IZVJEŠTAJ O PRIMJENI ZAKONA O NEVLADINIM ... - crnvo.me · organizacijama bila od posebnog značaja i praksa Evropskog suda za ljudska prava u tumačenju sporova, koja se odnosi

IZVJEŠTAJ O PRIMJENI ZAKONA O NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA

U CRNOJ GORI (01.januara 2012-31.januara 2014.)

Stavovi formulisani u ovoj publikaciji ne predstavljaju obavezno stavove Misije OEBS-a u Crnoj Gori

Impressum

IzdavačCentar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO)

AutorkeAna Novaković, Lidija Knežević

Priprema za štampu i štampa:Artgrafika

Tiraž: 100 primjeraka

SADRŽAJ

I Uvod................................................................................................................5

-Opšte informacije o projektu i izvještaju o primjeni

Zakona o nevladinim organizacijama..................................................5

-Ciljevi i metodologija istraživanja......................................................6

-Opšte informacije o razlozima i postupku donošenja

Zakona o nevladinim organizacijama.................................................,8

II Normativni okvir..........................................................................................11

-Sadržaj Zakona o nevladinim organizacijama..................................11

III Primjena Zakona o NVO...........................................................................19

-Rezultati praćenja primjene Zakona o nevladinim

organizacijama...................................................................................19

IV Ključni nalazi..............................................................................................40

V Preporuke.....................................................................................................45

VI Aneksi ........................................................................................................46

3

I UVOD

Opšte informacije o projektu i izvještaju o primjeni Zakona o nevladinim organizacijama

Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO) je u periodu od 1. jula 2013. do 31. januara 2014. godine sproveo istraživanje o primjeni Zakona o nevladinim organizacijama, u periodu od početka njegove primjene, 1. januara 2012. do 31. januara 2014. godine. Ovo istraživanje je jedna od ključnih aktivnosti projekta ,,Jačanje demokratije u Crnoj Gori“ koji CRNVO realizuje uz podršku Misije OEBS-a u Crnoj Gori. Ciljevi ovog projekta su unaprijeđenje rada organa državne uprave i lokalnih samouprava na polju saradnje sa nevladinim organizacijama, unaprijeđenje građanskog učešća u donošenju odluka na lokalnom i nacionalnom nivou, kao i unaprjeđenje transparentnosti i odgovornosti rada organa državne uprave i lokalnih samouprava.

U skladu sa ciljevima ovog projekta, CRNVO je osim praćenja primjene Zakona o nevladinim organizacijama, realizovao i monitoring primjene propisa kojima je na nacionalnom nivou regulisana saradnja između organa državne uprave i nevladinih organizacija, kao i učešće građana u procesu pripreme zakona. Pored toga, monitoringom je obuhvaćena i implementacija propisa kojima je regulisano učešće građana u donošenju odluka na lokalnom nivou, propisa kojima je regulisana saradnja između lokalnih samouprava i nevladinih organizacija, kao i propisa koji regulišu transparentnost rada i odgovornost lokalnih samouprava.

Izvještaj o primjeni Zakona o nevladinim organizacijama rezultat je praćenja primjene Zakona o nevladinim organizacijama, kojim se reguliše postupak osnivanja, upravljanja, finansiranja, kao i niz drugih pitanja od znаčаjа zа rаd i djelovanje nevlаdinih orgаnizаcijа. Ovaj izvještaj ima za cilj da informiše crnogorsku javnost o tome u kojoj mjeri se poštuju i primjenju odredbe ovog zakona, da ukaže na glavne probleme u njegovoj primjeni, kao i da pruži jasne smjernice u cilju poboljšanja primjene postojećih normativnih rješenja ili promjene određenih rješenja u ovoj oblasti.

5

Ciljevi i metodologija istraživanja

Cilj istraživanja koje je tim CRNVO-a realizovao u cilju praćenja primjene Zakona o nevladinim organizacijama u praksi, bio je dobijanje informacija o tome koliko subjekti na koje se ovaj zakon odnosi poštuju i primjenjuju rješenja koja su sadržana u njemu. Takođe, cilj ovog istraživanja je i analiza dobijenih rezultata i problema koji su identifikovani u procesu praćenja primjene Zakona o nevladinim organizacijama, kao i pronalaženje jasnih i direktnih načina za prevazilaženje postojećih problema.

Istraživanje je sprovedeno kombinovanjem nekoliko metoda:

1. Desk analiza bazirana je na postojećoj domaćoj i međunarodnoj regulativi koja se odnosi na rad i djelovanje nevladinih organizacija. Posebna pažnja posvećena je analizi potrebe donošenja novih zakonskih rješenja, odnosno, usklađivanja sa evropskim strandardima. Osim toga, izvršena je detaljna analiza svih članova Zakona o nevladinim organizacijama.

2. Dubinski intervjui ili polu –strukturirani intervjui organizovani su sa predstavnicima institucija nadležnim za sprovođenje Zakona o nevladinim organizacijama. Intervjui su imali za cilj prikupljanje podataka o tome da li su ovi organi realizovali obaveze iz dijela svoje nadležnosti, razlozima zbog kojih nisu ispunili pojedine obaveze, problemima u primjeni i preporukama za unaprijeđenje primjene. Intervjui su organizovani sa Generalnim sekretarom Vlade, Žarkom Šturanovićem, pomoćnikom ministra za manjinska prava, Sabahudinom Delićem i generalnom direktorkom Direktorata za kulturno-umjetničko stvaralaštvo u Ministarstvu kulture, Dragicom Milić. Generalni sekretar Skupštine i predstavnici MUP-a su u skladu sa mogućnošću izbora načina davanja podataka, dostavili odgovore pisanim putem.

