzystaniem

platformy e-learningowej autorka nazwała b-learningiem w logopedii. W latach 2011-13 wdrożyła

swą koncepcję w kilku projektach badawczych i innowacjach pedagogicznych w Polsce i za granicą,

a ich efekty pragnie opisać w rozprawie doktorskiej „B-learning w diagnozie i terapii logopedycznej

dzieci”.

Cyfrowy świat, który otoczył współczesne dziecko, niesie nie tylko korzyści, ale również

zagrożenia. Środowiska logopedów powinny szczególnie uważnie obserwować i badać te zjawiska,

by wypracować jak najlepsze metody stymulujące rozwój mowy „cyfrowych tubylców”.

dr Olga Jauer-Niworowska

Dyzartria a zaburzenie komunikacyjne w zaburzeniu o różnej etiologii

Referat będzie dotyczył złożoności objawów u osób z różnie uwarunkowanymi zaburzeniami

dyzartrycznymi – współwystępowania zaburzeń motorycznych i zaburzeń językowo-komunikacyjnych

(rozwinięcie tematyki poprzednich wystąpień).

dr Ewa Jeżewska-Krasnodębska

Stan mowy dzieci w wieku przedszkolnym - aktualne statystyki zaburzeń mowy

Referat składa się z dwóch części. W części pierwszej zostaną przedstawione wyniki badań

logopedycznych dzieci przedszkolnych przeprowadzone w latach 2006-2011 i zostaną one odniesione

do wyników badań dzieci w wieku wczesnoszkolnym przeprowadzonych w latach 1997-2005. Wyniki

tych badań wskazują na tendencję wzrostową zaburzeń mowy występujących u dzieci w wieku

przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W badaniach dzieci w wieku wczesnoszkolnym statystyki

wskazywały na występowanie zaburzeń mowy u ok. 60% uczniów rozpoczynających naukę szkolną;

w badaniach dzieci przedszkolnych statystyki wskazują na występowanie zaburzeń mowy, głównie

artykulacji, aż u ok. 80% dzieci. Fakt ten szczególnie budzi niepokój, zważając na obniżenie wieku

rozpoczęcia edukacji szkolnej.

Badania dwóch grup dzieci były przeprowadzone według tej samej metodologii badawczej.

W badaniach przyjęto za podstawę rozważań klasyfikację zaburzeń mowy Projekt zestawienia form

zaburzeń mowy autorstwa H. Mierzejewskiej i D. Emiluty-Rozyi [1997]. Opisu zaburzeń

artykulacyjnych dokonano, stosując tradycyjną terminologię logopedyczną.

W drugiej części referatu przedstawione zostaną wnioski płynące z praktyki logopedycznej

i rozszerzonej metodologii badań.





mgr Aneta Kańtoch

Piktogramy w terapii wrodzonego niedorozwoju recepcji i ekspresji słownej dziecka

Zagadnieniu afazji dziecięcej poświęca się w literaturze przedmiotu niewiele miejsca. Jednak

u wielu dzieci występują pierwotne zaburzenia zachowania językowego wynikającego z patologii

mózgowej, które nie są rezultatem głuchoty, umysłowego niedorozwoju czy zaburzeń emocjonalnych.

Wciąż brak jest metod i technik pracy z dziećmi afatycznymi, które w pełni zaspokoją potrzeby

praktyków zajmujących się terapią tego zaburzenia. I choć postęp naukowy w tym zakresie jest ciągły,

to i tak trudno jest jednoznacznie ustalić zasady metodycznego postępowania w pracy z dzieckiem,

u którego specyficzne zaburzenia rozwoju mowy są albo wynikiem patologii mózgowej, albo

dysfunkcją mózgu. Dlatego też, mając na uwadze fakt, że zaburzenie to utrudnia dzieciom procesy

prawidłowej komunikacji, budowania odpowiednich relacji z rówieśnikami i osiąganie postępów

w nauce, pragnę zaprezentować jedną ze stosowanych przeze mnie form pracy terapeutycznej. Moja

propozycja metody do pracy z dzieckiem afatycznym powstała w wyniku połączenia komunikacji

alternatywnej (piktogramów) z metodą symultaniczno-sekwencyjną prof. Cieszyńskiej i manualnego

torowania głosek Wianeckiej (MTG). Dlatego też posługując się tą metodą w pracy z konkretnym

przypadkiem, pragnę pokazać efekty prowadzonej przeze mnie terapii.

dr Melanie Kirmess

Terapia osób z ograniczeniami wywołanymi afazją. Program SunCIST

Sunnaas Rehabilitation Hospital oferuje intensywny program leczenia afazji oparty

na zasadach CILT wraz z wielodyscyplinarnym ustawieniem grup (SunCIST). Niniejszy referat ma

na celu zaprezentowanie programu SunCIST oraz wstępne omówienie rezultatów jego stosowania

i kierunków dalszego rozwoju.

SunCIST to trzytygodniowy zabieg dla sześcioosobowych grup. Program CILT zakłada

poświęcenie 2-3 godzin dziennie aspektom psychologicznym, psychicznym i umiejętnościom

językowym w naturalnych, codziennych sytuacjach. CILT obejmuje zajęcia z grą karcianą, z użyciem

wysokiej i niskiej częstotliwości obrazków stymulujących związanych z komunikowaniem się

na różnym poziomie trudności. Terapia jest stosowana w niewielkich, trzyosobowych grupach przez

wykwalifikowanego logopedę. Ponadto SunCIST oferuje średnio 45 godzin skonstruowanych ćwiczeń

językowych, a także 30 godzin innych zajęć w grupach w ramach piętnastodniowego planu pracy.

Podczas ostatnich lat program SunCIST w naszym szpitalu ukończyło ponad 70 osób.

Wszyscy uczestnicy wypełnili standaryzowany, oceniający protokół pierwszego i ostatniego dnia

programu. Pomimo różnych stadiów afazji i indywidualnych różnic, uczestnicy wykazali pozytywną

zmianę po zastosowaniu programu w przynajmniej jednym teście z całego zestawu.





mgr Jarosław Krasnodębski

Wpływ zaburzeń integracji sensorycznej na rozwój mowy

W pierwszej części artykułu zostaną zaprezentowane podstawowe zaburzenia integracji

sensorycznej:

dyspraksja, czyli trudności w planowaniu ruchowym, powiązane ze słabym różnicowaniem

informacji czuciowej;

dysfunkcje w obrębie układu przedsionkowego i proprioceptywnego powiązane ze słabymi

mechanizmami posturalnymi;

obronność dotykowa, przejawiająca się awersyjnymi reakcjami na dotyk, z którą często

współwystępuje nadruchliwość i zaburzenia koncentracji uwagi;

słaba percepcja przestrzeni i formy, uzależniona od integracji wrażeń wzrokowych

i czuciowych.

W drugiej części artykułu zostanie omówiony wpływ tych zaburzeń na rozwój mowy, przede

wszystkim na:

nieprawidłową artykulację,

obniżone napięcie mięśniowe oraz sprawność w obrębie aparatu mowy,

nieprawidłowe rozumienie mowy,

ograniczony zasób słownictwa,

obniżoną kompetencję i sprawność językową.

dr Marlena Kurowska

Rokowania dotyczące rozwoju mowy i języka u dzieci z zaburzeniami uwarunkowanymi

uszkodzeniami i/lub dysfunkcjami OUN

W wystąpieniu chciałabym przedstawić poziom opanowania mowy i języka u czworga dzieci

z zaburzeniami rozwojowymi uwarunkowanymi mózgowo. U dzieci tych pomimo prawidłowego

słuchu fizycznego oraz rozwoju poznawczego i emocjonalno-społecznego występują trudności

w spontanicznym i naturalnym przyswajaniu mowy i języka. Chodzi o dzieci z zaburzeniami o typie

alalii, z niedokształceniem mowy o typie afazji (z niedokształceniem mowy pochodzenia korowego).

