İZMİR’İN SOSYO EKONOMİK GÖSTERGELERİ

İ Z M İ R ’ İ N S O S YO E K O N O M İ K G Ö S T E R G E L E R İ

___

2 0 0 4 - 2 0 1 9

İ Z M İ R ’ İ N S O S YO E K O N O M İ K G Ö S T E R G E L E R İ

___________

2 0 0 4 - 2 0 1 9

© 2020, İZKA Tüm hakları saklıdır. Bu eserin tamamı ya da bir bölümü, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca kullanılmadan önce hak sahibinden 52. Maddeye uygun yazılı izin alınmadıkça, hiçbir şekilde ve yöntemle işlenmek, çoğaltılmak, çoğaltılmış nüshaları yayılmak, satılmak, kiralanmak, ödünç verilmek, temsil edilmek, sunulmak, telli/telsiz ya da başka teknik, sayısal ve/veya elektronik yöntemlerle iletilmek suretiyle kullanılamaz.

İZMİR’İN SOSYO EKONOMİK GÖSTERGELERİ

2004 - 20193

Ö N S Ö Z

Ajansımız, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın koordinasyonu, ulusal ve bölgesel paydaşların katkıları ve iş birliği ile 2006 yılından bu yana İzmir’in iktisadi, sosyal ve kültürel gelişimi için çalışmalarını sürdürmektedir. Bu dönem boyunca elde edilen birikim, değişen ve gelişen sürdü-rülebilir kalkınma kavramı ile harmanlanmış ve Ajansımızın 2020 yılı itibariyle çalışmaları çevresel sürdürülebilirlik odağında şekillendirilmiştir.

2020-2023 Çalışma Programımız çerçevesinde, İzmir için yeşil ve mavi büyüme temaları ile bu temaları destekleyen yenilikçilik ve girişimcilik çalışmalarına odaklanıyoruz. Yerel paydaşları-mızın katılımıyla hazırlanan 2021-2025 Stratejik Planımız ile “İzmir için yeşil ve mavi büyüme yaklaşımları temelinde bilgi üreten, öncü, özgün ve örnek projeler geliştiren kurum” misyonunu benimsiyor, İzmir’in kalkınmasında dinamik bir rol üstlenmeye devam ediyoruz.

Ajansımızın kurulduğu günden bu yana İzmir’in değişimini veri odağında izlemek, geliştirdiğimiz bölgesel kalkınma yaklaşımının bir yansıma-sı olarak çalışmalarımıza eşlik etmektedir. Bu kapsamda, İzmir’in temel istatistiki verilerinin Türkiye geneli ve diğer şehirlerle mukayeseli olarak analiz edildiği bu çalışma, veriye dayalı çalışma yaklaşımımızın bir ürünü olarak kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

Resmi istatistiklerden zaman serisi halinde elde edilen veriler, İzmir’in ekonomik büyümesini 2004 yılından bu yana artırdığını ve dış ticaret hacmini yükselttiğini göstermektedir. Ancak karşılaştır-malı bir değerlendirme sektörel odaklanmayı yakalamış illerin çeşitli konularda İzmir’in hızını yakaladığına ya da geçtiğine işaret etmektedir.

Akdeniz Havzasının kadim liman şehirlerinden İzmir’in üretim potansiyeli ve güçlü olduğu sektör-ler birlikte incelendiğinde, katma değeri yüksek alanlara odaklanmaya ihtiyaç duyulduğunu gözlemliyoruz. Ulusal ve küresel ölçekte gelişmeler çerçevesinde sürdürülebilirliği hedefleyen derin teknolojilerin geliştirileceği ve üretim süreçlerine dâhil edileceği akıllı uzmanlaşma yolu ile bu sektörlerdeki yoğunlaşmanın İzmir’in büyüme ivmesini artıracağını değerlendiriyoruz.

İzmir için bilgi üreten kurum olma göreviyle, bu çalışmanın ileri bir aşaması olarak, veri ça-lışmalarımızı interaktif bir platform üzerinden genişletecek ve kamuoyunun erişimine açacağız. Bu çalışmamızın, kent üzerine çalışan araştırma-cıların yanı sıra İzmir’in güncel durumunu merak eden herkese rehber teşkil etmesini, İzmir’in sosyal ve ekonomik kalkınmasına yönelik yapılan çalışmalara katkı sunmasını diliyorum.

Dr. Mehmet YAVUZ

Genel Sekreter


2004 - 2019


2004 - 20194 5

İ Ç İ N D E K İ L E R

1 . ÜRE T İM . . . . . . . . . . . . . . . 8

2 . İŞ GÜCÜ . . . . . . . . . . . . . . . 1 6

3 . D IŞ T İC A RE T . . . . . . . . . . . . 2 2

4 . ENFL A S YON . . . . . . . . . . . . 3 0

5 . TA RIM . . . . . . . . . . . . . . . 3 2

6 . ŞİRK E T . . . . . . . . . . . . . . . 3 6

7. NÜFUS . . . . . . . . . . . . . . . 4 0

8 . GÖ Ç . . . . . . . . . . . . . . . . 4 4

9 . EĞİ T İM . . . . . . . . . . . . . . . 4 6

1 0 . S AĞLIK . . . . . . . . . . . . . . . 4 8

1 1 . A R - GE . . . . . . . . . . . . . . . 5 1

12 . KONU T . . . . . . . . . . . . . . . 5 4

13 . ENER Jİ . . . . . . . . . . . . . . . 5 6

V ERİ K AY N A K L A RI . . . . . . . . . 5 8


2004 - 2019


2004 - 20196 7

G R A F İ K L İ S T E S İ

Grafik 1. İzmir ve Türkiye’de GSYH ($) 9

Grafik 2. İzmir’in Toplam Gayri Safi Katma Değeri İçerisinde Sektörlerin Payları (%) 9

Grafik 3. Gayri Safi Katma Değer İçerisinde Tarımın Payı (%) 10

Grafik 4. Gayri Safi Katma Değer İçerisinde Hizmetler Sektörünün Payı (%) 10

Grafik 5. Gayri Safi Katma Değer İçerisinde Sanayinin Payı (%) 11

Grafik 6. Türkiye’nin Sektörel Gayri Safi Katma Değeri (GSKD) içinde Bölgelerin Payının Değişimi (2004-2018) (Tarım) 11

Grafik 7. Türkiye’nin Sektörel Gayri Safi Katma Değeri (GSKD) içinde Bölgelerin Payının Değişimi (2004-2018) (Sanayi) 12

Grafik 8. Türkiye’nin Sektörel Gayri Safi Katma Değeri (GSKD) içinde Bölgelerin Payının Değişimi (2004-2018) (Hizmetler) 12

Grafik 9. Bölgesel GSKD içinde Sektör Paylarının Değişimi (2004-2018) 13

Grafik 10. Gelir Dağılımı: Gini Katsayısı 14

Grafik 11. İzmir’de İmalat Sanayi Endüstrilerinde Yoğunlaşma: Uzmanlaşma Katsayısı 15

Grafik 12. İşsizlik Oranı (%) 17

Grafik 13. Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) 17

Grafik 14. Genç İşsizlik Oranı (%) (15-24 Yaş Arası) 18

Grafik 15. Yükseköğretim Mezunlarının Toplam İstihdam İçindeki Payı (%) 18

Grafik 16. İzmir’de Yüksek-Teknoloji-İmalat Sanayinde İstihdam 19

Grafik 17. İzmir’de Bilgi Yoğun Hizmet Endüstrilerinde Çalışan Sayısı 19

Grafik 18. Türkiye’nin Bilgi Yoğun Hizmetlerinin Toplam İstihdamının İçerisinde İzmir’in Payı (%) 20

Grafik 19. İzmir’de Sanayi Endüstrilerinde Çalışan Mühendis Sayısı (Sanayi Kapasite Raporuna Göre) 20

Grafik 20. İzmir’in İhracatı (Özel Ticaret Sistemine Göre) 23

Grafik 21. İzmir’in İthalatı (Özel Ticaret Sistemine Göre) 24

Grafik 22. İzmir’in İhracatı (Genel Ticaret Sistemine Göre) 24

Grafik 23. İzmir’in İthalatı (Genel Ticaret Sistemine Göre) 25

Grafik 24. İller Bazında İhracat Tutarının Türkiye İhracatına Oranı (%) 25

Grafik 25. İzmir’in Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) (Özel Ticaret Sistemine Göre) 26

Grafik 26. İzmir’in Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) (Genel Ticaret Sistemine Göre) 26

Grafik 27. İzmir’in İmalat Sanayi Ürünlerinin Dış Ticareti (Özel Ticaret Sistemine Göre) 27

Grafik 28. İmalat Sanayi Ürünlerinde İzmir’in Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) (Özel Ticaret Sistemine Göre) 27

Grafik 29. İzmir’in Tarım ve Ormancılık Ürünlerinin Dış Ticareti (Özel Ticaret Sistemine Göre) 28

Grafik 30. Tarım ve Ormancılık Ürünlerinde İzmir’in Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) (Özel Ticaret Sistemine Göre) 28

Grafik 31. İzmir’in Sektörler Bazında 2019 Yılı Dış Ticaret Dengesi (Bin TL - ISIC Rev4) 29

Grafik 32. Enflasyon Oranı (TÜFE) (%) 31

Grafik 33. İzmir’de Ana Gruplar Bazında TÜFE (%) (2019) 31

Grafik 34. İzmir’de Tarımsal Üretim: Sebze ve Meyve Üretimi 33

Grafik 35. İzmir’de Tarımsal Üretim: Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler 33

Grafik 36. İzmir’de Tarımsal Üretim: Hayvansal Üretim 34

Grafik 37. İzmir’de Tarımsal Üretim: Bitkisel Üretim 35

Grafik 38. İzmir’in Tarım Alanı 35

Grafik 39. İzmir’deki Toplam Girişim Sayısı içinde Sektörlerin Payları (%) 37

Grafik 40. İzmir’deki Sektörlerde Yer Alan Girişim Sayısının Türkiye’nin İlgili Sektörleri İçindeki Payı (%) 37

