IX DIE HOOGGEREGSHOF VAX 5fID-AFRIKA

TRAXSVAAL5E PROVIXSIALE AFDELING

l U O5AAKN0MMER: CC * S 2 / * DEL>US

19HD-C4-23

DIE STAAT t e e n : PATRICK MABITA BALEK.V EX 21

AXDER

VOOR: SY EDELE REGTER VAX DI-JKHOR5T

A55ES5ORE: >D-'R. V . F . KRUGEL

PROF. V . A . JOCBERT

X.VMEX5 DIE 5TAAT:

XA.MZN5 DIE VERDEDIGIXG

TOLK

XD\ .ADV.

ADV.

ADW

ADV.

ADV.

ADV.

ADV.

>rxR.

pp

V

A

G

K

Z

G

B

.3. JACOBS

. FICK

. HAXEKOM '

. CEA5KAL3ON

. BI2OS

. II?

.M. YACOOB

.J. >URCt"5

.i.X. 5KOS.AXA

KLAGTE: (5IEX .AKTE VAN BESKVLDIGIXG i

PLEIT : AL DIE BESKULDIGDES: 0N5KITDIG

K0NTR.AKTE.UK5: LL'BBE OPNA.ME5

VOLOIE

- 37O-«4 ,

HO? KZRVAT Or 23 A Prill 19£c.

A2TORI3S ALrSRTJS 5P.IT3S. v.o.e.

HO? : Is al die beskuldigdes hier?

KKR. JACOBS : Sover ek veet. 5k verstaan daar gaan lateraar.

reelings getref word dat beskuldigde nr. 20 aoontlik die ho;

sal Doet verlaat.

HO? : Ons sal daarmee handel vanneer dit voorKon-.

Ql'DSRYP-ASINO 251?. Kr?.. JACOBS(?ervclg) : Knr. Bruyns, u he*

gister by die getuienis gekon vaar u gegaan het na die raads-

lid Dhlas-ini se huis toe. U het getuig u het "n groot (II)

senigte, ongeveer "r* duisend cense buitekant die huis saangedr;-

gekry. — Dit is korrek.

Tervyl u hulle so genader het, vat was die ner.se besig cr

te doer.? — Hulle was aggressief, luidrugtig, hulle het geskreeu,

set gebalde voiste in die lug gevys en hulle het die polisie-

voertuig gestom en met klippe gegooi toe ons hulle genader

Was die voertuig getrez gevees? — ITee, op daardie st&diur

was hy nie getref gevees nie. Ons was nog n afstand var. hulle

ai gevees. (2:)

Wat het u toe gedoen? — Ons het veer eer.s met traangas-

rook, rucberpatrone en donshael op die skare ge\~a-jLr.

Wat gebeur toe? — Daar vas speeds *r. aanval gevees van

die Swartes ongeveer vyf minute wat- dit "r. aanhoudende aanval

op ons konvooi was vaar ons deurent3rd opgetree het, waarop

die skare toe uiteen gespat het.

Zon u enige spesiale kleredrag oz iets daar oprerk? —

I;ie AZAPO en "JD? T-hecpie vas veer proiLinent gevees tussen

die skare.

Op hlerdie stadius wat u die sense genader het, kon u(~C*

enige leierfigure daar identifiseer of nie? — Bit is korrek

... / ons

one ion "r. leierfiguur identifiseer in die vom van *n Svarti ar.

geklee in "n UD7 hespie met "n asblikdeksel vat plus-i inus tier:

tree voor die skare beveeg het. Ky het met handgebare in or.s

rioting beduie, kort-kort osgedraai na die groep en die groer

gelei in die rigting van die polisievoertuie.

Toe die klocp nou uitrnekaar gespat het daarso nadat u

opgetree het, kon u vorder tot by die huis? — Eorrek. Ons icn

tee vorder tot by die huis.

Wat het gebeur? — By die huis het ons "r. voertuig aange-

tref voor die huis aan die pad se kant vat gebrand het. (1C;

Cr.s het oo> die lyk van c^rir. Dhlanini op die grend aangetre:.

Dit vas d- idelik dat by aan die brand gesteel: was. Van sy

klere vas van sv li^^aas afpebrand gewees en die Ivk het

basies geszeul.

*3n die huis self? — Die huis self vas ook aan die brand

gevees.

Vat het die groep toe daar gedoen? — Tervri ons z-y die

vc-nln.g was het die groep veer hergroepeer en ons veer aangev=l

tervyl ons fcy die wening was.

Waar het hulle hergroepeer? — Vrit is onbekend aan my (2C)

r hull

keer opgenerk het, vas veer in die pad gevees plus-itinus IOC

^eter vanaf die pur.t vaar ons vas.

Hn nadat hulle hergroepeer het, wat het hulle gedoen?

— Hulle het ons veer eens bestorm en met klippe gegooi, slag-

srre'uke geskreeu en met gebalde vuiste in die lug.

En die leiersfiguur wat u voorheen van gepra&t het, het

u hon veer opgemerk? — Kjr was weer prominent voor die skare

gevees op daardie stadiua.

Wat "gebeur toe? — 0ns het veer eens opgetree set traan--.;C)

rook, rubberpatrone en donshael.

. . . / Is

vaar hulle gehergroepeer het, niaar vaar ons hulle die eerste

E21c.O2 - 3c-£.r - r KITE'S

In hierdie tvee aar.valie, kon u sien of er.igier.anc getre:

vord? — Van die skare, nee. Ek kon nie sien of daar enigiezand

van die skare getref vord nie. Ikseif is deur to klip getref

tydens die aanval.

Vaar is u getref? — Ek is or iry linkerknie getref.

In het u to besering opgedoen daar? — Dit is reg, to gering*

besering.

Vat gebeur toe u nou veer op hulle gevuur het? — Die

skare vas veer eens uiteen gedryf.

Vat het toe gebeur? — Die ondersoekspan het or die (1",

toneel opgedaag, vaarop ek met my voertuig veer vocrtgegaar.

het net patrol l ie .

Het van die ander mer.se agtergebly? — Lit is korrek.

Van die ander cense het agtergebly by die voning.

In vaarheen het u toe beveeg? — Ik het steeds vocrtgeg^ar.

met patrollies te Sharpeville

In in u patrol l ie , vat vas u ondervinding oiutrent die

paaie gevees? — .-.lie paaie vas ontoeganklik gevees deur die

versperrings scos reeds vroee"r genoez. Sporadiese klirgooi

en aanval op polisievoertuie het steeds voortgeduur. " (ZC;

In toe , vat gebeur toe? — Ons het telker.s or genoende

vyse en met genoemde vuurvapens die groepies skare ui teen

gedryf en die aar.valle or die pol is ievoertuie afgeveer.

Het u op- een of ander stadium toe u i t die gebied beveeg?

— Cns het opdrag ontvang 02: van Sharpeville na Sebckeng te

beveeg.

HO?: Vanneer vas d i t ? — Dit vas OIL en by udddernag gevees.

24hOC? - - Os en by 24hOC.

K1TP.. JACOBS : . Het u toe vertrek na Sebckeng toe? — Dit i s

korrek, ons het ver t rek na Setokeng toe . (;C*

In daar? — Het ens aankoms t e Sebckeng het ens dieselfde

. . . / onstandighede

onstandighede aangetref, vat ons aangetref het in Bophelong

scvel as in SharpeviHe. Alle paaie is or.tceganklik gezaak

ret padversperrings soos genoen:.

Vat se versperrings het u hier aangetref? — Ivotorbande

in die paaie vat gebrand het, voertuie vat aan die brand

gesteek vas en vat in die pad osgekeer vas er. gerruik was

as cbstruksies, klirpe, groot rotse, asblikke vat ocgekeer

is en in die pad gegooi i s .

AS3Z3SOK (?O?.. JOVrZKI-) : Weet u vatter voertuie dit is vat

daar in die strate gebrand is? Is dit V; notcris vat vocr-'lO,

gekeer is set die voertuig0 — Zk glo dit is van die ner.se

vat beveeg het in die Svartvoongebied. Lit vas vel privaat

vcertuie en nie polisievoertuie.

MI?.. JACOBS : Zn het die voertuie vir u voorgekon as ou vrakke

of lopende voertuie? — Dit vas lopende voertuie volgens die

voorkoms.

Het u net daar gepatrolleer of het u na "r. spesifieke

plek toe gegaan? — Ons het gepatroileer en net tye het ens

opdragte gekry on na spesifieke plekke toe te beveeg vaar "r.

grcepvorming vas en vaar plekke geplunder sou vcrd, U^)

In die proses vat u d&ar gepatroileer het, vas u op enige

stadiuris nog veer aangeval? — ilorrek. Die aar.val op die

pdisievoertuie het deurer-tyd voorgekor en dit net deurent"d

so gebly vat ons aar.geval is deur groepies skares.

Die sense vat u aangeval het, kon u onder hulle enige

spesifieke kleredrag opcerk? — Weer eens vas die 11? en

A-A?O T-heipie prominent oncer die skare gevrees. Dan het ek

ock vir die eerste keer Svartes gevind met COSAS T-hempies.

Het u ook, tervyl u daar gepatroileer het, noes u deurgaan

na Zvaton toe? — Ji t is korrek. Ons het na Zvaton ook (;C)

beveeg. Evaton grens aan Sebokeng en in die patrollies net

. . . /ens

ons na Svaton toe ook beveeg.

Vat was u ondervinding in Svaton gevees?

HC7 : In dieseifde proses tervyl u patrolleer? — Dieselfde

proses.

V het nie eers Sebokeng afgehandel en toe na Eva ton toe

gegaan nie? — Nee, die twee voonbuurtes is langs itekaar.

Jy ry van die een reg in die ar.cer een in en as gevolg daarvan

Let ons beide tersel^dertyd gedek.

!•".• JACOBS : Vat het u in 2vaton gevind? — Dieseifce padver-

srerrings or dieselfde vyse, asrli>de>sels, ciotorbar.de wat (1C)

brand, voertuie "wat brand en rotse en enige deriibare artikel

vat *r. radversperring kon vees vas in die paaie s=ngebring

gevees.

Het u op n stadiT-LE die voertuie waarcee - vas dit net

u voertuig of vas daar nog "n ander voertuig vat saar; set u

beveeg het? — Daar vas nog *n ander voertuig gevees vat voor

ny beveeg het, Ek het agter die tetrokiie voertuig beveeg.

Het daar ie ts gebeur daar in Zvaton? — Ir 1 vat on is or.H

sroradies aangeval deur groeries net klirpe en or "r. spesifie>e

plei: het ek opge^erk cat fc Swartz an . . . (Mnr. Jacobs, kom (2C-)

tussenbei)

Vaar vas dit gevees? — Lit vas in Ada is Hoad, Zvaton,

net "n brandende bottel , wat ek kon identi^iseer rcsitief as

V, petrolboG uit *n groep skare gestorn: het, hy het op die voer-

tuig voor my vat bestuur was deur ad judant-ofiisier Coetzee

afgestorm, by het die petrolbor na die voertuig geslinger,

vaaror die petrolboi: die voertuig agter teen die bai: getref

het.

Vat se voertuig vas dit? — l i t vas "n xandrover gevees.

Agter by die kar? — Agter teen die bakverk by die (;C)

agterdeur. Ik het uitgespring net ny Kl en r. skoot or die

. . . / nan

car. gevuur. Z> net hon getref en hy het geval, hy het opgestrin*

er. gestronpel in die rigting van die skare.

Eon jy die can veer kry daarna? — Ons kor. hen nie veer

opspoor daarna nie.

Is hy verwyder deur die skare" — r.y is verwyder deur die

skare.

Toe die petrolbos die landrover getref het, het dit ont-

plof? — Dit het ontplof, caar dit het nie die geveaste uit-

verking gehad nie. Lit het slegs\erfverk or die vcertuig

beskadig met die brand. Daar was slegs "n swart kol gewees (1C)

er. hy het vanself uitgevoed.

Hierdie man wat die petrolbon gegooi het, was daar enig-

iets op^erklik of hoe was hy geklee? — Hy was geklee in "n wit

herp, die kleur van die broek kan ek nie ontr.ou nie.

Daarvandaan a? wat het toe gebeur? — Or.s het ons patrcl-

lies voortgesit op dieselfde wyse as reeds geseld. Aanvalle

het steeds voortgeduur op die voertuie. C-ed'orer.de die patrcl-

lies het ons by winkelsentruns verb" beweeg vat gecrand het

en winkelsentruiLs wat besig was om te brand.

HO?: Is dit nou in Svaton of in Seboker.g1? — Dit is nog ill)

steeds in Zvaton.

IC3. JACOBS : V- het ges@ sporadiese aanvalle was op die polisie

geloods. — Dit is korrek.

Was hierdie aanvalle deur enkelinge of groepe gewees? —

Dit was groepe gevees.

As hulle die aanvalle op u geloods het, ken u die leiers

daarsc identifiseer of was dit sooner net b grcepoptrede? —

Dit was *n groepoptrede gevees in die rneeste van die gevalle.

Later in Evaton, het u rook opgemerk? — lit is korrek.

Dit was by "n wir-kelsentruE gevees. Ons het r.a die ligging (JC;

van die rook beweeg.

... / Is

EZ16.10 - ;-629 - rHW::s

Is dit nog in Bvaton? — Dit is steeds in Svaton.

Kan u s§ hoe laat ait ongeveer was? — Die tyd vas OE e-

by 17hCO die middag.

Wat het u daar aangetref? — Ik het aangetre? cat 'r. vinkel

aan die brand gesteek is. Daar vas "r. groep skare gevees van

plus-ciinus drie- tot vierhonderd by die viriel gevees.

Vat het daar gebeur? — Terwyl ons nader beveeg het na

die skare toe, is ons veer eens aangeval met klippe. Die

VI? T-hespies, C03AS en AIAPC vas ook p^oninent by hierdie

groep gevees. •.--

V.Tat deer, u nou toe hulle u aanval? — Ons het die aanval

aigeveer deur veer eens gecr-oik te n=.ak van traanrook, rubber-

patrone en donshael.

Vas ie^and op daardie stadi^on getref daar vat u kon sie^"

— Kie wat ek kon sien nie. Die groep het uitsekaar gespat

vaar ek opgenerk het dat van die mer.se in die vinkel instorr.

HC? : In die branaende vin>el? — Ir. die brandende vinkel.

2C)

gebring by die vinkel, vaarop ek die vinkel ingegaan het en

Swartjeugdiges en vrouens binne-in die vinkel gekry het (2C)

vaar hulle besig vas on die virikel te rlunder.

HC? : Is dit Svart^e'^eQige vrcuens o; vas daar vrcuens en

Svartjeugdiges? — Vrcuens en Svart^eugiiges.

!-"IR. JACOBS : Het u toe van die mense daar gearresteer? —

Zk het van die mense gearresteer terwyl hulle besig vas net

die plundery.

Hoeveel? — Zk kan nie die getal onthou nie.

Ongeveer? — Ongeveer seve tot agt.

3n toe? — Ek het met die gearresteerdes na die voertuig

beveeg en hiille in die voertuig geplaas. (;I)

Het daar iets gebeur nadat u die sense gearresteer het

... / er

K2Io.ll

er. in die voertuig gerlaas het? — Cns is veer deur "n groer

jeugdiges vat van die rigting van die voonhuise or ons afges*err

het aangeval. In hierdie geval was ons aangeval veer eens ret

klippe. Van die Svartes was bevapen net ysterpype, stokke e^

kr.cpkieries.

En toe? — Ek vas genoodsaak on. op daardie punt op te

tree met my Rl geveer en op die skare te vuur.

Vat gebeur toe? — 2k het een man getref vat geval het

vat veer deur die skare vervyder is, vaarop die groep veer

eer.s opgebreek het. (1C)

ir. die een vie u getref het se u is veggeneem? — Hy is

veggeneen deur die skare.

En na dit, vat het gevord van die persone vat u gearres*eer

het? — Ek het hulle verwyder vanai" die toneel vaarop hulle

aangekla is te Sebokeng.

Vaarhe en het u hulle vervyder? — l»a Sebokeng aar>lag-

kantocr vaar hulle aangehou is.

*?a dit, het u veer toe voortgegsan net u patrolliev:erk?

Bit is korrek. Ons het veer eens voortgegaan net patrcllie-

verk in Sebokeng sovel as Evaton. . (2C)

Is die patroon reg de- ir die dag so gevclg? — Lie petrccn

is reg ce'cjr die dag en reg deur die nag tot O:L en by 2Jh3O

vec-rtgesit.

HCF: rlierdie arres var. die persone, het dit plaasgevinc in

Sebokeng? — Dit is korrek.

!•:::?.. JACOBS : Op 4 September 19£4 het u toe ook veer patrollie-

verk gedoen? — Steeds patrolliewerk verrig.

In vatter gebiede? — Sebokeng en Evatcn.

En vas die aar.valle en die patroon van die vorige dag r-~

of neer dieselfde, net dat dit in *r. mincere nate vas? — [:Z]

Dit is korrek.

. . - / H07

1216.12 - 3631 - rR'":3

HC? : Was dit in "n cindere nate?

IC3. JACOBS : In "n aindere nate. — Zorrek. Sk het outtrek

oj die aand van die tde 02 en by 23hOO.

Die ~de en die ode, het u toe ock daar patrollieverk

gedoen? — Bit is korrek.

En die voorvalle, het hulle ook binder gevord totdat u

or.ttrek is? — Dit is korrek. Dit het in h niindere mate vocrt-

geduur tot die betrokke aand vat ek onttrek het.

U het vir die Hoi vertel dat u het sense as leiersfigure

geTder.tifiseer. Kan u net vir ons *n bietiie seer uitbrei (10)

daaror. Hoe het dit gekon dat u hulle kan ider.tifiseer? Vat

vas hulle optrede gevees? — Hulle vas meestal voor in die

groepe gewees. Lit vas duidelik dat hulle die aanvoerwerk

gedoen het en die groepe in ons rigting laat beveeg het de*ur

niddel van handgebare en plek-plek vas hulle die eerste lede

vat klippe gegooi het na die polisievoertuie,

gevapen is en daar "n groep zense u in u voertuig en nede-

polisiebea^rtes aanval en u verplig is on te skiet, soet u

gevoonlik, volgens u orleiding, na die leier of lexers (2C)

skiet oz die grcep uiteen te jaag? — Dit is korrek.

Van die 3ce tct die £de het u self enige persoon net "r.

" ? of AZA?O T-he^r geskiet of nie? — Cp hulle geskiet? Bale

ceslis.

Veet u of enige persoon vat een of ander van hlerdie

T-hespies gedra het gevonc is of nie? — Bk het hoofsaaklik

dcnshael gebruik vat die effek het dat indien jy "n persoon

sou raakskiet hy nie sal neerval of iets in daardie lyn nie.

Hy sal vel beseer vord, inaar hy sal nie ooglopenc val op die

grond nie. {:Q)

Kaar die donshael is iets vat versprei, nie vaar nie? —

£216.17 - ?c;.2 - £SVT:C5

Dit i s korrek.

2n ait sal die leiers en ook die gevone lede van die

skare tref? — Bit is korrek.

Wat ek vil veet is of u enige persoor. vat daar was en

ceur u 2et skerp ainrunisie geskiet vas so "r. T-hezpie gedra

het of nie? — l"ee, net skerp as^unisie, nie. Ek het slegs

oz tvee geleenthede met skerp an^unisie gevuur en dit vas

tyder.s die petrolboraanval en dit vas te die crandende gebcu

in Adass Hoad vaar ek van die persone gearresteer het nadat

"r. viniel aan die brand gesteek is en ek het spesifiek op "n (1C)

persoon gevuur vat zy leve onnicdellik in gevaar gestel het.

Het een of ander van die tvee persone een van die hezpies

vat u beskr -f het gedra? — Die tvee persone vaarteen ek skert

ar^unisie gebruik het, nee.

Zn wat van die per soon vat u gevra was 02 te ondersoek

ced'ureride die aand van die 2de, het hy "n T-heripie aangehad?

HIT : Jit is die gevs.1 van die nan vat met die rubberkoeEZ.

ceskiet vas? — Bit is korrek.

!••'?.. BIZ OS : Het hv - T-henrie gedra? — Ik kan nie sresifiek

or.thou of die c&n "r. T -hespie aangehac het nie. (2C)

Wei, kan u nie vir ons s§ of hy *i UD? of "r. CCSAS of "n AZAPO

r-henpie aar.geh&d het of nie? — Hy het nie "n UTr T-henpie

aangehad nie.

Vat vas die kleur van sy hezp, as hy een gedra het? —

Zk dink die kleur van die hecp was wit gevees.

Dit vas *n per so on vat u vel ondersoek het? — Dit is kor-

rek.

3n u Eoes seker sy hesp hanteer het oz. hor: deeglik te

kon ondersoek? — Die heisp vas reeds oopgen:aak gevees. Sy

borskas vas in elk geval oop gevees. Zk het dit nie self (;C)

gedoen nie. Dit vas reeds gecoen gev-ees toe ek op die toneel

... / gekoz:

E216.19 - ?6;2 - 5RIT:^

gekoc het.

