27
IZENAK:_____________________________________ ____________________________________________ ______________________________________

Izaki Bizidunak-1.dbh

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Gaiaren ariketak

Citation preview

Page 1: Izaki Bizidunak-1.dbh

IZENAK:_______________________________________________________________________________________________________________________TALDEA:_________________

Maite Domínguez

Page 2: Izaki Bizidunak-1.dbh
Page 3: Izaki Bizidunak-1.dbh

1.- Irakurri arretaz liburuko 154. orrialdea, eta osatu ondorengo esaldiak:

- Hiru dira izaki bizidunen bizi-funtzioak: nutrizioa, erlazioa eta…………………….- …………………………………..ren bidez ingurunetik jasotzen den informazioa bizitzeko erabiltzen da. ……………………………ren bidez, gurasoenen antzeko ezaugarriak dituzten izaki bizidun gehiago sortzen dira.- …………………………………..-funtzioaren bidez, izaki bizidunek bizitzeko behar dituzten materia eta ………………………………. eskuratzen dituzte.

2.- Idatzi zelula-atalen izenak:

Page 4: Izaki Bizidunak-1.dbh

3.-Esan zein den organismo zelulabakarra eta zein zelulaniztuna. Zer ezaugarrik desberdintzen ditu?

A. B.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4.-Azaldu zer den material genetikoa eta zer funtzio duen zelulan. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5.-Adierazi zer kategoriatan sailkatzen diren izaki bizidunak, izaki bizidunek zenbat zelula dituzten kontuan hartuta. Zer taldetakoak dira bakterioak? Zergatik?

Page 5: Izaki Bizidunak-1.dbh

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6.-Zertan datza nutrizioa? Zer izaki bizidun mota daude, nutrizioa zer modutan egiten duten kontuan hartuta? Bizi al litezke batzuk bestelako izaki bizidunik gabe?…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………7.- Adierazi esaldi hauek egia ala gezurra diren, eta zuzendu oker daudenak:……………….Nutrizio autotrofoaren bitartez, izaki bizidunak materia organikoa hartzen du kanpoaldetik.……………….Zelula bakarra duten izaki bizidunei organismo zelulabakarrak derritze.……………….Zelula eukariotikoak nukleoa duten zelulak dira.……………….Zelula eukariotiko guztiek dituzte mitokondrioak eta zentrosomak.

8.- Osatu laukia zelulen ezaugarri hauekin, animalia-zelulenak edo landare-zelulenak diren bereiziz:Bakuolo handiak - bakuolo txikiak - erribisomak - zelulosazko zelula-pareta - zentrosoma - kloroplastoa - mitokondrioak

ANIMALIA ZELULAK LANDARE ZELULAK

9.- Ugaltze-funtzioaren bidez, gurasoen antzeko ezaugarriak dituzten izaki bizidun gehiago sortzen dira. Zer gertatuko litzateke izaki bizidunek funtzio hori izango ez balute?………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Page 6: Izaki Bizidunak-1.dbh

………………………………………………………………………………………………………………………………………

10.- Bete hutsuneak, esaldiek esanahia izan dezaketen.-Izaki bizidunak …………………………….. izeneko geruzan bizi dira. Haren parte dira geosferaren tarterik azalenekoena, hidrosfera eta ……………………………renTarte behekoena.-Izaki bizidunen espezie bateko indibiduo guztiak ez dira berdin-berdinak izaten, aitzitik, ………………………………………… handia dago haien artean.-Eboluzioaren teoria egiaztatzen duen datuetako bat ………………………………..ek ematen digute.-…………………………………….. izaki bizidunen etengabeko transformazio-prozesua da. Aldaketa horiek belaunaldiz belaunaldi azeleratuz doa.

11.- Zein dira teoria zalularraren hiru oinarriak?………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………12.- Sailka itzazu esaldiak, nutrizio autotrofoari ala heterotrofoari buruzkoak diren:

EZAUGARRIA AUTOTROFOA

HETEROTROFOA

Kloroplastoak beharrezkoak dira.Argiaren energia hartzen dute.Arnasketa zelularra egiten dute.Zelulek materia organikoa hartzen dute kanpotik.konposatu organikoak ekoizten dituzte.