Grafik 41. İzmir’de Açılan/Kapanan Şirket Sayıları 38

Grafik 42. İzmir’de Açılan/Kapanan Gerçek Kişi Ticari İşletme Sayısı 38

Grafik 43. İzmir’in Nüfusu (Milyon) 41

Grafik 44. Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü 41

Grafik 45. Nüfus Yoğunluğu (km ’ye düşen kişi sayısı) 42

Grafik 46. Genç Nüfusun (15-24 yaş grubu) Toplam Nüfus İçindeki Payı (%) 42

Grafik 47. Çocuk Nüfusun Toplam Nüfus İçindeki Payı (%) 43

Grafik 48. İzmir’in Nüfus Projeksiyonu (Milyon Kişi) 43

Grafik 49. Nüfus Artış Hızı (Binde) 43

Grafik 50. İzmir’de Göç İstatistikleri 45

Grafik 51. İzmir’in İstanbul’dan Aldığı Göç 45

Grafik 52. Lise Mezunlarının 15 Yaş ve Üstü Nüfus İçerisindeki Payı (%) 47

Grafik 53. Yüksekokul veya Fakülte Mezunlarının 15 Yaş ve Üstü Nüfus İçerisindeki Payı (%) 47

Grafik 54. İzmir’in Hastane Yatak Sayısı 49

Grafik 55. Yüz Bin Kişi Başına Toplam Hastane Yatak Sayısı 49

Grafik 56. İzmir’deki Hekim Sayısı 50

Grafik 57. On Bin Kişi Başına Hekim Sayısı 50

Grafik 58. İzmir’in Tescil Edilmiş Patent Sayısı 52

Grafik 59. İzmir’in Tescil Edilmiş Tasarım Sayısı 52

Grafik 60. İzmir’in Tescil Edilmiş Marka Sayısı 53

Grafik 61. İzmir’in Tescil Edilmiş Faydalı Model Sayısı 53

Grafik 62. İzmir’de Toplam Konut Satışları 55

Grafik 63. İzmir’de Yapı Kullanım İzin Belgesi Sayısı 55

Grafik 64. Konut Fiyat Endeksi 55

Grafik 65. Kişi Başına Sanayi Elektrik Tüketimi (KWh) 57

Grafik 66. Kişi Başına Mesken Elektrik Tüketimi (KWh) 57

Grafik 67. Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi (KWh) 57


2004 - 20199İZMİR’İN SOSYO EKONOMİK GÖSTERGELERİ

2004 - 20198

İzmir’de 2018 Yılında Kişi Başına Gelir

11.505 $

%57,1 HİZMETLER %38,4 SANAYİ

%4,5 TARIM

İzmir’in 2018 Yılı GSYH’sı

49 2018 Yılında İzmir’de Ekonomide Sektörlerin Payları

MİLYAR DOLAR

1 . Ü R E T İ M 2004 yılında 26 milyar dolar (38 Milyar TL) olan İzmir’in GSYİH’sı 2018 yılı itibariyle 49 milyar dolara (234 milyar TL) ulaşmıştır. 2013 yılında İzmir ekonomisinin üretiminin 59 milyar dolara kadar çıktığı görülmüştür. Türkiye ekonomisi içerisinde İzmir’in payı %6 civarındadır. Bu payda son 15 yılda önemli bir değişiklik meydana gelmemiştir.

2018 yılı itibariyle İzmir’de kişi başına gelir 11.505 dolardır. Bu rakamın 2013 yılında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ile benzer eğilimle 14.695 dolara kadar yükseldiği görülmüştür. Son 10 yılda İzmir’de kişi başı gelir Türkiye ortalamasının ortalama 1835 dolar üzerinde gerçekleşmektedir.

Grafik 1. İzmir ve Türkiye’de GSYH ($)

Kaynak: TÜİK

2004 yılında İzmir’in toplam katma değerinin yaklaşık %59’u hizmetler, %34,8’i sanayi ve %6,2’si tarım sektörü tarafından yaratılırken, bu oranlar 2018 yılında sırasıyla %57,2, %38,4 ve %4,5 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde tarım ve hizmetler sektörlerinde azalış görülürken, sanayi sektöründe %4’e yakın bir artış gözlemlenmektedir.

Grafik 2. İzmir’in Toplam Gayri Safi Katma Değeri İçerisinde Sektörlerin Payları (%)

Hizmetler

Sanayi

Tarım

Kaynak: TÜİKKaynak: TÜİK

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

2018201720162015201420132012201120102009200820072006200520043.000

4.200

5.400

6.600

7.800

9.000

10.200

11.400

12.600

13.800

15.000

201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

7.359

8.912 9.770

11.641

12.954

10.403

12.190 13.098

13.654

14.695 14.257

12.626 12.508 12.362 11.505

5.961

7.304 7.906

9.656

10.931 10.560 11.205 11.588

12.480 12.112

11.019 10.883 10.616 9.693 8.980

4,5

38,457,1

26 32 36 43

49

40

48

52 54 59 58 52 52 53 49

(Yü

zde)

(Tü

rk L

iras

ı)

%%

%


2004 - 2019


2004 - 201910 11

54

56

58

60

62

64

66

201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

Türkiye

60,5

60,4 60

,8 61,7 62

,1

63,9

61,8

60,0 60

,9

60,7

60,7

60,5 61

,0

60,2 60

,6

59,0 59

,5

59,3 60

,8 61,9

64,6

61,8

59,4

59,0

58,0

57,6 58

,0

58,4

57,4

57,1

(Yü

zde)

Toplam katma değer içerisinde tarımın payı İzmir’de yıllar itibariyle her zaman Türkiye ortalamasının altında bir seyir izlemiştir.

Grafik 3. Gayri Safi Katma Değer İçerisinde Tarımın Payı (%)

Kaynak: TÜİK

İzmir’de toplam katma değer içerisinde hizmetler sektörünün payı sadece 2009 yılında (%64,5) Türkiye ortalamasının (%63,9) üzerine çıkabilmiş onun dışındaki yıllarda ise ortalamanın altında kalmıştır.

Grafik 4. Gayri Safi Katma Değer İçerisinde Hizmetler Sektörünün Payı (%)

0

2

4

6

8

10

12

201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

Türkiye

10,8

10,6

9,3

8,5

8,4 9,

1

10,3

9,4

8,8

7,7

7,5 7,8

7,0

6,9

6,2

5,5

5,5

4,7

4,9 5,3

6,5

5,8

5,6

4,8 5,

4

5,3

5,2

4,9

4,5

6,5

(Yü

zde)

2004-2018 döneminde İzmir’in tarımsal GSKD içindeki payında 0,54 puanlık bir artış meydana gelirken; sanayi ve hizmetlerdeki payında sırasıyla 0,59 ve 0,48 puanlık bir azalma meydana gelmiştir. Aynı dönemde tarım sektöründe Konya, Karaman bölgesinin 1,72’lik artışı, sanayi sektöründe Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova’nın 2,19’luk artışı ve hizmetler sektöründe İstanbul’un 1,99’luk artışı dikkat çekmektedir.

Konya, Karaman

Gaziantep, Adıyaman, Kilis

Manisa, Afyonkarahisar, …

Van, Muş, Bitlis, Hakkari

İzmir

Mardin, Batman, Şırnak, Siirt

Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan

Şanlıurfa, Diyarbakır

Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli

Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, …

Kırıkkale, Aksaray, Niğde, …

Erzurum, Erzincan, Bayburt

Adana, Mersin

Kayseri, Sivas, Yozgat

Zonguldak, Karabük, Bartın

Ankara

Aydın, Denizli, Muğla

İstanbul

Bursa, Eskişehir, Bilecik

Balıkesir, Çanakkale

Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, …

Kastamonu, Çankırı, Sinop

Antalya, Isparta, Burdur

Tekirdağ, Edirne, Kırklareli

Samsun, Tokat, Çorum, Amasya

Hatay, Kahramanmaraş, …

1,72

1,20

0,96

0,95

0,54

0,09

0,53

0,48

0,43

0,31

0,21

0,16

-0,18

-0,30

-0,30

-0,30

-0,31

-0,36

-0,38

-0,41

-0,52

-0,58

-0,63

-0,99

-1,06

-1,24

Grafik 6. Türkiye’nin Sektörel Gayri Safi Katma Değeri (GSKD) içinde Bölgelerin Payının Değişimi (2004-2018) (Tarım)

Grafik 5. Gayri Safi Katma Değer İçerisinde Sanayinin Payı (%)

Toplam katma değer içerisinde sanayinin payı İzmir’de Türkiye ortalamasının yaklaşık 4 ile 5 puan üzerinde seyretmektedir.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

201820172016

37,636,438,4

32,93332

(Yüzd

e)

Türkiye

Kaynak: TÜİK

Kaynak: TÜİK

Kaynak: TÜİK


2004 - 2019


2004 - 201912 13

Grafik 7. Türkiye’nin Sektörel Gayri Safi Katma Değeri (GSKD) içinde Bölgelerin Payının Değişimi (2004-2018) (Sanayi)

Grafik 9. Bölgesel GSKD içinde Sektör Paylarının Değişimi (2004-2018)

İstanbul

Mardin, Batman, Şırnak, Siirt

Antalya, Isparta, Burdur


Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan

Van, Muş, Bitlis, Hakkari

Kayseri, Sivas, Yozgat

Gaziantep, Adıyaman, Kilis

İzmir

Türkiye

Ankara

Şanlıurfa, Diyarbakır

Bursa, Eskişehir, Bilecik

Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli

Adana, Mersin

Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova

Samsun, Tokat, Çorum, Amasya

Konya, Karaman

Tekirdağ, Edirne, Kırklareli

Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir

Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak

Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane

Erzurum, Erzincan, Bayburt

Kastamonu, Çankırı, Sinop

Balıkesir, Çanakkale

Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye

Zonguldak, Karabük, Bartın

Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, YalovaHatay, Kahramanmaraş, Osmaniye

Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, …Konya, Karaman

Adana, MersinGaziantep, Adıyaman, Kilis

Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, …Tekirdağ, Edirne, Kırklareli

Balıkesir, ÇanakkaleZonguldak, Karabük, Bartın

Bursa, Eskişehir, BilecikKırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, …

Erzurum, Erzincan, BayburtŞanlıurfa, Diyarbakır

Samsun, Tokat, Çorum, AmasyaMalatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli

Kastamonu, Çankırı, SinopVan, Muş, Bitlis, Hakkari

Ağrı, Kars, Iğdır, ArdahanMardin, Batman, Şırnak, SiirtKayseri, Sivas, YozgatAnkaraAntalya, Isparta, BurdurAydın, Denizli, Muğlaİzmirİstanbul