3. Jedino Ministarstvo finansija nije odgovorilo na upućeni zahtjev za organizovanje intervjua, niti je dostavilo zvanične odgovore na pitanja koje je istraživački tim CRNVO-a blagovremeno uputio ovom ministarstvu.

6

7

4. Upitnici kao jedna od metoda koja je korišćena u toku ovog istraživanja imali su za cilj dobijanje informacija o tome u kojoj mjeri nevladine organizacije poštuju obaveze utvrđene Zakonom o nevladinim organizacijama (vođenje evidencije članova, objavljivanje godišnjeg finansijskog izvještaja na svojim web stranicama itd). Upitnici su upućeni na mejl adrese više od 400 nevladinih organizacija. Podaci dobijeni upitnikom obuhvataju odgovore 229 NVO, koje predstavljaju reprezentativni uzorak u skladu sa brojem registrovanih NVO.

5. Određeni broj podataka ovog istraživanja dobijen je i putem zahtjeva za slobodan pristup informacijama, koji su bili upućeni Ministarstvu unutrašnjih poslova, Poreskoj upravi i Upravi za inspekcijske poslove. Sva tri organa državne uprave dostavila su svoje odgovore u zakonskom roku.

Sloboda udruživanja građana u Crnoj Gori zagarantovana je Ustavom Crne Gore («Službeni list CG», br. 1/07)1 i spada u korpus političkih prava i sloboda. Članom 53. Ustava Crne Gore jemči se sloboda političkog, sindikalnog i drugog udruživanja i djelovanja, bez odobrenja, uz upis kod nadležnog organa. Skupština Crne Gore, 22. jula 2011.godine, donijela je novi Zakon o nevladinim organizacijama (“Sl.list CG”,br. 39/11)2, koji je stupio na snagu 13. 08. 2011. godine, a počeo da se primjenjuje 1. januara 2012. godine. Zakonom o nevladinim organizacijama uređuje se način osnivanja, upisa i brisanja iz registra, status, organi, finansiranje i druga pitanja od značaja za rad i djelovanje nevladinih organizacija. Primjena prethodno važećeg Zakona o nevladinim organizacijama („Službeni list RCG“, br. 27/99, 09/02, 30/02, „Službeni list CG“, br.11/07), pokazala je niz nedostataka, a neka od rješenja sadržanih u njemu, nijesu bila usklađena sa međunarodnim propisima. Kada govorimo o periodu primjene prethodnog Zakona, treba imati u vidu, da su se u tom periodu dogodile i određene promjene društvenih okolnosti, kao što su sticanje nezavisnosti Crne Gore, članstvo u Savjetu Evrope i ratifikaciju Evropske konvencije o ljudskim pravima i Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima Ujedinjenih nacija. Primjera radi, obaveza ustanovljena ranije važećim Zakonom da osnivači nevladine organizacije moraju imati prebivališe, boravište ili sjedište u Crnoj Gori, nije bila u skladu sa Evropskom Konvencijom o ljudskim pravima koja kaže ,,ostvarivanje slobode udruživanja ne uslovljava se bilo kakvim zahtjevom u pogledu nacionalnosti, državljanstva ili prebivališta“. Sporne su bile i odredbe koje su se odnosile na finansiranje nevladinog sektora, imajući u vidu česta upozorenja iz nevladinog sektora da je finansiranje iz javnih, odnosno državnih fondova, nedovoljno i netransparentno. Stoga je Komisija za politički sistem, unutrašnju i spoljnu politiku Vlade Crne Gore, na sjednici održanoj 15. juna 2010. godine, u cilju unapređenja normativno-pravnog okvira za rad i djelovanje NVO, kao i u cilju izrade dokumenta „Analiza važećih propisa relevantnih za rad NVO“3, čija je izrada

1 Službeni list Crne Gore,br.1/07 http://www.skupstina.me/images/dokumenti/ustav-crne-gore.pdf2 Službeni list Crne Gore, br. 39/11, http://www.mup.gov.me/biblioteka/zakoni3 Analiza važećih propisa relevantnih za rad NVO, www.mup.gov.me

8

Opšte informacije o postupku donošenja Zakona o nevladinim organizacijama i o njegovoj usaglašenosti sa međunarodnim standardima

