IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINAopstinagpetrov.gov.mk/images/pdf1/JavnaAnketaOdlukaiSoopstenie/… · izve[taj za strategiska ocena na @ivotnata sredina za upvnm

IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINA

ZA

UPVNM VELE POLE, OP[TINA \ORÊ PETROV

F I N A L E N I Z V E [ T A J

Skopje, Maj 2019 godina

2

So cel navremeno da se sogledaat mo`nite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, kako i socio - ekonomskite aspekti od realizacija na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, soglasno ~len

65, stav 2 od Zakonot za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 187/13, 42/14, 44/15, 129/15, 192/15, 39/16 i 99/18), se naloì potrebata za sproveduvawe na Strategiska ocena na ìvotnata sredina. Izve{tajot za Strategiska ocena e potpi{an od Ekspert za Strategiska ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina (videno od Kopija na potvrda, dadeno vo prilog). Vo podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina u~estvuvaa:

Emil Stojanovski, dipl. in`. po za{tita na ìvotna sredina, Qup~o Avramovski, dipl. ekonomist. Gorenavedeniot izve{taj za strategiska ocena na ìvotnata sredina

soglasno ~len 66 stav (5) od Zakonot za ìvotna sredina e potpi{an od lice koe e vklu~eno vo listata na eksperti za strategiska ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina koja ja vodi Ministerstvototo za ìvotna sredina i prostorno planirawe. Kako dokaz za istoto vo prilog na izve{tajot e dadena kopija na Potvrdata so broj 07-10997/2 od 26.12.2012 godina dadena od strana na Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe.

Enviro Resursi, DOO Skopje

Upravitel

Emil Stojanovski

3

Imaj}i predvid potrebata od izrabotka na Izve{taj za strategiska ocena vrz ìvotnata sredina za UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov kako i odredbite od Zakonot za ìvotna sredina donesuvam:

R E [ E N I E Za opredeluvawe na ekspert za izrabotka na Izve{taj za strategiska ocena na ìvotnata sredina Emil Stojanovski, diplomiran inèner, se opredeluva za ovlasten Ekspert za izrabotka na strategiska ocena na ìvotna sredina za UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov.

Obrazloènie: Emil Stojanovski, diplomiran inèner, gi ispolnuva uslovite propi{ani so ~len 68 stav (3) od Zakonot za ìvotna sredina na Republika Makedonija so toa {to ima poloèn ispit za Ekspert za strategiska ocena na ìvotnata sredina kako i e vklu~en vo Listata na eksperti za strategiska ocena vrz ìvotnata sredina {to ja vodi Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe.

Enviro Resursi, DOO Skopje Upravitel

_________________ Emil Stojanovski

4

5

6

7

8

9

Sodrìna:

Voved .............................................................................................. 11

1. Celi na Planskiot dokument ................................................... 13

1.1 Celi na za{tita na ìvotnata sredina ................................ 15

1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena ........................... 18

1.3 Upotrebena metodologija ......................................................... 21

1.4 Zakonodavna ramka ..................................................................... 24

1.5 Institucionalna ramka ............................................................ 26

1.6 Sodrìna na Izve{tajot za Strategiska ocena na

ìvotnata sredina ...................................................................... 28

1.7 Rezime ............................................................................................ 29

2. Pregled na planskiot dokument .............................................. 30

2.1 Osnovi na Planskiot dokument ............................................... 30

2.2 Planski opfat ............................................................................. 31

2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba ................................. 31

2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto ............................. .......... 32

3. Kratok opis i obrazloènie na planskite re{enija za

izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura...... 49

4. 4.1

Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so ìvotnata sredina ....................................................................... Karakteristiki na prostorot ..................................................

58

58

4.1.1 Prirodno geografski karakteristiki ................................... 58

4.1.2 Geolo{ki karakteristiki ......................................................... 59

4.1.3 Hidrotehni~ka struktura ........................................................... 59

4.1.4 Klimatski i mikroklimatski uslovi na regionot............... 60

4.1.5 Naselenie ....................................................................................... 61

4.1.6 Stopanstvo ..................................................................................... 61

4.1.7 Komunalna infrastruktura ....................................................... 61

4.1.8 Kulturno-istorisko nasledstvo ................................................ 62

4.2 Opis na sega{nata sostojba so ìvotna sredina vo planskiot opfat ...........................................................................

62

4.3 Sega{na sostojba so ìvotnata sredina vo i okolu planskiot opfat ...........................................................................

68

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument ......... 70

6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa ............... 71

7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na ìvotnata sredina ............................................................................................

74

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe

na zna~ajnite vlijanija vrz ìvotnata sredina od

implementacija na planskiot dokument ................................ 81

9. Plan na merki za monitoring na ìvotnata sredina ......... 94

10. Netehni~ko rezime ..................................................................... 96

11. Prilozi ......................................................................................... 109

10

Dodatok ........................................................................................... 111

Koristena literatura ................................................................. 126

11

Voved

Kako kontinuitet vo planiraweto na prostorot, op{tina \or~e Petrov ima prevzemeni aktivnosti za urbanisti~ko plansko ureduvawe i na prostorot od ruralnoto podra~je. Se javuva potreba od izrabotka na UPVNM so ~ie donesuvawe }e se ovozmoì i izrabotka na Arhitektonsko-urbanisti~ki planovi, koj }e odgovaraat na realnata sostojba i topografijata na terenot, so {to }e pretstavuvaat funkcionalen i ekonomski izdràni planski dokumenti. Predvidenite aktivnosti treba da se realiziraat na kratok do sreden rok. Realizacijata }e zavisi od mo`nostite za obezbeduvawe na neophodnite finansiski sredstva. Za realizacija na aktivnostite najodgovorni }e bidat op{tinskite vlasti, so pomo{ na nadle`nite ministerstva.

So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na pri~inite vrz osnova na koja se odbiraat alternativite i se predviduvaat merki za za{tita i namaluvawe na vlijanijata. So identifikacijata na mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi najsoodveten izbor na merkite za za{tita na ìvotnata sredina. Rezultatot od u~estvoto na javnosta treba da se zeme {to e mo`no pove}e.

Pri opredeluvawe na obemot i detalnosta na informaciite vo Izve{tajot za ìvotna sredina, lokalnata samouprava na op{tina \or~e Petrov e dol`na da pobara mislewe od organite koi se zasegnati od planskiot dokument. Isto taka, spored Arhuskata Konvencija i Uredbata za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i

planovi i programi od oblasta na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08 i 45/11) ~len 8, op{tinata e dol`na da go vklu~i u~estvototo na javnosta preku:

- }e treba da se utvrdi dinamikata i rokovite {to }e bidat realni za efikasno u~estvo na zasegnatata javnost;

- nacrt-pravilata }e treba da bidat javno raspolo`livi, i - na javnosta }e treba da i se ovozmoì da dade komentar.

Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe jasno gi definira osnovnite, a so vreme i ostvarlivite celi i pravci na razvojot, osobeno vo pogled na neophodnite kvalitativni strukturni promeni i za niv relevantni i adaptibilni re{enija i opcii. Neposrednata povrzanost i me|usebnata uslovenost pome|u planskiot opfat i vlijanieto na ìvotnata sredina nametnuva ednovremen, integralen tretman na prostorot i definirawe na dolgoro~na strategija za ureduvawe, opremuvawe i koristewe na prostorot i efikasna za{tita na ìvotnata sredina, prirodata i kulturno-istoriskoto nasledstvo vo regionot.

Posebno vnimanie e posveteno na karakteristikite na koristewe na zemji{teto. Pravnata i administrativna ramka, koja gi opfa}a osnovnite zakoni, strate{ki planovi i standardi na ìvotnata sredina, kako i

12

procedurite za Strategiskata ocena na ìvotna sredina obraboteni se vo posebno poglavje od ovoj Izve{taj.

Analizata na alternativite koi se opfateni so ovoj Izve{taj ukaùva na potrebata od neminovno sproveduvawe na Strategiskata ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina vo procesot na planirawe zaradi pravilna i poefikasna izbrana alternativa. O~ekuvanite rezultati vrz ìvotnata sredina, preporakite i merkite za namaluvawe na vlijanijata, kako i planot za monitoring se prikaàni i objasneti vo posebni segmenti od ovoj Izve{taj.

13

1. Celi na Planskiot dokument

Urbanizacijata i prostornoto planirawe nesomneno se od fundamentalna va`nost za racionalno koristewe i humanizacija na prostorot na podra~jeto na Grad Skopje.

Predmetniot lokalitet ima cel da se sozdadat uslovi za predviduvawe na sodrìni koi }e go dopolnat prostorot soglasno potrebite na korisnicite na prostorot i novite sogleduvawa vo pogled na funkcijata na ovoj prostor kako integralen del na gradskiot prostor.

Vrz osnova na analiza za brojot, strukturata, tempoto na rasteòt, kriteriumite za razmestuvawe i podvi`nosta na naselenieto, treba da se pokaè prostorno-vremenskata komponenta na ostvaruvawe na idnata organizacija i ureduvawe preku demografskiot aspekt.

Demografskite proekcii koi na planiraweto mu davaat nova dimenzija, pokaùvaat ili treba da pokaàt, kako vo idnina }e se formira naselenieto, negoviot raboten kontingent (rabotna sila) i doma}instvata i kako treba da pridonesat kon sestrano sogleduvawe na idnata sostojba na naselenieto kako proizvoden del, potro{uva~ i upravuva~-kreator.

Trgnuvaj}i od opredelbata deka populaciskata politika preku sistem na merki i aktivnosti treba da vlijae vrz prirodniot prirast, se ocenuva deka za obezbeduvawe na planski razvoj i izlez od sostojbata na nerazvienost se nametnuva vodeweto aktivna populaciska politika vo soglasnost so mo`nostite na socio-ekonomski razvoj na Republikata. Vo ovie ramki treba da se vodi edinstvena populaciska politika so diferenciran pristap i merki po oddelni podra~ja, so cel da se postigne optimalizacija vo koristeweto na prostorot i resursite, humanizacija na uslovite za semejniot i op{testveniot ìvot na naselenieto, namaluvawe na migraciite, kako i sozdavawe na uslovi za poramnomeren regionalen razvoj na Republikata.

Osnovni pri~ini zaradi koi se pristapuva kon izgotvuvawe na ovoj UPVNM se:

preispituvawe na aktuelnite razvojni potrebi na gradot i op{tinata i vgraduvawe na sovremeni urbanisti~ki i planerski principi;

usoglasuvawe na planskite re{enija i postavki so odredbite na

Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 и 168/18) i drugi relevantni zakoni i podzakonski akti;

postavuvawe na strate{ki celi na dolgoro~en razvoj vo soglasnost so novata op{testveno-ekonomska konfiguracija i potrebite. Urbanisti~ki plan von naseleno mesto Vele Pole, op{tina \or~e

Petrov se izrabotuva soglasno:

Programa F za urbanisti~ko planirawe za izrabotka na urbanisti~ki planovi za 2015 godina, objavena vo Sl. Glasnik na op{tina \or~e Petrov br. 12 od 30 Oktomvri, 2014 godina,

14

Programa F za urbanisti~ko planirawe za izrabotka na urbanisti~ki planovi za 2016 godina, objavena vo Sl. Glasnik na op{tina \or~e Petrov br. 13 od 10 Oktomvri, 2015 godina,

Programa F za urbanisti~ko planirawe za izrabotka na urbanisti~ki planovi za 2017 godina, objavena vo Sl. Glasnik na op{tina \or~e Petrov br. 11 od 10 Noemvri, 2016 godina,

Programa F za urbanisti~ko planirawe za izrabotka na urbanisti~ki planovi za 2019 godina, objavena vo Sl. Glasnik na op{tina \or~e Petrov br. 17 od 30 Noemvri, 2018 godina. Kako kontinuitet vo planiraweto na prostorot, op{tina \or~e

Petrov ima prevzemeni aktivnosti za urbanisti~ko plansko ureduvawe i na prostorot od ruralnoto podra~je.

Lokalitetot se nao|a na severozapadniot del na Skopskata Kotlina, neposredno do gradot Skopje. Podra~jeto na planskiot opfat se nao|a vo zapadniot del na op{tina \or~e Petrov i administrativno pripa|a vo op{tina \or~e Petrov.

Za predmetniot prostor dosega ne bilo izgotvena nikakva urbanisti~ka dokumentacija i e nadvor od planskiot opfat na postojna urbanisti~ka dokumentacija za teritorijata na op{tina \or~e Petrov. Granicite na planski opfat se definirani soglasno Odluka na Sovet na op{tina \or~e Petrov br. 07-3760/5 od 05.12.2013 godina, a uto~neta soglasno aùriranata geodetska podloga izrabotena od Geoprim inìnering DOO Skopje.

Planskiot opfat koj e predmet na planskata dokumentacija e definiran so slednite granici:

Granicata zapo~nuva od oskata na obikolnicata vo KO Volkovo, odi kon severozapad po ju`nata granica na KP2043/2 se do trome|eto na KP2043/2, 2054 i 2055, od tuka skr{nuva kon jugozapad po zapadnata granica na KP2054 i 2056/2 se do granicata so KO Ku~kovo, prodolùva kon jugozapad po jugoisto~nata granica na KP3421/2, 3413/1, 3413/2 se do trome|eto na KP3428, 3438/2 i 3440, skr{nuva kon severozapad po severnata granica na KP3440 se do prvata prekr{na to~ka, od tuka vrti kon jugozapad, ja se~e KP3440 i odi se do KP3397/1, od tuka prodolùva kon jug po isto~nata i ju`nata granica na KP3397/1 se do trome|eto na KP3397/1, 3611/1 i 3612/1, odi kon sever po zapadnata granica na KP3612/1, potoa skr{nuva kon zapad po jugozapadnata granica na KP 3397/3 i KP3397/1 ja se~e KP4519 (pat) se do trome|eto na KP4519, 3634 i 3633, vrti kon zapad po severnata granica na KP3633 se do trome|eto na KP3633, 3634 i 4490 (potok), skr{nuva kon jug po isto~nata granica na KP4490 (potok) se do trome|eto na KP4490, 3621 i 3618, od tuka vrti kon zapad po ju`nite granici na KP3673, 3672 i 3666 se do ~etvorome|eto na KP3666, 3665, 3667 i 3663, vrti kon jug po isto~nite granici na KP3663 i 3662 se do trome|eto na KP3662, 3658/1 i 3905 (pat), vrti kon zapad po ju`nata granica na KP3662 se do KP3905 (pat) koj istovremeno e i granica so op{tina Saraj. Potoa po op{tinskata granica se spu{ta kon jug se do

15

granicata me|u KP4085 i 4145, prodolùva kon jug po isto~nite granici na KP4145, 4144, 4143, 4142, 4140, 4139, 4137, 4135, 4127, 4128/2 prodolùva kon jug po zapadnite granici na KP1920, KO Ku~kovo, se do trome|eto na KP1920, 1874 i 1878, vrti kon jugozapad po severnite granici na KP1878, 1921, 1922, 1923, 1928, 1929 i 1933 se do 1932 i izleguva na granicata so op{tina Saraj, skr{nuva kon jugoistok i po op{tinskata granica se spu{ta se do oskata na severnata obikolnica. Od tuka se dviì kon sever po oskata na obikolnicata se do po~etnata to~ka vo KO Volkovo. Vo ramki na ovie granici planskiot opfat iznesuva P= 255,62 ha. Vo

ramki na povr{inata na ovoj planski opfat izzemeni se grupacii na katastarski parceli so vkupna povr{ina od 46842 m2, odnosno 4,68 ha neizloèni katastarski parceli koi po razli~ni osnovi ne se prenameneti vo grade`no zemji{te. Tie se prestaveni so rimski broevi i posebno tabelarno opi{ani. Toa se slednite:

Del I so povr{ina od (2515 m2) 0,25 ha i perimetar 325,40m’ Del II so povr{ina od (22030 m2) 2.203 ha i perimetar 767,80 m’ Del III so povr{ina od (1433 m2) 0.14 ha i perimetar 353.52m’

Del IV so povr{ina od (2307 m2) 0.23 ha i perimetar 271.24m’ Del V so povr{ina od (24.93 m2) 0.0025 ha i perimetar 44,63m’ Del VI so povr{ina od (2920.32 m2) 0.29 ha i perimetar 243,49m’ Del VII so povr{ina od (4001,81 m2) 0. 4 ha i perimetar 281,37 m’

Del VIII so povr{ina od (48,89 m2) 0.0049 ha i perimetar 117,41m’ Del IX so povr{ina od (44,99 m2) 0.0049 ha i perimetar 92,62m’ Del X so povr{ina od (1136,27 m2) 0.11 ha i perimetar 209,88m’ Del XI so povr{ina od (242,53 m2) 0.024 ha i perimetar 215,36 m’

Del XII so povr{ina od (22,48 m2) 0.002 ha i perimetar 30,76m’ Del XIII so povr{ina od (1350,22 m2) 0.13 ha i perimetar 184,83 m’ Del XIV so povr{ina od (4304,21 m2)0.43 ha i perimetar 269,57 m’

Del XV so povr{ina od (656,72 m2) 0.07 ha i perimetar 135,09 m’ Del XVI so povr{ina od (1310,39 m2) 0.13 ha i perimetar 214,45 m’ Del XVII so povr{ina od (68,13 m2) 0.007 ha i perimetar 152,28 m’ Del XVIII so povr{ina od (67,81 m2) 0.007 ha i perimetar 143,44 m’

Del XIX so povr{ina od (24,96 m2) 0.002 ha i perimetar 53,43 m’ Del XX so povr{ina od (1071,98 m2) 0.11 ha i perimetar 245,26 m’ Del XXI so povr{ina od (45,13 m2) 0.004 ha i perimetar 90,69 m’ Del XXII so povr{ina od (130,00 m2) 0.013 ha i perimetar 137,56 m’

Del XXIII so povr{ina od (172,54 m2) 0.017 ha i perimetar 89,59 m’ Del XXIV so povr{ina od (910,53 m2) 0.09 ha i perimetar 129,41 m’.

Za predmetniot Urbanisti~kiot plan von naseleno mesto Vele Pole izraboteni se Uslovi za planirawe na prostorot koi proizleguvaat od Prostorniot plan na Republika Makedonija, izraboteni od Agencijata za

planirawe na prostorot na Republika Makedonija so teh. br. 05214, i. br. 15-1783/8 od 16.12. 2014 godina.

Vo granicite na planskiot opfat kako i vo ramkite na samiot planski opfat postoi suvodolica i povremen potok nare~en Blaga voda.

16

Analizata na postojnata sostojba pokaùva deka vo predmetniot lokalitet vo najgolem del e neizgraden. So infrastrukturni povr{ini e zafaten zna~itelen del od prostorot pretstaveno niz severnata obikolnica na Skopje.

Vo brojot na ìteli vo prostorot ne e mo`no precizno da se utvrdi zatoa {to del od objektite se koristat za postojano ìveewe, a del kako vikendi~ki.

Analizata na postojnata sostojba pokaùva deka vo predmetniot lokalitet vo najgolem del e neizgraden. Dominiraat gradbi so klasa na namena A1 - Domuvawe vo stanbeni ku}i (golem del selsko stopanski dvorovi). Vo ramkite na planskiot opfat evidentirani se i: gradbi so klasa na namena B1 - mali komercijalni i delovni dejnosti, gradbi so klasa na namena G2- lesna i nezagaduva~ka industrija. So infrastrukturni povr{ini e zafaten zna~itelen del od prostorot.

Podatocite za postojnata sostojba moè da se sogledaat niz slednata tabela:

So analiza na postojnata sostojba konstatirano e deka na predmetniot

lokalitet soglasno Za{titno-konzervatorski osnovi za Urbanisti~ki plan von naseleno mesto Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, Skopje, nema za{titeni nedvi`ni dobra. Arheolo{koto nao|ali{te U{i, op{tina \or~e Petrov, Skopje, ~ij del vleguva vo opfatot na ovie osnovi e evidentirano kulturno nasledstvo i kako takvo e tretirano i vo Prostorniot plan na Republika Makedonija i vo Za{titno-konzervatorskite osnovi za podra~jeto na opfat na Prostorniot plan na Skopski region. Arheolo{koto nao|ali{te ûka - Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, Skopje, ~ij del vleguva vo opfatot na ovie osnovi, dosega ne e evidentirano.

17

Niz del od tretiraniot planski opfat pominuva severnata obikolnica na gradot Skopje kako del od koridorot 8.

Vo ramkite na planskiot opfat ima soobra}ajna mreà, prete`no so neasfaltirani ulici so neadekvaten soobra}aen profil. Lokalitetot e povrzan so naselbata Novo Selo preku klu~kata Volkovo i so nekolku podpatnici.

Vo ramkite na planskiot opfat postoi izveden opti~ki kabel na AD Telekom.

Vo opfatotpominuvat 3 dalekuvodi na AD Mepso od 110 (220) kV kako i 35 kV dalekuvod, za koi se predvideni i za{titni koridori.

Druga infrastruktura ne e dobiena od nadle`nite institucii koi stopanisuvaat so komunalnata infrastruktura i suprastruktura.

Programskite proekcii na prostorot se dviàt vo slednite nasoki:

Da se planiraat nameni na zemji{teto i gradbite vo soglasnost so zadadenite so Planskata programa, kako i sostojbata na teren i realnite potrebi na Op{tinata i krajnite korisnici,

Da se planira soobra}ajno re{enie vo sklad so pozitivnata zakonska i podzakonska regulativa od oblasta na soobra}ajot i urbanisti~koto planirawe. Na predmetniot prostor, koj voglavno e nerealiziran, potrebno e

predviduvawe sodrìni so cel za nivna realizacija i re{avawe na nivniot status vo sklad so potrebite na korisnicite i Op{tinata.

Mo`nostite za prostoren razvoj gi definiraat nasokite postaveni kako del na razvojot. So analizata na postojna sostojba, potrebite na Op{tinata i ìtelite od predmetniot lokalitet treba da se ocenat i odredat mo`nostite na prostorniot razvoj:

vo koja nasoka e neophodniot razvoj;

koi se ograni~uva~kite faktori (tesni grla) na razvojot;

koi se realnite mo`nosti za razvoj. Potrebno e da se predvidi re{enie koe bi gi oformilo namenata i

karakterot na funkciite. Potrebno e da se postigne najvisok standard vo odnos na:

povr{ini;

kvalitet na gradba;

upotreba na materijali;

pogolemi estetski vrednosti;

soodvetni instalacii;

obezbeduvawe na site soobra}ajni uslovi za proto~nost i bezbednost na soobra}ajot i kompleksno re{avawe na soobra}ajot vo miruvawe;

povrzuvawe so infrastrukturni sistemi, kako i mo`nost od realizacija na novi sistemi. Vo pogled na infrastrukturata potrebno e:

Paralelno so realizacija na planskite dokumenti i oformuvawe na kvalitetni prostori da se izvede primarnata i sekundarnata mreà na

18

site postojni infrastrukturni sistemi (vodovod, fekalna i atmosferska kanalizacija, elektrika, telefonija). Treba da se predloì takvo prostorno re{enie {to }e obezbedi

potrebno nivo na soobra}ajna usluga.

Tabela 2. Numeri~ki podatoci za postojna sostojba

So ogled na izmenetite op{testveno-politi~kite uslovi, kako i

samata urbanisti~ka regulativa, Zakonot za prostorno i urbanisti~ko

planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 и

168/18), Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe

(„Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17

i 86/18) i Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15) se naloùva revizija na ovoj i sli~ni na nego planovi so cel da se ostvorat realni uslovi za razvoj. Vo sprotivno, vakvite planovi vo dene{no vreme pretstavuvaat pre~ki za razvojot na odreden planski opfat.

UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, so dosledna primena na aktuelnata zakonska i podzakonska regulativa, treba da predloì razvoj {to }e ovozmoì podobar stepen na iskoristenost na grade`noto zemji{te i mo`nost za planirawe na prostorot (organizacija, ureduvawe i izgradba na objekti).

Realizacijata na planskite re{enija ovozmoùva ostvaruvawe na benefiti i pridobivki vo pove}e domeni od socio-ekonomskiot i urban razvoj na Gradot postaven vrz standardite na odr`liv razvoj.

So urbanisti~kite planski re{enija, isto taka se obezbeduvaat i pridobivki koi ne moè kvantitativno da se vrednuvaat, no koi se kvalitativno prepoznatlivi vo ekonomskata analiza i imaat zna~aen pridones vo celosnata ekonomska valorizacija.

1.1 Celi na za{tita na ìvotnata sredina

Za{titata na ìvotnata sredina podrazbira mnoèstvo na razli~ni postapki i merki koi go spre~uvaat zagrozuvaweto na ìvotnata sredina. Pod za{tita na ìvotnata sredina se podrazbira ne samo za{tita na ~ovekot tuku i za{tita na bilnata vegetacija i ìvotinskiot svet. Celite na za{titata na ìvotnata sredina se za{tita na zdravjeto na lu|eto, kvalitetot na ekosistemite, za{tita na rastitelniot i ìvotinskiot svet i kulturni dobra ~ij tvorec e ~ovekot, za~uvuvawe na ramnoteàta i

19

ekolo{kata stabilnost na prirodata, racionalno i adekvatno koristewe na prirodnite resursi.

Deklaracijata za ìvotnata sredina e donesena na Svetskata konferencija na Obedinetite dràvi vo 1972 godina. Stokholmskata konferencija za ~ovekovata sredina, odràna 1972 godina ja razbudila svesta i go ozna~ila po~etokot na ekolo{kata era i istovremeno ja inicirala Pariskata konvencija na Pretsedateli na Dràvi i Vladi na zemjite od Evropskata ekonomska zaednica, odràna istata godina. Vo usvoenata deklaracija kako osnovna cel na ekolo{kiot razvoj se naveduva smaluvawe na rizikot vo pogled na uslovite na ìvot, podobruvawe na kvalitetot na ìveewe i da se vo ostvaruvawe na ovie celi posebno vnimanie obrati na za{titata na ìvotnata sredina. Spored toa, Evropskoto zakonodavstvo koe go ima usvoeno Sovetot na Evropskite ekonomski zaednici se naglasi garancijata na pravoto na sekoj gra|anin na ~ista i zdrava ìvotna sredina.

Vo tekot na 1992 godina vo sila stapi Bazelskata Konvencija, ~ija {to cel e smaluvawe na supstanciite odredeni kako opasen otpad. Vo Maj 2004 godina stapi vo sila i Stokholmskata konvencija za perzistentni organski zagaduva~i, so koi gi definira 12 ekstremno otrovni organski zagaduva~i, baraj}i nivna redukcija ili nivno celosno eliminirawe.

Me|unarodnata pravna za{tita na ìvotnata sredina se sveduva vo najgolem del na me|unarodno - pravna akcija protiv zagaduvaweto. Sepak, me|unarodnata regulativa vo oblasta na ìvotnata sredina seu{te ne dostignala na nivo koj bi ovozmoìl miren ìvot na site ìvi su{testva na na{ata planeta. Se donesuvaat razni protokoli, konvencii, deklaracii i dr.

Republika Makedonija, vo ramkite na evrointegraciskite procesi vo ìvotnata sredina ima potpi{ano golem broj na me|unarodni konvencii, bilateralni dogovori i protokoli i koi zaedno so nacionalnite propisi ja so~inuvaat pravnata ramka koja go ureduvaat upravuvaweto so mediumite na ìvotnata sredina. Vo procesot na aproksimacijata na EU zakonodavstvo od oblasta na ìvotnata sredina preku transponirawe na EU zakonodavstvoto Republika Makedonija gi ima doneseno slednite zakoni:

Zakon za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 187/13, 42/14, 44/15, 129/15, 192/15, 39/16 i 99/18);

Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11, 100/12, 163/13, 10/15 i 146/15);

Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 163/13, 51/15, 146/15, 156/15, 192/15 i 39/16);

Zakon za upravuvawe i pakuvawe i otpad od pakuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 161/09, 17/11, 47/11, 136/11, 6/12, 39/12, 163/13, 146/15 i 39/16);

Zakon za upravuvawe so baterii i akumulatori i otpadni baterii i akumulatori („Sl. Vesnik na RM” br. 140/10, 47/11, 148/11, 39/12 i 163/13);

20

Zakon za elektri~na i elektronska oprema i otpadna elektri~na i elektronska oprema („Sl. Vesnik na RM” br. 6/12 i 136/13);

Zakon za za{tita od bu~avata vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07, 124/10, 47/11, 163/13 i 146/15);

Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06, 84/07, 35/10, 47/11, 148/11, 59/12, 13/13, 163/13, 41/14, 164/15, 63/16 i 113/18) i dr. Procesot na usoglasuvawe so zakonodavstvoto na EU i vo sega{no

vreme e vo tek, posebno vo tehni~kite barawa dadeni vo aneksite na EU Direktivite. Listata na relevantni zakoni i del od relevantni EU Direktivi i me|unarodni dogovori se dadeni vo to~kata 11 od ovoj Izve{taj. Site obvrski {to proizleguvaat od ovie zakonski i nacionalni strate{ki dokumenti, bea analizirani i zemeni vo predvid pri definirawe na osnovnite celi za za{tita na ìvotnata sredina vo planskiot opfat pri izgotvuvawe na ovoj Izve{taj.

Kako generalni celi utvrdeni po ovie zna~ajni osnovi se slednite: - Obezbeduvawe na preventivni merki na za{tita na vodnite resursi-

podzemnite vodi od mo`nite zagaduva~ki emisii na materii od realizirawe na planskiot opfat;

- Iskoristuvawe na obnovlivite izvori na energija - kako ~ista energija, preku implementirawe na konceptot po~ista sredina;

- Vospostavuvawe na permanenten monitoring na kvalitetot na vodata, po~vata i vozduhot;

- Zbogatuvawe na {umskiot fond preku zasaduvawe na pojas od soodvetni drvni rastenija;

- So~uvuvawe na postojniot biodiverzitet i eliminirawe na mo`nite kontaminacii na istiot i negovo is~eznuvawe;

- Vospostavuvawe na permanentna sorabotka vo sledeweto na sostojbite vo oblasta na kvalitetot na vodata, po~vata i drugite mediumi vo ìvotnata sredina od strana na lokalnite i Republi~kite zdrastveni institucii od aspekt na so~uvuvawe na zdravjeto na naselenieto;

- Vklu~uvawe na javnosta vo procesot na monitorirawe na sostojbite i donesuvawe na odluki za mediumite vo ìvotnata sredina;

- Vospostavuvawe na baza na podatoci za sostojbata vo sekoj medium vo ìvotnata sredina po principot dviè~ka sila-pritisok-sostojba na ìvotnata sredina-vlijanie-odgovor na lokalno i regionalno nivo. Vo ovoj proces se predlaga pocelosno implementirawe na gore

navedenite celi preku realizirawe sistem na predlog merki za za{tita, odbegnuvawe, namaluvawe, neutralizirawe ili kompenzacija na negativnite vlijanija od realizacija na predvidenite sodrìni soglasno urbanisti~kiot plan. Za taa cel vo ponatamo{niot tekst na sodrìnata na ovoj dokument se predlagaat:

Tehni~ki merki koi treba da se prevzemat za vreme na sproveduvawe na planot;

21

Preporaki za podgotvuvawe, donesuvawe i dopolnuvawe na planovite i programite vo ramkite na sproveduvaweto na zakonskite obvrski vo ìvotnata sredina.