W wystąpieniu chciałabym dokonać porównania poziomu rozwoju mowy i języka zarejestrowanego

u tych dzieci na początku procesu terapii, a następnie po kilku latach jej prowadzenia. Moim

zamierzeniem jest ukazanie na podstawie zebranego materiału językowego zmian w rozwoju

kompetencji językowej badanych dzieci.

W przypadku stwierdzonych zaburzeń o charakterze korowym, rokowania dotyczące rozwoju

mowy i języka uzależnione są od wielu czynników m.in. samego uwarunkowania - uszkodzenia i/ lub

dysfunkcji, rozwoju ogólnego dziecka, czasu zdiagnozowania zaburzeń, intensywności

i systematyczności prowadzonej terapii oraz od środowiska wychowawczego – jego zaangażowania

w prowadzoną terapię. Największy postęp widoczny jest w zakresie słownictwa – najtrudniejsze

dla dzieci jest opanowywanie gramatyki języka polskiego, budowanie komunikatywnych wypowiedzi.

Zawsze jednak jest to proces, w którym widoczne jest jednoczesne wzajemne oddziaływanie

mechanizmu dezintegracji i prawidłowego rozwoju mowy.





mgr Aleksandra Listwoń

Terapia neurologopedyczna dziecka z zaburzeniami sprzężonymi. Dziecko wentylowane.

Studium przypadku

Celem niniejszego referatu jest zaprezentowanie terapii neurologopedycznej czteroletniego

dziecka z zaburzeniami sprzężonymi. Referat składa się z trzech części. Część pierwsza to część

teoretyczna. Zostanie w niej dokładnie omówiony proces połykania oraz przyczyny i objawy dysfagii.

Dodatkowo zostanie przedstawiony opis prawidłowego oddychania oraz procesu oddychania dziecka

wentylowanego. Zostaną omówione rodzaje rurek tracheostomijnych oraz ich wpływ na mowę

dziecka. Zostanie również przedstawiony problem wydostawania się jedzenia przez rurę

tracheostomijną.

Druga część pracy dotyczy opisu technik badawczych, którymi posłużono się w postawieniu

diagnozy dziecka.

W trzeciej części zostanie postawiona diagnoza oraz cele terapii dziecka wentylowanego,

oprócz tego zostaną przedstawione przykładowe terapie przeprowadzone w ciągu 18 miesięcy

oraz zostanie zaprezentowany film przedstawiający mowę dziecka wentylowanego.

dr Anna Majewska-Tworek

Niepłynność wypowiedzi a mówca o wysokiej sprawności językowej – analiza jakościowa

i ilościowa

W referacie zostanie wykorzystana część polskiego korpusu językowego, który powstał

w ramach międzynarodowego programu badawczego GeWiss (Gesprochene Wissenschaftssprache

kontrastiv – Badanie porównawcze wypowiedzi naukowych. Język niemiecki w porównaniu

z językami polskim i angielskim). Podczas wystąpienia będą przedstawione typy niepłynności, które

występują w wypowiedziach mówców o wysokiej sprawności językowej. Zwarta charakterystyka tych

typów będzie wstępem do przedstawienia wyników szczegółowej analizy dwóch wypowiedzi

o skrajnie różnych poziomach konceptualnego doprecyzowania. Porównawcza analiza wykazuje

bowiem wyraźną zmianę nasycenia tekstu językowymi wykładnikami wahania nie tylko

pod względem ilościowym, lecz i jakościowym. Stwierdzona zmiana jest zależna m.in. od tego,

czy nadawca ma sprecyzowany plan własnego mówienia czy też nie.

dr hab. prof. Małgorzata Młynarska

Integracja sensoryczna w terapii mowy i myślenia - metoda Dyna-Lingua M.S.

W moim referacie przedstawię problem integracji sensorycznej w aspekcie rozwoju mowy.

Na wstępie dokonam prezentacji anatomiczno-fizjologicznej ośrodkowego układu nerwowego

w zakresie zmysłów człowieka i opiszę ich rolę w uczeniu się mowy. Zarysuję podstawy koncepcji

integracji sensorycznej stworzonej przez fizjoterapeutów. Wykażę istotną różnicę między tym

systemem a integracją sensoryczną opracowaną przeze mnie dla wspomagania rozwoju mowy.

Zaprezentuję koncepcję terapii metodą Dyna-Lingua M.S. opartej na integracji sensorycznej

wykorzystującej zmysły do nauki mowy czynnej i biernej.





W drugiej części referatu przedstawię schematy ćwiczeń w których wykorzystywane są

zmysły jako wsparcie dla słuchowej pamięci słownej i mowy czynnej.

Konkluzja mojego referatu brzmi:

Świadome, metodyczne zaangażowanie poszczególnych zmysłów do nauki mówienia

i rozumienia mowy wzbogaca kompetencję językową, uruchamia komunikację językową i przyspiesza

proces rozwoju mentalnego dziecka.

Odnosząc to do opracowanych przeze mnie etapów rozwoju językowego w ujęciu

psycholingwistycznym, integracja sensoryczna przyspiesza rozwój na etapie integrującym oraz

dyskursywnym – konwersacyjnym i mentalistycznym.


Kwalifikacje zawodowe logopedów i neurologopedów w świetle kształcenia podyplomowego

W moim referacie omówię program kształcenia logopedów realizowany na Uniwersytecie

Wrocławskim w systemie studiów podyplomowych. Zaprezentuję dwa poziomy kształcenia:

logopedię ogólną i neurologopedię. Ta prezentacja będzie wykazywać związek przygotowania

teoretycznego i praktycznego. Ten drugi aspekt będzie przeze mnie szczególnie wyeksponowany.

Badania efektów kształcenia przeprowadzone przeze mnie pozwalają na uogólnienie dotyczące

kierunku i zakresu kształcenia logopedów i neurologopedów. Badania wspomnianych efektów były

dokonane na podstawie danych z ankiet ewaluacyjnych prowadzonych w trakcie i pod koniec studiów

oraz na podstawie wniosków wypływających z analizy wyników egzaminów z poszczególnych

przedmiotów i po obserwacji działań praktycznych naszych słuchaczy. Badania te były prowadzone

w latach 2009-2014.

Niektóre wnioski płynące z badań:

- praktyki powinny się odbywać z dziećmi i osobami dorosłymi w formie bezpośredniego

kontaktu z osobami z zaburzeniami i poprzez obserwację zajęć prowadzonych przez doświadczonych

terapeutów;

- praktyki z dyslalii powinny stanowić oddzielny blok zajęć praktycznych prowadzonych

z osobami z wadami wymowy;

- w zakresie dyslalii powinny być przeprowadzone zajęcia konwersacyjne typu

warsztatowego, w czasie których słuchacze uczą się umiejętności praktycznych z zakresu wad

wymowy;

- każda praktyczna umiejętność powinna być gruntownie obudowana teorią dobraną według

reguły interdyscyplinarności;

- słuchacze powinni być uczeni diagnozowania zaburzeń mowy i wad wymowy podczas

wykładów i na praktykach zawodowych;

- logopedia ogólna powinna się zakończyć egzaminem ustnym;

- neurologopedia powinna się kończyć egzaminem sprawdzającym umiejętności praktyczne

w zakresie terapii zaburzeń mowy.





dr hab. prof. Alicja Nowakowska

Różnie różni mówią. Sposoby artykulacji mowy w świetle polskiej frazeologii

Tematem referatu są jednostki frazeologiczne dotyczące brzmieniowej realizacji wypowiedzi.