13.- Zergatik erabiltzen dugu mikrometroa unitate gisa mikroorganismoak neurtzeko?……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

14.- Zure ustez, bizidun guztien ezaugarria al da lekualdatzeko gaitasuna?. Arrazoitu erantzuna.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

15.- Izaki bizidunak, zelula kopuruaren arabera, bi multzo handitan sailkatzen dira. Zein multzotan? Eman multzo bakoitzeko izakien adibideak.

Page 7: Izaki Bizidunak-1.dbh

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

16.- Osatu esaldiak; erabili hitz hauek: nutrizioa, ugaztunak, zelulaz, zalulanitzak, ugalketa, zelulabakar, funtzioak, bakterioak, jatorria, mikroskopio, harremana.

- Izaki bizidun oro ……………………... osatuta dago; izaki bizidun soila zelula bakar batez osatuta dago eta ………………………… deritzo; esate baterako, …………………………………………….., paramezioak eta amebak dira horrelakoak.

- Izaki bizidun horiek …………………………….. izeneko tresna erabiliz soilik ikus ditzakegu. Izaki ………………………….. deritze zelula anitzez osatuta dauden organismoei; besteak beste, landareak, intsektuak eta ……………………………………. dira horrelakoak.

- Zelulak izaki bizidunen berezko ………………………………………… egiten ditu: ……………………………………………., ………………………………………….. eta …………………………………..

- Zelula guztiak beste …………………………………….. batetik datoz.

17.- Osatu bizi funtzioei buruzko honako taula: nutrizioa, erlazioa eta ugaltzea. Idatzi bakoitza zertan den.

Bizi funtzioakFuntzioa Zertan den

18.- Zer asmakizunari ezker aztertu ahal ziren zelulak?…………………………………………………………………………………………………………………………………………

19.- Izaki bizidun guztiek behar dute materia eta energia. Zertarako?

Page 8: Izaki Bizidunak-1.dbh

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

20.- Egia (E) ala Gezurra (G)?

……………….Landare baten nutrizioa heterotrofoa da-……………….Nutrizio funtzioan oinarrituta, organismo bizidunak behar dituen energia eta materia lortzen ditu.……………….Fotosintesiaren bidez zelula autotrofoak gai dira beren materia organikoa sortzeko.……………….Zelula prokariotoek ez dute nukleorik.……………….Zelula eukariotikoek nukleo bereizia dute.……………….Mintz zitoplasmatikoa bakuoloak inguratzen dituen mintza da.……………….Mintz zitoplasmatikoaz gain, landere-zelulek zelula-pareta dute.

21.- Zertan bereizten dira zelula prokariotikoak eta eukariotikoak?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

22.- Lotu gezien bidez:1.-Zelula prokariotoa

2.-Zelula eukariotoa

3.-Animalia-zelula

4.-Landarezelula

5.-Izaki zelulabakarra

6.-Izaki zelulanitza

7.-Izaki autotrofoa

8.-Izaki heterotrofoa

a.-Zelula ugariz osaturikoa

b.-Nukleoduna

c.-Kloroplastoak ditu

d.-Materia organikoa produzitzeko gai da

e.-Ez du nukleorik

f.-Ez du zelula-paretarik

g.-Ez da materia organikoa sortzeko gai

h.-Zelula bakarrez osaturikoa

23.- Osatu esaldiak:

Page 9: Izaki Bizidunak-1.dbh

- Izaki bizidun guztiak ……………….……………….z osatuta daude; biziaren unitaterik txikienak dira horiek.

- Zelula-kopuruari erreparatuz gero, izaki bizidun ……………….………………eta ……………….……………… daude. Bestalde, zelulak bi motatakoak dira:……………….………………. eta ……………….………………..

- Fotosintesia landare-zelulen ……………….……………….etan betetzen da.

- Informazio genetikoa zelulen ……………….……………….an gordetzen da.

- ……………….………………. ……………….………………. zelulen zitoplasman daude, eta zelulen zenbait funtzio betetzen dituzte.

- ……………….…………… animalia-zelula inguratzen duen geruza mehea da.

- Zelulen barrualdeko ingurune likidoa ……………….………………. da.

- ……………….………………. landare-zelulen kolore berdeko organuluak dira.

- Landareen kolore berdea ……………….………………. izeneko pigmentuari zor diote.

24.- Izendatu bosna izaki bizidun:a) Autotrofoak:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

a) Heterotrofoak:………………………………………………………………………………………………………………………………………..