1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena

Specifi~nite celi na Strategiskata ocena na ìvotnata sredina se definirani soglasno nacionalnata i me|unarodna legislativa i se prikaàni preku statusot na biolo{ka raznovidnost, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo i predelot:

- Za{tita na ìvotnata sredina so implementacija na planskiot dokument;

- Podobruvawe na ekonomskite uslovi i zgolemuvawe na ìvotniot standard;

- Pravilno upravuvawe so prostorot zaradi odrùvawe na postojanoto nivo na flora i fauna;

- Obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi i formirawe na hortikulturni nasadi od aspekt na pojava na bu~ava i vibracii;

- Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot; - Za~uvuvawe na kvalitetot na vodata; - Integralno upravuvawe so otpadot i negova selekcija za za~uvuvawe

na po~vata, a so toa i minimizirawe na otpadot; - Minimizirawe na pojavite od nesre}i i havarii; - Za~uvuvawe na karakteristikite na predelot i ìvotnata sredina.

Planskiot opfat e usoglasen so:

Prostoren plan na RM, 2004;

LEAP za \or~e Petrov;

Nacionalna strategija za odr`liv razvoj, 2010-2030;

Vtor nacionalen Ekolo{ki Akcionen Plan na RM, 2006;

Vtor Nacionalen izve{taj za klimatski promeni, 2008;

Strategija za upravuvawe so podatoci za ìvotnata sredina, 2005;

Strategija i akcionen plan za implementacija na Arhuskata konvencija, 2005. Osnova za izrabotka na planot e strategijata za razvoj i namenskata

upotreba na zemji{teto utvrdeno so usvoeniot Prostoren plan na Republika Makedonija, a e izraboten vrz osnova na metodologijata koja proizleguva od odredbite utvrdeni so Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe

(„Sl. Vesnik na RM” br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 и 168/18) i podzakonskite akti {to proizleguvaat od istiot.

Prostoren plan na RM

Uvaùvawe na realnite faktori na razvoj;

Prevzemawe stimulativni merki od strana na dràvnite i drugi vidovi poddr{ka za programi na lokalnite zaednici i stopanskite akteri;

22

Vospostavuvawe na pazarni principi i formirawe soodvetna institucionalna ramka vo koja }e moàt da funkcioniraat pazarnite institucii;

Sozdavawe na regionalen diferenciran ambient za stopanisuvawe so pomo{ na soodvetna politika.

LEAP na Op{tina \or~e Petrov Strate{ki celi

Da se pottikne lokalnata zaednica da prevzeme grià za ìvotnata sredina;

Da se definiraat prirodnite resursi na lokalno nivo vo nasoka na dolgoro~na proekcija za razvoj;

Da se utvrdat lokalnite prioriteti vo za{titata na ìvotnata sredina;

Da se za~uva biolo{kata ramnoteà na ekosistemite;

Da se obezbedat uslovi za za{tita, unapreduvawe i za~uvuvawe na ìvotnata sredina vo nasoka na sproveduvawe na principot na odr`liv razvoj na edinicite na lokalnata samouprava;

Integrirawe na politikata za za{tita na ìvotnata sredina po vertikala i horizontala;

Da se opredelat realni mo`nosti za realizacija na poedini aktivnosti;

Da se ovozmoì povrzuvawe so sli~ni programi na regionalno i centralno nivo kako i koordinacija so NEAP.

Nacionalen ekolo{ki akcionen plan

Da se ovozmoì integrirawe na politikata za za{tita na ìvotna sredina vo ostanatite sektorski politiki;

Da se pottiknat industrijata, davatelite na uslugi i drugite subjekti vo oblasta na ìvotnata sredina kon pogolema odgovornost za za{titata na ìvotnata sredina;

Da se dadat nasoki za ekolo{ki odr`liv pristap;

Da se zgolemi stepenot na ispolnuvawe na obvrskite od regionalnite i globalnite dogovori vo oblasta na ìvotnata sredina. UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov e vo soglasnost so

Vtoriot Nacionalen Ekolo{ki Akcionen Plan (NEAP) spored koj pokraj problemite so kvalitetot na ìvotnata sredina se utvrdeni merki za nadminuvawe na tie problemi, odnosno racionalno koristewe i ureduvawe na prostorot i za~uvuvawe na prirodnite bogatstva vo soglasnost do konceptot za odr`liv razvoj.

23

1.3 Upotrebena Metodologija

Pri podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena se kreira{e metodologija kompatibilna na karakteristikite na prostorot opfaten so planskiot dokument, planskata zada~a, dostapnite strategii i dokumenti.

Postapno se prevzedoa slednite ~ekori:

– Se napravi prvi~en uvid na sega{nite sostojbi vo ìvotnata sredina vo analiziraniot planski opfat, negovata okolina i po{iroko;

– Podetalno se prou~ija sodrìnite {to se predvideni da se lociraat vo planskiot opfat, urbanisti~kiot proekt, namenata i kategorijata na zemji{teto;

– Se ostvari sredba so pretstavnici na lokalnata samouprava i izrabotuva~ot na planskiot dokument i se realizira razgovor za

24

celite na investicionite aktivnosti i sodrìni koi }e bidat opfateni vo prostorot;

– Detalno se razgledaa tehni~kite re{enija predvideni za realizacija na proektnata zada~a;

– Definirani se celite za za{tita na ìvotnata sredina utvrdeni vo strate{kite dokumenti na lokalno, nacionalno i me|unarodno nivo;

– Sogleduvawe na mo`nite negativni vlijanija po ìvotnata sredina od realizacija na sodrìnite predvideni so urbanisti~kiot proekt;

– Nadminuvawe na eventualnite vlijanija po ìvotnata sredina od realizacija na sodrìnite predvideni so urbanisti~kiot proekt;

– Nadminuvawe na eventualnite vlijanija ili nivno ublaùvawe i za taa cel predlagawe na preventivni i korektivni merki;

– Predlagawe na sistem na permanenten monitoring na sostojbite; – Vklu~uvawe i zapoznavawe na site zainteresirani strani vo

procesot na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo ìvotnata sredina so realizacija na planot.

Pri podgotovka na strategiskiot dokument koristena e stru~na literatura od ovaa oblast, EU Direktivite, nacionalni strate{ki dokumenti, relevantnata zakonska regulativa, me|unarodni dogovori, prostorni i urbanisti~ki planski dokumenti, katastarski skici i drugi dokumenti relevantni za izrabotka na dokumentot.

1.4 Zakonodavna ramka

Izve{tajot za Strategiska ocena na ìvotnata sredina na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, e izraboten soglasno postojnata zakonska regulativa vo ìvotnata sredina i priroda vo Republika Makedonija:

Zakon za @ivotna sredina Zakon za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 187/13, 42/14, 44/15, 129/15, 192/15, 39/16 i 99/18).

Strategiska ocena na ìvotnata sredina

1. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali opredeleni planski dokumenti bi moèle da imaat zna~itelno

vlijanie vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 114/07);

2. Uredba za sodrìnata na izve{tajot za strategiska ocena na

ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07); 3. Uredba za strategiite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na

tie strategii, planovi i programi, za koi zadolìtelno se sproveduva

25

postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz

ìvotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07 i 45/11); 4. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i

drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na ìvotnata

sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08 i 45/11); 5. Pravilnik za formata, sodrìnata i obrazecot na Odlukata za

sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na strategiska ocena i na formularite za potrebata od sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe

na strategiska ocena („Sl. Vesnik na RM” br. 122/11).

Za{tita na prirodata Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06, 84/07, 35/10, 47/11, 148/11, 59/12, 13/13, 163/13, 41/14, 146/15, 63/16 i 113/18).

Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12-pre~isten tekst, 10/15 i 146/15).

Zakon za urbano zelenilo („Sl. Vesnik na RM” br. 11/18).

Upravuvawe so otpadot Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 192/15 i 39/16).

Za{tita od bu~ava Zakon za za{tita od bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07, 124/10, 47/11, 163/13 i 146/15).

Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/2011, 44/12, 23/13, 163/13, 180/14, 146/15 i 52/16).

Nacionalna strategija za upravuvawe so otpad (2008-2020) Nacionalen plan za upravuvawe so otpad (2009-2015) Zakon za za{tita i spasuvawe Zakon za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/08, 124/10, 18/11, 41/14, 129/15, 71/16, 106/16 i 83/18).

Prostorno planirawe Prostoren plan na Republika Makedonija („Sl. Vesnik na RM” br. 39/04). Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br.

199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 и 168/18).

26

Pravilnik za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl.

Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i

86/18). Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~ki planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15).

1.5 Institucionalna ramka

Zakonot za organizacija i rabota na organite na dràvnata uprava

(„Sl. Vesnik na RM” br. 58/00, 44/02, 82/08, 167/10 i 51/11) gi definira slednite nadle`nosti na Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe:

sledeweto na sostojbata na ìvotnata sredina;

za{titata na vodite, po~vata, florata, faunata, vozduhot i ozonskata obvivka od zagaduvawe;

za{titata od bu~ava, radijacija, za{titata na biodiverzitetot, geodiverzitetot, nacionalnite parkovi i za{titenite oblasti;

restavracijata na zagadenite delovi od ìvotnata sredina;

predlagaweto merki za tretman na cvrst otpad;

prostornoto planirawe;

prostorniot informativen sistem;

nadzorot od negova nadle`nost i

vr{i i drugi raboti utvrdeni so zakon. Zakonot za organizacija i rabota na organite na dràvnata uprava vo

ovaa nasoka na Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe mu dava klu~na uloga, vo procesot na kreirawe na politikata za za{tita na ìvotnata sredina.

Odredeni nadle`nosti vo upravuvaweto so ìvotnata sredina imaat i drugi organi na dràvnata uprava i lokalnata samouprava kako {to se:

Ministerstvo za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo;

Ministerstvo za transport i vrski;

Institutot za javno zdravje;

Ministerstvo za zdravstvo;

Hidrometerolo{ki Zavod, i

Edinicite na lokalnata samouprava. Zna~ajna uloga vo procesot na donesuvaweto na zakonite od oblasta na

ìvotnata sredina ima i Sobraniskata komisija za transport vrski i ekologija.

Vo procesot na Strategiska ocena na ìvotnata sredina, Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe ima odredeni nadle`nosti propi{ani so Zakonot za ìvotnata sredina, kako {to se:

podgotovka na re{enie vo onie slu~ai vo koi ne se soglasuva so odlukata za sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na SOV@S ili so opredeleniot obem na SOV@S vo odlukata;

27

podgotovka na re{enie za soodvetnosta na izve{tajot na SOV@S za planskiot dokument, i;

vospostavuvawe i aùrirawe na listata na eksperti za SOV@S.

Organi na dràvnata uprava/edinicite na lokalna samouprava koi gi

podgotvuvaat-usvojuvaat planskite dokumenti soglasno Zakonot za ìvotnata sredina imaat obvrska za:

podgotovka na izve{tajot za SOV@S;

objavuvawe na informacii za otpo~nuvaweto na podgotvuvaweto na planskite dokumenti i za u~estvo na javnosta vo procesot na konsultacii;

objavuvawe na informacii za nacrt planskiot dokument koj se podgotvuva i za predlog izve{tajot za SOV@S;

podgotovka na izve{tajot od konsultacijata so javnosta vrz osnova na dobienite komentari i mislewa od javnite konsultacii;

kompletirawe na izve{tajot za SOV@S i na planskite dokumenti so dobieni mislewa i komentari, i

monitoring na vlijanijata od implementacijata na planskiot dokument i vo slu~aj na negativni efekti i informirawe na M@SPP.

28

Vo ovoj proces Ministerstvoto za nadvore{ni raboti e odgovorno za sproveduvawe na prekugrani~ni konsultacii za SOV@S vo odnos na dostavuvawe na izvestuvawe do sosednata dràva, koja moè da bide zasegnata od podgotovkata na planskiot dokument ili koga Republika Makedonija moè da bide zasegnata od podgotovka na planski dokument vo sosedna dràva.

1.6 Sodrìna na Izve{tajot za Strategiska ocena na ìvotnata sredina

Sproveduvaweto na Strategiskata ocena na ìvotnata sredina e

interaktiven proces koj treba da se sprovede paralelno so razvojot na planot ili programata. Strategiskata ocena na ìvotnata sredina e proces za da se osigura deka zna~itelen efekt vrz ìvotnata sredina {to proizleguvaat od politiki, planovi i programi se identifikuvaat, ocenuvaat i namaluvaat. Vaèn instrument za da im se pomogne vo postignuvawe na odr`liv razvoj i kreirawe na politikata e Strategiskata ocena na ìvotnata sredina. Posebni beneficii vo Strategiskata ocena vklu~uvaat:

– Poddr{ka na odr`liviot razvoj; – Da se podobrat dokazite kako dobra osnova za strate{kite

odluki;

– Da se konsultiraat site zasegnati strani vo procesot na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo ìvotnata sredina so realizacija na planot;

– Da se naso~at na drugi procesi, kako {to se vlijanieto vrz ìvotnata sredina na ocenkite vrz oddelni razvojni proekti.

Strategiskata ocena sledej}i gi odredbite za sodrìnata na ovoj Izve{taj, gi obrabotuva slednite sodrìni:

– Karakteristiki na ìvotnata sredina vo oblastite koi bi bile zna~itelno zasegnati;

– Problemi od oblastite koi se od posebno zna~ewe za ìvotnata sredina;

– Celite na za{tita na ìvotnata sredina, odredeni na nacionalno ili me|unarodno nivo, koi se relevantni za planskiot dokument i na~inot na koj ovie celi i site aspekti na ìvotnata sredina se zemeni vo predvid za vreme na nivnite podgotovki;

– Verojatnite zna~ajni vlijanija vrz ìvotnata sredina vo celina, vklu~itelno i vrz biodiverzitetot, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, florata, faunata, vodata, vozduhot, po~vata, klimatskite faktori, kulturnoto nasledstvo, pejsaòt i materijalnite pridobivki. Ovie vlijanija vklu~uvaat sekundarni, kratkoro~ni, dolgoro~ni, trajni i privremeno pozitivni i negativni efekti;

– Rezime/kratok pregled na pri~inite na alternativite, opis za toa kako e napravena procenkata, vklu~uvaj}i gi site pote{kotii

29

(kako {to se tehni~kite nedostatoci) do koi se do{lo pri sobiraweto na potrebnite informacii;

– Opis na predvidenite merki koi se odnesuvaat na monitoringot vo soglasnost so zakonskite obvrski;

– Ne-tehni~ko rezime na informaciite dadeni vo soglasnost so barawata navedeni vo prethodnite to~ki.

1.7 Rezime

Vrz osnova na sprovedenata Strategiska ocena na ìvotnata sredina za UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, organot e dolèn da gi sledi efektite vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto so cel vo ranata faza da se sogledaat eventualnite negativni vlijanija naporedno so izrabotkata na planskata dokumentacija pred da bide prifatliva za implementacija.

30

2.Pregled na Planskiot dokument 2.1 Osnovi na Planskiot dokument

UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, e izraboten vrz osnova na metodologijata, koja proizleguva od odredbite utvrdeni so Zakonot za

prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM“ br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 i 168/18), Pravilnik za standardi i normativi za

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18) i Pravilnik za pobliskata sodrìna, forma i na~in na obrabotka na Generalen urbanisti~ki plan, Detalen urbanisti~ki plan, Urbanisti~ki plan za selo, Urbanisti~ki plan von naseleno mesto i Regulaciski plan na Generalen urbanisti~ki plan, formata, sodrìnata i na~inot na obrabotka na urbanisti~ko-planski dokumentacii i arhitektonsko-urbanisti~kiot proekt i sodrìnata,

formata i na~inot na obrabotka na Proektot za infrastruktura („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15). Pri izrabotkata na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov treba da bidat po~ituvani site podatoci i informacii dobieni od organite na dràvnata uprava i drugite subjekti od ~len 32 od Zakonot za prostorno i

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 i 168/18). Urbanisti~kiot plan za von naseleno mesto Vele Pole, op{tina \or~e Petrov kako osnovna cel gi ima zacrtano nasokite na idniot prostoren razvoj so sozdavawe na uslovi za planirani organizirani prostori i odreduvawe na namenski zoni so kompatibilni klasi na nameni na osnovnata klasa na namena, koja e definirana so planski dokument, definirawe na optimalni re{enija i vodovi na sistemot za organizirawe na osnovnite funkcii i toa imaj}i gi vo predvid prirodnite pogodnosti i ograni~uvawa na sozdadeniot materijalen fond, preku analiza na postojnata sostojba i sozdavawe na osnovna koncepcija za planiranite na namenski zoni po Blokovi. Glavna cel na Urbanisti~kiot plan za von naseleno mesto Vele Pole op{tina \or~e Petrov e ureduvawe i organizirawe na prostorot preku:

za{tita na javniot interes i sopstveni~koto pravo,

harmonizacija na prostorot,

racionalno koristewe na zemji{teto,

zgolemuvawe vrednosta na zemji{teto, nedvi`nostite i drugite vredni sodrìni vo prostorot,

maksimalno vklopuvawe na infrastrukturata i objektite so terenot,

oformuvawe prepoznatliva arhitektonsko-urbana celina,

po~ituvawe i za{tita na pravoto na ~ovekot na rabota,

po~ituvawe i nadgraduvawe na pejsa`nite vrednosti,

oformuvawe kulturen pejsa`,

po~ituvawe i valorizacija na kulturnoto i graditelskoto nasledstvo,

31

podignuvawe humanosta vo prostorot i nepre~eno dvièwe na licata so invaliditet,

vgraduvawe na merki za za{tita na kulturnoto, prirodnoto nasledstvo, ìvotnata sredina i dr.,

po~ituvawe zakonski propisi, standardi i normativi vo planiraweto,

predviduvawe merki za za{tita i spasuvawe. Urbanisti~ko planskata dokumentacija, koja pretstavuva osnoven razvoen dokument, ima za krajna cel:





vgraduvawe propratni sodrìni na osnovnata namenska upotreba na zemji{teto,

podignuvawe humanosta vo prostorot i nepre~eno dvièwe na hendikepiranite lica,

vgraduvawe za{titni merki,

po~ituvawe na zakonskite propisi, standardi i normativi vo planiraweto,

predviduvawe merki za za{tita i spasuvawe. Planskoto re{enie ovozmoùva kvalitetna i bezbedna ìvotna sredina preku kontrolata na procesite na degradacija na prirodnata i sozdadenata sredina kako i so pottiknuvaweto na nejzinoto unapreduvawe. Sevkupnoto plansko re{enie od site aspekti ovozmoùva potpolna prostorna integracija, aktivno koristewe i vklu~uvawe na prirodnite i kulturnite nasledeni vrednosti vo sovremenite tekovi na ìvotot.

2.2 Planski opfat

2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba


Granicata zapo~nuva od oskata na obikolnicata vo KO Volkovo, odi kon severozapad po ju`nata granica na KP2043/2 se do trome|eto na KP2043/2, 2054 i 2055, od tuka skr{nuva kon jugozapad po zapadnata granica na KP2054 i 2056/2 se do granicata so KO Ku~kovo, prodolùva kon jugozapad po jugoisto~nata granica na KP3421/2, 3413/1, 3413/2 se do trome|eto na KP3428, 3438/2 i 3440, skr{nuva kon severozapad po severnata granica na KP3440 se do prvata prekr{na to~ka, od tuka vrti kon jugozapad, ja se~e KP3440 i odi se do KP3397/1, od tuka prodolùva kon jug po isto~nata i ju`nata granica na KP3397/1 se do trome|eto na KP3397/1, 3611/1 i 3612/1, odi kon sever po zapadnata granica na KP3612/1, potoa skr{nuva kon zapad po jugozapadnata granica na KP 3397/3 i KP3397/1 ja se~e KP4519 (pat) se do trome|eto na KP4519, 3634 i 3633, vrti kon zapad po severnata

32

granica na KP3633 se do trome|eto na KP3633, 3634 i 4490 (potok), skr{nuva kon jug po isto~nata granica na KP4490 (potok) se do trome|eto na KP4490, 3621 i 3618, od tuka vrti kon zapad po ju`nite granici na KP3673, 3672 i 3666 se do ~etvorome|eto na KP3666, 3665, 3667 i 3663, vrti kon jug po isto~nite granici na KP3663 i 3662 se do trome|eto na KP3662, 3658/1 i 3905 (pat), vrti kon zapad po ju`nata granica na KP3662 se do KP3905 (pat) koj istovremeno e i granica so op{tina Saraj. Potoa po op{tinskata granica se spu{ta kon jug se do granicata me|u KP4085 i 4145, prodolùva kon jug po isto~nite granici na KP4145, 4144, 4143, 4142, 4140, 4139, 4137, 4135, 4127, 4128/2 prodolùva kon jug po zapadnite granici na KP1920, KO Ku~kovo, se do trome|eto na KP1920, 1874 i 1878, vrti kon jugozapad po severnite granici na KP1878, 1921, 1922, 1923, 1928, 1929 i 1933 se do 1932 i izleguva na granicata so op{tina Saraj, skr{nuva kon jugoistok i po op{tinskata granica se spu{ta se do oskata na severnata obikolnica. Od tuka se dviì kon sever po oskata na obikolnicata se do po~etnata to~ka vo KO Volkovo. Vo ramki na ovie granici planskiot opfat iznesuva P= 255,62 ha.

Sintezen plan za UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov

2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto

So predmetniot UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov se predviduvaat slednite nameni:

A - Domuvawe kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na

RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18);

B - Komercijalni i delovni nameni, kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi vo soglasnost so odredbite od

33

Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe

(„Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18);

V - Javni institucii, kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi na namena, a vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe


D - Zelenilo i rekreacija, kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe


E - Infrastruktura, kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi na namena, a vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe

(„Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18), odnosno:

A - DOMUVAWE A4 - Vremeno smestuvawe

B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B1 - Mali komercijalni i delovni dejnosti B2 - Golemi trgovski edinici B5 - Hotelski kompleksi

V - JAVNI INSTITUCII V1 - Obrazovanie i nauka V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita V5 - Verski institucii

D - ZELENILO I REKREACIJA D1 - Parkovsko zelenilo D2 - Za{titno zelenilo D3 - Sport i rekreacija

E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) E2 - Komunalna suprastruktura E3 - Nekompatibilna infrastruktura. Vo ramkite na planskiot opfat formirani se 12 Bloka koi prestavuvaat logi~ni celini i ~ii {to granici se dviàt po osovini na ulici i granica na planski opfat. Urbanite blokovi se sostojat od grade`no zemji{te za op{ta upotreba i parcelirano grade`no zemji{te za poedine~na upotreba. Blokovite se planirani na na~in da pretstavuvaat logi~ni celini, a nivnite granici se dviàt po osovinite na planiranite ulici i granici planski opfat. Grade`ni parceli i povr{ini za gradewe ne se utvrduvaat, a katastarskata parcela ili grupa na katastarski parceli pretstavuva

34

grade`na parcela. Pri ponatamo{na razrabotka - preku izrabotka na Arhitektonsko - urbanisti~ki proekti, mo`no e da se formiraat grade`ni parceli od dve ili pove}e katastarski parceli ili vo ramkite na edna katastarska parcela moè da se formiraat dve ili pove}e grade`ni parceli, vo soglasnost so ~len 12 i ~len 51 od Zakonot za Prostorno i

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 i 168/18). Planirani se namenski zoni so odredeni osnovni klasi na namena, vo sklad so ~lenovite 24 - 33 od Pravilnikot za standardi i normativi za

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18). Vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe se planiraat i kompatibilni klasi na nameni na osnovnite klasi na namenski upotrebi na zemji{teto i gradbite. Klasite na nameni se vpi{ani na samata namenska zona za sekoja od niv poedine~no. Soglasno ~len 32 i Prilog 1 od Pravilnikot za standardi i

normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18), za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena, A4 - Vremeno smestuvawe, B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, B2 - Golemi trgovski edinici, B5 - Hotelski kompleksi, V1 - Obrazovanie i nauka, V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita, D1 - Parkovsko zelenilo, D2 - Za{titno zelenilo, D3 - Sport i rekreacija, odredeni se i kompatibilni klasi na namena i toa kako {to sledi:

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena A4 - Vremeno smestuvawe, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

- B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 30%, - B3 - Golemi ugostitelski objekti, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 30%, - V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 30% i - D3 - Sport i rekreacija, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 30%. Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 30%.

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

- A1 - Domuvawe vo stanbeni ku}i, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%, - A3 - Grupno domuvawe, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%, - B4 - Delovni prostori, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%.

35

Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 40%.

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena B2 - Golemi trgovski edinici, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

- A3 - Grupno domuvawe, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - B3 - Golemi ugostitelski edinici, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - B4 - Delovni prostori, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - B5 - Hotelski kompleksi, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - V3 - Kultura, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - V4 - Dràvni institucii, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%. Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 40%.

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena B5 - Hotelski kompleksi, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

- B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - B2 - Golemi trgovski edinici, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - B3 - Golemi ugostitelski edinici, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - B5 - Hotelski kompleksi, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - B6 - Gradbi za sobiri, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - V3 - Kultura, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%, - D3 - Sport i rekreacija, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%. Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 40%.

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena V1 - Obrazovanie i nauka, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

36

- D3 - Sport i rekreacija, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%. Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 20%.

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

- A3 - Grupno domuvawe, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%, - B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%, - B4 - Delovni prostori, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%, - B5 - Hotelski kompleksi, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%, - D3 - Sport i rekreacija, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%. Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 40%.

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena V5 - Verski institucii, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

- B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 10%, - B5 - Hotelski kompleksi, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 10%, - D1 - Parkovsko zelenilo, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 10%, - D3 - Sport i rekreacija, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40% i - D4 - Memorijalni prostori, so maksimalno dozvolen procent na

u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 49%. Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 49%.

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena D1 - Parkovsko zelenilo, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

- B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 10%, - D3 - Sport i rekreacija, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 10%. Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 10%.

37

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena D2 - Za{titno zelenilo, ne se odreduvaat kompatibilni klasi na namena.

Za grade`nite parceli so osnovna klasa na namena D3 - Sport i rekreacija, odredeni se slednive kompatibilni klasi na namena:

- A4 - Vremeno smestuvawe, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%, - B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 10%, - B2 - Golemi trgovski edinici, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 30%, - B3 - Golemi ugostitelski edinici, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 10%, - B4 - Delovni prostori, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 10%, - B5 - Hotelski kompleksi, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20%, - B6 - Gradbi za sobiri, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 30%, - V3 - Kultura, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 20% i - D1 - Parkovsko zelenilo, so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo odnos na osnovnata klasa na namena od 40%. Maksimalno dozvolen procent na u~estvo na zbirot na kompatibilnite klasi na nameni vo odnos na osnovnata klasa na namena e 40%.

BLOK 1 Vo Blok 1 se planiraat osnovni klasi na nameni: B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B2 - Golemi trgovski edinici V - JAVNI INSTITUCII V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita D-ZELENILO I REKREACIJA D3 - Sport i rekreacija V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita. Za namenata V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita, maksimalnata katnost na objektot e P+9, odnosno visinata do horizontalniot venec }e se definira so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt, no ne pove}e od 50,0 m. Kako kompatibilni nameni na osnovnata se predviduva da bide: A3 - Grupno domuvawe, koja u~estvuva so 20%, B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, koja u~estvuva so 20%, B4 - Delovni nameni, koja u~estvuva so 20%, B5 - Hotelski kompleksi, koja u~estvuva so 20% i D3 - zelenilo i rekreacija, koi u~estvuva so 20%. Parkiraweto treba da se obezbedi vo ramki na

38

sopstvenata parcela, {to pretstavuva osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Pristap: Pristapot do grade`nata parcela e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18). Posebni uslovi VISOÎNA ZA GRADEWE Viso~inata na gradbite }e se odredi so AUP, a treba da ovozmoì min. katna visina od 5 m od pod do plo~a za objektite so klasa na nameni V2 - Zdravstvo i min. 10 nivoa za gradba. POVR[INA ZA GRADEWE Povr{ina za gradba da se definira kako edna za klasa nameni V2 - Zdravstvo - tercijarna zdravstvena za{tita - Univerzitetski Klini~ki Centar, a parcelite za gradba }e se odredat so AUP. Vo sklop na istiot treba da se smestat slednite funkcii. JZU Univerzitetska klinika za detska hirurgija JZU Univerzitetska klinika za urologija JZU Univerzitetska klinika za digestivna hirurgija JZU Univerzitetska klinika za torakalna i vaskularna hirurgija JZU Univerzitetska klinika za plasti~na i rekonstruktivna hirurgija JZU Univerzitetska klinika za nevrohirurgija JZU Univerzitetska klinika za endokrinologija, dijabetes i metaboli~ki naru{uvawa JZU Univerzitetska klinika za revmatologija JZU Univerzitetska klinika za hematologija JZU Univerzitetska klinika za toksikologija JZU Univerzitetska klinika za nefrologija JZU Univerzitetska klinika za pulmologija i alergologija JZU Univerzitetska klinika za gastroenterohepatologija JZU Univerzitetska klinika za kardiologija JZU Univerzitetska klinika za radioterapija i onkologija JZU Univerzitetska klinika za radiologija JZU Univerzitetska klinika za nevrologija JZUUniverzitetska klinika za trauma, ortopedija i anestezija, reanimacija i intenzivno lekuvawe JZU Univerzitetska klinika za uvo, nos i grlo JZU Univerzitetska klinika za detski bolesti JZU Univerzitetska klinika za dermatologija JZU Univerzitetska klinika za ginekologija i aku{erstvo JZU Univerzitetska klinika za o~ni bolesti JZU Univerzitetska klinika za infektivni bolesti i febrilni sostojbi JZU Univerzitetska klinika za klini~ka biohemija JZU Univerzitetska klinika za ortopedski bolesti

39

JZU Univerzitetska klinika za psihijatrija Institut za transfuziona medicina Institut za sluh govor i glas JZU Dràvna Kardiohirurgija JZU Univerzitetski Stomatolo{ki Centar. Broj na vraboteni vo JZUa - 5.192 Broj na pacienti na godi{no nivo vo UK - 841.842 Broj na kreveti so koi momentalno raspolagaat UK - 1758. Vremeno smestuvawe za familii i pridru`nici na pacientite da se dimenzionira vo soglasnost so dadenite podatoci za brojot na pacienti na godi{no nivo i da se predvidi iden razvoj.