2n u kan goed onthou dat dit *r. vit hezr vas? — Ek onthou

cat dit *r. vit he-p vas.

ITet so goed soos vat u onthou cat party van die leiers

zy el>e plek vaar u aangeval vas "r. I'D? of V, Al.-JfO T-hesp gedra

het? — Dit is korrek.

U sien, ons het "n beSdigde verklaring van ene Gert Stepha-

nus Svanepoel in die nadoodse ondersoek van Thaba Ruben Twala

vat op 12 September 1?34 gesweer is o£ korrek te wees, waarir.

zzir. Svanepoel die landdros verwittig het dat die persoor. (10)

- rooi hezip aangehad het? — Hk kan r.ie onthou nie.

y.Z-7 : Ja, caar veet ons nou dat hierdie XT.?. Tvala dieselfie

persoon is?

!•".. BIZ OS: Ja, dit is.

HC? : Wei, dit is vat u stel.

icy.. 3I2QS : Ja, ek stel dit, dit is dieselfde persoon.

Ky s€ ook in sy verklaring dat sersant rruyr.s van die

reaksie-eenheid vat daar opgedaag het het n Svartnan ondersoek

en ons neegedeel dat die Swartnan reeds oorlede vas. Dit het

net een keer gebeur? — Dit is korrek. \2C)

Hk vil u vra vanr.eer het u die verklaring vat Ky Geleerae

Vriend gebru\ii: het oz. u getuier.is te lei genaak1: — Ky verkla-

ring is verlede veek en Maandag geneez-.

Verlede veek? — Dit is korrek.

Deur vie?—: Kaptein Keystek.

Waar? — Hier by die ligging van die Landdrcskantore te

Delr-as.

Het kaptein Heystek enige vorige verklaring van u gehad?

— ITee, hy het geen vorige verklarings gehad nie.

Het u ooit voorheen enige verklaring genaak voor ver- v;.C)

lede veek, enige skriftelike verklaring? — Ik het geen

... / skriftelike

skriftelike verklaring gesaak nie.

De-cr vie is u r.a Delias ontbied? — Deur kaptein Heystek.

Zr. net u geveet dat die tvee-en-tvintig beskuldigdes

aar-gekls v;as en cat dit vir daardie rede was dat "r. verklarir.^

ncdig was? — Dit is korrek.

Het u geveet toe u daardie verklariiig genaak het dat ten

iiinste drie van die leiers van *JD7 beskuldigdes vas? — Nee,

ek het nie geveet nie.

Het u geveet dat enige of een van die geskilpur.te in

die sa&k die rol van die UDF - vat die rol van die UD? vas (IC)

gedurende die onluste te Vaal Driehoek? — I'ee.

Het u geveet vaaroor die saak gaan? — Dit is korrek.

Vat het u geveet daarvan? — 5k het geveet dat die saa>

vercand hou met terreurdade gepleeg gedurende die onluste ir.

September 19£4.

Het u nie vocrheen gedink wat die oorsaak van die onluste

in die getied vas of nie? — Zk het bale gedink oor die oor-

saak van die onluste, maar dit vas my persoonlike opinie er.

rening ge\;ees vat ook moontlik nie in verb and gebring kar. vcri

z-et die onluste nie. (2C)

lees u die koerante? — 5aie beslis, ja,

1-u.ister u na die radio? — Ja.

V/il u s§ cat u het nooit gehoor of gelees dat lede van

die I'D? of leiers van die TJDF in'die saak betrokke vas nie?

— Ek het bitter 2Lin berigte in elk geval gelees van die Delias

verhoor.

U sien, ek vil dit aan u stel dat die getuienis van u

en die voorde vat u vir die heel eerste keer vandag gebruik

het, dat die draers van VD? T-heade prominent vas, is getuienis

vat gegee is os teen die beskuldigdes gebruik te vcrd? — (;C}

3aie beslis. Volgens z.y eie oortuiging en opvoeding getuig

/ e>... / -—

SI16.22

ek oor vat ek gesien het. Geen persoon hoegenaaz-d kan vir

~y voorse" vat on te getuig nie.

TJ E^ daar vas ook AZA?O T-hende? — Dit is korrek.

Sal u vir or.s asseblief s§ hoeveel AZA?O T-hende u gesier.

het gedurer.de die tydperk die *2de tot die toe*: — Ek het nie

getel nie. Ek vas besig gewees met optredes. Dit was vir cy

crjioontlik om te tel.

Hoeveel nin of ^eer? — 2k ken- nie nan of seer se hoeveel

nie. Hulle was vel prominent gevees. In so 'n tate dat ek

hulle positief kor. identifiseer tussen die groepe. 3!k het (1C;

r Le getel nie, ek het nie eers die groepe getel nie, ek het

nie insider.te getel nie, ek het glad niks getel tydens die

cnrus nie.

Hoeveel 11»7 T-her=de het u gesien gedurende dieseli*de

periode? — Ek het ook nie getel nie.

Kan u vir ons s6? — Ek kan nie s^ nie. Ek het wel taie

gesier..

Ons vil weet, vanr.eer het u \"ir die heel eerste keer "r.

~SZT hemp gesien ot of na die 2de? — Op die 2de het ek vir

die eerste keer T-he-^ries opgenerk te Bophelong. (2.Z)

S€di_irende die nag? — Gedurende die nag.

Waar? — Te Bophelong tyder.s die voorval vaar ek aangeval

is deur "r. nan, geklee in V. 'CDJ henpie net "r. asblikdeksel vaar

r.i; "r. halve baksteen na my voertuig geslinger het.

Bit vas die eerste een?—Dit vas die eerste een.

Hoeveel ander mense het T-hende aangehad? — In die

daaropvoigende aksies en optredes was hulle tussen elke groepie

= evrees.

S: vil veet toe die per so on die voertuig mr. u aangeval

het, hoeveel ander mense het T-hende aangehad? — Ek het (;C'"

spesifiek ir. die een geval die eer. man dopgehou vat ~^y van

... / voor

voor gestorn het. Daar was vel ander ook, maar dit is die

eerste T-herpie, soos die vraag aan my gestel vas, vat ek

opge^erk het.

Hoeveel sense vas in die geselskap var. die persoor. vat

"r. VI7 T-hecpie aangehad het? — Bit vas 'n groepie gevees, ek

het ook nie getel hoe groot die groepie was nie, volgens cy

skatting in die ongeving van tussen vyftien en tvintig.

Hierdie aan het van voor gestors, terwyl die groerie nie in

sy cirekte ocgeving vas nie.

Ek vil aan u stel dat die Staat in hierdie saak het (IC)

drie ziaar.de na die saak begin het geen getu.ier.is teen die

leiers van die U2F gehad nie en u het nou besluit or. te kon

s£ dat die voorbokke of die leiers van die skare 'CZ7 T-hemce

aar^ehad het?

K13.. JACOBS : E> maak besvaar as dit die "bevering is dat die

Staat vir getuies nou voorgese1 het vat hulle noet ko:n s§.

Die Staat het getuies ge'^ry f ziaar die Staat het nog nooit

vir ierand ges§ vat OD te ko^ s§ nie.

HC? : Is die bevering, mrir. Bizos, dat die Staat die man voc-r-

gese het of is die bevering dat die getuie uit sy eie gedink(2C)

het r.y sal die Staat se sa£k naar "n bietjie aanhelr en toe

die 71? daarby ingesluit het?

l-Zy.. ~zlZCS: Lie tweede asrek.

"r.OT : Dit vord beveer dat u poog os die Staat se saak te

bevorder deur uit u eie die uD? storie uit te dink? — Dit

is " valse bevering. Ek getuig vat ek gesien het en ek era

nie kennis vat die Staat nodig het om hierdie saak basies

in sr guns te beklink nie.

!-"y.. BIZOS : 3-edurende die ses maande na die geceurtenis

J'iet u en u oifisiere geveet dat daar "r. debat vas oor vat (;C''

die oorsaak van die onluste vas? — Daar vas baie bespiegelir^e

... / gevees

gewees. £Ike s&n het sy eie mening gevora ten opsigte var. die

ccrsaak er. die ontstaan van die onluste.

17 sien, ek wil aan u stel dat daar net n paar AZAPO

T-he-de in die hele ongewing verkoop was *voor 2 September Irr-.

£an u enige konnentaar daarop lexer of nie? — Ja, AZ.-.PO

i-he^pies sien ek caagliks baie in die Swartwoongebiede. 2>

teskik nie oor hulle verkoopsyfer of"wrkooppunte nie.

S6 u dat u baie AZAFO T-hen-de gesien het voor 2 Septenier1?

— Voor 2 September was ek nie spesifiek geroeid in Swart-

voor-gebiede nie, caar in Blanker oongebiede . (II;

Het u geen AZ-APO ?-hez.p gesien voor 2 September nie? —

T> het dit gesien.

Waar? — 3y Swartmense wat die T-hen-pies sou gedra het.

Waar? — In die Vaal Driehoek.

In die dorp*? -- In die dorp.

Vanderbijlpark? — Vanderbiilpark onder andere.

U was bewu.s van die T-hende wat de-sr die verskillende

rer.se gedra was. Het u enige van u offisiere ger.acer e^

*r. verklaring hieroor geraak voorheen vir enige doeleindes? —

Vir ^een doeleindes het ek vocrheen 'r. verklaring afgeife nie.'2C)

Is u ooit ges§ dat daar "r: koiirissie aangestel is on: te

rrobeer vasstel wat die rede van die onluste was? — !7ee.

7.07 : Is dit so? As u bedoei die Van der Walt Zon^iisEie, die

Zonmissie is aangestel met die oog cp die skoolbywoning en die

cnderwys. Dit was sy doel.

MIZR. rlZQg : Primer, maar ... (Kof kom tussenbei)

HOJ : ny het sy opdrag gaan uitbrei, naar die doel was die

cr.dervys.

M-T.. 3IZQS : Kaar het u enige kennis gedra van enige onder-

soek? — Idt is korrek, soos Sy Sdele ge-ield het ten opsigte-';C)

van die skole.

... / Ket

Het ten opsigte van die skole? — Dit is korrek.

Hoeveel UDF T-hende sou u s§ u by Eophelong gesien net?

— Ik net dit nie getel nie. Zk kan nie h getal s$ vat ek

gesien het nie.

Sten u saan dat Bophelcng !n klein plek is? — Zy is kleir.

in vergelyking met Sebokeng.

Ik vil dit aan u stel ondat dit *n kle"in geseenskap is

die persoon vat set die UU7 te doene gehad het sal s§ daar

vcE net tvee cense in die hele rophelong wat Ui;? ?-hende ger.ai

het voor die 2de. — Ek het baie beslis ineer as tvee gesien.(lO)

Hoeveel z:eer? — 3k kar. nie se" hoeveel neer nie, maar

caie teslis ^eer as twee.

Hoeveel meer as twee? — Ik het dit nie getel nie, oaar

tvee sou ek baie teslis getel net. Ik net baie beslis neer

as tvee gesien.

Lra u enige kermis van enige van die persone vat dood-

geskiet is of ernstig gevond is vat "r. VD7 of *n AZAPO of "r.

CT-SA5 T-henr gedra het? — Ik het basies nie te doen gehad

ret die ocrledenes nie. By sy voertuig en met EV ortredes vas

e> by gevees. *n Ander persoon se optrede en vocrvalle vas (2C)

ek nie by gevees nie.

Sal u asseblief *r: AZAPC T-he^p beskryf? — v ASAJO

~-he~r is vit net die voord AZ-APO in swart geskryf op die

T-herp.

Is dit al? — Dit is al wat ek kan onthou,

Sn u het baie AZAPO T-hemde gesien?— Kedelik, ja.

rloeveel het u gesien? — Ik het nie getel nie.

Kin of Deer? — Ik kan nie nin of meer 'n getal gee nie.

Ik veet nie die getal nie.

Twee, ~f9 tien, tvintig? — Ik het nie getel nie. (JC)

lit is vir z.y onmoontlik or; te se" hoeveel daar was.

... / Kasr

V Z " £• ~ 1 - ~ t ~ O _ T:C'~*• VCZ-c^l. ~ * jd, «• *•* - • _• J - J ^ . ' > . . 1 ^

Kaar i s u rue ir. staat OE "n eerlike skatting te probeer

gee riie? — *n Skatting glo ek kan nie *r. lOOf; veergawe veergee

indien yy nie getel net nie. Dit sal ook nie eerlik vees

nie .

Was daar ie ts agter or die AZAPC T-heir-p geskryf? — Tyiezs

die optrede het die man rue set sy rug na my gestaan nie, naar

vel van voor. Ek bet die T-hespies van voor geldentifiseer.

K^ar u het vir ons ges§ u het die AZAPG T-he^p in Van-

dercijlpark gesier. vaar sense nie geskiet vas nie. Han u nie

ont^ou hoe die AZAPO T-hesp gelyk het toe u dit by Vander- (1C)

ci;lpark gesien het nie? — I\ee, dit het ek ook van voor gesier.

was dit toevallig toe u die AZAPO T-hende 'in Var.cer-

ri;lpark gesien het dat dit altyd van voor was en nie van

agter nie? — Sit i s korrek. Ek: het toevallig die persoon

net die T-hempie van voor gesien.-

Het u enige T-hecpie gesien vat "n kaart van Suider-Afrika

c: het of nie? — Dit is korrek.

V.'ie se T-hesp is dit? — COSAS T-hesp het ho- or, die

"_~7 T-henp het hon ook op. •

Zn wie nog? — Ii* is al vat ek gesier. het. (2C)

Wat het die "V? T-herp nog voor op? — Die UJ? T-henrie

veer het die sirkel met die betrokke Afrika in . . . (Mnr. rizss

kcr tu.sser.bei}

Afrika? — Suid-A.frika, vaar i groep persone in "n optog

beveeg onder die vaandel van die UDF. Die T-hecpie is geel

zez rooi en swart daarop geskryf.

En vat i s daarop geskryf? — "VD? Unites - Apartheid

Divides".

2n agter or? — Daar is ook opgeskryf. Dit is omgekeerd

van die kleure vat voor gebruik is in die T-hempie. Eo is i:Z)

d i t , indien ek reg onthou, svart en onder is dit roci, tervyl

. . . / d i t

dit veer rooi bo is en svart oncer.

Is daar enigiets agter op geskryf? — 2k kar. r.ie presies

die bevoording onthou vat agter op geskryf is nie. Daar is

vel geskryf agter.

Vat is die kleur van die T-he^p? — Die T-henp is ken-

r:erkend geel.

Met u ooit *Ti vi t UDF T-hesp gesien? — Tee, nie vaarvar.

ek kan onthou nie.

Het u nooit "r* vi t UDF T-henp gesien nie? — Soos ek reeds

ge-eld het nie vat ek kan onthou nie. (1J;

Zan u onthou of daar enlge - enigiets op die A2A?0 T-hezp

is ceh&lve die voord A2A?C? — Nee, ek kan nie onthou nie.

Of er.ige ander kleur as swart en vit? — Zk kan nie onthou

nie.

2n of die le t te rs vat op die T-he^p geskryi is niskien

"r. ander kleur as svart is? — Nee, alles vat ek gesien het vas

in svart geskryf.

Zan u onthou of die voile naar van enige organisasie or

die T-henp geskryi is cf nie? — Tee, ek kan nie onthou nie.

Sal u saa^sten dat dit eienaardig as u soveel van hulle(IO}

gesien het cat u nie kan onthou nie? — ICee, ek sal nie saar-

s:ei dat dit eienaardig is dat ek dit nie kan onthou nie.

l ie rersocn vat die revolver gehad het en vat gearresteer

i s , het hy *n UD? T-hesp aangehad? — Nee.

Het enige van die persone vat gearresteer vas en vat

besig was on: die vinkel te plunder LTD? of A2AP0 of COSAS

T-he-de aangehad het? — Kee.

Ean u enige verduideliking gee van vaaron ons u getuienis

ocr die T-hende kan vergelyk net enige ander getuienis dat

dit clyk dat die raense nie UDF T-hesde aangehad net nie? (;C)

— Zan u net veer die vraag s te l , assefclief.

. . . / ZSR. JACOBS

EZ16.39 - 3^41 - rEVTSS

?CT.. JACOBS : Ek weet nie of die getuie dit kan s§ nie. I-it

is argument wet Ky Geleerde Vrier.d aan hos stel nou.

;•".. 511 OS : Kiskien kan die getuie "n ar.tvoord gee.

HC? : Kaar die getuie noet dares eers die vraag verstaar.

voordat hy *n antvoord kan gee.

!"T.. rlZOS : Ons weet van sense vat deux u of beseer of gearres

teer is en u s6 vir ons dat nie een van hulle het of "n UDF cf

^ A2AP0 of 'r. CCSAS T-heop aangehad nie? — Wat ek gearresteer

het, vat ek beseer het, nee. £k kan nie getuienis gee ten

cpsigte van ander voorvalle ten opsigte van ander instansie = \lC)

nie.

Wat ek aan u stel is, dat as u getuienis in verband net

die leicer.de rol van cense met T-heade korrek is, sou ons

verwag het dat ons u storie net een of ander persoon sou kon

vergelyk.

IC3. JACOBS : Sk het nog nie die getuienis al gekry nie, maar

rolgens njr geheue vas een van die marine net *r. asblikdeksel

cok geklee in "r. T-he^p.

VZ~?.. rlZOS : Is hy gearresteer?

!•:::?.. JACOBS : Hy was "n leier- ~dy was gestel as ^ leier var.'IC)

die r=ense.

HI? : Knr. Bizcs s§ kyk, $y s€ nou wel so, die z:ar_r.e het die

T-herde aangehad, =:&ar daar is nerens vaar ons dit kan onaf-

han>lik kcntrcleer rie. Wat sfi jy daarvan? Verstaan u die

strekking van die vraag? — Kie heeltemal so &ooi nie.

Mnr. Bizos se bewering is u vertel hier van UD? T-hen-de

en van C0SA3 T-hesde, maar nie van die nanne vat :'y raakgeskiet

het of een van die marine vat jy beseer het, het so "n henp

aangehad nie. Ket ander voorde, s^ :nnr. Bi^os, nou kan ons

glad nie kontroleer of vat jy vertel die vaarheid is nie. [JZ)

Vat s& u van daardie stelling? — Wat vir ray kenserker.d vas

- • • / ten

E2l£.4O - 3642 -

ten tye van die optrede was dat sodra die aanval aan die gar.£

is, die "UBF lede nie nieer prominent voor is nie, masr vel

de-jr* die groep opgenees is, maar voordat daar oorgega£n is

tot aksie deur die polisie, die lede vel voor was.

Zk vil terugkor na vaar ek my kruisondervraging begin

he*. Bra u kennis van enige leier of prominente persoor. vat

of doodgeskiet is of gevond is of gearresteer is vat van die

l~7 of AZA?O of COSAS T-hesde aangehad het? — Veer eens kan

ek slegs getuig van vaar ek betrokie vas en vat ek gesien het.

en nie ten opsigte van enige ander arrestasie of besering ofilO)

crtredes nie.

Het u nie na die ondersoe>span gegaan en gesfe 'Tyk, in

hlerdie omgeving is daar !n lang nan of "r. kort man vat baie

svart of as per vit is vat 'n A2A?0 T-hen-p aangehad het, rrobeer

on hon te kry"? Is u op enige manier uitgevra in verband

t:et die ondersoek van die saak? — "See, ek vas geensins uitge-

vra in verband net die ondersoek van die saak nie.

Xaar u het baie belangrike inligting gehad in verband ne*

die proEdnente persone en al die ortredes. Vaar or het u nie

na die ondersoekspan gegaan en gese "Kyk, ek het baie belang-UO)

rike inligting. Prcbeer on elie per soon vat in die vocnbuurtes

" 7 of ander T-he^de het te kry, dan sal ons die leiers kry"

r.z.6? — Van die 2de tot die tde het ek pal gevrerk sender slaar.

Alle berigte is per radio deurgegee. Bit is ook aan cy deur-

gegee dat daar vel van die UD?f COSAS en AZAPO T-henae proiii-

nent voorkon by elke groep en dit is so deurgegee aan my

beheerstasie dear myself.

Deur u? — -Jit is korrek.

Word "n rekord gehou van daardie berigte? — Sover ek weet

vcrd rekord gehou van alle berigte en alle insidente (;C;

slegs ten opsigte van polisie-optredes, aantal skares en nie t.

... / beskryving

van elke Swartcar. betrokke tydens die aanval nie.

Vanneer het u tot die gevolgtrekking gekoc cat die U37

en AZAPO en COSAS mense vinnig tussen die skare verdvyn?

A'ar-neer het u daardie cening gevorc" — Daardie rer.ing het ek

gevors ten tye van die optrede waar ek sou aanle cet cy vuur-

wap-en en waar ek sou vuur en die groepe na vore store, was

dit vir my duidelik dat die UD? lede nie meer voor in die

groepe is nie.