25.- Aukera ezazu erantzun egokia:1.- Nola deitzen da zelula inguratzen duen mintza? * Bakterio-mintza * Zelulosa-pareta * Mintz plasmatikoa * Iraizketa-pareta

2.- Nola deitzen da zelularen barruko ingurune likidoa? * Zitosola * Plasma * Zitoplasma * Ura

3.- Bizi-unitateak dira: * Biomolekulak * Zelulak * Bioelementuak * Zelulen nukleoak

4.- Hauetariko zein ez da zelularen organulu bat? * Golgiren aparatua * Erretikulu endoplasmatikoa * Zitoplasma * Mitokondrioa

26.- Defini itzazu ondorengo kontzeptuak:

Page 10: Izaki Bizidunak-1.dbh

a) Izaki zelulabakarra: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

b) Izaki zelulanitza: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

c) Zelula prokariotoa: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

d) Zelula eukariotoa: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

e) Nutrizio autotrofoa: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

f) Nutrizio heterotrofoa: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

g) Zelula: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

27.- Aukera ezazu erantzun zuzena:

a).- Landare-zelulek ________aren bidez lortzen dituzte Elikagai organikoak. Horrexegatik nutrizio _______ dute.* Fotosintesia, heterotrofoa* Fotosintesia, autotrofoa

b).- Zein da landare-zelulen eta animalia-zelulen arteko alde nagusia?* Animalia-zelula eukariotikoa da eta landare-zelula Prokariotikoa.* Landare-zelulak ez du mintz zitoplasmatikorik ez eta nukleorik ere.* Zelula-pareta, kloroplastoak.

c).- Zitoplasma…* Informazio genetikoa gordetzen du.* Zelularen substantzien sarrera eta irteera erregulatzen ditu.

* Zelularen barruko ingurune likidoa da.

d).- Mintz zitoplasmatikoak* Zelula babesten eta mugatzen du.* Zelularen substantzien sarrera eta irteera erregulatzen ditu.* Aurreko biak zuzenak dira.

e).- Ondorengo tresnaren aurkikuntzari zor diogo zelularen ezaguera* Periskopioa* Mikroskopioa* Teleskopioa

Page 11: Izaki Bizidunak-1.dbh

f).- Non gordetzen da, zehazki, zelula amak ondorengo zeluleei transmititzen die informazio genetikoa?* Zitoplasman* Nukleoan* Lisosometan* Kromosometan

g).- Animalia-zelulek dute soilik* Zelula-pareta eta bakuoloak* Kloroplastoak eta zelula-pareta* Zentrosomak

h).- Ondorengo organuluaren izena

* Kloroplastoa

* Golgiren aparatua *Erribosoma

* Mitokondrioa

i).- Ondorengo organuluak landare-zeluletan daude:

* Mitokondrioak eta kloroplastoak

* Kloroplastoak eta zelula-pareta

* Kloroplastoak eta zentrioloak

* Mitokondrioak eta Golgiren aparatua

j).- Zer dira karbonoa (C), hidrogenoa (H) eta oxigenoa (O) ?

* Zelulak* Elementu kimikoak* Konposatu organikoak* Konposatu ez-organikoak

k).- Ikus daitezke karbonoa (C), hidrogenoa (H), eta abar… ?

* Ez, ez eta mikroskopioaren bidez ere* Bai, mikroskopioaren bidez* Ez, oso zelula txikiak bait dira* Bai, teleskopio baten didez

l).- Ikus daitezke zelulak?* Bai, mikroskopio baten bidez* Bai, teleskopio baten bidez* Ez, ez eta mikroskopioaren bidez ere* Ez, oso atomo txikiak bait

dira

m).- Zer da bizitza duen unitaterik txikiena?

* Elementu kimikoa* Zelula* Atomoa* Molekula

n).- Zelula izaki bizidun guztien bizi-unitate da. Edozein izaki bizidun dago zelulez osatuta?

* Ez, animaliak bakarrik* Ez, gizakiak bakarrik* Bai* Ez, zelulanitzak soilik

28.-Zer zelula dira soilenak, prokariotoak edo eukariotoak?

Page 12: Izaki Bizidunak-1.dbh

Zer hiru zati ditu zelula eukariotoak? Zer dago zitoplasmaren barnean?Zer funtzio betetzen du zelularen nukleoak?…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

29.- Zergatik dira berdeak landareak?……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

30.- Lotu.