-0,01 -0,01 -0,37 -0,41 -0,43 -0,50 -0,59-4,55

2,19 0,87 0,40 0,37 0,37 0,35 0,32 0,29 0,28 0,28 0,26 0,22 0,19 0,16 0,130,080,070,03

Grafik 8. Türkiye’nin Sektörel Gayri Safi Katma Değeri (GSKD) içinde Bölgelerin Payının Değişimi (2004-2018) (Hizmetler)

İstanbulKocaeli, Sakarya, Düzce, …Mardin, Batman, Şırnak, …

Gaziantep, Adıyaman, KilisHatay, Kahramanmaraş, …Tekirdağ, Edirne, Kırklareli

Şanlıurfa, DiyarbakırBursa, Eskişehir, BilecikVan, Muş, Bitlis, Hakkari


Kırıkkale, Aksaray, Niğde, …Ağrı, Kars, Iğdır, ArdahanKonya, KaramanAdana, MersinErzurum, Erzincan, BayburtKayseri, Sivas, YozgatAntalya, Isparta, BurdurMalatya, Elazığ, Bingöl, …Kastamonu, Çankırı, SinopZonguldak, Karabük, BartınManisa, Afyonkarahisar, …Trabzon, Ordu, Giresun, …Balıkesir, ÇanakkaleSamsun, Tokat, Çorum, …İzmirAnkara

-0,02 -0,02 -0,06 -0,07 -0,08 -0,08 -0,10 -0,12 -0,13 -0,13 -0,25 -0,26 -0,29 -0,32 -0,48-1,43

1,99 0,78 0,35 0,22 0,17 0,12 0,090,040,030,02

2004-2018 döneminde İzmir’in toplam GSKD içerisinde hizmetler sektörünün payında 1,9 puanlık, tarım sektörünün payında ise 1,7 puanlık azalma söz konusu olmuştur. Bu azalma sanayinin payındaki 3,6 puanlık artış ile dengelenmiştir. Bu dönemde Zonguldak, Karabük, Bartın ve Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye bölgelerinin sanayi paylarındaki %14,14 ve %12,48’lik artış dikkat çekicidir.

0,74

2,15

2,26

2,26

3,00

3,64

3,53

4,16

4,62

5,66

5,71

6,03

7,00

7,11

7,40

8,03

8,62

9,23

9,38

9,63

9,94

9,97

11,25

12,48

14,14

-6,26

-6,41

-7,75

-6,69

-2,71

-6,82

-1,51

-1,74

-4,28

-1,28

-9,91

-4,39

-3,94

-7,34

-4,23

-10,41

-5,95

-10,43

-11,04

-6,78

-5,6

-8,71

-13,23

-8,97

-12,36

-6,17

-0,22-1,52

-0,71

1,74

6,97

5,67

5,6

4,43

0,45

3,82

-2,02

-1,9

0,13

-3,34

4,25

-1,32

-2,08

-2,07

-2,6

-4,02

-1,23

-2,29

-0,12

-7,97

3,26

1,82

1,81

3,01

0,34

-2,08

Tarımın Payındaki Değişme Sanayinin Payındaki Değişme Hizmetlerin Payındaki Değişme

-15 -10 -5 0 5 10 15

Kaynak: TÜİK

Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK


2004 - 2019


2004 - 201914 15

İzmir’de özellikle tütün ürünleri imalatında yüksek düzeyde bir uzmanlaşmanın söz konusu olduğu görülmektedir.

Grafik 11. İzmir’de İmalat Sanayi Endüstrilerinde Yoğunlaşma: Uzmanlaşma Katsayısı

Kaynak: T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Uzmanlaşma katsayısı aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:

Yukarıdaki formülle elde edilen katsayının değerinin 1’den büyük olması durumunda analize konu olan endüstrinin ilgili bölgede yoğunlaştığı yorumu yapılabilmektedir. Diğer bir ifadeyle, bu sonuç bize analiz edilen endüstrinin ilgili bölgenin toplam istihdamı içindeki payının aynı endüstrinin Türkiye’nin toplam istihdamı içindeki payından daha yüksek olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla bu katsayı bize söz konusu bölgenin ilgili ekonomik faaliyette uzmanlaştığını ima etmektedir.

0,2

0,4

0,4

0,5

0,5

0,5

0,7

0,7

0,8

0,9

1,0

1,0

1,1

1,1

1,1

1,3

1,4

1,4

1,4

1,7

2,1

2,9

11,1

KOK KÖMÜRÜ VE RAF NE ED LM PETROL…

TEKST L ÜRÜNLER N N MALATI

B LG SAYARLARIN, ELEKTRON K VE OPT K…

MOTORLU KARA TA ITI, TREYLER (RÖMORK) VE YARI…

ELEKTR KL TEÇH ZAT MALATI

ANA METAL SANAY

D ER ULA IM ARAÇLARININ MALATI

A AÇ, A AÇ ÜRÜNLER VE MANTAR ÜRÜNLER …

MAK NE VE EK PMANLARIN KURULUMU VE ONARIMI

D ER MALATLAR

D ER METAL K OLMAYAN M NERAL ÜRÜNLER N…

MOB LYA MALATI

FABR KASYON METAL ÜRÜNLER MALATI (MAK NE…

GIDA ÜRÜNLER N N MALATI

KAUÇUK VE PLAST K ÜRÜNLER N MALATI

KAYITLI MEDYANIN BASILMASI VE ÇO ALTILMASI

G Y M E YALARININ MALATI

BA KA YERDE SINIFLANDIRILMAMI MAK NE VE…

DER VE LG L ÜRÜNLER N MALATI

ÇECEKLER N MALATI

KA IT VE KA IT ÜRÜNLER N N MALATI

K MYASALLARIN VE K MYASAL ÜRÜNLER N MALATI

TÜTÜN ÜRÜNLER MALATI

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

(Bölgenin i faaliyet alanındaki istihdamın o bölgenin toplam istihdamı içerisindeki payı)

(Türkiye’nin i faaliyet alanımdaki istihdamının Türkiye’nin toplam istihdamı içerisindeki payı)Uzmanlaşma Katsayısı=Kaynak: TÜİK

*Gini katsayısı gelir dağılımı eşitsizliğini gösteren bir katsayıdır. Bu katsayının değerinin 1’e yaklaşması gelir dağılımında

eşitsizliğin arttığı, sıfıra doğru yaklaşması ise bu eşitsizliğin ortadan kalktığı anlamına gelmektedir.

0,35

0,36

0,37

0,38

0,39

0,40

0,41

Türkiye

20182017201620152014

0,412

0,382

0,3850,384

0,387

0,363

0,391

0,397

0,4040,405

0,408

Türkiye’nin geneline kıyasla İzmir’de gelir dağılımında daha yüksek oranda bir eşitlik söz konusudur. 2014-2018 arasında Türkiye genelinde gelir dağılımında küçükte olsa bozulmalar söz konusuyken İzmir’de özellikle 2017 sonrasında gelir dağılımında iyileşme görülmektedir.

Grafik 10. Gelir Dağılımı: Gini Katsayısı



2004 - 201916

2 . İ Ş G Ü C Ü

2019’da İzmir İstihdamında Yükseköğretim Mezunlarının Oranı

HİZMETLER

441.200

SANAYİ TARIM

%59,7

%31

%9,3

2019’da İzmir’de İşsizlik Oranı

%16 2018 Yılında Bilgi Yoğun Hizmet Endüstrilerinde Çalışan Sayısı

2019’da İzmir’in Toplam İstihdamı İçerisinde Sektörlerin Payı

%29,2

2004 yılından bugüne dalgalı bir seyir izleyen İzmir’in işsizlik oranı Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmektedir. 2019 yılı itibariyle işsizlik oranı Türkiye’de 13,7 iken İzmir’de %16 olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 12. İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

İzmir’de 2009 yılında %17,2 olan tarım dışı işsizlik oranı bu yıldan sonra düşme eğilimine girmiş ve 2018 yılında %14,6’ya kadar gerilemiştir. Ancak 2019 yılında tekrar 2009 yılı seviyesine yükselmiştir. 2009 yılından bu yana tarım dışı işsizlik oranları Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmektedir.

Grafik 13. Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

2019201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

Türkiye

15,7

13,9

12,0

10,5

11,8

16,2

15,1

14,7

14,8

15,4

13,9

15,0

14,0

14,0

13,8

16,0

1

0,8

10,6

1

0,2

1

0,3

11,0

1

4,0

11

,9

9,

8

9,2

9,7

9,9

1

0,3

10

,9

10,9

11,

0

13

,7

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

2019201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

Türkiye

14

,2

13,5

1

2,7

1

2,6

13,6

17,

3

1

4,8

12

,4

11,5

12,

0

12,

0

12

,4

1

3,0

1

3,0

1

2,9

13,

7

17,0

15,0

13,0

11,3

12,4

17,2

16,4

16,2

15,8

17,0

15,0

16,1

15,2

15,1

14,6

17,1

(Yü

zde)

(Yü

zde)


2004 - 2019


2004 - 201918 19

2019 yılında 15-24 yaş aralığındakilerin işsizliğini gösteren genç işsizlik oranı İzmir’de %27,7 olarak gerçekleşmiştir. İzmir’de genç işsizliği genel işsizlik oranına paralel bir şekilde Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmektedir.

Grafik 14. Genç İşsizlik Oranı (%) (15-24 Yaş Arası)

Kaynak: TÜİK

İzmir’de istihdam edilenlerin %29,2’si yüksek öğretim mezunudur ve bu rakam Türkiye ortalamasının 4 puan üzerindedir. Bunun yanı sıra İzmir’de istihdam edilenlerin yaklaşık %22’si ise, lise ve dengi okul mezunudur ve bu rakam Türkiye ortalamasına (%21,5) yakın bir seviyededir.