Waarom het u nie vroeSr cpgetree toe u gesien het dat

dit die patroon was nie? — Hoe bedoel u vroeer opgetree (10)

het?

Terwyl die UD7 cense nog voor was? — 3k s§ veer eens ek

het slegs opgetree met donshael en traanrook en rubberpatror.e.

Kaar wat van die persoon wat u beskryf het by Dhlanini

se plek? Hy het nie volgens daardie patroon opgetree nie? —

Hy het opgetree volgens daardie patroon, hy was vcor die groep

gevees en daar was wel op die can geskiet cet donshael.

Dra u kennis van die feit dat "r: aantal perscr.e skuldig

bevind is vir die coord op Dhlacini? — ?7ee, ek dra nie kennis

nie. Zk kan nie onthou nie. (2C)

Veet u of enigeen van hulle enigiets te doer, gehad het

cet A3AP0 of UT7? — I'ee, ek was nie betrokke in die oncersoek

IC7P.. JACOBS : Ek caak besvaar teen die vraag, want die getuie

s£ hy weet nie of daar mense in daardie Dhlacini coord

skuldig bevind is nie. Kou kom amr. Bizos en stel dit asof

r.y dit gese het. Hoe weet hy wie is die zer.se vat daar sk-_Lldi§

berind is, wie is die mense wat daar aangekla is. Hoe kan

hy antwoord ten opsigte van cense wat hy. nie iets van weet

nie. (;C)

HOP : Haar die getuie is besig oc zx^r. Bizos te antwoora.

Hy s§ "Ek veet nie." As cnr, riios twee keer vil r.oor dat

die getuie nie veet nie, dan kan cnr. 3i-os maar tvee keer

hoor dat die getuie nie veet nie.

}>?. 5120S : With respect, it goes a little bit further than

that. I as entitled to put it with respect as notice to the

State, because I have understood that if one wants to argue

anything, then you must give notice to the State to fill in

the gaps if it wants to and that was the purpose of the ques-

tion.

Veet u hoeveel cense gearresteer is in verband met (It)

die moord op n nr, Dhlanini? — l"ee.

Veet u hoeveel mense aan.ger.ou is in verband set die

n r " •• c- '-p'? — — fCeP

2k v i l di t aan u stel cat daar bestaan nie i wit AZAJO

T-henp nie? — Ek het fc wit AZAPO T-henp gesien met die wocrie

AZAPO daar op. Dit i s vat ek gesien het.

Hulle i s svart er. geel?— Tie wax ek gesien het nie .

Zan u onthou of daar er-ige beeld op die CCSAS T-hezip i s '

— Slegs die svart Suid-Afrika.

CCSAS? — Dit i s kcrrek. (It)

Is dit die kaart van Suid-Afrika?— Dit i s kcrrek.

Geen ar.der beeld daar cr nie? — l-7ie vaarvan ek kar. cnthcu

rjLe.

2n as ek aanu s t e l dat die COSAS T-heup die beeld var. t

Oong man en "n jong vrou en t boek op die bors het, vat sal u

daaroor s§? — Nie vat ek kan onthou nie.

Kaar u het so baie van die T-hemde gesien? — Dit i s kcr-

rek.

Ean u onthou hoe groot die le t te rs op die CD? T-henr is

"L"D7 Unites - Apartheid Divides"? £ar. u onthou? — Tee, ek(;~;

kan nie onthou n ie , Dit i s vel duidelik leesbaar. Die

• • • / grootte

grcotte kan ek nie onthou nie, ek kan nie skat nie.

Van hoe ver af? — In al die gevalle was dit redelik ver

van By af en ek kon dit lees.

Van hoe ver af kan u die letters vat op die bors staan

lees? — 3k net nie gekyk van hoe ver af ek dit kan lees nie.

Dit vat ek gesier. het was vel leesbaar gevees.

Was dit "n klipgooi-afstand? — Dit was klipgooi-afstand

er. dit was partykeer selfs verder as klipgoci-afstand.

Ear. u or "n klipgoci-afstand die letters or die bors lee = ?

— Baie beslis, ja. {1Z)

Gedurende die nag ook? — Dit is korrek. Op die pleiike

vaar ek aangeval is - my voertuig beskik oor ligte, Bophelor-g

eri Sharpeville waar ek tydens die nag orgetree het, beskik

oor hoe* mas beligting en brandende voorwerpe in die pad het

dit basies baie goed aangehelp die beligting.

H£P.O!a)ERVHAGII7C- DSIT. K5R. JAC03S : C-een vrae.

ASSESSOR (MIvP:, K?.rJG3L) : Adjudant, die nense vat in die skare

opger.eeiL vord as daar gevuur .word, v;eet u vat binr.e-in die

skare net nolle gebeur? — l\ee.

weet u of hulle val en of hulle sterf of vat ook al? (2C';

Zan u dit si en? — ICee, ek kan dit nie sien nie.

Veet u of hulle van klere vervissel? — Hk kar. dit ook

nie si nie.

Weet u hoeveel sense van ander plekke vat nie rophelong

invoners is nie op die nag van 2 September 19-4 daar was? —

ITee.

ASSESSOR (VSR. JOT53HT; : Adjudant, sover EV kenr.is strek vcrd

lisensies vir vuurwapens uitgereik aan sense in die Vaal

3riehoek nie? — Daar is wel Swartes vat beskik oor vuurwaper.-

Vaar dit aan hulle uitgereik were soos aan raadslede,

... / het

het ons gehoor hier in die ho:. — I'it is korrek, vinkeleie-

naars . . . (Knr. Jcutert koa tussenbei}

Veet u uit u ervaring of daar ter. spyte hiervan vuur-

v&pens in die hande van die invoners van die Vaal Driehoek

is or er_ige E>aal? — Dit is reg. As gevclg van huisbrake

vat recelik is in die Vaal Lriehoek, het dit onder my aar.dag

gekon van vuurwaper.s vat wel gesteel vord en met "n verontr-s-

tence mate toeneea.

Is daar in u ervaring van 2 tot 6 Serteater gebruik

geaaak deur die groepe wat u teggelroz: het, 'van vuurwapens?(10)

— Tee, oj ay voertuig nie. Slegs die een lid het ek aange-

tref aet *T: vaurvapen te Bo^helong, raar hy het dit ook nie

getruik op n-y' nie.

>'.!vr.. JACOBS : Die volgende getuie is Andries Johannes Vosser.

5k wil vra cat Einr. rick ocrneea net die ondervraging vang

athierdie getuie en die volgende getuies en cat e> verskoon

kar. vord vir V. r'.;*-:"-:ie van bY-*on±r_g.

HO? : Seker.

IC~.. ?ICK : V Sdeie, hierdie getuie getuig oor paragraaf {Z$)

77(15). Sit i s tladsy 1z~: en verder var. die airte van besirulii-

AICRI55 JOrl-JHCSS V0SS5F.. v.o.e.

O: ZHVRAGII7G IFVR ?:i?.. FICZ : U is "?. adjudant-ofiisier in

die Suid-A.frikaanse Polisie en gestasioneer te Maraisburg?

— Dit is korrek.

Op 3 September 19S4 was u deel van 'r. groep polisie-

beaaptes vat diens gedoen het in die Vaal Eriehoek"? — Dit is

korrek.

Op daardie selfde dag, 5 Sept eater lr£4 het u opdrag (30)

... / ontvang

ontvang on die tusroetes in Sharpeville te patrolleer? — lit

is so.

V het on OthOC daardie dag "begin net u patrollieverk? —

lit is so.

:-:C": Vanneer het u in die Vaal aangekon? — Ontrent O4hOO die

nag van die 3de.

Vanaf Karaisburg? — Vanaf Karaisburg.

V.iy.. ?ICZ : U vas in Seeisostraat in Sharpeville? — Bit is

korrek.

Ket vat se voertuig het u gery? — Ket n patrolliewa. (10)

Vat het gebe- ir terwyl u patrollie gery het? — 3: het

cpger:eri: dat daar Vi sanedronming van Swartnense naby die bu=-

teninus was. Grit-rent so honderd tot driehcnfierd van hulle

vat saangedron het regoor die busterminus in Seeisostraat.

Was hiille in die straat of langs die straat of oral? —

H\O-le vas oral rond gewees.

3n het u enigiets zy hierdie sense opgenerk? — Die mer.se

het saangedron er. vas gevapen gevees net klipp-e en stoki:e.

Was hulle rustig en stil? — Hulle het geraas, maar ek

kon nle nooi hoor vat hulle se nie. Tie voertuig se vensters(20

vas toe gevees. Ik kc-n nie en ek verstaan ook nie *n 3*arttaal

nie. Sa veet nie vat hulle ges§ het nie, naar daar was n geraas

gevees.

Wat gebeur toe? — 2k het stadig voort beveeg. Sk het

van noord na suid beveeg na "n bush-alte toe. Toe ek regoor

die bushalte kon vas die patrollieva skielik net klirpe en

takstene best ook van ajJle kante af.

HC~: Was die pad skoon van versperrings? — Die pad vas cz

daardie stadium skoon. HH: kon gery het.

IQZF.. FICK : Het hierdie klipgooiery skielik van alle kante(2^

af plaasgevind of het dit eers van die een kant af gekon? —

VOSSER

Dit het on iiddellik begin van alle kante af. Bit was rustic

stil gevees. Tie Dense het net geraas en ewe skielik was

dit soos "n haelstorc vat die patrollieva getre? het, van alle

kante af, voor, agter, enige kar.t.

Wat niaak u toe? — 0- stil te gehou het, kon ek nie.

Ek het net xy voet op die petrolpedaal gesit en proceer uit-

3n u voertuig, hoe is hy beskadig? — Die voertuig is erg

beskadig. Daar was geen heel ruit in die voertuig nie, tot

die ruit wat agter die kajuit is, vas stukkend gegooi deuz* (1C)

*r. k-Lip wat deur die venster gekom het waar ek gesit het. Hy

het eers die venster gebreek, dit is t halve baksteeh. y.y

is oor my skouer en die agterste ruit ook stukkend geslaan.

Die voorste windsker^ is van so "n soort glas gecaak dat dit

nie creek nie. Dit is al of daar gois tussenin is. ~f.y is

vol sulke tui.te getrek na die binnekant toe. Die klirpe kon

.lie van deur die windsker^ iniion nie, maar van die kante a:,

die1 vensters van die deure vat kan breek, is heelte^al stukkend

en uit. Ons was vol glasstukiie gev;ees.

V net toe onttrek? U kon nie verder net die voertuig (20}

rv nie? — Ek kon nie verder met die voertuig rv nie. Ik het

aan skok gely en so aan.

Vas u zeseer"' — 3k vas gelukiig nie beseer nie.

~C is eers die volgende dag, 4 September - het u veer

patrolliediens verrig? — Het ek veer patrolliediens verrig

net "n ander voertuig.

Vas dit veer in Sharpeville?— Zk vas veer in Sharpevilie

gevees.

Wat het u daar gevind? Wat vas die toe stand van die

paaie? Was die paaie oop gevees? — Die paaie vas alnal (3C)

versper gevees oet asblikke, bar.de, vrakke van perdevaens,

... / ou

E216.60 - 364? - VOSSSF.

ou stukke co to rka r re , a l l e s vat "n nens aar. kan dink, k l i jpe

en asdronze was die paaie mee versper gevees.

Het u er.ige persone langs die paaie of in die paaie opge-

zerk? — Daar vas langs die paaie klospe cense op verski l ler . ie

plekke vat sap.iigedros he t .

Vat -was hul le reaksie gevees as hul le u gesien het? —

Hulle het geskreeu en die arc: in die lug i n , die Svartsagteke'

gegee.

Behalve d i t , het hul le en ig ie t s anders gedoen? — 5k het

ge^erk dat daar var. die geboue vat die vorige dag nog reg (1C)

vas afgeorar.d vas . Een wat ek kan onthou het geskreeu ons is

honde, ons moet" teruggaan huis t o e . Die slagspreuke het hulle

geskreeu, naar ek vers taan di t n i e . Jy kon aan die uitdr*ok-

king sien d i t i s slagspreuke vat hu l le skreeu v i r ons. Ek

veet nie vat d i t a l l e s "beteken n i e .

Was daar op daardie dag enige aanvalle? — Sporadies,

naar nie so err .s t ig n i e . Zort-kort ceveeg ons var. een punt

na 'n ander pur.t toe vaar daar huise aan die brand gesteek i s

of vat nog smeul en so aan, vaar die mense veer saasdroD.

Waaruit het h i e rd i e aanvalle bestaan? — Dit vas meeste'20)

^et klippe gegooi.

Bn h ie rd i e persons vat u aangeval he t , vas d i t enkelirge

cf vas d i t grcepe? — Lit was groepe gevees. Bit vas nie

enkelinge n i e .

Die groepe, vas hu l le almal groot groepe of k le in groe^ies?

— Party was groot . Bk s a l se hu l le vas nie nieer as vj-ftig

persons in "n groep gevees n i e . Dit kon baie meer gevees het .

Li t hang net af.

Cp die ?de het u or.ttrek u l t die Vaal Driehoek? — Vroeg

die^Tolgende oggend het ek onttrek on die voertuig terug (;C)

te vat.

ZZli.tZ - ?65O - V0S55F.

Z?.VISC:J:IH\?.A:-1:"- DTC?> !•_?.. rl-OS : Krjr. Vosser, hoe laat

het u op die oggend van die 3-de begin Sharpeville patrol leer"

— Sit was OthOC.

Koe laat het u daarvandaan onttrek? — Octrent hier by

O^hOG.

En het u cet Seeisostraat gery?— lit is so.

Tot die cense klir-pe begin gooi het, het ek u getuienis

goed verst&an, dat daar geen versperrings op die pad was nie?

— Zle een waarin ek £er.: het.vas nie.

Is dit Seeisostraat? — lit is Seeisostraat. (10)

KC? : Is u eers on OS-00 set klippe gegooi? — l*ee, net na

C£:-.CC, Eaar ek het om 09h00 onttrek.

Het u OE O^hCO onttrek, na O6hOO is u siet klippe gegoc-i,

;L£ar u het aar_gegaan net patrollieverk? — Ek v&s by die

AdrJ.nistrasiekantore gevees meti j* voertuig.

Ja, naar laat ons nou duidelikheid kry. Hoe laat isuu

-et klirpe gegooi? — Bit v&s net na OthOO zevees.

Toe het u ... — Teru.ggekeer na die Anrinist-rasiekantore.

Ge-'aag na die Acninistrasiekantcre? — Dit is res:.

Waar u getly het? — £k het daar gebly tot O?hOO. (SC)

Is u daar verpleeg? — Dit is reg.

I'.'.y.. BUGS : Hoe ver het u in Seeisostraat ingery voor u

ne~ klirr-e gegooi vas? — Ongeveer van die AdnirJ.strs.sie-

kar.toor af sou ek s€ 2 kilo's.

Toe u begin het, was daar geen versperrings,in die pad

nie r— trie in Seeisostraat vat ek gesien het nie. Dit is so.

Ci enige ander straat? — Ek het nie so opgelet or daardie

oonrlik nie.

In elk geval, u kon beveeg?— Kk kon beveeg het.

Sonder enige moeite op die pad? — In Seeisostraat. (50)

Tot waar in Seeisostraat? — Tot by die busroete.

• • • / V."

£216.66 - ' c ^ l - VOSSER

V het v i r ons ges€ dat u net baie kl ippe gegooi i s . —

Hk het die voer tu ig toe ek teruggekeer het ne Karaisburg - r.cu

praat ek nie van die r u i t e en goed wat stuVVend gegooi i s nie -

ons het g e t e l , daar was v i e r - en -vy f t i g cerke op daardie voer-

tuig

Ja, dit was "r. geveldige aar.val op die voertuig? — Bit

vas geveldig.

Hoe laat vas u so aangeval? — Dit was net na O6hOO. Ek

caak dit so O6hlr, O6h2O.

Stes u saam dat die klippe moes heel waarsirvnlik op (1C)

cie pad geland het en die klippe inoes daarna tot "r. sekere

^ate as *r: versperrir.g op die pad ge'+ees het? — "n Kens kon

se>er bo-oor hulle gery het.

Het u "bo-oor hulle gery? — E> het bo-oor hulle gery toe

ek veggery het.

Maar daar was geen ander versperrings daar nie? — Uie

op daardie oonclik. nie.

Of op enige van die ander strate vat u gesien het. Het

u p-ersoonlik hesluit on weg te gaan van Seeisostraat? — Ek

het opdrag gezry. (20)

Van die kclcnel? — Van die kclonel.

As u daar in Seeisostraat gery het, ton u lints en regs

die sypaadjies sien? — Zk kon dit gesien het. Voor die

klipgooiery, nie daarna nie.

En het u opgenerk of enige van die sypaadjies versper

was op enige manier? — Sover ek tan onthou is daar nie baie

paaie wat uitdraai uit Seeisostraat nie, die rukkie wat ek

gery het.

Ja, maar dit vat u cpgenerk? — Ek sou dit seker opgemerk

het, naar nie wat ek tan onthou nie. (3C)

HZHOIDZ?.\?RAC-IKG ZJ/JF. KHB. TICK : C-een vrae.

/ ASSESSOR

£216.70 - 36 = 2 - VOSSSR

ASSESSOR (*"?.. KP."5ZIO : Adoudant, toe u onttrek het , hoe

het u onttrek? — Ek het na Vereeniging gegaan. Hulle het

v i r z.y ander vervoer gegee, want die voertuig het daar bly

staan by die Adninistrasiekantore.

Hoe het u daar gekos van die Administrasiekar.tore a_?

— Ik het aet die voertuig gery nog to t by die A&niinistrasie-

kantore.

Langs watter paaie? — Dieselfde pad, want ek het net

deurgery. 2k het my rapport ge-aak ostrent vyf t inu te na

die klipgooiery aan kolonel Vil;oen. Tee het ek onniddellik(lC)

net die voertuig teruggekeer na die Adz:inlstrasiekar.tore en

daar gevag. 3k kon nog deur die windskers gesien het en die

voertuig kon nog "beveeg he t .

" verstaan nou nie inooi n i e . Het u daar gewag Dy die

Adi^inistrasiekantore to t O9hOC? — Dit i s reg .

" het toe onttrek? — Ja ,

3n u het toe gery lan^s dieselfde pad . . . — ICee, nee,

nie veer n ie , nie die busroete se pad n i e . t Ander pad. r.y

gaan ander kant om. Dit i s vaar yj inkon ty Sharpeville

vaar die Adzinistrasiekantore i s . Lie bushalte i s verder {20)

aan binne-in Sr.arpeviile.

V was toe nie veer bir_ne-in Sharpeville nie? — ICee, ek vas

r.ie vreer cinne-in n i e .

" kan nie s€ vat die toestand van die 'paaie was nie? —

Kee, ek kan nie s€ nie

HOF : So, basies a l wat u gery het in Sharpeville was van die

AdzLin-istrasiekantoor to t die busterminus? — I^.t i s reg .

Vaar u aangeval i s en dan daardie stukke terug? — Dit i s

a l vat ek gery he t .

A5SS550R (••::?.. ZRI;GSI) : V s6 dr ie minute nadat u aan die (50)

kolonel gerarporteer he t , was u veer by die Adnanistrasiekantore'

. . . / Nee

E216.71 - 3653 - VOSSER

— ICee, ek het ges6 na ek gegooi is, was dit vyf ninute

voordat ek gerapporteer het en daarna het ek teruggekeer.

Hoe laat was u by die AdninistraEiekantore? — O6h45

Mir. of neer so.

Gil!; VZ?--S?_I VJLAI.

I-::?.. PICK : Die Staat roep kaptein Daniel Cornelius Eeyter.

DA:~gL COR::iII"S ET/TZF.. v.o.e.

0I3Z?.7H--.GI!'j 5ZUB TO?.. ?ICZ : U is n kaptein in die polisie

gestasioneer te Zru.gersdorp? — 3Dit is korrek.

"J hex op > September 19c4 ongeveer 04h00 aangereld (1C)

ir. die Vaal Driehoek by Sebokeng? — Dit is korrek.

U het vanaf oneeveer 06h00 die oggend die roetes van die

cusse gepatrolleer in Sebokeng? — Dit is korrek.

Die pad waarin u was is bekend as die P£c. Dit is die

hoofpad? — Die hoofpad.

"r. Teerpad? — Dit is korrek.

V vas ongeveer CThOO naby die terminus? — Dit is korrek.

Wat het u opgeinerk? — Hk het opgenerk hoe Swart jeugdiges

van beide geslagte versperrings in die pad begin pak, in die

hoofpad, (2C)

Serstens, waar het hierdie jeugdiges vandaan gekon? —

lie jeugdiges het vanaz die huise aan beide karte van die straa-

gekon. Ek het in *D oop^eld gestaan en hulle het vanaf die

naburige huise te voorskyn gekoc.

HO? : As u nou praat van Swartjeugdiges, is dit een of twee

of was dit "n groep? — Dit was *n groep, ongeveer so vyftig na

sever-tig toe.