31.- Ordenatu bakunenetik konplexuenera.

32.- Lotu.

* Zelula berdinen lotura. Sistemak eta aparatuak.

* Hainbat ehunen lotura. Ehunak.

* Hainbat organoren lotura. Organismoa.

* Aparatu eta sistema guztien lotura.

Organoa.

Paramezioa Zelulanitz

a

AmebaZelulabakarra

SaguaElefantea

sistema

organoa

organismoa

zelula

ehuna

Page 13: Izaki Bizidunak-1.dbh

33. Izaki zelulabakarrak izaki bizidunak al dira? Azaldu.………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

34.- Osa ezazu odorengo testua. Honako hitz hauek erabil itzazu:Nitrogenoa - materia - hidrogenoa - atomo - oxigenoa Izaki bizidunen gorputza ...............................-z osatuta dago eta, beraz, ...................................-z. Izaki bizidunak osatzen dituzten elementu kimikorik garrantzitsuenak hauexek dira: C (karbonoa), H (.................................), O (...................................) eta N (...................................).

35.- Osa ezazu odorengo testua. Honako hitz hauek erabil itzazu:

Heterotrofoa - asexuala - informazioa - nutrizioa - ezaugarriak - energia - ugalketa (2) - bizidun - sortzea - materia - sexu bidezkoa - autotrofoa - erlazioa Izaki ........................................ guztiok hiru bizi-funtzio betetzen ditugu: nutrizioa, harremana eta ............................

1................................. deritzo izaki bizidun batek bizi izateko behar duen ................................ eta .................................... lortzeari. Bi nutrizio mota bereiz daitezke: ................................ eta .............................

2................................. da inguruneko ............................. biltzea eta bizirik irauteko erabiltzea.

3................................. gurasoen antzeko .............................. dituzten beste izaki bizidun batzuk ................................. da. Bi ugalketa mota daude: ..................................... eta .................................

36.- Nutrizioa, harremana ala ugalketa?

a) Lehoiak harrapakinak jaten ditu: ....................................b) Lehoiak, fresko egoteko, zuhaitzen itzalak bilatzen ditu: .............................c) Lehoiak putzuetako ura edaten du: ....................................d) Lehoi emeak kumeak erditzen ditu: ...................................e) Lehoiek kumeak zaintzen dituzte: ....................................f) Lehioek arnasa hartzen dute: ....................................

Page 14: Izaki Bizidunak-1.dbh

g) Lehoiek txisa egiten dute: ....................................h) Emeen obuluak ernaltzeko, lehoi emeak eta arrak kopulatzen dute: ....................................i)Lehoiek sutik ihes egiten dute: ....................................j)Lehoiek harrapakinen aztarnei jarraitzen diete: ....................................

37.- Nutrizioa, harremana ala ugalketa?

a) Landareek eguzki-argia jasotzen dute: ....................................b) Landareen sustraiak luzatzen dira ur bila: ....................................c) Landare askok loreak dituzte: ....................................d) Landareek oxigenoa askatzen dute hostoetatik: ....................................e) Ekiloreak biratzen du eguzkiaren posizioaren arabera,: ................................f) Landareek fotosintesia egiten dute: ....................................g) Fruituetan haziak daude: ....................................h) Sustraiek lurzoruko ura eta gatz mineralak xurgatzen dituzte: ....................................i) Haziak lurzoruan ernatzen dira eta landare berria sortzen dute: ....................................

38.- Osa ezazu odorengo testua. Honako hitz hauek erabil itzazu:

Page 15: Izaki Bizidunak-1.dbh

zelula - ADN - zitoplasma - mugatzea - herentzia-informazioa -mintz plasmatikoa - trukea - organulu - kromosomak .................................................k inguratzen ditu zelula guztiak. .......................... estaltzen du, eta kanpo-ingurunetik bereizten du. Mintzaren funtzio nagusiak zelula ............................. da eta kanpoaldeko substantzien .................................. ahalbidetzea dira. Zelula guztiek ............................ izeneko eremu bat dute barruan, mintz plasmatikoak mugatua. Zitoplasman ................................. zelularrak daude. Zelulek ....................... izeneko molekula dute, eta horrek ................................ eratzen ditu. ADNak zelula barneko prozesu guztiak erregulatzen ditu eta .................................................. transmititzen du.