W kręgu zainteresowania autorki znajdują się zatem frazeologizmy, utrwalone porównania, przysłowia

odnoszące się do artykulacji, wad wymowy, wymowy starannej, zjawisk prozodycznych mowy,

np. mówi jakby miał kluski w gębie, mruczy pod nosem, pijanemu język się pląta itp. Celem

wystąpienia jest wskazanie oraz klasyfikacja tych zjawisk fonetycznych, które w sposób szczególny

zwracały uwagę słuchaczy i znalazły swoje odbicie we frazeologii. Istotnym elementem jest

przedstawienie zawartego w nich wartościowania.

Źródłem analizowanego materiału są polskie słowniki frazeologiczne, zbiory przysłów (przede

wszystkim Nowa księga przysłów polskich pod red. J. Krzyżanowskiego) oraz jednostki zgromadzone

w różnych opracowaniach z zakresu frazeologii.

dr Julian O’Kelly

Regulacja mózgu: neuronaukowy dowód na skuteczność muzykoterapii w rehabilitacji

Muzykoterapia ma na celu rehabilitację w aspekcie psychicznym, komunikacyjnym

i psychologicznym. Udowodniono naukowo, że samo słuchanie muzyki aktywuje rozległą, obustronną

sieć części mózgu, odpowiedzialną za funkcję ruchową, językową, zapamiętywanie i procesów

emocjonalnych. Referat ma na celu omówienie, jak muzykoterapia wspiera neuroplastyczność mózgu

i jest w stanie rehabilitować osoby z zaburzeniami neurologicznymi.

Najnowsze publikacje zawierają kilka przykładów solidnych badań, w ramach których

analizowano populację osób po przebytym udarze mózgu. Wspomniane badania uwzględniały

stosowanie muzykoterapii w odniesieniu do przypadków zaburzeń mowy, ruchliwości oraz funkcji

poznawczych. W badaniach uwzględniono dużą próbę pacjentów z depresją i współistniejącym

niepokojem, a także z zaburzeniami przytomności.

Muzykoterapia może wywołać neuroplastyczne zmiany u pacjentów z udarem, w obwodach

mózgowych, leżących u podstaw połączeń słuchowo-motorycznych i emocjonalno-atencyjnych,

poznania, języka i wzroku. Rehabilitacja wykorzystująca muzykoterapię daje dobre rezultaty w pracy

z osobami, u których stwierdzono zaburzenia w chodzie oraz w ruchach kończyn górnych. Jej

działanie odnosi pozytywne skutki również w przypadkach wad wzroku i afazji określanej jako

niepłynna. Oddziaływanie muzyczne na emocje, połączone z refleksami werbalnymi, może wywołać

neurologiczną reorganizację w przednioskroniowych częściach mózgu z jednoczesnymi efektami

leczenia niepokoju u pacjentów z depresją. W przypadku zaburzeń przytomności, muzykoterapia jest

w stanie poprawić pobudzenie i poziom świadomości.

W referacie zostaną przedstawione wyniki badania, które dostarczają dowodów na poprawę

aktywności kory mózgowej pod wpływem rehabilitacji połączonej z muzykoterapią. Wspomniane

badania zostały przeprowadzone wśród pacjentów minimalnie przytomnych i tych, u których

stwierdzono wyżej funkcjonujący stan wegetatywny.

Powstające prace badawcze, które rejestrują neuronaukowe metody, pomagają w zrozumieniu

mechanizmu neuronalnego, gdzie muzykoterapia wywołuje pozytywne rezultaty. Inspirowanie





do dialogu pomiędzy terapią muzyczną, neuronauką i rehabilitacją jest bardzo pożądane, ponieważ

służy zoptymalizowaniu podejmowanych interwencji względem osób wymagających wsparcia.

lek. stomatolog Monika Ośko, mgr Iwona Banasiak

Wykorzystanie nowych regulatorów funkcji mfs w pracy logopedy

Wykład skierowany jest do logopedów w celu zapoznania ich z najnowszymi trendami

rehabilitacji pacjentów, u których występują nawykowe oddychanie przez usta, przetrwały

niemowlęcy typ połykania, osłabienie siły mięśnia okrężnego ust oraz mięsni żwaczy, nadmierne

napięcie mięśni otaczających jamy ustnej oraz mięśni żwaczy.

Podstawą rehabilitacji pacjentów jest użycie urządzeń wchodzących w skład zestawu mfs.

Stanowi on nową metodę pracy w praktyce logopedycznej, oferuje nowe podejście kliniczne oraz

nowe perspektywy co do leczenia. Można go stosować od 5 roku życia.

Zestaw regulatorów funkcji mfs został stworzony przez profesora Jose Durana von Arx

z Uniwersytetu Medycznego w Barcelonie, fundatora i ordynatora ortodoncji w Dziecięcym Szpitalu

Klinicznym w Barcelonie.

Program rehabilitacyjny mfs jest owocem ponad 20-letnich badań z osiągnięciem

pozytywnych skutków klinicznych. Od kilku lat jest stosowany na świecie przede wszystkim w USA,

Nowej Zelandii oraz Europie Zachodniej.

Omówione zostaną urządzenia takie jak stymulator nosowy, stymulator ust, obturator ust,

aparat odciążający, relaksator mięśni oraz aparat do leczenia zgryzu otwartego.

mgr Marta Owczarczyk

Upośledzenie komunikacji werbalnej powstałe na skutek choroby nowotworowej

zlokalizowanej w rejonie głowy i szyi

Nowotwory głowy i szyi upośledzają podstawowe czynności życiowe: oddychanie,

odżywianie i mowę. Mogą również negatywnie wpływać na zmysł smaku, powonienie, wzrok, słuch

czy inne czynności układu nerwowego. Lokalizacja choroby oraz skutki jej leczenia mają ujemny

wpływ na pacjentów w aspekcie psychologicznym i społecznym. Nowotwory te stanowią około 5%

wszystkich zarejestrowanych w Polsce nowotworów złośliwych. Podstawowym czynnikiem

przyczynowym płaskonabłonkowych raków narządów głowy i szyi jest dym tytoniowy. Inne czynniki

kancerogenne to nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu, zła higiena jamy ustnej oraz

mechaniczne drażnienie błon śluzowych. Raki narządów głowy i szyi najczęściej występują u osób

po 45. roku życia. Stopień upośledzenia mowy uzależniony jest od lokalizacji, wielkości guza

i sposobu rekonstrukcji ubytku tkankowego. Zadaniem logopedy pracującego z pacjentami

operowanymi z powodu nowotworów jamy ustnej i/lub gardła jest usprawnianie funkcji połykania

oraz poprawy warunków artykulacyjnych.

Cel: przedstawienie algorytmu postępowania logopedycznego na oddziale onkologicznym.

Zaprezentowanie różnych wariantów rekonstrukcyjnych mających na celu zamknięcie ubytku

tkankowego powstałego w skutek resekcji guza.





Metoda: subiektywna ocena jakości połykania i artykulacji dokonana przez logopedę

na podstawie obserwacji oraz autoocena jakości komunikacji i możliwości spożywania pokarmów

dokonana przez pacjenta na podstawie ankiety.

