IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA

@IVOTNATA SREDINA

ZA

LUPD ZA GRADE@NA PARCELA L.4. NA KP BR. 1305 KO LE[OK STOVARI[TA, OP[TINA TEARCE

N A C R T I Z V E [ T A J

Skopje, Septemvri 2014 godina

2

So cel navremeno da se sogledaat mo`nite negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, kako i socio - ekonomskite aspekti od realizacija na LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce, soglasno ~len 65, stav 2 od Zakonot za `ivotna sredina

(„Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 183/13, 42/14 i 44/15), se nalo`i potrebata za sproveduvawe na Strategiska ocena na `ivotnata sredina. Izve{tajot za Strategiska ocena e potpi{an od Ekspert za Strategiska ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina (videno od Kopija na potvrda, dadeno vo prilog). Vo podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena na vlijanie vrz `ivotnata sredina u~estvuvaa: Emil Stojanovski, dipl. in`. po za{tita na `ivotna sredina, Qup~o Avramovski, dipl. ekonomist, Igor Kukulovski, dipl. in`. po za{tita na `ivotna sredina, Keti Andonova, administrator.

Gorenavedeniot izve{taj za strategiska ocena na `ivotnata sredina soglasno ~len 66 stav (5) od Zakonot za `ivotna sredina e potpi{an od lice koe e vklu~eno vo listata na eksperti za strategiska ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina koja ja vodi Ministerstvototo za `ivotna sredina i prostorno planirawe. Kako dokaz za istoto vo prilog na izve{tajot e dadena kopija na Potvrdata so broj 07-10997/2 od 26.12.2012 godina dadena od strana na Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe.

Enviro Resursi, DOO Skopje

Upravitel

Emil Stojanovski

3

Imaj}i predvid potrebata od izrabotka na Izve{taj za strategiska ocena vrz `ivotnata sredina za LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce kako i odredbite od Zakonot za `ivotna sredina donesuvam:

R E [ E N I E Za opredeluvawe na ekspert za izrabotka na Izve{taj za strategiska ocena

na `ivotnata sredina Emil Stojanovski, diplomiran in`ener, se opredeluva za ovlasten Ekspert za izrabotka na strategiska ocena na `ivotna sredina za LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce.

O b r a z l o ` e n i e: Emil Stojanovski, diplomiran in`ener, gi ispolnuva uslovite propi{ani so ~len 68 stav (3) od Zakonot za `ivotna sredina na Republika Makedonija so toa {to ima polo`en ispit za Ekspert za strategiska ocena na `ivotnata sredina kako i e vklu~en vo Listata na eksperti za strategiska ocena vrz `ivotnata sredina {to ja vodi Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe.

Enviro Resursi, DOO Skopje

Upravitel

_________________ Emil Stojanovski

4

5

6

7

8

9

Sodr`ina:

Voved .............................................................................................. 11

1. Celi na Planskiot dokument ................................................... 13

1.1 Celi na za{tita na `ivotnata sredina ................................ 14

1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena ........................... 16

1.3 Upotrebena metodologija ......................................................... 17

1.4 Zakonodavna ramka ..................................................................... 19

1.5 Institucionalna ramka ............................................................ 21

1.6 Sodr`ina na Izve{tajot za Strategiska ocena na

`ivotnata sredina ...................................................................... 23

1.7 Rezime ............................................................................................ 24

2. Pregled na planskiot dokument .............................................. 25

2.1 Osnovi na Planskiot dokument ............................................... 25

2.2 Planski opfat ............................................................................. 26

2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba ................................. 26

2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto ............................. .......... 27

3. Kratok opis i obrazlo`enie na planskite re{enija za

izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura...... 29

3.1 Soobra}ajno povrzuvawe ........................................................... 29

3.2 Vodosnabditelna mre`a ............................................................ 29

3.3 Fekalna i atmosferska kanalizacija .................................... 29

3.4 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacii.... 29

4. 4.1

Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so `ivotnata sredina ...................................................................... Karakteristiki na prostorot .................................................

31

31

4.1.1 Geolo{ki karakteristiki ....................................................... 31

4.1.2 Hidrografski karakteristiki ............................................... 31

4.1.3 Klimatski i mikroklimatski uslovi na regionot ............ 32

4.1.4 Demografski karakteristiki ................................................. 33

4.2 Opis na sega{nata sostojba so `ivotna sredina vo planskiot opfat ..........................................................................

34

4.3 Sega{na sostojba so `ivotnata sredina vo i okolu planskiot opfat ..........................................................................

37

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument ....... 39

6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa ............. 40

7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na `ivotnata sredina ...........................................................................................

41

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe

10

na zna~ajnite vlijanija vrz `ivotnata sredina od

implementacija na planskiot dokument ................................ 47

9. Plan na merki za monitoring na `ivotnata sredina ......... 57

10. Netehni~ko rezime ..................................................................... 59

11. Prilozi ......................................................................................... 66

Dodatok ........................................................................................... 69

Koristena literatura ................................................................. 70

11

Voved

So analiza na potrebite na investitorot i negoviot plan za iden razvoj se konstatira deka se javuva potreba od izrabotka na Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta (magacin), op{tina Tearce, pa zatoa se pristapuva kon izrabotka na istata.

So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na pri~inite vrz osnova na koja se predviduvaat merki za za{tita i namaluvawe na eventualnite vlijanija od sproveduvawe na planot. So identifikacijata na mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi najsoodveten izbor na merkite za za{tita na `ivotnata sredina. Preku realizacija na planskiot opfat doa|a do podobruvawe na ekonomskite uslovi preku otvarawe na novi rabotni mesta, odnosno }e se sozdadat uslovi za ekonomsko anga`irawe na naselenieto, a so samoto toa vospostavuvawe na preduslovi za odr`liv ekonomski razvoj.

Ocenata na vlijanieto na opredeleni strategii, planovi i programi vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto e postapka so koja se procenuvaat efektite vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto od sproveduvaweto na predlo`enite dokumenti. Celta e mo`nite efekti da bidat zemeni vo predvid vo ranata faza na podgotovkata na dokumentite vklu~uvaj}i gi i promenite na istite. Isto taka, cel na Strategiskata ocena e da se integrira za{titata na `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto vo procesot na podgotvuvawe i donesuvawe na planskite dokumenti preku ekspertska procenka i procenka na javnosta pred donesuvawe na istite.

Podgotovkata na planskiot dokument gi definira i jasno gi utvrduva osnovnite, a so tek na vreme i realnite celi i pravci vo domenot na zemjodelstvoto, {umarstvoto, energetikata, industrijata, turizmot, upravuvawe so otpadot, upravuvawe so vodite, prostornoto i urbanisti~ko planirawe i koristewe na zemji{teto, kako i Nacionalniot akcionen plan za `ivotna sredina i lokalnite akcioni planovi za `ivotna sredina koi ja nalaga potrebata soglasno ~len 65 od Zakonot za `ivotna sredina od sproveduvawe na Strategiskata ocena na vlijanieto na `ivotnata sredina na ovie planski i programski re{enija i celi.

Strategiskata ocena na vlijanieto na `ivotnata sredina se sostoi od nekolku fazi na planirawe:

- proverka; - opredeluvawe na opfat; - osnovni podatoci na `ivotnata sredina; - ocena; - podgotovka na izve{tajot za `ivotna sredina; - konsultacija so zasegnatata javnost; - prifa}awe na strategijata i - monitoring.

12

Pri opredeluvawe na obemot i detalnosta na informaciite vo Izve{tajot za `ivotna sredina, organot koj go podgotvuva planskiot dokument e dol`en da pobara mislewe od organite koi se zasegnati od planskiot dokument. Isto taka, spored Arhuskata Konvencija i Uredbata za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i

planovi i programi od oblasta na `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08 i 45/11) ~len 8, organot koj go podgotvuva planskiot dokument e dol`en da go vklu~i u~estvototo na javnosta preku:

- }e treba da se utvrdi dinamikata i rokovite {to }e bidat realni za efikasno u~estvo na zasegnatata javnost;

- nacrt-pravilata }e treba da bidat javno raspolo`livi, i - na javnosta }e treba da i se ovozmo`i da dade komentar.

Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe jasno gi definira osnovnite, a so vreme i ostvarlivite celi i pravci na razvojot, osobeno vo pogled na neophodnite kvalitativni strukturni promeni i za niv relevantni i adaptibilni re{enija i opcii. Neposrednata povrzanost i me|usebnata uslovenost pome|u planskiot opfat i vlijanieto na `ivotnata sredina nametnuva ednovremen, integralen tretman na prostorot i definirawe na dolgoro~na strategija za ureduvawe, opremuvawe i koristewe na prostorot i efikasna za{tita na `ivotnata sredina, prirodata i kulturno-istoriskoto nasledstvo vo regionot.

Posebno vnimanie e posveteno na karakteristikite na koristewe na zemji{teto. Pravnata i administrativna ramka, koja gi opfa}a osnovnite zakoni, strate{ki planovi i standardi na `ivotnata sredina, kako i procedurite za Strategiska ocena na `ivotna sredina obraboteni se vo posebno poglavje od ovoj Izve{taj.

Analizata na alternativite koi se opfateni so ovoj Izve{taj uka`uva na potrebata od neminovno sproveduvawe na Strategiskata ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina vo procesot na planirawe zaradi pravilna i poefikasna izbrana alternativa. O~ekuvanite rezultati vrz `ivotnata sredina, preporakite i merkite za namaluvawe na vlijanijata, kako i planot za monitoring se prika`ani i objasneti vo posebni segmenti od ovoj Izve{taj.

13

1. Celi na Planskiot dokument

Pri izrabotka na Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta (magacin), op{tina Tearce, e primenet metodolo{ki pristap i postapka soglasno ~len

50-a od Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 55/13, 70/13, 163/13 i 42/14), Pravilnikot za pobliska sodr`ina

razmer i na~inot na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM br. 78/06 i 37/14), Pravilnikot za standardi i normativi za

prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14), Pravilnik za standardi i normativi za

proektirawe na objekti („Sl. Vesnik na RM” br. 69/99, 102/00, 2/02, 05/04 i 78/08).

Spored ovaa sodr`ina }e se izraboti Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta(magacin), op{tina Tearce.

Postapkata za donesuvawe na LUPD }e se sproveduva soglasno Zakonot i Pravilnikot.

Metodolo{kiot pristap ima su{tinsko zna~ewe za celokupniot proces pri izrabotka na Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija i vo su{tina pretstavuva izrabotka po fazi, po~nuvaj}i od analiza na postojnata sostojba, usvoenite principi za poedini problemi do sozdavawe na osnovnata koncepcija za planirawe na povr{inite i izrabotka na konkretni prostorni, soobra}ajni i infrastrukturni re{enija.

Predmetniot prostor dosega e predmet na obrabotka na prostoren plan na R. Makedonija. Prostorot dosega ne bil predviden za gradba na bilo kakvi grade`ni objekti za da bi se vr{ela gradba na poedini objekti vo ovoj opfat. No, intencijata na ovoj plan e vo utvrduvawe na parcelacija soglasno potrebite na investitorot, kako i re{avawe na namenata na prostorot i gradbite soglasno negovite potrebi, odnosno soglasno zakonot i pravilnikot.

Vo opfateniot prostor se vr{i parcelacija na istiot so grade`na parcela spored potrebite na investitorot na ovaa planska dokumentacija i spored predviduvaweto na potrebata za povr{ina za gradba na stovari{te (magacin) i usoglasuvawe na namenata na gradbata so va`e~kite propisi vo momentov, a od aspekt na prostornoto i urbanisti~koto planirawe.

Vo planskiot opfat nema izgraden objekt. Vo opfatot {to e predmet na razrabotka na ovaa LUPD ne se

zabele`ani objekti od kulturno i istorisko zna~ewe od pri~ina {to ovoj planski opfat e nadvor od grade`niot reon.

Vo planskiot opfat egzistira, lokalen pat koj go tangira planskiot opfat, a ne e asfaltiran. Preku postojnata soobra}ajna infrastruktura planiraniot opfat se povrzuva so ostanatiot del od op{tinata, gradot Tetovo i po{iroko so regionot.

Niz planskiot opfat ne pominuva elektri~na mre`a.

14

Niz planskiot opfat ne pominuva mre`a za prenos na vodovodna mre`a.

Fekalna kanalizacija vo planskiot opfat i vo negova blizina ne postoi.

Atmosferskite vodi se slevaat slobodno po povr{inata na terenot, odnosno nema organizirano prifa}awe i odveduvawe na atmosferskite vodi.

Telefonska mre`a vo planskiot opfat ne postoi. Vrz osnova na Planskata programata za izrabotka na Lokalna

urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br.1305 KO Le{ok, stovari{ta (magacin), op{tina Tearce, se pristapuva kon realizacija na istata.

Analiziraj}i gi pri~inite i celite koi treba da se postignat so izrabotka na noviot planski dokument, nara~atelot konstatira deka treba da se izraboti planski dokument za navedeniot lokalitet.

Povr{inata na opfatot {to e predmet na izrabotka na Lokalnata planska dokumentacija iznesuva 1924 m2. Pri~ina za izrabotka na planot e urbanizacija na prostorot koj do sega ne bil urbaniziran, kako i predviduvawe na optimalna povr{ina za gradba, soglasno zakonskite propisi za urbanizacija na prostorot.

1.1 Celi na za{tita na `ivotnata sredina

Za{titata na `ivotnata sredina podrazbira mno`estvo na razli~ni postapki i merki koi go spre~uvaat zagrozuvaweto na `ivotnata sredina. Pod za{tita na `ivotnata sredina se podrazbira ne samo za{tita na ~ovekot tuku i za{tita na bilnata vegetacija i `ivotinskiot svet. Celite na za{titata na `ivotnata sredina se za{tita na zdravjeto na lu|eto, kvalitetot na ekosistemite, za{tita na rastitelniot i `ivotinskiot svet i kulturni dobra ~ij tvorec e ~ovekot, za~uvuvawe na ramnote`ata i ekolo{kata stabilnost na prirodata, racionalno i adekvatno koristewe na prirodnite resursi.

Deklaracijata za `ivotnata sredina e donesena na Svetskata konferencija na Obedinetite dr`avi vo 1972 godina. Stokholmskata konferencija za ~ovekovata sredina, odr`ana 1972 godina ja razbudila svesta i go ozna~ila po~etokot na ekolo{kata era i istovremeno ja inicirala Pariskata konvencija na Pretsedateli na Dr`avi i Vladi na zemjite od Evropskata ekonomska zaednica, odr`ana istata godina. Vo usvoenata deklaracija kako osnovna cel na ekolo{kiot razvoj se naveduva smaluvawe na rizikot vo pogled na uslovite na `ivot, podobruvawe na kvalitetot na `iveewe i da se vo ostvaruvawe na ovie celi posebno vnimanie obrati na za{titata na `ivotnata sredina. Spored toa, Evropskoto zakonodavstvo koe go ima usvoeno Sovetot na Evropskite ekonomski zaednici se naglasi garancijata na pravoto na sekoj gra|anin na ~ista i zdrava `ivotna sredina.

Vo tekot na 1992 godina vo sila stapi Bazelskata Konvencija, ~ija {to cel e smaluvawe na supstanciite odredeni kako opasen otpad. Vo Maj

15

2004 godina stapi vo sila i Stokholmskata konvencija za perzistentni organski zagaduva~i, so koi gi definira 12 ekstremno otrovni organski zagaduva~i, baraj}i nivna redukcija ili nivno celosno eliminirawe.

Me|unarodnata pravna za{tita na `ivotnata sredina se sveduva vo najgolem del na me|unarodno - pravna akcija protiv zagaduvaweto. Sepak, me|unarodnata regulativa vo oblasta na `ivotnata sredina seu{te ne dostignala na nivo koj bi ovozmo`il miren `ivot na site `ivi su{testva na na{ata planeta. Se donesuvaat razni protokoli, konvencii, deklaracii i dr.

Republika Makedonija, vo ramkite na evrointegraciskite procesi vo `ivotnata sredina ima potpi{ano golem broj na me|unarodni konvencii, bilateralni dogovori i protokoli i koi zaedno so nacionalnite propisi ja so~inuvaat pravnata ramka koja go ureduvaat upravuvaweto so mediumite na

`ivotnata sredina. Vo procesot na aproksimacijata na EU asquis

communautaire (EU zakonodavstvo) od oblasta na `ivotnata sredina preku transponirawe na EU zakonodavstvoto Republika Makedonija gi ima doneseno slednite zakoni:

Zakon za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 183/13, 42/14 i 44/15);

Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 100/12-pre~isten tekst, 163/13 i 10/15);

Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 163/13 i 51/15);

Zakon za upravuvawe i pakuvawe i otpad od pakuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 161/09, 17/11, 47/11, 136/11, 6/12, 39/12 i 163/13);

Zakon za upravuvawe so baterii i akumulatori i otpadni baterii i

akumulatori („Sl. Vesnik na RM” br. 140/10, 47/11 i 148/11);

Zakon za elektri~na i elektronska oprema i opadna elektri~na i

elektronska oprema („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/11 i 6/12);

Zakon za za{tita od bu~avata vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07, 124/10, 47/11 i 163/13); Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06, 84/07, 35/10, 47/11, 148/11, 59/12, 13/13, 163/13 i 41/14). Procesot na usoglasuvawe so zakonodavstvoto na EU i vo sega{no

vreme e vo tek, posebno vo tehni~kite barawa dadeni vo aneksite na EU Direktivite. Listata na relevantni zakoni i relevantni EU Direktivi i me|unarodni dogovori se dadeni vo to~kata 11 od ovoj Izve{taj. Site obvrski {to proizleguvaat od ovie zakonski i nacionalni strate{ki dokumenti, bea analizirani i zemeni vo predvid pri definirawe na osnovnite celi za za{tita na `ivotnata sredina vo planskiot opfat pri izgotvuvawe na ovoj Izve{taj.