39.- Zer seinalatzen dute zenbakiek?

1.-....................................... : substantzien igarotzea

erregulatzen du. 2.-....................................... : Urez eta bertan disolbatutako substantziez osatuta. 3.- ...................................... : Betetzen duten funtzioa-

ren arabera, mota desberdinetakoak dira. 4.-........................................ : Zelula

eukariotoetan,

40.- Aukera itzazu izaki bizidun guztiek dituzten ezaugarriak:

Zelulez osatuta daude. Lumez, estakatez edo hilez babestuta daude. Desplazatzen dira. Fotosintesia egiten dute.

Beste izaki bizidun batek sortutakoak dira. Lehortarrak dira. Harreman-funtzioa betetzen dute. Nutritzen dira. Zeluletan kloroplastoak dituzte. Ugalketzen dira.

Page 16: Izaki Bizidunak-1.dbh
Page 17: Izaki Bizidunak-1.dbh

IZAKI BIZIDUNEN SAILKAPENA: ERREINUAK

Page 18: Izaki Bizidunak-1.dbh

IZAKI BIZIDUNEN SAILKAPENA: ERREINUAK

41.- Irakurri arretaz kaslearen liburuko 164. eta 165. orrialdeak, eta bukatu algei buruzko esaldi hauek :Bost erreinuetatik, ……………………………….ena dibertsitate handiena dutenetako bat da.Algak erreinu horretakoak dira. Organismo ………………………………. Dira, ur kontinentalekoak zein ……………………………..koak; autotrofoak ere badira, eta ……………………………… edo zelulanitzak izan daitezke. Alga zelulanitzak eratzen dituzten zelulak oso antzekoak dira, eta ……………………….. bat osatuz antolatuta daude. Taloak hiru atal ditu : errizoidea, …………………………. Eta kauloidea.

42.-Zer ezaugarri berdin dituzte protisto-erreinuko eta onddo-erreinuko organismoek?…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

43.-Adierazi zer erreinutan sartuta dauden ezaugarri hauetako bakoitza dituzten organismoak eta eman adibideak:a) Zelulaniztunak dira.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………b) Eukariotoak dira.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………c) Beren zelulak multzotan elkartu eta ehunak eratzen dituzte.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

44.-Zein dira izaki bizidun prokarioto bakarrak? Zer erreinuk dituzte organismo zelulabakarrak, haien zelula mota edozein izanda ere?……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

45.-Sailkatu izaki bizidun hauek bost erreinuetako batean, argazkian ageri diren ezaugarrien arabera, eta deskribatu ezaugarriak.

Page 19: Izaki Bizidunak-1.dbh

A B C

A:…………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..B:…………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..C:…………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………..46.- Erantzun.· Zergatik ez daude birusak inongo erreinutan?…………………………………………………………………………………………………………………………………………· Zer erreinutakoak dira algak? …………………………………………………………..

47. Esan zer izen duten izaki bizidun hauen erreinuek.

…………………………….. ………………………….. …………………………. …………………………..

· Izaki bizidunen hondarrak jaten dituzte, eta lurrean finko bizi dira. _________________· Izaki bizidunak jaten dituzte, eta mugitu egin daitezke. _________________

Page 20: Izaki Bizidunak-1.dbh

· Hainbat zelulaz osatuta daude, eta beren elikagaia egiten dute. __________________· Izaki bizidun txikienak dira. ________________48.- ZUZENA (Z) ala OKERRA (O)Zuzendu okerrak.

..........a) Izaki bizidun guztiak zelulanitzak dira.

..........b) Landareen elikadura autotrofoa da.

..........c) Onddo guztiak zelulanitzak dira.

..........d) Zelula eukariotikoek ez dute nukleorik.

..........e) Ugaltze-funtzioaren helburua espeziearen iraupena da.

..........f) Elefantearen zelulak prokariotikoak dira.