Wnioski: rehabilitacja logopedyczna jest istotnym elementem usprawniania pacjentów

leczonych z powodu nowotworów głowy i szyi. Wpływa pozytywnie na stan psychofizyczny chorych

oraz ich samoocenę.

dr hab. Jolanta Panasiuk

Modele terapii logopedycznej a mechanizmy neuroplastyczności

Pogląd o tym, że człowiek rodzi się z określonym potencjałem, który może utracić, lecz nie

może go rozwinąć, dawno już został zakwestionowany. Współczesne badania jednoznacznie

wykazują, że mózg tworzy się i zmienia w ciągu życia, do późnej starości trwa reorganizacja

funkcjonalna i strukturalna synaptycznych połączeń sieci neuronowych warunkowana zarówno

czynnikami genetycznymi, jak i środowiskowymi. Plastyczność mózgu ma charakter uniwersalny,

co oznacza, że również w przypadku uszkodzenia tkanki mózgowej spontanicznie aktywizują się

procesy naprawcze, obejmując wszystkie poziomy w strukturze i funkcji centralnego układu

nerwowego (molekularny, synaptyczny, metaboliczny, morfologiczny, fizjologiczny, funkcjonalny,

makrostrukturalny), wpływając tym samym na czynności poznawcze i zachowania chorego.

Neuroplastyczne zmiany kompensacyjne zachodzące u chorych neurologicznie na poziomie

struktur korowych i układów funkcjonalnych wynikają ze zmiany połączeń neuronalnych.

Mechanizmem odpowiedzialnym za modyfikację korowych map połączeń we wczesnym okresie

zdrowienia jest wzrost reaktywności połączeń synaptycznych, natomiast w późniejszym etapie

rehabilitacji modyfikacja ich morfologii oraz aktywacja „milczących” synaps.

Przebudowa połączeń za pośrednictwem aksonów, wypustek, synaps i przekaźników

chemicznych jest procesem niezwykle złożonym, uwarunkowanym – podobnie jak neurodegeneracja –

informacjami zapisanymi w DNA. Genetyczne matryce mogą jednak ulegać swoistej modyfikacji

w związku z indywidualną aktywnością, doprowadzając czasem do pełnego odzyskania zaburzonych

sprawności u osób, które doznały uszkodzenia w obrębie centralnego układu nerwowego.

Neuroadaptacyjne zdolności służą redukcji skutków schorzeń neurologicznych, dlatego

kompensacyjne zmiany w mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych pod wpływem

treningu mają ogromne znaczenie w terapii logopedycznej zaburzeń mowy u osób chorych

neurologicznie.

mgr Helen Paterson

Bieżące tendencje i postępy w alternatywnych i wspomagających metodach komunikacji

dla dorosłych z nabytymi zaburzeniami neurologicznymi

Alternatywne i wspomagające metody komunikacji (AAC) są systemem wsparcia dla osób,

u których stwierdzono zaburzenia mowy. Firma COMPASS jest specjalistyczną placówką, która

w swojej praktyce wykorzystuje AAC. Jej siedziba mieści się w Szpitalu Królewskim w Putney

w Londynie, świadczącym usługi medyczne dla osób ze schorzeniami neurologicznymi.





W zakresie działalności firmy COMPASS znajduje się m.in. diagnostyka pacjentów

z nabytymi wadami neurologicznymi, w tym z zaburzeniami mowy i złożonymi potrzebami

psychicznymi. Dzięki wprowadzeniu takich technologii jak tablety i media społecznościowe, AAC

stała się ciekawą i szybko rozwijającą się dziedziną logopedii.

W referacie zostanie zaprezentowany zarys systemu AAC, w tym oceny i metody

w planowaniu i osiąganiu zakładanego celu, zakres pomocy bardziej i mniej zaawansowanej

technologicznie oraz techniki, których używamy. Zostaną również zaprezentowane wyniki badań

na temat AAC, które zostały przeprowadzone wśród jej użytkowników.

dr Halina Pawłowska-Jaroń

Terapia logopedyczna jako element przeciwdziałania stygmatyzacji społecznej dziecka

z padaczką

Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób społecznych. W zależności od jej przebiegu

oraz efektów terapeutycznych, w różnym stopniu może upośledzać takie dziedziny aktywności

człowieka, jak edukacja, praca zawodowa, życie rodzinne, czynności życia codziennego, kontakty

towarzyskie i przyjaźnie oraz spędzanie wolnego czasu. Jest równocześnie chorobą, wokół której

nagromadziło się wiele mitów, które wciąż modyfikują sposób postrzegania przez społeczeństwo

dotkniętych nią pacjentów.

Zamierzeniem prelegentki jest prześledzenie tych zagadnień, których znajomość pozwoli

głównie rodzicom i osobom pracującym z tą grupą pacjentów oswoić epilepsję, a tym samym lepiej

realizować swoje powołania – czy to rodzicielskie, czy dydaktyczne, terapeutyczne, wzbogacone

wiedzą, determinacją działań, bogate w świadomość istoty wsparcia tak pacjenta, jak i jego

najbliższych. Zagadnienia te to stygmatyzacja pacjentów, poziom wiedzy nauczycieli wobec padaczki,

wpływ leków modyfikujący funkcjonowanie poznawcze i społeczne ucznia, obawy, wątpliwości

dziecka epileptycznego, z którymi powinien liczyć się współpracujący z nim terapeuta.

Epilepsja nie pozostaje bez wpływu na rozwój języka, funkcje poznawcze pacjentów, a tym

samym jest chorobą modyfikującą osiągnięcia szkolne pacjenta, dlatego też tak dużo mają

do zaoferowania tej grupie podopiecznych także logopedzi.

W podsumowaniu wystąpienia dokonany zostanie przegląd propozycji terapeutycznych

możliwych do wykorzystania w zakresie zaburzeń językowych, komunikacyjnych, usprawniania

funkcji poznawczych, podnoszenia czy wręcz budowania od nowa poczucia własnej wartości pacjenta.

mgr Klaudia Piotrowska-Madej

Rozwijanie umiejętności porozumiewania się osób z głębszą niepełnosprawnością

intelektualną z wykorzystaniem symboli PCS

Celem pracy jest zaprezentowanie wykorzystania symboli PCS (ang. Picture Communication

Symbols), których największą bazę stanowi program Boardmaker lub Boardmaker & Speaking

Dynamically Pro w procesie terapii logopedycznej osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną.

Pierwsza część pracy poświęcona jest opisowi wykorzystywania programu Boardmaker

lub Boardmaker & Speaking Dynamically Pro oraz charakterystyce jego głównych założeń





i możliwości jako programu wspierającego komunikację alternatywną i wspomagającą

ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania w terapii logopedycznej osób z głębszą

niepełnosprawnością intelektualną.

W drugiej części pracy zostaną przedstawione metody, programy, w których wykorzystywane

są symbole PCS do rozwijania komunikacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, które

porozumiewają się z otoczeniem za pomocą mowy werbalnej oraz metod komunikacji alternatywnej

i wspomagającej.

W tej części zaprezentowany zostanie autorski program „Kształtowanie kompetencji

komunikacyjnych w oparciu o rozwój sensomotoryczny”, którego celem jest rozwijanie mowy dzieci

niepełnosprawnych intelektualnie z wykorzystaniem ćwiczeń ruchowych. Szczególna uwaga zostanie

poświęcona autorskiemu programowi komputerowemu ”Słowa i wypowiedzi” przygotowanemu

w oparciu o bazę symboli PCS, którego zadaniem jest rozwijanie słownictwa z najbliższego otoczenia

osoby niepełnosprawnej oraz umiejętności budowania zdań pojedynczych.

dr hab. prof. Danuta Pluta-Wojciechowska

Polski system fonetyczno-fonologiczny a usprawnianie narządów mowy w przypadku zaburzeń

Autorka przedstawia wyniki analizy „rozwojowego programu usprawniania narządów mowy

podczas czynności prymarnych”, jaki zgotowała dzieciom natura. Wykorzystuje w tym celu terminy

rodem z lingwistyki kognitywnej, takie jak prototyp, pojemnik. Porównuje najczęstsze ruchy

narządów mowy podczas czynności biologicznych z miejscem artykulacji polskich spółgłosek.