MEDICINSKI FAKULTET Pri presmetkite za idniot razvoj Planerot da predvidi potrebni povr{ini za smestuvawe na Medicinski fakultet koj e so slednata organizaciska struktura:

za vr{ewe na visokoobrazovnata, nau~no-istraùva~kata i visokostru~nata zdravstvena dejnost na Fakultetot se osnovani slednive organizacioni i funkcionalni edinici: 12 instituti, 35 katedri, 4 Centri, 45 laboratorii, biblioteka i stru~na i administrativna slu`ba.

Institutite i katedrite se osnovni vnatre{ni organizacioni edinici na Fakultetot preku koi se obezbeduva negovata nastavna, nau~no-istraùva~ka i zdravstvena dejnost. Institutite vr{at visokoobrazovna, nau~no-istraùva~ka i visokostru~na zdravstvena dejnost od edna ili pove}e granki na medicinata. Na Fakultetot postojat slednite Instituti:

Institut za anatomija

Institut za medicinska, eksperimentalna i primeneta fiziologija so antropologija

Institut za mikrobiologija i parazitologija

Institut za medicinska i eksperimentalna biohemija

Institut za medicinska histologija i embriologija

Institut za patologija

Institut za epidemiologija so biostatistika i medicinska informatika

Institut za sudska medicina, kriminalistika i medicinska deontologija

Institut za patolo{ka fiziologija i nuklearna medicina

Institut za pretklini~ka i klini~ka farmakologija so toksikologija

Institut za imunobiologija i humana genetika

Institut za socijalna medicina. Vo ramkite na fakultetot rabotat 53 laboratorii so {to se ovozmoùva zadovoluvawe na potrebite za izveduvawe na prakti~nata

40

nastava, kako i ostvaruvawe na nau~no-istraùva~ka, zdravstvena i aplikativna dejnost. Centri na Fakultetot se:

Centar za javno zdravstvo

Centar za semejna medicina

Centar za kontinuirana medicinska edukacija Fakultetot ima i svoj Centar za kariera.

Broj na korisnici na medicinski fakultet:

VRABOTENI Vkupen broj na vraboteni so polno rabotno vreme - 298 Vkupen broj na vraboteni so pet ~asa nedelno - 354

STUDENTI Studiska programa - op{ta medicina - 3382 Trigodi{ni stru~ni studii - 304 Trigodi{ni stru~ni studii za diplomiran fizioterapevt - 253 Trigodi{ni stru~ni studii za diplomiran radiolo{ki tehnolog - 124 Trigodi{ni stru~ni studii za diplomiran logoped - 117

Vtor Ciklus na studii ~ 30 Tret Ciklus na studii ~ 230. FARMACEVTSKI FAKULTET Edinici vo sostav na visokoobrazovnata ustanova:

Institut za farmacevtska hemija

Institut za farmacevtska tehnologija

Institut za farmakognozija

Institut za primeneta hemija i farmacevtski analizi

Institut za primeneta biohemija

Centar za ispituvawe i kontrola na lekovi

Nacionalen centar za davawe informacii za lekovi

Centar za kontinuirana edukacija

Centar za farmacevtska nanotehnologija

Centar za biomolekularni farmacevtski analizi

Centar za kontrola na truewe

Centar za prirodni proizvodi. Podatoci za prostorot namenet za izveduvawe na nastavnata i istraùva~kata dejnost - Vkupna povr{ina od 3000 m2. Broj na amfiteatri 3 (so vkupno 300 sedi{ta); Broj na laboratorii 14 (kapacitet za 30 studenti vo edna laboratorija); e-u~ilnici: 2 so 30 kompjuterski rabotni stanici; Broj na kabineti za nastavno-nau~na dejnost: 20. Broj na studenti za koj e dobiena akreditacija - 600 studenti. Broj na lica vo nastavno-nau~ni, nau~ni i nastavni zvawa - 12 redovni profesori, 6 vonredni profesori, 14 docenti, 23 profesori i docenti od drugi fakulteti i univerziteti od zemjata i stranstvo vklu~eni vo nastavno-nau~nata dejnost.

41

STOMATOLO[KIOT FAKULTET Dvata objekti - zgradata na stomatolo{kite kliniki i zgradata za maksilofacijalna hirurgija, raspolagaat so okolu 11.340 m2 rabotna povr{ina, a vo koi bi bile smesteni studentskite i rutinskite ordinacii so 110 rabotni mesta, amfiteatar, laboratorii, prostor planiran za biblioteka, operaciona sala i stacionar so okolu 30 kreveti. Organizaciska struktura na Stomatolo{kiot fakultet:

Katedra za bolesti na zabite i endodontot, Katedra za bolesti na usta i parodontot

Katedra za detska i preventivna stomatologija

Katedra za maksilofacijalna hirurgija, Katedra za oralna hirurgija

Katedra za ortodoncija

Katedra za stomatolo{ka protetika. Broj na vraboteni - 92 Broj na studenti - doktor po dentalna medicina - 290 trigodi{ni stru~ni studii za diplomiran stru~en zaben tehni~ar - 80 trigodi{ni stru~ni studii za diplomirna stru~na stomatolo{ka sestra - 30. Studenti na vtor ciklus - 5 Studenti na tret ciklus - 10. Vremeno smestuvawe za studenti da se dimenzionira vo soglasnost so dadenite podatoci za brojot na studenti na Medicinski, Stomatolo{ki i Farmacevtski fakultet so iden razvoj.

B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B2 - Golemi trgovski edinici Za namenata B2 - Golemi trgovski edinici, maksimalnata katnost na objektite e P+5, odnosno maksimalna viso~ina (30,00 m) do horizontalniot venec na gradbite }e se opredeli so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt vo zavisnost od vidot na objektot. Kako kompatibilni na osnovnata namena predvideni se A2 - Domuvawe vo semejni zgradi, A3 - Grupno domuvawe, B3 - golemi ugostitelski edinici, B4 - Delovni prostori, B5 - Hotelski kompleksi i V3 - Kultura so maksimalna vkupna zastapenost od 40%. Obezbedeniot potreben broj na parking mesta vo sklop na sopstvenata parcela e osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Zelenilo se predviduva vo sklop na grade`nite parceli. Procentot na ozelenetost vo ramkite na grade`nite parceli, potrebno e da iznesuva minimum 20%. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18). D3 - Sport i rekreacija Za namenata D3 - Sport i rekreacija, maksimalnata katnost na objektite e P+3, odnosno maksimalna viso~ina (15,00 m) do horizontalniot

42

venec na gradbite }e se opredeli so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt vo zavisnost od vidot na sportskiot objekt. Kako kompatibilni nameni na osnovnata se predviduva da bidat: A4 - Vremeno smestuvawe, koja u~estvuva so 20%, B1 - mali komercijalni i delovni nameni, koja u~estvuva so 10%, B2 - Golemi trgovski edinici, koja u~estvuva so 30%, B3 - Golemi ugostitelski edinici, koja u~estvuva so 10%, B4 - Delovni prostori, koja u~estvuva so 10%, B5 - Hotelski kompleksi, koja u~estvuva so 20%, B6 - Gradbi za sobiri, koja u~estvuva so 30%, V3 - kultura, koja u~estvuva so 20% i D1 - Parkovsko zelenilo, koja u~estvuva so 40%. Parkiraweto treba da se obezbedi vo ramki na sopstvenata parcela, {to pretstavuva osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18).

BLOK 2 Vo Blok 2 se planiraat osnovni klasi na nameni: V - JAVNI INSTITUCII V1 - Obrazovanie i nauka D - ZELENILO I REKREACIJA D1 - Parkovsko zelenilo D3 - Sport i rekreacija E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) E2 - Komunalna suprastruktura E3 - Nekompatibilna infrastruktura V1 - Obrazovanie i nauka. Za namenata V1 - Obrazovanie i nauka, maksimalnata katnost na objektot e P+5, odnosno visinata do horizontalniot venec (30,00 m) }e se definira so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt. Spored ~len 23 od

Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18), treba da se obezbedi 20 m2 po u~enik. Kako kompatibilni nameni na osnovnata se predviduva da bide: A3 - Grupno domuvawe so maksimum 20%, D3 - Sport i rekreacija, koja u~estvuva so maksimum 20%, odnosno vkupno kompatibilni ne pove}e od 20%. Parkiraweto treba da se obezbedi vo ramki na sopstvenata parcela, {to pretstavuva osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Pristap: Pristapot do grade`nata parcela e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà.

43

Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18). E - Infrastruktura E1 - Komunalna infrastruktura E2 - Komunalna suprastruktura

BLOK 3 Vo Blok 3 se planiraat osnovni klasi na nameni: D - ZELENILO I REKREACIJA D2 - Za{titno zelenilo E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) E2 - Komunalna suprastruktura E3 - Nekompatibilna infrastruktura

BLOK 4 Vo Blok 4 se planiraat osnovni klasi na nameni: D - ZELENILO I REKREACIJA D2 - Za{titno zelenilo E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) E2 - Komunalna suprastruktura

BLOK 5 Vo Blok 5 se planiraat osnovni klasi na nameni: B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B2 - Golemi trgovski edinici E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) E2 - Komunalna suprastruktura B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B2 - Golemi trgovski edinici. Za namenata B2 - Golemi trgovski edinici, maksimalnata katnost na objektite e P+5, odnosno maksimalna viso~ina (30,00 m) do horizontalniot venec na gradbite }e se opredeli so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt vo zavisnost od vidot na objektot. Kako kompatibilni na osnovnata namena predvideni se A2 - Domuvawe vo semejni zgradi, A3 - Grupno domuvawe, B3 - golemi ugostitelski edinici, B4 - Delovni prostori, B5 - Hotelski kompleksi i V3 - Kultura so maksimalna vkupna zastapenost od 40%.

44

Obezbedeniot potreben broj na parking mesta vo sklop na sopstvenata parcela e osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Zelenilo se predviduva vo sklop na grade`nite parceli. Procentot na ozelenetost vo ramkite na grade`nite parceli, potrebno e da iznesuva minimum 20%. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za


BLOK 6 Vo Blok 6 se planiraat osnovni klasi na nameni: D - ZELENILO I REKREACIJA D3 - Sport i rekreacija E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) D3 - Sport i rekreacija. Za namenata D3 - Sport i rekreacija, maksimalnata katnost na objektite e P+3, odnosno maksimalna viso~ina (15,00 m) do horizontalniot venec na gradbite }e se opredeli so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt vo zavisnost od vidot na sportskiot objekt. Kako kompatibilni nameni na osnovnata se predviduva da bidat: A4 - Vremeno smestuvawe, koja u~estvuva so 20%, B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, koja u~estvuva so 10%, B2 - Golemi trgovski edinici, koja u~estvuva so 30%, B3 - Golemi ugostitelski edinici, koja u~estvuva so 10%, B4 - Delovni prostori, koja u~estvuva so 10%, B5 - Hotelski kompleksi, koja u~estvuva so 20%, B6 - Gradbi za sobiri, koja u~estvuva so 30%, V3 - Kultura, koja u~estvuva so 20% i D1 - Parkovsko zelenilo, koja u~estvuva so 40%. Parkiraweto treba da se obezbedi vo ramki na sopstvenata parcela, {to pretstavuva osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za


BLOK 7 Vo Blok 7 se planiraat osnovni klasi na nameni: D - ZELENILO I REKREACIJA D3 - Sport i rekreacija

45

E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) D3 - Sport i rekreacija. Za namenata D3 - Sport i rekreacija, maksimalnata katnost na objektite e P+3, odnosno maksimalna viso~ina (15,00m) do horizontalniot venec na gradbite }e se opredeli so arhitektonsko urbanisti~ki proekt vo zavisnost od vidot na sportskiot objekt. Kako kompatibilni nameni na osnovnata se predviduva da bidat: A4 - Vremeno smestuvawe, koja u~estvuva so 20%, B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, koja u~estvuva so 10%, B2 - Golemi trgovski edinici, koja u~estvuva so 30%, B3 - Golemi ugostitelski edinici, koja u~estvuva so 10%, B4 - Delovni prostori, koja u~estvuva so 10%, B5 - Hotelski kompleksi, koja u~estvuva so 20%, B6 - Gradbi za sobiri, koja u~estvuva so 30%, V3 - Kultura, koja u~estvuva so 20% i D1 - Parkovsko zelenilo, koja u~estvuva so 40%. Parkiraweto treba da se obezbedi vo ramki na sopstvenata parcela, {to pretstavuva osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18). Zabele{ka: Pri izdavawe na uslovi za arhitektonsko-urbanisti~ki proekt zadolìtelno da se navedat i barawata od Za{titno konzervatorskite osnovi.

BLOK 8 Vo Blok 8 se planiraat osnovni klasi na nameni: D - ZELENILO I REKREACIJA D3 - Sport i rekreacija E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) D3 - Sport i rekreacija Za namenata D3 - Sport i rekreacija, maksimalnata katnost na objektite e P+3, odnosno maksimalna viso~ina (15,00m) do horizontalniot venec na gradbite }e se opredeli so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt vo zavisnost od vidot na sportskiot objekt. Kako kompatibilni nameni na osnovnata se predviduva da bidat: A4 - Vremeno smestuvawe, koja u~estvuva so 20%, B1 - mali komercijalni i delovni nameni, koja u~estvuva so 10%, B2 - Golemi trgovski edinici, koja u~estvuva so 30%, B3 - Golemi ugostitelski edinici, koja u~estvuva so 10%, B4 - Delovni prostori, koja u~estvuva so 10%, B5 - Hotelski kompleksi, koja u~estvuva so 20%, B6 - Gradbi za sobiri, koja u~estvuva so 30%, V3 - Kultura, koja u~estvuva so 20% i D1 - Parkovsko

46

zelenilo, koja u~estvuva so 40%. Parkiraweto treba da se obezbedi vo ramki na sopstvenata parcela, {to pretstavuva osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za


BLOK 9 Vo Blok 9 se planiraat osnovni klasi na nameni: A - DOMUVAWE A4 - Vremeno smestuvawe B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B5 - Hotelski kompleksi V - JAVNI INSTITUCII V5 - Verski institucii E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) A4 - Vremeno smestuvawe Za namenata A4 - Vremeno smestuvawe, maksimalnata katnost na objektite e P+2, odnosno visinata do horizontalniot venec iznesuva 10,20 m. Kako kompatibilni nameni na osnovnata se predviduva da bidat: B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, koja u~estvuva so 30%, B3 - Golemi ugostitelski edinici, koja u~estvuva so 30%, V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita, koja u~estvuva so 30% i D3 - Zelenilo i rekreacija, koja u~estvuva so 20%. Parkiraweto treba da se obezbedi vo ramki na sopstvenata parcela, {to pretstavuva osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za


BLOK 10 Vo Blok 10 se planiraat osnovni klasi na nameni: A - DOMUVAWE A4 - Vremeno smestuvawe

47

B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B2 - Golemi trgovski edinici E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) A4 - Vremeno smestuvawe Za namenata A4 - Vremeno smestuvawe, maksimalnata katnost na objektite e P+2, odnosno visinata do horizontalniot venec iznesuva 10,20 m. Kako kompatibilni nameni na osnovnata se predviduva da bidat: B1 - Mali komercijalni i delovni nameni, koja u~estvuva so 30%, B3 - Golemi ugostitelski edinici, koja u~estvuva so 30%, V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita, koja u~estvuva so 30% i D3 - Zelenilo i rekreacija, koja u~estvuva so 20%. Parkiraweto treba da se obezbedi vo ramki na sopstvenata parcela, {to pretstavuva osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18). B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B2 - Golemi trgovski edinici Za namenata B2 - Golemi trgovski edinici, maksimalnata katnost na objektite e P+5, odnosno maksimalna viso~ina (30,00m) do horizontalniot venec na gradbite }e se opredeli so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt vo zavisnost od vidot na objektot. Kako kompatibilni na osnovnata namena predvideni se A2 - Domuvawe vo semejni zgradi, A3 - Grupno domuvawe, B3 - Golemi ugostitelski edinici, B4 - Delovni prostori, B5 - Hotelski kompleksi i V3 - Kultura so maksimalna vkupna zastapenost od 40%. Obezbedeniot potreben broj na parking mesta vo sklop na sopstvenata parcela e osnoven uslov za realizacija na maksimalno dozvolenata visina za gradba i vkupno izgradena povr{ina. Zelenilo se predviduva vo sklop na grade`nite parceli. Procentot na ozelenetost vo ramkite na grade`nite parceli, potrebno e da iznesuva minimum 20%. Pristap: Pristapot do site grade`ni parceli e obezbeden preku soobra}ajnici od sekundarna uli~na mreà. Parkirawe: Parkiraweto-garaìraweto se re{ava vo sklop na grade`nata parcela so po~ituvawe na normativite od Pravilnikot za


BLOK 11 Vo Blok 11 se planiraat osnovni klasi na nameni: B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI

48

B1 - Mali komercijalni i delovni dejnosti B5 - Hotelski kompleksi E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori)

BLOK 12 Vo Blok 12 se planiraat osnovni klasi na nameni: E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) E2 - Komunalna suprastruktura E3 - Nekompatibilna infrastruktura.

Tabela 3. Numeri~ki pokazateli

49

3. Kratok opis i obrazloènie na planskite

re{enija za izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura

Pokraj osnovnata namena na gradbite so izrabotkata na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, potrebno e da se planira i soodvetna soobra}ajna i komunalna infrastruktura i suprastruktura.

SOOBRA]AJNA POVRZANOST Soobra}ajniot koncept za lokalitetot koj e predmet na izrabotka na ovoj Urbanisti~ki plan von naseleno mesto Vele Pole e postaven vrz osnova na postojnata sostojba i programskite proekcii zadadeni od op{tina \or~e Petrov. Primarnata soobra}ajna mreà predvidena so GUP na grad Skopje koja minuva ili e granica na tretiraniot planski opfat e soodvetno implementirana vo planskata dokumentacija. Predvideno e novo povrzuvawe na UPVNM Vele Pole vo delot na planiran za izgradba na Univerzitetskiot klini~ki centar so severnata obikolnica na grad Skopje koja treba da se re{i vo posebna procedura so izrabotka na infrastrukturen proekt koj ne e predmet na UPVNM, vo se

soglasno odredbite na ~len 39 od Zakonot za javni pati{ta („Sl. Vesnik na RM” br. 84/08, 52/09, 114/09, 124/10, 23/11, 53/11, 44/12, 168/12, 163/13, 187/13, 39/14, 42/14, 166/14, 44/15, 116/15, 150/15, 31/16, 71/16 i 163/16). Vo blokovite, predvidena e sekundarna soobra}ajna mreà koja se sostoi od servisni ulici koi se nadovrzuvaat na planiranata primarna mreà so GUP na Grad Skopje. Vo blokovite, sekundarnata soobra}ajna mreà }e se izrabotuva naknadno so drug vid na dokumentacija. Od GUP na Grad Skopje prezemeni se trasite i soobra}ajnite profili na 1 ulica koi se del od primarnata soobra}ajna mreà na Grad Skopje i toa:

Severna obikolnica na grad Skopje (Presek 1), so vkupen profil od 27,0 m i za{titen koridor od 40 m na sekoja strana.

Na ovaa primarna soobra}ajna mreà se nadovrzuva sekundarna soobra}ajna mreà koja se sostoi od servisni ulici, stanbeni ulici i pristapni ulici i toa:

Servisna ulica 3, 4, 7, 8, so vkupen profil od 22,0 m, odnosno 14,0 m kolovoz (4h3,5 m), 4,0 m trotoar od dvete strani.

Servisna ulica 1, 2, 10, so vkupen profil od 14,0 m, odnosno 6,0 m kolovoz (2h3,0m), 4,0 m trotoar od dvete strani.

Servisna ulica 9, so vkupen profil od 20,0 m, odnosno 14,0 m kolovoz (4h3,5 m), 4,0 m trotoar od ednata strana i 2,0 m trotoar od drugata strana.

Servisna ulica 12, so vkupen profil od 20,0 m, odnosno 7,0 m kolovoz (2h3,5 m), 2,0 m trotoar od dvete strani.

50


Servisna ulica 6, 11, 13, so vkupen profil od 10,0 m, odnosno 6,0 m kolovoz (2h3,0 m), 2,0 m trotoar od dvete strani.

Regulirano korito na suvodolici so kanal so {irina od 5 m i po 5,00 m za{titen koridor od dvete strani. Vkupnata povr{ina na opfatot iznesuva 2556169,93 m2, odnosno 255,62 ha, od koja 22,5 ha se javni soobra}ajni povr{ini ili 9,0%. Kompletna soobra}ajna signalizacija na uli~nata mreà, kako vertikalna i horizontalna, treba da se izvede soglasno propisite od oblasta na soobra}ajot. Vo odnos na re{avaweto na problemot na stacionarniot soobra}aj za site klasi na nameni, potrebite za parkirawe }e se re{avaat vo ramkite na sopstvenata parcela, kako uslov za gradewe pri izdavawe na odobrenie za gradewe, soglasno ~len 59 od Pravilnikot za standardi i normativi za

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16,99/16, 134/16, 33/17 i 86/18). Presmetkata za obezbeduvawe na dovolen broj na parking mesta se utvrduva spored slednite normativi: A4 - Vremeno smestuvawe:

potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektna dokumentacija vo zavisnost od potrebite za gradbata i specifi~nite uslovi koi proizleguvaat od nejzinata namena.

B1 - Mali komercijalni i delovni dejnosti:

za prodavnici, du}ani i sl.: 1 parking mesto na sekoi 60 m2 od vkupno izgradenata povr{ina.

B2 - Golemi trgovski edinici:

1 parking mesto na sekoi 70 m2 od vkupno izgradenata povr{ina. B5 - Hotelski kompleksi:

Potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektna dokumentacija vo zavisnost od potrebite za gradbata i specifi~nite uslovi koi proizleguvaat od nejzinata namena programskite barawa.

V1 - Obrazovanie i nauka:

Za osnovno i sredno obrazovanie: 1 parking mesto na sekoi 100 m²od vkupno izgradenata povr{ina.

Za visoko obrazovanie: 1 parking mesto na sekoi 80 m²od vkupno izgradenata povr{ina.

Za nau~ni institucii: 1 parking mesto na sekoi 150 m²od vkupno izgradenata povr{ina.

V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita:

Za zdravstveni ustanovi: 1 parking mesto na sekoi 60 m²od vkupno izgradenata povr{ina i

Za socijalni ustanovi i detski gradinki: 1 parking mesto na sekoi 120 m od vkupno izgradenata povr{ina.

V5 - Verski institucii:

51

Potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektna dokumentacija vo zavisnost od potrebite za gradbata.

D1 - Parkovsko zelenilo:

Potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektnata dokumentacija vo zavisnost od specifi~nite potrebi i uslovi.

D2 - Za{titno zelenilo:

Ne se predviduvaat parking mesta za ovaa namena. D3 - Sport i rekreacija:

Potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektnata dokumentacija vo zavisnost od potrebite za gradbata i specifi~nite uslovi koi proizleguvaat od nejzinata namena i programskite barawa.

Dimenzioniraweto na grupnite parkirali{ta vo grade`nite parceli i gradbite se vr{i na toj na~in {to na vkupniot broj parking mesta se planiraat minimum 3% parking mesta za invalidi. Na parkirali{ta so pomalku od 20 mesta se predviduva minimum edno parking mesto za invalidi. Parking mestata za invalidi da se dimenzioniraat soglasno ~len 38 od Pravilnikot za na~inot na obezbeduvawe na nepre~en pristap, dvièwe,

prestoj i rabota na licata so invalidnost do i vo gradbite („Sl. Vesnik na RM” br. 05/15). So izrabotka na urbanisti~kiot plan, pristapeno e kon izrabotka na nivelacisko re{enie za istiot lokalitet. Predmet na izrabotka na nivelmanskoto re{enie e izrabotka na vertikalno re{enie na soobra}ajnicite. Pojdovna osnova za izrabotka na vertikalnoto re{enie e postojnata niveleta i postojniot teren na opfatot. Vo najgolema merka se po~ituva prirodniot pad na terenot. Sepak, bidej}i se raboti za teren vo pad, niveletskototo re{enie predviduva izvesni otstapuvawa od postojnata niveleta, kako bi se obezbedil minimalen, odnosno maksimalen pad. Podol`nite nakloni na site soobra}ajnici se dviàt vo granicite na dozvolenite, so vrednosti me|u 0,30% i 12,00%.

HIDROTEHNI^KA INFRASTRUKTURA Vodosnabduvawe Vo ramkite na planskiot opfat postoi izveden vodovod F51 - F400 mm. Vo ramkite na planskiot opfat dominantna e osnovnata klasa na namena A1 - Domuvawe vo stanbeni ku}i. Vkupniot maksimalen broj na ìteli - korisnici bi iznesuval Nk = 8363 korisnik (2323 doma}instva 3,6 ìteli po doma}instvo). Vodosnabditelnata norma treba da iznesuva 500 l/den/ìt. Potrebna koli~ina na voda:

, каде што:

- Nk - број на жители, посетители

- Q - водоснабдителна норма; Q = 500 l/ден/жит.

- а1 = коефициент на дневна нерамномерност; a1 = 1,5

52

- а2 = коефициент на часова нерамномерност; a2 = 1,3

= = 94,37 l/sec.

Soglasno so vaè~kite propisi za za{tita od poàr potrebno e da se odredi dopolnitelna koli~ina na voda za protivpoàrna za{tita i toa: Qпож= 10 (l/sec)

Spored toa vkupnata koli~ina na voda koja treba da se obezbedi, iznesuva: Q = Qmax/час+Qпож = 94,37+10,00 =104,37 (l/sec)

Za ostanatite klasi na na nameni vkupnata koli~ina na voda koja treba da se obezbedi, iznesuva:

Potrebnite koli~ini na voda presmetani se za sredno dnevna vodosnabditelna norma od: q = 200000 (l/ден/ha)

âsova potro{uva~ka na voda }e bide: qmax/час = 200000/16×3600 = 3,47 (l/sec/ha)

Presmetkata e izvr{ena za 16 ~asovno rabotno vreme. Dnevna maksimalna potro{uva~ka na voda }e bide: qmax/ден = 200000/24×3600 = 2,31 (l/sec/ha)

Reduciranata norma }e bide: К = Fбруто/Fнето = 10,31 / 6,14 = 1,68

Reducirana norma za vodosnabduvawe za dneven maksimum: qрmax/ден = qmax/ден / К = 2,31 / 1,68 = 1,38 (l/sec/ha).

Reducirana norma za vodosnabduvawe za ~asov maksimum: qрmax/час = qmax/час / К = 3,47 / 1,68= 2,07 (l/sec/ha).

Presmetka na maksimalna dnevna potro{uva~ka na voda Qmax/ден = Fбруто×qрmax/ден = 10,31×1,38 = 14,23(l/sec)

Presmetka na maksimalna ~asova potro{uva~ka na voda: Qmax/час = Fбруто×qрmax/час = 10,31×2,07 =21,34 (l/sec)

Presmetka na minimalna ~asova potro{uva~ka na voda: Qmin/час= 0,16×Qmax/час = 0,16×21,34 = 3,41 (l/sec)

Soglasno so vaè~kite propisi za za{tita od poàr (Pravilnikot za vnatre{na i nadvore{na hidrantska mreà), pri odreduvawe na potrebnite koli~ini voda za protivpoàrna za{tita treba da se smeta so ednovremena rabota na dva nadvore{ni i dva vnatre{ni hidranti so: Qпож= 2×5,0 + 2×2,50 = 10,0 + 5,0 = 15,0 (l/sec)

Spored toa vkupnata koli~ina na voda koja treba da se obezbedi, iznesuva: Q = Qmax/час+Qпож = 21,34+15,0 = 36, 34 (l/sec)

Spored toa vkupnata koli~ina na voda koja treba da se obezbedi za predmetniot planski opfat, iznesuva: Q = 102,88 + 21,34= 124, 22 (l/sec)

Za ovaa koli~ina na voda odgovara vodovoden priklu~ok so cevka F300 mm so

slednive karakteristiki: brzina na vodata V = 5,3(m/sec) и хидраулички загуби

од Ј=0,10 m/m’.

53

Vnatre{nata vodovodna mreà vo grade`nite parceli dol` pristapnite ulici do gradbite }e se re{i pri izrabotka na arhitektonsko-urbanisti~ki proekti.

Glavnata dovodna cevka izvedena so pre~nik F400 mm gi zadovoluva i planiranite potrebi za vodosnabduvawe. Vo najgolema mera postojniot vodovod se zadrùva, so planirani delumni nadgradbi na profilite i izvedba na novi vodovi koi }e se nadovrzat na postojnata vodovodna mreà.

Fekalna kanalizacija Po odnos na kanalizacija se planira izgradba na separaten sistem na

kanalizacija t.e. izgradba na posebna kanalizaciska mreà za atmosferski vodi kako i posebna kanalizaciska mreà za fekalna kanalizacija.

Pri proekcija, oddelnite kanalizaciski sistemi se usvoeni od nadmorskata visina na lokalitetot, od polo`bata vo odnos na recipientot i od ekspozicijata na terenot.

Kanaliziraweto e predvideno da se vr{i gravitaciski. So proekcijata na hidrotehni~kata infrastruktura se predviduva

generalno re{avawe na fekalnata kanalizacija, koja }e se sostoi od kanali koi {to }e se vodat po planiranite soobra}ajnici.