predviđena Akcionim planom realizacije Strategije saradnje Vlade Crne Gore i nevladinih organizacija za period 2009-2011, formirala međuresorku radnu grupu, koju su činili predstavnici: Kancelarije za saradnju sa nevladinim organizacijama, Ministarstva unutrašnjih poslova, Ministarstva pravde, Ministarstva finansija, Generalnog sekretarijata Vlade Crne Gore i Koalicije NVO ,,Saradnjom do cilja“. Radna grupa je pripremila i Komisiji dostavila dokument: „Analiza važećih propisa relevantnih za rad NVO“ 24. decembra 2011. godine. U Analizi je između ostalog konstatovano, da su neophodne izmjene u Zakonu o NVO takve prirode i obima da je cjelishodnije pristupiti donošenju novog zakona, nego izmjenama i dopunama postojećeg. Osim neusaglašenosti pojedinih odredbi Zakona sa Evropskom Konvencijom o ljudskim pravima i praksom Evropskog suda za ljudska prava, u Analizi se ukazuje na podnormiranost Zakona, naročito kada je riječ o pitanjima koja se tiču obavezne sadržine osnivačkog akta i statuta, upisa u registar nevladinih udruženja i fondacija, upisa u registar predstavništva stranih NVO, osnova i postupka za brisanje iz registra nevladinih udruženja i fondacija, i instrumenata njihove pravne zaštite u tom postupku. Vlada je prilikom usvajanja Analize donijela zaključak kojim je zadužila Ministarstvo unutrašnjih poslova da u saradnji sa Radnom grupom, pripremi i Vladi dostavi Predlog zakona o nevladinim organizacijama do kraja II kvartala 2011.godine, uz predhodno pribavljeno mišljenje Savjeta za saradnju Vlade Crne Gore i nevladinih organizacija. Vlada Crne Gore je, 16. juna 2011. godine, utvrdila Predlog zakona o nevladinim organizacijama, koji je pripremila međusektorska radna grupa formirana od strane MUP-a. Neophodno je pomenuti da je postupku utvrđivanja Predloga zakona prethodio vrlo transparentan proces organizovanja javne rasprave u pripremi Nacrta ovog zakona. Tekst Nacrta zakona o nevladinim organizacijama zajedno sa pozivom za uključivanje u javnu raspravu bio je objavljen u dnevnom listu, na internet stranici MUP-a, kao i preko mailing liste nevladinim organizacijama. Takođe, tekst Nacrta zakona je dostavljen Savjetu za saradnju sa nevladinim organizacijama, a organizovana su i tri okrugla stola u Bijelom Polju, Budvi i Podgorici. Skupština Crne Gore je na sjednici održanoj 22. jula 2011. godine usvojila Predlog zakona o nevladinim organizacijama (Zakon o nevladinim organizacijama objavljen u „Službenom listu CG“ broj 39 od 4. 08.2011. godine), sa odloženim početkom primjene od 1. januara 2012. godine. Novi Zakon je usaglašen sa međunarodnim standardima (Konvencija o ljudskim pravima Savjeta Evrope i Preporuke CM/Rec (2007)14 Komiteta Ministara država članica o pravnom statusu nevladinih organizacija u

9

Evropi), kao i praksom Evropskog suda za ljudska prava. Od međunarodnih dokumenata, za pravni status NVO, od posebnog je značaja Evropska Konvencija o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda (European Convention on the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms – ECHR)4. Članom 11. Evropske Konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda garantuje se sloboda mirnog okupljanja i sloboda udruživanja sa drugima, uključujući pravo na osnivanje sindikata ili pravo na pristupanje sindikatima radi zaštite svojih interesa. Član 11 Konvencije takođe propisuje da svako ograničenje slobode mirnog okupljanja i udruživanja mora biti propisano zakonom i mora biti u interesu državne bezbjednosti ili javnog reda i mira, radi sprečavanja nereda ili zločina, radi zaštite zdravlja ili morala ili radi zaštite prava i sloboda drugih. To znači da se sloboda udruživanja ne može ograničiti iz bilo kog drugog razloga. Prilkom izrade Zakona o nevladinim organizacijama, radna grupa je koristila i Preporuku CM/Rec(2007)14, Komiteta Ministara o pravnom statusu nevladinih organizacija u Evropi (usvojena u skladu sa članom 15.b Statuta Savjeta Evrope od strane Komiteta Ministara 10. Oktobra 2007. godine) koja reguliše pitanja statusa, rada i nezavisnosti NVO.

Važno je istaći da je u procesu izrade novog Zakona o nevladinim organizacijama bila od posebnog značaja i praksa Evropskog suda za ljudska prava u tumačenju sporova, koja se odnosi na povredu člana 11 Konvencije. Praksa Suda daje odgovore na niz pitanja koja se tiču osnivanja udruženja, njegove unutrašnje organizacije, obima legitimnih ciljeva, kao i razloga za zabranu i prestanak udruženja.

4 Evropska konvencija o ljudskim pravima http://www.echr.coe.int/Documents/Convention_BOS.pdf

10

II NORMATIVNI OKVIR

Sadržaj Zakona o nevladinim organizacijama

Osnovne odredbe

Zakon o nevladinim organizacijama5 uređuje način osnivanja nevladinih organizacija, njihovog upisa i brisanja iz registra, status, organe, finansiranje kao i niz drugih pitanja od značaja za statusno pravni položaj nevladinih organizacija (članstvo, raspolaganje imovinom u slučaju brisanja iz registra,prekršaje i sankcije za učinjene prekršaje itd.) Pod nevladinim organizacijama, u smislu ovog zakona, podrazumijevaju se nevladina udruženja i nevladine fondacije (čl.1). Nevladino udruženje je dobrovoljna neprofitna organizacija sa članstvom, koju osnivaju domaća i/ili strana fizička i/ili pravna lica, radi ostvarivanja određenih zajedničkih ili opštih ciljeva i interesa (čl.2). Nevladina fondacija je dobrovoljna neprofitna organizacija bez članstva, koju osnivaju domaća i/ili strana fizička i/ili pravna lica sa ili bez početne imovine, radi ostvarivanja opštih ciljeva i interesa (čl.3). Zakon uređuje i uslove pod kojima strana nevladina organizacija može djelovati na teritoriji Crne Gore i koji podrazumijevaju da ona može djelovati radi ostvarivanja ciljeva i interesa koji nijesu zabranjeni Ustavom i zakonom. Pod stranom organizacijom, Zakon podrazumijeva nevladinu organizaciju sa svojstvom pravnog lica, čije je sjedište u drugoj državi, a koja je osnovana po propisima te države radi ostvarivanja zajedničkih ili opštih ciljeva i interesa (čl.4).