Kako generalni celi utvrdeni po ovie zna~ajni osnovi se slednite: - Obezbeduvawe na preventivni merki na za{tita na vodnite resursi-

podzemnite vodi od mo`nite zagaduva~ki emisii na materii od realizirawe na planskiot opfat;

16

- Iskoristuvawe na obnovlivite izvori na energija - kako ~ista energija, preku implementirawe na konceptot po~ista sredina;

- Vospostavuvawe na permanenten monitoring na kvalitetot na vodata, po~vata i vozduhot;

- Zbogatuvawe na {umskiot fond preku zasaduvawe na pojas od soodvetni drvni rastenija;

- So~uvuvawe na postojniot biodiverzitet i eliminirawe na mo`nite kontaminacii na istiot i negovo is~eznuvawe;

- Vospostavuvawe na permanentna sorabotka vo sledeweto na sostojbite vo oblasta na kvalitetot na vodata, po~vata i drugite mediumi vo `ivotnata sredina od strana na lokalnite i Republi~kite zdrastveni institucii od aspekt na so~uvuvawe na zdravjeto na naselenieto;

- Vklu~uvawe na javnosta vo procesot na monitorirawe na sostojbite i donesuvawe na odluki za mediumite vo `ivotnata sredina;

- Vospostavuvawe na baza na podatoci za sostojbata vo sekoj medium vo

`ivotnata sredina po principot DPSIR (dvi`e~ka sila-pritisok-sostojba na `ivotnata sredina-vlijanie-odgovor) na lokalno i regionalno nivo. Vo ovoj proces se predlaga pocelosno implementirawe na gore

navedenite celi preku realizirawe sistem na predlog merki za za{tita, odbegnuvawe, namaluvawe, neutralizirawe ili kompenzacija na negativnite vlijanija od realizacija na predvidenite sodr`ini soglasno urbanisti~kiot plan. Za taa cel vo ponatamo{niot tekst na sodr`inata na ovoj dokument se predlagaat:

Tehni~ki merki koi treba da se prevzemat za vreme na sproveduvawe na planot;

Preporaki za podgotvuvawe, donesuvawe i dopolnuvawe na planovite i programite vo ramkite na sproveduvaweto na zakonskite obvrski vo `ivotnata sredina.

1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena

Specifi~nite celi na Strategiskata ocena na `ivotnata sredina se definirani soglasno nacionalnata i me|unarodna legislativa i se prika`ani preku statusot na biolo{ka raznovidnost, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo i predelot:

- Za{tita na `ivotnata sredina so implementacija na planskiot dokument;

- Podobruvawe na ekonomskite uslovi i zgolemuvawe na `ivotniot standard;

- Pravilno upravuvawe so prostorot zaradi odr`uvawe na postojanoto nivo na flora i fauna;

- Obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi i formirawe na hortikulturni nasadi od aspekt na pojava na bu~ava i vibracii;

- Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot; - Za~uvuvawe na kvalitetot na vodata;

17

- Integralno upravuvawe so otpadot i negova selekcija za za~uvuvawe na po~vata, a so toa i minimizirawe na otpadot;

- Minimizirawe na pojavite od nesre}i i havarii; - Za~uvuvawe na karakteristikite na predelot i `ivotnata sredina.

Planskiot opfat e usoglasen so:

Prostoren plan na RM, 2004;

Nacionalna strategija za odr`liv razvoj, 2010-2030;

Vtor nacionalen Ekolo{ki Akcionen Plan na RM, 2006;

Vtor Nacionalen izve{taj za klimatski promeni, 2008;

Strategija za upravuvawe so podatoci za `ivotnata sredina, 2005;

Strategija i akcionen plan za implementacija na Arhuskata konvencija, 2005.

1.3 Upotrebena Metodologija

Grafi~ki prikaz na metodologijata za izrabotka na Izve{tajot za

Strategiska ocena na `ivotna sredina

18

Pri podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena se kreira{e metodologija kompatibilna na karakteristikite na prostorot opfaten so planskiot dokument, planskata zada~a, dostapnite strategii i dokumenti.

Postapno se prevzedoa slednite ~ekori:

– Se napravi prvi~en uvid na sega{nite sostojbi vo `ivotnata sredina vo analiziraniot planski opfat, negovata okolina i po{iroko;

– Podetalno se prou~ija sodr`inite {to se predvideni da se lociraat vo planskiot opfat, urbanisti~kiot proekt, namenata i kategorijata na zemji{teto;

– Se ostvari sredba so pretstavnik na izrabotuva~ot na planskiot dokument i se realizira razgovor za celite na investicionite aktivnosti i sodr`ini koi }e bidat opfateni vo prostorot;

– Detalno se razgledaa tehni~kite re{enija predvideni za realizacija na proektnata zada~a;

19

– Definirani se celite za za{tita na `ivotnata sredina utvrdeni vo strate{kite dokumenti na lokalno, nacionalno i me|unarodno nivo;

– Sogleduvawe na mo`nite negativni vlijanija po `ivotnata sredina od realizacija na sodr`inite predvideni so urbanisti~kiot proekt;

– Nadminuvawe na eventualnite vlijanija po `ivotnata sredina od realizacija na sodr`inite predvideni so urbanisti~kiot proekt;

– Nadminuvawe na eventualnite vlijanija ili nivno ubla`uvawe i za taa cel predlagawe na preventivni i korektivni merki;

– Predlagawe na sistem na permanenten monitoring na sostojbite; – Vklu~uvawe i zapoznavawe na site zainteresirani strani vo

procesot na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo `ivotnata sredina so realizacija na planot.

Pri izgotvuvawe na planskiot dokument koristena e stru~na literatura od ovaa oblast, EU Direktivite, nacionalni strate{ki dokumenti, relevantnata zakonska regulativa, me|unarodni dogovori, prostorni i urbanisti~ki planski dokumenti, katastarski skici i drugi dokumenti relevantni za izrabotka na dokumentot.

1.4 Zakonodavna ramka

Izve{tajot za Strategiska ocena na `ivotnata sredina za LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce e izraboten soglasno postojnata zakonska regulativa vo `ivotnata sredina i prirodata vo Republika Makedonija: Zakon za @ivotna sredina Zakon za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 183/13, 42/14 i 44/15). Strategiska ocena na `ivotnata sredina

1. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat zna~itelno

vlijanie vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na

RM” br. 114/07); 2. Uredba za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na

`ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07); 3. Uredba za strategiite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na

tie strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se sproveduva postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata sredina i vrz

`ivotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07 i 45/11); 4. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i

drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata

sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08 i 45/11);

20

5. Pravilnik za formata, sodr`inata i obrazecot na Odlukata za sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na strategiska ocena i na formularite za potrebata od sproveduvawe odnosno nesproveduvawe

na strategiska ocena („Sl. Vesnik na RM” br. 122/11). Za{tita na prirodata Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06, 84/07, 35/10, 47/11, 148/11, 59/12, 13/13, 163/13 i 41/14). Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 100/12-pre~isten tekst, 163/13 i 10/15). Upravuvawe so otpadot Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 71/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 51/11, 123/12, 163/13 i 51/15). Za{tita od bu~ava Zakon za za{tita od bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07, 124/10, 47/11 i 163/13). Indikatori za bu~ava

1. Pravilnik za primena na indikatorite za bu~ava, dopolnitelni indikatori za bu~ava, na~inot na merewe na bu~ava i metodite za

ocenuvawe so indikatorite za bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 107/08);

2. Pravilnik za grani~ni vrednosti na nivoto na bu~ava vo `ivotnata

sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08). Monitoring za bu~ava

1. Pravilnik za lokaciite na mernite stanici i mernite mesta („Sl. Vesnik na RM” br. 120/08);

2. Pravilnik za pobliskite uslovi vo pogled na potrebnata oprema koja treba da ja poseduvaat ovlasteni nau~ni stru~ni organizacii i institucii kako i drugi pravni i fizi~ki lica za vr{ewe na

opredeleni stru~ni raboti za monitoring na bu~ava („Sl. Vesnik na

RM” br. 152/08). Zakon za voda Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/11, 44/12, 2313, 163/13 i 180/14). Nacionalna strategija za upravuvawe so otpad (2008-2020) Nacionalen plan za upravuvawe so otpad (2009-2015)

21

Zakon za za{tita i spasuvawe Zakon za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 93/12 - pre~isten tekst). Prostorno planirawe Prostoren plan na Republika Makedonija („Sl. Vesnik na RM” br. 39/04).

Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe

Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 24/08, 91/09, 124/10, 18/11, 53/11, 60/11, 144/12, 55/13, 163/13 i 42/14). Pravilnik za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl.

Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13 i 37/14). Pravilnikot za pobliska sodr`ina, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~ki planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06 i 37/14).

1.5 Institucionalna ramka

Zakonot za organizacija i rabota na organite na dr`avnata uprava

(„Sl. Vesnik na RM” br. 58/00, 44/02, 82/08, 167/10 i 51/11) gi definira slednite nadle`nosti na Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe:

sledeweto na sostojbata na `ivotnata sredina;

za{titata na vodite, po~vata, florata, faunata, vozduhot i ozonskata obvivka od zagaduvawe;

za{titata od bu~ava, radijacija, za{titata na biodiverzitetot, geodiverzitetot, nacionalnite parkovi i za{titenite oblasti;

restavracijata na zagadenite delovi od `ivotnata sredina;

predlagaweto merki za tretman na cvrst otpad;

prostornoto planirawe;

prostorniot informativen sistem;

nadzorot od negova nadle`nost i

vr{i i drugi raboti utvrdeni so zakon. Zakonot za organizacija i rabota na organite na dr`avnata uprava vo

ova nasoka na Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe mu dava klu~na uloga, vo procesot na kreirawe na politikata za za{tita na `ivotnata sredina.

Odredeni nadle`nosti vo upravuvaweto so `ivotnata sredina imaat i drugi organi na dr`avnata uprava i lokalnata samouprava kako {to se:

Ministerstvo za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo;

Ministerstvo za transport i vrski;

Institutot za javno zdravje;

Ministerstvo za zdravstvo;

Hidrometerolo{ki Zavod, i

22

Edinicite na lokalnata samouprava. Zna~ajna uloga vo procesot na donesuvaweto na zakonite od oblasta na

`ivotnata sredina ima i Sobraniskata komisija za transport vrski i ekologija.

Vo procesot na Strategiska ocena na `ivotnata sredina, Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe ima odredeni nadle`nosti propi{ani so Zakonot za `ivotnata sredina, kako {to se:

podgotovka na re{enie vo onie slu~ai vo koi ne se soglasuva so odlukata za sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na SOV@S ili so opredeleniot obem na SOV@S vo odlukata;

podgotovka na re{enie za soodvetnosta na izve{tajot na SOV@S za planskiot dokument, i;

vospostavuvawe i a`urirawe na listata na eksperti za SOV@S.

Organi na dr`avnata uprava/edinicite na lokalna samouprava koi gi

podgotvuvaat-usvojuvaat planskite dokumenti soglasno Zakonot za `ivotnata sredina imaat obvrska za:

podgotovka na izve{tajot za SOV@S;

objavuvawe na informacii za otpo~nuvaweto na podgotvuvaweto na planskite dokumenti i za u~estvo na javnosta vo procesot na konsultacii;

objavuvawe na informacii za nacrt planskiot dokument koj se podgotvuva i za predlog izve{tajot za SOV@S;

23

podgotovka na izve{tajot od konsultacijata so javnosta vrz osnova na dobienite komentari i mislewa od javnite konsultacii;

kompletirawe na izve{tajot za SOV@S i na planskite dokumenti so dobieni mislewa i komentari, i

monitoring na vlijanijata od implementacijata na planskiot dokument i vo slu~aj na negativni efekti i informirawe na M@SPP. Vo ovoj proces Ministerstvoto za nadvore{ni raboti e odgovorno za

sproveduvawe na prekugrani~ni konsultacii za SOV@S vo odnos na dostavuvawe na izvestuvawe do sosednata dr`ava, koja mo`e da bide zasegnata od podgotovkata na planskiot dokument ili koga Republika Makedonija mo`e da bide zasegnata od podgotovka na planski dokument vo sosedna dr`ava.

1.6 Sodr`ina na Izve{tajot za Strategiska ocena na `ivotnata sredina

Sproveduvaweto na Strategiskata ocena na `ivotnata sredina e

interaktiven proces koj treba da se sprovede paralelno so razvojot na planot ili programata. Strategiskata ocena na `ivotnata sredina e proces za da se osigura deka zna~itelen efekt vrz `ivotnata sredina {to proizleguvaat od politiki, planovi i programi se identifikuvaat, ocenuvaat i namaluvaat. Va`en instrument za da im se pomogne vo postignuvawe na odr`liv razvoj i kreirawe na politikata e Strategiskata ocena na `ivotnata sredina. Posebni beneficii vo Strategiskata ocena vklu~uvaat:

– Poddr{ka na odr`liviot razvoj; – Da se podobrat dokazite kako dobra osnova za strate{kite

odluki;

– Da se konsultiraat site zasegnati strani vo procesot na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo `ivotnata sredina so realizacija na planot;

– Da se naso~at na drugi procesi, kako {to se vlijanieto vrz `ivotnata sredina na ocenkite vrz oddelni razvojni proekti.

Strategiskata ocena sledej}i gi odredbite za sodr`inata na ovoj Izve{taj, gi obrabotuva slednite sodr`ini:

– Karakteristiki na `ivotnata sredina vo oblastite koi bi bile zna~itelno zasegnati;

– Problemi od oblastite koi se od posebno zna~ewe za `ivotnata sredina, a osobeno od aspekt na za{tita na divite ptici i habitatite;

– Celite na za{tita na `ivotnata sredina, odredeni na nacionalno ili me|unarodno nivo, koi se relevantni za planskiot dokument i na~inot na koj ovie celi i site aspekti na `ivotnata sredina se zemeni vo predvid za vreme na nivnite podgotovki;

24

– Verojatnite zna~ajni vlijanija vrz `ivotnata sredina vo celina, vklu~itelno i vrz biodiverzitetot, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, florata, faunata, vodata, vozduhot, po~vata, klimatskite faktori, kulturnoto nasledstvo, pejsa`ot i materijalnite pridobivki. Ovie vlijanija vklu~uvaat sekundarni, kratkoro~ni, dolgoro~ni, trajni i privremeno pozitivni i negativni efekti;

– Rezime/kratok pregled na pri~inite na alternativite, opis za toa kako e napravena procenkata, vklu~uvaj}i gi site pote{kotii

(kako {to se tehni~kite nedostatoci ili nedostigot na know-how) do koi se do{lo pri sobiraweto na potrebnite informacii;

– Opis na predvidenite merki koi se odnesuvaat na monitoringot vo soglasnost so zakonskite obvrski;

– Ne-tehni~ko rezime na informaciite dadeni vo soglasnost so barawata navedeni vo prethodnite to~ki.

1.7 Rezime

Vrz osnova na sprovedenata Strategiska ocena na `ivotnata sredina za LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce istiot mo`e da se izraboti i kako takov e prifatliv za implementacija.

25

2. Pregled na Planskiot dokument 2.1 Osnovi na Planskiot dokument

Vo osnovnite strate{ki celi na Republika Makedonija e dosledno izgraduvawe na otvoreno stopanstvo, a baraweto na novi formi za razvoj }e pridonese da za`ivee ekonomskiot ciklus, da se sozdadat pretpostavki za podobruvawe na prostornata razmestenost na stopanskite kapaciteti, da se stimuliraat direktnite stranski investicii i da se podobri konkuretnosta na malite i sredni pretprijatija. Realizacijata na Lokalna Urbanisti~ka Planska Dokumentacija vo atar na s. Le{ok, op{tina Tearce, }e bide vo funkcija na pottiknuvawe na ekonomskiot razvoj, so novi investicii i vrabotuvawa, no pod uslov maksimalno da se po~ituvaat zakonskite obvrski za za{tita na `ivotnata i rabotna sredina i primena na principite na odr`liviot razvoj. Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce se izrabotuva

soglasno Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na

RM” br. 55/13, 70/13, 163/13 i 42/14). Ovaa planska dokumentacija se izrabotuva soglasno Planskata programa odobrena od gradona~alnikot na op{tina Tearce, soglasno ~len 15-a od Zakonot. Planot e izraboten od strana na pravno lice koe e licencirano soglasno ~len 18 od zakonot. Planot e izraboten soglasno Pravilnikot za standardi i normativi za

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14) i Pravilnikot za pobliska sodr`ina, razmer i na~in na

grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06 i 37/14). Planskiot period za koj se izrabotuva ova Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija ne e utvrdeno so zakon. Uslovite za planirawe na prostorot se nameneti za izrabotka na Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce. Lokacijata ima povr{ina od 0,19 ha, se nao|a na zemjodelsko zemji{te (niva) 4 klasa i

pripa|a na II za{titna zona na izvorot Ra{~e utvrdena so „Prostorniot

plan na regionot na za{titnite zoni na izvorot Ra{~e”. Uslovite za planirawe treba da pretstavuvaat vlezni parametri i smernici pri planiraweto na prostorot i postavuvawe na planskite koncepcii i re{enija po site oblasti relevantni za planiraweto na prostorot, obraboteni vo soglasnost so Prostorniot plan na Republika Makedonija i Prostorniot plan na regionot na za{titnite zoni na izvorot Ra{~e. Izvorot Ra{~e e glaven izvornik za vodosnabduvawe na gradot Skopje i prigradskite naselbi. Vrz osnova na dosega{nite istra`uvawa za hraneweto na izvorot Ra{~e opredeleni se tri za{titni zoni:

26

Prva zona koja go zafa}a prostorot na masivot @eden, izvorot Ra{~e so kapta`ite 1 i 2 i prostorot ograni~en so fizi~ka ograda (Sl. list 16/88);

Vtora zona go zafa}a podra~jeto na Dolen Polog {to e vo neposredna vrska so masivot @eden;

Treta zona - go opfa}a podra~jeto na Goren Polog so del od prostorite na Mavrovskiot hidrosistem i podno`jeto na [ar Planina.