Grafik 15. Yükseköğretim Mezunlarının Toplam İstihdam İçindeki Payı (%)

Kaynak: TÜİK

Türkiye

0

5

10

15

20

25

30

2019201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

0,0

3,5

7,0

10,5

14,0

17,5

21,0

24,5

28,0

31,5

2019201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

Türkiye

27,1

23,5

20,2

19,2

22,2

31,6

28,3

26,6

25,8

26,9

22,4

25,0

25,9

26,5

23,1

27,7

11,5

12,3

13,1

13,8

14,7

15,3

15,8

16,7

18,3

19,1

19,8

21,2

22,6

23,2

23,8

25,3

12,0

12,

8

15,3

19

,6

2

3,4

25

,1

2

3,4

22

,4

2

3,3

22,

3

2

3,5

24

,9

2

5,8

28

,2

29,8

2

9,2

20

,6

1

9,9

19

,1

2

0,0

20,5

2

5,3

21

,7

18

,4

17,5

18

,7

17,9

18

,5

1

9,6

20

,8

20,3

2

5,4

(Yü

zde)

(Yü

zde)

2018 yılı itibariyle Türkiye’de yüksek teknoloji imalat sanayinde çalışanların %4,2’si İzmir’de istihdam edilmektedir. 2017 yılında bu oranın %8,6 olduğu düşünüldüğünde İzmir’in bu konuda bir gerileme yaşadığı görülmektedir.

Grafik 16. İzmir’de Yüksek-Teknoloji-İmalat Sanayinde İstihdam

Kaynak: OECD

İzmir’de bilgi yoğun hizmetlerde çalışan sayısı düzenli olarak artmaktadır. 2018 yılı itibariyle Türkiye’nin bilgi yoğun hizmet sektörlerinde çalışanların %6,4’ü İzmir’de istihdam edilmektedir.

20182017201620152014201320122011201020092

4

6

8

2018201720162015201420132012201120102009

7,57,2

4,7

6,2

3,7

6,26,7 6,5

8,6

4,2

Grafik 17. İzmir’de Bilgi Yoğun Hizmet Endüstrilerinde Çalışan Sayısı

Kaynak: OECDKaynak: OECD

4.300 4.700 3.300 4.600 2.700 4.900 5.500 5.000 6.500 3.800

02018201720162015201420132012201120102009

298

.10

0

306

.00

0

297.

80

0

315.

40

0

301.

900

318

.20

0

326

.60

0

343.

40

0

376

.60

0

44

1.20

0

9

7

5

3

500.000

400.000

300.000

200.000

100.000

7.000

6.000

5.000

4.000

3.000

2.000

1.000

0

(Yüzd

e)


2004 - 2019


2004 - 201920 21

İzmir’de sanayi endüstrilerinde çalışan mühendis sayısı sürekli artış gösterse de Türkiye içindeki payında 2015 yılına kadar sürekli bir düşüş gözlenmektedir. Bu yıldan sonra bu payda artış gerçek-leşmeye başlamış ve 2019 yılında %7,8’e ulaşmıştır.

0201920182017201620152014201320122011

6,6

6,8

7,0

7,2

7,4

7,6

7,8

8,0

8,2

8,4

8,6

201920182017201620152014201320122011

8,5 8,4

7,9

7,6

7,3

7,6 7,7 7,8 7,8

7.256 7.996 7.952 8.151 8.402 8.940 9.479 11.077 11.812

Grafik 18. Türkiye’nin Bilgi Yoğun Hizmetlerinin Toplam İstihdamının İçerisinde İzmir’in Payı (%)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

2018201720162015201420132012201120102009

7,6 7,4 6,7 6,5 5,9 5,9 5,6 5,6 5,9 6,4

Kaynak: OECD

14.000

12.600

11.200

9.800

8.400

7.000

5.600

4.200

2.800

1.400

(Yü

zde)

(Yüzd

e)

Grafik 19. İzmir’de Sanayi Endüstrilerinde Çalışan Mühendis Sayısı (Sanayi Kapasite Raporuna Göre)

Kaynak: TOBB



2004 - 201922

İzmir’de İhracat

12,3İzmir’in Türkiye’nin İhracatındaki Payı

%6,8

İzmir’de İthalat

8,7İzmir’in Dış Ticaret Fazlası

MİLYAR DOLAR

MİLYAR DOLAR

MİLYAR DOLAR

Türkiye’nin tarım ve ormancılık ürünlerinin ihracatının

%15’i

Türkiye’nin imalat sanayi ürünlerinin ihracatının

%5,5’i

3 . D I Ş T İ C A R E T

3,5

2019 Yılında

2019 Yılında

2019 Yılında

2019 Yılında

3.1 İthalat ve İhracat

2002 yılında yaklaşık 2,8 milyar dolar olan İzmir’in ihracatı (serbest bölge ve gümrük antrepolardaki mallar hariç) 2019 yılında 10 milyar doları aşmıştır. İzmir, 2002-2019 döneminin bazı yıllarında ihracatta düşüş yaşasa da genel olarak istikrarlı bir artış sergilemiştir. İzmir Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık %6’lık kısmını gerçekleştirmektedir.

Grafik 20. İzmir’in İhracatı (Özel Ticaret Sistemine Göre)

Kaynak: TÜİK

0

2

4

6

8

10

12

2019201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004200320020

2

4

6

8

10

12

201920182017201620152014201320122011201020092008200720062005200420032002

TÜİK, dış ticaret istatistiklerinde değişiklik yaparak 2020 yılının Şubat ayından itibaren söz konusu istatistikleri

“Özel Ticaret Sistemine Göre” değil “Genel Ticaret Sistemine Göre” yayınlamaya başlamıştır.

Genel ticaret sistemi (GTS), bir ülkenin ekonomik alanına giren ve ekonomik alanından çıkan tüm malları

kapsamaktadır. GTS’de ülkenin ekonomik alanını oluşturan serbest bölgeler, gümrük antrepoları ve serbest

dolaşım alanına giren veya bu alanlardan çıkan mallar hesaplamalara dahil edilmektedir. Özel ticaret

sisteminde (ÖTS) ise, gümrük antrepoları ve serbest bölgeler istatistikler içinde yer almamakta, sadece

ülkenin serbest dolaşım alanına giren ve bu alandan çıkan mallar hesaplanmaktadır.

Bu doğrultuda İzmir’in 2002 yılından bu yana değişimini gözlemlemek üzere Özel Ticaret Sistemi’ne göre

yapılan ithalat ve ihracat hesaplamalarına devamda yer verilmiştir.

7,77,4

6,5 6,3 6,46,0 5,9 6,0 5,9 6,0

5,76,2 6,1

5,6 5,8 5,9 6,1 5,9

2,8 3,5 4,1 4,6 5,4 6,4 7,8 6,1 6,7 8,1 8,7 9,5 9,6 8,1 8,3 9,3 10,2 10,2

(Yüzd

e)


2004 - 2019


2004 - 201924 25

İzmir 2002 yılında 2,3 milyar dolarlık bir ithalat (serbest bölge ve gümrük antrepolarındaki mallar hariç) gerçekleştirirken ilerleyen yıllarda bu rakam sürekli artış göstererek 2011 yılında 10,6 milyar dolara kadar çıkmıştır. Bu tarihten sonra İzmir’in ithalatında bir gerileme yaşandığı gözlemlenmektedir.

2019 yılına gelindiğinde İthalat 7,5 milyar dolara kadar gerilemiştir. İzmir 2019 yılında en yüksek ithalat yapan iller arasında 5. sırada yer almıştır. 2002 yılından itibaren İzmir Türkiye’nin toplam ithalatının yaklaşık %4 ile %4,5’ini gerçekleştirirken 2019 yılında bu oran 3,7’ye kadar gerilemiştir.

Grafik 21. İzmir’in İthalatı (Özel Ticaret Sistemine Göre)

Kaynak: TÜİK

0

2

4

6

8

10

12

2019201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004200320020

2

4

6

8

10

12

201920182017201620152014201320122011201020092008200720062005200420032002

4,44,8 4,8

4,33,9 4,1 4,1

4,4 4,5 4,4 4,54,1 4,1 4,2 4,4 4,2 4,1

3,7

0

2

4

6

8

10

12

14

20192018201720162015201420130

2

4

6

8

10

12

14

2019201820172016201520142013

10,9 11,1

9,5 9,7

10,9

12,3 12,3

6,7 6,76,3 6,5 6,6 6,9 6,8

Grafik 22. İzmir’in İhracatı (Genel Ticaret Sistemine Göre)

Kaynak: TÜİK

2,3 3,3 4,7 5,0 5,5 7,0 8,3 6,3 8,4 10,6 10,6 10,4 9,9 8,7 8,8 9,8 9,1 7,5

(Yüzd

e)(Yü

zde)

Genel ticaret sistemine göre hesaplanan ihracat rakamlarına bakıldığında İzmir, 2019 yılında Türkiye ihracatının %7 sine ulaşarak 12,3 milyar dolarlık hacim ile Türkiye’de en yüksek ihracat yapan iller olan İstanbul, Bursa ve Kocaeli’den sonra dördüncü il konumundadır.

Seçili illerin ihracat tutarlarının Türkiye’nin ihracat tutarına oranına bakıldığında İzmir’in ilk sırada olduğu, 2015 yılında %5,8 değerine inmesine rağmen tekrar %7,5 oranına çıktığı görülmektedir. Diğer illere bakıldığında Kocaeli’nin 2016’da düşüş sergilediği ve tekrar yükseliş eğiliminde olduğu, diğer illerin ise durağan bir seyir izlediği görülmektedir.

0

2

4

6

8

10

12

20192018201720162015201420130

2

4

6

8

10

12

2019201820172016201520142013

11,811,1

9,8 9,7

10,9 10,6

8,7

4,5 4,4 4,6 4,84,1

Serbest bölge ve gümrük antrepolarındaki mallar da dikkate alındığında, İzmir’in ithalatında yıllık yaklaşık 1 milyar dolarlık bir artış söz konusu olmaktadır. 2019 yılında 8,7 milyar dolarlık ithalat ile İzmir Türkiye’nin ithalatının yaklaşık %4’nü yapmaktadır. Genel ticaret sistemine göre, hesaplanan ithalat rakamları esas alındığında İzmir, 2019 yılında en yüksek ithalat yapan 3. il olmuştur.