Sr. het hulle die versperrings aangedra? — Hulle het dit

aangedra vanaf die kant van die paaie.

ig:?.. ?ICK : Vat het hulle daar aangedra vir die versper- (3c)

• • • / rin rs

KZli.76 - 36=4 - ET:THR

rings? — Tit was groot klippe en asdroruse.

Is daar net-een versperring gepak of "n paar versperrings?

— Ongeveer so tweehonderd neter aan my linkerkant anper vocr

die tersiinuE waar die busse gestop het en ook aan ons regter-

kant waar "r. cotorhawe was, ook so ongeveer tweehonderd meter

van ons af weg.

Hierdie versperrings, is hulle oor die hele breedte van

die pad gepak of net "n deel van die rylaan? — Oor die hele

kant. Met ander wocrde, hulle is so gepak dat die voertuie

nie r et daardie pad kon beweeg het nie. (1C*.

Wat g e b e u r t o e ? — Terwyl ons d a a r gew&g h e t , eve s k i e l i k

en cpnerklik OShOO die oggend het klippe en voorwerpe van

aHe rigtings op ons neergedaal.

HO? : Het u s t i l gestaan op daardie stadium? — Ons was s t i l -

,de.

Was u tussen huise of was u in die oop veld? — Ons was

ci "n oop veld langs die huise. Op ons linkerkant was die

huise en aan ons vocrkant.

Van waar het die aanval gekom? ~ Die aanval het gekos

i van ons oorkant af en van ons linkerkant af, ceur hierdie (2C.

;eugdiges wat die klippe gepak het, asook persone vat vanaf

die huise uit die huise uitgekoz het.

Z217 V s£ dit het skielik gekom. Het u iets gedoen o^ die

aanval uit te lok? — Glad nie.

Het u enige oorsaak gegee waaron u aangeval is? — Ons

het geen oorsaak gegee nie. Ons het net daar gestaan en gesien

cat die busse vrylik kon beweeg.

!-23. 51CZ : U s€ verder dit was presies CchOO?— Presies

OchOO asof dit so beplan was, maar OShOO presies het dit

gebeur. [:Z]

5n u se" hierdie aanval het gekom vanaf die kant van die

... / huise

E217.O1 - 36^5 - KZYTZR

huise - kan u net dit beter beskryf? Ket die mense fisies

uit die huise uitgekon of het hulle tussen die huise uitgekor?

— Hulle het fisies uit die huise uitgekoc. Die deure van

hierdie huise het alnal na ons toe gekyk. Hulle was almal

aangrensend tot die pad. Die mense het uit hulle huise uit-

gekor. en die vie reeds in die pad was van hulle af •

Die vie uit die huise gekom het, het hulle enigiets by

hulle gehad of het hulle met lee* hande uit die huise gekom?

— Hulle het net lee hande uit die huise uitgekos en kort net

daarna is van asdromdeksels gebruik ges-ak. Die mense vanflC}

die huise het die asdrondeksels as skilde gecruik on ons

aanval op hulle set rubberkoeSls en gas af te veer.

HO? : Het hulle hulle asblikdeksels saaingebring? — Op daar-

die tydstip toe ons aangeval is, het ek dadelik "n bevel gegee

oat ons gas en rubberkoeSls moet gebruik OD die aanval af te

veer en toe is dit generk dat hierdie sense met die asdron-

deksels die rubberkoeEls soos dit na hulle gevuur word, aiveer.

So, e> het nie opgenerk, kan ek dit sc stei, of hulle dit

buite gekry het of van binne af saangebring het nie.

IC-3. 71CK : 1" skiet nou met die rubberkoeSls en gas en (2-~)

die izense het die asblikdeksels, wat gebeur toe? — Die busse

is ook raakgegooi. Lie sense vie daar in die busse gev:ag het

vir die busse on te vertrek is uit die busse uit deur die

vensters en deur die irigang. Groot chaos het daar geheers

deur die sense van die busse af.

HO? : Was die busse toevallig raakgegooi of was daar ook "n

aanval op die busse? — Daar was "n aanval op die busse sp-esi-

fiek gewees.

ICTR. ?ICZ : 2erstens, hoeveel busse was daar gewees? — Daar

was so ongeveer drie wat gewag het OE vanaf die terminus (3C)

te vertrek.

* . . / -jsi

E217.02 - 36 = 6 - ETYTER

En was hulle reeds gelaai met passasiers? — Tit is kcrrek

En u s& toe die busse gegooi is met klippe het die cer.se

uitgepeul by die vensters en deure en orals? — Dit is korre>.

Vat gebeur toe? — Ek het baie traanrook laat afvuur

tussen die huise vanvaar ons aar.vallers gekom het asook caar

in die rigting van die busse.

Laat ons dit net duidelik kry. Die mense vat u so aar^e-

val het, kan u V: skatting gee van ongeveer hoeveel sense was

dit vat u so aar.geval het? — So vyftig na sewentig, maar dit

was verskillence groepe van beide kante van ons en die [~_Z]

indiwiduele grcepe vanaf die huise.

I-*C? : Was die totale aanvallers vyftig na sewentig of was

daar groepe van vyftig na sewentig vat aaiigeval het? — Aan

ons linkerkant z-y die terminus was groepe van vyftig na sewer-

tig, V. groep wat van die noise aan die linkerkant gekos het

en so saamgekon het en op ons regterkant was daar 'n groep

van nagenoeg dertig na veertig, vaar die mot or have gelee* was.

IT s§ u het traangas gevuur en wat gebeur toe? — Toe

is die situasie daar oncer beheer gebring. lie aer.se het

in hulle huise ingehardloop en hierdie groepe is ook in {2~.[

die huise in.

'v }TLD~--- G-. H C? rlZ

IiAI-7161 CaR:>3LIUS E5YTSR, nog onder eed

05O5RVRAGIN3- DZUR Klffi. PICK (vervolg) : Ons het laas gestop

by u getuienis waar u s§ u het die situasie oncer beheer

gekry en die mense wat klippe gegooi het, het tussen die huise

ir^ehardloop. Wat het toe gebeur? — Ek het opgecerk aan die

agterkant van die huise aan my voorkant rook die lug in borrel.

Ons i s in die r igt ing waarvandaan die rook gekom het. (;!'

Ear. ons net duidelikheid £ry, toe u nou weg is na daariie

... / plek

E217.C4 - 3c57 - ETYTZR

piek waar u die rook gesien het, die busse wat daar vas, die

drie busse, het hulle daar gebly of is hulle ook weg? — Kee.

hulle is weg van daardie toneel af.

Met of sonder die passasiers? — Sonder die passasiers.

V gaan nou na hierdie rookkolom toe en wat vine u toe u

daar kom? — Op pad soontoe het ek opgenerk dat die pad ook -

dit is "n grondpad vaarop ons nou beweeg het - versper was

cet dromine en klippe en takke. Ons het by die rook ultgekc-

er. ek het opgeserk dat dit *n wit bakkie was wat langs "n bier-

saal gestaan het wat aan die brand was. (1C]1

. Kon u sien of dit *n privaat voertuig is of "n ar-rtelike

voertuig van een of ander besigheid? — Bk kon nie orcerk

nie. Dit was "n wit bakk:ie met fc noraale Transvaalse computer

noz^nerplaat f maar hy het op die perseel van die biersaal wat

onhein was gestaan.

Toe u nou daar aankom by hierdie brandende bakkie, was

daar enige mense daar? — In die onrdddellike oingewing nie,

E-a-ar wel by die wonings in die ontrek van die biersaai vat

nou !n redelike distansie van ons af was.

V het toe uitgekliin en OE die biersaal geloop? — Lit [2Z]

is reg.

Wat sien u toe? — Voor my in die pad het ek t grcot

groer Svrartes opge^erk.

HO? : Dit is in *n ander pad? — Dit is nou on die biersaal.

Ons het met die pad gery. Die biersaal is so gelee" en daar

is so *n groot veld of opening 02 die biersaal en hierdie pad

het ek gesien lei na die biersaal toe. Met ar.der weerde,

hulle was direk op pad na die biersaal toe.

ASSZ5SQR (K3R. KRuGZZ) : Eet u uitgeklin;, s§ u? -- 2k het

uitgeklim uit my voertuig. [JZ]

K:\1l. 7ICZ : Weet-u in watter gebied u was daar in Seboken^r?

. . . / Dit

E217.06 - 3o^c - KZTTSR

— Dit was in Gebied 12.

Hierdie groot groep vat nou aankom na die biersaal, kar.

u vir die Hof "n aanduiding gee hoe groot was hulle? — Dit

was ongeveer vyf- na sewehonderd Swartes.

Soos hulle aangekon het, het hulle vreedsaan: aangekom'.

stil en rustig? — Ky aandag was op hulle gevestig deur die

gesingery en geskreeuery van die groep. Dit is hoe ek hulle

eintlik opgemerk het. Hulle het met gebalde vuiste en al

sing end en skreeuend, soos ek dit gestel bet, aangekon.

Elippe is ook vanaf hulle in cy rigting gesooi. Dit was (1C)

opserklik dat tussen die groep nense, soos ek hulle nou sier.

voor my f op die kante en vcor ft per soon set *a geel T-hempie

aan die mense aangevoer het. Dit was vir my "r, vreesbevange

oo^blik om dit te aanskou, want ek kon nie rcet cy sten die

mense keer of met hulle praat nie en omdat ek vir my lewe

asook die lewe van die ander polisienanne saam met my gevrees

het, en nie geweet het wat hierdie sense in staat sou wees

as hulle by ons uitkon os te doen nie, het ek ses skote dons-

hael op hulle gevuur wat veroorsaak het dat hierdie persone

uitmekaar uit spat en tussen die huise weghardloop. {20)

U het aan die Eof aangedui dat u persone gesier. het wat

geideed was in geel T-hecde. Eon u enigiets sien wat op die

gced geskryf was of ken u nie sien nie of het u nie cpgelet

nie? — 2k het dit opgemerk, maar nie gekyk wat spesifiek oj

die T-hempies geskryf staan nie. Ek het gesien daar is wel

geskryf, maar ek kon nie opaerk wat nie.

Kan u vir die Kof aandui ongeveer hoeveel van hierdie

mense met die T-heade het u gesien of kan u glad nie aandui

nie? — Hulle was opserrlik. Daar was fc hele paar. 3k kar.

nie s6 hoeveel presies nie, maar daar was "n hele paar. (;C)

Hulle het uitgestaan uit die groep uit.

... / '0

Z217.10 - ?6r? - 7.T:?5R

U het met die donshael geskiet en die cense Let tusser.

die huise ir. verdwyn, vat maak u toe? — Zk klim veer in die

voertuig en ry verder en or EV linkerkant, waar die huise

opr.ou vaar 'r. oop veld i s , kon ek veer op - groep Swartes af.

HC? : Hoe laat was dit ongeveer? — l i t was ongeveer net

veer O9hOO.

En die ander geval daar by die biersaal? — l i t was so

GE'r.ZQ.

! • " . . ?ICZ : U koir; nou veer or "r. groer af vaar die huise ophcu.

Is di t nog steeds in gebied 12? •— ICog steeds ir. geried 12. {1C}

Wat het daar geceur? — Cns het orj^iacellik toe ons oz.

die groep afkoc wat aan ray lir_kerkar.t van die voertuig was -

hiille het ons omr-iddellik met klippe bestock.

Hoe groot was hiercie groep? — Hierdie groer was nager.reg

sc honderd na tveehonderd.

Wat gebeur toe? — My voertuig was raakgegooi, ernstig

fceskadig er. ek is xet *n klip or my linker middelvinger wat

op die raar van die venster was raakgegooi. Dit het "r. oop

void veroorsaak en n:y bestuurcer se regterknie is cck raak-

gegooi wat genoodsaak het dat hy later *r. operasie aan sy (1C)

kr.ie ^oes ondergaan.

Lie klippe wat die bestuurder getref het, het hulle

deu_r "r- rui t gekoc of deur "n venster? — Hulle het aljial d.eur

EV liniervenster waar ek gesit het gekos.

Vat gebeur toe u met die klippe gegooi word? — 2k ry

toe veg van die groep af, omrede ek r.ou weer vir LT leve en

die van die ander sense vrees en toe ek sien hoe ens voertule

beskadig word, met die doel on buite hulle bereik te koc.

Bulte die persone se bereik - hulle het alaal veggehardloop -

het ek weer daar gencbiliseer die canne en op pad na die (;C}

polisiestasie toe vertrek. Dit is nou Sebokeng pclisiestasie.

. . . / Or

Z217.12 - 3ocO - KZVTER

Or pad soontoe het ek op 'n biersaal veer afgekon.

HC~ : Bieselfde of 'n ander? — r Ander, waar ek gesier. het

hce Swartpersone met kaste bier vanuit die gecou hardloop.

Daar was *n g&t in die gecou se cuur gekap en hulle het var.uit

hierfiie gat, hierdie baksteen^uurgat uitgehardlcop.

IC!?.. FTCK : Hierdie biersaal, was hy ook in gebied 12 of

was hy in *n ander gebied? — Bit was ncg steeds ir. gebied 12.

KC-" : Is daar dan tvee tiersaie in getied 12? — Die eerste

eer: wat ek by gekoE het, was toe gevees en by die tveede

een was dit *r. biersaal wat oopgebreek was. Mag ek net ny (10)

stelling staaf. As ek nou praat van "r. riersaal, het ek opge-

-erk dit is persele eintlik so groot soos hierdie hGfsaal

waar daar baie kaste bier in gepak was en ek beskryf dit nou

as *r. biersaal.

Dit kan "r. drinkplek wees of r voorraadplek van drank?

— Dit is korrek.

I--3.. ?IC£ : U s§ vir die Hof u nerk daar koc perscne ultge-

hardloop met kaste bier en vat gebeur toe? — Toe ons stilhc-u

b" die biersaal waar die sense nou ultkor:, sien ek toe ock

cat die waterpype afgebreek is en die water die lug inspult .•'20)

3y die biersaal? — 3y die biersaal, teen die biersaal.

Lie ciersaal was tussen *r. groep huise er. aan die ander kant

van die huise - van die biersaal het V. groep Svartes van

vyitig na seventig ons cet klippe bestook.

Was dit toe u dear stilgehou het? — Toe ek stilstaan.

Hierdie manne met die kaste bier, waar hardloop hulle

heen? — Hulle hardloop nou in die rigting van die cense

*£: ons met die klippe gooi.

HC? : Was dit nanne? — Dit is korrek.

icy.. PICK : Vat gebeur toe? — Omdat ek reeds beseer was (?C)

en moontlik nog beserings te wagte gewees hex en weer vir

... / ny

my lewe gevrees het, het ek van skerp annunisie gebruik laa*

maak.

Synde wat? — "r. Rl.

Is enige persor.e daar getref vat u van weet? — ->aar is

persone daar getref.

Veet u hoeveel? — 2k kan nie raai hoeveel nie, want van

hulle wat geval het is deur die mense wat ons gegooi het veg-

gesleep of gedra van die toneel af, saar die toneel is oraiid-

dellik daar onder teheer geering. Hulle het alnal veggehar~-

Ioor> Ek het die skade in die biersaal deur die gat - ek (10)

het binne-in geloor en opge^erk cat al hierdie bottels en

kaste stukkend gegooi was 07 die vlcer en binne was die krar.e

gee-reek en die water het gespuit. rogings was aangevend OIL

die plek aan die brand te steek met hope patiere, naar weens

die water het dit toe nie geslaag nie.

U het toe nou veer uit die gebou gekom en wat gebeur

daarna? — Toe klin ek veer in z.y voertuig en ons was verder

op pad na die pclisiestasie toe. Cr pad vanaf die eerste

biersaal het ek opgenerk dat daar op verskeie plekke teen

die lanppale plakkate aangebring was en dat die paaie elke (22)

nou en dan versper was cet hierdie asdromzie en karvrakke en

goeters.

Hierdie plakkate, was dit gedr'ukte plakkate cf handge^aakte

plakkate? — Bit was handgeaaaktes, die wat ek opge^erk het

OEtrent die grootte wat "a Eens van die koerante si en wat

hulle adverteer, die nuusblaaie op die straat se hoeke.

Ontrent daardie grootte.

Ket u die goed gelees, die plakkate? — Z> het die geskrif

op hulle opgenerk.

Kan u aandui wat het or die goed gestaan? "All council-';C)

lcrs must resign. Away with high rents." As gevclg van

... / hierdie

1217.19 - 3-6o2 - KZYTZF.

hierdie opskrifte en plakkate het ek toe so by myself

dat ait nou moor.tlik die rede vir ons'problene was vat or.s

daar teggekom het.

Op die plakkaatf behalve daardie bewoording vat u gesien

het, is daar enige name van enige organisasie of persone

ger.oes? — Ek het dit r.ie opgeserk nie.

V het opgehou waar u op pad was na die polisiestasie

vanaf hiercie tveece plek vat u die biersaal noen? — Dit is

reg.

Wat het gebeur? — 3k het veer op ny lir_kerkant opge- (1C)

ner's. nog *n rookvolk vat in die lug in borrel. Cns het in

daardie rigting beveeg tot by die AdiLinistrasieraad se kantore.

HO? : In vatter gebiec was dit? — Gok in C-ebied 12.

3n hoe laat was dit? — Dit was ongeveer net so voor IChOC

KI\?.. FICZ : Gaan aar.. — Toe ons daar stilhou het dieselfde

toneel hom afgespeel, Daar was wanorde en chaos. Bit het

gebrand en langs die Administrasieraad se kantore was "n

vinkel er. daar het ook persone met eiendos vanaf die twee

gebcue uitgekon en gehardloop. Daar is ons ook met klippe

en voorverpe aangeval, {20}

De-jLr ongeveer hoeveel nense? — Ivagenoeg so veertig na

v rftig sense daar. H> het daar ook van skerp acsusisie gebruik

genaak.

Is daar enige persone getref? — Daar is ook persone

getref by hierdie toneel.

3nige aar.duiding hoeveel? — Ek kan nie s§ hoeveel nie.

Hierdie persone wat uitgehardloop het en goedere uit die

plek verwyder het, in vatter rigting het hulle gehardloop?

Heeltesal veg of wat is die posisie? — Langs die AdEinistra-

sieraad se kantore is daar so ln voetbruggie by *r. uitge- (jc)

droogde rivier en dan is dit *r. veld en dan hardloop jy oor

. .. / die

Z217.21'

die veld Sebokeng tee in die rigting van die polisiestasie,

hospitaal, maar nog ver daarvancaar. af. Dit is die rigting

vat hulle in gehardlooj het.

U is van daar na Sebokeng polisiestasie? — Dit is korrek.

Vat vas die toestand van die pad verder op pad na die

polisiestasie? — Ock versper net klippe en drornme en wrakke,

asook gebreekte bottels vat op die pad stukkend gegooi was.

I-Ioe laat het u by die polisiestasie aangekoc? — Ek het

ongeveer so 13_h?C by die polisiestasie aangekom.

Eet u er.ige plakkate op pad na die polisiestasie toe (10)

veer teggekor: of r.et u nie veer plaiikate gesien nie? — Ik

Was dit nou nadat u hy hierdie laaste plek veg is vaar

die nense vegger.ardloop het? — Tit is korrek.

Was dit dieselfde soort plakkate met dieselfde bevoording?

— V.et dieselfde Etrekking as die vat ek die eerste keer opge-

merk het.

Cok haridgeskreve? — Dit is kcrrek.

K="S0!O£F.VRAC-I C- LZVH KI^. B1Z0S : Kartein Eeyter, het

ek goed verst&an dat u by Sharpeville gekoiL het OE OohOO in(2C)

die eggend? — Idt is te Sebokeng.

Sebokeng, jE.nr-.er. — Zz het 04h00 al daar aar.gekos, naar

ek het eers met my patrollies begin OchOO.

Vaar vas u vanaf 04h00 tot C6hOO? — 5y die polisie-

stasie.

Langs die Eoutkop Admnistrasiekantore? — Nee. 5k het

by die nzzme genobiliseer. Hk is n patrolliehondian. Zk vas

by I'e Deur en daarvanaf is ons Sebokeng toe en toe is ons

opdragte aan ons uitgereik en ek is Sebokeng toe.

U het met b notor gery vanaf die polisiestasie na Sebo-(*C)

keng toe? — Dit is reg.

.-. / En

E217.22 - 3664 - ETYTZR

Er. V£E u besig oc te patrclleer van OthOO af? -- 3: het

OthOO begin patrolleer, maar nie deurlopend nie. Ek het oj

verskeie plekke stilgestaan.

In v after deel van Sec-okeng se paaie het u van OthOO

£f gery? — Ek vas net in gebiec 12.

Ook op die teerpad langs gebiec 12? — Ek veet dit -is

die hoofpad, daarcie P65 pad.