Koli~inata na otpadnite vodi }e se opredeli posebno za sekoja urbana edinica bidej}i padot na terenot go uslovuva toa.

Koli~inata na otpadnite vodi }e se presmetuva kako 80% od maksimalnata ~asova potro{uva~ka na voda, zgolemena za 20% od infiltracija na podzemni vodi.

Koli~inata na otpadnite vodi za urbanata edinica 1 }e iznesuva: Q = 0,80 × 27,13 × 1,2 =26,04 l/sec

Za ovoj protok na voda pri minimalen pad od 2,0% za kanalizacijata odgovara cevka so profil od F300 mm. Usvoen e profil so F300 mm, so

polne` od h/d = 0,40 i brzina na vodata V = 0,68m/sek. Koli~inata na otpadnite vodi za urbanata edinica 2 }e iznesuva:

Q = 0,80 × 69,11 × 1,2 =66,35 l/sec

Za ovoj protok na voda pri minimalen pad od 2,0% za kanalizacijata odgovara cevka so profil od F400 mm. Usvoen e profil so F400 mm, so

polne` od h/d = 0,40 i brzina na vodata V = 0,79m/sek. Postojnata fekalna kanalizacija e izvedena so cevki so profil F300

mm. Planirano e vo zadrùvawe na postojnata fekalna kanalizacija i izvedba na novi vodovi koi }e se nadovrzat na postojnite. Kanalizacionata mreà }e se sostoi od kanalizaciski cevki so minimalen pre~nik od F250 mm i armirano - betonski revizioni {ahti.

Atmosferska kanalizacija Proekcijata na atmosferskata kanalizacija, predviduva separaten

kanalizaciski sistem za odvod na atmosferski otpadni vodi, koj }e se sostoi od posebni kanali, a koi }e se vodat po glavnite soobra}ajnici i po soobra}ajnici za koi postojat uslovi za kanalizirawe po gravitaciski pat.

54

Atmosferskata kanalizacija }e gi evakuira otpadnite atmosferski vodi od krovnite povr{ini na objektite, od povr{inite na ulicite i zelenite povr{ini.

Koli~inata na otpadnite atmosferski vodi }e se opredeli posebno za sekoja urbana edinica bidej}i padot na terenot go uslovuva toa.

Koli~inata na otpadnite atmosferski vodi }e se odredi so empiriski formuli, a vo zavisnost od slivnata povr{ina, sredniot koeficient na otekuvawe, koeficientot na retardacija (zadocnuvawe) i intenzitetot na

vrneì za Skopskata kotlina koj iznesuva i = 110 l/sek/ha. Q = ΣF × i × Ψ × φ

Sredniot koeficient na otekuvawe }e se presmeta po formulata: Ψ = (F1 × Ψ1 + F2 × Ψ2 + F3 × Ψ3) / ΣF

Kade:

F1 - povr{ini pod pokrivi F2 - povr{ini so zelenilo

F3 - povr{ini pod ulici i trotoari Ψ1 - koeficient na otekuvawe od pokrivi Ψ2 - koeficient na otekuvawe od zelenilo Ψ3 - koeficient na otekuvawe od ulici i trotoari.

Vkupnata slivna povr{ina za Urbanata edinica 1 koja gravitira kon atmosferskata kanalizacija iznesuva: Fa =36,15 ha

Ψ = (20,11 × 0,80 +1,87 × 0,15 +14,17 × 0,85) / 36,15= 0,79

Koeficientot na retardacija }e se presmeta po formulata: φ = 1 / n√ΣF = 1 / 5√36,15 = 1 / 2.05 = 0,49

pri {to n = 5 za povr{ini so slab naklon i so prodolèna forma. Spored toa, koli~inata na atmosferska voda za odvodnuvawe iznesuva:

Qa =36,15 × 110 × 0,79 × 0,49 = 1539,30 l/sec

Usvoeno e glavnata odvodna cevka za atmosferska kanalizacija za ovoj

del da bide F800mm so minimalen pad od 0,20% i brzina na te~ewe V =

3,73m/sec. Vkupnata slivna povr{ina za Urbanata edinica 2 koja gravitira kon atmosferskata kanalizacija iznesuva: Fa =90,48ha

Ψ = (49,67 × 0,80 +5,65 × 0,15 +35,16 × 0,85) / 90,48= 0,78

Koeficientot na retardacija }e se presmeta po formulata: φ = 1 / n√ΣF = 1 / 5√90,48 = 1 / 2.46 = 0,41

pri {to n = 5 za povr{ini so slab naklon i so prodolèna forma.

Spored toa koli~inata na atmosferska voda za odvodnuvawe iznesuva: Qa =90,48 × 110 × 0,78 × 0,41 = 3182,91l/sec

Usvoeno e glavnata odvodna cevka za atmosferska kanalizacija za ovoj

del da bide F1000 mm so minimalen pad od 0,20% i brzina na te~ewe V =

4,32m/sec.

Celokupnata mreà na atmosferska kanalizacija treba da se izvede. Uli~nata mreà od atmosferskata kanalizacija, soglasno preporakite od Javnoto pretprijatie, treba da se izvede so cevki so minimalen profil od minimum F300 mm.

55

Vo vrska so kanalot za odveduvawe na povr{inskite vodi koj postoi vo opfatot, predvideno e da se regulira na mestata kade {to ne e reguliran, pri {to negovite to~ni dimenzii naknadno }e se odredat so Osnoven proekt. Vo ovaa faza, predvideno e toj da moè da primi minimum 2-3 m/sek, a negovite dimenzii da iznesuvaat minimum 1,5 m dno i 5,0 m {irina na gorniot del na kanalot, 1,5 m visina, kako i da se predvidi rastojanie od minimum 30 sm od gornata ivica na kanalot do nivoto na vodata vo uslovi na najvisok vodostoj. Pokraj kanalot e predviden za{titen pojas od 5,0 m.

ELEKTROENERGETSKA I TELEKOMUNIKACISKA INFRASTRUKTURA

So izrabotka na urbanisti~ki plan za lokalitetot, izraboteno e idejno re{enie za potreben broj na novo predvideni trafostanici 10/0,4kV.

Za zemji{teto so namena domuvawe, elektri~nata mreà i potrebata od ednovremena el. snaga se dimenzionira spored slednite elektroenergetski parametri: Pen1 = fn×Pe×n

каде Pen1 - вкупна едновремена ел. снага за „n“ станови

Pe - едновремена ел. снага за просечен стан Pe' = 13kW

f~ - фактор на едновременост, за бесконечен број на станови f~=0,15

fn - коефициент на едновременост за „n“ станови

n - број на станови, n=2286

Pen1 = fn×Pe×n = 0,1678×13×2323 = 5062,40kW

Za ostanatite predvideni funkcii ednovremenata el. snaga za novopredvidenite objekti se dimenzionira spored slednite elektroenergetski parametri so napomena deka se predvideni maksimalni povr{ini za gradba i toa pretstavuva maksimalen kapacitet na prostorot vo momentot:

za delovno - administrativni funkcii 0,08kW/m.² Za ovie povr{ini se pretpostavuva 70% izgradenost i koeficient na

iskoristenost 2,10. Ottuka, vkupnata potencijalna bruto razviena povr{ina na mo`nite gradbi vo namenskite zoni B3 - Golemi ugostitelski edinici, B4 - Delovni dejnosti, V1 - Obrazovanie i nauka i V4 - Dràvni institucii iznesuva 11933 m.

Ednovremenata el. snaga za niv iznesuva Pen2 = 2229,36kW.

Vkupnata ednovremenata el. snaga iznesuva: Pen=Pen1+Pen2= 7291,76kW.

Brojot na trafostanici se odreduva za TS oprema so energetski

maslen transformator od 630kVA i locirani vo teì{teto na konzumot.

Vo ramkite na ovie presmetki ne se zemeni vo predvid povr{inite za klasite na nameni V2 - zdravstvo i socijalna za{tita, G2 - Lesna i

56

nezagaduva~ka industrija, G3 - Servisi, G4 - Stovari{ta i D3 - Sport i rekreacija.

Vo postojna sostojba, vo ramkite na planskiot opfat ima izvedeni 5 trafostanici od koi edna stolbna trafostanica. êtiri od niv celosno se vklopuvaat vo planskoto re{enie na ovoj Urbanisti~ki plan, no edna e vo kolizija so planiranoto soobra}ajno re{enie. Za ovaa trafostanica predvidena e dislokacija - pomestuvawe na nova lokacija neposredno kraj postojnata. Vo planskiot opfat postoi u{te edna trafostanica, koja se nao|a vo sklop na KP414/4, a koja se dislocira na nova lokacija vo neposredna blizina na prethodnata lokacija.

Vo opfatot e predvidena gradba na dopolnitelni 27 trafostanici, odnosno predvideni se vkupno 32 namenski zoni so osnovna klasa na namena E2 - Komunalna suprastruktura (Trafostanica).

Kablovskoto napojuvawe so srednonaponska i niskonaponska el. mreà }e se opredeli i }e se razviva vo ponatamo{niot tek na razrabotka na tehni~kata dokumentacija, odnosno so izrabotka na proekti za infrastruktura, arhitektonsko-urbanisti~ki proekti i idejni i osnovni proekti za elektri~na mreà.

Makedonski telekom AD Skopje za svoite korisnici obezbeduva {irok opseg na uslugi kako {to se: govorni uslugi (vklu~uvaj}i uslugi so dodadena vrednost), uslugi za prenos na podatoci, pristap do Internet, mobilni telekomunikaciski uslugi, javni govornici. Komunikaciskite uslugi se obezbeduvaat vrz osnova na dobro vospostavenata komunikaciska mreà so primena na najsovremeni tehnologii.

Korisnicite od ova podra~je vo telekomunikaciskiot soobra}aj se priklu~eni preku telefonskata centrala vo \or~e Petrov.

Mobilna telefonija-Korisni~ki kompanii za mobilna telefonija vo Makedonija se Makedonski telekom, Vip i Telekabel. Tie vo svoite sekojdnevni razvojni aktivnosti vr{at:

- Kvalitetno mre`no pokrivawe so mobilen signal na:

regioni, op{tini, naseleni mesta,

podra~ja od javen interes (kulturno - istoriski, sportski, stopanski, industriski, pograni~ni zoni i dr.)

soobra}ajna i transportna infrastruktura. - Izgotvuvawe na proekti za razvoj na GSM mreàta soglasno

postojnata infrastruktura na terenot, - Usoglasuvawe na razvojnite planovi so oddelni institucii na

dràvata (ministerstva, upravi i sl.). Celiot ovoj region e pokrien so signal na trite kompanii za mobilna

telefonija vo RSM. Za definirawe na potrebniot broj na telefonski priklu~oci, od

prvostepeno zna~ewe e namenata na objektot. Dimenzioniraweto na telefonskata mreà treba da se izvede spored principot stan - telefon i za javnite funkcii brojot na telefonski priklu~oci treba da se vr{i spored nivnata golemina, brojot na vraboteni, nivnata funkcija i sli~ni kriteriumi.

57

Vo planskiot opfat nema izvedena telefonska mreà. Povrzuvaweto na telefonski potro{uva~i }e se izvede vo sklad so razvojnite programi na Makedonski telekom AD Skopje.

Uli~nite ormari }e se postavuvaat na povr{inite od trotoarite i istite se so dimenzii od 1,0h0,5 m. Brojot na uli~nite ormari, kako i nivnata to~na dispozicija }e se utvrdat vo ponatamo{nite fazi, vo sklad so realnite potrebi i razvojnite programi na Makedonski telekom AD Skopje.

58

4. Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba

so ìvotnata sredina 4.1 Karakteristiki na prostorot

Op{tina \or~e Petrov e edna od desette op{tini na gradot Skopje,

oddale~ena okolu 6 km od centarot na gradot, na severo-zapadnata strana vo Skopskata kotlina, pome|u rekite Vardar, Treska i Lepenec. Zazemaj}i ja levata strana na r. Vardar i prostorot od slivot na r. Lepenec, teritorijata na op{tinata se protega po dolìnata na grani~nata linija so R. Srbija i Crna Gora.

Soglasno ~len 4, stav 7 od Zakonot za Grad Skopje, granicata na op{tina \or~e Petrov zapo~nuva od krstosnicata na avtopatot Skopje - Tetovo (pred mostot na rekata Vardar) i se dviì nizvodno po rekata Vardar do mostot na proektiranata ulica Ciborovski (1249), svrtuva po ulicata Ciborovski do krstosnicata so ulicata \or~e Petrov, svrtuva na istok po ulica Proleterska (1462) do krstosnicata so proektiranata ulica Aco [opov i po nea izleguva na rekata Lepenec, svrtuva sprotivodno po te~enieto na rekata Lepenec i prodolùva po nadvore{nite granici na katastarskite op{tini KO Novo Selo, KO Volkovo, KO Orman, KO Niki{tani, KO Gra~ani, KO Ku~kovo i KO Orizari do krstosnicata na avtopatot Skopje - Tetovo (pred mostot na rekata Vardar).

4.1.1 Prirodno - geografski karakteristiki

Op{tina \or~e Petrov se protega na povr{ina od 67 km2, a se nao|a na nadmorska viso~ina od min 260 i mah 720 m. Karakteriti~na e skopskata klima so visoki letni temeperaturi, a mnogu niski zimski temperaturi {to e karakteristika na kontinentalnata klima. Bidej}i se nao|a vo kotlina po te~enieto na r. Vardar za zimskiot period karakteristi~ni se dolgi denovi so magla, no za razlika od Skopje poradi dvièweto na vetrovite pome|u rekite Vardar i Lepenec, maglite ne se mnogu gusti i pokratko se zadrùvaat.

Od regionalno geolo{ki aspekt op{tinata se nao|a vo Vardarskata geotektonska zona, odnosno vo Skopskiot basen. Vardarskata zona se manifestira so sovremeni tektonski aktivnosti, osnobeno vo ramkite na Skopskata kotlina koja e spu{tena vo odnos na Skopska Crna Gora, Vodno i @eden formirana za vreme na mladite tercierni dvièwa.

Sovremeniot reqef e posledica na geoegzogenite faktori koi ostavile dlaboki tragovi pri modeliraweto erodebilnite karpi od osnovnite karpesti masi i neogenite sedimenti so {to se sozdadeni taloèwa na raznovidni kvartetni tvorevini.

Vo atarot na op{tinata zastapeni se slednite geolo{ki serii: Aluvijalni sedimenti i sedimenti na prva re~na terasa (Al, t1), Deluvaijalni sedimenti (d), Prolivijalni sedimenti (Pr), Miocenski

59

sedimenti (M3), Karbonatna serija na fli{ (K2,3), Masovni varovnici (K1,2), Biotit-muskovitni {krilci (Sbm), Travertin (i).

4.1.2 Geolo{ki karakteristiki

Od regionalen geolo{ki aspekt op{tinata se nao|a vo Vardarskata geotektonska zona, odnosno vo Skopskiot basen. Vardarskata zona se manifestira so sovremeni tektonski aktivnosti, osobeno vo ramkite na Skopskata kotlina koja e spu{tena vo odnos na Skopska Crna Gora, Vodno i @eden, formirana za vreme na mladite tercierni dvièwa.

Sovremeniot reqef e posledica na geoegzogenite faktori koi ostavile dlaboki tragovi pri modeliraweto erodebilnite karpi od osnovnite karpesti masi i neogenite sedimenti so {to se sozdadeni taloèwa na raznovidni kvartetni tvorevini.

Vo atarot na op{tinata zastapeni se slednite geolo{ki serii: Aluvijalni sedimenti i sedimenti na prva re~na terasa (Al,t1), Deluvijalni sedimenti (d), Proluvijalni sedimenti (Pr), Pliocenski sedimenti (Pl), Miocenski sedimenti (M3), Karbonantna serija na fli{ (K2 2,3), Masovni varovnici (K1,2), Biotit-muskovitski {krilci (Sbm), Travertin (i).

4.1.3 Hidrotehni~ka struktura

Skopskata kotlina raspolaga so dobri hidrolo{ki uslovi, so

povr{insko i podzemno vodno bogatstvo. Mal e brojot na povr{inski izvori. Najzna~aen e izvorot Ra{~e, koj se nao|a nadvor od podra~jeto na grad Skopje. Postojat i izvori na mineralna voda kako: Katlanovska bawa, Ku~kovo i Ra{~e.

Hidrografskata mreà e prili~no razviena. Rekata Vardar (izvor od Vrutok do vlivot vo Egejsko More - 410,5 km) e glaven recipient i vo nea se vlevaat rekite Treska (130 km), Lepenec (65 km), Markova reka (29 km) i P~iwa (136,4 km).

Izvorite se neramnomeno rasporedeni. Podra~jeto na Skopskiot region raspolaga so dobri hidrografsko-hidrolo{ki osobenosti. Raspolo`livoto vodno bogatstvo se manifestira so podzemni i povr{inski, odnosno proto~ni vodi. Aluvijalnite tereni vo ramni~arskite delovi, osobeno okolu pogolemite vodotoci, raspolagaat so golemi rezervi na podzemna voda vo vid na freatska (bunarska) ili arterska, odnosno voda pod pritisok. Dlabo~inata na podzemnite vodi zavisi od konfiguracijata na terenot i se dviì od 2 - 18 m. Istata e vo tesna vrska so re~niot vodostoj, odnosno go sledi negoviot reìm.

Spored dosega{nite merewa, site reki vo Skopskata kotlina pokaùvaat lo{ do mnogu lo{ kvalitet. Spored kategorizacija na vodotecite, ezerata, akumulaciite i podzemnite vodi, povr{inskite vodi na

po{iroko podra~je na Skopje se rasporedeni vo II i III kategorija.

60

Poroite i erozijata na po~vata kako hidrografski problemi, se posledica na geolo{ko-morfolo{kite i klimatskite osobenosti na Skopskiot region kako i uni{tuvaweto na {umskiot pokriv. Na severnite padini na planinata Vodno, niz gradot Skopje, postojat nekolku poroi koi vo zapadnata i centralnata zona se regulirani so popre~ni i nadol`ni gradbi od tipot na kanali, pregradi, pragovi i pojasi. Glavnite kanali ja sobiraat vodata od poroite i preku glavniot odvoden kanal ja odveduvaat do reka Vardar. Vo gornite delovi kanalite se otvoreni, a vo urbaniot del tie glavno se pokrieni so betonski plo~i. Na teritorijata na op{tina Karpo{, postoi eden takov kanal, koj e otvoren i sluì za sobirawe i odveduvawe na atmosferskite vodi vo reka Vardar.

Postojat i rizici od visoki vodi zatoa {to zgolemeniot nizvoden protok na rekata Vardar od reka Treska i reka Lepenec moè da predizvika poplavi, iako site tri sliva se istovremeno golemi i primaat golemi koli~estva na voda.

Niz teritorijata na op{tina \or~e Petrov te~e rekata Vardar koja e najgolema reka na teritorija na Republika Makedonija (vkupna dolìna 388 km).

4.1.4 Klimatski i mikroklimatski uslovi na regionot

Skopskata kotlina e pod vlijanie na kontinentalnata i mediteranskata klima. Poniskite ramnini od kotlinata imaat mnogu è{ki i suvi leta i umereno studeni i vla`ni zimi so pojava na ekstremni temperaturi i niski vrednosti na godi{ni vrneì (492 mm). Kotlinata e mnogu son~eva - vkupnoto traewe na son~evata svetlina e 2.136 ~asa/godi{no.

Skopje pripa|a na podra~je {to e pod vlijanie na kontinentalno sredozemna klima. Tuka se sudiraat kontinentalnata klima od sever i mediteranskata klima od jug. Osnovni karakteristiki na ova podra~je se ostri i vla`ni zimi kako i suvi i è{ki leta.

Prose~na godi{na temperatura iznesuva 12°C, prose~nata godi{na maksimalna temperatura 18,2°C, a minimalnata 6°C. Minimalnata zabeleàna temperatura e -26°C. Maksimalnata zabeleàna temperatura e +42°C. Vo Skopskiot region son~evata energija intenzivno moè da se koristi od 15 fevruari do 15 noemvri, pri {to prose~en broj na son~evi ~asovi vo tekot na godinata iznesuva 2178. Izmerenata prose~na sredna dnevna vrednost na energija na son~evoto zra~ewe na horizontalna

povr{ina iznesuva 4000 Wh/m2. Vkupnite prose~ni godi{ni vrneì se dviàt okolu 504 mm so

maksimum vo noemvri i maj. Su{niot period trae od juli do septemvri so ~esta pojava na su{ni periodi podolgi od 60 dena. Prose~en broj na vedri denovi vo tekot na godinata ima 86, obla~ni denovi 184, a tmurni denovi 95. Relativnata vla`nost na vozduhot iznesuva 70%. Sezonskite varijacii vo klimata i pojavata na inverzija go zasiluvaat zagaduvaweto od industriskite emisii koi ne sekoga{ se spored standardite, a za ova vo golema mera pridonesuva i se pogolemiot volumen na soobra}ajot.

61

Vo Skopskata kotlina naj~esti se struewata na veterot od zapadniot i ju`niot kvadrant. Sepak, orografskite karakteristiki imaat najgolemo vlijanie na pravecot na veterot.

4.1.5 Naselenie

Spored Popisot od 2002 godina op{tinata \or~e Petrov ima 41.634 ìteli, so 11.845 doma}instva i 13.896 stanovi. Prirodnoto dvièwe na naselenieto se prezentira preku pokazateli na natalitetot, mortalitetot, prirodniot prirast i vitalniot indeks. Prose~no prirodniot prirast na podra~jeto iznesuva 4,1 promil. Pokazateli za natalitetot i mortalitetot, posebno za op{tinata \or~e Petrov nema.

Gradskiot gradeèn reon broi 30.827 ìteli, dodeka naselenite mesta vo ruralniot del opfa}aat 10.663 ìteli. Podatocite dobieni od Popisot 2002 godina pokaùvaat stapkata na rabotosposobnoto naselenie (15-64 godini) od 46%, me|utoa stapkata na nevrabotenost na celna grupa na vozrast od 15-24 godini e mnogu pogolema i iznesuva 67%.

Prose~en broj na ~lenovi na semejstvo e 3,5. Neto stanbena gustina sprema posledniot GUP e 103 `/ha za 1994 god., a planirana 104 `/ha do 2020 godina. Koeficientot na iskoristenost vo 1994 godina iznesuva 0,22, a do 2020 godina se planira da bide K=0,23.

4.1.6 Stopanstvo

Gledano od ekonomski aspekt, zna~itelen pridones vo zgolemuvaweto na BDP na lokalno nivo, imaat i industriskite kapaciteti smesteni vo ovaa op{tina i toa so slednive subjekti:

Grade`ni{tvo: Karpo{, Ading, Beton,

Hemiska industrija: Farmahem, Galafarm, Lafoma, Tehnogas,

Tekstilna: Aùr, Damateks, Trend, Mardi, Obnova, Kala,

Prehrambena industrija: MIS Globus, Pekara Specijal, Akvamin, Nesto, Ivakrem,

Metalo-prerabotuva~ka: limari, bravari, avtomehani~ari, avtolimari.

4.1.7 Komunalna infrastruktura

Vo odnos na infrastrukturata na nivo na op{tinata, konstatirani se

slednite sostojbi: - Asfaltirana patna mreà na 80% od teritorijata na op{tinata, - @elezni~ka mreà so kolosek za Kosovo i Ki~evo, - Telekomonikaciska mreà so pokrienost od 100%, - Radiodiofuzna mreà 100%, - Kablovska mreà 50%, - Vodovodna mreà 70%, - Kanalizaciona mreà 60%,

62

- Elektro-energetska mreà 100%.

4.1.8 Kulturno-istorisko nasledstvo

Na podra~jeto koe e predmet na analiza registrirani se nedvi`ni

kulturni dobra (Ekperten elaborat), soglasno Uslovi za planirawe na prostorot za izrabotka na UPVNM Vele Pole se sre}avaat: Manastir Sv. \or|i, Ku~kovo.

Vo Arheolo{kata karta na Republika Makedonija, koja gi prou~uva predistoriskite i istoriskite sloevi na ~ove~kata egzistencija, od najstarite vremiwa do docniot sreden vek, na analiziranoto podra~je, evidentirani se lokaliteti:

KO Volkovo - Dubi~e, nekropola od èlezno vreme, se nao|a na 500 m severno od seloto, na levata strana od patot za seloto Orman; Livada, nekropola od rimsko vreme, se nao|a od desnata strana na èlezni~kata pruga Orman-Volkovo; U{i, naselba od rimsko vreme, se nao|a na 2 km jugozapadno od seloto; Crkvi{te, osamen naod od rimsko vreme, se nao|a na okolu 500 m od desniot breg na Lepenec;

KO Ku~kovo - nema;

KO Orizari - nema. Arheolo{koto nao|ali{te U{i, op{tina \or~e Petrov, Skopje, ~ij

del vleguva vo opfatot na ovie osnovi e evidentirano kulturno nasledstvo i kako takvo e tretirano i vo Prostorniot plan na Republika Makedonija i vo Za{titno-konzervatorskite osnovi za podra~jeto na opfat na Prostorniot plan na Skopski region.

Arheolo{koto nao|ali{te ûka - Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, Skopje, ~ij del vleguva vo opfatot na ovie osnovi, dosega ne e evidentirano.

4.2 Opis na sega{nata sostojba so ìvotnata sredina vo planskiot opfat

Osnoven preduslov za identifikacija na problemite so ìvotnata

sredina i postavuvawe na strate{ki celi za nadminuvawe i unapreduvawe na istite e identifikacijata i ocenata na sega{nata sostojba so mediumi na ìvotnata sredina (vozduh, voda, otpad, po~va, biodiverzitet, bu~ava), kako i so koristeweto na zemji{teto i prirodnite resursi vo op{tinata. Strategiskata ocena ovozmoùva na koj na~in i so kakov intenzitet celite na planskiot dokument vlijaat vrz celite na SO@S, so cel da se predvidat merki za spre~uvawe, namaluvawe ili odbegnuvawe na vlijanijata i da se predloì plan za monitoring na indikatorite za sekoja cel na SO@S (to~ka 9).

So ogled na toa {to vo planiraniot prostor do sega ne se vr{eni merewa, sledewa i istraùvawa na osnovnite vitalni komponenti vozduhot, vodata, tloto, bu~avata i tvrdiot otpadok, poremetuvawata vo ekosistemot

63

vo celost ne moàt da se otkrijat, a ocenkata za sostojbite proizleguva isklu~ivo od dejstuvaweto na ~ovekot i negovite aktivnosti vo ovoj prostor.

Vozduh

Soglasno Direktivite na Evropskata Unija, zagaduvaweto e

neposredno ili posredno vnesuvawe, kako rezultat na ~ovekovite dejstvija, na materii, vibracii, toplina ili bu~ava vo vozduhot, vodata ili vo po~vata, koi {to moàt da bidat {tetni po ~ovekovoto zdravje ili po kvalitetot na ìvotnata sredina, od koi {to moè da proizleze {teta po materijalniot imot ili koi {to gi naru{uvaat ili vlijaat vrz prirodnite ubavini i drugite legitimni na~ini na koristewe na ìvotnata sredina.

Kvalitetot na vozduhot e eden od pova`nite ~initeli na koi treba da se vnimava pri planirawe na prostorot zaradi spre~uvawe na degradacija na istiot so implementacija na planskiot dokument.

Pogolema grupa na polutanti vo ambientalniot vozduh se emitiraat preku sistemot za odveduvawe na otpadni gasovi od soobra}ajnite sredstva

kako: CO, VOC (volatilni organski soedinenija), NO2, TSP (vkupni

suspendirani ~esti~ki), SO2, CO2, olovni soedinenija. Toa nastanuva preku sogoruvawe na fosilnite goriva vo motorite i VOC emisiite zaedno so isparuvawe na gorivata vo soobra}ajnite sredstva.

Emisijata na CO, VOC i TPS se posledica od nekompletno sogoruvawe na gorivata, a isto taka i kako posledica na promenlivata optovarenost i uslovite na vozewe. Tie zavisat od na~inot na vozewe, tipot na motorot, goleminata i sostojbata na motorot.

Visokata vnatre{na temperatura vo motorite pri sogoruvawe na

gorivoto e pri~ina za formirawe na NO2 emisijata i CO2 i olovoto se posledica na prisustvoto na sulfurni i/ili olovni soedinenija vo motornite goriva.

Intenzivniot razvoj na soobra}ajot, visokofrekfentnite soobra}ajnici i drugite soobra}ajno prometni mesta, osobeno vo kriti~nite periodi na denot se visok potencijalen rizik, koj upatuva na potrebata od budno sledewe na sostojbata {to e preduslov za brzo reagirawe vo slu~aj na vlo{uvawe na sostojbata.

Za namaluvawe na {tetnosta na izduvnite gasovi, kade soobra}ajot e najgust, potrebno e toj da bide organaniziran, odnosno da se odviva pobrzo, bez ~esti zapirawa na vozilata, bidej}i vo toj slu~aj se zgolemuva natrupuvaweto na jagleroden monoksid i drugi opasni sostojki na izduvnite gasovi.

Vo ovoj kontekst zna~ajni merki koi pridonesuvaat za nadminuvawe na problemot so zagaduvawe na vozduhot se:

Izgradba na {iroki ulici koi ovozmoùvaat brzo provetruvawe;

Zgolemuvawe na povr{inite so zeleni nasadi i drvoredi;

Podobruvawe na koeficientot pome|u izgradenite i slobodnite povr{ini;

64

Podigawe zeleni pojasi okolu industriskite zoni, proizvodnite kapaciteti, rezervoarite za voda i dr. Na zagaduvawata na vozduhot mnogu vlijae topografijata na terenot,

visinata na industriskite oxaci i atmosferskite uslovi. Najkriti~no zagaduvawe e vo uslovi na otsustvo na horizontalno i vertikalno struewe na vozduhot, osobeno koga e istoto prosledeno so temperaturni inverzii.