Na podstawie tych analiz wskazuje na konieczność uwzględniania specyficznych ćwiczeń narządów

mowy, w tym w szczególności języka. Są one przydatne podczas usprawniania tego narządu do nauki

połykania, pozycji spoczynkowej języka, a także artykulacji.

mgr Maria Podeszewska-Mateńko

Rozwijanie komunikacji i języka uczniów z autyzmem z perspektywy społecznej i zawodowej

ich przyszłego życia. Próba oceny sytuacji w szkolnictwie publicznym

Przebieg rozwoju językowej sprawności systemowej i komunikacyjnej w spektrum autyzmu

można opisać w postaci kilku modeli rozwoju. Mimo podobnych form terapii i stopnia zaangażowania

w przebieg oddziaływań pedagogiczno-logopedycznych, efekty terapii są znacznie odmienne,

ale zawsze podnoszą jakość życia osób z tym zaburzeniem. Znaczącą grupą uczniów z autyzmem

stanowią osoby niemówiące werbalnie, a mimo to dobrze komunikujące się poprzez wykorzystanie

AAC, u których poziom znajomości języka jako źródła informacji znacznie rozwija myślenie. Mogą

realizować się nawet w przyszłej pracy zawodowej, ale aranżowanej w określonych warunkach.

Jak zorganizować środowisko przyszłego życia osób z autyzmem, żeby nie traciły swoich

werbalnych kompetencji językowych i społecznych umiejętności zdobywanych z takim trudem

i nakładem środków lub miały wsparcie w takich formach języka, w otoczeniu jakich są w stanie

funkcjonować w swoim dorosłym życiu?

Prezentacja będzie ilustrowana fragmentami filmów i fotografiami.





doc. dr Maria Przybysz-Piwko, mgr Joanna Zawadka

Agrafia – zaburzenia komunikacji językowej w piśmie w świetle teorii i praktyki logopedycznej

Wystąpienie zawiera próbę syntetycznego przedstawienia wybranych problemów związanych

z opisem oraz diagnozą agrafii. Omawiane kwestie są istotne zarówno dla teoretyków, jak

i dla praktyków zajmujących się tym zaburzeniem.

dr hab. prof. Małgorzata Rocławska-Daniluk

Język polski w kontakcie z innymi językami – o przekraczaniu granic interwencji

logopedycznej w naszym kraju

Bilingwizm, czyli umiejętność posługiwania się dwoma językami, interesuje przedstawicieli

wielu różnych dyscyplin naukowych, m.in. językoznawców, psychologów, a także niemałą grupę

logopedów. Logopedzi są dziś kształceni w ponad stu różnych formach studiów logopedycznych

na terenie całego kraju.

Po ukończeniu tych przeróżnych form kształcenia część absolwentów spotka się w swojej

pracy z dzieckiem dwujęzycznym. Jeśli przyjąć, że dzieci uczone od pierwszej klasy języka obcego

(najczęściej angielskiego) to też dzieci reprezentujące jakąś postać dwujęzycznego umysłu, wówczas

zasadnym wydaje się pytanie o zakres zainteresowań logopedii zjawiskiem tak definiowanego

w naszym kraju bilingwizmu i poziom merytorycznej dyskusji, zwłaszcza podczas międzynarodowych

spotkań naukowych.

W moim wystąpieniu przedstawię najważniejsze, reprezentowane w literaturze, poglądy

na temat pracy logopedy z dziećmi dwujęzycznymi. Refleksje te poszerzę o doświadczenia własne,

zebrane w kontaktach z dziećmi, które dorastają w otoczeniu co najmniej dwóch języków.

prof. dr hab. Bronisław Rocławski

Jak bioneuropsychologiczne doniesienia badawcze wpływają na teoretyczne i praktyczne

aspekty logopedii

Od ostatniej dekady XX wieku znacznie wzrosło zainteresowanie mózgiem. 25 czerwca 1989

r. prezydent USA George Bush rezolucją 174 ogłosił ostatnią dekadę XX wieku Dekadą Mózgu.

Obserwujemy na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia stały wzrost placówek badawczych, które

w pierwszym członie swej nazwy mają bio- (biocybernetyka, biofizyka, biochemia, biolingwistyka

i wiele, wiele innych). Powstała również bioneuropsychologia, jedna z najbardziej

interdyscyplinarnych nauk badających problematykę rozwoju mózgu. W referacie zastanawiam się,

jak odkrycie procesu mielinizacji komórek nerwowych, skokowości tego procesu i czasu, w jakim

następuje, oraz miejsca ma wpływ na inteligencję i procesy poznawcze. Trzeba jeszcze raz przyjrzeć

się etapom nabywania języka w ontogenezie, trzeba ściślej wiązać postępowanie logo-

i glottoterapeutyczne z procesem mielinizacji. W referacie zwracam też uwagę na potrzebę

uwzględnienia ośrodkowego (centralnego) generatora wzorca oddechowego (CPG) w omawianiu

zaburzeń toru oddechowego i ściśle z tym zaburzeniem związanych zaburzeń mowy, przede

wszystkim tzw. mowy bezdźwięcznej. Trzecim zagadnieniem natury bioneuropsychologicznej, które

poruszam w referacie, to strefa wymiotności i jej związek z kappacyzmem.





mgr Barbara Sambor

Lateralizacja a zaburzenia artykulacji u osób dorosłych – w świetle badań własnych

Przedmiotem wystąpienia będzie analiza związków pomiędzy lateralizacją a nienormatywną

realizacją fonemów u badanych osób. Prelegentka przedstawi wstępne wyniki badań,

przeprowadzonych w grupie 90 dorosłych osób. Zaprezentowane wyniki mogą pomóc odpowiedzieć

na pytanie, czy istnieje związek pomiędzy częstością występowania zaburzeń artykulacji, prozodii,

słuchu fonemowego i/lub fonetycznego a lateralizacją jednorodną/skrzyżowaną/nieustaloną u osób

dorosłych. Przedstawione zostaną również wstępne wyniki badań podłużnych, dotyczących

skuteczności prowadzonej terapii logopedycznej w przypadku osób ze skrzyżowaną lateralizacją.

dr Tomasz Smereka

Rozumienie przekazów językowych i jego zaburzenia – metoda Dyna-Lingua M.S.

Referat przedstawia teorię rozumienia przekazów językowych opartą na wiedzy

neurolingwistycznej i neuropsychologicznej oraz korzystającą z modeli teoretycznych tworzonych

w nurcie kognitywnym. Głównym problemem jest pytanie o rolę, jaka odgrywają tzw. pamięć robocza

i procesy przetwarzania informacji (kojarzenia oraz myślenia) w procesie asymilacji treści przekazu.

Autor przyjmuje koncepcję pamięci roboczej jako aktywnej części pamięci trwałej i przypisuje

decydującą rolę przetwarzaniu informacji zawartych w przekazie, które zachodzi podczas jego

odbioru. Zwraca uwagę na czynnik, który nazywa dynamizmem pamięci trwałej, decydujący

o funkcjach wyobraźni. Odwołuje się do danych z badań nad funkcjonowaniem pamięci roboczej

ekspertów, prowadzonych przez Ericksona.