Ja, dit is "TJ teerpad?— Dit is "r. teerpad, waar die terni-

r.us is V£ar ek gestop het, toe die klijpe begin het, vaar e>

gevag het. v-*;

I" het vir 2y Edele ges€ cat u het so 07h00 se kant z.zzr

die terrir.us Swart;*eu^diges gesien besig on versperrings

op die pad te sit? — Dit is reg.

Voorheen vas caar geen versperrings op die pad nie? —

Dit het or.geveer O7hO0 begin.

Daar was niks or die paaie voorheen nie? — Nie vat ek

gesle^ het nie, alr.oevel ek terigte ccr die radio or.tvang

het en ger.oor het. Zk het persconlik niks gesien vat enige

versperring kon veroorsaak nie.

Het u enige berig gekry hoe laat die eerste aanv&l (20)

in Setokeng die cgger.c plaasgerind het? ICie nocdvencig by

die plek vaar u vas r. i£, saar in die algezeen? — Zk skat ncu

saar tussen OchCO en G7hOC vas caar n& die polisievoertuie

gegooi gevees vat ek nou itaar so oor die radio gehoor het.

Maar vaar u vas vas niks buitengevoon tussen O6hO0 en

07h0C nie? — Kiks bultengevoon nie, behalve vir die nense

vat gaan verk en vat in die busse geklic het.

Dit sou nie buitengeuoon gevees het nie, dit is die

gev;cne prentjie dat Eense vroeg die oggend verk toe gaan? —

Dit is reg. (;C)

5ri daar was geen moeilikheid by die busterninus voor

... / 07h00

£ J. ," . £ t " A t , • ^ ' 1— n

C7hCC nie? — !Cie vat ek opgenerk het nie.

2ie cense vat langs die terminus begin versperrings

op die pad sit het, het dit geblyk dat dit cense vas vat in

die ongeving gevoon het vat besig vas on dit te doen? — Bit

het vir my so voorgekon.

Vas daar ouerige cense vat dit gecoen het? — Alles

jeugdiges, vat ek opgecerk het. Die groepe vat ek gesien he*,

het ek gesien dit is jeugdiges. Koor.tlik is daar tussen hulle

cueriges, caar vat ek nie so opgezerk het nie.

HCr : Vaarvan het u afgelei dat dit lyk &sof die cer.se vat(!C;

die versperrings aanbring in die or^eving voon? — Var.vee

die rioting vaarvandaan hulle gekon het, van die huise af.

Het u hulle gesien uit die huise uit kon? — l:it die huise

ui t . Hulle het in die erve gestaan, die klonp. Socs ens

nou daar gestaan en vag het, het jy gesien die cense gaan verk

en die klonp het uitgekon daar, jeugdiges en in hulle erve

gestaan en vir or.s gelag en dit is hoe ons nou cpge^erk het

en toe van 07hO0 ai het hulle na die teriiinus toe gekor.

1C~~.. 5IZ0E : Laat ek net probeer or; dit te beskryf. Baar

vas " groep en het u niskien daarna gesien dat tvee of drie(IC)

jeugiiges uit "n sekere huis kon en saaz: net die groter groer

begin versperrings op die pad plaas? — Vat opcerklik vas,

sou daar *n pclisievoertuig of iets verby hulle ry, dan hard-

locp hulle nou veg van die groep af. Dan hardloop hulle nou

na die huise toe en staan daar en vag en dan kon hulle nou

Daar veer teru£ na die groep.

Het jong cense van die huise af by die oorspronklike

grcep aangesluit? — Hulle het alxal veer op dieselfde plek

byzekaar gekoii vaar die terainus begin en die huise eir.dig.

Laar het hulle al^al veer bynekaar gekom. (JZ]

HO? : U was daar van hoe laat af by die te ranus? — Hk het

E217.30 - 3666 - , ETTTIR

CchCC - kan ek net "n biet^ie ceer in detail ingaar. - toe or.;

daar begin het ons eers van die poskantoor af vat op die heel:

gelee is na die terminus toe vaar ek gevys is vaar die terci-

nu£ is en dan het ek nou verder cet die pad afgery. Sk vas

grcrendeels in hierdie hoof pad vaar die hoofroete is van die

busse, vanaf OthOO tot ek ongeveer van se* O6h45, Oth O het

ek nou daar gestop en gevag.

In die tyd vanaf 06h00 vas daar jeugdiges daar in die

erve? — 3y die vonings, in die erve van die votings.

Kan u enige verklaring gee vaaros hulle tot CThOC {!">

niks gedoer. het er. geen pacversperrings opgerig het en on

CTr.OO begin het nie? — Ik kan geer. aanduiding gee nie, naar

dit i s hoe dit gebeur het. Kcekor dit vas, veet ei: nie, iLas.r

dit vas vir my ook baie opoerklik cat nou eve skielik begin

hierdie sense - oc in al le eerlikheid te s6, ek het nie geveet

vat ons gaan vervag n ie . Ek het net geveet ons coet soontoe

gaar en die roete van die busse patrolleer, sodat die cer.se

. . . (Hof koz tussenbei)

Net nog een vraag, is daar eer. of tvee vat begin pac-

versperrings oprig het er. die ander naar so crupsgewyse gevclg'2-

het of het die cense in "r. groep begin pacrersperririgs oxrig"

— l ie ^roer. Ev het begin groter word ns. v-,rfti^ tot sever.-

t ig toe er. ner.se vanuit hierdie groer het die klippe begir.

aarira en die versperrings begin in die pad s i t .

?•"?.. PIZCS : Bet jong mense van die huise by hulle aangesluit?

— Dit is korrek, vanuit die rigting van die huise.

Vas die versperrings opgerig uit dit vat b mens gevoonlik

in die agterplaas van *n huis )zr:, soos bj-voorbeeld asblikke

. . . — Dit vas beskadigde^asblikke en geduilrtes en ook klippe.

Wat uit die huise genees is in die ongeving en or die (*C)

pad gerlaas is? — Zk veet nie, caar hulle is nou net daar te

. . . / voorskyn

vccrskyn gebring.

Xaar u het vir ons ges6 u het berigte of verslae gehad

cat voor die versperrings plaasgevind het, daar noeilikheid

was in Set ok eng? — Bit is korrek. Ek het dit gehoor oor die

radio, caar ek het dit nie gesien nie.

r"C~ : W&nneer het u vir die eerste keer van padversierrings

gehocr in Sebokeng? — Eort na ons ret ons patrollie begin

het r.a OthOO.

ICy.. rlZOS : Padversperrings of ender icoeilijcheid? — Ver-

srerrings en dat hulle nou die polisie begin gooi. {'-'.]

Zan u onthou cat u van p&dversp-erringE gehoor het voor

CThCC? ~ Voor C7hGCf ja.

Vanneer net u vir die heel eerste keer daarvan gehoor?

— ::et voor h'olle cy ons begin net,

Voor 07h00? — Terwyl ek nou die berigte oor die radio

so hoor.

Vat vas die aard van die berigte tusser. O6hOG en O7hOO

toe u vir die eerste keer van pacversperrings gehocr het? —

Zit is twee pclisienanne vat cet mekaar gepraat hex oor die

radio wat ges^ het noenie daar ry nie, want die j^c. is daarU-)

toegepak,

lit is wat u kort voor O7hO0 gehoor het? — Dit is kor-

rek.

Vat ek wil weet is, wat was die aard van die moeilikheid

v££j-van u gehoor het tussen 06h00 en 07h00 behalwe die ver-

srerrings in die pad? — Dit is weer dieselfde twee pclisie-

^=nre wat met nekaar gepraat het en gese" het "Oppas vir daardie

gced daar. Hulle het my gegooi nou net."

Het u nie gehoor van enige aanvalle op raadslede se

huise of aanvalle op eiendo^ van die Administrasieraad (JC) j

of so iets voor C7hOO nie? — Ek het dit nie so ojgevang nie.

... / r^

Z'cl.l.Z>2 - 5^65 -

in u vas besig by die radio or: in kontak te vees set vat

in die osgeving gebeur net? — ICee, nie die hele tyc nie,

vant ek het uit die voertuig geklic. Ek het nie in die voertuig

civ s i t nie.

Het u van enige verslae gehoor die oggend cat t jong car. cf

"r. £lric geskiet is? — I*eef ek het nie en ek wil dit net ook

uit bring dat my radiokortak, net na ek raakgegooi is de-or

caardie sarsie klippe is icy lugdraad van die radio ook afge-

gooi.

Hoe laat was dit? — Dit vas nou net voor 09hOC by die{lC}

aa^Tal op ons, toe e> raakgegooi vas.

Kaar voor dit het u r.iks fiaarvan gehocr nie? — Zk het

niks daarvan gehoor ci daarin belang gestel o- te hoor nie,

vart cy aandag vas ook nie daarop gevestig dat iesand raak-

geskiet was nie.

Van 06h00 tot CThOO het die busse cr die gevone manier

veggery soccer er.ige soeilikheid? — ^ie busse het caar

gestor, hulle het gery, hulle noes nou oor da^rdie versper-

r ir^s ry, u veet die klippe vat gepak vas . . . (I-Jir. Bizos

kor tussenbei) (2C]

!*ee, or.s praat van voor CThOO? — Voor CThOO? Ja , het

hu l le nornaalveg caar gery.

Zn was hu l le taaz-Xik vol of nie? — ICee, die busse -

hoe kan ek d i t nou s t e l , hulle het gekos, soos vat et nou

gesien het , ce t h i e r en daar "n persoon in to t by die terminus

en caar het die mense dan nou ingekl is totdat hy vol i s en

dan i s hy vort op sy r o e t e .

As u d i t i n die algeneen coet beskryf, volgens vat u

vaargeneeE he t , t o t OThOO vas a l l e s r us t ig in Sebokeng? —

Ja , CThOO vat ek kon vaargeneer he t . (:Z)

As daar enige brar.dstigting in Sebokeng sou gevees het,

. . . / vas

E3I7.3: - '66? -

vas u op 'r. t a a r l i k e hofir vlak EE d ie bes te deel van Seboker-t'"

— Ik het u nie gevolg ne t da&rdie vraag n i e .

KC? : I s die ter i i inus hoog gelee? I s die oppervlakte van

die grond hoEr as Sebokeng? — ICee, ek kyk reg in d ie huise

v a s .

U het nie u i t s i g daar nie? — Daar i s ook V. b u l t j i e

aar. d ie ander kar.t va&r ek nie kar. sier. n i e . Dit vas p la t

aarde gevees, behalve aan ay r e ^ t e r k a n t . Daar begir. die

hocfpad nou so oj ry.

Opdraende? — l i t i s r e g , car. va l hy.so weg. (1C)

Kaar u het geen rook gesien in d ie orxevir.g van Sebozer^

t o t varineer n ie? — Tot na f soos e> g e s t e i h e t , die problene

begin het 06hC0 t o t so C&h^O. Zee het e> die rock begin s ie^ .

Mskien l a t e r ? — Z> s§ or^eveer, in daardie tyd .

Het u gehoor voor CchOO toe u ce t klippe u i t a l l e r ig t ings

gegooi was of daar enige sk ie t e ry plaasgevind het in Sebokeng

tuEsen raacs lede en d ie inv oners daarvar:? — !*ie v aar van e>

gehoor het n i e .TJ het v i r or.s gese dat daar vas tussen sevre- en agthonderd

dense so OSh*C se kant toe u veer ce t k l i jpe gegooi va s . (2C)

Zar. u onthou?— Vaar h u l l e nou in die Etrs.at afgelocp het?

x} a •' — — v a

Sn u het ges^ u het T-he^pies daar gesien. Van hierdie

seve- 01 agthonderd cense, hoeveel hespies het u gesien? —

Toe ek nou so OE loop vas dit opvallend vir my gevees toe ek

huZle sien, Sk vi l dit net so stel ook, dat dit t nou gronc-

pad vas, soos die huise se heinings nou loop en hi;" le het cet

hierdie pad afgeloop gekoin. Tussen hulle en ek vi l nou s§

hoekon dit opcerklik vas, ek het nog by myself gedink ek

vonder vaar hulle die nooi hecpies try, vie dit vir hulle (;C)

£^gee het. Is daar ciskien ienand vat die hes;pies vir hulle

. . . /

1217.39 - 367C - EZ:'T£P.

gegee bet er. dit vas nou cooi, nuve skoor. hence gevees.

Saar hoeveel het u gesien? — As ek nou vir u s£ ek het

tier, gesien of ek het tvint ig gesien, car, sal ek nie E€ dit

is - korrekte veergave nie.

Tusser. tier, en tvintig? — ^assen tier, en tvintig, ksx

ek dit s€.

Was di t die enigste groep vaar u die geel heajies gesie^

het die dag toe u daar vas? — Toe hulle nou daar uithardlocj

vat ons nou toe gegooi het.

Dit i s die enigste groer? — Vaar ek dit nou ojcerkli>(lC)

gerinc het die klo^p geel hesde.

r i t vas die enigste geleentheid vaartydens u geel T-

he-de gesien het? — Kee, c-oor-tlik kon daar cer.se net geel

T-hezde ook gevees het tussen die ander groepe, naar ek het

dit nie opgenerk nie .

Hoeveel dae vas u daar? — S> was net caardie dag daar,

toe i s e> ai siek cet cy hand vat so teseer vas.

Ean u vir ons s^ nin of ceer hoeveel plakkste u daar

gesien het? — Z> het dit nie getel nxef naar dit vas (2:)

redelikg^ed verspreid gevees in die getied.

KIP.C:~ZP.7?JLGI!-'SDD5L?. K!^. PICZ : Geen vrae .

VZ\r.. J-ICZ : V Edele, die volgende getuie is Stephanas Zsias

Terclanche.

S?E?EA!?.-S ESIA5 -TERrLANCHS. v.o.e.

Oi:i-g.l7RA5I!-TC- B5UR KCR. FICE : U i s i adjudant-offisier in

die Suid-Afrikaanse Xolisxe en u is gestasioneer te De Deur?

— I^it is reg.

"I" het op Ka&ndag, 3 September 1964 or- OthOO aan diens

gerapporteer by die polisiestasie te Vanderbijlpark? — Dit(;C)

• - - / is

E217.41 - 5c71 -

i s korrek.

U was die opdrag gegee oc die voor.gebied Boipatong

te pa t ro l leer daardie dag? — l i t i s korrek.

1* het ongeveer to OchlO aar.gekoz by Soipatong en begin

zet patrol ler ing? — Tit i s korrek.

Toe u in Eoipatong gekoc het , hoe het u die toe stand

daar gevind? — Die toestand vas op daardie stediuz. Daar

vas geer. groeperings van sense n ie . Alleenlik die s t ra te

vas versper.

Vaarniee vas hu2Je versperk, eerster.s? — Ket asdrorr-e, 1C)

>lippe, pactekens.

Dan v&s d i t net een pad of party paaie of al die

paaie? — 2> s a l E6 £C - van die s t ra te vas versper.

L" het toe patroll ieverk gedoen daar in die s trate? —

Lit i s korrek.

Vat het toe geteur? — Os ongeveer HhOO het e> *r. ter ig

per radio ontvan^ cat daar n v in ie l in cie incustriSle ger-iei

aan die brand i s .

Vat d££i: u? — Ket cy aan>or:s by die vinrel het e> 'n

groer van ongeveer plus-Eiinus honderd-er.-vj-ftig persone (22)

aangetref vat op die stoep rondgeharcloop het en verskeie

van die iaer.se het blikkieskos in fculle hande gehac. Ket or.s

aanionE het hul le weggehardloor en ons het toe die brar.dveer

ontbied.

Het die fcrancveer toe opgedaag? — Ey het opgedaag.

Is die brand geblus? — Kee, by kor nie geblus vord nie.

l i t vas t e vee l . Ey het klaar uitgebrand.

Vat het gebeur terwyl die brandveer daar vas? — 2k kor

sien dat *n groep, plus-dir.us honderd-en-vyftig hergroepeer.

Waar het hul le groepeer? — In fe oop stok veld by die (;C)

v inke l s .

/

F.217.42 - 367c - T5R3IA3CKZ

Hoe ver van u af? — Cngeveer honderd, hor.derd-ert-vyftir

ceter van ons £f.

En vat geteur toe cet hierdie groep? — Die groep vas

gevax-en met klippe en stokke er.sovoorts en hulle het toe

nader &an ons teveeg.

Het hulle stil en rustig na u toe gestap? — :»"ee, hulle

het geskreeu en hulle getalde vuiste in die lug gehou.

Vat gebeur toe? — Soos hulle nader kom het daar eer.

te vocrskyr. gekom. Hy vas so tier, meter voor die skare. Ky

het die sk&re geroep deur hulle nader te vink. Hulle het [.-]

toe al nader teveeg al klipgooiend. Toe hulle ongeveer so

derxig meter van ons af vas, het hulle gegooi en hulle vas

raie aggressief. Eulle het al hoe harder geskreeu.

Hierdie persoon vaarvan u praat vat aanvanklik tien tre?

vocr vas, vas hy nog steeds voor die groep gevees? — Hy vas

nog steeds voor die groep.

•Saan aan? — Z'c het toe met rutterkoee*ls preteer on hulle

te stuit. Dit het toe geer; uitverking op hulle ger_ad nie.

Ek het toe vier skote met donshael op die skare geskiet, cp

die persoon voor. [!';

Veet u of u er-igeen getref het? — ICee. I!ie p^rEOor.

het toe oreedraai, terug in die skare ingehardloop en die

hele skare het omgedraai er. veggehardloot.

0>assen hierdie skare het u iemand met "n spesifieke T-

henpie aan gesien? — J&» ek het gesien die geel CD? T-shirt

er: dan vas daar van hulle vat hierdie CCSAS T-hespies £anger_s.d

het.

Die persone vat u van praat met die CD? en CCSAS T-hezpies,

vas hulle deel var. die skare of het hulle enige rol gespeel

daar of vat? — Dit vas ook maar net "n deel van die skare. (;!}

Toe die spul r.ou veghardloop, vat naak u toe? — Toe hex

... / ek

1217.49 - 3c7?

ek veer t e t cy norsale dienste

i* i s toe as gevolg van V. rapport na V. raacslid se huis

toe? — Dit is korrek.

Veet u vatter ra&dslid dit vas? —Zk kan nie sv naar; cr.t-

hou nie . Ky vas "n lid van die veiligheidstak, van die Suid-

Afrikaanse Polisie en. hy vas ook fc raadslid van die betrokke

Kuzisipaliteit , as ek dit so kan s te l .

HC?: Koe laat net u die rapport ontvanf ? — Ek kar. nie "r. sre-

sifieke tyd onthou nie. Dit vas net na die voorval. Zk kan

nie die tyd nou onthou nie. (1";

Is ons nog in die oggenc of is ons al in die ni-adag? —

In die oggenc.

¥.iy.. ?ICZ : Is u toe na die huis van die nan? — l i t is korrek.

Toe u daar kon, vat het u gevind by die plek? — Zk het

gevind dat !n gedeelte van die voning reeds uitge'srand -het.

Alles vas norn&al. Baar vas geen persone in die strate nie.

V het toe aangegaan net patrollieverk?— Pit is korrek.

Zn tycens hierdie patrollieverk van u, vat het geteur?

Vas alles rvistig gevees? — Tycens die dienste verier het

ei: groepe sense van veertig, vyftig tyrekaar oj^ererk. [ l - j

Hulle het or.s gedurig met bottels, klippe en stck>e gegooi.

Ors het hulle gedurigdeur inaar cet traanrook en r-irerkoe^ls

vervilder.

Dit het so periodiek aangegaar. tot ongeveer IShOC die

aard toe u van diens af is?— Bit is korrek.

Die vol^ende dag, 4 September 19£4f O6hOC het u veer

begin set patrollieverk? — Dit is korrek.

In vatter gebied het u toe die verk gedoen? — Gebied ; ,

Sebckeng-

Os by gebied 3 uit te kon het jy in die hoof pad gery? (;-C;

Bit i s korrek.

. . . / Eoedanig

E217.51

Koedanig vas die toe stand van die pad? Eor. u vrylik

teveeg? — Kee, die pad vas versper ook deur kliype, cotor-

vrakke easovoorts,

Ket u enige persor.e lanes die pad teeVekor? — Bit is

korrek. Gns moes vaj- die goes verwyder sodat or.s kon'deur-

teveeg en terwyl one die goedere uit die pad uit verwyder

is ons gedurigdevo* deur groepe van- tvintig, dertig,weertig

persone eangeval met kli^pe ensovocrts.

Het u erdge voertuie langs die p&c gekry vat teskadig

is? — Dit i s korrek. liaar vas verskeie voertuie vat v

geirand het en soos hulle vercykoz: het e> gesien cat huile

"ce£>adig i s .

Eoe laat het u uiteindelik in getied 1 aa_^ge>or? — DIT

vas ongeveer 06hOO, OEh;C se kar.t.

En vat was die toe stand van die paaie in ge:ied Z toe u

da=.r kom? — Die neeste van die paaie vas versper.

Het u enige p«rsor.e of groepe caar tegge^on ir. gecied ;

— Dit is korrek.