Sostojbata na zagadenost na vozduhot ukaùvaat deka objektite koi go zagaduvaat vozduhot se vo konstanten porast, taka da za istite treba da se predvidat za{titni merki:

Koristewe na gas za zatopluvawe;

Objektite, uredite i postrojkite koi go zagaduvaat vozduhot da raspolagaat so uredi za pro~istuvawe na izduvnite gasovi;

Emitiraweto da se regulira so odreduvawe na uslovi i reìm na emitirawe;

Vospostavuvawe na zoni za sanitarna za{tita opredelni so zakon;

Vospostavuvawe na merna mreà koja bi gi evidentirala poedinite izvori na zagaduvawe i permanentno bi go pratele stepenot na zagadenost;

Vo prostorite so pejsa`ni i ambientalni i drugi prirodni vrednosti da se izbegnuva locirawe na objekti koi vr{at zagaduvawe na vozduhot.

Vrz osnova na sogledanite sostojbi so zagaduvawe na vozduhot moè да se zaklu~i deka iako podatocite so koi vo momentov se raspolaga ne ukaùvaat na postoewe opasnost i rizik, sepak postoi potreba od monitoring na sostojbata so zagaduvawe na vozduhot za da navreme se signalizira vo slu~aj na vlo{uvawe, kako i preventivna za{tita.

Voda

Kolku vodite vo odreden prostor moè da se smetaat za voden resurs zavisi od mo`nosta za nivno iskoristuvawe, odnosno od mo`nosta za realizirawe na vodostopanski re{enija so koi vodite }e se iskoristat za pokrivawe na potrebite od voda za naselenieto, zemjodelstvoto, industrijata i za{titata na ìviot svet. Vodata kako resurs ja ima mnogu pomalku od prisutnite vodi {to treba da se ima sekoga{ vo predvid pri planiraweto za nejzino iskoristuvawe.

Za podmiruvawe na potrebite na voda najzna~ajni se povr{inskite vodi, bidej}i tie se najrasprostraneti, najbliski se do mestata na ~ovekovata aktivnost, obezbeduvaat ìvot i razvoj na ekosistemot.

Izda{nosta na podzemnite vodi zavisi od klimatskite, morfolo{kite i hidrogeolo{kite karakteristiki na prostorot. Ovie vodi poradi posebniot kvalitet se zna~ajni i moè da bidat korisni za pokrivawe na potrebite od voda.

Vodosnabduvawe Vo urbaniot del na op{tinata vodosnabduvaweto se vr{i preku

gradskiot vodosnabditelen sistem, so koe upravuva javno pretprijatie na

65

nivo na grad Skopje (JP Vodovod i kanalizacija), a analizite pokaùvaat dena vodata e bezbedna za piewe. Vo ruralniot del na op{tinata vodosnabduvaweto se vr{i preku lokalni vodovodi i drugi vodosnabditelni objekti (bunari, kaptirani izvori, norton pumpi i dr.), koi ne gi stopanisuva pretprijatie za vodovod i vo mnogu slu~ai ne se vr{i dezinfekcija na vodata i istata mnogu ~esto ne e bezbedna za piewe.

Procentot na priklu~enost na javnite vodovodi vo gradskite op{tini se dviì od 82% do 100%. [to se odnesuva do ruralnite podra~ja, procentot na priklu~eni doma}instva na javni vodovodi e mo{ne razli~en, od 10% do 100%. Procentot na naselenie koe e opfateno so uslugite na JP Vodovod i kanalizacija na nivo na op{tinata e 96,80%.

Golem nedostatok vo odnos na podatocite e {to ne moè da se pretstavat: koli~ina na potro{ena voda m3/godi{no, koli~ina na potro{ena voda od industrija m3/godi{no, potro{uva~ka na voda m3/ìtel/den, kako i koli~ina na voda za odrùvawe na javni zeleni povr{ini m3/godi{no i zagubi na voda vo procenti (na nivo na op{tina).

Edinstveniot podatok koj se odnesuva po site navedeni osnovi e prose~na potro{uva~ka od 7.468.200 m3/godi{no.

Potrebi za voda za piewe Potrebata za voda za piewe, za gradovite, iznesuva 0.3-0.4

m3/ìtel/dnevno, a vo ruralnite oblasti 0.2 m3/ìtel/dnevno.

Komunalni otpadni vodi Gradot Skopje ima izgradeno poseben odvoden sistem za otpadni vodi

(56%) i za atmosferski vodi (18%). Dolìnata na kolektorskata mreà iznesuva 280,6 km, a na kanalizacionata mreà 1,239 km. Od vkupniot broj na doma}instva, na nivo na Grad Skopje 60% se povrzani na javnata kanalizacija, 21% od doma}instvata imaat septi~ki jami i 12% od doma}instvata gi ispu{taat otpadnite vodi nekontrolirano. Ne se vr{i monitoring na otpadnite vodi {to gi ispu{taat komunalnite odvodni sistemi. Za upravuvaweto so kanalizacionite sistemi, odgovorno e JP Vodovod i kanalizacija. Procentot na opfateno naselenie so kanalizaciona mreà za otpadni vodi vo \or~e Petrov iznesuva 79,6%, a za atmosferski vodi 26,0%. Otpadnite komunalni vodi se ispu{taat vo recipientot nepre~isteni preku mreàta.

Zastapenosta na septi~ki jami e 20,4%. Vo ruralniot del, koj se nao|a po te~enieto na rekata Lepenec i vo vtorata za{titna zona na bunarskoto podra~je Nerezi-Lepenec, se nao|aat 2.793 doma}instva koi imaat septi~ki jami. Brojot na septi~kite jami iznesuva okolu 6.000, koi imaat golemo vlijanie na zagaduvaweto na podzemnite vodi.

Potrebno e rekonstrukcija, pro{iruvawe i izgradba na novi kanalizacioni sistemi, kako i tretman na komunalni otpadnite vodi (doizgradba na kolektor i pre~istitelna stanica).

Industriski otpadni vodi Pre~istitelnite stanici za industriska otpadna voda vo RM

primenuvaat naj~esto samo mehani~ko pre~istuvawe. Mal broj od industriskite pre~istitelni stanici poseduvaat mehani~ko i hemisko (ili

66

biolo{ko) pre~istuvawe. Nekoi od industriskite pre~istitelni stanici ne rabotat poradi defekt, nedostatok na rezervni delovi ili previsokite tro{oci koi se potrebni za nivnoto odrùvawe.

Sostojbata vo op{tinata \or~e Petrov pokaùva deka ne postojat pre~istitelni sistemi vo industriskite objekti i otpadnata voda nepre~istena se ispu{ta vo recipientot preku kanalizacioniot sistem.

Potreben e tretman na otpadnite vodi (izgradba na pre~istitelni sistemi) i kontrola na kvalitetot na industriskite otpadni vodi, soglasno B-integrirani dozvoli koi treba da gi izdade op{tinata (Zakon za ìvotna sredina).

Otpad

Skladiraweto, koristeweto, transportot, deponiraweto na opasniot otpad se potencijalen rizik, ~ie {to nadminuvawe vo sekoja oddelna sfera treba da se ostvaruva organizirano preku sistem na merki.

Komunalen otpad pretstavuva sekakov vid na otpad {to se producira od doma}instvata, javnite i ekonomskite ustanovi i pretprijatija i instituciite na edna urbana sredina. Otpadot {to se producira od industrijata, zemjodelieto i rudarstvoto, kako i patogenite ostatoci od izumreni ìvotni ne spa|aat vo ovoj vid na otpad.

Vo minatoto, otpadot {to go sozdaval ~ovekot od zadovoluvaweto na svoite ìvotni potrebi bil vo koli~ini i oblik {to prirodata bila sposobna sama da go razgradi do oblik na izvorna materija, so {to se vospostavila ramnoteà pome|u ~ovekot i negovata okolina. Me|utoa, vo ponovo vreme na intenziven industrisko tehnolo{ki razvoj od edna strana i demografskata eksplozija i pregolema gustina vo naselenost od druga, svedoci sme na superprodukcija na cvrst otpad vo koli~ini i oblik koj prirodata nemoè samostojno da go razgradi so {to se naru{uva ramnoteàta pome|u ~ovekot i negovata ìvotna okolina. Cvrstiot otpad se pove}e gi osvojuva zemjenite povr{ini, ja zagaduva po~vata, vozduhot i povr{inskite i podzemnite vodi. Otpadnite materii koj nastanuvaat od doma}instvata, naselbite, industrijata i drugi objekti se odveduvaat od epidemiolo{ki i estetski pri~ini. Otpadnite materii nastanuvaat od ~ovekot i se proizvod na negovite fiziolo{ki funkcii na ìvotnite i rastenijata. Ima nekolku podelbi na otpadnite materiii toa se:

- @ivotni aktivnosti na lu|eto - komunalen otpad; - Otpad od rudarsko-metalur{kite i energetski kapaciteti - tehnogen

otpad; - Otpad od industrijata (prerabotuva~ki kapaciteti) i kapaciteti na

organska i neorganska tehnologija - industriski otpad; - Otpadot {to se sozdava so izveduvawe na grade`ni, industriski,

prerabotuva~ki i zanaet~iski raboti koi nemaat svojstvo na komunalen cvrst i tehnolo{ki otpad i toa: gradeèn otpaden materijal, zemja, zgura, kal (inertna ili ne{tetna), kamewa, kerami~ki kr{, sanitarni uredi i sl. - gradeèn otpad;

67

- Otpad od zdrastvenite ustanovi - medicinski otpad (poseben otpad); - Radioaktiven otpad.

Prema agregatna sostojba se delat na: - Te~ni (fekalii na lu|e, od bawi, kujni, garaì, industriski otpadni vodi, atmosferski otpadni vodi);

- Cvrsti (otpadoci od naselbite i industrijata vo tvrda sostojba, hartija, staklo, metal, porcelan, pra{ina, pepel). Po sostav, cvrstite otpadoci se sostojat od: sostojki koi fermentiraat (organski sostojki koi brzo se raspa|aat: otpadoci od prerabotena i neprerabotena hrana, koski, izumreni ìvotni i sl); mineralni sostojki (organski i neorganski) koi se razgraduvaat mnogu sporo: keramika, staklo, plastika i dr. Prose~noto proizvodstvo na otpad na nacionalno nivo e vo opsegot od

250 do 315 kg na ìtel (podatocite se vrz osnova na zemeni primeroci i od komunalni pretprijatija).

Op{tinata \or~e Petrov opfa}a povr{ina od 67 km2 i spored Popisot od 2002 godina ima vkupno 41.634 ìteli, od koi 31.027 ìveat vo gradsko podra~je, a 10.607 vo ruralnite delovi na op{tinata. Vkupnoto proizvodstvo na godi{no nivo na komunalen cvrst otpad i drug neopasen otpad vo op{tinata iznesuva okolu 14.786 toni:

Otpad generiran vo urbano podra~je: 8.067 t/god.

Otpad generiran vo ruralno podra~je: 1.674 t/god.

Komunalen otpad generiran vo industriski objekti: 2.950 t/god.

Otpad generiran vo komercijalni objekti: 1.900 t/god.

Komunalen otpad generiran vo medicinski ustanovi: 195 t/god. Procentot na naselenie opfateno so organizirano i redovno

sobirawe na komunalniot otpad vo op{tinata se procenuva na okolu 70%, a go vr{i Javnoto pretprijatie Komunalna Higiena - Skopje. Sobiraweto na cvrstiot komunalen otpad e podobro organizirano vo urbanite delovi na op{tinata. Pri toa treba da se naglasi deka spored analizite na JP Komunalna Higiena koli~inite na komunalen otpad {to se generiraat na teritorijata na op{tinata se zna~itelno pomali.

Za sobirawe na komunalniot otpad na podra~jeto na op{tina \or~e Petrov se koristi edna pretovarna stanica, locirana vo industriska zona Novoselski Pat, koja go prifa}a komunalniot otpad od naselbite \or~e

Petrov I i II i Novoselski Pat. Spored procenkite, vo Republika Severna Makedonija na godi{no

nivo se sozdava okolu 900 i 1.000 toni opasen medicinski otpad, koj pretstavuva okolu 15% od vkupniot otpad sozdaden vo zdravstvenite institucii. Vo deponijata Drisla postoi insenerator za bolni~ki otpad i se procenuva deka tamu se spaluva okolu 35% od vkupnoto koli~estvo opasen bolni~ki otpad. Nesepariraniot opasen medicinski otpad i ostanatiot bolni~ki otpad se deponiraat na deponiite. Op{tina \or~e Petrov ne raspolaga so podatoci za koli~inite na medicinski opasen otpad. Po realiziranata anketa vo ramki na ovoj proekt moè da se zaklu~i deka

edinstveno poliklinikata \or~e Petrov, Zdravstven Dom \or~e Petrov II i

68

Gerijatriskiot Zavod go oddeluvaat medicinskiot od komunalniot otpad i imaat sklu~eno dogovor so JP Komunalna Higiena za redovno podigawe na istiot. Finalniot tretman na sobraniot medicinski otpad e inseneracija na deponijata Drisla. Lekovite i drugite farmacevtski preparati so pominat rok se vra}aat na proizvoditelite ili veledrogeriite.

Rastitelen i ìvotinski svet

Ne postojat precizni podatoci za brojnost na ìvotinski i rastitelni vidovi. Spored goleminata na teritorijata i raznovidnosta na habitatite, procenka e deka ima okolu 200 rbetnici i okolu 1.000 vidovi rastenija. Vrz osnova na podatocite prezentirani za grad Skopje moè da se napravi gruba procenka, no evidentna e potrebata od identifikuvawe na vidovite i ekosistemite na podra~jeto na op{tina \or~e Petrov.

Lokalni endemiti na teritorijata na op{tinata ne se registrirani nitu kaj ìvotinskiot nitu kaj rastitelniot svet.

Bu~ava

Problemot na bu~ava na podra~jeto na op{tina \or~e Petrov dosega ne e analiziran i istraùvan. Vo ovoj region izvorite na sozdavawe na bu~ava ne se od takov vid da ovoj problem vo ìvotnata sredina pretstavuva zna~itelna zakana za zdravjeto na lu|eto.

Bu~avata proizleguva od urbanite aktivnosti i toa: - Soobra}aj; - Proizvodni i delovni procesi; - Bu~ava od enterierno poteklo (stambeni zgradi, trgovsko delovni

centri i sl). Koncentracijata na tranzitnite i transportnite sredstva koi se

dviàt po glavnata ulica \or~e Petrov i obikolnicata se pri~ina za pojava na bu~ava. Isto taka, amortiziranite ma{ini i zastarenata oprema koi se koristat vo firmite predizvikuvaat bu~ava koja gi nadminuva utvrdenite standardi. Negativnoto vlijanie na bu~avata se odrazuva direktno vrz zdravjeto na lu|eto, ìvotniskiot svet, a so toa i vrz kvalitetot na ìvotot. So cel sledewe na sostojbata so bu~avata vo op{tinata, potrebno e voveduvawe na kontinuirano merewe (monitoring).

4.3. Sega{ni problemi so ìvotnata sredina vo i okolu planskiot opfat

Problemite so ìvotnata sredina vo op{tina \or~e Petrov i

predmetniot opfat, bea identifikuvani preku analiza na postoe~kata sostojba so ìvotnata sredina za op{tinata i zemaj}i go vo predvid Lokalniot akcionen plan za ìvotna sredina kade se evidentirani klu~nite problemi i predloèni se merki vo oblik na Akcionen plan za nivno nadminuvawe.

69

Najosetlivi elementi na ìvotnata sredina vo predmetniot opfat (Elementi na SO@S)

Vodi Vozduh Otpad Klimatski Naselenie Materijalni

faktori dobra

Vrz osnova na evidentirawe na najosetlivite elementi na ìvotnata

sredina vo planskiot opfat koi se narekuvaat i elementi na Strategiska ocena na ìvotnata sredina (Elementi na SO@S) se vospostavuvaat celi na strategiska ocena na ìvotna sredina (Celi na SO@S) i se definirani mo`ni indikatori za sekoja cel.

Vo procesot na Strategiska ocena na vlijanie na planskiot dokument vrz ìvotnata sredina va`no e da se vidi kako, na koj na~in, so koja ja~ina i intenzitet celite na planskiot dokument vlijaat vrz celite na SO@S so cel da se predvidat merki za spre~uvawe na vlijanijata i da se predloì soodveten plan za monitoring na indikatorite za sekoja cel na SO@S.

Na slednata tabela se prikaàni sega{nite problemi so elementite na ìvotnata sredina:

Elementi na Strategiskata Problem Relevantno

opften ocena na ìvotna sredina problem

Vozduh

Naru{en kvalitet na vozduhot od postoewe na industriski objekti so intenzivna emisija na zagaduva~ki materii, upotreba na jaglen i nafta kako agens za zatopluvawe, zgolemen soobra}aj h

Nezastapenost na alternativni izvori na energija h

Voda Naru{en kvalitet na recipientite kako rezultat na ispu{tawe industriski i komunalni otpadni vodi h

Otpad Postoewe na divi deponii h

Niska svest na naselenieto za za{tita na ìvotnata sredina h

Po~va

Naru{en kvalitet na po~vata kako rezultat za istaloùvawe na aerosedimenti h

Degradacija na po~vite h

Predel Degradirani predeli (nekontrolirano se~ewe na {umite) h

Nedovolna zastapenost na parkovi i zelena povr{ina h

Naselenie Pojava na migracija h

Golema nevrabotenost h

Klimatski faktori Koristewe na ogrevno drvo za zatopluvawe h

Ne koristewe na obnovlivi izvori na energija h

Tabela 5. Sega{nite problemi so elementite na ìvotnata sredina

70

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument

Neodminliva e konstatacijata, deka za nekolkute posledni decenii,

pod vlijanie na nezakonomerno dinami~en razvoj na op{testveno-socio-ekonomskite faktori, ostvareniot nekontroliran urban razvoj ima negativni posledici za organizacija i funkcija na sovremenite ìvotni tekovi vo gradot.

Pri realizacija na Planskiot dokument za UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, se razgleduva opcijata bez da se sprovede planska aktivnost, odnosno rabotite da ostanat vo prvobitnata polo`ba.

Vo konkretniov slu~aj, dokolku UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, ne se sprovede se o~ekuvaat slednive posledici:

Neplansko iskoristuvawe na prostorot;

Namalen kvalitet na ìveewe;

Namaleni prihodi vo buxetot;

Porast na migracija;

Naru{uvawe na kvalitetot na mediumite vo ìvotnata sredina;

Intenzivno zagaduvawe so otpadni materii (cvrst, komunalen, industriski i drugi vidovi na otpad);

Otsustvo na finansiski investirawa {to bi se dovelo do slab ekonomski razvoj;

Namalen ìvoten standard;

So nerealizacija na planskiot opfat }e se ispu{ti mo`nosta za ekonomski-odr`liv razvoj.

71

6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa

UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, e od osobeno zna~ewe za realizirawe namenski sodrìni i funkcionalna operacionalizacija za razvoj na planskiot opfat i op{tinata.

So izrabotkata na ovoj plan prostorot dobiva nova mo`nost za urbanisti~ka razrabotka i realizacija.

Izrabotkata na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov treba da pridonese kon:

obezbeduvawe uslovi za pozitivni efekti vo procesot na urbanizacijata;

vospostavuvawe efikasna kontrola na koristeweto i ureduvaweto na grade`noto zemji{te;

rezervirawe prostori za izgradba i koristewe na objekti ili podra~ja od javen interes;

obezbeduvawe i za{tita na koridorite za izgradba na infrastrukturata;

realizacija na uslovite za planiran stopanski razvoj i ekonomski razvoj ne samo na lokalno tuku i na regionalno i na nacionalno nivo.

Vo pogled na alternativnite planski re{enija generalnite smernici na ovoj dokument treba da se gledaat kon:

Kontrolirano prostorno {irewe na gradot Skopje i za{tita na prirodnite resursi vo i nadvor od granicite na planskiot opfat;

Po~ituvawe na osobenostite na namenskite sodrìni;

Oformuvawe na racionalen i efikasen sistem na komunalna infrastruktura so koj }e se opfati celoto plansko podra~je se vo nasoka na podobruvawe na ìvotnata sredina;

Vospostavuvawe na sistem na sekoe naredno urbanisti~ko re{enie pred donesuvawe na kone~na odluka od strana na Lokalnata samouprava.

Site aktivnosti vo prostorot treba da se usoglasat so nasokite na Prostorniot Plan na dràvata, osobeno zna~itelnite i onie koi se odnesuvaat na planiraweto i izgradbata na:

dràvnite infrastrukturni sistemi (pati{ta, èleznici, vozdu{en soobra}aj, telekomunikacii);

energetskite sistemi, energovodi i pogolemi vodostopanski sistemi;

grade`nite objekti va`ni za dràvata;

kapacitetite na turisti~kata ponuda;

stopanskite kompleksi i onie koi se odnesuvaat na pogolemi koncentracii (slobodni ekonomski zoni);

kapacitetite za koristewe na prirodnite resursi.

Prostornite planovi na regionite, op{tinite i podra~jata od poseben interes i urbanisti~kite planovi se usoglasuvaat so Prostorniot plan na Republikata, osobeno vo odnos na slednite elementi:

72

namenata i koristeweto na povr{inite;

mreàta na infrastruktura;

mreàta na naselbi;

za{titata na ìvotnata sredina.

Nasokite na Prostorniot plan na Republikata vo odnos na namenata i koristeweto na povr{inite se odnesuvaat na zalo`bata pri izrabotkata na urbanisti~kite planovi, povr{inite za site urbani sodrìni treba da se baraat isklu~ivo na povr{ini od poslabi bonitetni klasi.

Posebni merki i aktivnosti za ostvaruvawe na racionalnoto koristewe i za{tita na prostorot, kako i posebni interesi na prostorniot razvoj se:

Obezbeduvawe na sproveduvawe na postojnite zakoni i propisi so koi se za{tituva prostorot, resursite i nacionalnoto bogatstvo i se organizira i ureduva prostorot so cel za vkupen razvoj.

Racionalno koristewe na podra~jata za gradba i nivno pro{iruvawe ili formiraweto na novi vrz baza na kriteriumite za izgotvuvawe na soodvetna planska dokumentacija.

Nasokite i kriteriumite za ureduvawe na prostorot nadvor od grade`nite podra~ja treba da se utvrdat so pomo{ na stru~ni osnovi i upatstvata od resorite na zemjodelstvoto, vodostopanstvoto, {umarstvoto i za{titata na ìvotnata sredina.

Sozdavawe na uslovi za locirawe na mali stopanski edinici.

Vo investicionite odluki za materijalnoto proizvodstvo, striktno treba da se po~ituvaat lokacionite, tehno-ekonomskite i kriteriumite za za{tita na ìvotnata sredina, koi se usvoeni na nacionalno nivo.

Pri sproveduvaweto na strategijata za organizacija i koristewe na prostorot, re{enijata vo prostorot treba da ovozmoàt pogolema atraktivnost na prostorot, za{tita na prirodnite i sozdadeni resursi i bogatstva, soobra}ajno i informati~ko povrzuvawe, lokaciona fleksibilnost i dr.

Koncepcijata na prostornata organizacija na ekonomskite dejnosti se temeli na objektivnite faktori spored koi vrz osnova na odlukite na oddelnite sopstvenici i menaxeri i planskite predviduvawa i odluki na op{to dràvnite organi ili organite vo lokalnata samopuprava, razmestuvaweto se ostvaruva kako disperzija vo prostorot i kako koncentracija na stopanstvoto na oddelni mesta. Pri dominacija na pazarot i privatnata sopstvenost vo ekonomskiot sistem, vistinskoto re{enie se nao|a vo kombinacija na koncentracijata i disperzijata, kako komplementarni priodi vo razvojot i prostornata razmestenost na stopanstvoto.

Pri sproveduvaweto na strategijata za organizacija i koristewe na prostorot za ekonomski aktivnosti, re{enijata vo prostorot treba da ovozmoàt pogolema atraktivnost na prostorot, za{tita na prirodnite i sozdadeni resursi i bogatstva, soobra}ajno i informati~ko povrzuvawe,

73

lokaciona fleksibilnost i po~ituvawe na objektivnite faktori na razvojot.

Soglasno opredelbite na Prostorniot plan na R. Makedonija, idniot razvoj i razmestenosta na ekonomskite dejnosti vo planskiot opfat na prostorot von gradot Skopje za koj se nameneti Uslovite za planirawe, treba da bazira na primena na principite i standardite za za{tita na ìvotnata sredina, osobeno nivna preventivna primena i spre~uvawe na eventualnite vlijanija vrz ìvotnata i rabotna sredina.

74

7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na ìvotnata sredina

Pojavite koj kako pretpostavka moè da se javat od implementacijata

na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, moè da se analiziraat od negativen i pozitiven aspekt. Izve{tajot za Strategiska ocena gi zema vo predvid vlijanijata vrz site mediumi na ìvotnata sredina, biolo{kata raznovidnost, prirodata, predelot, kulturnoto nasledstvo, lu|eto kako i vlijanijata vrz socio-ekonomskite mo`nosti vo op{tina \or~e Petrov.

Izve{tajot za strategiska ocena na ìvotnata sredina ne gi analizira poedine~nite razvojni proekti, tuku vlijanijata vrz mediumite na ìvotnata sredina od generalen aspekt. Zna~i, so izve{tajot se pravi samo procenka na mo`nite vlijanija vrz ìvotnata sredina, dodeka vo podocne`nite fazi, preku Studiite za ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina ili Elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska na osnova na ukaànite rizici se pravat detalni analizi i preporaki.

Soglasno Zakonot za ìvotna sredina i Uredbata za opredeluvawe na kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na postapkata za ocenka na vlijanijata vrz ìvotnata sredina potrebno e da se utvrdi potreba za sproveduvawe na postapka za ocenka na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina. Potrebata od ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina ja donesuva Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Soglasno Zakonot za ìvotna sredina, kako i Zakonot za za{tita na prirodata, pravnite ili fizi~kite lica koj vr{at dejnosti ili aktivnosti koi ne spa|aat vo proektite za koi se sproveduva postapka za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina se dol`ni da izgotvat Elaborat za za{tita na ìvotnata sredina, so cel da se oceni vlijanieto na dejnostite ili aktivnostite vrz ìvotnata sredina, pred da zapo~nat so sproveduvawe na proektot i istiot da go dostavat do organot nadleèn za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot.

Vlijanie vrz demografskiot faktor

Realizacijata na planot }e pretstavuva pozitiven stimul za demografskiot razvoj. Isto taka, }e ima pozitivni vlijanija na dolgoro~na osnova i na zgolemuvawe na natalitetot, kako u{te eden pozitiven element na demografskiot razvoj. Ova od pri~ina {to investicionite vloùvawa za realizacija na ovaa planska sodrìna }e zna~i otvorawe na novi rabotni mesta i zgolemuvawe na ìvotniot standard i kvalitetot na ìveewe.

Vlijanie vrz ~ovekovoto zdravje

Implementacijata na planot moè da ima odredeni negativni vlijanija vrz zdravjeto na lu|eto preku:

75

- Nepravilno upravuvawe so ìvotnata sredina; - Nepravilno postapuvawe so otpadot.

Obezbeduvaweto na parkovsko i za{titno zelenilo i ostanato hortikulturno ureduvawe na prostorot }e bide vo funkcija na podobruvawe na zdravjeto na lu|eto. Doslednoto sproveduvawe na planskite re{enija za komunalnata infrastruktura, integralnoto upravuvawe so otpadot, koristewe na obnovlivi izvori na energija }e bide dovolna garancija za direktna za{tita na ~ovekovoto zdravje.

Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba

Implementacijata na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, }e ima pozitivno vlijanie vrz socio-ekonomskiot razvoj i po{iroko vo stimulirawe na ekonomskite aktivnosti, zgolemuvawe na stapkata na ekonomskiot rast, zgolemuvawe na dohodot po glava na ìtel, proektiraweto, komunalnite dejnosti, grade`ni{tvoto, trgovijata i sl., zgolemuvawe na prihodite na lokalnata samouprava, podobruvawe na komunalnata infrastruktura, podobruvawe na infrastrukturata i uredenost na prostorot i zgolemuvawe na kvalitetot na ìveeweto.

Vlijanie vrz kvalitetot na ambientniot vozduh

Kaj UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, osnovni zagaduva~i na prostorot }e pretstavuvaat postoeweto na motoren soobra}aj, no nemoàt da se zapostavat i drugite zagaduva~i koi negativno vlijaat vrz ambientniot vozduh. Do vakva konstatacija moè da se dojde vrz osnova na analizata na predvideniot razvoj na op{tinata i gradot Skopje.

Odredeni kratkoro~ni vlijanija vrz kvalitetot na vozduhot se o~ekuvaat vo vreme na gradba-izvedbata na zemjeni i grade`ni raboti pri {to se o~ekuva pojava na pra{ina, kako fugitivna emisija na najsitni ~esti~ki na pra{ina i pesok.

Vo vreme na grade`nata faza treba da se o~ekuvaat, pred se:

Povremeno zagaduvawe na vozduhot od mestata na izvedba na grade`nite aktivnosti, od grade`nite materijali koi }e se koristat i od vidot na transportot na grade`nite materijali;

Celata grade`na mehanizacija za vreme na podgotovkata na terenot }e ima negativno vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot;

Glaven zagaduva~ na vozduhot za vreme na grade`nite aktivnosti }e bide pra{inata predizvikana od kopawe, nabivawe na tloto, odnosno zemjenite raboti. Eventualnite vlijanija od ovoj vid }e bidat detalno analizirani pri

izrabotkata na elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina od site aspekti na ìvotnata sredina, {to e i zakonska obvrska, koja treba da se realizira vo fazata na dobivawe na odobrenieto za gradba.

76

Vlijanie vrz klimatski promeni

Vlijanieto na fugitivnite emisii vo vozduhot od izduvnite gasovi od vozilata }e se ublaì so postavuvawe na za{titno zelenilo. Da se predvidi plansko re{enie so obezbeduvawe na za{titno zelenilo i bogato hortikulturno ureduvawe vo i okolu sekoj objekt koj }e pretstavuva osnova da se o~ekuva deka toa nema da pridonese kon zna~ajni naru{uvawa na kvalitetot na vozduhot vo po{irokoto podra~je ili da dovede do klimatski promeni.

Vlijanie predizvikano od zgolemena bu~ava

Vo faza na implementacija na planiranite aktivnosti za

infrastrukturno opremuvawe na planskiot opfat i izgradba na infrastrukturnata mreà treba da se o~ekuva zgolemena bu~ava. Kako izvori na bu~ava }e se javi grade`nata mehanizacija.