Zakon o nevladinim organizacijama ima svojstvo lex generalis u odnosu na zakone kojim se uređuje pravni status posebnih oblika privatno pravnih udruženja (političkih partija, sindikalnih organizacija, sportskih organizacija, poslovnih udruženja, organizacija i fondacija čiji je osnivač država itd)6.To znači da se odredbe ovog zakona primjenjuju i na ova udruženja u dijelu pitanja koja nisu uređena tim posebnim zakonima.

5 Zakon o nevladinim organizacijama nalazi se u Aneksu I ovog Izvještaja

6 Komentar Zakona o nevladinim organizacijama i drugih akata od značaja za rad NVO u Crnoj Gori dsotupan na sajtu http://www.tacso.org/documents/Archive.aspx?langTag=sr-ME-Latn&template_id=73&pageIndex=2

11

Članom 6 Zakona o nevladinim organizacijama je propisano da nevladina organizacija ima svojstvo pravnog lica koje stiče danom upisa u registar, u skladu sa ovim zakonom. Međutim, iako ova odredba upućuje na obavezu udruženja na upis u registar, treba imati u vidu da Zakon ne propisuje prekršajne sankcije za udruženja koja djeluju bez upisa u registar. Na taj način Zakon dekriminalizuje neformalna udruženja (ona koja djeluju bez statusa pravnog lica), što je u skladu sa članom 11. Evropske konvencije o ljudskim pravima, kojim se garantuje sloboda kako formalnim, tako i neformalnim udruženjima.

Osnivanje

Kada je u pitanju osnivanje udruženja, novina ustanovljena ovim zakonom je da je minimalni broj osnivača udruženja tri, umjesto ranijih pet. Takođe, za razliku od prethodnog zakona koji je propisivao uslov da svih pet osnivača moraju imati prebivalište, boravište ili sjedište u Crnoj Gori, novi Zakon kao uslov za osnivanje predviđa da samo jedan od osnivača (fizičkih ili pravnih lica) mora imati prebivalište, boravište ili sjedište u Crnoj Gori. Osnivač udruženja može biti i lice sa navršenih 14 godina, odnosno sa ograničenom poslovnom sposobnošću, uz saglasnost zakonskog zastupnika. Fondaciju može osnovati samo jedno fizičko ili pravno lice, nezavisno od svog prebivališta, boravišta ili sjedišta, a takođe ona može biti osnovana i testamentom (čl.10). Zakon takođe detaljno propisuje obaveznu sadržinu osnivačkog akta udruženja i fondacija, ostavljajući mogućnost da osnivači mogu ovim aktom urediti i druga pitanja. Osim toga, Zakon propisuje i obaveznu sadržinu testamenta, ukoliko se fondacija osniva testamentom (čl.11). Pored obaveznih elemenata osnivačkog akta, Zakon sadrži i obavezna pitanja koja moraju biti uređena statutom udruženja i fondacija, uz mogućnost da statutom urede i druga pitanja od značaja za rad i djelovanje nevladinih organizacija (čl.12). Kada je riječ o obaveznoj sadržini statuta udruženja, Zakonom se jasno uvodi obaveza da udruženja definišu uslove za sticanje i gubitak članstva, prava i obaveza članova, kao i da vode evidenciju o članovima udruženja. Važno je istaći da su Zakonom utvrđena pitanja koja moraju biti regulisana statutom nevladinih organizacija, ali ne i način na koji će organizacije urediti svoje unutrašnje odnose, čime se poštuje njihova privatno pravna priroda.

12

U pogledu naziva nevladinih organizacija treba imati u vidu odredbu člana 13 Zakona, po kojoj se naziv novoosnovanog udruženja, odnosno fondacije mora razlikovati od naziva udruženja, odnosno fondacije upisanih u odgovarajući registar. Naziv nevladine organizacije se upisuje na crnogorskom jeziku. Međutim, naziv nevladine organizacije može da sadrži strane riječi, ako te riječi čine ime strane ili međunarodne organizacije čija je članica, ili riječi koje se uobičajeno koriste u crnogorskom jeziku ili za njih nema odgovarajućih riječi u crnogorskom jeziku ili se radi o latinskim izrazima. Zakonom je regulisana i mogućnost da se naziv NVO može upisati i na jeziku u službenoj upotrebi, kao i na jednom ili više stranih jezika. Naziv nevladine organizacije može da sadrži ime fizičkog lica ako je to lice dalo pristanak, odnosno ako su za umrlo lice pristanak dali njegovi nasljednici. Nevladina organizacija može imati i skraćeni naziv koji se određuje statutom.

Registar

Zakonom o nevladinim organizacijama utvrđena je nadležnost Ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore u vođenju registra udruženja, registra fondacija i registra stranih organizacija u pisanoj i elektronskoj formi. Pored toga, Zakonom se utvrđuju nadležnosti Ministarstva unutrašnjih poslova i u propisivanju sadržine i načina vođenja registra, kao i obrazaca prijava za upis u registre (čl.14). Upis nevladinih organizacija u registar vrši se na osnovu prijave za upis. Udruženja su obavezna da uz prijavu za upis udruženja podnesu osnivački akt, zapisnik sa osnivačke skupštine i statut. Uz prijavu za upis fondacije podnosi se osnivački akt, odnosno testament ako se osniva testamentom, zapisnik sa osnivačke sjednice upravnog odbora i statut (čl.15). I strane organizacije mogu djelovati na teritoriji Crne Gore, ako su svoja predstavništva upisala u registar stranih organizacija. Upis predstavništva vrši se na osnovu prijave za upis, koja sadrži: dokaz o svojstvu pravnog lica u državi u kojoj je sjedište te organizacije, izvod iz osnivačkog akta ili statuta kojim su utvrđeni ciljevi te organizacije, lično ime i adresu lica ovlašćenog za zastupanje predstavništva strane organizacije i podatak o sjedištu predstavništva strane organizacije na teritoriji Crne Gore (čl.20).