So zoniraweto utvrdeni se posebni re`imi na za{tita za sekoja zona, usoglaseno so hidrogeolo{kite, hidrolo{kite i urbanoekolo{kite uslovi, a se odnesuvaat na: za{tita na fizi~kite, hemiskite i bakteriolo{kite svojstva na vodata; za{tita na prirodnite vrednosti na zemji{teto, vodite, vegetacijata i vozduhot; za{tita na vodnite koli~estva i nivniot priroden re`im na istekuvawe. Lokacijata na koja se predviduva izgradbata na objektot so osnovna namena G4-stovari{ta, se nao|a vo granicata na Vtorata za{titna zona na izvorot Ra{~e, vo koja va`i poseben re`im na za{tita na izvorot i na podzemnite vodi. Vo Vtorata za{titna zona na izvorot Ra{~e se zabranuva:

Koristewe na zemji{teto ia na~in i obem so koj se zagrozuvaat prirodnite vrednosti, kvalitetot, koli~estvato na vodite i re`imot na povr{inskite i podzemnite vodi;

Deponirawe i isfrlawe na otpadni materii i smet nadvor od organizirani, obezbedeni i kontrolirani deponii;

Ispu{tawe na masla, toksi~ni i radioaktivni materii;

Ispu{tawe na nepre~isteni otpadni vodi vo vodotecite i podzemjeto. Ispu{taweto na otpadnite vodi vo povr{inskite vodoteci se dozvoluva posle nivnioto pre~istuvawe spored kriteriumite za

vodoteci od II kategorija;

Eksploatacijata na pesok, kamen i ~akal od koritata na bregovite na prirodnite vodoteci, kako i koristeweto na zemji{teto na na~in i vo obem so koj se zagrozuvaat prirodnite vrednosti, kvalitetot, koli~estvata na vodite i re`imot na povr{inskite i podzemnite vodi.

Generalniot koncept koj e koristen pri re{avawe na ovaa LUPD za grade`na parcela L.4. na KP br.1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce, se sostoi vo urbanizirawe na prostorot koj do sega ne bil urbaniziran i predviduvawe na optimalna povr{ina za gradba soglasno va`e~kata zakonska regulativa.

2.2 Planski opfat 2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba

Prostorot so svojata mestopolo`ba e vo atar na selo Le{ok vo mesto

vikano Crnica, op{tina Tearce koj se nao|a vo zapadniot del na R. Makedonija i toa severno od gradot Tetovo kon Regionalniot pat R1203.

27

Preku postojnata soobra}ajna infrastruktura planiraniot opfat se povrzuva so ostanatiot del od op{tinata, gradot Tetovo i po{iroko so regionot.

Planskiot opfat se nao|a na prose~na nadmorska visina od 460 m. Definiraniot prostor za izrabotka na navedeniot planski dokument

zafa}a povr{ina od 1924 m2.

Sintezen plan

2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto

Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija, za grade`na parcela

L.4. na KP br.1305 KO Le{ok, stovari{ta, Op{tina Tearce, planskiot opfat se predviduvaat objekti za:

I - PROIZVODSTVO, DISTRIBUCIJA I SERVISI G4 - stovari{ta. Predvidena e povr{ina za gradba na objekt e so namena stovari{ta.

28

Povr{inite za gradba se predvideni soglasno Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14).

Kompatibilni nameni se B1, B2, B4, G3, D2, D3 i D4, do 49% od osnovnata klasa na nameni.

Odreduvawe broj na parking e definirano so Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14), a }e se utvrdi pri izrabotka na Osnovniot proekt {to }e bide del od postapkata za dobivawe na odobrenie za gradba.

II - ZELENILO D2 - za{titno zelenilo. Kompatibilni nameni ne se predvideni, soglasno Pravilnikot za

standardi i normative za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12 i 126/12 i 126/12).

Predvidena e povr{ina so namena za{titno zelenilo kako za{titen pojas od lokalniot pat i od postojniot dalnovod. Povr{inite za gradba se predvideni soglasno Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko

planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14). Ne e potrebno odreduvawe broj na parking mesta {to e definirano so

Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14).

E1 - Komunalna infrastruktura.

29

3. Kratok opis i obrazlo`enie na planskite re{enija za izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura.

3.1 Soobra}ajno povrzuvawe

Vo planskiot opfat egzistira pat, a soobra}ajot vo ramkite na grade`nata parcela }e se re{i pri izrabotka na Osnovniot proekt {to }e bide del od postapkata za dobivawe na odobrenie za gradba.

Prostorot so svojata mestopolo`ba e vo atar na selo Le{ok vo mesto vikano Crnica, op{tina Tearce koj se nao|a vo zapadniot del na R. Makedonija i toa severno od gradot Tetovo kon Regionalniot pat R1203.

Vo planskiot opfat egzistiraat pati{ta od koi edniot e regionalniot pat R1203 Tetovo (vrska so A2) - Vratnica - gr. so R. Kosovo (GP Ja`ince) koj e asfaltiran i lokalen pat koj go tangira planskiot opfat, a ne e asfaltiran. Preku postojnata soobra}ajna infrastruktura planiraniot opfat se povrzuva so ostanatiot del od op{tinata, gradot Tetovo i po{iroko so regionot.

Edniot paten pravec e so prose~en popre~en profil od 7.0 - 7.35 m, a drugiot paten pravec e so popre~en profil od 6.0 m.

Kategorizacijata, radiusite i profilite na ulicite se spored

Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14).

3.2 Vodosnabditelna mre`a

Vo planskiot opfat vodosnabduvaweto }e se odviva preku bunar.

3.3 Fekalna i atmosferska kanalizacija

Fekalnite vodi }e se odveduvaat vo septi~ka jama. Atmosferskite vodi se slevaat slobodno po povr{inata na terenot,

odnosno nema organizirano prifa}awe i odveduvawe na atmosferskite vodi.

3.4 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacii

Ednovremenata elektri~na snaga na objektot ne vlijae vrz vkupniot energetski bilans od usvoeniot Prostoren plan. Niskonaponskiot razvod kako i osvetluvaweto na ulicite }e se izvede sprema posebnite proekti izraboteni od soodvetni stru~ni lica. Analizata za potrebna ednovremena elektri~na snaga za novopredvidenite sodr`ini vo lokalitetot }e se opredeli vo ponatamo{nata postapka na izgotvuvawe na tehni~ka dokumentacija, odnosno izrabotka na Osnovni proekti za poedini potro{uva~i vo lokalitetot.

Za industrija:

30

za prose~no elektrificiran objekt, instalirana energija od 1kV/50 m2,

koeficient na ednovremenost na objekt 0,51

povr{ina 2622 m2. Vkupna ednovremena snaga e Re = 27 kW

Za uli~no osvetlenie - okolu 25 kW. Od dobienite presmetki proizleguva deka ovoj opfat mo`e da se

napojuva od postoe~kite transformatorski stanici. Niskonaponskoto napojuvawe se planira da se izvede so kabli

postaveni vo rov vo zemja, za{titeni i obele`eni, do priklu~ni ormani koi se postaveni na fasadite na objektite.

Uli~noto osvetlenie se izveduva so novi kandelabri i metalni stokbovi povr`ani so trafostanicata so podzemen kabel.

Vo planskiot opfat se predviduva trafostanica. Niz planskiot opfat pominuva telefonska mre`a.

31

4. Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so `ivotnata sredina

4.1 Karakteristiki na prostorot

Op{tina Tearce se nao|a na severozapadniot del na Republika Makedonija, dodeka opfa}a povr{ina od 138 km2. Spored povr{inata se vbrojuva vo malite op{tini na republikata. Na severozapad op{tinata se grani~i so Kosovo, na jugoistok so op{tina Tetovo, dodeka na istok se grani~i so op{tina Jegunovce. Vo sostavot na op{tina Tearce se nao|aat naselenite mesta: Nepro{teno, Le{ok, Slatina, Tearce, Pr{evce, Glo|i, Dobro{te, Nera{te, Odri, Varvara, Brezna, Jelo{nik i Prvce. Op{tinata se nao|a na 11 kilometri severno od Tetovo, 50 km na zapad od Skopje, dodeka 80 km od aerodromot Aleksandar Veliki vo Skopje.

4.1.1 Geolo{ki karakteristiki

Po~vite koi se zastapeni vo po{irokiot region se aluvijalni i

deluvijalni. Deluvijalnite po~vi pod padinite na [ar Planina se razlikuvaat od onie pod Suva Gora i @eden po odnos na sostavot na materijalot i granulometriskiot sostav, poradi {to doa|a do bitni fizi~ki i hemiski razliki vo svojstvata.

4.1.2 Hidrografski karakteristiki

Vodata kako nezamenliv resurs e dobro od op{t interes od koj zavisi sé vkupniot razvoj na op{testvoto. Strategijata za koristewe i razvoj na vodostopanstvoto e uslovena od faktot deka R. Makedonija e zemja siroma{na so voda poradi {to vodata treba racionalno da se koristi i tro{i. Vo razvojot na vodostopanstvoto i vodostopanskata infrastruktura mora da se zapazi konceptot na odr`liv razvoj koj e naso~en kon racionalno koristewe na prirodnoto bogatstvo na zemjata, a so toa i podobruvawe na kvalitetot na `iveewe. Odr`liviot razvoj podrazbira ~uvawe na prirodnoto bogatstvo, negovo koristewe vo merka koja dozvoluva negova

32

reprodukcija i spre~uva konflikt me|u sega{nite i idnite generacii. Vo kontekst na sé vkupniot razvoj vo op{testvoto potrebno e usoglasuvawe na razvojnite strategii i izbegnuvawe na konflikti vo site oblasti na `iveewe.

Edna od celite vo razvojot na vodostopanstvoto vo Republikata e celosno koristewe na hidropotencijalot na vodotecite vo sklop na pove}enamenski sistemi. Od vkupniot iskoristiv hidroenergetski potencijal vo Republikata dosega se iskoristeni 30,5%.

4.1.3 Klimatski i mikroklimatski uslovi na regionot

I pokraj sega{niot visok sistem na ~ovekovite dostignuvawa na poleto na naukata i tehnikata, klimata e zna~aen faktor vo pove}eto stopanski granki, osobeno vo zemjodelstvoto, vodostopanstvoto, turizmot i dr. Se pravat obidi za ve{ta~ko vlijanie vrz klimata na oddelni podra~ja. Nekoi rezultati ve}e se postignati vo menuvaweto na oddelni klimatski karakteristiki, kako {to se stimuliraweto na vrne`ite, spre~uvaweto na gradonosnite procesi i sl. No, sepak klimata so site svoi prirodni obele`ja i ponatamu ja uslovuva stopanskata i `ivotnata aktivnost na ~ovekot.

Distribucijata na zagaduva~kite materii pokraj drugoto zavisi i od meteorolo{kite priliki kako {to i tie vlijaat na promenata na klimata.

Emisijata i nivoto na zagaduva~kite materii se vo funkcija na:

temperaturata na vozduhot;

vozdu{nite struewa;

obla~nosta;

atmosferskite talozi (vrne`ite);

vla`nosta na vozduhot. Klimata na regionot na op{tina Tearce e umereno kontinentalna, so

relativno izedna~ena vla`nost preku cela godina, koja iznesuva 74%. Maglite ne se ~esta pojava. Vetrovite se preku cela godina, a naj~esto vo prolet so brzina od 0,6 m/sek, a ~estotata e najgolema od sever so 220‰ i severozapad 76‰ i severoistok 90‰. Prose~nata godi{na temperatura

iznesuva 10,80ºS, prose~en godi{en minimum e 4,90ºS, a prose~en godi{en maksimum 16.7ºS. Treba da se napomene deka so poka~uvawe na nadmorskata viso~ina za sekoj 100 metri, se namaluva temperaturata na vozduhot za 0,60ºS.

Prose~niot mrazen period trae 167 dena, a denovi so sneg ima 43. Ovoj broj na denovi e mnogu pogolem soogled na nadmorskata viso~ina. Prose~no godi{no pa|aat 724,3 mm vrne`i, 87 vedri denovi, 154 obla~ni denovi i 124 tmurni denovi.

33

Ru`a na vetrovi

4.1.4 Demografski karakteristiki

Spored podatocite od Popisot na naselenieto, doma}instvata i

stanovite sproveden vo 2002 godina, vkupnoto naselenie vo op{tinata Tearce, iznesuva 22454 `iteli.

4.1.5 Seizmolo{ki karakteristiki

Teritorijata kade se nao|a predmetnata lokacija pripa|a na

podra~jata podlo`eni na mo`ni zemjotresi so ja~ina od 8º, spored MKS. Ovie uslovi nalagaat potreba od strogo po~ituvawe na uslovite za aseizmi~ka gradba na objektite i infrastrukturata.

4.1.6 Kulturno nasledstvo

Spored Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04, 115/07, 18/11, 148/11, 23/13, 137/13, 38/14 i 44/14), za planovite od povisoko nivo: Prostorniot plan na RM, Republi~kiot zavod za za{tita na spomenicite na kulturata, izgotvi Eksperten elaborat za za{tita na nedvi`no kulturno nasledstvo, vo koj e daden Inventar na nedvi`no kulturno nasledstvo od posebno zna~ewe. Na podra~jeto koe e predmet na ovoj UP nema registrirani nedvi`ni spomenici na kulturata.

Vo Arheolop{kata karta na Republika Makedonija, koja gi prou~uva predistoriskite i istoriskite sloevi na ~ove~kata egzistencija od najstarite vremiwa do docniot sreden vek, na analiziranoto podra~je okolu konkretniot planski opfat, evidentirani se:

KO Tearce - Bigor Slatinski, naselba od docnoanti~o vreme, se nao|a na okolu 500 m zapadno od seloto; Gradi{te, utvrdena naselba od docnoanti~o vreme, se nao|a na severniot rab na seloto; @elezni~ka stanica, naselba od rimsko vreme, se nao|a na okolu 12 km ju`no od seloto, pri izgradba na `elezni~kata pruga Tetovo-Skopje; Marena, naselba od

34

rimsko vreme i srednovekovna crkva, se nao|a na okolu 500 m ju`no od seloto; Crkvi{te, srenovekovna crkva so nekropola, se nao|a vo neposredna blizina na `elezni~kata stanica.

Za slu~ajni otkritija postojat Obvrski na nao|a~ot, spored ~len 65,

od Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04, 115/07, 18/11, 148/11, 23/13, 137/13, 38/14 i 44/14).

4.2 Opis na sega{nata sostojba so `ivotnata sredina vo

planskiot opfat

Osnoven preduslov za identifikacija na problemite so `ivotnata sredina i postavuvawe na strate{ki celi za nadminuvawe i unapreduvawe na istite e identifikacijata i ocenata na sega{nata sostojba so mediumi na `ivotnata sredina (vozduh, voda, otpad, po~va, biodiverzitet, bu~ava), kako i so koristeweto na zemji{teto i prirodnite resursi vo op{tinata.

So ogled na toa {to vo planiraniot prostor do sega ne se vr{eni merewa, sledewa i istra`uvawa na osnovnite vitalni komponenti vozduhot, vodata, tloto, bu~avata i tvrdiot otpadok, poremetuvawata vo ekosistemot vo celost ne mo`at da se otkrijat, a ocenkata za sostojbite proizleguva isklu~ivo od dejstuvaweto na ~ovekot i negovite aktivnosti vo ovoj prostor.

Kvalitet na vozduhot Soglasno Direktivite na Evropskata Unija, zagaduvaweto e

neposredno ili posredno vnesuvawe, kako rezultat na ~ovekovite dejstvija, na materii, vibracii, toplina ili bu~ava vo vozduhot, vodata ili vo po~vata, koi {to mo`at da bidat {tetni po ~ovekovoto zdravje ili po kvalitetot na `ivotnata sredina, od koi {to mo`e da proizleze {teta po materijalniot imot ili koi {to gi naru{uvaat ili vlijaat vrz prirodnite ubavini i drugite legitimni na~ini na koristewe na `ivotnata sredina.