Na opfatot vo ovaa faza ne se predvideni sodrìni koi bi moèle da bidat izvori na {tetna bu~ava.

Dokolku pri implementacija na planskiot opfat se primenat

merkite definirani soglasno Сtrategiskata ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina od sekoja posebna aktivnost }e se namalat o~ekuvanite efekti od zgolemena bu~ava i }e se svedat na dozvolenite nivoa, vo soglasnost so Zakonot za bu~ava.

Vlijanie vrz kvalitetot na vodite

Vodosnabduvaweto na objektite vo opfatot }e se vr{i preku predvidenata vodovodna mreà. Identifikuvani izvori na emisii na otpadni vodi vo opfatot se sanitarnite i otpadnite vodi. Ako nepravilno se upravuva so otpadnite vodi moè negativno da vlijaat vrz povr{inskite i podzemnite vodi i da go zagrozat kvalitetot na okolnoto zemji{te.

Naru{uvaweto na kvalitetot na vodite moè da bide rezultat od nepravilno upravuvawe so otpad i negovo nesoodvetno skladirawe.

Pri obezbeduvaweto na potrebnite koli~ini na voda potrebno e da bide sinhronizirana izgradba na vodostopanskite objekti so koi }e se ovozmoì pove}e korisnici da se snabduvaat so kvalitetna voda, potoa racionalno koristewe na vodata i prevzemawe na merki so koi }e se za~uva i podobri kvalitetot na vodite na raspoloìvite vodni resursi.

Mo`ni vlijanija vrz kvalitetot na recipientite se o~ekuvaat od:

Nepovrzuvawe na pre~istitelna stanica;

Nedoizgradena fekalna mreà;

Lo{i karakteristiki na fekalnata mreà (mali profili i prodor vo vodovodniot sistem pri praznewe na vodovodnata mreà poradi niveletska neusoglasenost.

77

Pri vr{ewe na dejnosta na Klini~kiot centar za o~ekuvawe e deka }e se sozdavaat otpadni vodi od najrazli~nite aktivnosti: sanitarni otpadni vodi, otpadni vodi od labaratoriite, od dijagnosti~kite edinici, od prostoriite za miewe, priprema i sterilizacija na instrumenti, od procesite na dijaliza, od postrojkite za omeknuvawe na voda i dr. Podetalna analiza od eventualnite vlijanija vrz kvalitetot na vodite }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Vlijanie vrz po~vata

So implementacija na ovoj plan }e se ostvari racionalno koristewe na zemji{teto, odnosno celokupnata povr{ina }e se osmisli so namenski sodrìni koi }e rezultira so ve}e spomenatite pridobivki. Eventualnite vlijanija vrz po~vata moè da proizlezat od nesoodvetno upravuvawe so sanitarnite vodi, generiraniot otpad, izduvnite gasovi od prevoznite sredstva i sl.

Zna~ajni vlijanija vrz po~vata ne se o~ekuvaat, bidej}i vo Planot za izgradba }e se predvidat merki i re{enija za komunalnata infrastrukturna mreà, upravuvawe so otpadnite vodi i otpadot koj }e se generira od objektite. Indirektno, negativno vlijanie na po~vata kako rezultat na izduvnite gasovi od vozilata i emisiite vo planskiot opfat se procenuvaat kako ne mnogu zna~ajni so ogled na predvidenite zeleni zoni i prirodata na predvidenite objekti.

Podetalna analiza od eventualnite vlijanija vrz po~vata }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Vlijanie vrz predelot

Implementacijata na planot nema da ima vlijanie vrz predelot od pri~ina {to celta na ovoj plan e da se sozdadat realni uslovi za odr`liv razvoj i podobro ìveewe. Vo sega{na sostojba, predelot e degradiran i vo nefunkcionalna sostojba.

Predelot se o~ekuva da se naru{i vo vreme na aktivnostite pri izgradba, no so ograni~en vremenski period bidej}i site planirani objekti nema da se gradat vo isto vreme.

Pri realizacijata na objektite i nivnata infrastruktura moè da predizvikaat negativni vlijanija vrz predelot kako rezultat na iskopuvaweto na zemji{teto i deponiraweto na vi{okot zemja na nesoodvetni lokacii. Vakvite vlijanija se o~ekuva da se tretiraat kako negativni vlijanija so ograni~en intenzitet i vremetraewe.

78

Vlijanie vrz kulturnoto nasledstvo

Kulturnoto nasledstvo na regionot e simbioza na neprocenlivi materijalni i duhovni vrednosti vo edna urbanisti~ko-arhitektonska celina so~inuvaj}i neraskinlivo edinstvo na tradicionalni i umetni~ki vrednosti, knièvni, dokumentacioni fondovi, po~nuvaj}i od praistorijata do denes.

Spored Zakonot, dokolku se pojavi nekoe arheolo{ko nao|ali{te }e se postapi soglasno odredbite od ~len 65 od Zakonot za za{tita na

kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04, 115/07, 18/11, 148/11, 23/13, 137/13, 164/13, 38/14, 44/14, 199/14, 104/15, 154/15, 192/15, 39/16 i 11/18).

Vlijanie vrz biodiverzitetot (flora i fauna)

Zeleniloto vo urbanata sredina ima pove}e funkcii: Obezbeduvawe na ~ist vozduh, regulacija na hidrolo{kiot ciklus, zastapenost na biolo{kata raznovidnost, regulirawe na mikroklimatskite uslovi, kako bariera od bu~ava, estetska uloga, psiholo{ka, socijalna, no i sportsko-rekreativna uloga. Site ovie i u{te mnogu drugi funkcii na zelenite povr{ini ne e mo`no da bidat zameneti od drug faktor. Zeleniloto ima pozitivno vlijanie vrz koncentraciite na zagaduva~kite materii bidej}i delumno se eliminiraat ili pak celosno se neutraliziraat. Isto taka, zeleniloto ja namaluva temperaturata vo urbanite prostori bidej}i drvjata obezbeduvaat senka, a so toa se ovozmoùva i ladewe na povr{inite. Voedno so ladewe na okolinata i zgradite, zeleniloto indirektno vlijae i vrz za{teda na energijata neophodna za ladewe pri visokite temperaturi.

Na lokacijata kade e predvideno da se vr{at grade`ni aktivnosti }e bidat ise~eni zna~itelen broj na steblesti drvja. Za da se pokrie negativnoto vlijanie od gubitokot na steblestite drva neophodno e da se izvr{i po{umuvawe so avtohtoni vidovi na drvja i grmu{ki, karakteristi~ni za ova podra~je. Otstranuvaweto na istite da se vr{i vo zima, nadvor od periodot za gnezdewe na pticite.

Vo predelot kade se nao|a planskiot opfat ne se evidentirani karakteristi~ni vidovi na flora i fauna, kako i karakteristi~ni ìveali{ta. Golem broj na aktivnosti koi {to bi se odvivale vo planskiot opfat ne se zabeleàni podra~ja i objekti za{titeni ili predloèni za za{tita kako prirodno nasledstvo.

Vlijanie vrz materijalnite dobra

Implementacijata na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, }e

ja zgolemi ekonomskata vrednost na zemji{teto zaradi dobrata komponiranost me|u planiranite i postoe~kite sodrìni vo ramkite na sekoja urbana edinica i planskiot opfat vo celost.

79

Vlijanie po odnos na generirawe na otpad

Upravuvaweto so komunalniot otpad vo op{tina \or~e Petrov i Grad Skopje e na visoko nivo vo sporedba so drugite gradovi vo regionot. Poimite kako selektirawe, reciklirawe i prerabotka se daleku od realnosta, no sepak ima ambicija i èlba za ovoj trend da se zapo~ne da se primenuva i vo sekojdnevniot ìvot.

Pri realizacija na planot, za o~ekuvawe e generirawe na gradeèn i zemjen otpad. So planskiot dokument treba da se predvidi otpadot pri realizacija na novite gradbi soodvetno da se sobira i prevzema, a del od nego da se iskoristi vo tamponirawe na pristapnite delovi i pokrivawe na iskopite. Isto taka, eventualnoto vlijanie vrz po~vata moè da se predizvika od nepravilnoto upravuvawe so otpadot i otpadnite masla.

Primarnata selekcija na otpadot treba da se predvidi kako kontinuirana aktivnost pri realizacija na planot.

Vo delot na posebnite vidovi na otpad, osobeno opasniot otpad, vo golema mera zavisi od vospostavuvawe na sistemi za upravuvawe so istite. Od toj aspekt se o~ekuvaat eventualni vlijanija. Sozdava~ite na otpad, soglasno zakonot se dol`ni da gi prevzemaat site merki za za{tita na ìvotnata sredina.

Silnoto negativno i {tetno vlijanie od necelosnoto i nesoodvetnoto tretirawe na cvrstiot komunalen, medicinski otpad se odrazuva vrz: vlijanie po ~ovekovoto zdravje, zagaduvawe na podzemnata voda, po~vata i vozduhot, uni{tuvawe na plodnoto zemji{te, mo`no vlijanie vrz florata i faunata, degradacija na ìvotnata sredina, uzurpacija na prostorot.

Ekolo{kite problemi koi se nametnati od nesoodvetnoto tretirawe na otpadot se od visok rizik bidej}i vlijaat vrz samoto naselenie posebno vrz mladata populacija, nivnoto zdravje, ìvotnata sredina i op{tiot progres.

Se prepora~uva site ovie aktivnosti da bidat opfateni so izrabotkata na Studiite ili Elaboratite soglasno Zakonot. Primarnata selekcija na komunalniot otpad treba da se predvidi kako kontinuirana aktivnost.

Vlijanie od nesre}i i havarii

Mo`ni nesre}i i havarii koi bi nastanale od implementacijata na ovoj planski opfat e pojava na poàr, elementarni nepogodi i drugi havarii. Vo planskiot opfat se razraboteni merki za za{tita na ~ovekot, materijalnite dobra i ìvotnata sredina od prirodnite katastrofi.

Za uspe{no funkcionirawe na za{titata od nesre}i i havarii predvideni se merki za za{tita od poàri, odnosno site objekti da se locirani taka da se pristapni za poàrnite vozila, a {irinata na pristapot ne smee da bide pomala od propi{anata so {to se ovozmoùva lesna podgotovka i stavawe vo dejstvo na potrebnata oprema za borba protiv

80

poàrot i spasuvawe na lu|eto. Ivi~nicite na pristapnite ulici mora da bidat zakoseni poradi lesen pristap na poàrnite vozila do sekoj objekt.

Planiraweto i izrabotkata na tehni~kata dokumentacija treba da e vo soglasnost so Zakonot za za{tita na poàr.

Detalnata analiza na ovie vlijanija }e bide so studiite ili elaboratite soglasno Zakonot i se obvrska da se izgotvat vo podocne`nite fazi na realizacija na investicijata.

81

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na zna~ajnite vlijanija vrz ìvotnata sredina od

implementacija na planskiot dokument

Za{titata i unapreduvaweto na ìvotnata sredina e temelna vrednost na Ustavot na Republika Makedonija (~len 8) i e regulirana so Zakonot za ìvotna sredina, kako i ostanatite zakoni i podzakonski akti koi se navedeni vo ovoj Izve{taj. Ovoj Izve{taj, koj se bazira na relevantnite podatoci od Prostorniot plan na Republika Makedonija, Nacionalniot Ekolo{ki Akcionen Plan, sektorski studii za odredeni oblasti, kako i podatoci utvrdeni na samiot planski opfat, predviduva i merki za za{tita na ìvotnata sredina od vlijanijata koi se o~ekuvaat so

implementacijata na planskata dokumentacija, a koi e potrebno da se ispo~ituvaat vo tekot na podgotovkata na planskata dokumentacija.

Za realizacija na sistemot za za{tita na ìvotnata sredina potrebno e da se po~ituva:

- Integrirano upravuvawe so komunalniot, neopasniot i opasniot otpad;

- Ozelenuvawe na dvornite povr{ini; - Za~uvuvawe na ambientalnite, estetskite i rekreativnite

potencijali na prostorot; - Izgradba na sovremena infrastruktura; - Iskoristuvawe na solarna energija, preku implementirawe na

konceptot neograni~en izvor na energija; - Zagaduva~ot e dolèn da gi nadomesti tro{ocite za otstranuvawe na

opasnosta od zagaduvawe na ìvotnata sredina, da gi podnese tro{ocite za sanacija, kako i da ja stavi vo funkcija ìvotnata sredina vo sostojba kako pred o{tetuvaweto;

- Pri izrabotkata na ovoj plan treba da se zapazi sigurnosnata zona na

dalekuvodite koja iznesuva 12 (110 kV) i 20 m (220 kV) levo i desno od osovinata na dalekuvodite i da se po~ituva Glava 12, ~len 203-204 od

Zakonot za energetika („Sl. Vesnik na RM” br. 96/18); - Dosledno sledewe na nasokite i preporakite dadeni vo Hidrolo{ko

hidrauli~kata studija za ureduvawe na suvodolici Blaga Voda i sliv ju`no od Blaga Voda;

- Dosledno sledewe na merkite za za{tita, vklu~uvaj}i gi reìmot na za{tita, zoni na za{tita, stepen na za{tita i posebnite merki za za{tita od Za{titno-Konzervatorskite osnovi za kulturno nasledstvo za podra~je na opfat na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov (2019);

- Dosledno sproveduvawe na planot. Vo pogled na ozelenuvaweto, da se planiraat soodvetni profili na

drvoredi. Izborot na zelenilo treba da se usoglasi so uslovite za za{tita i negova namena. Detalniot izgled i lokaciite za postavuvawe na steblestite drvja da bide vo sorabotka so nadle`nite institucii i stru~ni lica od

82

oblasta na dendrologijata. Dispozicijata na visokite drvja da bide usoglasena so trasite na podzemnite instalacii, dodeka izborot na vidot na ozelenuvaweto da bide vo soglasnost so uslovite na terenot, odnosno sposobnosta na pove}e apsorpcija na {tetni gasovi i koi nemaat poseben tretman za odrùvawe.

Soglasno Zakonot za urbano zelenilo, procentualnata zastapenost na zelenata povr{ina da se definira so Pravilnikot za standard i normativi za urbanisti~ko planirawe zavisno od lokacijata, namenata i goleminata na opfatot. Procentot na ozelenetost vo ramkite na grade`nite parceli, potrebno e da iznesuva minimum 20%.

Kanalizacionata otpadna voda, vo delot za zdravstvo }e se tretira vo pre~istitelnata stanica. Podetalna analiza od vlijanijata vrz ìvotnata sredina od postavuvaweto na pre~istitelnata stanica i nejziniot i kapacitet }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Vo pogled na sozdavawe na otpad, bu~ava, zagaduvawe na vozduhot, zagaduvawe na po~vata od rabotata na trafostanicite, podetalna analiza od negativnite vlijanija vrz ìvotnata sredina }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Planskiot opfat na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov so ju`niot del navleguva vo granicite na bunarskoto podra~je na za{titnite zoni na Nerezi-Lepenec i na povr{inata koja e predmet na planskiot opfat identifikuvani se tri povremeni povr{inski vodni tela i dva izvori na voda. Od tie pri~ini, pri izgotvuvawe na planskata dokumentacija, soglasno

Zakonot za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 06/09, 161/09, 83/10, 51/11, 44/12, 23/13, 163/13, 180/14, 146/15 i 52/16), za da ne dojde do naru{uvawe na vodniot reìm na vodotecite potrebno e da se predvidat merki od aspekt na za{tita na vodite i da bidat ispolneti slednite kriteriumi:

Zaradi za{tita i odrùvawe na prirodnite i uredenite re~ni korita i bregovite na vodotecite, ezerata i akumulaciite, zabraneto e, osven so dozvola ili soglasnost izdadena vrz osnova na zakon, izgradba na postrojki i objekti vo krajbre`nite zemji{ta, odnosno nivnata mestopolo`ba treba da bide nadvor od krajbre`niot pojas vo {iro~ina od 50 m zad linijata na dopiraweto na pedesetgodi{nata voda kaj nereguliranite vodoteci, odnosno zad noìcata na nasipot kaj reguliranite vodoteci; vo naselenite mesta {irinata na krajbre`niot pojas ja opredeluvaat sovetot na op{tinite, na predlog na gradona~alnikot na op{tinite, po prethodna soglasnost na organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

83

Zaradi za{tita i spre~uvawe na o{tetuvawe na vodostopanski objekti i postrojki, se zabranuva da se izveduvaat ili da se vr{at raboti so koi se o{tetuvaat objektite i postrojkite;

Izveduvaweto na vodostopanskite objekti i postrojki da se vr{i vo soglasnost so prifateni sovremeni tehniki i standardi, prilagodeni na nau~no-tehni~kiot razvoj na na~in koj nema da predizvika negativno vlijanie vrz reìmot na vodite i vrz korisnicite;

Potrebno e da se predvidi mehani~ki i biolo{ki tretman na otpadnite vodi od objektite za komercijalna i delovna namena;

Da se prevzemat site neophodni tehni~ki merki za spre~uvawe na indirektno ispu{tawe na masla i zagaduva~ki materii i supstancii;

Zaradi za{tita i spre~uvawe od o{tetuvawa na vodostopanski objekti i postrojki, se zabranuva da se kopaat i dup~at bunari na rastojanie pomalo od 20 m od noìcata na odbrambenite nasipi;

Zaradi za{tita na koritata i bregovite na prirodnite vodoteci se zabranuva: da se gradat napre~ni nasipi, pregradi, drugi objekti i nasadi vo koritata na vodotecite koi gi vlo{uvaat reìmot na te~enieto na vodite; da se vadi pesok, ~akal i kamen od re~noto korito za da ne dojde do vlo{uvawe na postojaniot reìm na vodite i da se predizvika erozija ili se onevozmoì koristewe na vodite; da se menuva pravecot na vodotekot bez soglasnost na M@SPP; da se se~at drva i druga vegetacija od koritata i bregovite na vodotecite, ezerata i akumulaciite bez odobrenie; izgradba na postrojki i objekti ili bilo koi raboti i aktivnosti {to opfa}aat prerabotka, postapuvawe, skladirawe, otstranuvawe ili transport na opasni materii, supstancii i cvrst ili te~en otpad; da se kopaat prokopi i kanali po dolìnata na nasipot na koritoto poblisku od 10 m od vnatre{nata strana i 10 m od nadvore{nata strana na noìcata na nasipot; da se vr{i soobra}aj dol` ili preku vodostopanskite objekti i postrojki, osven na opredeleni mesta za toa (prirodni rampi). Del od povr{inata na planskiot opfat na pove}enamenskiot

kompleks, na ju`nata strana, navleguva vo tretata za{titna zona. Vrz osnova na Odluka za utvrduvawe na granicite na za{titnite zoni na bunarskoto podra~je Nerezi - Lepenec i definiraniot reìm na za{tita.

Vo tretata za{titna zona se zabranuva:

Eksploatacija na {qunak, pesok, kamen i koristewe na zemji{teto na na~in i obem so koj se zagrozuvaat prirodnite vrednosti, kvalitetot, kvantitetot i reìmot na povr{inskite i podzemnite vodi;

Direktno ispu{tawe na otpadni vodi vo otvorenite vodoteci;

Deponirawe i isfrlawe na otpadni materii i smet nadvor od organizirani, obezbedeni i kontrolirani deponii;

Ispu{tawe masla, kiselini i drugi {tetni, opasni i radioaktivni materii;

84

Ispu{tawe na otpadni vodi vo otvoreni korita se dozvoluva posle nivno pre~istuvawe sprema kriteriumite za vodotecite od II klasa na profilot na ispu{taweto. Vo zonata na bunarite na za{titnite zoni na Nerezi-Lepenec se

zabranuva servisirawe na motorni vozila, pasewe na stoka, zakopuvawe na umreni ìvotni, skladirawe na otpad, ispu{tawe na materii koi po svojot sostav se opasni i {tetni, upotreba na agrohemiski sredstva, izgradba na septi~ki jami, kopawe na kanali, izveduvawe na zemjeni raboti i sl.

Pri obezbeduvaweto na potrebnite koli~ini na voda potrebna e primena na merki koi }e ovozmoàt kvalitetno i ekonomi~no vodosnabduvawe, no istovremeno i za{tita na vodite preku:

Oformuvawe i odrùvawe na za{titni zoni okolu izvornikot koj }e se koristi za vodosnabduvawe;

Dokolku za vodosnabduvawe se koristat podzemni vodi dinamikata na koristeweto da bide usoglasena so baraweto na dolgoro~na eksploatacija. Eksploatacijata na podzemnite vodi da se bazira na izvr{eni hidrogeolo{ki ispituvawa. Ne se dozvoluva prekumerna eksploatacija na podzemnite vodi poradi koe bi do{lo do poremetuvawe na nivniot reìm;

Sinhronizirana izgradba na vodostopanski objekti so koi }e se ovozmoì pove}e korisnici da se snabduvaat so kvalitetna voda;

Namaluvawe na zagubite na voda so nejzino racionalno koristewe i modernizacija na sistemot za vodosnabduvawe. Poedine~nite proekti od lokalen karakter vo ramki na realizacija

na planskite sodrìni vo planskiot opfat }e bidat opfateni so arhitektonsko-urbanisti~ki proekti i drugi dokumenti od poleto za za{tita na ìvotnata sredina, soglasno zakonskata regulativa.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz demografskiot faktor

Implementacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na demografskiot razvoj i zatoa ne se prepora~uvaat merki za za{tita.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ~ovekovoto zdravje

Integralnata realizacija na predloènite merki vo site fazi na investicioniot ciklus e vo nasoka na namaluvawe na mo`nite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina koi moè na direkten ili indirekten na~in da se reflektiraat vrz zdravjeto na lu|eto. Dosledno sproveduvawe na planskite re{enija za soobra}ajnata i komunalna infrastruktura, pojasi so hortikulturno ureduvawe, izvedba na vodovodni i kanalizacioni mreì, organizirano upravuvawe so otpadot }e dovede do direktna za{tita na ~ovekovoto zdravje. Primenata na site merki }e ovozmoì eliminirawe na eventualnite vlijanija vrz ìvotnata sredina koi moè da se reflektiraat na direkten ili indirekten na~in vrz zdravjeto na ~ovekot.

85

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz socio-ekonomskata sostojba

Realizacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na socio-

ekonomskata sostojba na naselenieto, }e go podobri kvalitetot na ìveeweto i }e go zgolemi standardot na naselenieto.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh Najracionalen i najefikasen na~in za za{tita na ìvotnata sredina

e spre~uvawe na obrazuvawe na {tetni materii u{te vo nivnite izvori. Potrebno e zgolemuvawe na povr{inite so zeleni nasadi.

Na za{titata i unapreduvaweto na kvalitetot na vozduhot, pokraj odredbite od Zakonot za urbano zelenilo treba da se primenuvaat i

odredbite na Zakonot za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11, 100/12, 10/15 i 146/15).

Za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh od implementacijata na urbanisti~kiot plan se predlagaat slednite merki:

Koristewe na sovremeni transportni sredstva i mehanizacija pri vr{ewe na grade`nite raboti, soglasno standardite na EU;

Site vozila da bidat tehni~ki odrùvani; Koristewe na obnovlivite izvori na energija kako energetski

resursi koi {to se vo direktna nasoka na podobruvaweto na kvalitetot na ambientniot vozduh;

Primena na sovremeni tehnolo{ki re{enija i najdobri dostapni tehniki pri planiraweto i izgradbata na objektite. Vakvite postapki zna~itelno }e pridonesat kon za~uvuvawe na kvalitetot na ambientalniot vozduh;

Soodveten soobra}aen reìm; Zasaduvawe na nisko i visoko zelenilo soglasno planskata

dokumentacija; Integralna kontrola na zagaduva~ite na atmosferata (me|u koi i

izduvnite gasovi od motornite vozila) i nivnoto deluvawe i blagovremeno ukaùvawe na kriti~nite meteorolo{ki pojavi;

Obezbeduvawe uslovi za efikasno prirodno provetruvawe i koristewe na dominantni vozdu{ni struewa;

Podigawe i oformuvawe na za{titni zeleni pojasi (drvoredi); Izbegnuvawe na koristeweto na drvata i fosilnite goriva kako

energetski resurs; Koristewe na gas i/ili obnovlivi izvori na energija kako energens za

zatopluvawe pri {to nema da ima nikakvi zagaduva~ki emisii; Pri planiraweto i izgradbata na objektite i kapacitetite prioritet

da se dava na najdobro dostapnite tehniki i instalacii; Monitoring na emisii na zagaduva~ki materii vo vozduhot;

86

Objektite, uredite i postrojkite koi go zagaduvaat vozduhot da rapolagaat so uredi za pro~istuvawe na gasovite koi gi emitiraat vo atmosferata;

Emitiraweto da se regulira so odreduvawe na uslovi i reìm na emitirawe;

Vospostavuvawe na merna mreà koja bi gi evidentirala poedinite izvori i permanentno bi se pratele stepenot na zagadenost;

Vo prostorite so pejsa`ni, ambientalni, rekreativni i drugi prirodni vrednosti da se izbegnuva locirawe na objekti koi so svojata dejnost vr{at zagaduvawe na vozduhot.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz klimatskite promeni

Vo domenot na za{titata na ìvotnata sredina osnovna cel e preku soodvetni planski postavki da se obezbedat uslovi za nepre~en razvoj so istovremeno odrùvawe na kvalitetot na sredinata za ìvot i rabota.

Za ostvaruvawe na navedenata cel, postavkite i potrebite od za{tita na sredinata se vgraduvaat vo site domeni na urbanisti~koto planirawe preku proverka i izgotvuvawe na sovremeni standardi i normativi.

So ogled na lokacijata na koja se predviduva realizacijata na ovaa planska sodrìna ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na kvalitetot na vozduhot na mikro plan na po{irokiot region ili klimatski promeni. Merkite za namaluvawe na vlijanijata se primena na nezagaduva~ki dejnosti, sovremeni tehniki i instalacii, upotreba na obnovlivi izvori na energija, upotreba na ekolo{ki goriva za prevoznite sredstva, podigawe na za{titni zeleni pojasi vo i okolu krugot na planskiot opfat.

- Merki za namaluvawe od zgolemena bu~ava

Pra{aweto za namaluvawe na problemite so bu~avata treba da se re{ava so obezbeduvawe na linearno zelenilo, odnosno drvoredi pokraj soobra}ajnicite, dodeka pokraj obikolnicata Avtopat A2 se predlaga za{titen pojas so podignuvawe na dvoreden drvored. Isto taka, vo planot da se predvidat za{titni zeleni pojasi i formirawe na hortikulturni nasadi za dodatno smaluvawe na aerozagaduvaweto i bu~avata.

Pri planiraweto na objektite, kapacitetite i infrastrukturata potrebno da se predviduvaat tehnologii i tehniki koi }e doprinesuvaat za redukcija na zagaduvaweto so bu~ava i doveduvawe na istoto vo zakonski dozvolenite parametri.

Podobruvawe i pogolemo vnimanie pri izbor na novoplaniranite ulici i pateki }e bide vo nasoka na namaluvawe na soobra}ajnata bu~ava.

Dokolku vo vremeto na implementacija na planot se uvidi potreba od voveduvawe na dopolnitelni merki na za{tita od bu~ava, istite }e se sprovedat.

87

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata

Deponiraweto na otpadot treba da bide re{eno so opredeluvawe na punktovi za negovo sobirawe, kako i ponatamo{na negova evakuacija od strana na nadle`nata komunalna slu`ba. Vo planot da se predvidat poplo~eni mesta za deponirawe na otpadocite vo kontejneri, a istite koi nemaat upotrebna vrednost da se transportiraat na deponija. Planskite re{enija za komunalnata infrastruktura pretstavuva osnoven preduslov da rizikot od zagaduvawe na po~vata bide sveden na minimum. Doslednoto sproveduvawe na planskite re{enija vo ramkite na planskiot opfat }e bide dovolna garancija za spre~uvawe na bilo kakvo zagaduvawe na po~vata. Soglasno ~len 7 od Zakonot za upravuvawe so otpad sozdava~ite na otpad se dol`ni vo najgolema mo`na mera, da go izbegnat sozdavaweto na otpad i da gi namalat {tetnite vlijanija na otpadot vrz ìvotnata sredina, ìvotot i zdravjeto na lu|eto. - Vo operativnata faza na planiranite objekti, grade`niot otpad da se

sobira, selektira i istiot koj }e nema upotrebna vrednost da se prevzema od strana na ovlasten praven subjekt;

- Komunalniot otpad }e se sobira vo kontejneri, a potoa nadle`noto komunalno pretprijatie }e vr{i evakuacija;

- Trajnoto deponirawe ili odlagawe na otpadot vo planiraniot opfat ili nadvor od predvidenite sadovi za odlagawe da bide najstrogo zabraneto.