Za upis u odgovarajući registar, Zakon propisuje rok od 10 dana od dana podnošenja uredne i potpune prijave. U slučaju propusta navedenog roka, smatra se da je upis izvršen prvog narednog dana po isteku roka (čl.18). Obaveza nevladinih organizacija u pogledu prijave podataka koje se unose u registar, ne odnosi se

13

samo na proceduru upisa nevladine organizacije u registar. Naime, Zakonom je utvrđena obaveza nevladinih organizacija, kao i predstavništva stranih organizacija, da preko lica ovlašćenog za zastupanje dostave Ministarstvu unutrašnjih poslova prijavu o svakoj promjeni činjenica i podataka koji se upisuju u registar, u roku od 30 dana od dana nastanka promjene. Uz prijavu o promjeni činjenica se podnosi i odluka nadležnog organa nevladine organizacije o promjeni činjenica i podataka, odnosno zapisnik sa sjednice skupštine ili upravnog odbora organizacije ili drugi dokaz o promjeni činjenica i podataka (čl.19). Ukoliko nevladina organizacija i predstavništvo strane organizacije u roku od 30 dana od dana nastanka promjene ne podnesu prijavu o promjeni činjenica, Zakon predviđa prekršajnu sankciju u iznosu od 500 do 800 eura (čl.42).

Članstvo i organi udruženja

Imajući u vidu obavezu države u ostvarivanju slobode udruživanja, Zakon propisuje minimalne uslove u pogledu upravljačke strukture udruženja i fondacija. Kada su u pitanju udruženja, Zakon propisuje kao obavezne organe skupštinu kao organ upravljanja udruženja i lice ovlašćeno za zastupanje (direktor,predsjednik,generalni sekretar i sl.). Osim skupštine i lica ovlašćenog za zastupanje, statutom se mogu predvidjeti i drugi organi upravljanja i nadzora, a Zakon takođe ne propisuje obavezne nazive za organe upravljanja i za lice ovlašćeno za zastupanje, već ostavlja mogućnost da se statutom udruženja utvrde i drugačiji nazivi (čl.22). Skupštinu udruženja čine svi članovi udruženja, sa jednakim pravom glasa. Članom 23 Zakona pored sastava skupštine, propisane su i nadležnosti skupštine (usvajanje statuta, izbor lica ovlašćenog za zastupanje, usvajanje godišnjeg finansijskog izvještaja, odlučivanje o promjeni cilja i djelatnosti itd). Nadležnosti skupštine koje su explicite utvrđene zakonom, ne mogu se prenijeti na drugi organ udruženja, a članom 23 propisano je i pravilo da je skupština nadležna i za sva druga pitanja za koja statutom nije utvrđena nadležnost drugih organa udruženja. Zakonom su utvrđene i nadležnosti lica ovlašćenog za zastupanje (zaključivanje ugovora i preduzimanje drugih pravnih radnji u ime i za račun udruženja, odgovornost za zakonitost rada itd), od kojih je većina explicite utvrđena (čl 24). Ne postoji zabrana da lice ovlašćeno za zastupanje bude član skupštine udruženja.

Obavezni organi fondacije u smislu ovog zakona su upravni odbor kao organ

14

upravljanja i lice ovlašćeno za zastupanje (direktor,predsjednik,upravitelj i sl). Statutom fondacije se mogu predvidjeti i drugi organi fondacije, kao i drukčiji naziv organa upravljanja fondacije lica ovlašćenog za zastupanje. Zakon sadrži klauzulu konflikta interesa, u smislu da član upravnog odbora fondacije ne može biti član drugih organa fondacije (čl.25). Predsjednika i članove upravnog odbora imenuje osnivač ili lice koje je testamentom ovlašćeno da preduzme radnje potrebne za osnivanje i upis fondacije u registar. Nadležnosti upravnog odbora fondacije su imenovanje i razrješanje dužnosti lica ovlašćenog za zastupanje, donošenje statuta, usvajanje godišnjeg finansijskog izvještaja, odlučivanje o raspolaganju imovinom itd. (čl.26). Lice ovlašćeno za zastupanje fondacije je poslovo sposobno fizičko lice sa prebivalištem ili boravištem u Crnoj Gori. Njegove nadležnosti odnose se na odgovornost za zakonitost rada fondacije, zaključivanje ugovora i preduzimanje drugih pravnih radnji, vođenje poslova saglasno odlukama upravnog odbora itd. (čl.27).

Imovina i finansiranje

U skladu sa Zakonom o nevladinim organizacijama, nevladina organizacija može sticati imovinu od članarine, dobrovoljnih priloga, poklona, donacija, zastavštine, kamata na uloge, dividendi, zakupnine, prihoda od privrednih djelatnosti i na drugi način koji nije u suprotnosti sa ovim zakonom (čl.28). Zakon, dakle omogućava nevladinoj organizaciji i neposredno obavljanje privredne djelatnosti, ali istovremeno propisuje i određena ograničenja u neposrednom obavljanju privredne djelatnosti. Prije svega, nevladine organizacije moraju statutom utvrditi privrednu djelatnost i upisati se u registar privrednih subjekata za obavljanje te djelatnosti - Centralni registar privrednih subjekata. Pored toga, ukoliko prihod od privredne djelatnosti u tekućoj godini prelazi iznos od 4.000 eura, nevladina organizacija ne može neposredno obavljati privrednu djelatnost do kraja tekuće godine. Izuzetno, nevladina organizacija može nastaviti da obavlja privrednu djelatnost do kraja tekuće godine i ako je ostvarila cenzus od 4.000 eura, pod uslovom da prihod od te djelatnosti u tekućoj godini ne pređe 20% ukupnog godišnjeg prihoda u prethodnoj kalendarskoj godini. Prihodi od neposredne privredne djelatnosti mogu se koristiti samo za ostvarivanje ciljeva zbog kojih je organizacija osnovana i to na teritoriji Crne Gore (čl.29).