HC? : Die versperrings, vas dit net aa^getring or busroetes

ir. Sebokeng of vas dit aangebrir_g or paaie vaar caar nie {2

tusroetes vas nie? — Lit van cusroetes en ock tussen voorjvui

Gor die algeseen vas dit aile paaie.

Hierdie groepe vat u nou te£geko~ het, vat het

hul2e gedoen? — tul le het ook naar klirpe gegoci en or or.s

geskxeeu en met gebalde voiste in die lug geskreeu.

7J is toe as gevolg van "n berig na V. vinkelkozrleks daar

in gebied 5? — Bit i s korrek.

HC? : Hoe laat vas u caar? — Ek kar. ook nie vir u i tyd gee

nie. Dit vas in die voor^idcag, in die oggenc.

Was ctlt voor llhOC of na HhOO? — Ek sal s€ dit vas vcor';C}

lihOO.

. . . / !C3. ?ICZ

e.

£217.53 - 3c7= - ^----r-,.-_

ICT?.• TlCT. : Vat het u gevind toe u daar kor by hierdie vini

korpleks? — Die vir-kels het ook gebrar.d en die ner.se het C^L;

veggehardlocr cet goedere in hulle hande, blikkieskos er.so-

voorts.

Vas caar ook groepe cense daar teenvoordig? — Bit is

korrek.

Vat het daar by die vinkel gebeur, behalve cat die cer.se

net die kcs veggehardlocp het? — Laar het hulle ens ook veer

-et klippe ensovoorts gegooi.

Het u die klonp uiteen gedryf net traangas en rubber- :.~".

koePls?— Ket traangas en rurberkoeSls.

Op dieselfde dag ongeveer 13h3O toe is u on tcied ns "r.

vinielkonxleks in gebied 14, Sebokeng? — Ziit is korrek.

U het na daardie plek toe gegaan in gebied 1-. Wat he:

u gevind daar?

HC~ : As ons nou t uur vir uur relaas het oor die 4de, hoe

gaan dit ons uiteindelik help? L" kan ons deurr.eez na die

5de en die £de en die 7de, Daar vat heir dit onsc Z> het

*r. lys gekxy van erkennings cat caar scveel gecoue afge:rand

is en cat die skade ongeveer scveel i s . Koet ek nou alles(2."

dit in getuienis ook aanhoor?

Kir?.. ?ICZ : Lie petuienis vord aan^ebied or die tve asn te

dul vir die Kof. l ie Staat sal later caaroor cetoog aet

betrekking tot organdsasie en cat dit nie spentaar. vas nie

en die tipe van ding.

HC~ : Op- die 4de? Bk praat nou oor getiiienis or die 4de

en volgende dae. t- coet nie vir cy getuienis voorlfi, ZLTJ.

Pick, vat in die l ig van erkennings vat reeds genaak is en

vat ge^eensaak voor die Kof is *onnodi'g is nie.

K!3.. FICK : Ek sal met betrekiing tot kleredrag vir die (;l

getuie seke v ae s t e l . U is toe na daardie konpleks toe

_ . . / i r.

in gebied 14. Is dit reg"— Dit is kcrrei:.

Het u enige sense daar gekry o; was dit verlate of vat

was daar aan die gang? — Daar was *r. groepering van ner.se.

Daar was verskeie van die vir-keikonplekse vat reeds aan die

brand was asook die biersaal.

Koeveel itense het u daar gevind? — Dit was ongeveer

tveehonderd persone.

Het u enigiets opge-erk set betrekking tot klerearag

by die groep? — Daar het ek ook die geel UD7 T-shirt tusser.

die persone gesien en die COSAS T-shirts. :,1I

Hoeveel van die cense het u daar in die groej van tvee-

honderd gesien? Ean u enige aancuiding gee?— Dit is onrocn*:-

l ik . Ek kan nie "n getal s§ nie.

Vat was die groep se houding toe hulle u sier.c — H-jJJ.e

was ook aggressief, baie aggressief en het cet klippe gegoci.

Eet u hulle uiteen gezryf? — Dit is kcrrek.

het u vir die heel eerste >eer n skriftelike verklaring

ger aak in verband net die gebeure -cp 4 September 1?£4? — Tc

kan1 riie die datum vir u gee nie, Eaar dit was ongeveer [ZZ]

plus-siinus veertien dae terug.

Vaar was u gevra oz: dit te dcen? — 3y die her, Da^ocr

Is dit die eerste keer vat u ooit gevra is ir. verband

met die kleredrag van enige deel van die skare iLer.se wat u

gevaar het op die 3de en 4de? — Eorrek.

Het u ocit enige sicriftelike verklaring var.tevore geraak

in verband net die kleredrag van enige cense daar1^ — iree,

ek het nie.

Het die geel T-henp enige betekenis vir u gehad voor (;

3 September? —l\Tee.

. . . /Hex

tl7.cC .

He* u er_ige kennis gedra van die "_ r of CCSA3 voor 3

September? — Kee.

So, ons keji aar.vaar dat die VI? asook CCSAS geen

tetekenis vir u gehad net voor 1 Septercer nie? — H ! is *cr-

rek.

Hoeveel Dense het vit he-de gedra*: — liaar van "r. groe;

net die vi t hez.jies aar, caar ek iiar. r.ie aar. die Hcf Y, getal

gee u e . Hulle teveeg tussen die £>£.re rorx.

Z'eet ek praat nie var. er.i^e soort he-pie r.ie. Hoeveel

ce^se het vit hence gedra? — Verskeie. (II)

Hoeveel? — 2k kar. nie V. getal gee r^ie. Dit was 'r. reie-

like groep. As ek coet skat sal ek sfiv.-ftig of se^tig.

"-ioeveel cense het "r. jas gedra er. hoeveel cense het nie

z jas gedra nie? — 3> het nienanc ^et 'n las daar opgenerk

nie.

Op 3 Septecter het nierand Y. jas aangehad nie? — Ek het

nie gesien vat ^aste aan het nie.

Hceveel cjense het n- skipper aar.gehad?—: I"ee, ek kar. nie

te-restig nie.

Hceveel nense het truie sangehad? — Z> het nie so op-'IC)

gelet vie truie en euike goed aar.gehad het nie.

1-Iaar as die VD7 T-he-p en die CCS.-.S T-herp niks vir u

ceteken het voor daardie daf nie, hoe het dit gekcz: cat u ncu

die hesde uitsonder? — Ek sal s§ de-^rdat dit geskryf is K>Z

die hezide.

Maar u veet dat daar baie hezde is vat Yi geskrif op het

van die universiteit en van sokkerspanne ensovocrts? — -Dit

is korrek, daar i s baie.

So, die geskrif is nie buitengevoon nie? — iree.

Toe u *n veriJ.aring gesaak het, is u spesifiek uitgevra{;I}

in vertand met die kleredrag van die nense? — I'.ee,

. . . / Is

Is u nie gevra aeur Da;'ocr Eruser vie die verklarir.£

ger.een het of u kan or.thou vat die kleredrag van die cense

was nie? — ICee, ek bet cy verklaring gegee er. ca;oor -ruger

het hoc geskryf. Hy het cy r.ie oor hende of enigiets gevra

r . ie .

Vaaroa sou u u i t u eie indsiat ief nelding naak var: die

geel hence en COEAE he-de as d i t nie var. er-ige betekenis vir

jou was nie? — Ik vas tevus cat caar vel *r. party testaar.

SOOE die UD7, naar vat e> bedoel cat hy geer. reteier.is v i r

cy. het n ie , i s cat ek nie tel&r.gstel in hulie n ie . B> (1C)

het vel geveet cat caar so "r. party i s , naar e> st-el nie telan*

in hulle n ie .

reskryf assecl ief "n COSAS T-henj vir ons? — " i t vat e>

gesien het vas v i t net svart voor die tors ges>ryf.

U s§ cat die CC5AS T-hezj v i t en svart is? — 2 i t i s reg.

En vat sta&n daarop? •— Die voord CCSAS vocr die t o r s .

In vat nog? — Das.r i s nog ges>ryf, rLaare> het nie so

omele t daarna n i e .

In agter or, i s caar i e t s gesjcryf? — I"ee, ek kan nie

aan die Hof s€ of caar i e t s agter oj ges^rrf i s nie, Z> (11)

kar. d i t nie onthou n ie .

In hoe lyk V, T7 T-herj? — l i t is" *r. geel T-hezjie s.et

"n t ipe van n vapen net die vocrde VZ? binr.e-in die vapen.

Is enigiets anders caaror geskryf? — Z> veet daar i s

i e t s agter op geskryf t naar ek kan nie aan die Hoi s€ vat dit

i s nie.

Is daar enigiets voor op geskryf? — Ek het nie EC opge-

l e t nie.

Vanneer het u vir die heel eerste keer n VD? henp gesien

in iou hele leve? — Dit vas die 3de. (;C)

I'ie voorheen nie? — ICee.

*"• • Hoe

Hoe het u geveet dat dit "cou r UDr.-hezp is toe u ait

gesien het op die 3de? — Ondat dit op hon ges)^ryi staan-.

Hoe ver vas u van die cer.se vat die 117 ?-herce gedra

het ec u het UD7 op die henp gelees? — Z> vas sontyds nahy

aan hulle, ongeveer tier, neter,

resig 0 net hulle te praat? — liee, tervyi hulle aange-

koz het na cy toe.

En van die eerste groer by Bophelorig vat u gesien het

dat hulle T-he~de aangehac, hoeveel var. hulle het T-hende

H0? : Vas die g6^1^6 "by Bophelcrig*?

MI?.. 3Z2GS : 3cip£tongf el- is jarrer. Hoeveel van- hulle het

T-herde aangehad?— Plus-sinus vyftien, tvir.tig.

Hoeveel UD7 hence vas daar er, hoeveel CCSAS he~de vas

daar? - - Altesaar?

t*a? — 5> sal sfi v;.*f-er:-veert'igt vj-ftig.

Hoe groot vas die groep? —Die groep, as ons van dieselzde

groep praat is hon-derd-en-vyftig.

So, u getuienis is dat eli:e derde persoon so t henp aan-

gehad het? — E> s§ origeveer. Lit is t skat ting vat e> naak-(2G)

"It kar. iLincer vees of dit kar n-eer vees.

Dit vas nos baie belar.rrike inligting gevees. Het u rie

aar. die kapxein gerapporteer cat die rer.se "baie, caie naklik

uitgesoek kan word o^dat een uit drie van hulle era r- T-hesp

van COSAS of VT)T^ Het u dit gerapporteer? — Al vat ek geraj-

pcrteer het i s net terigte per radio dat die skare uiteen is

en dat dinge nou veer noraaal i s , Zr: het nie melding genaak

presies van die hence vat die persone aangehac het nie.

Kaar dit vas "n bale belangrike observaEie, nie vaar nie:

— Cp daardie stadium vas dit nie vir cy belangrik as persocn(3C)

vat die cense uitcekaar jaag nie.

. . . / Masr

11217.71 - 3650 -

Kaar kort daarra, het u nie geveet cat daar ciskier,

or.cersoek ingestel coet vorc in verbar.d ret die identiteit

va^ die cer.se vat u eangeval het rie? — -He cer.se het alral

gevlug. Ek sal s€ ek het geveet caar sal "r. or.cersoek vees

ir. ver:ar:C net die brande en onlus vat rlaasgevirid het, caar

ek het nie geveet dit gaan betrekking or die saak he" vat nou

hier in die hof aan die ggjig is nie.

Vat vas u rang toe? — Adjudar.t-offisier.

Is dit soos nou? — Bit is korrek.

Het u r.ie geveet dat u al die inligting aar. die oncer-'1C)

soeiispar. roet gee sodat die persore uitgesce^: kar. vord er.

gea-rresteer vord nie? — Al vat or.s altyd in die hele tycperk

gefcen het, i s , ons het net die getal r-ense ge^ee, pius-cinus

soreel sense en dan het ons hulle uiteer. gejaag. l i t is al

rajport vat ek vir my teheerstasie gee.

Daar is geen nelding in enige verslag of enige verklaring

van die feit dat elkeer. var_ die drie persor.e - IT? en/of CCS.-S

T-he-p eangeh&c het nie. — 3)> het g e e- nelcir.g caarvari genaa :

nie.

Het u dit op daarcie tydstip nie van er_ige telang teskcu(2G)

r.ie? — Dit is korre>.

Ja, raar vat het ir.tussen ge'ze-^r cat agtier. naance geleie -

e> is ^.a-^er, agtien naar.de later dit var. belang gevord het

en £ oncer or; vir enige per soon te vra, ^aak u celding daarvar-

aan cejoor Eruger. Vat het intussen gebeur? — 2k het dit

in z.y verklaring aan ma;oor Kruger geneld en hy het dit geslryf.

Dit het u alreeds ges£. Die vraag i s , vat het intussen

geceur or: dit nou so belangrik te naa> dat u zelding daarvar

gez:aak het aan majoor Eruger en nie var.tevore nie? — Ek sal

s€ oridat dit in verband met !n hofsaak i s . Dit vas net "n ^ L -

gevone radioberig. Ek gee dit net deur aan t polisiebeaspte

. . . / vat

1217.75

vat die terig sfskryf. Hierdie is "r. verklaring vat el: ir.

die hoi" gee.

Vaaror. was u van ner.ing cat dit V. belangrike feit vas

en cat u caarvax Eelding Eoet naak aar. m&'oor Eruger in die

ver>larir.g? Hoe het dit gekoz? — Ik sal se" dit is getuier—s

vat ek in t hof coet lever, n e terig vat ek deurgegee het

deurdat ek dit r-ie daar genoen het nie, vas vir ny "n cinfier-

vaardige terig wat ek jet aar. cy ter.eerstasie gee.

Het u geveet cat die verklarir*g in verband net "r. £aak

so^ wees? Bat u getuleniE soet lever in 'r. hofsaak tervyl (1C)

u :esig vas on die verlilaring te caak? — Z> vas tevus var

die saak vat hier huidiglik aar. die gang i s .

ir. v*£E u bevus vari die feit cat sekere van die leiers

var die U3? in die teskuldigdetarJ: si t? — Ja, ek het dit i i

die koerant gelees.

Is dit toe dat u besluit het or; melding van die U£? er.

CCSA3 T-r.ezde te naak? — As r.ulle z.y voorr.een gevra het vir

"r verklaring sou ek welding geraak het daarvan.

U sien, ek vi l dit aar. u stel dat die getuienis van u

dat daar ZZ? T-hesde en CCS.-.S T-herde vas or so "r. groct deel'2G)

van die skare, kan nie reg vees nie. — Bit is reg soos ek

c , i. g c g e e >_e ~ •

S^l u v i r ons s6 of die vcor't-ck of voortokke vat daar

gekos het cok h VD? hen-p aarigehad het? — I7ee, ek het dit

r i e ges€ nie. Ek het gesS die persoon vas tussen die skare.

ET vas nie t voortok nie.

Kan u niskien verduidelik - si vir ons, vas dit r koue

oggend of t vars oggend? Ear. u onthou? — Sk kan nie onthcu.

of di t varr of koud vas nie.

Kan u onthou of zer.se vroeg die oggend rondbeveeg het (rC)

sonder n jas of n trui? Cf sou fculle n ias of trui aangehaf

Z217.79 - :iZ2 - re55ZJt::cHi

het? — !<ee, ek kar. nie or.tr.ou dat ek cer.se gesier. het ooit

net t ru ie of baadjies of jasse aar. n ie .

Op die 3de er. die 4de, hoeveel keer i s u c.e\^r gr-oepies

gekcnfrcr.teer? — Dit vas t a i e .

Koeveel grcepe'? —lie hele Jde en £de - di t vas ongeveer

tvir . t ig groepe.

2r. as ei: u get'uier-is korrek verstaar. het vas daar net

tvee groepe vaarir. u T-hesde gesien het . Is d i t reg? — l i t

i s irorrek.

By die ander agtier. groep-e het u r i e die ?-hez-de '10)

gesier. nie? — Dit i s korre>.

1r: vas die arder groepe van-soortgelyke groctte? — !"ee,

huIJ.e vas klein. grcepies .

Daar i s net eer. groex vat groct vas?— Ja, die grootste

groer vas plus-ninus tveehonderd.

K21£ Vroeg die oggend van die 3de te Bcipatong, vas caar kieir.

g r r e t i e s rer.se vat cr die pad gestap het?

H.C? : Cr watter pad?

I-'. r?.. rlZOS : Verskeie paaie d = ar in roipatong.

HC7 : In die s t r^a t? • (20)

KI3.. rllCS : Ir. die st-raat? — Xfear was hler er. daar V. nonale

vcetgs.nger £e-»ees.

liaar vas s€ vari OTr.OC af norzale grcepe var. vcetgar-gers1"'

ICc-r—ale groepe van vyf of ses oi agt of mi ski en tien persor.e

vat cp pad vas? — Ja, caar het itense hier en caar rondgestap.

Ik het nou nie bul le groepe getel of i e t s van die aard n ie ,

naa.r daar het hier en daar tvee, dr ie persone tyrekaar gestap.

Vas u in *r> landrover? — IJee, ir. fc polis ienctor , t seiar..

Hoeveel polisievoertuie vas daar in Boipatong tussen

OThCO en 09hCC die oggend? — Hk het polisievoertuie daar (*0)

te^gekOE, maar ek veet nie hoeveel presies vas in die lokasie

I21E.01

self r.ie.

Ket u lar.drovers teBgekoc? — Ja.

Hoeveel? — Ek sal s6 tvee of drie het daar ror.dgery.

Hulle het van plek tot plek gery.

Hex u enige inligting gehad dat cer.se var. Boipatong

var. plan was OE *r. optog te hou var. Boipatong tot by Houtkop?

— !^ee, ek het geen inligting gehad nie. - e

Het u enige irJLigting gehac dat daar Y* teroep was,

riskier. VJ teslui t dat rer.se nie verk toe sou gaan cp die ocr

var. 1 Sejtenter nie? — Sm het vel, as ek dit so rag noer, (

iraat^ies gehoor, aaar niesand het dire> vir Ey dit gesS nie

E> het caar so gehoor as die ser.se jraat .

Was dit nie deel van die inligting vat aan u-^egee is

cz u verk beter te doer, cat daar Y. plan vas deur d"£"e cense

vat in Boipatong woon on by die plein daar by roipatong saaz

te koc nie?— Nee, nieE-and het vir iv sulke inligt£ng ge^ee

nie. V.'j opdrag was net on norcale patroiliedier.ste daar te

ry.

Veet u dat dae.r vel *r. plein by roipatong is? — I'ee, ek

era nie kermis van so *n plein nie. [2

Die plek vaar d ie huurzotcrs er. sekere busse :-stcp er. weg

trek?— Bk veet daar i s bussteppe, n.aar n ie vaar hu l l e op

groc* skaal byiekaar ken n i e .

Was u ooi t naby die plein vat in Boipatong i s of dra u

ru.e kennis van die plek vaarna ek verwys nie? — 5> dra nie

kenr i s van die plek n i e .

Was u t nuweling in Ecipatong op caard ie oggend? Een

u n i e Boipatong n i e? — Ek ken hoc n i e goed n i e . ; -Laat ek

dit so stel .

Dra u kennis van enige persoon of persone vat besig (3C]

was set plakkate oncer hulle arcs OE na die plein te star

. . . / oc

IZlr.04 - 3654 - TSRrUSCSE

on die optog te begin? — Ik het geen persoor. ooit die heelcs^

daar gesien nie.

Osdat ek ait aan u vil stel dat die polisie die oggenc

te Boipatong besig was OE die klein groepies vat op pa3 vas

r.a die plein OIL ceel te neer aan die optog uitzekaar te ;ja£.£.

— Z> het dit nie gesier. nie.

En dat die sense vat op "n vreecsane manier op pad na

die plein vas met sanbokiie aangeval is? — Ek dra geen kenr—s

daarran nie.

Was u van O7hOO tot 09h00 se kant op die 3de in Boipa-(IC)

tcr_£? — Bit is korrek.»

Het u per radio set u kcllegas te Boipatorx geskakel?

— Z-. vas in radioverbinding.

Het u enlge verslae gehcor op die radio dat sekere var.

u icllegas besig vas OE groepies n-ense uitsekaar te jaag? —

Xee, ek het nie.

HI? : Is u by die onluste-poHsie? — See, hor.ce-eeriheid.

Het die bor.ce-eer-heid sarbokke? — See, ons het geer.

ss-zcokke nie.

KI?-. B1ZOS ; Vas die ander polisieteanptes vat die land- {2Z)

rcvers gebruik het verbonde aan die or_luste-afdeling? Is die

arier lece vat daar vas in u afdeling cf in *r. anier afdeling^

— Hulle vas in ander afdelings.

Insluitende die onluste-afdeling? — Hyk, daar vas van

verskeie distrikte polisiebeasptes. Ek veet nie in vatter

afdeling van die Mag dien hulle nie.