Za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata se predlagaat slednite elementi:

- pred zapo~nuvawe na sekoja investicija, investitorot da organizira sobirawe na grade`niot otpad, negovo deponirawe ili iskoristuvawe vo investicionite aktivnosti;

- integralno upravuvawe so komunalniot otpad i negova selekcija; - izvedba na kanalizaciona mreà; - potencijalno zamastenite vodi vo krugot na rabotnite zoni, koi {to

imaat manipulativni povr{ini, soobra}ajnici i parkinzi, preku prelivni re{etki, so poseben drenaèn sistem da se sprovedat do talo`nik na separator na maslo i masti kade }e se izvr{i niven tretman;

- milta od talo`nicite, preku predviden i odreden vremenski interval

da se iznese i da se postapi soglasno Glava V od Zakonot za upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 09/11). Za ~ista i nezagadena po~va treba da se obezbedi pogolema kontrola

pri upotrebata na sredstvata, materijalite i surovinite koi }e se koristat vo prometot i raboteweto na ekonomskite operatori.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata

Osnoven uslov za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata se primenata na predvidenite merki za pravilno upravuvawe so prostorot, otpadnite vodi, otpadot, bu~avata, po~vata, vozduhot i sl. Dokolku vo

88

planskiot opfat ili pri ureduvawe na prostorot se dojde do odredeni novi soznanija za prirodnoto nasledstvo koi moàt da bidat zagrozeni so urbanizacijata na ovoj prostor, potrebno e da se prevzemat slednite merki na za{tita na prirodnoto nasledstvo:

Utvrduvawe na granicite i ozna~uvawe na delovite proglaseni i predloèni kako prirodno nasledstvo;

Vo podra~jata i zonite so stroga za{tita da se dozvolat samo nau~no-istraùva~ki aktivnosti;

Na mestata so karakter na prirodno nasledstvo dozvoleno e koristewe na rastitelni i ìvotinski vidovi samo vo sanitarno-zdravstveni celi so specijalna dozvola od nadleèn organ;

Na podra~jata koi se predloèni za za{tita kako prirodno nasledstvo, izgradbata i ureduvaweto do proglasuvaweto na istite mora da se vr{i samo so specijalna dozvola od nadleèn organ;

Magistralnata i ostanatata infrastruktura (nadzemna i podzemna) da se vodi nadvor od objektite so prirodni vrednosti, a pri pomali zafati potrebno e nejzino estetsko vklopuvawe vo prirodniot pejsa`;

Vospostavuvawe na monitoring, permanentna kontrola i nadzor na objektite so prirodni vrednosti i prevzemawe na stru~ni i upravni postapki za sanirawe na negativnite pojavi;

Vospostavuvawe na stru~na sorabotka so soodvetnite institucii vo okruùvaweto. Za za{tita na {umskite pojasi kako isklu~ivo zna~aen ekosistem, se

prepora~uva obnova na degradiranite {umski pojasi. Za da se pokrie negativnoto vlijanie od gubitokot na steblestite drva neophodno e da se izvr{i po{umuvawe so avtohtoni vidovi na drvja i grmu{ki, karakteristi~ni za ova podra~je. Otstranuvaweto na istite da se vr{i vo zima, nadvor od periodot za gnezdewe na pticite.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz predelot

Predvidenite aktivnosti vo planskata dokumentacija }e bidat vo nasoka na za~uvuvawe i podobruvawe na estetskite potencijali na predelot. Planskata realizacija samo so obezbeduvawe na za{titni pojasi so visoko i nisko zelenilo samo }e go nadopolni predelot vo pozitivna smisla. Zatoa ne se predvideni nikakvi merki.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz materijalnite dobra

Implementacijata na planskiot dokument ima pozitivno vlijanie vrz materijalnite dobra i zatoa ne se prepora~uvaat merki za vlijanijata.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kulturnoto nasledstvo

Soglasno Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo se ureduvaat vidovite, kategoriite, identifikacijata, na~inot na stavawe pod za{tita i

89

drugite instrumenti za za{tita i koristeweto na kulturnoto nasledstvo, pravata i dol`nostite na imatelite i ograni~uvawata na pravata na sopstvenost na kulturnoto nasledstvo vo javen interes.

Vo tekot na realizacija na predvidenite povr{ini za gradba od ovoj plan, pri nivnoto temelewe dokolku se naide na arheolo{ki ostatoci zaradi prevzemawe na za{titni merki, potrebno e da se informiraat slu`bite nadle`ni za za{tita na kulturno-istoriskoto nasledstvo koi }e propi{at posebni uslovi i reìm za nivna za{tita. Posebni merki na za{tita

Posebnite merki na za{tita sodràt konzervatorski, pravni, administrativni i drugi preventivni i korektivni merki, kakvi {to se, osobeno: arheolo{kiot nadzor; za{titnite arheolo{ki istraùvawa; konzervatorskite istraùvawa; dokumentiraweto; izgotvuvaweto na posebni studii, elaborati, programi i urbanisti~ki proekti; podgotvitelnite merki za za{tita od posledicite na zagaduvaweto; merkite za unapreduvawe na kvalitetot na ìvotnata sredina vo za{titenite podra~ja; vra}aweto vo porane{na sostojba; spasuvaweto; staratelstvoto; hipotekata; eksproprijacijata; drugi merki soglasno so zakon.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata od upravuvawe so otpad

Soglasno ~len 7 od Zakonot za upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na

RM” br. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 163/13, 51/15, 146/15, 192/15, 39/16 i 63/16), sozdava~ite na otpad se dol`ni vo najgolema mo`na mera, da go izbegnat sozdavaweto na otpad i da gi namalat {tetnite vlijanija na otpadot vrz ìvotnata sredina, ìvotot i zdravjeto na lu|eto. - Ne se dozvoluva deponirawe na gradeèn otpad vo ramkite na opfatot; - Grade`niot {ut treba da se transportira direktno na deponijata za koj

}e se predvidi prostor za negovo skladirawe. [utot moè da se koristi kako agregat pri izgradba na pati{ta, za pokrivawe na divite deponii pri nivna rekultivacija, izdroben ili vo sostojba kakov {to e ili za drugi infrastrukturni proekti;

- Vo operativnata faza na planiranite objekti otpadot da se sobira, selektira i istiot koj }e nema upotrebna vrednost da se prevzema od strana na nadle`noto komunalno pretprijatie;

- Vo planot da se predvidat poplo~eni mesta za deponirawe na otpadocite vo kontejneri;

- Tvrdiot otpad }e se sobira vo kontejneri, a potoa komunalnoto pretprijatie }e vr{i evakuacija;

- Obezbeduvawe na dovolen broj kontejneri za selektirawe na otpadot; - Edukativni proekti za podignuvawe na javnata svest za selektirawe na

otpadot; - Vospostavuvawe na infrastruktura za upravuvawe so medicinskiot otpad

i drugite vidovi na opasen otpad; - Dosledno pridrùvawe kon planot za upravuvawe so otpad.

Najgolemi sozdava~i na medicinskiot otpad se:

90

Bolnici i specijalizirani institucii

Zavodi za zdravstvena za{tita

Zdravstveni domovi

Zabni ambulanti

Apteki i labaratorii. Treba da se ima vo predvid deka pri vr{ewe na dejnosta kako rezultat

na site aktivnosti vo Klini~kiot centar sozdavaweto na otpad }e bide najizrazeno vo tekot na raboteweto na prva i vtora smena. Pri upravuvawe so vakov vid na opasen otpad treba da se primenuvaat merkite od Zakon za

zdravstvena za{tita („Sl. Vesnik na RM” br. 17/97, 11/02, 10/04, 84/05, 111/05, 65/06 i 05/07), Pravilnik za pobliskite uslovi za postapuvawe so opasniot

otpad i na~inot na pakuvawe i ozna~uvawe na opasniot otpad („Sl. Vesnik na

RM” br. 15/08), Pravilnik za na~inot na postapuvawe so medicinskiot otpad, kako i na~inot na pakuvawe i obeleùvawe na medicinskiot otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 146/07) kako i upatstvata za bezbedno upravuvawe so medicinskiot otpad. So pravilno sproveduvawe na politikata za upravuvawe so medicinskiot otpad (sobirawe, segregacija, pakuvawe, odbeleùvawe, incineracija, dezinfekcija so parno avtoklavirawe, mikrobranova dezinfekcija, mehani~ka/hemiska dezinfekcija i pravilen transport do deponijata), prevzemawe na preventivni merki za za{tita na licata koi {to upravuvaat so otpadot i merkite koi {to gi prevzemaat odredeni slu`bi imaat za cel obezbeduvawe na zdrava ìvotnata sredina.

Ovie elementi }e ovozmoàt spre~uvawe na zagaduvaweto na po~vite i na podzemnite i povr{inskite vodi, a so toa i na ìvotnata i rabotnata sredina voop{to.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz povr{inskite i

podzemnite vodi

Razvivaweto na vodovodnata infrastruktura zna~itelno }e vlijae na efikasno koristewe na vodata, a so toa i namaluvawe na zagubite na voda.

Preku racionalno koristewe na vodata za polevawe na zeleniloto, mieweto na ulici }e bide vo nasoka na za{tita na vodite.

Otpadnite vodi (sanitarnite), zadolìtelno treba da se pro~istat pred ispu{tawe vo recipientot reka Vardar.

So definirawe na trasata na vodovodnata i kanalizaciona mreà treba sekoj objekt da dobie priklu~ok na uli~nata mreà, pri toa trasite da bidat izgradeni nadvor od soobra}ajnicite;

Kanalizacioniot sistem da bide re{en po separaciski sistem (da bide odvoeno odveduvaweto na fekalni i atmosferski vodi);

Izvedba na atmosferskata kanalizaciona mreà so koja }e se sobiraat do`dovnite vodi da se sobira i preku najbliskata trasa gravitaciono da se odveduva do recipientot;

Soodvetno upravuvawe so otpadot (site vidovi na otpad, a posebno se odnesuva na opasniot otpad).

91

Za re{avawe na otpadnite vodi se prepora~uva slednoto:

Odvojuvawe na atmosferskite vodi od fekalnite;

Nabavka na oprema i ma{ini za odrùvawe na kanalizacionata mreà na kvaliteten i sovremen na~in;

Izgradba na pre~istitelna stanica;

Redovno ~istewe na suvodolicite.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii

Za namaluvawe na mo`nite vlijanija predizvikani od nesre}i i havarii se prepora~uva implementacija na merkite dadeni vo planskata dokumentacija, vo fazata na izgradba, {to }e ovozmoàt minimizirawe na eventualnite pojavi za nesre}i i havarii vo operativnata faza.

Za efikasna za{tita na naselenieto i materijalnite dobra, zadolìtelno treba da se obezedat sredstva za li~na i kolektivna za{tita, materijalno-tehni~ki sredstva potrebni za sproveduvawe na merkite za za{tita i spasuvawe, obuka za primena na sredstvata za za{tita i spasuvawe vo za toa predvidenite centri.

Obvrskata za planirawe i izgradba na zasolni{ta zaradi za{tita na naselenieto od voeni razurnuvawa vo stanbenite, stopanskite, delovnite javnite i drugite vidovi na grade`ni objekti e uredeno so pove}e zakoni i podzakonski akti i toa:

Zakonot za odbrana („Sl. Vesnik na RM” br. 42/01, 5/03, 58/06, 110/08 51/11, 151/11, 185/11 i 215/15);

Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/08, 124/10, 18/11, 41/14, 129/15, 71/16, 106/16 i 83/18);

Zakonot za upravuvawe so krizi („Sl. Vesnik na RM” br. 29/05, 36/11, 41/14, 104/15 i 39/16);

Uredba za na~inot na izgradbata, odrùvaweto i koristeweto na zasolni{tata i drugite za{titni objekti i opredeluvaweto na

potrebniot broj zasolni{ni mesta („Sl. Vesnik na RM” br. 80/05);

Uredba za sproveduvawe na zasolnuvaweto („Sl. Vesnik na RM” br. 93/05);

Uredba za na~inot na primenuvaweto na merkite za za{tita i spasuvawe, pri planiraweto i ureduvaweto na prostorot i naselbite, vo proektite i pri izgradba na objektite, kako i u~estvo vo

tehni~kiot pregled („Sl. Vesnik na RM” br. 105/05);

Odluka za utvrduvawe na zagrozeni zoni („Sl. Vesnik na RM” br. 105/05).

- Merki za za{tita i spasuvawe

Merkite za za{tita i spasuvawe se ostvaruvaat preku organizirawe na dejstva i postapki od preventiven i operativen karakter, koi gi podgotvuva i sproveduva Republikata, odnosno lokalnata samouprava

92

soglasno Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/08, 124/10 i 18/11) i Uredbata za na~inot na primenuvawe na merkite za za{tita i spasuvawe, pri planirawe i ureduvawe na prostorot i naselbite, vo proektite i izgradba na objektite kako i u~estvo vo

tehni~kiot pregled („Sl. Vesnik na RM” br. 105/05 i 98/05). Zaradi organizirano sproveduvawe i spasuvaweto, u~esnicite vo

sistemot donesuvaat Plan za za{tita i spasuvawe od prirodni nepogodii i drugi nesre}i. Istiot treba da sodrì preventivni i operativni merki i postapki za za{tita i spasuvawe. Vo zavisnost od nameneti na objektite koi }e se gradat da se predvidat merkite za radiolo{ka, hemiska i biolo{ka za{tita.

Merkata zasolnuvawe }e se ostvaruva soglasno ~len 62 od Zakonot za za{tita i spasuvawe koja opfa}a planirawe, izgradba, odrùvawe i koristewe na javni zasolni{ta. Potrebniot broj na zasolni{ni mesta se utvrduva spored namenata na objektite i novoproektiranata korisna povr{ina, a stepenot na za{titata se opredeluva spored utvrdeniot potreben broj na zasolni{ni mesta i Odlukata za utvrduvawe na zagrozeni

zoni („Sl. Vesnik na RM” br. 105/05). Javnite zasolni{ta se planiraat soglasno programata na Vladata za

merkite za za{tita i spasuvawe i programite na edinicite na lokalnata samouprava za merkite za za{tita i spasuvawe, a istite }e se vgraduvaat vo Arhitektonsko-urbanisti~kite proekti.

Merkata za{tita od urnatini kako preventivna merka se utvrduva vo urbanisti~kite re{enija vo tekot na planirawe na prostorot, urbanizirawe na naselbite i izgradbata na objektite.

Vo urbanisti~kite re{enija }e se utvrduva pretpostaveniot stepen na urnatini, nivniot odnos prema slobodnite povr{ini i stepenot na proodnost na soobra}ajnicite. Za{titata od urnatini se obezbeduva so izgradba na optimalno otporni objekti soglasno se izmolo{kata karta na Republika Severna Makedonija, izgradeni so pomala koli~ina na gradeèn materijal i relativno pomali teìni.

- Merki za za{tita od poàr

Merkata za{tita od poàri }e se primenuva pri izrabotka na

Osnovnite proekti za predvidenite objekti, a soglasno namenata na objektite }e se po~ituvaat propi{anite merki za za{tita od poàri

eksplozii i opasni materii soglasno Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/08, 124/10, 18/11, 41/14, 129/15, 71/16, 106/16 i 83/18), Zakonot za poàrnikarstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04) i drugite pozitivni propisi so koi e regulirana ovaa oblast. Gromobranskata instalacija }e se re{i so arhitektonsko-urbanisti~kite proekti za sekoj objekt posebno so cel da nema pojava na zgolemeno poàrno optovaruvawe.

Oddale~enosta na objektite so razli~ni nameni i otpornost na poàri na konstrukciite vnatre, treba da ovozmoì sproveduvawe na merkite za za{tita od poàr.

93

[irinata, nosivosta i proto~nosta na pati{tata treba da ovozmoì pristap na PP vozila do sekoj objekt i negovo manevrirawe.

Objektite treba da se gradat od nesogorlivi materijali so otpornost na konstruktivnite elementi soglasno dadenite normativi.

- Merki za za{tita od prirodni katastrofi

So ogled deka teritorijata e izloèna na seizmi~ko dejstvo so intenzitet nad 60 spored MCS skala, potrebno e primenuvawe na principite na aseizmi~ko gradewe na objektite.

Gustinata na objektite, odnosno nivnoto rastojanie treba da e planirano vo domenot za seizmi~koto proektirawe so pomali visini na objektite i so pogolemi popre~ni profili na soobra}ajnicite, so {to vo slu~aj na seizmi~ko ru{ewe moè da se obezbedi protok na lu|e i vozila.

- Merki za za{tita od tehnolo{kite katastrofi

Pod tehni~ki katastrofi se podrazbiraat poàri, eksplozii,

kontaminacija na vozduhot i vodata, hemiski zagaduvawa i drugi nesre}i i drugi pri~ini koi moàt da dovedat do masovni nesre}i, gubitoci na ~ove~ki ìvoti i materijalni bogatstva.

So zakonot za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06, 84/07, 35/10, 47/11, 148/11, 59/12, 13/13, 163/13,41/14, 146/15, 63/16 i 113/18) se ureduva za{titata na prirodata preku za{tita na biolo{kata i predelskata raznovidnost i za{titata na prirodnoto nasledstvo vo za{titeni podra~ja i nadvor od za{titeni podra~ja.

94

9. Plan na merki za monitoring na ìvotnata sredina

Za izrabotka na efektiven plan za upravuvawe, neophodno e najnapred da se sprovede ocena na statusot na site prirodni vrednosti vklu~uvaj}i go i zdravjeto na ~ovekot. Vo sledniot ~ekor se opredeluvaat celi i prioriteti za upravuvawe. Dali prevzemenite merki i aktivnosti gi davaat posakuvanite rezultati se utvrduva preku kontinuiran monitoring. Podatocite od monitoringot }e bidat osnova za izrabotka na sledniot plan za upravuvawe. Spored toa, monitoringot e sostaven del od kru`niot proces na planirawe na upravuvaweto.

Osnovni celi na planot za monitoring se:

Podobruvawe na kvalitetot na ìveewe i zgolemuvawe na ìvotniot standard;

Za{tita na ìvotnata sredina so implementacija na Planot;

Odrùvawe na postojano nivo na flora i fauna;

Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot;

Za~uvuvawe na kavalitetot na po~vata;

Minimizirawe na otpadot, selektirawe i negova povtorna upotreba;

Minimizirawe na pojavi od nesre}i i havarii. Sepak, toa naj~esto se postignuva niz osmisleni nau~ni istraùvawa

~ija glavna cel e da gi opi{at procesite na ekosistemite vklu~uvaj}i gi i zakonite koi vlijaat vrz niv.

Ekolo{kiot monitoring se odnesuva na posledovatelni merewa vo ekosistemite so glavna cel opredeluvawe na trendovi vo komponentite, procesite ili funkciite.

So sekoj predlog merki za za{titata na ìvotnata sredina potrebno e da se izgotvi plan za monitoring na predloènite merki i monitoring na ìvotnata sredina. Vo sovremenoto planirawe na prostorot, zada~ite na za{tita na prirodata se usmereni osobeno na aktivno ureduvawe i za{tita na prirodata i ìvotnata sredina, sanirawe na mo`nite {teti i povtorno vospostavuvawe na prirodnata sredina.

[to se odnesuva do izrabotkata na UPVNM Belo Pole, op{tina \or~e Petrov, osobeno treba da se ima vo predvid blizinata na obrabotuvaniot prostor. Dokolku pri izrabotka i ureduvaweto na prostorot se dojde do odredeni novi soznanija za prirodni retkosti koi moè da bidat zagrozeni potrebno e da se prezemat merki za za{tita soglasno Zakonot.

Planot na monitoring predviduva sledewe na slednite parametri vo ìvotnata sredina: - Sledewe na kvalitetot i kvantitetot na vodite; - Sledewe na kvalitetot na po~vata; - Sledewe na bu~avata.

So ovoj plan }e se ovozmoì:

Potvrda deka dogovorenite uslovi pri odobruvawe na proektot se soodvetno sprovedeni;

95

Upravuvawe so nepredvideni vlijanija i promeni;

Potvrda deka vlijanijata vrz mediumite na ìvotnata sredina se vo ramkite na predvideni ili dozvoleni grani~ni vrednosti;

Potvrda deka so primena na merkite se vr{i za{tita na ìvotnata sredina, odnosno namaluvawe na negativnite vlijanija.

96

10. Netehni~ko rezime

So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na pri~inite vrz osnova na koja se odbiraat alternativite i se predviduvaat merki za za{tita i namaluvawe na vlijanijata. So identifikacijata na mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi najsoodveten izbor na merkite za za{tita na ìvotnata sredina. Rezultatot od u~estvoto na javnosta treba da se zeme {to e mo`no pove}e.

Ocenata na vlijanieto na opredeleni strategii, planovi i programi vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto e postapka so koja se procenuvaat efektite vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto od sproveduvaweto na predloènite dokumenti. Celta e mo`nite efekti da bidat zemeni vo predvid vo ranata faza na podgotovkata na dokumentite vklu~uvaj}i gi i promenite na istite.

Izve{tajot na ovoj planski dokument gi opfa}a podatocite za:

Postojnata sostojba na planskiot opfat;

Potencijalnite vlijanija vrz naselenieto, zdravjeto na lu|eto, florata, faunata, po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo i dr.;

Merkite za za{tita i namaluvawe na vlijanijata;

Kratok pregled za pri~inite vrz osnova na koj se odvivaat alternativite;

Sostojbata na ìvotnata sredina bez implementacijata na planot;

Planot za monitoring na ìvotnata sredina. UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, e izraboten vrz osnova na metodologijata, koja proizleguva od odredbite utvrdeni so Zakonot za

prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM“ br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 i 168/18), Pravilnik za standardi i normativi za

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18) i Pravilnik za pobliskata sodrìna, forma i na~in na obrabotka na Generalen urbanisti~ki plan, Detalen urbanisti~ki plan, Urbanisti~ki plan za selo, Urbanisti~ki plan von naseleno mesto i Regulaciski plan na Generalen urbanisti~ki plan, formata, sodrìnata i na~inot na obrabotka na urbanisti~ko-planski dokumentacii i arhitektonsko-urbanisti~kiot proekt i sodrìnata,

formata i na~inot na obrabotka na Proektot za infrastruktura („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15). Pri izrabotkata na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov treba da bidat po~ituvani site podatoci i informacii dobieni od organite na dràvnata uprava i drugite subjekti od ~len 32 od Zakonot za prostorno i

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 i 168/18).

97

Urbanisti~kiot plan za von naseleno mesto Vele Pole, op{tina \or~e Petrov kako osnovna cel gi ima zacrtano nasokite na idniot prostoren razvoj so sozdavawe na uslovi za planirani organizirani prostori i odreduvawe na namenski zoni so kompatibilni klasi na nameni na osnovnata klasa na namena, koja e definirana so planski dokument, definirawe na optimalni re{enija i vodovi na sistemot za organizirawe na osnovnite funkcii i toa imaj}i gi vo predvid prirodnite pogodnosti i ograni~uvawa na sozdadeniot materijalen fond, preku analiza na postojnata sostojba i sozdavawe na osnovna koncepcija za planiranite na namenski zoni po Blokovi. Glavna cel na Urbanisti~kiot plan za von naseleno mesto Vele Pole op{tina \or~e Petrov e ureduvawe i organizirawe na prostorot preku:

za{tita na javniot interes i sopstveni~koto pravo,

harmonizacija na prostorot,


zgolemuvawe vrednosta na zemji{teto, nedvi`nostite i drugite vredni sodrìni vo prostorot,

maksimalno vklopuvawe na infrastrukturata i objektite so terenot,

oformuvawe prepoznatliva arhitektonsko-urbana celina,




po~ituvawe i valorizacija na kulturnoto i graditelskoto nasledstvo,

podignuvawe humanosta vo prostorot i nepre~eno dvièwe na licata so invaliditet,

vgraduvawe na merki za za{tita na kulturnoto, prirodnoto nasledstvo, ìvotnata sredina i dr.,

po~ituvawe zakonski propisi, standardi i normativi vo planiraweto,

predviduvawe merki za za{tita i spasuvawe. Urbanisti~ko planskata dokumentacija, koja pretstavuva osnoven razvoen dokument, ima za krajna cel:





vgraduvawe propratni sodrìni na osnovnata namenska upotreba na zemji{teto,

podignuvawe humanosta vo prostorot i nepre~eno dvièwe na hendikepiranite lica,

vgraduvawe za{titni merki,

po~ituvawe na zakonskite propisi, standardi i normativi vo planiraweto,

predviduvawe merki za za{tita i spasuvawe.

98

Planskoto re{enie ovozmoùva kvalitetna i bezbedna ìvotna sredina preku kontrolata na procesite na degradacija na prirodnata i sozdadenata sredina kako i so pottiknuvaweto na nejzinoto unapreduvawe. Sevkupnoto plansko re{enie od site aspekti ovozmoùva potpolna prostorna integracija, aktivno koristewe i vklu~uvawe na prirodnite i kulturnite nasledeni vrednosti vo sovremenite tekovi na ìvotot.


Granicata zapo~nuva od oskata na obikolnicata vo KO Volkovo, odi kon severozapad po ju`nata granica na KP2043/2 se do trome|eto na KP2043/2, 2054 i 2055, od tuka skr{nuva kon jugozapad po zapadnata granica na KP2054 i 2056/2 se do granicata so KO Ku~kovo, prodolùva kon jugozapad po jugoisto~nata granica na KP3421/2, 3413/1, 3413/2 se do trome|eto na KP3428, 3438/2 i 3440, skr{nuva kon severozapad po severnata granica na KP3440 se do prvata prekr{na to~ka, od tuka vrti kon jugozapad, ja se~e KP3440 i odi se do KP3397/1, od tuka prodolùva kon jug po isto~nata i ju`nata granica na KP3397/1 se do trome|eto na KP3397/1, 3611/1 i 3612/1, odi kon sever po zapadnata granica na KP3612/1, potoa skr{nuva kon zapad po jugozapadnata granica na KP 3397/3 i KP3397/1 ja se~e KP4519 (pat) se do trome|eto na KP4519, 3634 i 3633, vrti kon zapad po severnata granica na KP3633 se do trome|eto na KP3633, 3634 i 4490 (potok), skr{nuva kon jug po isto~nata granica na KP4490 (potok) se do trome|eto na KP4490, 3621 i 3618, od tuka vrti kon zapad po ju`nite granici na KP3673, 3672 i 3666 se do ~etvorome|eto na KP3666, 3665, 3667 i 3663, vrti kon jug po isto~nite granici na KP3663 i 3662 se do trome|eto na KP3662, 3658/1 i 3905 (pat), vrti kon zapad po ju`nata granica na KP3662 se do KP3905 (pat) koj istovremeno e i granica so op{tina Saraj. Potoa po op{tinskata granica se spu{ta kon jug se do granicata me|u KP4085 i 4145, prodolùva kon jug po isto~nite granici na KP4145, 4144, 4143, 4142, 4140, 4139, 4137, 4135, 4127, 4128/2 prodolùva kon jug po zapadnite granici na KP1920, KO Ku~kovo, se do trome|eto na KP1920, 1874 i 1878, vrti kon jugozapad po severnite granici na KP1878, 1921, 1922, 1923, 1928, 1929 i 1933 se do 1932 i izleguva na granicata so op{tina Saraj, skr{nuva kon jugoistok i po op{tinskata granica se spu{ta se do oskata na severnata obikolnica. Od tuka se dviì kon sever po oskata na obikolnicata se do po~etnata to~ka vo KO Volkovo. Vo ramki na ovie granici planskiot opfat iznesuva P= 255,62 ha. So

predmetniot UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov se predviduvaat slednite nameni:

A - Domuvawe kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18);

99

B - Komercijalni i delovni nameni, kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe


V - Javni institucii, kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi na namena, a vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe


D - Zelenilo i rekreacija, kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe


E - Infrastruktura, kako grupa na klasi na namena od koja }e proizlezat i osnovnite klasi na namena, a vo soglasnost so odredbite od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe

(„Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16, 99/16, 134/16, 33/17 i 86/18), odnosno:

A - DOMUVAWE A4 - Vremeno smestuvawe

B - KOMERCIJALNI I DELOVNI DEJNOSTI B1 - Mali komercijalni i delovni dejnosti B2 - Golemi trgovski edinici B5 - Hotelski kompleksi

V - JAVNI INSTITUCII V1 - Obrazovanie i nauka V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita V5 - Verski institucii

D - ZELENILO I REKREACIJA D1 - Parkovsko zelenilo D2 - Za{titno zelenilo D3 - Sport i rekreacija

E - INFRASTRUKTURA E1 - Komunalna infrastruktura (Soobra}ajni koridori) E2 - Komunalna suprastruktura E3 - Nekompatibilna infrastruktura.

Pokraj osnovnata namena na gradbite so izrabotkata na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, potrebno e da se planira i soodvetna soobra}ajna i komunalna infrastruktura i suprastruktura. Soobra}ajniot koncept za lokalitetot koj e predmet na izrabotka na ovoj Urbanisti~ki plan von naseleno mesto Vele Pole e postaven vrz osnova na postojnata sostojba i programskite proekcii zadadeni od op{tina \or~e Petrov.

100

Primarnata soobra}ajna mreà predvidena so GUP na grad Skopje koja minuva ili e granica na tretiraniot planski opfat e soodvetno implementirana vo planskata dokumentacija. Predvideno e novo povrzuvawe na UPVNM Vele Pole vo delot na planiran za izgradba na Univerzitetskiot klini~ki centar so severnata obikolnica na grad Skopje koja treba da se re{i vo posebna procedura so izrabotka na infrastrukturen proekt koj ne e predmet na UPVNM, vo se

soglasno odredbite na ~len 39 od Zakonot za javni pati{ta („Sl. Vesnik na RM” br. 84/08, 52/09, 114/09, 124/10, 23/11, 53/11, 44/12, 168/12, 163/13, 187/13, 39/14, 42/14, 166/14, 44/15, 116/15, 150/15, 31/16, 71/16 i 163/16). Vo blokovite, predvidena e sekundarna soobra}ajna mreà koja se sostoi od servisni ulici koi se nadovrzuvaat na planiranata primarna mreà so GUP na Grad Skopje. Vo blokovite, sekundarnata soobra}ajna mreà }e se izrabotuva naknadno so drug vid na dokumentacija. Od GUP na Grad Skopje prezemeni se trasite i soobra}ajnite profili na 1 ulica koi se del od primarnata soobra}ajna mreà na Grad Skopje i toa:

Severna obikolnica na grad Skopje (Presek 1), so vkupen profil od 27,0 m i za{titen koridor od 40 m na sekoja strana.

Na ovaa primarna soobra}ajna mreà se nadovrzuva sekundarna soobra}ajna mreà koja se sostoi od servisni ulici, stanbeni ulici i pristapni ulici i toa:

Servisna ulica 3, 4, 7, 8, so vkupen profil od 22,0 m, odnosno 14,0 m kolovoz (4h3,5 m), 4,0 m trotoar od dvete strani.

Servisna ulica 1, 2, 10, so vkupen profil od 14,0 m, odnosno 6,0 m kolovoz (2h3,0m), 4,0 m trotoar od dvete strani.

Servisna ulica 9, so vkupen profil od 20,0 m, odnosno 14,0 m kolovoz (4h3,5 m), 4,0 m trotoar od ednata strana i 2,0 m trotoar od drugata strana.



Servisna ulica 6, 11, 13, so vkupen profil od 10,0 m, odnosno 6,0 m kolovoz (2h3,0 m), 2,0 m trotoar od dvete strani.