Zakonom o nevladinim organizacijama utvrđuje se i obaveza da se u godišnjem

15

zakonu o budžetu planiraju sredstva za finansiranje projekata i programa u oblastima od javnog interesa, koji realizuju nevladine organizacije. Zakon je u pogledu budžetskog finansiranja donio značajne novine. Prije svega, proširen je broj oblasti od javnog interesa u kojima će se finansijski podržati projekti NVO (sa šest oblasti iz Zakona o igrama na sreću na 19 oblasti). Zakon po prvi put daje definiciju sadržaja i trajanja projekta i programa, a propisana je i mogućnost finansiranja programa, tj. dugoročnih planova razvoja i aktivnosti organizacije. Predviđena je i obaveza Vlade da na predlog savjetodavnog tijela obrazovanog aktom Vlade (Savjeta za saradnju Vlade Crne Gore i nevladinih organizacija), na isteku tekuće za narednu godinu utvrdi posebnim aktom prioritetne oblasti od javnog interesa i visinu sredstava za finansiranje projekata i programa iz tih oblasti (čl 32). Vlada se takođe obavezuje da formira Komisiju za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama (umjesto ranije skupštinske komisije). Kada govorimo o Komisiji za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, treba imati u vidu da se Vlada prilikom utvrđivanja predloga Zakona o NVO oprijedelila za formiranje ove Komisije kao centralne komisije za raspodjelu sredstava na nacionalnom nivou. Zakon propisuje da članove Komisije predlažu organi državne uprave nadležni za oblasti od javnog interesa utvrđenih Zakonom, kao i nevladine organizacije koje djeluju u tim oblastima. U cilju povećanja transparentnosti postupka raspodjele predviđena je i obaveza objavljivanja javnog konkursa, kao i odluke o dodjeli sredstava u svim dnevnim novinama i na internet stranici Vlade. Takođe je propisana i obaveza donošenja podzakonskog akta kojim će se utvrditi sastav, kriterijumi za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, nadležnost, trajanje mandata i druga pitanja od značaja za njihov rad, kao i podzakonskog akta kojim će se utvrditi bliži kriterijumi za ocjenu projekata, odnosno programa (čl. 33 i 35 ). Komisija je obavezna da podnese godišnji izvještaj o radu Skupštini, a osim toga je obavezna da podnese izvještaj o realizaciji projekata i programa koji su finansirani, savjetodavnom tijelu obrazovanom aktom Vlade. Takođe, u cilju kontrole namjenskog korišćenja sredstava dodijeljenih nevladinim organizacijama, savjetodavno tijelo angažuje eksterne revizore (čl.36). Novina je i da su nevladine organizacije koje su tokom godine ostvarile prihode veće od 10.000 eura, dužne da godišnje finansijske izveštaje usvojene od strane skupštine ili upravnog odbora, objave na svojoj internet stranici, u roku od 10 dana od dana usvajanja (čl 37).

16

Brisanje iz registra i raspolaganje imovinom

U odnosu na prethodni Zakon, novi Zakon sadrži preciznije odredbe kojim se uređuje brisanje iz registra nevladine organizacije, kao i način raspolaganja sa njenom preostalom imovinom. Prestanak zbog isteka roka na koji je organizacija osnovana, donošenje odluke nadležnog organa o prestanku rada, kao i sprovođenje postupka dobrovoljne likvidacije predstavljaju dobrovoljni prestanak rada. Prestanak po sili zakona podrazumijeva slučajeve zabrane rada, odluku o okončanju stečajnog postupka, kao i zahtjev člana za brisanje iz registra jer je broj članova pao ispod minimalnog broja propisanog zakonom (čl.38). Predstavništvo strane organizacije se briše iz registra na osnovu odluke nadležnog organa te organizacije, kao i istekom perioda za koje je predstavništvo osnovano (čl.39). Neophodno je istaći da se u slučaja brisanja iz registra, preostala imovina nevladine organizacije u skladu sa statutom, dodjeljuje drugoj nevladinoj organizaciji ili javnoj ustanovi sa sjedištem u Crnoj Gori, koje obavljaju djelatnosti od javnog interesa utvrđeni članom 32 Zakona. Preostala imovina se može dodijeliti i lokalnoj samoupravi na čijoj je teritoriji organizacija imala sjedište, ukoliko nadležni organ te organizacije, prije okončanja postupka brisanja, nije donio odluku o dodjeli preostale imovine u skladu sa statutom (čl.40).