Vat vas u opdrag, vat coes u daar vervag bet? — Ky opdrag

vas e> coet die oiLgeving patrolleer en enige voorvalle aoet

ek d&delik rapporteer, klipgooiers of mense vat die busse

aar.Tal. Dit is vaarvoor ek daar gery het. (;C)

Is u gesft vat die rede vas vir die ontevredesheid van

... / die

9 ? - TZR5LAKCKZ

die zer.se? I s u gesG vaarom daar miskien moeil ikheid verv&r

vord? — Kee, n ieaand h e t my ges© n i e .

Vat n-oes u r e a k s i e gevees het as mer.se n i e k l i j p e gegoci

het nie, maar net in klein groejies 07 die paaie gestaj het?

Ztz is nou na die plein toe? — Ik sou hulle geios het. As

hy r7 nie aangeval het of aggressief teen my opgetree het

nie, kon ek niks doen nie. Dan het ek bom geloe.

Sou u nie vou veet waaron hulle nie verk toe is nie er

waaroc staj hulle in groepies ot die paaie na C?hOO? — zk

sou niiskien by hulle gevra het as hulle in groct groepe (1C)

ty-ekaar gevees het "Vaarheen i s jv or pad?" maar ek het geei

groot groe-p gesien vat vreedsaaz. in die straat etap nie.

Het u net enige per soon daar gepraat en gevra vat is

die soeilikheifi, vat gaan aan? — Die persone vat ek as t

pclisieaan niskien mee kontak proteer naak het, het cy gelg-

noreer, hulle vou nie met my praat nie. Bit het vir my vocr-

gekon hulle is "bang vir my.

Vanneer het u die indruk £^>ry cat hulle vir u bang vas?

— zL: het voorheen al daar patrollie gery. Baie van die ce^se

het jou byvoorceeld gegroet en da&rdie oggend het nieciand (2C;

;-cu gegroet nie. Ky. het jou net ge'gnereer.

Hoeveel groepies het u gelgnoreer? — Dit vas nie groe^ies

gevees nie, dit vas persone vat ler.gs die pad gelocp het.

Hy-het jou nie gegroet nie, hy het nie na jou gekyk nie, hy

het net gemaak of hy jou nie sien nie en verbygeloop. Ek

het ook nie persoonlike kontak met hulle probeer caak nie.

Eet u miskien u hond uit die voertuig geneem? — Kee.

Vas daar net u cotorkar van die honde-eenheid of vas

daar meer as een? — In daardie gebied was dit net my voer-

tu.2.g. \tZ,

Het u miskien probeer uitvind waarom die sense op so 'r.

. . . / eienaardige

E21E.10

eienaardige itanier opgetree het en u gelgnoreer het"' Ket u

vir u hoofkv artier gevra vat gaan hier aan? — Ft het icy eie

ciskresie op daardie stadiun gebruik. Ek vou nie graac &et

*r. persoon praat nie, van* ek was bevus hulle is tang vir

l e t s . As ek met hon praat, kar; hulle calk lets aar:" nor coei.

? i t is hoekoc ek nie met hot vou gejraat het nie.

V het melding gec-aak van t Eekere veiligheids - lid van

die veiligheidstak vie se huis aan^evai is? — Korrek.

Hoe is die huis aangeval? — Al vat ek veet i s , die huis

is gebrand. Toe ek daar aan£ekoE het, vas "n gedeelte var. (1C)

die huis reeds uitgetrand. Z> veet nie cz vatter canier is

die huis aar^eval nie.

Hoe laat vas dit vat u gesien het dat geaeeltes gebranc

het? — Dit vas na llhOO vant die eerste voorval vas llhOO

er. di t het daarna gebeur.

ICa llhOO maar voor 12h00 van die 3de? — Lit is korrek.

Volgens sekere van die get--Lienis er: die ir-ligting vat

cz.s gehad het vas die huis van die veiligr.eidslii gedurende

die nag van die 3de tot die 4de afgec-rand? — ITee, dit vas

oj cie 3de ge^ees. [1Z]

As ek v i r u die naan van die ve i l ighe ids l id gee, sal u

di* =:iskien onthou? — Kee, ek ken nie sy van n i e . Al gee

u d i t , s a l ek n ie sy van onthou n i e .

Het u ooit van sersac t Kpondo se naan gehocr? — Kee, e> *

het n i e .

EZ?.::DSRVFJiC-iyG DSIH !C?.. PICK : Geen vrae .

HSI : FRINSLOO. v . o . e .

O;ZZ?.VRAGING DECB KSR. FICK : ~C i s "n sersant in die Sui-d-

Afrikaanse P o l i s i e gestasioneer t e Erugersdorp? — Dit i s (*C)

. . • / korrek

E2ic. l i - 3o£7 - pp.irrsi-oo

kcrrek.

V i s die nag vax 2 September 19c 4 in opdrag na Sebckeni'

— Bit is korrek.

I" het daar die nag van 2 tot 3 Sept enter 15E- in gebiede

12, 13 en 14 Sebokeng gepatrolleer? — Bit is kcrrek.

Gedurende hierdie tyd vat u gepatrolleer het, het daar

enigiets plaasgevind? Was daar enige padversperrings? Het

u enigiets abncr^aal opgeserk? Bit is ir. hierdie betrokke

ge:iede? — Kee, nie op daardie stacius nie.

V is die volgende oggenc, 5 Septe-ter 19^4 ontbied na ;1I)

die polisiestasie te Sharpeville? — Eorrek.

EC? : Tot hoe lank: het u in getiede 12, 13 en 14 geps.trolleer'"'

Tot hoe laat op die 2de of op die 3de? — Op die 3de tot EC

ongeveer OchOO.

IE U toe OIL OchCC na Sharpeville toe? — Bit is korrek.

KZC?.. FICK : Wat het gebeur? Vat het u opgeserk in Sharpeville?

Lit i s toe u nou pclisiestasie toe ry'~- — Te Sharpeville

aan^ekoE ongeveer OThCC die oggend te Seeisostraat. Cj ca=r-

die stadium vas daar pacversperrings opgerig in die betrckke

straat . (2C)

Kan u vir die Kef t. aanduiding gee vaaruit het hierdie

padversperrings bestaan? — Zk het ongeveer 150 na 2C0 meter

ir: SeeisoEtraat inbeveeg en van daar af het ek die versp€r-

rirxs aangetref te Seeisostraat.

Vat se versperringE vas dit? — Dit vas asblikke, klippe,

mo+crwrakke. Daar vas verkeerstekens. Baar was *r* busstop-

halte vat van die dele gebreek vas en in die pad geplaas was.

5k kon nie verder beveeg nie as gevolg van my voertuig vaarin

ek beveeg het. 2k kon nie oor die versperrings gaan nie.

EC? : Vat se soort voertuig het u gehad? — Zk het fe (;:)

Kercedes onluste-eenheid bus b 5-tonner bestuur.

. . . / KI3i. PICE

- i?.:::SLOG

IC?.. PICK : Wat het u toe geraak? — Ek vas ver;Iig gewees

or die versperrings te laat vervyder.

Ket u enige persone teBgekor in die straat? — Daar va?

grceperings gevees van nagenoeg tussen honderd-en-vyftig tct

vierhonderd party plekke.

Wat was hulle reaksie gevees? — Die cense in die bo pur.*:

van Seeisostraat was kale. Koe verder or.s gevorder het hoe

reer opruiend was die skare £e»ees. Ons vas or da=rdie sta-

ct'^z. deur persone set voorverpe soos klijre en bottels gegeci.

Was daar enigiets geskreeu? — Ik kar. onthou cat [1Z]

onrekende persone ges'arree^ het.

Vit die groep uit? — Korrek.

Wat het hulle geskreeu? £an u onthou? — Viva Kandela.

Shigiets teenoor uf die polisie? — Ja. SAP honde.

V gaan nou af en u maak die pad skoon. Wat geceur toe?

— TTog steeds kon ek nie behoorlik teveeg nie. Kog steeds

het ek problese on oor die versperrings te kos en nog steeds

vcri ek met klijpe gegooi.

Koes u elke keer uitklJjL en die goed u.it die pad laat

ratv — Korrek. {IZ)

U het tervyl u "besig vas or daar te ry *n berig ontvang

in verband set raadslid Bhlanini? — Lit is korrek.

Hoe laat vas dii ongeveer? — Zk sal s6 dit vas nagenoeg

tussen lOhOO en HhOC van die 3de.

Is u na sy huis toe? — Eorrek.

Wat het u gevind toe u rtou daar kor? — Bie conent toe

ek in die straat - in die betrokke straat indraai vaar ene

r/-" p*--i ri gebly het, het ek t groep iLense vaargeneer in die

s t raa t .

Hoe groot? — Ek sal se" plus-minus driehonderc. (;C)

Gaan voort? — Die mense het vegbeveeg uit die straat

. . . / uit

1215.20 - 3*69 - X?.: SSI-PC

u i t tussen d ie huise i n . V: Svartsar. het cy gestcp. Later

het ek vasges te l dat d i t mr_r. Dhlarini vas . Kr*r. Dhlarini

het sy huis aan my uitgevys vaarvar. daar reeds op daardie

stadium van sy vens ters aar. die voorkar.t var: die huis gecreek

v a s . Ek het toe v i r rmr. DhlaDini gevra of hy sasj: nei icy

v i l vegbeveeg var. die toneel af na 'r. ve i l iger j l ek . Daaro;

het nnr . Dhlamini gesfi dat hy reg i s , caar i s geen probleze

r e t hon n i e .

Hy vou nie saar±on nie? — r.y vou r_ie saa^kor: n i e .

Vas BTIT. Dhl&Eini gevapen? — Ecrrek. HZ)

Wf Vat het hy ty hor gehad? Het u die vapen gesier.? — Z~-~

i s korrek. Bit i s *r. 9n^f caa> onbekerid, p i s toc l .

I" het hon: toe caar agtergeiaat er. vercer gery? — r i t

i s korrek.

GSTl-15 STA--.2-: AT.

HC7 VZRDAAG. HO? EEP.VAT.

Z2I? H I T S VILKZ-IL" P?.I;\51-00. nog onder eed

C : ~ Z ^ 7 ? J ^ I ! : £ irTR IP?.. ?ICZ (verrclg) : Or.s het laas opgehou

va=r u gesS het u vertrek het var t^jc, Dhiarini se h\iis af?

^ — Zorrek. (2C)

Vat het gebeur toe u caar veg i s Iar.gs die pad? — Ik

het voortgegaar: met pa t ro l l i ed iens t e .

Het u nog er.ige groepe te^gekon? — Ja f caar vas nog

steeds groepering gevees.

Vat vas die gedrag van h ie rc ie groep? — Dit het nog

steeds voortgegaan OE slagspreiike te skreeu sowel as gebalde

vuis in die lug te s teek.

HC? : ED die klipgooiery? — Op daardie staciun vas caar nie

kl ipgooiery na my voertuig n i e .

K!3.. FICE : Op *n stadium die dag i s u beseer? — Dit i s (;C)

kcrrek.

/ Hoe

E2i?.oi - 56?c - PKI::SLOO

Eoe het dit gebe-or? — Ik het in V: sekere straat in

Sharpeville beveeg er. reg voor fe kafeekorjleks was daar veer

groepering gevees.

Eoe groot vas die groej? — Cngeveer tussen driehonderi

en driehonderd-en-vyftig.

Vat het hulle geiiaak toe hulle u si en? — Kulle het

vocrtgegaan met slagspre-^e en gebaide vuis in die l\ig te

steek. Die volgende oozblik was daar V; hevige sarsie klijpe

er. voorwerpe na die voertuig geslir^er vaarin ek vas. Cnver-

klaarbaar het daar "n stuk bet on ce-c^r die bus se rui t gevIieg.f

As gevolg van die beton i s e> beseer er. na Vanderbi^lpark

Hcsji taal geneen.

H3~ : Eoe laat het die be serins plaasgerind? — £k sal s%

onreveer tussen lOhOO en 10h30.

>_~.. FICg : Ket volledigheidshalve, hoe i s u teseer? — Ky

Adansappel vas ineeduik gevees sovel as snycerke aan ny keel

en bolyf.

Het die polisie op^etree daar toe hierdie klipgcoiery

plaasgevind het? — Jaf e> glo hulle het op^etree. Z> kan

nle onthou n ie . (2Z;

Hierdie selfde dag, die nldcag se kant, hier na ithOO

vas u behandeling klaar en u het toe veer begin net patrcllie

in gebied 14? — Zorrez.

£Z? : Dit i s in Sebokeng? — Eorrek.

VZy.. FICE : Die paaie in daardie gebied vaar u vas, vat vas

die toestand daarvaxi? — Gebied 14 self vas ook versper gevees

tee ek daar inbeveeg het .

U i s daar na *n sekere besi gheidskonpleks? — l i t i s kor-

rek.

In gebied 14. Vat het u daar gevind? — Daar vas (;")

algehele chaos.

. . . / HO?

HC" : Koe laat was dit toe u daar is? — Crgeveer 17r.CC -

tussen 17iiOO en 17h3Of van die 3ce.

IC?.. 710: : Vat se chaos praat u var? — Die geboue van die

betrokke kompleks was in viarre gevees.

Vas daar enige cer.se? — Daar was perscr.e, groct getalle

tussen tveehor.derd en tvee-hor«derd-er.-vy^*i& cer.se.

Vat het hulle gecoen? — Scos di* vir cy voori.e'z:oz het

var cy vaamecdng was hulle tesir cj das.rdie stadiur. oc vaj:

die geboue en viniels te plunder en verier aan die brand te

steek. v [1Z)

Vat het hulle ge£°er "toe hulle u op-erk? — Cns het

in:eveeg tot voor die korpleks vaarop daar vanuit agter die

huise en langs die huise ons cet voorverpe gegooi i s .

Is dit nou weer klippe of wat is dit? — l i t i s klippe

en bottels.

Het die polisie daar opgetree? — Daar het ons tes l i s cr-

getree.

Hoe? — Sers net gas. Idt het "r. effektieve uitverking

geh .d van *n paar ninute. Veer eens vas daar "n aar.val or ens

geloocs en toe het ons cei: donshael cpgetree. {2C)

ry h i e r d i e plek i s daar ender andere in h ie rd ie korpleks

r vldeovinkel? — Zorrek.

Het u e n i g i e t s opgenerk t en o r s ig te van h ie rd ie r i d e c -

v i n ^ e l ? — Die videovinkel vas nog nie geplunder or caardie

stadium n i e . Die vooraansig van die viiikel bestaan u i t tvee

groot ru i t eenhede . Op die r u i t e vas in rooi verf die vclgerde

aangebring "Viva Kandela, Viva Afr ica." Die geaeenskapsaal

van gebied 14 i s ongeveer 2C0 na 300 meter vanaf die betrokke

videovinke l . Cp die een sy, d ie muur van die geneerskapsaal

vas met d iese l fde roo i verf "Viva Africa" aangecring. \:Z)

Hierdie persone vat u daar teen opgetree het, kar. u enire

. . . / aanduidin£:

1219.06 - - ?c?2 - r?.:::sioe

aanduiding gee ten opsigte van hulle kleredrag? Met u enige

T-henpies opgenerk daar? — Ja. Daar was persone vat die

elenent COSAS T-hespies verteer.v-oordig het daar.

HC~ : Eon ons s te l dit nou net naklik, ek vi l ncu r_ie he" elene

COSAS T-henpies verteenvoordig r.ie. Hulle verkoo; tog seier

nie die goed n ie . Het hulle ?-henae gedra cet CCSAS op? —

£orrek. Ey die gereenskapsaal het e> vel persone ook gesiei

net UD? T-henpies aar,.

K:?.. ?ICZ :Laat ons net lets duideli> krv cf vat nie vir EV cuidelil-

i s liie, die persone teer. vie u op£e"^ee het daar ty die (1C/

vinkelkocpleks, vas daar oncer hulle per=one net hierdie

^-hespies aan of vas die tense vat u net die CCSAS en UU?

T-hende gesien het ander iter.se? — l ie jersone vaarteen ek

cr^etree het, order hulle het van die CCSAS sovel as die VZ7

T-henpies aangehad, sovel as teer.oor ancer persone.

Eierdie persone teen vie u opgetree het by die virJrel-

>onrleks, het hulle enigiets gesir-g 02* geskreeu? Hoe vas

h"-Llle ojtrede" — As ek kan onthou vas daar slagsjreuke

geskreeu, maar e> >an nie onthou vat het hulle geskreeu nie.

Er.nSOlOSF.'vTJLSI!':- X?F."?. IC?.. B'ZOS : I-'_nr. Prinsloc, vat i s (2:)

die COSAS T-hempie? — Soos e> hon vaargeneen het is dit "r.

T-henpf wit van kieur en voor or die ccrs i s in swart aange-

Hoe word dit gespel? — Dit kar. net r C of *n I wees.

H> kan nie onthou nie.

Vat is die volgende letter? — I> moet Get alle respek

s^ ek veet nie.

Kaar u het die Hof verseker dat daar COSAS T-hende vas.

Hoe veet u dat dit COSAS hesde vas? — Soos ek s^, dit kon

net ^ C of *n X gespel gevees het. (;C)

V veet mos van die Zhozas vat in die Transkei en die

/ Ciskei

E2i9.il - 3c?; - F?,i::s:oe

Ciskei voon? — Ti: ken hulle.

Vcu hulle aiskien aar.cui cat hulle daarvandaan koc? —

Dit is coontlik. Ed het nie geveet vaaroor hierdie dinge gaan

nie. Dit is moontlik. I> kar. nie s€ nie.

IT si en, ek vil dit aar. u stel da* die poging van u oz.

severe politieke orgar.isasies in die gedrang te brief, heelte-

mal vals is. — Ek tetvyfel of ek valse getuier .s gee, Ei:

gee getuienis ten opsigte var. persone vat ek gesien het.

Vaar het u o: war_neer het u vir die heel eerste keer

die ojEerking gez;aai: daar was persone vat COS.-.S verteen- (IC)

vocrdig het. Vanr.eer het u vir die heel eerste keer die

gedagte gehad? — (Getuie talr oz te antvoord)

Verstsan u cie vraag? — !7ee.

Voor u vir Sy Baele en die geleerde assesscre gesG het

cat daar persone was vat die CCSAS verteenvoordig het, het

u voorheen so aan iemacc anders ges$ voor u na die getuiebank

ge>o- het? —Kee. I'et in cie &fl# van ry ver^laring.

Vanneer het u u verklaring gecaa>? I>i± Is die skrifteli>e

verklaring voor u as *r. getuie in die saa> geroe^ is? — Ky

eerste verklaring vat ek gezaa> het aangaance die aaneeleent-(2C)

heid is ongeveer so "n caanc gelede.

Aan vie? — Aan *r. pollsietearpte.

Vie? — Ka;-oor Zruger.

Die oncersoekceanpte in die saak? — £> vemoec hy is cie

ondersoekbeajjpte •

Die gebeurtenis het ceer as agtien maande gelede plaas-

gevind Eet u voorheen geen skriftelike verklaring ge^aak in

verband Eet die geceurtenis nie? — Et: het,

Vanneer vas dit? Vanneer vas caarc^e verklaring van u

geneeia? — Dit vas geneen kort na die gebeure van die 3de, (3C)

, 5ce en 6de.

• • • / Het

Het dit oor u beserings gegaan? — Korrek.

Was daar enigiets in daardie verklaring in verband set

die T-herde van die COSAS? — revysstukke i s deiir cy ingehandig

en r verklaring van cy ottrede aar. brigadier Viljoen gegee.

Vat se bevysstukke het u aan hor gecee? — Oncer ar.cere

klippe, r-esse, byle, vocrverpe vat gebruik vas.

Kiskien vas cy vraag nie heelteral duidelik nie. In

daardie eerste verklaring vat ocr u beserings gegaan het, is

daar enigiets daarin in verband ret die herde van COSAS of

van O?? — "ee. (1C;

Die verklaring vat n naar.d gelede geneer i s , i s u daarccr

uitgevra de-or ra"oor Zruger of het u dit self gereld? — Sk

het getuienis gegee in daardie verklaring ten opsigte van die

gebe-ore die 3de, 4ce en oor ~C27 en CCSAS.

Zk sal probeer or ry vraag d-^ideliker te raak. Toe die

tveede verklaring cej^r Eajoor Er--iger geneer i s , vie het van

die herce eerste gerraat? Ma 'oor Er^er of u? — Hi het in

hocf getuig oor I"? en COSAS. Zk het caarvar. gepraat. Zk

vas na die orstandighede uit£eTT£.

lzQ7 : Kaar die advokaat v i l veet, het u vanself van UD? (20)

of van CCSAS neldin^ geraak of het Ha;"ocr Err-^er u gevra oor

so i e t s? — Zk het self relding geraak caarvan.

IC3.. 3IZCS : Waaror i s daar reen relcinx ^eraak van- die T-herdeg g

in u eerste verklaring nie en v aar or is daar daarvan celding

gez:aak in die tveede verklaring?— In die eerste verklaring

aan brigadier Viljoen het dit gegaar. oor ey optrede, vaar

het ek opgetree, vat vas die onstan-dighede, hoekoii het ek

op^etree en dit is vaaroor ek toe.n verklaring afgel^ het.