Kvalitetot na vozduhot e eden od pova`nite ~initeli na koi treba da se vnimava pri planirawe na prostorot zaradi spre~uvawe na degradacija na istiot so implementacija na planskiot dokument.

Na nivo na op{tina Tearce sostojbata so kvalitet na vozduhot e zadovolitelna. Vo nea ne postojat industriski kapaciteti od pogolemi razmeri koi {to vo zna~itelen obem bi vlijaele na kvalitetot na ambientniot vozduh. Na teritorijata na op{tinata vo ramkite na nacionalnata mre`a nema postaveno monitoring stanica za sledewe na kvalitetot na ambientniot vozduh.

Najgolemi zagaduva~i na vozduhot se doma}instvata koi koristat fosilni goriva za zagrevawe vo zimskiot period (drva, jaglen i nafta). Kako zagaduva~i se javuvaat i prevoznite sredstva (avtomobili, avtobusi i.t.n.) koi va`at za mobilni izvori na zagaduvawe, kako faktor treba da se napomene i starosta na vozilata koja vo prosek iznesuva okolu petnaesetina i pove}e godini.

35

Kvalitet na vodite Kolku vodite vo odreden prostor mo`e da se smetaat za voden resurs

zavisi od mo`nosta za nivno iskoristuvawe, odnosno od mo`nosta za realizirawe na vodostopanski re{enija so koi vodite }e se iskoristat za pokrivawe na potrebite od voda za naselenieto, zemjodelstvoto, industrijata i za{titata na `iviot svet. Vodata kako resurs ja ima mnogu pomalku od prisutnite vodi {to treba da se ima sekoga{ vo predvid pri planiraweto za nejzino iskoristuvawe.

Za podmiruvawe na potrebite na voda najzna~ajni se povr{inskite vodi, bidej}i tie se najrasprostraneti, najbliski se do mestata na ~ovekovata aktivnost, obezbeduvaat `ivot i razvoj na ekosistemot.

Izda{nosta na podzemnite vodi zavisi od klimatskite, morfolo{kite i hidrogeolo{kite karakteristiki na prostorot. Ovie vodi poradi posebniot kvalitet se zna~ajni i mo`e da bidat korisni za pokrivawe na potrebite od voda.

Republika Makedonija zafa}a del od slivovite na r. Vardar, r. Crn Drim i r. Strumica. Na celata nejzina teritorija 84% od vodite se domicilni, a samo 16% se nadvore{ni vodi koi doa|aat vo Republikata. Za podobro sogleduvawe na raspolo`livite i potrebni koli~ini na voda teritorijata na Republikata e podelena na 15 vodostopanski podra~ja vo osnovnite slivovi na rekite: Vardar, Crn Drim i Strumica.

Planskata opredelba za za{tita na vodite e da se za~uva visokiot kvalitet na izvori{tata na voda, da se podobri kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi i da se dovedat vo zakonski propi{aniot kvalitet. Prioritet vo za{titata imaat vodite od 1 i 2 klasa od koi e predvideno da se vr{i vodosnabduvawe na naseleniete mesta. Za{titata na kvalitetot ne mo`e da se ostvari parcijalno, taa e splet na tehnolo{ki, vodostopanski i ekonomsko-organizacioni merki i kontinuirana rabota.

Zagaduvaweto na vodite vo `ivotnata sredina se dol`i na ispu{tawe na efluenti od doma}instvata, industrijata, rudarstvoto, zemjodelieto, neuredenite deponii i soobra}ajnicite. Koli~estvata na komunalni otpadni vodi se najgolemi vo gradovite.

Vo op{tinata ne postoi tretman na otpadnite vodi, pa toa pretstavuva eden od najgolemite problemi vo op{tinata. Isto taka, ne postoi organizirano odveduvawe na otpadnite vodi, {to uka`uva na potrebata od prezemawe na itni merki za re{avawe na ovoj problem. Vo op{tina ne postoi pre~istitelna stanica za otpadnite vodi. Del od otpadnite vodi od doma}instvata vo naselenite mesta direktno se ispu{taat vo rekite, a del se odveduvaat vo individualni septi~ki jami koi vo pogolem broj se povr{inski.

Atmosferskite vodi se ispu{taat slobodno po povr{inata na terenot.

36

Otpad

Komunalniot otpad go vklu~uva otpadot sobran od doma}instvata, zaedno so otpadot od ulicite i slobodnite povr{ini, otpadot od komercijalniot-institucionalen sektor i otpadot od industrijata koj e so karakteristiki kako so otpadot na doma}instvata.

Rastitelen i `ivotinski svet

Visokiot planinski masiv na [ar Planina se protega vo krajniot severozapaden del od Republika Makedonija, po dol`inata na granicata so Republika Srbija. Planinata le`i me|u dvete nisko spu{teni kotlini - Polo{kata na jugoistok i Prizrensko-metohiskata na severozapad. Na [ar Planina se sre}avaat cela niza na mnogu interesni reljefni oblici, me|u koi najizrazeni se glacijalnite, fluvijalnite, karstnite, denudacionite i nivacionite geomorfolo{ki pojavi. Taka, dejstvuvaweto na glacijalniot proces ostavil soodvetni tragi, izrazeni vo vid na raznovidni fosilni glacijalni oblici. Toa se pojavite na cirkovi, koi le`at pod najvisokite vozvi{enija, glavno so nad 2.000 metri nadmorska visina, ledni~kite dolini, glacijalnite ramewa, striite i mutoniranite steni. Kako karakteristi~ni oblici na glacijalnata erozija se i bedemite, koi se sozdadeni od nanos na morenski materijal. Iako ne tolku izrazeni, na [ar Planina se sre}avaat i karstni pojavi, zastapeni vo vid na {krapi i vrta~i, a vo zonata na periglacijalnite oblasti postojat raznovidni fosilni i recentni nivacioni pojavi. Ovie mikro oblici na reljefot, pretstaveni se vo oblik na kameni strui i moriwa od kamewa. Na mnogu mesta na [ar Planina mo`at da se sretnat i osobeno interesni mali denudacioni formi. Ovaa visoka i prostrana planina, osobeno e bogata i so raznovidni hidrografski pojavi: izvori, potoci, reki i glacijalni ezera. Od rekite, nagolema e Pena (36, 8 km), potoa Mazdra~a, Teara~ka Bistrica i drugi, a od 27-te glacijalni ezera najgolemo e Bogovinskoto Ezero (66880 m2). Zaradi isklu~itelnoto bogatstvo so rastitelen i `ivotinski svet, [ar Planina se vbrojuva vo eden od najgolemite i najzna~ajnite evropski centri biolo{ko raznoobrazie. Se pretpostavuva deka celokupnata flora na masivot, po~nuvaj}i od toplite klisuri i termofilnite {umi vo podno`jeto, preku planinskite regioni, pa se do najvisokite alpski delovi, broi pove}e od 1500 taksoni. Tuka, posebno treba da se istaknat reliktnite i endemi~nite vidovi, koi pretstavuvaat vistinski retkosti na makedonskata i balkanskata flora. Najgolemata floristi~ka vrednost na [ar Planina ja so~inuvaat endemi~nite vidovi, koi na ovoj prostor gi ima okolu 150. Mnogu

od niv se so balkansko rasprostranuvawe (Lilium albanicum, Pinus peuce,

Ranunculus montenegrinus, Thlaspi bellidifolium, Silene sendtneri, Geum coccineum,

Trifolium noricum, Anthyllis scardica, Acer heldreichii, Saxifraga coryophylla,

Centranthus junceus, Sideritis scardica). Od posebna va`nost se brojnite lokalni

endemiti (Crocus scardicus, Narthecium scardicum, Draba korabensis, Draba doerfleri,

Allysum scardicum, Oxithropis korabensis, Viola schariensis, Verbascum scardicolum,

37

Melampyrum scardicum, Hieracium kobilicianum). Posebno mesto zazemaat reliktnite vidovi. Od niv, so pogolema zastapenost se terciernite relikti

(Picea exselsa, Pinus mugo, Taxus baccata, Ruscus hypoglossum, Silene schmuckeri,

Rhododendron ferrugineum, Arctostaphyllos uve ursi, Rhamnus pumila, Primula

longiflora, Gentiana lutea, Sambucus racemose, Artemisia petrosa), i glacijalnite relikti (Elyna myosuroides, Carex curvula, Listera cordata, Trolius europaeus,

Primula minima, Loiseleuria procumbens, Empetrum nigrum, Linaria alpina, Campanula

alpina, Aster alpinus). [ar Planina e poznata i po faunisti~kata raznovidnost. Me|u mnogubrojnite vidovi ptici, od posebno zna~ewe se tie

{to se nao|aat na spisokot na prirodni retkosti na R. Makedonija: Aguila

chrysaetos, Gyps fulvus, Falco peregrinus, Falco subbu-eto, Buteo buteo. Od pretstavnicite na klasata cica~i, na ovoj masiv dominiraat glavno oromediteranski i borealni faunisti~ki elementi. Vo posebno atraktivni

vidovi spa|aat: Ursus arctos, Lynx lynx, wild bear Felis sylvestris, Lutra lutra, Mustela

erminea, Microtus nivalis, Sus scofa, Rupicapra rupicapra, Capreolus capreolus, Canis

lupus, Vulpes vulpes, Martes foina, Martes martes, Meles meles. Vo slivnoto podra~je na rekata Pena, vo regijata na smr~ata, zna~aen

e habitatot za pove}e vidovi teresti~ni pol`avi, pome|u koi i endemi~nite

Helicigona trizona ljubetensis i Gyralina mirabilis i endemi~niot gol pol`av

Deroceras turrcicum kako i za{titeniot, spored Bernskata konvencija: Aneks 2, lozov pol`av Helix pomatia.

Bu~ava

Na nivo na Republika Makedonija mereweto na nivoto na bu~ava se meri od strana na Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe i Republi~kiot Zavod za zdravstvena za{tita so svojata mre`a na regionalni zavodi.

Bu~avata proizleguva od urbanite aktivnosti i toa: - Soobra}aj; - Proizvodni i delovni procesi; - Bu~ava od enterierno poteklo (stambeni zgradi, trgovsko delovni

centri i sl). Bu~avata ne pretstavuva seriozen problem vo Op{tinata.

4.3. Sega{ni problemi so `ivotnata sredina vo i okolu planskiot opfat

Problemite so `ivotnata sredina vo op{tina Tearce i predmetniot

opfat, bea identifikuvani preku analiza na postoe~kata sostojba so `ivotnata sredina kade se evidentirani klu~nite problemi i predlo`eni se merki vo oblik na Akcionen plan za nivno nadminuvawe. Najosetlivi elementi na `ivotnata sredina vo predmetniot opfat (Elementi na SO@S)

Vodi Vozduh Otpad Klimatski Naselenie Materijalni

faktori dobra

38

Problemite so generirawe na otpadot se razgleduvaat kako vlijanie vrz povr{inskite i podzemnite vodi, vlijanie na zagaduvaweto na po~vite i indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i po~vite i indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i sozdavaweto na stakleni~ki gasovi (klimatski promeni).

Vrz osnova na evidentirawe na najosetlivite elementi na `ivotnata sredina vo planskiot opfat koi se narekuvaat i elementi na Strategiska ocena na `ivotnata sredina (Elementi na SO@S) se vospostavuvaat celi na strategiska ocena na `ivotna sredina (Celi na SO@S) i se definirani mo`ni indikatori za sekoja cel.

Vo procesot na Strategiska ocena na vlijanie na planskiot dokument vrz `ivotnata sredina va`no e da se vidi kako, na koj na~in, so koja ja~ina i intenzitet celite na planskiot dokument vlijaat vrz celite na SO@S so cel da se predvidat merki za spre~uvawe na vlijanijata i da se predlo`i soodveten plan za monitoring na indikatorite za sekoja cel na SO@S.

Na slednata tabela se prika`ani sega{nite problemi so elementite na `ivotnata sredina:

Elementi na Strategiskata Problem Relevantno opften

ocena na `ivotna sredina problem

Vozduh

Naru{en kvalitet na vozduhot od postoewe na intenzivna emisija od upotreba na drva kako agens za zatopluvawe, zgolemen soobra}aj h

Ne koristewe na obnovlivi izvori na energija h

Voda Sanitarnite otpadni vodi se naso~uvaat direktno vo septi~ki jami h

Koristewe na bunarska voda koja {to ne e tehni~ki ispitana h

Otpad Nekontrolirano isfrlawe na komunalen otpad h

Nasipuvawe na re~nite korita i drugi javni povr{ini so gabariten nekomunalen otpad h

Po~va

Povr{ini na zemjodelsko zemji{te anga`irani za stopanski celi h

Predel Degradirani predeli h

Pojava na diva se~a na {umite

Naselenie Pojava na migracija h

Nevrabotenost h

Klimatski faktori Koristewe na ogrevno drvo za zatopluvawe h

Ne koristewe na obnovlivi izvori na energija h

Sega{nite problemi so elementite na `ivotnata sredina

39

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument

Pri realizacija na LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok,

stovari{ta, op{tina Tearce se razgleduva opcijata bez da se sprovede

(bussiness as usual) planska aktivnost, odnosno rabotite da ostanat vo prvobitnata polo`ba.

Vo konkretniov slu~aj dokolku LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce ne se sprovede, se o~ekuvaat slednive posledici:

Pojava na nekompatibilni dejnosti;

Zemji{teto i ponatamu }e ostane zemji{te so pomala ekonomska vrednost;

Ograni~en infrastrukturen razvoj na op{tinata;

Nekontrolirana izgradba na bespravni objekti;

Naru{uvawe na kvalitetot na mediumite vo `ivotnata sredina;

Intenzivno zagaduvawe so otpadni materii (cvrst, komunalen i drugi vidovi otpad) i postoewe na divi deponii;

Intenzivno zagaduvawe na podzemnite vodi i po~vata;

Namaleni prihodi vo op{tinskiot buxet;

Otsustvo na finansiski investirawa {to bi se dovelo do slab ekonomski razvoj na stopanstvoto;

Porast na migracija;

Namalen `ivoten standard;

Nerealizacijata na planskiot opfat }e se ispu{ti mo`nosta od idni potencijalni investicii za ekonomski-odr`liv razvoj.

40

6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa

Realizacijata na LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce e od osobeno zna~ewe za realizirawe namenski sodr`ini i funkcionalna operacionalizacija za razvoj na planskiot opfat, op{tinata i dr`avata.

Od osobeno zna~ewe za izgotvuvawe na Strategiskata ocena, a voedno i standardna postapka e da se izanalizira varijantata opcijata od nesproveduvawe na planskoto re{enie so {to sostojbata bi ostanala vo prvobitnata sostojba. Vo toj slu~aj se o~ekuva deka fakti~kata sostojba na terenot voop{to nema da se promeni, i ekonomskata pasivnost }e prodol`i.

Ovie aspekti se zemaat so cel da se iznajde najpovolnoto re{enie koe }e pridonese za za{titata na `ivotnata sredina i zdravjeto na ~ovekot.

Vo slu~aj na nerealizirawe na planskiot opfat se o~ekuva da:

Socijalno-ekonomskiot status na naselenieto }e inicira pogolema stagnacija;

Prodol`uvawe na trendot migracija;

Nevrabotenosta nema da se namali;

Namaluvawe na vrednosta na zemji{teto;

Uzurpacija na prostorot so divogradbi i drugi neplanski i nekompatibilni sodr`ini;

Neplansko i neorganizirano ureduvawe na prostorot so {to negativno }e se odrazi vrz mediumite vo `ivotnata sredina;

Iskoristuvawe na slobodni povr{ini so nelegalni gradbi. So realizirawe na planskiot opfat se o~ekuvaat nekolku pozitivni

aspekti: - Povolna geografska polo`ba; - Dobri mikroklimatski uslovi; - Odli~na dispozicija vo odnos na soobra}ajnata povrzanost; - Zajaknuvawe na mo`nostite za odr`liv ekonomski i socijalen

razvoj na regionot; - Zapirawe na ekonomskata migracija; - Razvoj na lokalnata samouprava preku pla}awe na danoci,

komunalii i drugi dava~ki; - Zgolemuvawe na vrednosta na zemji{teto; - So predvidenata sodr`ina }e ovozmo`i ostvaruvawe na

funkcii so direktni ili indirektni ekonomski efekti. So primena na prethodnite kriteriumi se ovozmo`uva lokacijata da

prerasne kako edinstvena prostorna i funkcionalna celina koja }e dade golem doprinos za razvojot na lokalnata i nacionalna ekonomija, istovremeno imaj}i go za cel animiraweto na interesot na stranski investitori za realizacija na predlo`enite programi za investirawe kako orientacija vo aktuelnite ekonomski tendencii na dr`avata.

41

7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na `ivotnata sredina

Pojavite koi kako pretpostavka mo`e da se javat od implementacijata

na LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce mo`e da se analiziraat od negativen i pozitiven aspekt. Izve{tajot za Strategiska ocena gi zema vo predvid vlijanijata vrz site mediumi na `ivotnata sredina, biolo{kata raznovidnost, prirodata, predelot, kulturnoto nasledstvo, lu|eto kako i vlijanijata vrz socio-ekonomskite mo`nosti vo op{tina Tearce.

Izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina ne gi analizira poedine~nite razvojni proekti, tuku vlijanijata vrz mediumite na `ivotnata sredina od globalen aspekt. Zna~i, so izve{tajot se pravi samo procenka na mo`nite negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina, dodeka vo podocne`nite fazi, preku Studiite za ocena na vlijanie vrz `ivotnata sredina ili Elaboratite za za{tita na `ivotnata sredina {to se zakonska obvrska na osnova na uka`anite rizici se pravat detalni analizi i preporaki.

Soglasno Zakonot za `ivotna sredina i Uredbata za opredeluvawe na kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na postapkata za ocenka na vlijanijata vrz `ivotnata potrebno e da se utvrdi potreba za sproveduvawe na postapka za ocenka na vlijanieto na proektot vrz `ivotnata sredina. Potrebata od ocena na vlijanijata vrz `ivotnata sredina ja donesuva Organot na dr`avnata uprava nadle`en za rabotite od oblasta na `ivotnata sredina. Soglasno Zakonot za `ivotna sredina, kako i Zakonot za za{tita na prirodata, pravnite ili fizi~kite lica koi vr{at dejnosti ili aktivnosti koi ne spa|aat vo proektite za koi se sproveduva postapka za ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina se dol`ni da izgotvat Elaborat za za{tita na `ivotnata sredina, so cel da se oceni vlijanieto na dejnostite ili aktivnostite vrz `ivotnata sredina, pred da zapo~nat so sproveduvawe na proektot i istiot da go dostavat do organot nadle`en za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot.

Vlijanie vrz demografskiot faktor

Realizacijata na planot }e pretstavuva pozitiven stimul za demografskiot razvoj. ]e ima pozitivni vlijanija na dolgoro~na osnova i na zgolemuvawe na natalitetot, kako u{te eden pozitiven element na demografskiot razvoj. Ova od pri~ina {to investicionite vlo`uvawa za realizacija na ovaa planska sodr`ina }e zna~i otvorawe na novi rabotni mesta i zgolemuvawe na `ivotniot standard i kvalitetot na `iveewe.

42

Vlijanie vrz ~ovekovoto zdravje

Zaradi namenata na objektot predviden za izgradba nadvor od zonata na domuvawe ne se o~ekuva izgradbata da predizvika vlijanija vrz zdravjeto na lokalnoto naselenie. So implementacijata na planot mo`e da se predizvikaaat eventualno odredeni negativni vlijanija vrz zdravjeto na lu|eto od aspekt na:

Nepravilno upravuvawe so `ivotnata sredina;

Nepravilno postapuvawe so otpadot od ras~istuvaweto na terenot vo podgotvitelnite aktivnosti i generirawe na otpad vo tekot na raboteweto na objektite. Poradi transportot na grade`en materijal, rabotnata sila, kako i

bu~avata predizvikana od zgolemeniot soobra}aj koja mo`e da se poka~i, no samo vo periodot na grade`nata faza. Emisijata na pra{ina i izduvni gasovi od motornite vozila i te{kata mehanizacija }e se poka~at poradi izveduvawe na grade`ni aktivnosti.

Obezbeduvaweto na parkovsko i za{titno zelenilo i ostanato hortikulturno ureduvawe na prostorot }e bide vo funkcija na podobruvawe na zdravjeto na lu|eto {to e opfateno i so planskata sodr`ina vo planskiot opfat kade }e se implementira planot.

Podetalna analiza od eventualnite vlijanija vrz ~ovekovoto zdravje }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za ocenka za vlijanieto na `ivotnata sredina ili elaboratite za za{tita na `ivotnata sredina od razli~ni aspekti na mediumite na `ivotnata sredina {to e i zakonska obvrska.

Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba

Implementacijata na planot }e ima pozitivno vlijanie vrz socio-ekonomskite razvoj na op{tinata, otvarawe na novi rabotni mesta, zgolemuvawe na stapkata na ekonomski rast, stimulirawe na razvojot na ostanatite dejnosti, proektiraweto, komunalnite dejnosti, grade`ni{tvoto, trgovijata i sl., zgolemuvawe na prihodite na lokalnata samouprava, podobruvawe na komunalnata infrastruktura i uredenost na prostorot.

Vlijanie vrz kvalitetot na ambientniot vozduh

So planot ne se o~ekuvaat osobeni vlijanija vrz ambientniot vozduh. Odredeni kratkoro~ni vlijanija vrz kvalitetot na vozduhot se

o~ekuvaat vo vreme na gradba-izvedbata na zemjeni i grade`ni raboti pri {to se o~ekuva pojava na pra{ina, kako fugitivna emisija na najsitni ~esti~ki na pra{ina i pesok.

Vo vreme na grade`nata faza treba da se o~ekuvaat, pred se:

43

Povremeno zagaduvawe na vozduhot od mestata na izvedba na grade`nite aktivnosti, od grade`nite materijali koi }e se koristat i od vidot na transportot na grade`nite materijali;

Celata grade`na mehanizacija za vreme na podgotovkata na terenot }e ima negativno vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot;

Glaven zagaduva~ na vozduhot za vreme na grade`nite aktivnosti }e bide pra{inata predizvikana od kopawe, nabivawe na tloto, odnosno zemjenite raboti. Eventualnite vlijanija od ovoj vid }e bidat detalno analizirani pri

izrabotkata na studiite za ocenka za vlijanieto na `ivotnata sredina ili elaboratite za za{tita na `ivotnata sredina od site aspekti na `ivotnata sredina, {to e i zakonska obvrska, koja treba da se realizira vo fazata na dobivawe na odobrenieto za gradba.

Vlijanie vrz klimatski promeni

So ogled na lokacijata na koja se predviduva realizacijata na ovaa

planska sodr`ina ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na kvalitetot na vozduhot vo po{irokiot region ili klimatski promeni.

Vlijanieto na fugitivnite emisii vo vozduhot od izduvnite gasovi od vozilata }e se ubla`i so planiranoto za{titno zelenilo. Predvidenoto plansko re{enie za soobra}ajnata infrastruktura so obezbeduvawe na za{titno zelenilo i bogato hortikulturno ureduvawe vo i okolu samiot opfat }e pretstavuva osnova da se o~ekuva deka toa nema da pridonese kon zna~ajni naru{uvawa na kvalitetot na vozduhot vo po{irokoto podra~je ili da dovede do klimatski promeni.

Postoi opcija od iskoristuvawe na obnovlivi izvori na energija, solarnata energija kako energetski resurs.

Vlijanie predizvikano od zgolemena bu~ava

Vo faza na implementacija na planiranite aktivnosti za

infrastrukturno opremuvawe na planskiot opfat i izgradba na infrastrukturnata mre`a treba da se o~ekuva zgolemena bu~ava. Kako izvori na bu~ava }e se javi grade`nata mehanizacija.

Na lokalitetot vo ovaa faza ne se predvideni sodr`ini koi bi mo`ele da bidat izvori na {tetna bu~ava.

Dokolku pri implementacija na planskiot opfat se primenat

merkite definirani soglasno Сtrategiskata ocena na vlijanijata vrz `ivotnata sredina od sekoja posebna aktivnost }e se namalat o~ekuvanite efekti od zgolemena bu~ava i }e se svedat na dozvolenite nivoa, vo soglasnost so Zakonot za bu~ava.

44

Vlijanie od vibracii

Pri izvedba na grade`nite aktivnosti mo`e da se o~ekuvaat vibracii, no toa }e bidat so so ograni~en intenzitet i vremetraewe.

Vlijanie vrz kvalitetot na vodite

So implementacijata na planot ne se o~ekuvaat negativni vlijanija vrz kvalitetot na vodite vo ramkite na planskiot opfat. Za prifa}awe na atmosferskite vodi da se predvidi izvedba na slivni re{etki i sliven sistem.

Za predmetniot lokalitet odredeni potrebni koli~ini na voda }e se obezbedat od bunar-bu{otina vo sopstvena parcela.

Ako nepravilno se upravuva so otpadnite vodi mo`e negativno da vlijaat vrz povr{inskite i podzemnite vodi i da go zagrozat kvalitetot na okolnoto zemji{te. Otpadnite vodi od kompleksot }e se nosat vo septi~ka jama.

Vodata od asfaltnata povr{ina koja }e se sozdava na prostorot koj }e bide namenet za parking prostor }e ima pojava na istekuvawe od masti i masla od avtomobilite, pri {to mo`e da predizvika zagaduvawe na povr{inskite i podzemni vodi.

Pocelosna analiza od site aspekti na vlijanijata od vrz kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi }e bidat predmet na posebni Studii ili Elaborati soglasno Zakonot.

Vlijanie vrz po~vata

So implementacija na ovoj plan }e se ostvari racionalno koristewe na zemji{teto, odnosno celokupnata povr{ina }e se osmisli so namenska sodr`ina koja }e rezultira so ve}e spomenatite benefiti. Negativnite vlijanija vrz po~vata mo`e da proizlezat od nesoodvetno upravuvawe so otpadnite vodi, generiraniot otpad, izduvnite gasovi od prevoznite sredstva i sl.

Zna~ajni vlijanija vrz po~vata ne se o~ekuvaat, bidej}i vo Planot za izgradba se predvideni merki i re{enija za komunalnata infrastrukturna mre`a, upravuvawe so otpadnite vodi i otpadot koj }e se generira vo kompleksot. Indirektno negativno vlijanie na po~vata kako rezultat na izduvnite gasovi od vozilata i emisiite od planiraniot kapacitet vo planskiot opfat se procenuvaat kako ne mnogu zna~ajni so ogled na predvidenite za{titni zeleni zoni i prirodata na predvideniot objekt.

Za da ne dojde do naru{uvawe na kvalitetot na po~vata potrebno e da se sprovede plan za upravuvawe so otpad vo koj }e se predvidat merki za upravuvawe so otpadot.

45

Pocelosna analiza od site aspekti na eventualnite vlijanija vrz po~vata }e bidat predmet na posebni studii ili elaborati soglasno Zakonot.

Vlijanie vrz predelot

Implementacijata na planot }e ima pozitivno vlijanie na predelot, pred se, od pri~ina {to deluva kako edna osmislena urbana celina vo koja pokraj objektite treba da se predvidat i zeleni povr{ini so hortikulturno ureduvawe i drugi za taa cel i funkcija planski sodr`ini.

Vlijanie vrz kulturnoto nasledstvo

Kulturnoto nasledstvo na regionot e simbioza na neprocenlivi materijalni i duhovni vrednosti vo edna urbanisti~ko-arhitektonska celina so~inuvaj}i neraskinlivo edinstvo na tradicionalni i umetni~ki vrednosti i kni`evni, dokumentacioni fondovi, po~nuvaj}i od praistorijata do denes.

Na samiot planski opfat ne se evidentirani arheolo{ki ili kulturni spomenici i spored toa ne se o~ekuvaat negativni vlijanija vrz kulturnoto nasledstvo.

Spored Zakonot, dokolku se pojavi nekoe arheolo{ko nao|ali{te }e se postapi soglasno odredbite od ~len 65 od Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo.

Vlijanie vrz biodiverzitetot (flora i fauna)

So LUPD ne mo`e da se predizvikaat odredeni vlijanija vrz florata i faunata bidej}i dosega ne se identifikuvalo postoewe na posebni primeroci.

Vlijanie vrz materijalnite dobra

Implementacijata na planot }e ja zgolemi ekonomskata vrednost na

zemji{teto.

Vlijanie po odnos na generirawe na otpad

Pri realizacija na LUPD, za o~ekuvawe e genererirawe na grade`en

i zemjen otpad. So planskiot dokument predvideno e otpadot pri gradbata soodvetno da se sobira i prevzema, a del od nego da se iskoristi vo tamponirawe na pristapnite delovi i pokrivawe na iskopite.

Primarnata selekcija na otpadot treba da se predvidi kako kontinuirana aktivnost po pu{taweto vo funkcija na objektot.

46

Se prepora~uva site ovie aktivnosti da bidat opfateni so izrabotkata na Studiite ili Elaboratite soglasno Zakonot.

Vlijanie od nesre}i i havarii

Mo`ni nesre}i i havarii koi bi nastanale od implementacijata na ovoj planski opfat e pojava na po`ar, elementarni nepogodi i drugi havarii. Vo planskiot opfat se razraboteni merki za za{tita na ~ovekot, materijalnite dobra i `ivotnata sredina od prirodnite katastrofi.

Za uspe{no funkcionirawe na za{titata od nesre}i i havarii predvideni se merki za za{tita od po`ari, odnosno site objekti se locirani taka da se pristapni za po`arnite vozila, a {irinata na pristapot da ovozmo`uva lesna podgotovka i stavawe vo dejstvo na potrebnata oprema za borba protiv po`arot i spasuvawe na lu|eto. Ivi~nicite na pristapniot pat mora da bidat zakoseni poradi lesen pristap na po`arnite vozila do objektite.

Planiraweto i izrabotkata na tehni~kata dokumentacija treba da e vo soglasnost so zakonot za za{tita na po`ar.

Detalnata analiza na ovie vlijanija }e bide so studiite ili elaboratite soglasno Zakonot i se obvrska da se izgotvat vo podocne`nite fazi na realizacija na objektot.

47

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na zna~ajnite vlijanija vrz `ivotnata sredina od

implementacija na planskiot dokument

So Zakonot na `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 183/13, 42/14 i 44/15) kako i ostanatite zakoni i podzakonski akti se uredeni pravata i dol`nostite na Republika Makedonija i na op{tina Tearce, kako i pravata i dol`nostite na pravnite i fizi~kite lica, vo obezbeduvaweto uslovi za za{tita i za unapreduvawe na `ivotnata sredina, zaradi ostvaruvawe na pravoto na gra|anite na zdrava i `ivotna sredina.

Ovoj Izve{taj, koj se bazira na relevantnite podatoci od Prostorniot plan, Nacionalniot Ekolo{ki Akcionen Plan, sektorskite studii, za odredeni oblasti, kako i podatoci utvrdeni na samiot lokalitet, predviduva i merki za za{tita na `ivotnata sredina od vlijanijata koi se o~ekuvaat so implementacijata na planskata dokumentacija.

Za realizacija na sistemot za za{tita na `ivotnata sredina potrebno e da se po~ituva:

- Za~uvuvawe na ambientalnite, estetskite i rekreativnite potencijali na prostorot;

- Izgradba na sovremena infrastruktura; - Selektirano i organizirano deponirawe na otpadot so kontroliran

transporten sistem vo deponija; - Ozelenuvawe na dvornite povr{ini so visoko i nisko zelenilo koi

zna~itelno }e pridonese za mikroklimata na ovoj del; - Pri prevzemaweto aktivnosti ili pri vr{eweto dejnosti da se

obezbedi visok stepen na za{ita na `ivotnata sredina i na `ivotot i zdravjeto na lu|eto koi prestojuvaat tuka;

- Zagaduva~ot e dol`en da gi nadomesti tro{ocite za otstranuvawe na opasnosta od zagaduvawe na `ivotnata sredina, da gi podnese tro{ocite za sanacija i da plati pravi~en nadomest za {tetata pri~ineta vrz `ivotnata sredina, kako i da ja dovede `ivotnata sredina, vo najgolema mo`na merka, vo sostojba pred o{tetuvaweto

- Dosledna implementacija na planot. Bidej}i vodosnabduvaweto so voda }e se vr{i od podzemen bunar, pred

izvedbata na bunarot potrebno e da se napravat hidrogeolo{ki istra`ni i probno eksploatacioni raboti so koi }e se utvrdi izda{nosta i kapacitetot na bunarot. Isto taka, da se napravat i ispituvawa so koi }e se utvrdi i kvalitetot na vodata, odnosno dali fizi~ko-hemiskite i bakteriolo{ki karakteristiki na vodata }e odgovaraat za soodvetnata namena.

Vo zonata na bunarot (bunarite) se zabranuva servisirawe na motorni vozila, pasewe na stoka, zakopuvawe na umreni `ivotni, skladirawe na otpad, ispu{tawe na materii koi po svojot sostav se opasni i {tetni, upotreba na agrohemiski sredstva, izgradba na septi~ki jami, kopawe na

48

kanali, izveduvawe na zemjeni raboti i sl. Pri lociraweto na bunarite da se po~ituva Zakonot za vodi za odreduvawe na za{titnite zoni na bunarite.

Dinamikata na koristeweto na podzemnite vodi mora da bide usoglasena za dolgoro~na eksploatacija. Ne se dozvoluva prekumerna eksploatacija na podzemnite vodi poradi koe bi do{lo do poremetuvawe na nivniot re`im.