Wnioski z analizy literatury tego zagadnienia odnosi do wyników przeprowadzonych przez

siebie badań dzieci w normie rozwojowej oraz do danych klinicznych pochodzących z jego praktyki

terapeutycznej, którą prowadzi z dziećmi cierpiącymi na zaburzenia mowy oraz procesów

poznawczych. Przedstawia także założenia przyjęte w pracy nad rozwojem rozumienia przekazów

językowych u tych dzieci.

mgr Marek Święs

Znaczenie terapii logopedycznej i neurologopedycznej w wybranych formach aktywizacji

społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji

Celem referatu jest zaakcentowanie faktu, że w obrębie społeczeństwa funkcjonującego

w sferze kultury informacyjnej i powszechnej swobodnej komunikacji jest miejsce dla tych jej

członków, którzy posiadają kompetencje językową. Zaburzenia w sferze językowej implikują

upośledzenie człowieka z uwagi na brak możliwości rozszerzania swojej wiedzy i umiejętności,

ale również uniemożliwiają przekazywanie innym jednostkom informacji na temat swojego stanu

i potrzeb. Zdolność porozumiewania się za pośrednictwem języka przynależy tylko człowiekowi

i silnie warunkuje jego uczestnictwo w życiu społecznym. Brak tej umiejętności i kompetencji zmusza

do życia na jego obrzeżach lub w wielu wypadkach wypycha poza nawias życia społecznego. Jeżeli

hasła aktywizacji społecznej i zawodowej nie mają pozostać pustymi sloganami lub działaniami





wyłącznie pozornymi, musi wzrosnąć aktywność i rola logopedów i neurologopedów w zakresie

wyposażania w kompetencje komunikacyjne osoby wykazującej zaburzenia w tym zakresie.

W treści wystąpienia zostanie zaprezentowane stanowisko mówiące o konieczności włączenia

się logopedów i neurologopedów poprzez interdyscyplinarne działania w aktywizację społeczną

realizowaną m.in. przez organizacje pozarządowe, ŚDS, świetlice, kluby, WTZ jako niezbędnego

warunku skutecznych starań prowadzących do uzyskania solidnego fundamentu będącego punktem

wyjścia do aktywizacji zawodowej. Przy założeniu zdobycia niezbędnych kompetencji

komunikacyjnych, m.in. poprzez terapię prowadzoną metodą Dyna-Lingua M.S., można uniknąć

uzależnienia się podopiecznych od instytucjonalnego wsparcia poprzez podjęcie dalszych działań

realizowanych przez zastosowanie aktywizacji zawodowej za pośrednictwem ZAZ, Trenera pracy lub

spółdzielni socjalnej otwierając drogę uczestnictwa w rynku pracy.

W trakcie krótkiej prezentacji chciałbym również zaprezentować szkic działalności

ww. placówek i wspomnieć o konieczności włączania logopedów w uczestnictwo w programach

środowiskowych takich jak PAL, których celem jest oddziaływanie na przebudowanie mentalne

szerokiego spektrum przedstawicieli życia społecznego, tj. pracodawców, środowisk opiniotwórczych

i zwykłych mieszkańców, tak aby umożliwić przełamywanie negatywnych stereotypów

utrudniających włączanie się w nurt życia społecznego i zawodowego osób z zaburzeniami

komunikacyjnymi.

Moje wystąpienie chciałbym zakończyć zasygnalizowaniem możliwości podejmowania

wspólnej działalności wielu jednostek i osób w ramach partnerstwa – jednostek sektora finansów

publicznych, sektora finansów publicznych i podmiotów takich jak organizacje pozarządowe

oraz jednostek będących organizacjami pozarządowymi.

prof. dr hab. Zbigniew Tarkowski

Dysfunkcja mowy – objaw, zaburzenie, niepełnosprawność czy choroba?

Nie rozstrzygnięto dotąd, jaka jest istota dysfunkcji mowy. Najczęściej traktuje się ją jako

objaw lub zaburzenie, rzadziej jako niepełnosprawność umysłową, a najrzadziej jako chorobę. Jaki jest

status dysfunkcji mowy? Czy rzutuje na pozycję zawodową i społeczną logopedy i neurologopedy?

prof. dr hab. Zbigniew Tarkowski, dr Jolanta Góral-Półrola, mgr Agnieszka Okrasińska

Zaburzenia mowy jako bariera komunikacyjna

Dotychczas opisane zostały różne psychologiczne bariery (przeszkody) w komunikacji

słownej takie jak krytykowanie, grożenie, manipulowanie, nadmierne uwagi czy radzenie.

Nie zwrócono baczniejszej uwagi na zaburzenia mowy jako bariery w porozumiewaniu się. Być może

dlatego, że koncentrowano się na samym zaburzeniu, a nie na jego odbiorze, na problemach mówcy,

a nie odbiorcy. Podjęliśmy więc badania dotyczące społecznego kontekstu zaburzeń mowy

ujmowanych jako bariery komunikacyjne. Celem naszych badań było ustalenie, czy i w jakim stopniu

różne zaburzenia mowy wpływają na odbiór wypowiedzi. Przeprowadziliśmy więc eksperyment,

w którym odtwarzano teksty pochodzące od osób afatycznych, dyzartrycznych, upośledzonych

umysłowo, jąkających się, dyslalicznych i za pomocą specjalnej skali badano ich odbiór. W badaniach





uczestniczyli studenci logopedii oraz innych kierunków. Odbiór ten był oceniany na poziomie

poznawczym i emocjonalnym. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że różne zaburzenia mowy

w niejednakowym stopniu utrudniają odbiór wypowiedzi.

mgr Ewa Winnicka

Karmienie alternatywne – utrata umiejętności czy szansa na lepszą funkcję?

Karmienie alternatywne, czyli podaż pokarmu za pośrednictwem gastrostomii lub sondy

zakładanej doustnie czy donosowo, jest zagadnieniem obecnym w pracy terapeutycznej logopedy

zajmującego się zaburzeniami karmienia i połykania. Z perspektywy pacjenta i jego rodziny decyzja

o wdrożeniu karmienia alternatywnego może być odraczana z uwagi na troskę o utratę funkcji i ryzyko

złego postrzegania tego problemu przez najbliższe otoczenie.

Cel: Pokazanie korzystnych efektów wynikających z zastosowania karmienia alternatywnego.

Metoda: Podczas wystąpienia zostaną zaprezentowane i omówione trzy przypadki kliniczne,

w których wykorzystano karmienie alternatywne lub modyfikację sposobu karmienia jako element

procesu terapeutycznego prowadzonego m.in. przez logopedę. Zaprezentowany zostanie przypadek

niemowlęcia z niedożywieniem odmawiającego przyjmowania pokarmów, niemowlęcia

z nawracającymi zapaleniami płuc w wyniku aspiracji pokarmu do dróg oddechowych oraz

kilkuletniej dziewczynki z mózgowym porażeniem dziecięcym.

Wyniki: Doświadczenia pracy Zespołu Zaburzeń Karmienia w Centrum Zdrowia Dziecka

pokazują, że karmienie alternatywne oraz modyfikacje sposobu karmienia są często jedyną szansą

na właściwe odżywienie pacjenta, zabezpieczenie go przed pojawieniem się kolejnych problemów

zdrowotnych oraz poprawę jakości życia samego pacjenta, jak i jego opiekunów. Wdrożenie takiego

sposobu karmienia nie oznacza utraty funkcji, często jest elementem, który pomaga w procesie terapii

logopedycznej.