Seer sekerlik by die eerste verklarin^ vou u ook rtiskien

die oncersoekbeaapte in daardie saak behulpsaa-; vees or u (?C)

aanvallers te kry? — ~Ek. het nooit voorheen in enige saak

. . . / krininele

E21J.17 - ;c?r - IRI SSI-OP

kri=-inele saak oztrer.t aar.vallers cf tesicacigings of enigiets

fc verklaring afgelfe nie.

Ek v i l u vra of u nou heeltenal gesond is en u verstaar

el die vrae vat e> ear. u stel? — Zk glo so.

Kaar toe die tveeie verklaring geriaak i s , is dit nie vir

*n soortgelyke doel gereez nie? — Ik glo dit i s vir V, soortge-

lyke doel ger.eez.

En vaaroi vas dit orr:odig in die eerste verklaring OE

var. die T-herpies meldine te xaa> er. vaaron was dit nodig oz

caarran selding te c££> in die tveede verklaring? — Ket (10)

die eerste verklari^e he*: dit seer sekerlii: gegaar. oor persele.

Lie tveede verklarir^ het gegaan ocr cy algezene insig en

sier^Tig v£ji 19c4. Wat het ek gesier..

Ket u geveet toe u die verklaring besig vas on aaji majocr

Eru^er te icaai: dat u as *r. getuie in die saak geroep sou vora?

Ket naioor Eruger of ieza^d adders nie aan u ges§ vat

die rede is vaaros u nou r tveede verklaring coet maak nie?

— Dit vas die eerste keer, hierdie tveede verklaring vaarvar

ons nou praat, vat e> ooit "r. verklaring aangaande 1584 se (?C)

o^standighede afgele het.

Het u geveet vaaroi "r. tveede verklaring van u geneer: is

of nie? — Die tveede verklaring vat var. z~: ger.eez vas, vas

ges€ omrede ek aoontlik kar. gebruik vord as Vi getule.

Ii; watter saak? — In KE 75/10/64.

27a vatter saak vervys dit? — E> getuig v&nd&g in die

saa> -

Is dit die noin^er van ens saak? — 2k glo so.

Vaar bet u die nonpar gekrv? — Tie betrokke verwysings-

r.onjzer vaarna ek nou vervys is deur my opgegee in die SAT 6 (?0)

ciscaadopgave en dit is waaroz ek hos. onthou.

. . . / Is

E21-.2O - 36?£ - TRI^l-OP

Is dit diskien bo-op u verklaring geskryf? — Ek veet Li

o: daardie r.ormer op cy verklaring gaan verskyn nie. Ek veet

regtig nie.

In elk geval, probeer assetlief oc *r. 11? T-herr vir or.s

te :eskryf? — Soos ek hO2 or.thou is dit *r. geel T-hezp xoet

V. rcr.de kririg. Die inhoud van die kring veet ek nie wat daarir.

is i-ie en bo-op staan UDF,

Bo-oj:? — t £ .

Me* groot letters? — Ek sal skat leesiare letters 07 "r.

afstand var. 10 ceter. (1C)

IT?? — VT-?f dit is al vat ek vaargenee- het.

Is dit al? — Lit is rec.

En agter op? — Daar staan ook iets in rooi geskxyf•

Ek kan nie daaroor getuig nie. Ek veet nie.

En die CCSAS se henrie? — Soos ek reeds getuig het, dit

is _ wit henp.

«. =. - —— J':c L. C^^^--^ vwCrOp £cS£Tv-- •

Vas caar enige teeld or die herpie? — iree, ek kan nie

•n teeld onthou nie. Ek kan nie vir u vandag s€ verklik vat(2C)

daarox gestaan hex nie. E> kan net cnthou voor het op gestaar

I*- tS *• — — — '• •* - V • » i . o ** -' v " i ^ . j . ' " J • * ~

EG? TERI'.UG. HO? HSVA?.

I-?. 5IZ0S : Ky Lord, accused no. 14 i s having the same proble

as be vas having yes t e rday , and he i s temporarily absent .

COTP.T : Thank you, we w i l l continue in h i s absence.

K17.. ?IC£ : Die Staa t vra cat die getuie afs taan t o t m6re-

oggend. Die Staat i s i n s t aa t OIL net V. volgende ge tu ie (;

aan t e gaan.

. . . / K231. FICE

!•::" ?:CT : H

SCKLE5VSCK

e Htaat roep Cornelius van der Walt

Kierdie getuie sal getuig oor paragraaf 77(15) caar dan ook

oor bladsy 7? paragraaf IE van die besonderhede.

Cry.:~Jl"z VAr Sg. y:"* sr-~—'?;»", v.o.e.

C!"-?.V?-A:-3::S SrVP. ?•::?.. FICS : Knr. Schlebusch, u is in dier.s

ran die Oranje-Vaal Gntvikkelingsraad te Sebokeng? — Dit is

korrei:, ja.

Cj 2 September 19£4 o^ on^eveer . . . (Hof koc tussenbeij

HC7 : As vat veri: u daar? — Z> i s "n inspekteur in diens

van die Eaad. (1C)

Vat se soort inspe>te-^r? Vat isspekteer u? — Zk gaan

die bevysb-oeke na van Svartes en loonregisters en daardie

t i j e van goed.

IC3.- ?ICK : Oj 2 September 1?64 oz. ongeveer 22h00 vas u aan

diens by die Adrlnistratieve kantore in Bophelong? — Dit is

korrek.

"J taak die aar.c vas or: die Raad se eiencoz: te teskers?

— " i t is kcrrek.

Was u alleen caar oj diens or" vas u saan Eet ier:and ancers?

— Zk "net r nede-kollega saar net cy in die voertuig gehad.(2C)

Vat se voertuig het u gehad? — 3> het fe 150G Dats-on

ba» i e gery. Tit i s ^ vangva.

" vas eo ongeveer 500 =eter rana; die kantore, het u in

die voertuig observasie gehou? — Dit i s korrek.

Die gebou self, i s die gebou belig? — Die gebou self

het vier sprei l ig te opgehad een aan elke kant van die gebou.

Vat het u geijerk terwyl u daar observasie gehou het? —

Eat caar b fcetreklike groot aantal Swartsense OE die gebou is

en cat caar rook u i t die gebou se vensters ui tborre l .

Hoe groot vas hierdie betreklike groot gets.1? — Ek {JC)

het geskat so plus-r^ir.us driehonderd van hul le .

- - . / TCnii

E21?.2c - 36?£ - SCKIS3VSCK

!»ou coet or.s net duidelikheid lory. Ket hulle daar aar-geko:

er. or die gebou gekon terwyl u daar gestaan het of toe u daar

aaneekon het f v&s hul le daar of vat i s die posisie? — Ons

het die &EJ-C aan ciens gegaar. on observasie te hou oor die

raacspersele dat hul le nie die goed brand nie en terwyl ons

observasie gehou he t , het die cense on die gebou beveeg.

En u het toe die rook gesien u i t die gebou koc? — Dit

is korrek.

Vat E£a> u toe? — Ei: het van my observasiepunt vertrek

er. r.acer na die gebou toe 'socat ek kon sien vat daar aan- (IC)

gaar. •

In toe? — Toe ek daar by die tor-eel ko^f vine ek cat

csar "n groot gat in die draad ge>rap i s . Ek het toe stilgehou.

caarso.

Die gebou, het hy "n heining os? — Dit i s korrek,

HO? : Was di t V* veiligheidsheining? — Bit i s YJ 6 voet hoe

draadheining.

IC3-.. FICZ : I" hou toe daar s t i l en u sien die gat . Vat

gebeur toe? — Tie cense vat. toe on die gebou vas en in die

perseel vas, het EV opgeserk tee ek daar s t i lhou en toe (ZC)

onsineel hulle my voertuig. H> het probeer on te ry, maar

die voertuig vou nie ry nie , vant die raense vas te veel on

lion gevees er. hu l l e het die voertuig begin sirad. Hulle het

ons toe net klippe en bot te l s gegooi.

I s u getref? — Ky voertuig i s verskeie kere getref dear

kli jpe en van die b o t t e l s . Eer. van die bot te l s het op my kant

op die vei l igheids i f gebreek en binne-in die voertuig vas

onnlddellik t baie skerp reuk var. pe t ro l .

Het u gesien vaar kon die reuk vandaan? — Die reuk vas

onnldcellik binne-in die voertuig gevees. So, ek het (;-)

aangeneen dit kois van die bot te l af vat teen die ru i t gebreek

. . . / het

E219.2S - 36?? - SCHlZrVSO:

J

het.

Er. u k leras ie , hoe vas dit? — Eie cense vas bont aangetrek

gevees.

Z'ee, u klerasie? — Ky klerasie was deurveek van die petrel

gevees. Ek het V. uniform aar-gehad.

Vat gebeux toe? — Ek het toe paniekbevange geraak. Ek

het ~y pistool uitgeh&al. Ek het ses skote geskiet daarso

er. die cense het toe oopgez^aak en toe hulle oopcaak, toe jaa*

ek, sodat ek net kar. vegkon;. Zk het toe heel u i t die get iei

veg var. die kantoor af beweeg na ons drankvinkel toe vat (1C)

sc plus-ininus 500 re te r var. die kantoor a. i s .

Tydens hierdie voorval vaar u nou aar^eval i s by die F_a.s.d

se kar;tore, het u enige geskreeu gehoor of er.ige gesingery

gehcer? — Daar vas so "r. huilerigheid gevees vat die Swart-

vroueriE gevoonlik maak as hulle oj^evonde raak of as daar

i e t s gebeur en hulle het ander goed geskreeu, i^aar ek verstaar

nie die t aa l van hulle n ie .

Z het toe nou veggery na die drar-kvinkel toe. Vat het

toe gebeur? — Ek het die vocrval toe gerajporteer aan - op

hierdie stadiuc vas hy nog kolonel Viljoen gevees en adju- (2C;

dant Coetzee.

.--SSZrSO?. (TCP.. EHVC-Hl-j : Hoe laat vas dit? — Lit vas hiersc

or^eveer 23hOO in die aand.

HC? : Toe u d i t rappcrteer? — Ja.

IC?.. PICE : I s u l a t e r dieselfde nag veer terug na die getou

toe? — Dit i s korrek. 0ns het l a t e r die aand veer escort

gery na die gebou toe OE ons brandveer soontoe te vat om die

perseel se vla^z-e t e b lus .

".vat het u daar gevind toe u daar koc? — liadat ons die

ruur geblus het , het ons inspeksie gedoen OE te kyk vat (JC)

die brand veroorsaak he t . Ons het teen die een deur 'n motor-

. . . / buitecand

E219.29 - 3700 - 5CHISBUSCH

buitetand gekxy vat drie-kvart uitgebrand was.

Terwyl u nou na hierdie toneel toe gery be t , hoedanig

V&E die paaie gevees? Was di t s t i l en r u s t i g , kor. u genaklik

ry? — Die paaie vas toegepak gewees met klippe er. set dro^re

en hu l le het oet dorinedraad toegespan party plekke.

A3 u s£ die pad vas toegespar. s e t doringdraad, beduie

net hoe het kul le d i t gedoer.? — Eulle het van die bose na

die eer. kar.t van die pad die doringdraad gespan t c t by die

boze of paal aan c ie ander kar.t van die pad.

HPT: Ket on duidelikheid te kry. Toe u om 22hOO aan (IC;

cier.E gegaar. het by die Adzinistrasieraadskantore, vas caar

tee a l pacverEperrir.gs? — Ja, daar vas toe a l t paar pad-

versperrin£S gevees, Eiaar d i t vas nie so erg gevees as toe

cr.s veer teruggegaan het OE die brandveer soontoe te vat nie.

Toe u nou teruggaan met die brandveer, hoe laa t vas ait1?

— Dit was so ongeveer 24hO0.

KI3.. TICK : Sadat u nou hierdie ir.spe>sie gedoer. het by cie

geiou en saar net die brandveer daar vas , vaarr.een i s u toe?

— Z> het toe voortgegasri met p a t r o l l i e s binne-in - e> het

drie gebiede bens-n op daardie stadium, d i t vas rophelong, {2Z)

Bcipatong en Sharpevi l le .

In h ierdie ander tvee voorigebiede vat u toe ook ber.an

he t , het u en ig ie t s daar op£e^erk, hoedanig vas die paaie daar

gevees? — Daar vas padversperrineS in die paaie gevees, maar

ek kan n ie pres ies s# hoeveel paaie vas toegepak n ie , vant

ek he t maar net ons drankpersele gepat ro l leer . Die paaie

vat ek soontoe gebruik he t , v a s r e d e l i k toegepak gevees.

HC7: In va t t e r gebied vas d i t? — Dit vas in Boipatong er.

Sharpevi l le .

Hoe laat? — Dit was in die nanag gevees- Sk kan nie (JC)

die presiese tyd onthou n i e ,

. . . / E 3 . PICK

* 1219.30 - 3701 - SCKLEJVSCKn

K."?,. ?ICK : Eos ek vra vir u sof t o t hoe laat het hierdie

patrollies var. u aangehou in Boipatong en Sharpeville en rctie-

long? — Ek het aangehou met my patrollies er. cet Vi paar ure

se breek tusser.in tot die Sde toe.

Het u die heelr.ag var. die 2de gepatrolleer? — Bit is kcr-

rek.

HC? : As u praat van die nanag, beteken dit dat ongeveer ClhOC

die nag sou daar al padvers perrings gevees het? — Bit is kcrre

?C~.. ?I CT. : 5e halve hierdie padvers perrings vat u aangetref

het, vas daar enigiets and ere vat ook nog voorgeval het in (1Z)

hierdie nag var die 2de? — Baar vas sporadiese klipgooiery

gevees deur die nag, ma.ar ons het ons nie veel gesteur daaraa'

nie, vant ons het maar net opdrag gehad om ons raadspersele

op te pas.

Eierdie sporadiese klip^ooiery, was dit In al drie die

voonbuurtes of net in een of vaar vas dit? — In Bopfcelong

het or.s fcaie klipgooiery gehad deur die nag en ir. EharpeviiLe

het or.s ook redelik baie gehad cec^r die nag, caar Poipatorig

vas so effer.s kalr- gevees.

I Le dag van 3 September 1954 het u ook patrollie gery {IZ)

in hierdie vocrigetiede?— Bit is korrek.

Laat ons net die kwessie opklaar van die paar ure slaar

vat u tussenin gehad het. Die nag van die 2de er: die oggend

van die 3de toe dit l ig gevord het, het u op enige stadiur.

daardie tyd gaan elaap of het u biy patrolleer? — Nee, ons

het gebly patrolleer tot so ongeveer 20h00 die aand van

Die 3de, die oggend, is u voertuig aangeval op enige

stadium die oggend van die 5de? Laat ons dit nou eers vas-

stel? — Ky voertuig is die oggend van die 3de - het hy "n (

paar klipmerke op gekry en in Bophelong het hy redelik baie

E21r.31 - -702 - SCKIErVSCK

skade opgecoen.

Hierso var. vanneer di t l ig vord in September, kos ons nc-er

nou -aar *r. tyd van OrhOO, OthOO se kant, vas u op daardie

stadiur; er.igsir.s aarigeval of vas d i t l a te r? — Dit vas ceur iie

loc j var. die dag gevees. Ek kar. nie die presiese tye onthcu

n ie .

V het opdrag ontvang in ?ebruarie 19E5 OE diens te gaar

deer, in Seeisovi l le , Eroonstad? — Dit i s korrek.

Cp I ; "ebruarie 19S5 OE O hCO het u cbservasiedier.s ged:e^

by "r. vinielsentrun cet die naan van Kpocolong? — Dit is {'-'-]

korrek.

Si u het ook l a t e r die polisie gehelp on busroetes te

patrol leer? — Dit i s korrek.

Op "r. stadium daardie dag het u by die bustercdnus op ee^

van die busse geklim? — Dit i s korrek.

Hoe laat vas d i t toe u op die bus geidin-'het die dag?

— l i t vas aeur die loop var. die dag ge«ees vat hulie or.s kcz

vra het or saan net die busse te r y . rL: kar. rAe die presiese

tyd Be* nie .

EC? : Voorziiddag? Nasiddag? — Dit vas voor 12h00. (2Z\

Ir. die niddel van die oggend?— Ek sal s€ so plus-^inus

llhCO se Kcers.

M!~.. ?ICK : " en "r. ander beampte het toe nou op die bus ge>~*~

en saaD met die bus gery? — Dit i s korrek.

Vat het gebeur? — Ons het van die buEteradnus af vertre>,

die bus vas redelik vol Swartes gevees en ons het so omtrer.t

3 kilometer gery van die terminus" af na die eerste stop toe.

Tervvl ons aangery gekoc het na die stop toe, het "r groep var.

plus-ninus honderc Svartes op die regterkant van die pad affce-

veeg na die busstop se kant toe. Toe die Swartes gelyk (;:'

oor die bus kom, daax vas niemand vat vou afkliin van die bus

. . . / af

m?.35 - 3707 - SCK3.SVSCK

ef r i e , ons wou net verder gegaan hetf caar daar vas- ^ lor-'ci

vat fivars in die pad gele" het vat uitgebrand het. Toe die

Swartes gelyk oor die bus koc, het hulle hos set stokke er.

ysters en klippe begin slaan.

In die bus, vat het van die bus gevord? — Ek het die rus-

bestuurder beveel on s t i l te hou, vaarop hy etilgehou het.

Ek Let ult die bus geklin op die linkerkant en na die linker-

agterkan-t van die bus beveeg. 2k het een skoct set ay hael-

geweer oor die kop van die skare geskiet.

Toe u ultgekliD het, was die klipgooiery nog steeds {!•-)

aan die gang? — Hulle het nog steeds klippe gegooi.

Gaar. voort. — Die aanvallers het heviger begin klippe

gcci nadat ek die skoot gevuur het. 2k het die een skoot

direk op die skare gevuur. Die skare het toe ulteen gespat.

Zan u enigiets vir die Eof aandui ten aansien van hierdie

rense se kleredrag? — Daar onder tussen die zense vat betrckke

vas by die aanvallery het ek "n can met - vit T-hez-pie opge^erk

aet cie voorde C03AS op sy bors geskryf.

Vas hy deel van die klonp?— Hy vas tussen die sense gevees

vat klippe gegooi het. (23}

Het u net een so fc persoon gesien?— Laar vas verskeie

ancer kle'or T-heapies ook gevees en nog ^ paar vit tes, i aar

ek >on nie alnal te l vat die kleredrag gedra het t i e .

Toe die klomp veghardloop, het daar ienand bly 16? — Ie.ar

bet een Svartman op die grond gebly 16.

Vas hy gevond? — Ek het aangeneem dat die nan gevond vas

aangesien hy op die grond bly 16 het.

Die polisie het horn toe kom verwyder? — Dit is korrek.

Daarna was die Zombi uit die pad uit vervyder en die bus

n voortgaan? — Dit is korrek. (;C)

Net volledigheidshalve, die res van die dag was daar veer

• • . / klip^ooiery

' klipgooiery? — Dear vas "r. paar voorvalle gevees van klip-

gooiery.

Was dit ter*.'yl u noc saax: net die bus gery het of toe u

oj u eie gepatrolleer het? — ICadat or.E Get die bus klaar vasf

het or.s aie "bus teruetev&t r.a die ter^ir.us toe en ek het toe

aar^egaarj oet my patrollieva OIL verdere dier.s te verrig.

OZT:IZ ST;--.:: A?.

Historical Papers, Wits University

http://www.historicalpapers.wits.ac.za/admin/cms_header.php?did=3062[2009/07/22 11:26:38 AM]

DELMAS TREASON TRIAL 1985-1989 PUBLISHER:Publisher:- Historical Papers, The University of the WitwatersrandLocation:- Johannesburg©2009

LEGAL NOTICES:

Copyright Notice: All materials on the Historical Papers website are protected by South African copyright law andmay not be reproduced, distributed, transmitted, displayed, or otherwise published in any format, without the priorwritten permission of the copyright owner.

Disclaimer and Terms of Use: Provided that you maintain all copyright and other notices contained therein, youmay download material (one machine readable copy and one print copy per page) for your personal and/oreducational non-commercial use only.

People using these records relating to the archives of Historical Papers, The Library, University of the Witwatersrand,Johannesburg, are reminded that such records sometimes contain material which is uncorroborated, inaccurate,distorted or untrue. While these digital records are true facsimiles of paper documents and the information containedherein is obtained from sources believed to be accurate and reliable, Historical Papers, University of the Witwatersrandhas not independently verified their content. Consequently, the University is not responsible for any errors oromissions and excludes any and all liability for any errors in or omissions from the information on the website or any relatedinformation on third party websites accessible from this website.

DOCUMENT DETAILS:

Document ID:- AK2117-I1-10-69Document Title:- Vol 69 p 3623-3704. Witnesses: Bruyns, Visser, Terblanche, Prinsloo, Schlebusch