Vo pogled na sozdavawe na otpad, bu~ava, zagaduvawe na vozduhot, zagaduvawe na po~vata od rabotata na trafostanicata, podetalna analiza od negativnite vlijanija vrz ~ovekovoto zdravje i `ivotnata sredina }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na `ivotnata sredina ili elaboratite za za{tita na `ivotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Vo pogled na ozelenuvaweto, da se planiraat soodvetni profili na drvoredi pokraj soobra}ajnicite i objektite za da go spre~at negativnoto vlijanie na kvalitetot na `ivotnata sredina. Izborot na zelenilo treba da se usoglasi so uslovite za za{tita i negova namena. Dispozicijata na visokite drvja da bide usoglasena so trasite na podzemnite instalacii, odnosno sposobnosta na pove}e apsorpcija na {tetni gasovi i koi nemaat poseben tretman za odr`uvawe.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz demografskiot faktor

Integralnata realizacija na predlo`enite merki vo site fazi na investicioniot ciklus e vo nasoka na namaluvawe na mo`nite negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina koi mo`e na direkten ili indirekten na~in da se reflektiraat vrz zdravjeto na lu|eto. Cvrstiot otpad {to bi se javil vo ramkite na planiraniot opfat e potencijalna opasnost. Zatoa se predlaga (integrirano upravuvawe), organizirano sobirawe i transportirawe do mestoto nameneto za otpad. Doslednoto sproveduvawe na planskite re{enija i primenata na site merki }e ovozmo`i eliminirawe na eventualnite negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina koi mo`e da se reflektiraat na direkten ili indirekten na~in vrz zdravjeto na ~ovekot.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ~ovekovoto zdravje

Realizacijata na planskiot opfat nema da predizvika negativni vlijanija vrz ~ovekovoto zdravje. Vo delot na op{ti merki se prepora~uva vospostavuvawe na sistem na sobirawe i regularno otstranuvawe na otpadot, pojasi so za{titno zelenilo i hortikulturno ureduvawe i vo tekot na grade`nite postapki, istite da se planiraat soodvetno za da se reducira vremeto na koristewe na opremata koja sozdava zgolemena bu~ava. Primenata na site predlo`eni merki dadeni vo site fazi na planirawe i izvedba na proektot }e ovozmo`i eliminirawe na eventualnite vlijanija vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na ~ovekot.

Sproveduvawe na dobra organizacija na raboteweto i sproveduvawe na za{titni merki;

49

Ograni~uvawe na brzinata na vozilata;

Pri upotreba na oprema i mehanizacija da se koristat ma{ini koi rabotat vo granici na dozvolenata bu~ava.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz socio-ekonomskata sostojba

Realizacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na socio-

ekonomskata sostojba na naselenieto, }e go podobri kvalitetot na `iveeweto i }e go zgolemi standardot na naselenieto.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh Pri proektirawe i realizacija na planot potrebno e da se primenat

sovremeni tehnologii koi go za{tituvaat vozduhot od zagaduvawe. Objektot od aspekt na ekolo{ka za{tita ne smeeat da ja naru{at postojnata ekolo{ka ramnote`a i istite e potrebno da bidat izvedeni soglasno site standardi i normativi od vakov vid.

Se pretpostavuva deka zagaduvaweto {to }e bide predizvikano od na~inot na greeweto na objektot, nema da pretstavuva zagri`uva~ka opasnost po zagaduvaweto na `ivotnata sredina.

Za namaluvawe na vlijanijata vrz kvalitetot na ambientniot vozduh od implementacijata na LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce se predlagaat slednite merki:

Koristewe na obnovlivi izvori na energija kako energetski resursi koi {to se vo direktna nasoka na podobruvawe na kvalitetot na ambientniot vozduh;

Koristewe na sovremeni transportni sredstva i mehanizacija pri vr{ewe na grade`nite raboti, soglasno standardite na EU;

Izbegnuvawe na koristeweto na drvata i fosilnite goriva kako energetski resurs;

Koristewe na mali kotli za zagrevawe so najsovremeni gorilnici i upotreba na gorivo so mala sodr`ina na sulfur ili koristewe na elektri~na energija kako energens za zatopluvawe pri {to nema da ima nikakvi zagaduva~ki emisii;

Podigawe na zeleni zoni na nisko i visoko zelenilo okolu grani~nata linija na planskiot opfat;

Pri planiraweto i izgradbata na objektot i infrastrukturata prioritet da se dava na najdobro dostapnite tehniki i instalacii;

Za podobruvawe na kvalitetot na vozduhot vo opfatot, na site slobodni povr{ini da se predvidat zeleni povr{ini;

Vo opfatot da se predvidi formirawe na pojasi so za{titno zelenilo, nisko i sredno, so dolg vegetaciski period se so cel nivno funkcionalno razvivawe kako i dodatno namaluvawe na eventualnoto aerozagaduvaweto.

50

Na za{titata i unapreduvaweto na kvalitetot na vozduhot, pokraj odredbite od ovoj zakon treba da se primenuvaat i odredbite na Zakonot za

kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 100/12-pre~isten tekst, 163/13 i 10/15).

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz klimatskite promeni

Vo domenot na za{titata na `ivotnata sredina osnovna cel e preku soodvetni planski postavki da se obezbedat uslovi za nepre~en razvoj so istovremeno ~uvawe na kvalitetot na sredinata za `ivot i rabota.

Za ostvaruvawe na navedenata cel, postavkite i potrebite od za{tita na sredinata se vgraduvaat vo site domeni na urbanisti~koto planirawe preku proverka i izgotvuvawe na sovremeni standardi i normativi.

So ogled na mikrolokacijata na koja se predviduva realizacijata na ovaa planska sodr`ina ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na kvalitetot na vozduhot na mikro plan i po{irokiot region ili klimatski promeni. Zatoa ne se prepora~uvaat merki.

- Merki za za{tita od bu~ava

Pri planiraweto na objektot potrebno e da se predviduvaat tehnologii i tehniki koi }e doprinesuvaat za redukcija na zagaduvaweto so bu~ava i doveduvawe na istoto vo zakonski dozvolenite parametri.

Pra{aweto za namaluvawe na problemite so bu~ava treba da se re{ava so obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi, podignuvawe na drvored i formirawe na hortiklulturni nasadi. Na prostorot site sodr`ini koi se planiraat moraat da bidat vo soglasnost so propi{anite merki soglasno

Zakonot za spre~uvawe na bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07, 124/10, 47/11 i 163/13). Vo opfatot da se predvidi formirawe na pojasi so za{titno zelenilo, nisko i sredno, so dolg vegetaciski period se so cel nivno funkcionalno razvivawe kako i dodatno namaluvawe na bu~avata.

Dokolku vo vremeto na implementacija na planot se uvidi potreba od voveduvawe na dopolnitelni merki na za{tita od bu~ava, istite }e se sprovedat.

- Merki za namluvawe na vlijanijata od vibracii

Implementacijata na planskata dokumentacija nema da predizvika zna~itelni vibracii poradi {to nema da se vovedat nekoi posebni merki.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata

Za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata se predlagaat slednite

elementi:

51

Pri zapo~nuvaweto na sekoj grade`en zafat na planskiot opfat investitorot da go organizira sobiraweto na grade`niot otpad, negovo deponirawe ili iskoristuvawe vo investicionite aktivnosti;

Integralno upravuvawe so komunalniot otpad i negova selekcija;

Postavuvawe kontejneri sprema vidot na otpadot na soodvetni betonski povr{ini;

Potencijalno zamastenite vodi vo krugot na rabotnite zoni, koi {to imaat manipulativni povr{ini, soobra}ajnici i parkinzi, preku prelivni re{etki, so poseben drena`en sistem da se sprovedat do talo`nik na separator na maslo i masti i posle niven tretman da se sprovedat vo recipientot;

Redovno servisirwe na septi~kata jama od strana na ovlasten praven subjekt;

Milta od talo`nicite, preku predviden i odreden vremenski

interval da se iznese, i da se postapi soglasno Glava V od Zakonot za upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 09/11);

Selektirano i organizirano deponirawe na otpadot so kontroliran transporten sistem vo deponija;

So planovite za hortikultura da se utvrdat isklu~ivo dekorativni nasadi za da ne se o~ekuva zna~ajno zagaduvawe na po~vata. Za ~ista i nezagadena po~va treba da se obezbedi pogolema kontrola

pri upotrebata na hemiskite za{titni sredstva, materijalite i surovinite koi }e se koristat vo prometot i raboteweto vo kompleksot.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata

Osnoven uslov za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata se primenata na predvidenite merki za pravilno upravuvawe so prostorot, otpadnite vodi, otpadot, bu~avata, po~vata, vozduhot i sl. Na prostorot za izrabotka na planot nema evidentirano prirodno nasledstvo. Dokolku pri izrabotkata na planot ili pri ureduvawe na prostorot se dojde do odredeni novi soznanija za prirodnoto nasledstvo koi mo`at da bidat zagrozeni so urbanizacijata na ovoj prostor, potrebno e da se prevzemat slednite merki na za{tita na prirodnoto nasledstvo:

- Utvrduvawe na granicite i ozna~uvawe na objektite proglaseni i predlo`eni kako prirodno nasledstvo;

- Vo podra~jata i zonite so stroga za{tita da se dozvolat samo nau~no-istra`uva~ki aktivnosti;

- Na mestata so karakter na prirodno nasledstvo dozvoleno e koristewe na rastitelni i `ivotinski vidovi samo vo sanitarno-zdravstveni celi so specijalna dozvola od nadle`en organ;

- Na podra~jata koi se predlo`eni za za{tita kako prirodno nasledstvo, izgradbata i ureduvaweto do proglasuvaweto na istite mora da se vr{i samo so specijalna dozvola od nadle`en organ;

52

- Magistralnata i ostanatata infrastruktura (nadzemna i podzemna) da se vodi nadvor od objektite so prirodni vrednosti, a pri pomali zafati potrebno e nejzino estetsko vklopuvawe vo prirodniot pejsa`;

- Vospostavuvawe na monitoring, permanentna kontrola i nadzor na objektite so prirodni vrednosti i prevzemawe na stru~ni i upravni postapki za sanirawe na negativnite pojavi;

- Vospostavuvawe na stru~na sorabotka so soodvetnite institucii vo okru`uvaweto. [to se odnesuva do izrabotkata LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO

Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce eventualnite vlijanija }e se namalat so formirawe na za{titni zeleni zoni so visoka vegetacija i hortikulturnoto ureduvawe na prostorot.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz predelot

Predvidenite aktivnosti vo planskata dokumentacija da bidat vo

nasoka na za~uvuvawe i podobruvawe na estetskite potencijali na predelot. So izrabotka na ovoj LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce prostorot dobiva nova mo`nost za urbanisti~ka razrabotka i realizacija. Zatoa ne se predvideni nikakvi merki.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz materijalnite dobra

Implementacijata na LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce ima pozitivno vlijanie vrz materijalnite dobra i zatoa ne se prepora~uvaat merki.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kulturnoto nasledstvo

Soglasno Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04, 115/07, 18/11, 148/11, 23/13, 137/13, 38/14 i 44/14) se ureduvaat vidovite, kategoriite, identifikacijata, na~inot na stavawe pod za{tita i drugite instrumenti za za{tita i koristeweto na kulturnoto nasledstvo, pravata i dol`nostite na imatelite i ograni~uvawata na pravata na sopstvenost na kulturnoto nasledstvo vo javen interes.

Vo prostorot za koj se raboti ovoj plan ne e evidentirano kulturno nasledstvo. Vo tekot na realizacija na predvidenite povr{ini za gradba od ovoj opfat, pri nivnoto temelewe dokolku se naide na arheolo{ki ostatoci zaradi prevzemawe na za{titni merki, potrebno e da se informiraat slu`bite nadle`ni za za{tita na kulturno-istoriskoto nasledstvo koi }e propi{at posebni uslovi i re`im za nivna za{tita.

53

- Merki za namaluvawe na vlijanijata od upravuvawe so otpad

Soglasno ~len 7 od Zakonot za upravuvawe so otpad, sozdava~ite na otpad se dol`ni vo najgolema mera da go izbegnat sozdavaweto na otpad i da gi namalat {tetnite vlijanija na otpadot vrz `ivotnata sredina, `ivotot i zdravjeto na lu|eto.

Vo slu~aj na istekuvawe na maslo od mehanizacijata na okolnoto zemji{te, zagadenata po~va da bide otstraneta i soodvetno dislocirana, soglasno zakonskite propisi od oblasta na upravuvaweto so otpadot.

Za cvrstiot otpad se predviduva sobirawe vo kontejneri za otpadoci, opredeluvawe na punktovi za sobirawe na otpadot, poplo~eni mesta za deponirawe na otpadocite vo kontejneri. - Vo operativnata faza na planiraniite objekti, grade`niot otpad da se

sobira, selektira i istiot koj }e nema upotrebna vrednost da se prevzema od strana na komunalnoto pretprijatie ili ovlasteno pravno lice;

- Komunalniot otpad da se sobira vo kontejneri, a potoa komunalnoto pretprijatie da vr{i evakuacija;

- Trajnoto deponirawe ili odlagawe na otpadot vo planiraniot opfat ili nadvor od predvidenite sadovi za odlagawe da bide najstrogo zabraneto.

Vo pogled na sozdavawe na otpad od rabotata na transformatorskata stanica, nema da ima. Pojava na otpad, mo`na e samo pri promena na funkcijata na transformatorskata stanica (promena na o{teten ili pojava na defekt na nekoj element od stanicata). Istite tie delovi }e bidat soodvetno deponirani od lokacijata od strana na ~lenovite koi }e ja vr{at nivnata promena i odr`uvawe.

Ovie elementi }e ovozmo`at spre~uvawe na zagaduvaweto na po~vite i na podzemnite vodi, a so toa i na `ivotnata i rabotnata sredina voop{to.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi

Za{titata na vodata se tretira kako preventivna za{tita.

Preventivnata za{tita na vodata pri podzemno vodewe na infrastrukturnite vodovi za vodosnabduvawe i prifa}awe na otpadnite vodi, kako podzemni instalacii se odnesuva na nivna monta`a, eksploatacija, odr`uvawe i intervencija. Vodovite da se postavat vo se prema tehni~kite normativi i standardi koi }e ja obezbedat nivnata sigurnost, bezbednost i dolgotrajnost vo eksploatacijata, rakuvaweto i odr`uvaweto. Vo planskiot opfat ne e evidentirana kanalizaciona instalacija.

Za namaluvawe na eventualnite vlijanija se prepora~uva:

Izgradba na posebna kanalizaciona mre`a za atmosferski vodi kako i posebna kanalizaciona mre`a za fekalna kanalizacija;

Zadol`itelno servisirawe na septi~kata jama;

54

Izborot na materijalite da bide vo soglasnost so va`e~kite standardi i normativi i kvalitetno, bez havarii i dolgotrajno so najmali zameni i intervencii da go opslu`uvaat korisnikot;

Potencijalnite zamasteni atmosferski vodi, vo krugot na rabotnite zoni, od manipulativnite povr{ini i parkinzi, preku slivnite re{etki, preku posebni drena`ni sistemi da se sprovedat do talo`nikot (separatorot) na masla i posle niven predtretman da se ispu{tat kanalizacijata. Separatorot da e izveden kako armirano-betonski so dve komori, od koi oddeluvaweto na mastite i maslata se vr{i vo prvata komora, a pre~istenite vodi se prelevaat vo vtorata komora kade se ispu{taat vo kanalizacionata mre`a;

Kontinuirano sledewe na kvalitetot na vodite;

Integralno upravuvawe so komunalniot otpad i negova selekcija, i

Zapazuvawe na celite na `ivotnata sredina i po~ituvawe na postavenite standardi. Izvorot Ra{~e e glaven izvornik za vodosnabduvawe na gradot Skopje

i prigradskite naselbi. Vrz osnova na dosega{nite istra`uvawa za hraneweto na izvorot Ra{~e opredeleni se tri za{titni zoni:

Prva zona koja go zafa}a prostorot na masivot @eden, izvorot Ra{~e so kapta`ite 1 i 2 i prostorot ograni~en so fizi~ka ograda (Sl. list 16/88);

Vtora zona go zafa}a podra~jeto na Dolen Polog {to e vo neposredna vrska so masivot @eden;

Treta zona - go opfa}a podra~jeto na Goren Polog so del od prostorite na Mavrovskiot hidrosistem i podno`jeto na [ar Planina.

So zoniraweto utvrdeni se posebni re`imi na za{tita za sekoja zona, usoglaseno so hidrogeolo{kite, hidrolo{kite i urbanoekolo{kite uslovi, a se odnesuvaat na: za{tita na fizi~kite, hemiskite i bakteriolo{kite svojstva na vodata; za{tita na prirodnite vrednosti na zemji{teto, vodite, vegetacijata i vozduhot; za{tita na vodnite koli~estva i nivniot priroden re`im na istekuvawe. Lokacijata na koja se predviduva izgradbata na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce, se nao|a vo granicata na Vtorata za{titna zona na izvorot Ra{~e, vo koja va`i poseben re`im na za{tita na izvorot i na podzemnite vodi. Vo Vtorata za{titna zona na izvorot Ra{~e se zabranuva:

Koristewe na zemji{teto ia na~in i obem so koj se zagrozuvaat prirodnite vrednosti, kvalitetot, koli~estvato na vodite i re`imot na povr{inskite i podzemnite vodi;

Deponirawe i isfrlawe na otpadni materii i smet nadvor od organizirani, obezbedeni i kontrolirani deponii;

Ispu{tawe na masla, toksi~ni i radioaktivni materii;

Ispu{tawe na nepre~isteni otpadni vodi vo vodotecite i podzemjeto. Ispu{taweto na otpadnite vodi vo povr{inskite vodoteci se

55

dozvoluva posle nivnioto pre~istuvawe spored kriteriumite za

vodoteci od II kategorija;

Eksploatacijata na pesok, kamen i ~akal od koritata na bregovite na prirodnite vodoteci, kako i koristeweto na zemji{teto na na~in i vo obem so koj se zagrozuvaat prirodnite vrednosti, kvalitetot, koli~estvata na vodite i re`imot na povr{inskite i podzemnite vodi.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii

Za namaluvawe na mo`nite vlijanija predizvikani od nesre}i i

havarii se prepora~uva implementacija na merkite dadeni vo planskata dokumentacija, vo fazata na izgradba, {to }e ovozmo`at minimizirawe na eventualnite pojavi za nesre}i i havarii vo operativnata faza.