Grafik 23. İzmir’in İthalatı (Genel Ticaret Sistemine Göre)

Kaynak: TÜİK

4,64,6

(Yüzd

e)

Grafik 24. İller Bazında İhracat Tutarının Türkiye İhracatına Oranı (%)

8

7

6

5

4

3

2

1

0

Denizli Gaziantep İzmir Kayseri Kocaeli Konya Manisa Tekirdağ

2019201820172016201520142013

Kaynak: TÜİK


2004 - 2019


2004 - 201926 27

3.2 Dış Ticaret Dengesi

İzmir 2002 ve 2003 yıllarındaki dış ticaret fazlasının (serbest bölge ve gümrük antrepolarındaki mallar hariç hesaplanan dış ticaret) ardından uzun yıllar açık verdikten sonra son iki yıldır fazla vermeye başlamıştır. 2018 yılından itibaren dış ticaret fazlası verilmeye başlandığı ve bunun bir sonraki yılda da yükselerek devam ettiği görülmektedir. 2011 yılında yaklaşık 2,5 milyar dolar ile en yüksek dış ticaret açığını veren İzmir, bu durumu 2019 yılındaki 2,7 milyar dolar fazla ile tersine çevirmeyi başarmıştır. Bunun doğal sonucu olarak 2019 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı %137’ye yükselmiştir.

Grafik 25. İzmir’in Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) (Özel Ticaret Sistemine Göre)

201920182017201620152014201320122011201020092008200720062005200420032002

0

2019201820172016201520142013


Serbest bölge ve gümrük antrepolarındaki malların da dikkate alınmasıyla hesaplanan dış ticaret dengesinde İzmir’in ticaret fazlasında önemli bir artış gözlemlenmektedir. Buna göre 2019 yılındaki dış ticaret fazlası 3,5 milyar doları aşmakta ve GTS’ye göre hesaplanan ihracatın ithalatı karşılama oranı %141’e ulaşmaktadır. Bu oran, İzmir’in her 100 dolarlık ithalata karşılık 141 dolarlık ihracat gerçekleştirerek dış ticaretten yüksek oranda bir döviz kazancı sağladığını göstermektedir.

Serbest bölge ve gümrük antrepolarındaki malların da dikkate alınmasıyla hesaplanan dış ticaret dengesinde İzmir’in ticaret fazlasında önemli bir artış gözlemlenmektedir. Buna göre 2019 yılındaki dış ticaret fazlası 3,5 milyar doları aşmakta ve GTS’ye göre hesaplanan ihracatın ithalatı karşılama oranı %141’e ulaşmaktadır. Bu oran, İzmir’in her 100 dolarlık ithalata karşılık 141 dolarlık ihracat gerçekleştirerek dış ticaretten yüksek oranda bir döviz kazancı sağladığını göstermektedir.

Grafik 26. İzmir’in Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) (Genel Ticaret Sistemine Göre)


489

167

-583 -341

-10

-603 -490

-149

-1737

-2550

-1918

-883

-315-587 -481 -579

1075

2728

-906

-4

-350

-30

22

1.679

3.5613.500

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

-500

-1.000

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

0

-500

-1.000

-1.500

-2.000

-2.500

-3000

3.3 Sektörlerde Dış Ticaret

Türkiye’nin imalat sanayi ürünlerinin ihracatının ortalama olarak %5,5’ini İzmir gerçekleştirmek-tedir. 2002 yılında %6,9 olan bu oran 2018 yılına gelindiğinde %5,7’ye düşmüştür.


2017 yılından itibaren İzmir’de imalat sanayinin ihracatı ithalatını aşmış durumdadır. 2011 yılında bu sektörün ihracatı ithalatının 1,9 milyar dolar altındayken, 2018 yılında 1,6 milyar dolar üzerine çıkmıştır.

Grafik 27. İzmir’in İmalat Sanayi Ürünlerinin Dış Ticareti (Özel Ticaret Sistemine Göre)

Grafik 28. İmalat Sanayi Ürünlerinde İzmir’in Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) (Özel Ticaret Sistemine Göre)

2018201720162015201420132012201120102009200820072006200520042003 201820172016201520142013201220112010200920082007200620052002

9

8

7

6

5

4

3

2

1

0

7,0

6,0

5,0

4,0

3,0

2,0

1,0

0


2,3

2,9

3,5

4,0

4,6

5,6

7,0

5,2

5,7

7,1

7,6

8,1

8,2 7,0

7,1

8,2

9,0

2,0

2,

9

4

,1

4,4

4,9

6,0

6,8

5,3

7,1

9,0

8,8

8,9

8,3

7,4

7,4

8,0

7,4

-2000

-1500

-1000

-500

0

500

1000

1500

2000

20182017201620152014201320122011201020092008200720062005200420032002

35879

-637-464

-264-451

205

-95

-1359-1902

-1222

-732

-99

-428-283

155

1566

(Yüzd

e)


2004 - 2019


2004 - 201928 29

2018 yılında Türkiye’nin tarım ve ormancılık ürünlerinin ihracatının %15’ini İzmir gerçekleştirmiştir.

Grafik 29. İzmir’in Tarım ve Ormancılık Ürünlerinin Dış Ticareti (Özel Ticaret Sistemine Göre)

Kaynak: TÜİK

İzmir, tarım ve ormancılık ürünlerinde uzun yıllar dış ticaret fazlası vermiş olmakla birlikte bu fazla son yıllarda oldukça azalmıştır.

Grafik 30. Tarım ve Ormancılık Ürünlerinde İzmir’in Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) (Özel Ticaret Sistemine Göre)

Kaynak: TÜİK

174

263

324 332

407

332

193

325

246

113

173

409

315

209 200

2

45

-

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

0

5

10

15

20

25

-

200

400

600

800

1.000

1.200

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

200

9

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Tarım ve Ormancılık hracat (Milyon $) (Sol Eksen) Tarım ve Ormancılık Ürünleri thalatı (Milyon $) (Sol Eksen)

Türkiye'nin Tarım ve Ormancılık Ürünleri hracatı çinde zmir'in Payı (%) (Sa Eksen)

22,1 22,721,2

1177,441199,33

18,016,5 16,2

14,813,2

14,88

7,38,2

144,96,

, ,4

114 3 15 11

388

48

2

539

579

670

669

64

8

703

732

68

0

766

976

1.0

94 858

88

4

754

839

214

219

215

247

264

336

455

379

48

6

567

592

567

780

649

68

4

752

794

11

11

(Yüzd

e)

İzmir’in dış ticaret dengesinin sektörel dağılımına bakıldığında giyim eşyalarının imalatı sektörünün 3,5 Milyar dolar dış ticaret fazlası verdiği, buna karşılık kimyasal ürün üretimi, atık toplama ve petrol ürünleri imalatının toplam 1,5 Milyar dolar açık verdiği görülmektedir.

Giyim eşyalarının imalatı

Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı …

Gıda ürünlerinin imalatı

Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı

Elektrikli teçhizat imalatı

Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)

Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı

Bitkisel ve hayvansal üretim ile avcılık ve ilgili hizmet …

Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı

Balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği

Mobilya imalatı

Diğer madencilik ve taş ocakçılığı

Deri ve ilgili ürünlerin imalatı

Diğer ulaşım araçlarının imalatı

Metal cevherleri madenciliği

Yayımcılık faaliyetleri

Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı

İçeceklerin imalatı

Kömür ve linyit çıkartılması

Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı

Ana metal sanayii

Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı

Atığın toplanması, ıslahı ve bertarafı faaliyetleri; maddelerin …

Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı

Diğer sektörler

1.456.479

931.875

767.432

521.155

419.068

347.900

279.745

224.809

132.607

132.223

120.421

113.395

108.203

43.886

33.512

31.095

-81.774

-87.908

-103.517

-132.783

-151.880

-359.326

-483.924

-778.160

8.264

Grafik 31. İzmir’in Sektörler Bazında 2019 Yılı Dış Ticaret Dengesi (Bin TL - ISIC Rev4)

-1.000.000 -500.000 0 500.000 1.000.000 1.500.000 2.000.000

Kaynak: TÜİK



2004 - 201930

4 . E N F L A S Y O N

2019 Yılında İzmir’de Enflasyon oranı

%12,5 2019 Yılında İzmir’de Fiyatı En Fazla Artış Gösteren Gruplar

ALKOLLÜ İÇECEKLER VE TÜTÜN EĞİTİM

LOKANTA VE OTELLER

%41,3

%16,3 %15,8

Grafik 32. Enflasyon Oranı (TÜFE) (%)

Kaynak: TÜİK

İzmir’in enflasyon oranı Türkiye’nin ortalama enflasyon oranının çok az farkla üzerinde seyretmektedir. Bu oran 2019 yılında %12,5 olarak gerçekleşmiştir.

0

5

10

15

20

25

Türkiye

201920182017201620152014201320122011201020092008200720062005

0

5

10

15

20

25

201920182017201620152014201320122011201020092008200720062005

8,2 8,6 8,1

5,8

8,97,3

10,2

6,07,9 8,5

9,88,9

13,1

20,4

12,5

Grafik 33. İzmir’de Ana Gruplar Bazında TÜFE (%) (2019)

12,45

11,98

41,27

6,15

10,38

9,14

11,81

12,87

5,45

5,43

16,27

15,84

8,78

10 15 20 25 30 35 40 45

Genel

Gıda ve alkolsüz içecekler

Alkollü içecekler ve tütün

Giyim ve ayakkabı

Konut, su, elektrik, gaz ve di er yakıtlar

Mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetleri

Sa lık

Ula tırma

Haberle me

E lence ve kültür

E itim

Lokanta ve oteller

Çe itli mal ve hizmetler

7,7 9,7 8,4 10,1 6,5 6,4 10,5 6,2 7,4 8,2 8,8 8,5 11,9 20,3 11,8

0 5

(Yü

zde)

(Yüzde)

Kaynak: TÜİK



2004 - 201932

Hayvansal Üretim

1,8Bitkisel Üretim

5

İzmir’in Tarım Alanı

176.213

Türkiye’nin Toplam Sebze ve Meyve Üretiminin

%2,1’i

Türkiye’nin Hayvansal Üretiminin

%2,3’i

Türkiye’nin Bitkisel Üretiminin

%3,1’i

5 . T A R I M

MİLYAR TL

MİLYAR TL

HEKTAR

2019 Yılında İzmir’de:

Kaynak: TÜİK

2018 yılında İzmir’de tahıl ve diğer bitkisel ürün üretimi 4,3 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bu üretim, Türkiye’nin tahıl ve diğer bitkisel ürün üretiminin %3,8’ine denk gelmektedir.

Grafik 35. İzmir’de Tarımsal Üretim: Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler

Kaynak: TÜİK

2018 yılında İzmir’de sebze ve meyve üretimi 165 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Bu üretim, Türkiye’nin toplam sebze ve meyve üretiminin %2,1’ine denk gelmektedir. İzmir’de bu ürünlerin üretiminde yıllar içerisinde çok büyük değişiklikler olmasa da Türkiye içindeki payında düzenli bir gerileme gözlemlenmektedir.