Kaznene odredbe

Zakon u ovom dijelu propisuje novčane kazne za sljedeće prekršaje nevladinih organizacija: 1) ukoliko u roku od 30 dana ne prijavi nadležnom organu promjene činjenica i podataka koji se upisuju u registar ; 2) u pravnom prometu koriste naziv pod kojim nije registrovana; 3) ne koriste imovinu u skladu sa ovim zakonom; 4) godišnji finansijski izvještaj usvojen od nadležnog organa te organizacije ne objavi na svojoj internet stranici, u roku od deset dana od dana usvajanja5) ako ne vodi ažurno evidenciju o članovima Predstavništvo strane nevladine organizacije i odgovorno lice kazniće se novčanom kaznom ako otpočne da djeluje prije upisa u registar. Novčanom kaznom kazniće se za prekršаj nevlаdinа orgаnizаcijа аko u toku tekuće kalendarske godine nаstаvi dа neposredno obаvljа privrednu djelаtnost i nаkon prelаskа dozvoljenog cenzusа od 4.000 eurа ili 20% ukupnog godišnjeg prihodа.

17

Prelazne i završne odredbe

U prelaznim i završnim odredbama je utvrđen rok za obrazovanje Komisije za raspodjelu sredstava (30 dana od dana početka primjene zakona), kao i produženje mandata skupštinske Komisije do izbora Komisije predviđene ovim zakonom (član 44). Takođe su predviđeni i rokovi za donošenje podzakonskih akata za sprovođenje ovog zakona (60 dana od dana početka primjene ovog zakona), zatim rokovi za ažuriranje registra udruženja i fondacija u skladu sa ovim zakonom, kao i rok za Ministarstvo unutrašnjih poslova za preuzimanje ažuriranja registra stranih organizacija od Ministarstva pravde (30 dana od početka primjene ovog zakona). Ministarstvo unutrašnjih poslova je obavezno da u roku od 10 dana od dana početka primjene zakona ustanovi registre nevladinih organizacija i registre stranih organizacija u elektronskoj formi (čl.48). Propisana je i obaveza svih nevladinih organizacija koje su upisane u registar NVO, po starom Zakonu o nevladinim organizacijama, da usklade svoje statute sa novim Zakonom i dostave ih Ministarstvu unutrašnjih poslova u roku od jedne godine od dana njegovog stupanja na snagu (čl.49). Nevladina organizacija koja ne postupi na propisani način u određenom roku, briše se iz registra.

18

III REZULTATI PRAĆENJA PRIMJENE ZAKONA O NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA

Implementacija Zakona o nevladinim organizacijama (“Sl.list CG”,br. 39/11)

koji je počeo da se primjenjuje 1.januara 2012.godine, podrazumijeva preduzimanje aktivnosti kako od strane Vlade Crne Gore, Savjeta za saradnju Vlade i nevladinih organizacija, Ministarstva unutrašnjih poslova, Ministarstva finansija, tako i od strane samih nevladinih organizacija. Takođe, u cilju primjene ovog zakona Vlada je donijela Zaključke7. br.:06-472/3 od 22.03.2012. godine, br.:06-2535/3 od 27.12.2012. godine i br.:06-1032/3 od 9.05.2013. godine, koji su pored Ministarstva finansija, obavezali Ministarstvo kulture i Ministarstvo za ljudska i manjinska prava na preduzimanje određenih normativnih aktivnosti. U nastavku su prikazani rezultati istraživanja koji pokazuju koliko subjekti na koje se ovaj Zakon odnosi poštuju i primjenjuju rješenja koja su sadržana u njemu, kao i u kojoj mjeri su realizovane obaveze iz Zaključaka Vlade.

Na samom početku neophodno je istaći da je implementacija Zakona o nevladinim organizacijama, a samim tim i implementacija prethodno navedenih obaveza Vlade, podrazumijevala obezbjeđenje određenih normativnih i institucionalnih preduslova, neophodnih za uspostavljanje centralizovanog modela finansiranja nevladinih organizacija koji je predviđen ovim zakonom. Centralizovani model finansiranja nevladinih organizacija podrazumijeva formiranje jedinstvenog fonda, koji zamjenjuje sve postojeće javne fondove namijenjene finansiranju nevladinih organizacija i formiranje međusektorske Komisije za raspodjelu sredstava NVO od strane Vlade, koja će biti zadužena za raspodjelu sredstava NVO na nacionalnom nivou. Stoga je za implementaciju centralizovanog modela finansiranja bilo neophodno uskladiti važeće zakone (Zakon o igrama na sreću, Zakon o manjinskim pravima i slobodama, Zakon o kulturi, Zakon o zaštiti kulturnih dobara) sa Zakonom o nevladinim organizacijama, kao i uskladiti podzakonske akte sa novim zakonima. U tom cilju, Vlada Crne Gore je još prilikom utvrđivanja Predloga zakona o nevladinim organizacijama na sjednici od 16. juna 2011. god., donijela Zaključak kojim je zadužila Ministarstvo finansija, Ministarstvo kulture i Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, da u roku od 60 dana, Vladi predlože izmjene i dopune Zakona o igrama na sreću, 7 Zaključci Vlade Crne Gore br.:06-472/3 od 22.03.2012. godine, br.:06-2535/3 od 27.12.2012. godine i br.:06-1032/3 od 9.05.2013. godine nalaze se u Aneksu II ovog Izvještaja

19

Zakona o kulturi, Zakona o zaštiti kulturnih dobara i Zakona o manjinskim pravima i slobodama, kao i podzakonske akte obavezne za sprovođenje ovog modela finansiranja projekata i programa nevladinih organizacija8. Do sada, jedino je Zakon o kulturi usklađen sa Zakonom o nevladinim organizacijama u dijelu finansiranja. Prema podacima iz Ministarstva kulture, Zakon o zaštiti kulturnih dobara nije bilo potrebno mijenjati, a potreba usaglašavanja ovog Zakona nije navedena ni u Vladinim Zaključcima od 27.12.2012. i 09.05.2013.godine.