Regulirano korito na suvodolici so kanal so {irina od 5 m i po 5,00 m za{titen koridor od dvete strani. Vkupnata povr{ina na opfatot iznesuva 2556169,93 m2, odnosno 255,62 ha, od koja 22,5 ha se javni soobra}ajni povr{ini ili 9,0%. Kompletna soobra}ajna signalizacija na uli~nata mreà, kako vertikalna i horizontalna, treba da se izvede soglasno propisite od oblasta na soobra}ajot. Vo odnos na re{avaweto na problemot na stacionarniot soobra}aj za site klasi na nameni, potrebite za parkirawe }e se re{avaat vo ramkite na sopstvenata parcela, kako uslov za gradewe pri izdavawe na odobrenie za gradewe, soglasno ~len 59 od Pravilnikot za standardi i normativi za

101

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/15, 217/15, 222/15, 228/15, 35/16,99/16, 134/16, 33/17 i 86/18). Presmetkata za obezbeduvawe na dovolen broj na parking mesta se utvrduva spored slednite normativi: A4 - Vremeno smestuvawe:

potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektna dokumentacija vo zavisnost od potrebite za gradbata i specifi~nite uslovi koi proizleguvaat od nejzinata namena.

B1 - Mali komercijalni i delovni dejnosti:

za prodavnici, du}ani i sl.: 1 parking mesto na sekoi 60 m2 od vkupno izgradenata povr{ina.

B2 - Golemi trgovski edinici:

1 parking mesto na sekoi 70 m2 od vkupno izgradenata povr{ina. B5 - Hotelski kompleksi:

Potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektna dokumentacija vo zavisnost od potrebite za gradbata i specifi~nite uslovi koi proizleguvaat od nejzinata namena programskite barawa.

V1 - Obrazovanie i nauka:

Za osnovno i sredno obrazovanie: 1 parking mesto na sekoi 100 m²od vkupno izgradenata povr{ina.

Za visoko obrazovanie: 1 parking mesto na sekoi 80 m²od vkupno izgradenata povr{ina.

Za nau~ni institucii: 1 parking mesto na sekoi 150 m²od vkupno izgradenata povr{ina.

V2 - Zdravstvo i socijalna za{tita:

Za zdravstveni ustanovi: 1 parking mesto na sekoi 60 m²od vkupno izgradenata povr{ina i

Za socijalni ustanovi i detski gradinki: 1 parking mesto na sekoi 120 m od vkupno izgradenata povr{ina.

V5 - Verski institucii:

Potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektna dokumentacija vo zavisnost od potrebite za gradbata.

D1 - Parkovsko zelenilo:

Potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektnata dokumentacija vo zavisnost od specifi~nite potrebi i uslovi.

D2 - Za{titno zelenilo:

Ne se predviduvaat parking mesta za ovaa namena. D3 - Sport i rekreacija:

Potrebniot broj parking mesta se utvrduva so proektnata dokumentacija vo zavisnost od potrebite za gradbata i specifi~nite uslovi koi proizleguvaat od nejzinata namena i programskite barawa.

Dimenzioniraweto na grupnite parkirali{ta vo grade`nite parceli i gradbite se vr{i na toj na~in {to na vkupniot broj parking mesta se planiraat minimum 3% parking mesta za invalidi. Na parkirali{ta so pomalku od 20 mesta se predviduva minimum edno parking mesto za invalidi.

102

Parking mestata za invalidi da se dimenzioniraat soglasno ~len 38 od Pravilnikot za na~inot na obezbeduvawe na nepre~en pristap, dvièwe,

prestoj i rabota na licata so invalidnost do i vo gradbite („Sl. Vesnik na RM” br. 05/15). So izrabotka na urbanisti~kiot plan, pristapeno e kon izrabotka na nivelacisko re{enie za istiot lokalitet. Predmet na izrabotka na nivelmanskoto re{enie e izrabotka na vertikalno re{enie na soobra}ajnicite. Pojdovna osnova za izrabotka na vertikalnoto re{enie e postojnata niveleta i postojniot teren na opfatot. Vo najgolema merka se po~ituva prirodniot pad na terenot. Sepak, bidej}i se raboti za teren vo pad, niveletskototo re{enie predviduva izvesni otstapuvawa od postojnata niveleta, kako bi se obezbedil minimalen, odnosno maksimalen pad. Podol`nite nakloni na site soobra}ajnici se dviàt vo granicite na dozvolenite, so vrednosti me|u 0,30% i 12,00%. Vo ramkite na planskiot opfat postoi izveden vodovod F51 - F400 mm. Vo ramkite na planskiot opfat dominantna e osnovnata klasa na namena A1 - Domuvawe vo stanbeni ku}i. Vkupniot maksimalen broj na ìteli - korisnici bi iznesuval Nk = 8363 korisnik (2323 doma}instva 3,6 ìteli po doma}instvo). Vodosnabditelnata norma treba da iznesuva 500 l/den/ìt.

Vnatre{nata vodovodna mreà vo grade`nite parceli dol` pristapnite ulici do gradbite }e se re{i pri izrabotka na arhitektonsko-urbanisti~ki proekti.

Glavnata dovodna cevka izvedena so pre~nik F400 mm gi zadovoluva i planiranite potrebi za vodosnabduvawe. Vo najgolema mera postojniot vodovod se zadrùva, so planirani delumni nadgradbi na profilite i izvedba na novi vodovi koi }e se nadovrzat na postojnata vodovodna mreà.

Po odnos na kanalizacija se planira izgradba na separaten sistem na kanalizacija t.e. izgradba na posebna kanalizaciska mreà za atmosferski vodi kako i posebna kanalizaciska mreà za fekalna kanalizacija.

Pri proekcija, oddelnite kanalizaciski sistemi se usvoeni od nadmorskata visina na lokalitetot, od polo`bata vo odnos na recipientot i od ekspozicijata na terenot.

Kanaliziraweto e predvideno da se vr{i gravitaciski. So proekcijata na hidrotehni~kata infrastruktura se predviduva

generalno re{avawe na fekalnata kanalizacija, koja }e se sostoi od kanali koi {to }e se vodat po planiranite soobra}ajnici.

Koli~inata na otpadnite vodi }e se opredeli posebno za sekoja urbana edinica bidej}i padot na terenot go uslovuva toa.

Koli~inata na otpadnite vodi }e se presmetuva kako 80% od maksimalnata ~asova potro{uva~ka na voda, zgolemena za 20% od infiltracija na podzemni vodi.

Postojnata fekalna kanalizacija e izvedena so cevki so profil F300 mm. Planirano e vo zadrùvawe na postojnata fekalna kanalizacija i izvedba na novi vodovi koi }e se nadovrzat na postojnite. Kanalizacionata

103

mreà }e se sostoi od kanalizaciski cevki so minimalen pre~nik od F250 mm i armirano - betonski revizioni {ahti.

Proekcijata na atmosferskata kanalizacija, predviduva separaten kanalizaciski sistem za odvod na atmosferski otpadni vodi, koj }e se sostoi od posebni kanali, a koi }e se vodat po glavnite soobra}ajnici i po soobra}ajnici za koi postojat uslovi za kanalizirawe po gravitaciski pat. Atmosferskata kanalizacija }e gi evakuira otpadnite atmosferski vodi od krovnite povr{ini na objektite, od povr{inite na ulicite i zelenite povr{ini.

Koli~inata na otpadnite atmosferski vodi }e se opredeli posebno za sekoja urbana edinica bidej}i padot na terenot go uslovuva toa.

Koli~inata na otpadnite atmosferski vodi }e se odredi so empiriski formuli, a vo zavisnost od slivnata povr{ina, sredniot koeficient na otekuvawe, koeficientot na retardacija (zadocnuvawe) i intenzitetot na

vrneì za Skopskata kotlina koj iznesuva i = 110 l/sek/ha. Celokupnata mreà na atmosferska kanalizacija treba da se izvede.

Uli~nata mreà od atmosferskata kanalizacija, soglasno preporakite od Javnoto pretprijatie, treba da se izvede so cevki so minimalen profil od minimum F300 mm.

Vo vrska so kanalot za odveduvawe na povr{inskite vodi koj postoi vo opfatot, predvideno e da se regulira na mestata kade {to ne e reguliran, pri {to negovite to~ni dimenzii naknadno }e se odredat so Osnoven proekt. Vo ovaa faza, predvideno e toj da moè da primi minimum 2-3 m/sek, a negovite dimenzii da iznesuvaat minimum 1,5 m dno i 5,0 m {irina na gorniot del na kanalot, 1,5 m visina, kako i da se predvidi rastojanie od minimum 30 sm od gornata ivica na kanalot do nivoto na vodata vo uslovi na najvisok vodostoj. Pokraj kanalot e predviden za{titen pojas od 5,0 m.

So izrabotka na urbanisti~ki plan za lokalitetot, izraboteno e idejno re{enie za potreben broj na novo predvideni trafostanici 10/0,4kV.

Za ostanatite predvideni funkcii ednovremenata el. snaga za novopredvidenite objekti se dimenzionira spored slednite elektroenergetski parametri so napomena deka se predvideni maksimalni povr{ini za gradba i toa pretstavuva maksimalen kapacitet na prostorot vo momentot:

za delovno - administrativni funkcii 0,08kW/m.² Za ovie povr{ini se pretpostavuva 70% izgradenost i koeficient na

iskoristenost 2,10. Ottuka, vkupnata potencijalna bruto razviena povr{ina na mo`nite gradbi vo namenskite zoni B3 - Golemi ugostitelski edinici, B4 - Delovni dejnosti, V1 - Obrazovanie i nauka i V4 - Dràvni institucii iznesuva 11933 m.

Vo postojna sostojba, vo ramkite na planskiot opfat ima izvedeni 5 trafostanici od koi edna stolbna trafostanica. êtiri od niv celosno se vklopuvaat vo planskoto re{enie na ovoj Urbanisti~ki plan, no edna e vo kolizija so planiranoto soobra}ajno re{enie. Za ovaa trafostanica predvidena e dislokacija - pomestuvawe na nova lokacija neposredno kraj postojnata. Vo planskiot opfat postoi u{te edna trafostanica, koja se

104

nao|a vo sklop na KP414/4, a koja se dislocira na nova lokacija vo neposredna blizina na prethodnata lokacija.

Vo opfatot e predvidena gradba na dopolnitelni 27 trafostanici, odnosno predvideni se vkupno 32 namenski zoni so osnovna klasa na namena E2 - Komunalna suprastruktura (Trafostanica).

Kablovskoto napojuvawe so srednonaponska i niskonaponska el. mreà }e se opredeli i }e se razviva vo ponatamo{niot tek na razrabotka na tehni~kata dokumentacija, odnosno so izrabotka na proekti za infrastruktura, arhitektonsko-urbanisti~ki proekti i idejni i osnovni proekti za elektri~na mreà.

Makedonski telekom AD Skopje za svoite korisnici obezbeduva {irok opseg na uslugi kako {to se: govorni uslugi (vklu~uvaj}i uslugi so dodadena vrednost), uslugi za prenos na podatoci, pristap do Internet, mobilni telekomunikaciski uslugi, javni govornici. Komunikaciskite uslugi se obezbeduvaat vrz osnova na dobro vospostavenata komunikaciska mreà so primena na najsovremeni tehnologii.

Korisnicite od ova podra~je vo telekomunikaciskiot soobra}aj se priklu~eni preku telefonskata centrala vo \or~e Petrov.

Mobilna telefonija-Korisni~ki kompanii za mobilna telefonija vo Makedonija se Makedonski telekom, Vip i Telekabel. Tie vo svoite sekojdnevni razvojni aktivnosti vr{at:

- Kvalitetno mre`no pokrivawe so mobilen signal na:

regioni, op{tini, naseleni mesta,

podra~ja od javen interes (kulturno - istoriski, sportski, stopanski, industriski, pograni~ni zoni i dr.)

soobra}ajna i transportna infrastruktura. - Izgotvuvawe na proekti za razvoj na GSM mreàta soglasno

postojnata infrastruktura na terenot, - Usoglasuvawe na razvojnite planovi so oddelni institucii na

dràvata (ministerstva, upravi i sl.). Celiot ovoj region e pokrien so signal na trite kompanii za mobilna

telefonija vo RSM. Za definirawe na potrebniot broj na telefonski priklu~oci, od

prvostepeno zna~ewe e namenata na objektot. Dimenzioniraweto na telefonskata mreà treba da se izvede spored principot stan - telefon i za javnite funkcii brojot na telefonski priklu~oci treba da se vr{i spored nivnata golemina, brojot na vraboteni, nivnata funkcija i sli~ni kriteriumi.

Vo planskiot opfat nema izvedena telefonska mreà. Povrzuvaweto na telefonski potro{uva~i }e se izvede vo sklad so razvojnite programi na Makedonski telekom AD Skopje.

Uli~nite ormari }e se postavuvaat na povr{inite od trotoarite i istite se so dimenzii od 1,0h0,5 m. Brojot na uli~nite ormari, kako i nivnata to~na dispozicija }e se utvrdat vo ponatamo{nite fazi, vo sklad so realnite potrebi i razvojnite programi na Makedonski telekom AD Skopje.

105

Realizacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na socio-ekonomskata sostojba na naselenieto, }e go podobri kvalitetot na ìveeweto i }e go zagolemi standardot na naselenieto.

Za realizacija na sistemot za za{tita na ìvotnata sredina potrebno e da se po~ituva:

- Integrirano upravuvawe so komunalniot, neopasniot i opasniot otpad;

- Ozelenuvawe na dvornite povr{ini; - Za~uvuvawe na ambientalnite, estetskite i rekreativnite

potencijali na prostorot; - Izgradba na sovremena infrastruktura; - Iskoristuvawe na solarna energija, preku implementirawe na

konceptot neograni~en izvor na energija; - Zagaduva~ot e dolèn da gi nadomesti tro{ocite za otstranuvawe na

opasnosta od zagaduvawe na ìvotnata sredina, da gi podnese tro{ocite za sanacija, kako i da ja stavi vo funkcija ìvotnata sredina vo sostojba kako pred o{tetuvaweto;

- Pri izrabotkata na ovoj plan treba da se zapazi sigurnosnata zona na

dalekuvodite koja iznesuva 12 (110 kV) i 20 m (220 kV) levo i desno od osovinata na dalekuvodite i da se po~ituva Glava 12, ~len 203-204 od

Zakonot za energetika („Sl. Vesnik na RM” br. 96/18); - Dosledno sledewe na nasokite i preporakite dadeni vo Hidrolo{ko

hidrauli~kata studija za ureduvawe na suvodolici Blaga Voda i sliv ju`no od Blaga Voda;

- Dosledno sledewe na merkite za za{tita, vklu~uvaj}i gi reìmot na za{tita, zoni na za{tita, stepen na za{tita i posebnite merki za za{tita od Za{titno-Konzervatorskite osnovi za kulturno nasledstvo za podra~je na opfat na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov (2019);

- Dosledno sproveduvawe na planot. Vo pogled na ozelenuvaweto, da se planiraat soodvetni profili na

drvoredi. Izborot na zelenilo treba da se usoglasi so uslovite za za{tita i negova namena. Detalniot izgled i lokaciite za postavuvawe na steblestite drvja da bide vo sorabotka so nadle`nite institucii i stru~ni lica od oblasta na dendrologijata. Dispozicijata na visokite drvja da bide usoglasena so trasite na podzemnite instalacii, dodeka izborot na vidot na ozelenuvaweto da bide vo soglasnost so uslovite na terenot, odnosno sposobnosta na pove}e apsorpcija na {tetni gasovi i koi nemaat poseben tretman za odrùvawe.

Soglasno Zakonot za urbano zelenilo, procentualnata zastapenost na zelenata povr{ina da se definira so Pravilnikot za standard i normativi za urbanisti~ko planirawe zavisno od lokacijata, namenata i goleminata na opfatot. Procentot na ozelenetost vo ramkite na grade`nite parceli, potrebno e da iznesuva minimum 20%.

Kanalizacionata otpadna voda, vo delot za zdravstvo }e se tretira vo pre~istitelnata stanica. Podetalna analiza od vlijanijata vrz ìvotnata

106

sredina od postavuvaweto na pre~istitelnata stanica i nejziniot i kapacitet }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi so arhitektonsko-urbanisti~ki proekt preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Vo pogled na sozdavawe na otpad, bu~ava, zagaduvawe na vozduhot, zagaduvawe na po~vata od rabotata na trafostanicite, podetalna analiza od negativnite vlijanija vrz ìvotnata sredina }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Planskiot opfat na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov so ju`niot del navleguva vo granicite na bunarskoto podra~je na za{titnite zoni na Nerezi-Lepenec i na povr{inata koja e predmet na planskiot opfat identifikuvani se tri povremeni povr{inski vodni tela i dva izvori na voda. Od tie pri~ini, pri izgotvuvawe na planskata dokumentacija, soglasno

Zakonot za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 06/09, 161/09, 83/10, 51/11, 44/12, 23/13, 163/13, 180/14, 146/15 i 52/16), za da ne dojde do naru{uvawe na vodniot reìm na vodotecite potrebno e da se predvidat merki od aspekt na za{tita na vodite i da bidat ispolneti slednite kriteriumi:

Zaradi za{tita i odrùvawe na prirodnite i uredenite re~ni korita i bregovite na vodotecite, ezerata i akumulaciite, zabraneto e, osven so dozvola ili soglasnost izdadena vrz osnova na zakon, izgradba na postrojki i objekti vo krajbre`nite zemji{ta, odnosno nivnata mestopolo`ba treba da bide nadvor od krajbre`niot pojas vo {iro~ina od 50 m zad linijata na dopiraweto na pedesetgodi{nata voda kaj nereguliranite vodoteci, odnosno zad noìcata na nasipot kaj reguliranite vodoteci; vo naselenite mesta {irinata na krajbre`niot pojas ja opredeluvaat sovetot na op{tinite, na predlog na gradona~alnikot na op{tinite, po prethodna soglasnost na organot na dràvnata uprava nadleèn za vr{ewe na rabotite od oblasta na ìvotnata sredina;

Zaradi za{tita i spre~uvawe na o{tetuvawe na vodostopanski objekti i postrojki, se zabranuva da se izveduvaat ili da se vr{at raboti so koi se o{tetuvaat objektite i postrojkite;

Izveduvaweto na vodostopanskite objekti i postrojki da se vr{i vo soglasnost so prifateni sovremeni tehniki i standardi, prilagodeni na nau~no-tehni~kiot razvoj na na~in koj nema da predizvika negativno vlijanie vrz reìmot na vodite i vrz korisnicite;

Potrebno e da se predvidi mehani~ki i biolo{ki tretman na otpadnite vodi od objektite za komercijalna i delovna namena;

Da se prevzemat site neophodni tehni~ki merki za spre~uvawe na indirektno ispu{tawe na masla i zagaduva~ki materii i supstancii;

Zaradi za{tita i spre~uvawe od o{tetuvawa na vodostopanski objekti i postrojki, se zabranuva da se kopaat i dup~at bunari na rastojanie pomalo od 20 m od noìcata na odbrambenite nasipi;

107

Zaradi za{tita na koritata i bregovite na prirodnite vodoteci se zabranuva: da se gradat napre~ni nasipi, pregradi, drugi objekti i nasadi vo koritata na vodotecite koi gi vlo{uvaat reìmot na te~enieto na vodite; da se vadi pesok, ~akal i kamen od re~noto korito za da ne dojde do vlo{uvawe na postojaniot reìm na vodite i da se predizvika erozija ili se onevozmoì koristewe na vodite; da se menuva pravecot na vodotekot bez soglasnost na M@SPP; da se se~at drva i druga vegetacija od koritata i bregovite na vodotecite, ezerata i akumulaciite bez odobrenie; izgradba na postrojki i objekti ili bilo koi raboti i aktivnosti {to opfa}aat prerabotka, postapuvawe, skladirawe, otstranuvawe ili transport na opasni materii, supstancii i cvrst ili te~en otpad; da se kopaat prokopi i kanali po dolìnata na nasipot na koritoto poblisku od 10 m od vnatre{nata strana i 10 m od nadvore{nata strana na noìcata na nasipot; da se vr{i soobra}aj dol` ili preku vodostopanskite objekti i postrojki, osven na opredeleni mesta za toa (prirodni rampi). Del od povr{inata na planskiot opfat na pove}enamenskiot

kompleks, na ju`nata strana, navleguva vo tretata za{titna zona. Vrz osnova na Odluka za utvrduvawe na granicite na za{titnite zoni na bunarskoto podra~je Nerezi - Lepenec i definiraniot reìm na za{tita.

Vo tretata za{titna zona se zabranuva:

Eksploatacija na {qunak, pesok, kamen i koristewe na zemji{teto na na~in i obem so koj se zagrozuvaat prirodnite vrednosti, kvalitetot, kvantitetot i reìmot na povr{inskite i podzemnite vodi;

Direktno ispu{tawe na otpadni vodi vo otvorenite vodoteci;

Deponirawe i isfrlawe na otpadni materii i smet nadvor od organizirani, obezbedeni i kontrolirani deponii;

Ispu{tawe masla, kiselini i drugi {tetni, opasni i radioaktivni materii;

Ispu{tawe na otpadni vodi vo otvoreni korita se dozvoluva posle nivno pre~istuvawe sprema kriteriumite za vodotecite od II klasa na profilot na ispu{taweto. Vo zonata na bunarite na za{titnite zoni na Nerezi-Lepenec se

zabranuva servisirawe na motorni vozila, pasewe na stoka, zakopuvawe na umreni ìvotni, skladirawe na otpad, ispu{tawe na materii koi po svojot sostav se opasni i {tetni, upotreba na agrohemiski sredstva, izgradba na septi~ki jami, kopawe na kanali, izveduvawe na zemjeni raboti i sl.

Pri obezbeduvaweto na potrebnite koli~ini na voda potrebna e primena na merki koi }e ovozmoàt kvalitetno i ekonomi~no vodosnabduvawe, no istovremeno i za{tita na vodite preku:

Oformuvawe i odrùvawe na za{titni zoni okolu izvornikot koj }e se koristi za vodosnabduvawe;

Dokolku za vodosnabduvawe se koristat podzemni vodi dinamikata na koristeweto da bide usoglasena so baraweto na dolgoro~na eksploatacija. Eksploatacijata na podzemnite vodi da se bazira na

108

izvr{eni hidrogeolo{ki ispituvawa. Ne se dozvoluva prekumerna eksploatacija na podzemnite vodi poradi koe bi do{lo do poremetuvawe na nivniot reìm;

Sinhronizirana izgradba na vodostopanski objekti so koi }e se ovozmoì pove}e korisnici da se snabduvaat so kvalitetna voda;

Namaluvawe na zagubite na voda so nejzino racionalno koristewe i modernizacija na sistemot za vodosnabduvawe. Koga stanuva zbor za monitoring za ìvotnata sredina se dava

mo`nost za ispituvawe, ocenuvawe i sistemsko nabquduvawe na zagaduvaweto i sostojbata na mediumite vo ìvotnata sredina kako i identifikacija i registracija na izvorite na zagaduvawe. Planot na monitoringot pretstavuva alka pome|u site vklu~eni strani i pretstavuva osnova za nadle`nite institucii vo koj }e go kontroliraat procesot na sproveduvawe na zakonskata regulativa i da donesuvaat odluki.

Najgolem benefit vo sproveduvaweto na strategiskata ocena na ìvotnata sredina e vo vklu~uvawe na aspektite od poleto na socijalata, ekonomijata i ìvotnata sredina, me|usebnata sorabotka, razvoj na regionalnite celi i celite za odr`liv razvoj i za{tita na ìvotnata sredina i lu|eto.

109

11. Prilozi

Lista na nacionalna zakonska regulativa

1. Zakon za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 187/13, 42/14, 44/15, 129/15, 192/15, 39/16 i 99/18);

2. Uredba za opredeluvawe na proektite i za kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na postapkata za ocena na

vlijanijata vrz ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 74/05); 3. Pravilnik za sodrìnata na barawata {to treba da gi ispolnuva

studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina

(„Sl. Vesnik na RM” br. 33/06); 4. Uredba za strategiite, planovite i programite, vklu~uvaj}i gi i

promenite na tie strategii, planovi i programi, za koi zadolìtelno se sproveduva postapkata za ocena na nivnoto vlijanie vrz ìvotnata

sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);

5. Uredba za sodrìnata na izve{tajot za strategiska ocena na

ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07); 6. Pravilnik za vospostavuvawe na listata na eksperti za SO@S,

procedurata za sproveduvawe na ispitot za eksperti za SO@S, vospostavuvawe komisijata za ocenka na znaeweto na ekspertite za

SO@S („Sl. Vesnik na RM” br. 129/07); 7. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite

dali opredeleni planski dokumenti bi moèle da imaat zna~itelno

vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 144/07);

8. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na ìvotnata

sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08); 9. Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM”

br. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16, 163/16, 64/18 и 168/18); 10. Zakonot za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br.

67/04, 92/07, 35/10, 47/11 i 100/12-pre~isten tekst, 10/15 i 146/15); 11. Pravilnik za kriteriumite, metodite i postapkite za ocenuvawe na

kvalitetot na ambientalniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04); 12. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/2011,

44/12, 23/13, 163/13, 180/14, 146/15 i 52/16);

13. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99); 14. Uredba za kategorizacija na vodotecite, ezerata, akumulaciite i

podzemnite vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99 i 71/99); 15. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99); 16. Zakon za otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08,

143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 147/13, 163/13, 51/15, 146/15, 192/15 i 39/16);

110

17. Lista na otpadi („Sl. Vesnik na RM” br. 100/05); 18. Zakon za za{tita od bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM”

br. 79/07, 124/10, 47/11, 163/13 i 146/15); 19. Odluka za utvrduvawe vo koi slu~ai i pod koi uslovi se smeta deka e

naru{en mirot na gra|anite od {tetna bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br. 64/93);

20. Zakon za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04, 115/07, 18/11, 148/11, 23/13, 137/13, 164/13, 38/14, 44/14, 199/14, 104/15, 154/15, 192/15, 39/16 i 11/18);

21. Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06, 84/07, 35/10, 47/11, 148/11, 59/12, 13/13, 163/13, 41/14, 146/15, 63/16 i 113/18);

22. Zakon za bezbednost i zdravje pri rabota („Sl. Vesnik na RM” br. 92/07, 136/11, 23/13 i 25/13);

23. Zakon za eksproprijacija („Sl. Vesnik na RM” br. 33/95, 20/98, 40/99, 31/03, 46/05 i 10/08).

Lista na relevantni EU direktivi

Direktivi na EU ipfateni vo Nacionalna strategija za aproksimacija vo ìvotnata sredina (2008). Relevantni se i nivnite izmeni i dopolnuvawa:

1. Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES) 2. Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES),

dopolneta so Regulativata (ES) 1882/2003 3. Direktiva za informirawe na korisnici (1999/94/ES) dopolneta so

Direktivata 2003/73/ES 4. Ramkovna Direktiva za voda (2006/60/ES) dopolneta so Odlukata

2455/2001/ES 5. Direktiva za urbani otpadni vodi (91/271/EES) dopolneta so

Direktivata 98/15/ES i Regulativata (ES) 1882/2003 6. Direktiva za voda za piewe (98/83/ES) dopolneta so Regulativata (ES)

1882/2003 7. Direktiva za povr{inska voda za apstrakcija (75/440/ES) dopolneta

so Direktivite 79/869/EES i 91/692 EES (}e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2006/60/ES) od 22.12.2007

8. Direktiva za ispu{tawe na opasni supstancii vo vodite (76/464/EES) dopolneta so Direktivata (91/692/EES i 2000/60/ES) e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007, osven ~len 6, koj be{e otpovikan na 22.12.2000.

9. Direktiva za podzemni vodi (80/68/EES) dopolneta so Direktivata 91/692/EES

10. Direktiva za Strate{ka ocena na ìvotna sredina (2001/42/ES) 11. Direktiva za pristap na informacii za ìvotnata sredina

(2003/4/ES)

111

Dodatok

112

113

114

115

116

117

118

119

120

121

122

123

124

Prilog 1 - Za{titno-konzervatorski osnovi za kulturno

nasledstvo (Osnovi za podra~je na opfat na UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov, Skopje, izrabotena od strana na NU Konzervatorski centar Skopje 2019 godina

125

Prilog 2 - Hidrolo{ko hidrauli~ka studija za ureduvawe na

suvodolici Blaga Voda i sliv ju`no od Blaga Voda, izrabotena od GIM Skopje, 2019 godina

126

Koristena literatura

Prostorniot plan na RM, 2004;

Planska dokumentacija za UPVNM Vele Pole, op{tina \or~e Petrov;

LEAP za op{tina \or~e Petrov;

Pregled na za{titni podra~ja vo RM (2008) i Izve{taj na me|unaroden konsultant za za{titeni podra~ja vo ramki na UNDP/GEF/M@SSP proektot: Zajaknuvawe na ekolo{kata, institucionalnata i finansiskata odr`livost na sistemot na za{titeni podra~ja vo Makedonija;

Nacionalna strategija za odr`liv razvoj, 2009;

Vtor Nacionalen izve{taj za klimatski promeni, 2008

Nacionalna strategija za mehanizmot za ~ist razvoj za prviot period na obvrski spored protokolot od Kjoto 2008-2012, 2007;

Vtor Nacionalen Ekolo{ki akcionen plan na RM, 2006

Strategija za upravuvawe so otpad vo RM 2008-2020;

Nacionalna transportna strategija za patniot prevoz, 2008;

Strategija za demografski razvoj na RM 2008-2015;

Nacionalna programa za usvojuvawe na pravoto na EU (NPPA II, 2007);

Nacionalna strategija za monitoring na ìvotnata sredina, 2004;

Strategija za upravuvawe so ìvotnata sredina, 2005;

Strategija za podigawe na javnata svest vo ìvotnata sredina, 2005;

Strategija i akcionen plan za implementacija na Arhuskata konvencija, 2005;

Nacionalen zdrastveno-ekolo{ki akcionen plan (NZEAP), 1999;

Ramkovna direktiva za voda (2000/60/ES);

Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES);

Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES);

Ramkovna direktiva za bu~ava (2002/49/ES);

Direktiva za strategiska ocena na ìvotna sredina (2001/42/ES);

EU [estiot Akcionen Plan za ìvotna sredina (2001/42/ES);

Dostapni iskustva i praktiki.

Documents

IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINAopstinagpetrov.gov.mk/images/pdf1/JavnaAnketaOdlukaiSoopstenie/… · izve[taj za strategiska ocena na @ivotnata sredina za upvnm