Grafik 34. İzmir’de Tarımsal Üretim: Sebze ve Meyve Üretimi

0 0

1

2

3

4

5

20182017

20162015

20142013

20122011

20102009

20082007

20062005

20042003

20022001

200019

9919

9819

9719

9619

95

0

50000

100000

150000

200000

250000

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000199

9199

8199

7199

6199

5 0

1

2

3

4

5

2,62,8

3,13,4

3,2

4,74,3 4,3

4,0

3,23,4

3,32,9

3,33,1 2,9 2,7

2,9 3,1 3,1

2,6 2,5 2,32,1

1,81,6

1,4 1,21,5 1,5

1,81,5 1,4

2,72,6

3,2 3,2 3,3 3,23,5

3,43,7

3,8 4,03,8 3,7 3,6

3,8

61.1

33

72.2

36

81.

369

110

.831

114

.44

8

174

.20

0

161.

157

182.

84

9

180

.94

0

139.

943

153.

457

153.

454

144

.558

165.

48

5

169.

574

167.

099

168

.512

181.

659

192.

977

202.

532

171.

610

179.

188

184

.178

165.

923

965.

773

929.

108

867

.573

870

.819

943.

48

8

1.0

01.

48

6

1.0

29.4

51

937.

00

8

86

1.16

2

1.91

9.39

2

1.92

9.0

86

2.4

73.2

79

2.26

6.1

45

2.4

36.5

22

2.56

1.58

5

3.20

1.72

0

3.12

8.5

53

3.4

30.0

30

3.93

7.79

9

3.93

7.35

5

4.0

27.5

00

4.0

82.

60

8

4.2

48

.84

6

4.3

46

.894

Türkiye’nin Örtü Altı Sebze ve Meyve Üretimi İçerisinde İzmir’in Payı (%) (Sağ Eksen)

250.000

200.000

150.000

100.000

50.000

2019

163.

594

1,9

5.000.000

4.000.000

3.000.000

2.000.000

1.000.000

(Yüzd

e)

(Yüzd

e)

Kaynak: TÜİK


2004 - 2019


2004 - 201934 35

2011-2014 yılları arasında hızlı bir artış sergileyen İzmir’deki hayvansal üretim, 2016 sonrasında yükselen bir seyir izlemiş, 2019 yılında 2,2 Milyar TL’ye ve %2,4’lük paya ulaşmıştır.

Grafik 36. İzmir’de Tarımsal Üretim: Hayvansal Üretim

Kaynak: TÜİK (2011 yılı itibariyle hesaplama yöntemi değiştiğinden geçmişe yönelik karşılaştırılabilir veri bulunmamaktadır.)

0 0

1

2

3

4

5

20182017

20162015

20142013

20122011

2.500.000

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

523.

204

66

4.6

78

765.

705

1.24

8.7

96

1.18

3.94

1

1.12

2.29

9

1.4

22.5

52

1.8

35.7

77

2.23

5.67

0

1,21,3

1,9

2,8

2,1

1,82,0

2,3 2,4

2019

(Yüzd

e)

İzmir’in bitkisel üretiminde yıllar içerisinde sürekli bir artış gerçekleşmiştir. Bu üretimin değeri 2019 yılında 6,3 Milyar TL’yi bulmuştur. Ancak İzmir’deki bitkisel üretimin Türkiye’nin toplam bitkisel üretimindeki payı aynı şekilde artış göstermemiş, 2019 yılında bu pay %3,2 olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 37. İzmir’de Tarımsal Üretim: Bitkisel Üretim

Kaynak: TÜİK

0

20182017

20162015

20142013

20122011

20102009

20082007

20062005

20042003

20022001

200019

9919

9819

9719

9619

95

3,74,0

3,1

3,8 3,7

5,0

3,9

4,6

3,94,3

3,7

4,4

3,94,2

3,94,2 4,1

4,6

3,94,3

3,64,0

3,43,1

6.000.000

5.000.000

4.000.000

3.000.000

2.000.000

1.000.000

6

5

4

3

2

1

40

.324

83.

08

8

110

.771

278

.153

360

.20

0

747.

838

786

.050

1.4

68

.162

1.57

3.4

03

1.95

6.0

63

1.8

66

.858

2.4

25.6

60

2.20

9.31

9

2.76

9.67

9

2.67

5.22

0

3.37

5.54

2

3.6

47.

502

4.0

66

.898

3.6

48

.49

9

4.2

38.6

73

4.2

83.

267

4.8

17.3

97

4.5

72.4

33

4.9

52.4

32

6.3

23.9

72

3,2 (Yüzd

e)

Grafik 38. İzmir’in Tarım Alanı

Kaynak: TÜİK

0

50

100

150

200

250

0,75

0,80

0,85

0,90

0,95

1,00

20182017

20162015

20142013

20122011

20102009

20082007

20062005

20042003

20022001

20001999

19981997

19961995

0,910,92

0,93

0,87

0,88

0,900,89

0,87

0,85

0,91 0,92

0,96

0,93

0,96

0,97 0,97

0,85

0,91

0,88

0,88

0,87

0,88

0,900,89

221,

626

225,

259

225,

231

212,

538

213,

104

213,

878

212,

021

206

,923

197,

5

215,

989

219,

902

220

,939

204

,519

207,

04

207,

08

7

208

,477

175,

265

186

,324

181,

66

9

182,

85

180

,116

178

,90

7

180

,87

176

,213

(Yüzd

e)

2019



2004 - 201936

İzmir’de Girişim Sayısı

224.5102019’da Açılan Şirket

5.0982019’da Kapanan Şirket

904 X X XX X XX X X

6 . Ş İ R K E T

İMALAT İNŞAAT BİLİŞİM

%15%7,5

%1

İzmir’deki Girişimler İçinde Sektörlerin Payı (2017)

2017 yılı itibariyle İzmir’deki girişimlerin %7,5’i inşaat, %0,5’i tarım, %12’si imalat ve %1’i bilişim sektö-ründe faaliyet göstermektedir.

Grafik 39. İzmir’deki Toplam Girişim Sayısı içinde Sektörlerin Payları (%)

Kaynak: TÜİK

2017 yılı itibariyle Türkiye’de inşaat sektöründe faaliyet gösteren girişimlerin %6,2’si, tarım sektö-ründekilerin %4,2’si, imalat sanayindekilerin %6,4’ü ve bilişim sektöründekilerin %5,4’ü İzmir’de faaliyet göstermektedir.

Grafik 40. İzmir’deki Sektörlerde Yer Alan Girişim Sayısının Türkiye’nin İlgili Sektörleri İçindeki Payı (%)

Kaynak: TÜİK

Not: Girişim, bir veya birden fazla yerde bir veya birden fazla faaliyet yürüterek piyasaya mal ve hizmet üreten gerçek veya

tüzel kişiliklerdir.

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

n aat Tarım malat Bilgi ve leti im

Tarım

201720162015201420132012201120102009

Toplam

208.036 207.319205.384

207.718208.425

209.088

212.675

220.317

224.510

6,5

6,4

6,3 6,

4

6,4

6,3

6,2

6,2

6,2

4,3

4,2

4,1

4,0

4,0

4,0 4,0 4

,2

4,2

6,9

6,9

6,7

6,6

6,5

6,5

6,5

6,5

6,4

6,2

6,2

5,9

5,4

5,3

5,2

5,2 5,3 5,4

0

5

10

15

20

25

195.000

202.000

209.000

216.000

223.000

230.000

(Sol Eksen)

(Yüzd

e)

(Yü

zde)


2004 - 2019


2004 - 201938 39

İzmir’de son yıllarda ortalama yıllık 5 bin kadar yeni şirket açılırken, yıllık 800 ile 900 arasında şirket de kapanmaktadır. Açılan şirket sayısındaki yükselişin aksine açılan gerçek kişi işletme sayısında ise 2014 yılından itibaren azalış trendi olduğu görülmektedir.

Grafik 41. İzmir’de Açılan/Kapanan Şirket Sayıları

Kaynak: TOBB

Grafik 42. İzmir’de Açılan/Kapanan Gerçek Kişi Ticari İşletme Sayısı

Kaynak: TOBB

20192018201720162015201420132012201120102009

20192018201720162015201420132012201120102009

2.7103.253 3.277

2.212

2.9283.414

4.027 3.962

4.6274.977 5.098

803 860 943 1094 1095 991740 644 832 799 904

1.6641.791

2.208

2.7332.423

3.549

2.163 2.2242.383

1.815

918

952782 833 874 931

715 734 775972

1.087

6.000

5.000

4.000

3.000

2.000

1.000

0

4.000

3.000

2.000

1.000

0

1.312



2004 - 201940

7 . N Ü F U S

4.367.251

%50,2 %49,8 2,9

364 108

2019’da İzmir’in Nüfusu

Kadın Nüfusu Erkek Nüfusu Hane Halkı Büyüklüğü

İzmir’de Km2’ye Düşen Kişi Sayısı

Türkiye’de Km2’ye Düşen Kişi Sayısı

2019 yılı sonunda İzmir’in nüfusu 4.367.251 kişi olmuştur. Nüfusun %49,8’ini erkekler oluştururken, %50,2’sini kadınlar oluşturmaktadır.

Grafik 43. İzmir’in Nüfusu (Milyon)

Kaynak: TÜİK

Türkiye’de ortalama hanehalkı büyüklüğü 3,4 kişi iken İzmir’de bu rakam 2,9 kişi ile Türkiye orta-lamasının altındadır.

Grafik 44. Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü

Kaynak: TÜİK

3,6

3,7

3,8

3,9

4,0

4,1

4,2

4,3

4,4

2019201820172016201520142013201220112010200920082007

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

201920182017201620152014201320122011201020092008

Türkiye

3,73

3,79

3,86

3,94 3,964,00

4,064,11

4,16

4,224,27

4,324,36

4

4

3,8

3

,8

3

,7

3,

6

3,6

3,5

3,5

3,4

3,4

3,4

3,4

3,4

3,3

3,2

3,2

3,1

3,1

3,1

3 3 3 2,9


2004 - 2019


2004 - 201942 43

2019 yılı itibariyle Türkiye’de km2’ye düşen kişi sayısı 108 kişi iken, İzmir’de bu sayı 364 kişi olmuştur. Bu veriye göre İzmir’in nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının 3 katından daha fazladır.