Wnioski: Logopeda powinien być osobą, która wspiera proces decyzyjny i zajmuje się terapią

funkcji połykania również po wdrożeniu karmienia alternatywnego.

mgr Izabela Witkowska

Rola czytania i pisania w komunikacji osób z zaburzeniami mowy w terapii metodą Dyna-

Lingua M.S.

Referat jest wycinkiem pracy doktorskiej „Czytanie i pisanie w terapii zaburzeń mowy

prowadzonej metodą Dyna-Lingua M.S.” przygotowywanej pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty

Młynarskiej.

Przedstawiony materiał będzie dotyczył roli czytania i pisania w rozwoju kompetencji

językowej i komunikacyjnej u osób niepełnosprawnych intelektualnie, u których stwierdza się

zaburzenia mowy. Omówione zostaną zagadnienia związane z zastosowaniem czytania globalnego

czy pisania po śladzie oraz technik terapeutycznych obecnych w metodzie Dyna-Lingua M.S.

Czytanie i pisanie będzie przedstawione jako wsparcie dla kształtowania prawidłowej mowy

i rozumienia przekazu werbalnego. Podkreślona zostanie rola zastosowanych technik takich jak

rytmogesty czy kreacje ruchowe oraz metoda klockowa czy technika kroków.





Przedstawione badania będą potwierdzone wynikami liczbowymi obrazującymi przyrost

umiejętności komunikacyjnych u osób z zaburzeniami mowy, u których stosowano ww. działania

przy udziale czytania i pisania.

Czytanie i pisanie obok wątku mentalistycznego wyznacza nowy kierunek rozwoju metody

Dyna-Lingua M.S.

dr Ewa Wolańska

Zaburzenia funkcji językowych w chorobach i zespołach otępiennych. Rola i cele logopedii

wieku podeszłego

W pierwszej części referatu przedstawiony zostanie obraz kliniczny wybranych chorób

i zespołów otępiennych ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń językowych. Omówiona zostanie

specyfika zaburzeń mowy, czytania i pisania w przebiegu choroby Alzheimera, otępieniu w przebiegu

choroby Parkinsona, otępieniu z ciałami Lewy’ego, otępieniu czołowo-skroniowym, chorobie Picka,

chorobie Huntingtona, afazji pierwotnej postępującej, postępującym porażeniu nadjądrowym,

zwyrodnieniu korowo-podstawnym. Ukazane zostaną objawy wspólne dla wielu chorób otępiennych

(jak np. anomia) oraz specyficzne deficyty istotne w diagnostyce różnicowej. W drugiej części referatu

przedstawione zostaną wyzwania, przed jakimi – w obliczu starzejącego się społeczeństwa – stanie

wkrótce logopedia wieku podeszłego, zwana gerontologopedią. Już obecnie z powodu otępienia cierpi

w Polsce ok. 400 tys. osób, w tym u około 250 tys. z nich zdiagnozowano chorobę Alzheimera.

Tymczasem szacuje się, że do 2020 r. choroba ta stanie się udziałem około 1 mln Polaków. Nikt dziś

nie wątpi, że terapia logopedyczna w chorobach i zespołach otępiennych ma sens. Mimo niewątpliwie

trudnej sytuacji terapeutycznej – wynikającej z niepomyślnych rokowań, częstego braku motywacji

u chorego itp. – należy podejmować działania terapeutyczne nastawione na szeroko rozumianą

aktywizację komunikacyjną pacjenta. Zwiększają one bowiem jego szanse na utrzymanie sprawności

językowej i poznawczej na jak najwyższym poziomie przez jak najdłuższy czas.

mgr Joanna Zielińska

Terapia afazji motoryczno-sensorycznej metodą Dyna-Lingua M.S. – studium przypadku

W referacie zostanie przedstawiona terapia Agnieszki Z. – kobiety cierpiącej na afazję

mieszaną, charakteryzującą się przewagą objawów motorycznych i lekkim defektem sensorycznym.

Materiały zebrane w latach 2011 i 2012 zostaną zestawione z materiałem zebranym wiosną 2014

roku.

Warsztaty:

mgr Jacek Asperski

Autorska metoda terapii rotacyzmu i pararotacyzmu

Jest to metoda oparta na przekształceniach fonetycznych, a więc bez mechanicznej ingerencji

w narządy wykonawczego aparatu mowy. Wywoływanie i usprawnianie w mowie głoski [r] stosuję





z pełnym powodzeniem od ponad 20 lat wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych (prawnicy, księża,

studenci).

Pełną automatyzację i stabilizację w mowie osiągam już po 6-8 spotkaniach. Warunkiem

powodzenia jest norma intelektualna pacjenta, w miarę sprawna motoryka języka oraz brak istotnych

anatomicznych zmian w obrębie artykulatorów, głównie języka, np. ankyloglosja, makroglosja.

Podczas zajęć warsztatowych przewiduję praktyczne ćwiczenia wśród słuchaczy

oraz prezentację filmów z pracy z pacjentem.

dr Mieczysław Chęciek

Dysfluencje mowy (w tym jąkanie) – różne podejścia terapeutyczne

Autor w swoim warsztacie zaprezentuje różnorodne rodzaje zaburzeń płynności mówienia

(tzw. dysfluencji mowy) ze szczególnym podkreśleniem najczęstszego i najtrudniejszego

do skorygowania zaburzenia, jakim jest jąkanie się. Omówi konkretne przypadki dzieci z rozwojową

niepłynnością mówienia, jąkaniem wczesnodziecięcym (pierwotnym), dzieci starszych, młodzieży

i dorosłych z objawami jąkania chronicznego (wtórnego). Przedstawi także coraz częstsze przypadki

osób z mową bezładną (giełkotem), a także nagminnie rozwijający się we współczesnym świecie

problem zwykłej niepłynności mówienia z symptomami giełkotu i tachylalii. Zaprezentowany materiał

będzie wzbogacony interesującymi nagraniami pacjentów zarejestrowanych na płytach DVD podczas

pracy diagnostyczno-terapeutycznej prowadzonej w warunkach gabinetu, jak i w warunkach

turnusowych. Autor zwróci szczególną uwagę na wspomagającą rolę rodziny w procesie

terapeutycznym oraz podkreśli i omówi praktyczne wykorzystanie całej gamy odpowiednich technik

i narzędzi terapeutycznych (także autorskich) stosowanych w swojej wieloletniej praktyce,

co przynosiło i przynosi płynne komunikowanie się z rozmówcą.

mgr Anastazja Drath

Wybrane techniki metody Dyna-Lingua M. S w sesjach stymulujących mowę oraz myślenie

Bajka psychostymulacyjna dobrze sprawdza się jako podłoże dla działań zarówno

na etapie nominacji, jak i tam, gdzie chodzi o rozwój struktury zdania czy rozwój już bardziej

zaawansowanych form wypowiedzi słownych. Poprzez bajkę skonstruowaną i opowiadaną

zgodnie z założeniami metody Dyna-Lingua M.S. dziecko powoli uczy się myślenia, język

bowiem jest traktowany w tej metodzie jako narzędzie programowania i kontroli tej złożonej

czynności przetwarzania informacji, jaką jest myślenie.

Na swoich zajęciach pragnę pokazać, jak w praktyce można korzystać z możliwości,

które daje bajka psychostymulacyjna.






Uruchamianie wyobraźni u dzieci z dysfunkcją OUN poprzez „zabawę poznawczą” metodą

Dyna-Lingua M.S.

Pierwsza część warsztatu (ok. 30 minut) będzie poświęcona na omówienie roli wyobraźni

w rozwijaniu komunikacji językowej, teorii umysłu i myślenia. Zdefiniowane zostanie pojęcie

„zabawy poznawczej” oraz założenia metody Dyna-Lingua M.S.