..........g) Lehoiek ekoizten dute berauen materia organikoa, autotrofoak dira...........h) Bakterioak izaki zelulabakarrak dira...........i) Organismo autotrofoek behar duten materia organikoa ingurunetik hartzen dute...........j) Legamiak onddoak dira...........k) Lizunak landareak dira...........l) Protozooak protistak dira...........m) Animalia batzuk zelulabakarrak dira...........n) Landareak, animaliak bezala, autotrofoak dira...........o) Zelula prokariotikoek ez dute mintzarik...........p) Izaki bizidun guztiok beste izaki bizidunek sortutakoak gara.ZUZENKETAK................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Page 21: Izaki Bizidunak-1.dbh

...............................................................................................................

.............................................................................................

...............................................................................................................

...............................................................................................................

..............................................................49.- Osatu taula hau, bost erreinuen ezaugarriak edierazten dituena:

ERREINUA ZELULA MOTA ANTOLAERAZELULARRA

NUTRIZIOA

50.- Zer ezaugarri berdin dituzte protisto-erreinuko eta onddo-erreinuko organismoek?…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

51.- Adierazi zer erreinutan sartuta dauden ezaugarri hauetako bakoitza dituzten organismoak eta eman adibideak:a) Zelulaniztunak dira.

b) Eukariotoak dira.

c) Beren zelulak multzotan elkartu eta ehunak eratzen dituzte.

52.- Zein dira izaki bizidun prokarioto bakarrak? Zer erreinuk dituzte organismo zelulabakarrak, haien zelula mota edozein izanda ere?

53.- Zergatik Onddoak ez dira Landare-erreinukoak?

54.- Aukera ezazu erantzun zuzena:

Page 22: Izaki Bizidunak-1.dbh

a) Zer da bakterioa?* Izaki ikustezina* Organismo zelulanitza eta eukariotoa* Organismo zelulabakarra eta prokariotoa

b) Zer da inurria?* Organismo zelulanitza eta prokariotoa* Organismo zelulabakarra eta prokariotoa* Organismo zelulanitza eta eukariotoa

c) Zer da gizakia?* Organismo zelulanitza eta eukariotoa* Organismo zelulanitza eta prokariotoa* Organismo zelulabakarra eta prokariotoa

d) Zein da inurria eta gizakiaren arteko berdintasuna?

* Biak dira organismo zelulanitzak eta eukariotoak* Biak dira organismo zelulanitzak eta prokariotoak* Organismo zelulabakarra eta prokariotoa

e) Zer da protozoo bat?* Bakterioa bezalako

organismoa* Izaki zelulabakarra eta mikroskopikoa* Animalia zelulanitza

f) Begi hutsez ikusten dira alga guztiak?

* Bai, alga asko txikiak badira ere

* Ez, batzuk zelulabakarrak dira eta, beraz, mikroskopikoak

g) Zer da organismo zelulabakarra?* Bakterio bat* Zelula bakar batez osaturiko izaki biziduna* Zelula batzuez osaturiko izaki biziduna

h) Zer da organismo zelulanitza?* Zelula bakar batez osaturiko izaki biziduna* Zelula batzuez edo ugariz osaturiko izaki biziduna

i) Organismo zelulabakarrak dira, adibidez...

* Bakterioak, protozooak...* Animaliak, landareak...

j) Organismo zelulanitzak dira, esaterako...

* Bakterioak, protozooak...* Animaliak, landareak...

k) Izaki bizidun hauetariko zeintzuk dira zelulanitzak?:

Gizakiak Alga handiak Baleak Protozooak Zorriak

Perretxikoak Arrainak Bakterioak Euliak Legamiak

55.- Adierazi zer nolako nutrizio-mota duten ondorengo izaki bizidunek:

Page 23: Izaki Bizidunak-1.dbh

.................. ..................... ................... ....................... .................... .....................

56.- Osa ezazu odorengo testua. Honako hitz hauek erabil itzazu:

Fotosintesia - autotrofoak - bizidun - algak - materia - bizidunak - arabera - autotrofoek - heterotrofoak - onddoak - lortzen - organikoa - eratuta

Izaki ..............................., materia ........................... lortzeko moduaren ..................................., honela sailkatzen dira:

1.- Izaki ................................. beste izaki ................................. batzuez elikatzen dira, eta horiek .............................. dauden materia organikotik lortzen dute behar duten ................................ Animaliak eta ............................., esaterako, izaki heterotrofoak dira.

2.- Izaki ................................. ez dute beste izaki bizidunez elikatu beharrik, ........................................ egitean ...................... baitute materia organikoa. Landareak eta ........................, adibidez, organismo .................................... dira.