Grafik 45. Nüfus Yoğunluğu (km ’ye düşen kişi sayısı)

Kaynak: TÜİK

Genç nüfusun İzmir’in toplam nüfusu içerisindeki payı %13,2 civarındadır. Bu oran yıllar itibariyle düzenli olarak Türkiye ortalamasının yaklaşık 1,1 ile 2,5 puan altında gerçekleşmektedir.

Grafik 46. Genç Nüfusun (15-24 yaş grubu) Toplam Nüfus İçindeki Payı (%)

Kaynak: TÜİK

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2019201820172016201520142013201220112010200920082007

Türkiye

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

2019201820172016201520142013201220112010200920082007

Türkiye

92 93 94 96 97 98 100 101 102 104 105 107 108

311 316 322 329 330 333 338 342 347 352 356 360 364

17,

6

17,

4

17,2

1

7

1

6,8

1

6,6

1

6,6

1

6,5

16

,4

16

,3

16

,1

15,8

15,6

16,4

16 15,9

16,1

15,2

14,9

14,8

14,5

14,3

14 13,8

13,5

13,2

2

(Yü

zde)

İzmir’in nüfus artış hızının 2008-2010 yılları arasında ciddi bir artış, 2011 yılında ise ciddi bir düşüş sergilediği, sonrasında ise Türkiye ortalaması ile paralel bir seyir izlediği görülmektedir.

Grafik 49. Nüfus Artış Hızı (Binde)

Kaynak: TÜİK

İzmir’de çocuk nüfusun toplam nüfus içindeki payı genç nüfusun aksine Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır. 2019 yılında İzmir’de bu oran %22,2 iken Türkiye genelinde %27,5 tir.

Grafik 47. Çocuk Nüfusun Toplam Nüfus İçindeki Payı (%)

Kaynak: TÜİK

Türkiye

0

5

10

15

20

25

2019201820172016201520142013201220112010200920080

5

10

15

20

25

201920182017201620152014201320122011201020092008

İzmir’in nüfusunun önümüzdeki 5 yıl içerisinde 4,6 Milyonu geçmesi beklenmektedir. Bu da 5 yıl içerisinde İzmir’in nüfusunda yaklaşık 250 bin kişilik bir artışın gerçekleşeceği anlamına gelmektedir.

Grafik 48. İzmir’in Nüfus Projeksiyonu (Milyon Kişi)

Kaynak: TÜİK

4,40

4,45

4,50

4,55

4,60

4,65

4,70

202520242023202220212020

4,43

4,48

4,53

4,58

4,62

4,67

15,0

18,9 20,6

4,1

10,1

13,8 12,7 13,4 13,1 13,2

9,5 10,8

0

5

10

15

20

25

30

201920182017201620152014

Türkiye

23,3

23,1

22,9

22,7

22,4

22,2

29,4

29 28,7

28,3

28 27,5

(Yü

zde)



2004 - 201944

İzmir’in 2019 Yılında Aldığı Net Göç

2019 Yılında İzmir’eGöç Eden Kişi Sayısı

2019 Yılında İzmir’denGöç Eden Kişi Sayısı

2019 Yılında İstanbul’dan İzmir’e Göç Eden Kişi Sayısı

İstanbul’dan Gelen Göçün Toplam İçerisindeki Oranı

İzmir’in En Çok Göç Aldığı İller

8 . G Ö Ç

21.475

128.370 106.895

15.849 %12,3

İSTANBULANKARA

İzmir verdiği göçten daha fazla miktarda göç almaktadır. Son 5 yılda ortalama 21 bin civarında net göç aldığı görülmektedir.

Grafik 50. İzmir’de Göç İstatistikleri

Kaynak: TÜİK

İzmir özellikle İstanbul ve Ankara’dan önemli oranda göç almaktadır. İzmir’in aldığı toplam göç içeri-sinde İstanbul’dan göç edenlerin oranı son on yılda ortalama olarak %12 civarında gerçekleşmiştir. Bu oran 2018 yılında %15,8’e kadar yükselmiştir. Ankara’dan göç edenlerin oranı ise, ortalama olarak %7 civarındadır. İzmir’in toplam aldığı göçün yaklaşık %20’sini bu iki ilden göç edenler oluşturmaktadır.

Grafik 51. İzmir’in İstanbul’dan Aldığı Göç

Net GöçVerilen GöçAlınan Göç

201920182017201620152014201320122011201020092008

2019201820172016201520142013201220112010200920080

4

8

12

16

20

201920182017201620152014201320122011201020092008

117.067 116.390 111.255 110.364

105.804 113.673

124.439 126.238 122.668 127.394 130.092 128.370

89.819 89.517 99.775 101.420

95.954 99.681 101.447 105.389 98.902 102.776

117.113 106.895

27.248 26.873

11.480 8.944 9.850 13.992 22.992 20.849 23.766 24.618

12.979 21.475

8,49,1

10,0 10,3 10,6 10,9

13,2 12,814,0 14,5

15,8

12,3

1

17.0

67

1

16.3

90

1

11.2

55

110

.364

105.

80

4

1

13.6

73

1

24.4

39

1

26.2

38

1

22.6

68

127.

394

130

.092

128

.370

9.8

19

10.5

74

11.1

77

11.3

39

11.1

79

12.

355

16

.458

16

.129

1

7.12

9

1

8.5

06

2

0.5

29

15

.84

9

150.000

120.000

90.000

60.000

30.000

0

150.000

120.000

90.000

60.000

30.000

0

(Yüzd

e)

Kaynak: TÜİK



2004 - 201946

9 . E Ğ İ T İ M

%25,6%19,2 %98,7

İzmir’de Lise Mezunlarının 15 Yaş ve Üstü Nüfus İçindeki Payı

İzmir’de Yüksek Öğretim Mezunlarının 15 Yaş ve Üstü Nüfus İçindeki Payı

İzmir’de Okuma Yazma Bilen Oranı

İzmir’de lise mezunlarının 15 yaş ve üstü nüfus içerisindeki payı Türkiye ortalamasının 1,5 ile 2 puan üzerindedir. 2018 yılında bu oran %25,6 olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 52. Lise Mezunlarının 15 Yaş ve Üstü Nüfus İçerisindeki Payı (%)

Kaynak: TÜİK

İzmir’de yüksek öğretim mezunlarının 15 yaş ve üstü nüfus içerisindeki payı Türkiye ortalamasının yaklaşık 3 puan üzerinde seyretmektedir. 2018 yılında bu oran %19,2 olarak gerçekleşmiştir.

Grafik 53. Yüksekokul veya Fakülte Mezunlarının 15 Yaş ve Üstü Nüfus İçerisindeki Payı (%)

Kaynak: TÜİK

0

5

10

15

20

25

30

Türkiye

20182017201620152014201320122011201020092008

0

5

10

15

20

20182017201620152014201320122011201020092008

Türkiye

20,5

20,5

2

1,9

2

2,1

2

2,1

2

1,7

2

1,9

2

2,1

23

23,

1

2

4,1

7,2

8

,5

8,8

1

0,2

10

,8

12

1

3

14

,2

14,9

15,

3

1

5,9

10 1

1,3

11,

6

13,1

13,

6

14,7

1

5,8

17

,2

18

1

8,4

19,2

22,9

23 2

4,4

2

4,1

23

,8

23

,6

23

,9

2

4,1

2

4,5

2

4,7

25,

6

(Yü

zde)

(Yü

zde)



2004 - 201948

1 0 . S A Ğ L I K

2019 Yılında İzmir’in Hastane Yatak Sayısı

2018 Yılında 100 Bin Kişiye Düşen Hastane Yatak Sayısı

2018 Yılında İzmir’deki Doktor Sayısı

2018’de On Bin Kişi Başına Hekim Sayısı

2018 Yılında Türkiye’deki Doktorların

2018 Yılında İzmir’deki Hemşire Sayısı

11.982 277

11.047

26

%7,2’si

10.093

2018 yılı itibariyle İzmir’de hastane yatak sayısı 12.000’e yaklaşmıştır. Bu sayı Türkiye’deki toplam yatak sayısının %5,2’sine denk gelmektedir.

Grafik 54. İzmir’in Hastane Yatak Sayısı

Kaynak: TÜİK

2018 yılı itibariyle İzmir’de her yüz bin kişiye 277 yatak düşmektedir. Bu sayı Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır.

Grafik 55. Yüz Bin Kişi Başına Toplam Hastane Yatak Sayısı

Kaynak: TÜİK

Yatak Sayısı (Sol Eksen)

20182017201620152014201320122011201020092008200720062005200420032002200120000

1

2

3

4

5

6

7

8

2018201720162015201420132012201120102009200820072006200520042003200220012000

6,9 6,76,4 6,3

6,66,2 6,0 6,0 6,2 5,9 5,7 5,8 5,7 5,6 5,5 5,5 5,2 5,3

9.33

9

9.4

10

9.4

87

9.38

3

9.91

7

9.63

7

9.4

91

9.74

1

10.3

35

10.2

72

10.4

83

10.8

66

11.4

14

11.3

61

11.4

52

11.4

66

11.4

21

11.9

22

11.9

82

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

201820172016201520142013201220112010200920082007

Türkiye

230

2

34

238

250

25

2

265

264

26

6

26

6

27

3

279

2

83

260

272

266

265

274

285

280

278

275

270

279

277

5,2

12.000

11.500

11.000

10.500

10.000

9.500

9.000

8.500

8.000

(Yüzd

e)



2004 - 201950

5000

6000

7000

8000

9000

10000

11000

12000

Hekim Sayısı (Sol Eksen)

20182017201620152014201320122011201020092008200720062005200420032002200120005,0

5,5

6,0

6,5

7,0

7,5

8,0

8,5

2018201720162015201420132012201120102009200820072006200520042003200220012000

10

12

14

16

18

20

22

24

26

20172016201520142013201220112010200920082007

Türkiye

8,38,0 8,0

7,8

8,08,2

7,7

8,3

7,9

7,6

7,1 7,0 7,0

7,3 7,37,1

6,8

7,3

7.0

17

7.19

2

7.37

6

7.32

6

7.8

16

8.2

72

8.0

74

8.9

76

8.9

37

8.9

76

8.7

73

8.8

59

9.0

68

9.74

4

9.8

70

9.99

6

9.8

13

10.9

00

11.0

47

1516 16

17 17 17 1717 18 18

19

7,2

2018 yılı rakamlarına göre İzmir’deki hekim sayısı 11.047 kişidir. Buna göre Türkiye’deki hekimlerin 7,2’si İzmir’de görev yapmaktadır.