Druga, dłuższa część warsztatu będzie poświęcona na prezentację ćwiczeń z zakresu

wyobraźni z wykorzystaniem autorskich pomocy. Będą prezentowane scenariusze zajęć grupowych

z podziałem na grupy wiekowe: małe dzieci, starsze dzieci, młodzież młodsza, młodzież starsza

i dorośli. Będą omówione zasady prowadzenia „zabawy poznawczej” ze szczególnym

uwzględnieniem wieloznaczności i symbolizacji. Zaprezentowany będzie zestaw tematów zabaw

na rok kalendarzowy.

lek. stomatolog Monika Ośko

Wykorzystanie nowych regulatorów funkcji mfs w pracy logopedy

Omówienie zasad pracy z systemem MFS, prezentacja przypadków.

mgr Izabela Witkowska

Czytanie i pisanie w metodzie Dyna-Lingua M.S. a rozwój komunikacji językowej osób

z zaburzeniami tej funkcji

Uczestnicy warsztatu będą mogli aktywnie uczestniczyć w ćwiczeniach rozwijających

kompetencje terapeutyczne związane z zastosowaniem czytania i pisania oraz technik takich jak

np. kreacje ruchowe w terapii osób z zaburzeniami mowy.

Warsztat jest praktyczną formą prezentacji przeprowadzonych badań nad rolą czytania

i pisania w rozwoju kompetencji językowej i komunikacyjnej u osób niepełnosprawnych

intelektualnie.

Po krótkim wstępie teoretycznym uczestnicy będą pracować w małych grupach, aby poznać

wprowadzane metody pracy. Przewidziany jest także materiał filmowy, ilustrujący przebieg terapii

z wykorzystaniem wspomnianych technik terapeutycznych.

mgr Alicja Mazur – Łyszczarz mgr Kinga Turek

Metody i programy terapeutyczne stosowane w Ośrodku Wczesnego Wspomagania Rozwoju

Dziecka w Myślenicach

Na wstępie naszego referatu chcemy przedstawić Państwu krótką historię działalności

oddziałów Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka w Ośrodku Rehabilitacyjno – Edukacyjno –

Wychowawczym w Myślenicach. Na przygotowanych slajdach pokażemy początki działalności

Ośrodka, powstanie oddziałów Wczesnego Wspomagania Rozwoju. Zaprezentujemy dane

statystyczne dotyczące ilości dzieci objętych pomocą specjalistyczną, rodzaje proponowanych zajęć,

terapii oraz przedstawimy specjalistów, pracujących w ramach Wczesnego Wspomagania.





Kolejnym punktem naszego wystąpienia będzie omówienie metod i programów terapeutycznych,

stosowanych w Ośrodku. Na wstępie przedstawimy sposób diagnozowania dzieci w oparciu między

innymi o:

diagnozę rozwojową

test S.O.N.

inne testy logopedyczne.

Następnie krótko omówimy metody stosowane w ramach Wczesnego Wspomagania, równocześnie

pokazując zdjęcia dzieci pracujących daną metodą. Wśród nich będą:

sposoby stymulacji i rozwoju komunikacji werbalnej:

- ćwiczenia zwieracza podniebienno – gardłowego i podniebienia miękkiego; ćwiczenia

narządów artykulacyjnych (warg, języka); ćwiczenia oddechowe; zabawy dźwiękami –

onomatopeje; terapia karmienia; masaże; baraszkowanie; zabawy paluszkowe

- ćwiczenia emisyjne; Programowanie języka; Dziennik wydarzeń, zabawy słowne

sposoby wspomagające rozwój poznawczy:

- ćwiczenia spostrzegania słuchowego; ćwiczenia spostrzegania wzrokowego; ćwiczenia

pamięci; ćwiczenia myślenia; stymulacja funkcji motorycznych

sposoby rozwoju umiejętności czytania sylabami:

- 18 struktur wyrazowych; metoda Dobrego Startu; metoda symultaniczno – sekwencyjna;

czytanie programowane Sedivy

sposoby rozwoju umiejętności pisania:

- ćwiczenia grafomotoryczne

alternatywne sposoby komunikacji:

- PCS; piktogramy; naturalne gesty; stymulacja polisensoryczna; Knill; Sherborn

inne:

- Sala Doświadczeń Świata; Integracja Sensoryczna; Hipoterapia; Dogoterapia; Biofeedback

W naszym wystąpieniu chcemy skoncentrować się na przedstawieniu Państwu elementów Metody

Krakowskiej, którą wykorzystujemy na zajęciach logopedycznych. Należą do niej:

Komunikacja ułatwiona (Gesty wizualizacyjne);

Programowanie języka;

Dziennik wydarzeń;

Symultaniczno - Sekwencyjna Nauka Czytania;

Terapia funkcji wzrokowych;

Stymulacja Funkcji motorycznych;

Wybór dominującej ręki;

Stymulacja lewej półkuli mózgu;

Stymulacja pamięci;

Ćwiczenia kategoryzacji;

Kształtowanie myślenia przyczynowo-skutkowego;





Logoterapia (rozmowy z rodzicami, wyjaśnienie zasad terapii, przekazanie programu

i umożliwienie Rodzicom oglądania prowadzonych zajęć z dzieckiem).

Na koniec chcemy pokazać Państwu kilka krótkich filmów z udziałem naszych dzieci, podczas

terapii logopedycznej, w ramach zajęć Wczesnego Wspomagania Rozwoju. Początków terapii jak i jej

efektów końcowych.

Plakaty:

mgr Ewa Hartman

Realizacja metody Dyna-Lingua M.S. we Wrocławskim Centrum Psychostymulacji

mgr Justyna Kulawiak

Terapia mowy czynnej osób z afazją metodą Dyna-Lingua M.S. - studium przypadku

mgr Monika Młynarska

Realizacja programu wychowania przedszkolnego metodą Dyna-Lingua M.S. w Pracowni

Opiekuńczo-Rozwojowo-Terapeutycznej (PORT) we Wrocławiu

mgr Maciej Młynarski

Rola turnusów rehabilitacyjnych w rozwijaniu relacji interpersonalnych u osób z autyzmem,

zespołem Downa i upośledzeniem umysłowym

mgr Natalia Orłowska

Komunikacja niewerbalna u osób z afazją uczęszczających na terapię mowy oraz myślenia

metodą Dyna-Lingua M.S.

prof. dr hab. Ewa Pisula, Linda Grześkiewicz-Strumidło, Rafał Kawa, Magdalena Strząska,

Monika Pudło

Płynność słowna u dziewcząt i chłopców w normie intelektualnej z zaburzeniami ze spektrum

autyzmu

prof. dr hab. Ewa Pisula, Monika Słowińska, Rafał Kawa, Magdalena Strząska, Monika Pudło

Zdolności językowe i komunikacyjne u dziewcząt i chłopców w normie intelektualnej

z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

mgr Marek Święs

Rekonstrukcja mowy u osób z zaburzeniami afatycznymi przy zastosowaniu metody Dyna-

Lingua M.S. i jej znaczenie dla procesu aktywizacji społecznej

mgr Anna Urbanowicz-Francis

Psycholingwistyczne aspekty dwujęzyczności w rozwoju małego dziecka

mgr Ewa Winnicka

Użyteczność wideofluoroskopowej oceny połykania w diagnostyce i określeniu wskazań

terapeutycznych u dzieci z zaburzeniami neurologicznymi i dysfagią

Documents

IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna · w wąskim zakresie odnoszącym się do taksonomii zaburzeń typowych dla upośledzenia umysłowego i autyzmu. Określa, które cechy