- Merki za za{tita i spasuvawe Merkite za za{tita i spasuvawe zadol`itelno se primenuvaat pri

planiraweto i ureduvaweto na prostorot, a na~inot na primena so uredba go ureduva Vladata. Kako poseben vid na za{tita treba da se tretira i zasolni{teto koe treba da se predvidi vo objektite kako vtorostepena funkcija na nekoj prostor dovolno dimenzioniran po site standardi i lesno pristapen i adaptabilen za kus period.

Soglasno Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 93/12-pre~isten tekst) zadol`itelno treba da se primenuvaat merkite za za{tita i spasuvawe pri planirawe i ureduvawe na prostorot. Toa opfa}a pred se: izgradba na objekti otporni na seizmi~ki dejstvija, regulirawe na vodotecite i izgradba na sistem na odbrambeni nasipi, izgradba na snegoza{titni pojasi i po{umuvawe na golinite, obezbeduvawe na protivpo`arni pre~ki, izgradba na objekti i za{tita i izgradba na potrebnata infrastruktura vo soglasnost so ~len 54 od Zakonot za za{tita i spasuvawe.

- Merki za za{tita od po`ar

Predvideni se slednite planski merki za za{tita od po`ar:

Objektot vo ramkite na planot da e predviden so ognootporni materijali;

Objektetot da bide lociran taka da e pristapen za po`arnite vozila so {to se ovozmo`uva lesna podgotovka i stavawe vo dejstvo na potrebnata oprema za borba protiv po`arot i spasuvawe na lu|eto;

Soobra}ajnicite da se so dovolna {irina, a potrebno e da se izvedat so zadovoluva~ki osovinski pritisok {to ovozmo`uva nepre~eno i brzo dvi`ewe na protivpo`arnite vozila;

Pri planirawe na hidrantskata mre`a potrebno e da e obezbedeno dovolno koli~ina na voda za gasnewe na po`ari;

56

Vo odnos na za{titata od po`ari potrebno e so proektite da se re{i gromobranskata instalacija so cel da nema pojava na zgolemeno po`arno optovaruvawe.

Planiraweto i izrabotkata na tehni~kata dokumentacija treba da e

vo soglasnost so Zakonot za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 93/12-pre~isten tekst), Zakonot za po`arnikarstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04) i drugite pozitivni propisi so koi e regulirana ovaa oblast.

- Merki za za{tita od prirodni katastrofi

Za{titata od urnatini kako preventivna merka se utvrduva vo urbanisti~kite planovi vo tekot na planiraweto na prostorot. Spored postojnite analizi i dobienite rezultati za seizmi~nost na mesnoto podra~je spored o~ekuvanite dejnosti na zemjotresi vo idnina, osnoven

stepen na seizmi~ki itenzitet vo podra~jeto iznesuva 8° po MCS. Definirawe na seizmi~ki hazard vsu{ost pretstavuva definirawe na ekonomsko-tehni~ki kriteriumi za prifatlivo nivo na bezbedenost na grade`nata konstrukcija za razli~ni materijali na objektot.

Za da se izbegne seizmi~kiot hazard potrebno e gradbata da se gradi spored parametrite i kriteriumite za seizmi~ka gradba.

Vo slu~aj na mo`ni razurnuvawa bilo od zemjotres ili od vozdu{en voen udar, planiranoto re{enie na uli~nata mre`a obezbeduva: - brza i nepre~ena evakuacija na lu|eto (nema tesni grla); - brz pristap na ekipite za spasuvawe i nivnite specijalni vozila; - nepre~ena intervencija; - {tetite da se svedat na minimum; - brza sanacija na posledicite.

57

9. Plan na merki za monitoring na `ivotnata sredina

Za izrabotka na efektiven plan za upravuvawe, neophodno e najnapred da se sprovede ocena na statusot na site prirodni vrednosti vklu~uvaj}i go i zdravjeto na ~ovekot. Vo sledniot ~ekor se opredeluvaat celi i prioriteti za upravuvawe. Dali prevzemenite merki i aktivnosti gi davaat posakuvanite rezultati se utvrduva preku kontinuiran monitoring. Podatocite od monitoringot }e bidat osnova za izrabotka na sledniot plan za upravuvawe. Spored toa, monitoringot e sostaven del od kru`niot proces na planirawe na upravuvaweto.

Osnovni celi na planot za monitoring se:

Podobruvawe na kvalitetot na `iveewe i zgolemuvawe na `ivotniot standard;

Za{tita na `ivotnata sredina so implementacija na Planot;

Odr`uvawe na postojano nivo na flora i fauna;

Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot;

Za~uvuvawe na kavalitetot na po~vata;

Minimizirawe na otpadot, reciklirawe i negova povtorna upotreba;

Minimizirawe na pojavi od nesre}i i havarii. Sepak, toa naj~esto se postignuva niz osmisleni nau~ni istra`uvawa

~ija glavna cel e da gi opi{at procesite na ekosistemite vklu~uvaj}i gi i zakonite koi vlijaat vrz niv.

Ekolo{kiot monitoring se odnesuva na posledovatelni merewa vo ekosistemite so glavna cel opredeluvawe na trendovi vo komponentite, procesite ili funkciite.

So sekoj predlog merki za za{titata na `ivotnata sredina potrebno e da se izgotvi plan za monitoring na predlo`enite merki i monitoring na `ivotnata sredina. Vo sovremenoto planirawe na prostorot, zada~ite na za{tita na prirodata se usmereni osobeno na aktivno ureduvawe i za{tita na prirodata i `ivotnata sredina, sanirawe na mo`nite {teti i povtorno vospostavuvawe na prirodnata sredina.

[to se odnesuva do izrabotkata na LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce osobeno treba da se ima vo predvid blizinata na obrabotuvaniot prostor. Dokolku pri izrabotka na planot i ureduvaweto na prostorot se dojde do odredeni novi soznanija za prirodni retkosti koi mo`e da bidat zagrozeni potrebno e da se prezemat merki za za{tita soglasno Zakonot.

Planot na monitoring predviduva sledewe na slednite parametri vo `ivotnata sredina: - Sledewe na kvalitetot i kvantitetot na vodite; - Sledewe na kvalitetot na vodite; - Sledewe na kvalitetot na po~vata; - Sledewe na bu~avata.

So ovoj plan }e se ovozmo`i:

58

Potvrda deka dogovorenite uslovi pri odobruvawe na proektot se soodvetno sprovedeni;

Upravuvawe so nepredvideni vlijanija i promeni;

Potvrda deka vlijanijata vrz mediumite na `ivotnata sredina se vo ramkite na predvideni ili dozvoleni grani~ni vrednosti;

Potvrda deka so primena na merkite se vr{i za{tita na `ivotnata sredina, odnosno namaluvawe na negativnite vlijanija.

59

10. Netehni~ko rezime

Vo izve{tajot za Strategiskata ocena za `ivotna sredina se zemeni se detali od planot, programite i strategiite, kako i informaciite koi se utvrdeni pri izgotvuvaweto, a se od osobeno zna~ewe za mo`nite vlijanija za `ivotnata sredina.

Izve{tajot na ovoj planski dokument gi opfa}a podatocite za:

Postojnata sostojba na planskiot opfat;

Potencijalnite vlijanija vrz naselenieto, zdravjeto na lu|eto, florata, faunata, po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo i dr.

Merkite za za{tita i namaluvawe na vlijanijata;

Sostojbata na `ivotnata sredina bez implementacijata na planot;

Planot za monitoring na `ivotnata sredina. Koga stanuva zbor za monitoring za `ivotnata sredina se dava

mo`nost za ispituvawe, ocenuvawe i sistemsko nabquduvawe na zagaduvaweto i sostojbata na mediumite vo `ivotnata sredina kako i identifikacija i registracija na izvorite na zagaduvawe. Planot na monitoringot pretstavuva alka pome|u site vklu~eni strani i pretstavuva osnova za nadle`nite institucii vo koj }e go kontroliraat procesot na sproveduvawe na zakonskata regulativa i da donesuvaat odluki.

Najgolem benefit vo sproveduvaweto na strategiskata ocena na `ivotnata sredina e vo vklu~uvawe na aspektite od poleto na socijalata, ekonomijata i `ivotnata sredina, me|usebnata sorabotka, razvoj na regionalnite celi i celite za odr`liv razvoj i za{tita na `ivotnata sredina i lu|eto.

So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na pri~inite vrz osnova na koja se predviduvaat merki za za{tita i namaluvawe na eventualnite vlijanija od sproveduvawe na planot. So identifikacijata na mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi najsoodveten izbor na merkite za za{tita na `ivotnata sredina. Preku realizacija na planskiot opfat doa|a do podobruvawe na ekonomskite uslovi preku otvarawe na novi rabotni mesta, odnosno }e se sozdadat uslovi za ekonomsko anga`irawe na naselenieto, a so samoto toa vospostavuvawe na preduslovi za odr`liv ekonomski razvoj.

Pri izrabotka na Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta (magacin), op{tina Tearce, e primenet metodolo{ki pristap i postapka soglasno ~len

50-a od Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 55/13, 70/13, 163/13 i 42/14), Pravilnikot za pobliska sodr`ina razmer i na~inot na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM br. 78/06 i 37/14), Pravilnikot za standardi i normativi za

prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12,

60

19/13, 95/13, 167/13 i 37/14), Pravilnik za standardi i normativi za

proektirawe na objekti („Sl. Vesnik na RM” br. 69/99, 102/00, 2/02, 05/04 i 78/08).

Spored ovaa sodr`ina }e se izraboti Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta(magacin), op{tina Tearce.

Postapkata za donesuvawe na LUPD }e se sproveduva soglasno Zakonot i Pravilnikot.

Metodolo{kiot pristap ima su{tinsko zna~ewe za celokupniot proces pri izrabotka na Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija i vo su{tina pretstavuva izrabotka po fazi, po~nuvaj}i od analiza na postojnata sostojba, usvoenite principi za poedini problemi do sozdavawe na osnovnata koncepcija za planirawe na povr{inite i izrabotka na konkretni prostorni, soobra}ajni i infrastrukturni re{enija.

Predmetniot prostor dosega e predmet na obrabotka na prostoren plan na R. Makedonija. Prostorot dosega ne bil predviden za gradba na bilo kakvi grade`ni objekti za da bi se vr{ela gradba na poedini objekti vo ovoj opfat. No, intencijata na ovoj plan e vo utvrduvawe na parcelacija soglasno potrebite na investitorot, kako i re{avawe na namenata na prostorot i gradbite soglasno negovite potrebi, odnosno soglasno zakonot i pravilnikot.

Vo opfateniot prostor se vr{i parcelacija na istiot so grade`na parcela spored potrebite na investitorot na ovaa planska dokumentacija i spored predviduvaweto na potrebata za povr{ina za gradba na stovari{te (magacin) i usoglasuvawe na namenata na gradbata so va`e~kite propisi vo momentov, a od aspekt na prostornoto i urbanisti~koto planirawe.

Vo planskiot opfat nema izgraden objekt. Vo opfatot {to e predmet na razrabotka na ovaa LUPD ne se

zabele`ani objekti od kulturno i istorisko zna~ewe od pri~ina {to ovoj planski opfat e nadvor od grade`niot reon.

Vo planskiot opfat egzistira, lokalen pat koj go tangira planskiot opfat, a ne e asfaltiran. Preku postojnata soobra}ajna infrastruktura planiraniot opfat se povrzuva so ostanatiot del od op{tinata, gradot Tetovo i po{iroko so regionot.

Niz planskiot opfat ne pominuva elektri~na mre`a. Niz planskiot opfat ne pominuva mre`a za prenos na vodovodna

mre`a. Fekalna kanalizacija vo planskiot opfat i vo negova blizina ne

postoi. Atmosferskite vodi se slevaat slobodno po povr{inata na terenot,

odnosno nema organizirano prifa}awe i odveduvawe na atmosferskite vodi. Telefonska mre`a vo planskiot opfat ne postoi. Vrz osnova na Planskata programata za izrabotka na Lokalna

urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br.1305 KO Le{ok, stovari{ta (magacin), op{tina Tearce, se pristapuva kon realizacija na istata.

61

Analiziraj}i gi pri~inite i celite koi treba da se postignat so izrabotka na noviot planski dokument, nara~atelot konstatira deka treba da se izraboti planski dokument za navedeniot lokalitet.

Povr{inata na opfatot {to e predmet na izrabotka na Lokalnata planska dokumentacija iznesuva 1924 m2. Pri~ina za izrabotka na planot e urbanizacija na prostorot koj do sega ne bil urbaniziran, kako i predviduvawe na optimalna povr{ina za gradba, soglasno zakonskite propisi za urbanizacija na prostorot. Vo osnovnite strate{ki celi na Republika Makedonija e dosledno izgraduvawe na otvoreno stopanstvo, a baraweto na novi formi za razvoj }e pridonese da za`ivee ekonomskiot ciklus, da se sozdadat pretpostavki za podobruvawe na prostornata razmestenost na stopanskite kapaciteti, da se stimuliraat direktnite stranski investicii i da se podobri konkuretnosta na malite i sredni pretprijatija. Realizacijata na Lokalna Urbanisti~ka Planska Dokumentacija vo atar na s. Le{ok, op{tina Tearce, }e bide vo funkcija na pottiknuvawe na ekonomskiot razvoj, so novi investicii i vrabotuvawa, no pod uslov maksimalno da se po~ituvaat zakonskite obvrski za za{tita na `ivotnata i rabotna sredina i primena na principite na odr`liviot razvoj. Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br.1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce se izrabotuva

soglasno Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 55/13, 70/13, 163/13 i 42/14). Ovaa planska dokumentacija se izrabotuva soglasno Planskata programa odobrena od gradona~alnikot na op{tina Tearce, soglasno ~len 15-a od Zakonot. Planot e izraboten od strana na pravno lice koe e licencirano soglasno ~len 18 od zakonot. Planot e izraboten soglasno Pravilnikot za standardi i normativi za

urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14) i Pravilnikot za pobliska sodr`ina, razmer i na~in na

grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06 i 37/14). Planskiot period za koj se izrabotuva ova Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija ne e utvrdeno so zakon. Uslovite za planirawe na prostorot se nameneti za izrabotka na Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija za grade`na parcela L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce. Lokacijata ima povr{ina od 0,19 ha, se nao|a na zemjodelsko zemji{te (niva) 4 klasa i

pripa|a na II za{titna zona na izvorot Ra{~e utvrdena so „Prostorniot plan na regionot na za{titnite zoni na izvorot Ra{~e”. Uslovite za planirawe treba da pretstavuvaat vlezni parametri i smernici pri planiraweto na prostorot i postavuvawe na planskite koncepcii i re{enija po site oblasti relevantni za planiraweto na prostorot, obraboteni vo soglasnost so Prostorniot plan na Republika Makedonija i Prostorniot plan na regionot na za{titnite zoni na izvorot Ra{~e.

62

Izvorot Ra{~e e glaven izvornik za vodosnabduvawe na gradot Skopje i prigradskite naselbi. Vrz osnova na dosega{nite istra`uvawa za hraneweto na izvorot Ra{~e opredeleni se tri za{titni zoni:

Prva zona koja go zafa}a prostorot na masivot @eden, izvorot Ra{~e so kapta`ite 1 i 2 i prostorot ograni~en so fizi~ka ograda (Sl. list 16/88);

Vtora zona go zafa}a podra~jeto na Dolen Polog {to e vo neposredna vrska so masivot @eden;

Treta zona - go opfa}a podra~jeto na Goren Polog so del od prostorite na Mavrovskiot hidrosistem i podno`jeto na [ar Planina.

So zoniraweto utvrdeni se posebni re`imi na za{tita za sekoja zona, usoglaseno so hidrogeolo{kite, hidrolo{kite i urbanoekolo{kite uslovi, a se odnesuvaat na: za{tita na fizi~kite, hemiskite i bakteriolo{kite svojstva na vodata; za{tita na prirodnite vrednosti na zemji{teto, vodite, vegetacijata i vozduhot; za{tita na vodnite koli~estva i nivniot priroden re`im na istekuvawe. Lokacijata na koja se predviduva izgradbata na objektot so osnovna namena G4-stovari{ta, se nao|a vo granicata na Vtorata za{titna zona na izvorot Ra{~e, vo koja va`i poseben re`im na za{tita na izvorot i na podzemnite vodi. Vo Vtorata za{titna zona na izvorot Ra{~e se zabranuva:

Koristewe na zemji{teto ia na~in i obem so koj se zagrozuvaat prirodnite vrednosti, kvalitetot, koli~estvato na vodite i re`imot na povr{inskite i podzemnite vodi;

Deponirawe i isfrlawe na otpadni materii i smet nadvor od organizirani, obezbedeni i kontrolirani deponii;

Ispu{tawe na masla, toksi~ni i radioaktivni materii;

Ispu{tawe na nepre~isteni otpadni vodi vo vodotecite i podzemjeto. Ispu{taweto na otpadnite vodi vo povr{inskite vodoteci se dozvoluva posle nivnioto pre~istuvawe spored kriteriumite za

vodoteci od II kategorija;

Eksploatacijata na pesok, kamen i ~akal od koritata na bregovite na prirodnite vodoteci, kako i koristeweto na zemji{teto na na~in i vo obem so koj se zagrozuvaat prirodnite vrednosti, kvalitetot, koli~estvata na vodite i re`imot na povr{inskite i podzemnite vodi.