Grafik 56. İzmir’deki Hekim Sayısı

Kaynak: TÜİK

2017 yılı rakamlarına göre Türkiye’de on bin kişi başına 19 doktor düşerken, İzmir’de 25 doktor düşmektedir.

Grafik 57. On Bin Kişi Başına Hekim Sayısı

Kaynak: TÜİK

(Yüzd

e)

24 24 23 22 22 23 24 24 24 23 25 26

19

2018

1 1 . A R - G E

2019’da Tescil Edilen Patent Sayısı

652019’da Tescil Edilen Faydalı Model Sayısı

2019’da Yapılan Faydalı Model Başvuru Sayısı

2019’da Türkiye’de Tescil Edilmiş Patentlerin

2019’da Türkiye’deki Tescil Edilmiş Faydalı Modellerin

2019’da YapılanPatent Başvuru Sayısı

407

57234

%3,2’si

%8,6’sı


2004 - 2019


2004 - 201952 53

İzmir’de en yüksek sayıda patent (135 adet) 2018 yılında tescil edilmiştir. 2019 yılında tescil edilen patent sayısı 65’tir. Son 10 yılda Türkiye’de tescil edilen patentlerin ortalama %4,4’ü İzmir kaynaklıdır.

Grafik 58. İzmir’in Tescil Edilmiş Patent Sayısı

Kaynak: Türk Patent ve Marka Kurumu

2019 yılında İzmir’de tescil edilmiş tasarım sayısı 1559 olmuştur. Son 10 yılda Türkiye’de tescil edilen tasarımların ortalama %5,3’ü İzmir kaynaklıdır.

Grafik 59. İzmir’in Tescil Edilmiş Tasarım Sayısı


0,0

1,6

3,2

4,8

6,4

8,0

20182019

20172016

20152014

20132012

20112010

20092008

20072006

20052004

4,2

4,9

4,03,7

4,0

4,6

5,7

4,75,2

6,0 5,6 5,85,5 5,5

4,34,7

912

1.0

66

1.11

2

1.0

65

1.11

2

1.10

5

1.62

5

1.4

87

1.8

75

2.4

24

2.32

8

2.35

4

2.25

7

2.0

65

1.4

64

1.55

9

0

30

60

90

120

150

0

4

8

12

16

20

20182019

20172016

20152014

20132012

20112010

20092008

20072006

20052004

11,8

5,3 4,93,8

7,4

4,65,3

3,7 4,14,7 4,2

5,0 5,43,9

4,8

3,2

8 5 6 12 25 21 34 31 42 59 52 86 96 77 135 65

(Yüzd

e)

(Yüzd

e)

2.500

2.000

1.500

1.000

500

0

İzmir’in tescil edilmiş marka sayısında 2016 yılına kadar bir artış gözlemlenirken bu yıldan itibaren gerileme söz konusu olmuştur. 2019 yılında İzmir’de tescil edilen marka sayısı 4585’tir. Bu rakam Türkiye’de tescil edilmiş toplam marka sayısının %6,3’üne denk gelmektedir.

Grafik 60. İzmir’in Tescil Edilmiş Marka Sayısı


2006-2017 yıllarında İzmir’de yıllık ortalama 150 civarında marka tescili yapılmıştır. Bu rakam 2018 ve 2019 yılında önemli ölçüde düşüş göstererek ilgili yıllarda sırasıyla 17 ve 57 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’deki tescil edilmiş faydalı modellerin %8,6’sı İzmir’e aittir.

Grafik 61. İzmir’in Tescil Edilmiş Faydalı Model Sayısı


0,0

1,5

3,0

4,5

9,0

20182019

20172016

20152014

20132012

20112010

20092008

20072006

20052004

1.11

9

1.74

0

2.12

4

2.4

93

1.98

3

2.30

2

1.93

1

2.14

6

3.23

4

4.1

02

4.3

61

4.3

23

5.92

8

5.39

8

5.4

60

4.5

85

6,0

7,5

5,96,5 6,2 6,1

5,6 5,66,0 6,0 6,2 6,0 6,0 6,2

7,1 7,06,7 6,3

0,0

3,2

6,4

9,6

12,8

16,0

20182019

20172016

20152014

20132012

20112010

20092008

20072006

20052004

9,09,8

8,57,3

7,87,87,8 7,5 7,98,6

8,08,8

7,48,0

5,5

8,6

61 94 129 167 156 157 158 147 177 171 198 235 173 162 17 570

50

100

150

200

250

6.000

5.000

4.000

3.000

2.000

1.000

0

(Yüzd

e)(Yü

zde)



2004 - 201954

1 2 . K O N U T

%5,9’u

6.350 124,962019’da Türkiye’nin Toplam Konut Satışlarının

2019’da İzmir’de Yapı Kullanım İzni Alan Bina Sayısı

2019’da İzmir’de Konut Fiyat Endeksi

Türkiye’nin toplam konut satışlarının ortalama olarak %5,9’u İzmir’de gerçekleşmektedir.

Grafik 62. İzmir’de Toplam Konut Satışları

Kaynak: TÜİK

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Di er Satı lar (Adet) (Sol Eksen)

potekli Satı lar (Adet) (Sol Eksen)

Türkiye'nin Toplam Konut Satı ları çerisinde zmir'in Payı (%) (Sa Eksen)

Türkiye'nin Toplam potekli Konut Satı ları çerisinde zmir'in Payı (%) (Sa Eksen)

İzmir’de yapı kullanım izin belgesi (toplam bina) sayısının en yüksek olduğu yıl 10.467 ile 2018 yılı olmuştur. Bir sonraki yıl bu sayı ciddi bir düşüş kaydederek 6.350’ye gerilemiştir.

Grafik 63. İzmir’de Yapı Kullanım İzin Belgesi Sayısı

Kaynak: TÜİK

İzmir’de konut fiyatları son 10 yılda Türkiye geneli ile paralel bir şekilde artış trendi göstermektedir.

Grafik 64. Konut Fiyat Endeksi

Kaynak: TCMB

0

35

70

105

140

Türkiye

2019201820172016

Toplam bina

201920182017201620152014201320122011

6,3 6,2 6,0 6,1 6,05,5

5,9

7,0 6,8 6,6 6,8 6,6 6,56,9

7.9067 .9158.769 8.577 8.272 8.490 8.781

9.449

5.728

8.871 9.082

10.293 10.3079.446 9.592 9.889

10.467

6.350

94,8

0

103,

40

108,

03 118,

76

90,18 10

7,04 113,

30 124,

96

(Yüzd

e)

9.000

8.000

7.000

6.000

5.000

4.000

3.000

12.000

9.000

6.000

3.000

0



2004 - 201956

1 3 . E N E R J İ

2.552 KWh

4.856 KWh 3.149 KWh

1.054 KWh

2018’de İzmir’de Kişi Başına Sanayi Elektrik Üretimi

İzmir’de Kişi Başına Toplam Elektrik Üretimi

Türkiye’de Kişi Başına Toplam Elektrik Üretimi

2018’de İzmir’de Kişi Başına Konut Elektrik Üretimi

Türkiye genelinde kişi başına sanayi elektrik tüketimi 1500 KWh civarında iken İzmir’de bu oran 2500 KWh civarında gerçekleşmektedir.

Grafik 65. Kişi Başına Sanayi Elektrik Tüketimi (KWh)

Kaynak: TÜİK

Türkiye genelinde kişi başına mesken elektrik tüketimi 650 KWh civarında iken İzmir’de bu oran 1050 KWh civarında gerçekleşmektedir.

Grafik 66. Kişi Başına Mesken Elektrik Tüketimi (KWh)

Kaynak: TÜİK

Türkiye genelinde kişi başına toplam elektrik tüketimi 3000 KWh civarında iken İzmir’de bu oran 5000 KWh’a yaklaşmıştır.

Grafik 67. Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi (KWh)

Kaynak: TÜİK

201820172016201520142013201220112010200920082007

Türkiye

201820172016201520142013201220112010200920082007

Türkiye

201820172016201520142013201220112010200920082007

Türkiye

1.0

45

1.0

47

971

1.0

76

1.1

77

1.2

20

1.2

16

1.

258

1.3

15

1

.357

1

.44

1

1

435

2.53

1

2.4

40

1.8

52

2.0

91

2.33

4

2.33

3

2.34

8

2.54

9

2.4

20

2.52

7

2.4

92

2.55

2

517

553

540

562

592

60

0

587

594

60

8

64

2

67

1

6

66

2.19

8

2.26

4

2.16

2

2.33

4

2.4

90

2.5

77

2.

583

2.

669

2

.760

2

.897

3.0

82

3.14

9

4.1

39

4.14

4

3.4

69

3.77

4

4.14

7

4.2

42

4.1

65

4.3

51

4.2

90

4.5

56

4.6

58

4.8

56

792

834

80

9

814

913

926

877

866

923

978

1.0

58

1.0

54

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

0

1.200

1.000

800

600

400

200

0

5.000

4.000

3.000

2.000

1.000

0


2004 - 201958

V E R İ K A Y N A K L A R I

TÜİK www.tuik.gov.tr

TCMB www.tcmb.gov.tr

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Girişimci Bilgi Sistemi www.gbs.sanayi.gov.tr

TOBB www.tobb.org.tr

TÜRKPATENT www.türkpatent.gov.tr

OECD https://stats.oecd.org/

V E R İ K A Y N A K L A R I

TÜİK www.tuik.gov.tr

TCMB www.tcmb.gov.tr

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Girişimci Bilgi Sistemi www.gbs.sanayi.gov.tr

TOBB www.tobb.org.tr

TÜRKPATENT www.türkpatent.gov.tr

OECD https://stats.oecd.org/

Şehit Fethi Bey Caddesi No:49/1 Birlik Plaza Kat:3 35210 Gümrük KONAK / İZMİR / TÜRKİYE

T. +90 232 489 81 81 F. +90 232 489 85 05

www.izka.org.tr

Documents

İZMİR’İN SOSYO EKONOMİK GÖSTERGELERİ