Generalniot koncept koj e koristen pri re{avawe na ovaa LUPD za grade`na parcela L.4. na KP br.1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce, se sostoi vo urbanizirawe na prostorot koj do sega ne bil urbaniziran i predviduvawe na optimalna povr{ina za gradba soglasno va`e~kata zakonska regulativa.

Prostorot so svojata mestopolo`ba e vo atar na selo Le{ok vo mesto vikano Crnica, op{tina Tearce koj se nao|a vo zapadniot del na R. Makedonija i toa severno od gradot Tetovo kon Regionalniot pat R1203. Preku postojnata soobra}ajna infrastruktura planiraniot opfat se

63

povrzuva so ostanatiot del od op{tinata, gradot Tetovo i po{iroko so regionot.

Planskiot opfat se nao|a na prose~na nadmorska visina od 460 m. Definiraniot prostor za izrabotka na navedeniot planski dokument

zafa}a povr{ina od 1924 m2. Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija, za grade`na parcela

L.4. na KP br.1305 KO Le{ok, stovari{ta, Op{tina Tearce, planskiot opfat se predviduvaat objekti za:

I - PROIZVODSTVO, DISTRIBUCIJA I SERVISI G4 - stovari{ta. Predvidena e povr{ina za gradba na objekt e so namena stovari{ta. Povr{inite za gradba se predvideni soglasno Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14).

Kompatibilni nameni se B1, B2, B4, G3, D2, D3 i D4, do 49% od osnovnata klasa na nameni.

Odreduvawe broj na parking e definirano so Pravilnikot za

standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14), a }e se utvrdi pri izrabotka na Osnovniot proekt {to }e bide del od postapkata za dobivawe na odobrenie za gradba.

II - ZELENILO D2 - za{titno zelenilo. Kompatibilni nameni ne se predvideni, soglasno Pravilnikot za

standardi i normative za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12 i 126/12 i 126/12).

Predvidena e povr{ina so namena za{titno zelenilo kako za{titen pojas od lokalniot pat i od postojniot dalnovod. Povr{inite za gradba se predvideni soglasno Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko

planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14). Ne e potrebno odreduvawe broj na parking mesta {to e definirano so

Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl.

Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14). E1 - Komunalna infrastruktura. Vo planskiot opfat egzistira pat, a soobra}ajot vo ramkite na

grade`nata parcela }e se re{i pri izrabotka na Osnovniot proekt {to }e bide del od postapkata za dobivawe na odobrenie za gradba.

Prostorot so svojata mestopolo`ba e vo atar na selo Le{ok vo mesto vikano Crnica, op{tina Tearce koj se nao|a vo zapadniot del na R. Makedonija i toa severno od gradot Tetovo kon Regionalniot pat R1203.

Vo planskiot opfat egzistiraat pati{ta od koi edniot e regionalniot pat R1203 Tetovo (vrska so A2) - Vratnica - gr. so R. Kosovo (GP Ja`ince) koj e asfaltiran i lokalen pat koj go tangira planskiot opfat, a ne e asfaltiran. Preku postojnata soobra}ajna infrastruktura planiraniot opfat se povrzuva so ostanatiot del od op{tinata, gradot Tetovo i po{iroko so regionot.

64

Edniot paten pravec e so prose~en popre~en profil od 7.0 - 7.35 m, a drugiot paten pravec e so popre~en profil od 6.0 m.

Kategorizacijata, radiusite i profilite na ulicite se spored Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe (Sl.

Vesnik na RM” br. 63/12, 126/12, 19/13, 95/13, 167/13 i 37/14).

Vo planskiot opfat vodosnabduvaweto }e se odviva preku bunar.

Fekalnite vodi }e se odveduvaat vo septi~ka jama. Atmosferskite vodi se slevaat slobodno po povr{inata na terenot,

odnosno nema organizirano prifa}awe i odveduvawe na atmosferskite vodi. Ednovremenata elektri~na snaga na objektot ne vlijae vrz vkupniot

energetski bilans od usvoeniot Prostoren plan. Niskonaponskiot razvod kako i osvetluvaweto na ulicite }e se izvede sprema posebnite proekti izraboteni od soodvetni stru~ni lica. Analizata za potrebna ednovremena elektri~na snaga za novopredvidenite sodr`ini vo lokalitetot }e se opredeli vo ponatamo{nata postapka na izgotvuvawe na tehni~ka dokumentacija, odnosno izrabotka na Osnovni proekti za poedini potro{uva~i vo lokalitetot. za industrija:

za prose~no elektrificiran objekt, instalirana energija od 1kV/50 m2,

koeficient na ednovremenost na objekt 0,51

povr{ina 2622 m2. Vkupna ednovremena snaga e Re = 27 kW Za uli~no osvetlenie - okolu 25 kW. Od dobienite presmetki proizleguva deka ovoj opfat mo`e da se

napojuva od postoe~kite transformatorski stanici. Niskonaponskoto napojuvawe se planira da se izvede so kabli

postaveni vo rov vo zemja, za{titeni i obele`eni, do priklu~ni ormani koi se postaveni na fasadite na objektite.

Uli~noto osvetlenie se izveduva so novi kandelabri i metalni stokbovi povr`ani so trafostanicata so podzemen kabel.

Vo planskiot opfat se predviduva trafostanica. Niz planskiot opfat pominuva telefonska mre`a. Za realizacija na sistemot za za{tita na `ivotnata sredina potrebno

e da se po~ituva: - Za~uvuvawe na ambientalnite, estetskite i rekreativnite

potencijali na prostorot; - Izgradba na sovremena infrastruktura; - Selektirano i organizirano deponirawe na otpadot so kontroliran

transporten sistem vo deponija; - Ozelenuvawe na dvornite povr{ini so visoko i nisko zelenilo koi

zna~itelno }e pridonese za mikroklimata na ovoj del; - Pri prevzemaweto aktivnosti ili pri vr{eweto dejnosti da se

obezbedi visok stepen na za{ita na `ivotnata sredina i na `ivotot i zdravjeto na lu|eto koi prestojuvaat tuka;

65

- Zagaduva~ot e dol`en da gi nadomesti tro{ocite za otstranuvawe na opasnosta od zagaduvawe na `ivotnata sredina, da gi podnese tro{ocite za sanacija i da plati pravi~en nadomest za {tetata pri~ineta vrz `ivotnata sredina, kako i da ja dovede `ivotnata sredina, vo najgolema mo`na merka, vo sostojba pred o{tetuvaweto

- Dosledna implementacija na planot. Bidej}i vodosnabduvaweto so voda }e se vr{i od podzemen bunar, pred

izvedbata na bunarot potrebno e da se napravat hidrogeolo{ki istra`ni i probno eksploatacioni raboti so koi }e se utvrdi izda{nosta i kapacitetot na bunarot. Isto taka, da se napravat i ispituvawa so koi }e se utvrdi i kvalitetot na vodata, odnosno dali fizi~ko-hemiskite i bakteriolo{ki karakteristiki na vodata }e odgovaraat za soodvetnata namena.

Vo zonata na bunarot (bunarite) se zabranuva servisirawe na motorni vozila, pasewe na stoka, zakopuvawe na umreni `ivotni, skladirawe na otpad, ispu{tawe na materii koi po svojot sostav se opasni i {tetni, upotreba na agrohemiski sredstva, izgradba na septi~ki jami, kopawe na kanali, izveduvawe na zemjeni raboti i sl. Pri lociraweto na bunarite da se po~ituva Zakonot za vodi za odreduvawe na za{titnite zoni na bunarite.

Dinamikata na koristeweto na podzemnite vodi mora da bide usoglasena za dolgoro~na eksploatacija. Ne se dozvoluva prekumerna eksploatacija na podzemnite vodi poradi koe bi do{lo do poremetuvawe na nivniot re`im.

Vo pogled na sozdavawe na otpad, bu~ava, zagaduvawe na vozduhot, zagaduvawe na po~vata od rabotata na trafostanicata, podetalna analiza od negativnite vlijanija vrz ~ovekovoto zdravje i `ivotnata sredina }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na `ivotnata sredina ili elaboratite za za{tita na `ivotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Vo pogled na ozelenuvaweto, da se planiraat soodvetni profili na drvoredi pokraj soobra}ajnicite i objektite za da go spre~at negativnoto vlijanie na kvalitetot na `ivotnata sredina. Izborot na zelenilo treba da se usoglasi so uslovite za za{tita i negova namena. Dispozicijata na visokite drvja da bide usoglasena so trasite na podzemnite instalacii, odnosno sposobnosta na pove}e apsorpcija na {tetni gasovi i koi nemaat poseben tretman za odr`uvawe.

66

11. Prilozi

Lista na nacionalna zakonska regulativa

1. Zakon za `ivotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10, 51/11, 123/12, 93/13, 187/13, 42/14 i 44/15);

2. Uredba za opredeluvawe na proektite i za kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na postapkata za ocena na vlijanijata vrz `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 74/05);

3. Pravilnik za sodr`inata na barawata {to treba da gi ispolnuva studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz `ivotnata sredina

(„Sl. Vesnik na RM” br. 33/06); 4. Uredba za strategiite, planovite i programite, vklu~uvaj}i gi i

promenite na tie strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se sproveduva postapkata za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata

sredina i vrz `ivotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);

5. Uredba za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na

`ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07); 6. Pravilnik za vospostavuvawe na listata na eksperti za SO@S,

procedurata za sproveduvawe na ispitot za eksperti za SO@S, vospostavuvawe komisijata za ocenka na znaeweto na ekspertite za

SO@S („Sl. Vesnik na RM” br. 129/07); 7. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite

dali opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat zna~itelno

vlijanie vrz `ivotnata sredina i vrz zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 144/07);

8. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata

sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/2008); 9. Pravilnik za standardi i normativi za planirawe na prostorot („Sl.

Vesnik na RM” br. 69/99); 10. Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM”

br. 24/08, 91/09, 124/10, 18/11, 53/11, 60/11, 144/12, 55/13, 163/13 i 42/14);

11. Zakonot za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10, 47/11, 100/12, 163/13 i 10/15);

12. Pravilnik za kriteriumite, metodite i postapkite za ocenuvawe na

kvalitetot na ambientalniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04);

13. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08, 6/09, 161/09, 83/10, 51/11, 44/12 i 180/14);

14. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99); 15. Uredba za kategorizacija na vodotecite, ezerata, akumulaciite i

podzemnite vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 18/1999, 71/99); 16. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99);

67

17. Zakon za otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10, 9/11, 123/12 i 163/13);

18. Lista na otpadi („Sl. Vesnik na RM” br. 100/05);

19. Zakon za za{tita od bu~ava vo `ivotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07, 124/10, 47/11 i 163/13);

20. Odluka za utvrduvawe vo koi slu~ai i pod koi uslovi se smeta deka e

naru{en mirot na gra|anite od {tetna bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br. 64/93);

21. Zakon za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04, 115/07, 18/11, 148/11, 23/13, 137/13, 38/14 i 44/14);

22. Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 84/07, 35/10, 47/11, 148/11, 59/12, 13/13 i 41/14);

23. Zakon za blagosostojba na `ivotnite („Sl. Vesnik na RM” br. 113/07); 24. Zakon za blagosostojba na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br. 25/98;

06/00);

25. Zakon za za{tita na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br. 25/98; izmeni 06/00);

26. Zakon za bezbednost i zdravje pri rabota („Sl. Vesnik na RM” br. 92/07, 136/11, 23/13 i 25/13);

27. Zakon za energetika („Sl. Vesnik na RM” br. 16/11, 136/11 i 79/13); 28. Zakon za eksproprijacija („Sl. Vesnik na RM” br. 95/02, 131/12 i 24/13).

Lista na relevantni EU direktivi

Direktivi na EU ipfateni vo Nacionalna strategija za aproksimacija vo `ivotnata sredina (2008). Relevantni se i nivnite izmeni i dopolnuvawa:

1. Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES) 2. Direktiva za deponii (99/31/ES) dopolneta so Regulativa (ES)

1882/2003 3. Regulativa za prenos na otpad (EES) 259/93 dopolneta so Odlukite

94/721/ES, 96/660/ES, 98/368/ES i 99/816/ES, i Regulativite (ES) 2408/98, (ES) 120/97 i (ES) 2557/2001

4. Direktiva za upravuvawe so otpadot od industrija za ekstrakcija na mineralni surovini (2006/21/ES)

5. Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES), dopolneta so Regulativata (ES) 1882/2003

6. Direktiva za nacionalni plafoni na emisii (2001/81/ES) 7. Direktiva za benzen i jaglerod monoksid (2000/69/ES) 8. Direktiva za ozon vo ambientniot vozduh 2002/3/ES 9. Direktiva 2004/107/ES za arsen, kadmium, `iva, nikel i policikli~ni

jaglevodorodi vo ambientniot vozduh 10. Direktiva za informirawe na korisnici (1999/94/ES) dopolneta so

Direktivata 2003/73/ES

68

11. Ramkovna Direktiva za voda (2006/60/ES) dopolneta so Odlukata 2455/2001/ES

12. Direktiva za urbani otpadni vodi (91/271/EES) dopolneta so Direktivata 98/15/ES i Regulativata (ES) 1882/2003

13. Direktiva za voda za piewe (98/83/ES) dopolneta so Regulativata (ES) 1882/2003

14. Direktiva za povr{inska voda za apstrakcija (75/440/ES) dopolneta so Direktivite 79/869/EES i 91/692 EES (}e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2006/60/ES) od 22.12.2007

15. Direktiva za voda za kapewe (2006/7/ES) 16. Direktiva za ispu{tawe na opasni supstancii vo vodite (76/464/EES)

dopolneta so Direktivata (91/692/EES i 2000/60/ES) e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007, osven ~len 6, koj be{e otpovikan na 22.12.2000.

17. Direktiva za merewe na kvalitetot na vodata za piewe (79/869/EES) dopolneta so Direktivite 81/855/EES, 91/692/EES, i Regulativata (ES) 807/2003 }e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007)

18. Direktiva za podzemni vodi (80/68/EES) dopolneta so Direktivata 91/692/EES

19. Direktiva za voda za ribi (78/659/EES) dopolneta so Direktivata 91/692/EES i Regulativata (ES) 807/2003

20. Direktiva za Strate{ka ocena na `ivotna sredina (2001/42/ES) 21. Direktiva za pristap na informacii za `ivotnata sredina

(2003/4/ES) 22. Direktiva za Ocenka na vlijanieto vrz `ivotnata sredina

(85/337/EES) dopolneta so Direktivite 97/11/ES i 2003/35/ES

69

Dodatok

70

Koristena literatura

Prostorniot plan na RM, 2004;

Planska dokumentacija za LUPD za GP L.4. na KP br. 1305 KO Le{ok, stovari{ta, op{tina Tearce;

Pregled na za{titni podra~ja vo RM (2008) i Izve{taj na me|unaroden konsultant za za{titeni podra~ja vo ramki na UNDP/GEF/M@SSP proektot: Zajaknuvawe na ekolo{kata, institucionalnata i finansiskata odr`livost na sistemot na za{titeni podra~ja vo Makedonija;

Nacionalna strategija za odr`liv razvoj, 2009;

Vtor Nacionalen izve{taj za klimatski promeni, 2008

Nacionalna strategija za mehanizmot za ~ist razvoj za prviot period na obvrski spored protokolot od Kjoto 2008-2012, 2007;

Vtor Nacionalen Ekolo{ki akcionen plan na RM, 2006

Nacionalna strategija za biolo{ka raznovidnost, 2004;

Strategija za upravuvawe so otpad vo RM 2008-2020;

Nacionalna transportna strategija za patniot prevoz, 2008;

Strategija za demografski razvoj na RM 2008-2015;

Nacionalna programa za usvojuvawe na pravoto na EU (NPPA II, 2007);

Nacionalna strategija za monitoring na `ivotnata sredina, 2004;

Strategija za upravuvawe so `ivotnata sredina, 2005;

Strategija za podigawe na javnata svest vo `ivotnata sredina, 2005;

Strategija i akcionen plan za implementacija na Arhuskata konvencija, 2005;

Nacionalen zdrastveno-ekolo{ki akcionen plan (NZEAP), 1999;

Direktiva za stani{ta (92/43/EES);

Direktiva za divi ptici (79/409/EES);

Ramkovna direktiva za voda (2000/60/ES);

Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES);

Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES);

Ramkovna direktiva za bu~ava (2002/49/ES);

Direktiva za ocenka na vlijanieto vrz `ivotnata sredina (85/537/EES);

Direktiva za strategiska ocena na `ivotna sredina (2001/42/ES);

EU [estiot Akcionen Plan za `ivotna sredina (2001/42/ES);

Direktivata na sovetot 96/61/ES od 24.09.1996 god. za integrirana kontrola i prevencija od zagaduvaweto;

Dostapni iskustva i praktiki.