Takođe, Vlada je i Zaključcima br: 06-472/3 od 22.03.2012. godine, br.:06-2535/3 od 27.12.2012. godine i br.:06-1032/3 od 9.05.2013, obavezala Ministarstvo finansija da pripremi i dostavi Vladi Prijedlog uredbe kojom će se odrediti sastav, kriterijumi za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, kao i Prijedlog uredbe o bližim kriterijumima za ocjenu projekata, odnosno programa nevladinih organizacija. Izrada i usvajanje prethodno navedenih uredbi, kao i izrada i usvajanje izmjena i dopuna prethodno navedenih zakona bili su ključni preduslovi za formiranje nove Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, koju je Vlada u skladu sa članom 44 Zakona o nevladinim organizacijama trebalo da obrazuje još u februaru 2012. godine. Ni nakon dvije godine od početka primjene ovog zakona, Ministarstvo finansija nije pripremilo i dostavilo Vladi prijedloge ovih uredbi, a kao što je već pomenuto od posebnih zakona jedino je Zakon o kulturi usklađen sa Zakonom o NVO.

Sa druge strane, članom 44 stav 2 Zakona o nevladinim organizacijama utvrđeno je da se Komisiji za raspodjelu sredstava koju je imenovala Skupština Crne Gore u skladu sa prethodno važećim Zakonom o nevladinim organizacijama, produžava mandat do izbora Komisije koju je trebala da formira Vlada. Stoga je naše istraživanje bilo usmjereno i na dobijanje podataka od Skupštine Crne Gore o razlozima zbog kojih nije produžen mandat skupštinskoj Komisiji za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, a zahtijevan je i uvid u skupštinski akt kojim je konstatovan prestanak rada ove Komisije. U odgovoru koji smo dobili od Skupštine navodi se, da je ova Komisija dopisom br.00-64-11/11-37 od 21. juna 8 Podatak objavljen u Informaciji o implementaciji Zakona o NVO koju je pripremilo Ministarstvo unutrasnjih poslova. Informacija dostupna na linku http://www.gov.me/sjednice_vlade/3

20

2011. godine obavijestila Administrativni odbor da mandat predsjednika i 5 članova Komisije ističe 25.jula 2011.godine. S tim u vezi, Odbor je odlučio da se odloži izbor predsjednika i članova Komisije, jer je Prijedlog zakona o nevladinim organizacijama tada bio u proceduri. Imajući u vidu završetak rada skupštinske Komisije za raspodjelu sredstava u postojećem sastavu na sjednici održanoj 26. decembra 2011. godine utvrđeno je da se cjelokupna dokumentacija arhivira, kao i da se izvrši uništenje pečata i prijemnog štambilja Komisije, što je i učinjeno. U odgovoru se takođe napominje da su Zakonom o budžetu Crne Gore za 2012. godinu, za Komisiju za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama utvrđena budžetska sredstva u iznosu od 200.000 eura. U obrazloženju ovog Prijedloga zakona, navedeno je da Komisija za raspodjelu sredstava nije više u nadležnosti Skupštine, već je obrazuje Vlada u skladu sa Zakonom o nevladinim organizacijama, pa je samim tim ova potrošačka jedinica prešla u nadležnost Generalnog sekretarijata Vlade Crne Gore9.

Imajući u vidu prethodno navedene podatke, neophodno je pomenuti da je Komisija za raspodjelu sredstava i dalje pozicionirana u budžetu, iako od stupanja na snagu Zakona o NVO ne vrši raspodjelu. To za posljedicu ima da 560.000 eura nije raspodijeljeno nevladinim organizacijama za realizaciju projekata, odnosno programa (po 200.000 eura Zakonom o budžetu za 2011. i 2012.godinu, i 160.000 eura Zakonom o budžetu za 2013.godinu).

Takođe, Zakonom o nevladinim organizacijama (član 32 stav 5) predviđeno je da Vlada na kraju svake godine utvrđuje prioritetne oblasti za finansiranje projekata i programa u narednoj godini, na predlog Savjeta za saradnju sa nevladinim organizacijama10. Savjet za saradnju sa nevladinim organizacijama za vrijeme svog mandata, koji je istekao krajem 2013. nije predlagao Vladi prioritetne oblasti za finansiranje projekata i programa NVO.

9 Odgovor Skupštine Crne Gore broj:00-32-5/14-251 dostavljen CRNVO-u sadržan je u Aneksu III ovog Izvještaja

10 Savjet za saradnju sa nevladinim organizacijama je tijelo osnovano Odlukom Vlade Crne Gore („“Sl.list CG“,broj 28/10) ,konstituisano 2011.godine u cilju unaprjeđenja saradnje i partnerstva sa nevladinim organizacijama. Mandat članova Savjeta je istekao, i u toku je proces izrade Prijedloga Odluke o obrazovanju Savjeta za razvoj NVO

21

· Obaveze Vlade utvrđene Zakonom o nevladinim organizacijama

22

OBAVEZA DA LI JE ISPUNJENA? POJAŠNJENJE

1. Utvrđivanje posebnim aktom prioritetnih oblasti od javnog interesa za finansiranje

NE

Savjet za saradnju Vlade i NVO nije predložio Vladi prioritetne oblasti od javnog intresa, kako je predviđeno Zakonom o NVO. Razlog je taj što je za utvrđivanje prioritetnih oblasti bilo neophodno prvo obezbijediti usklađivanje Zakona o igrama na srecu sa Zakonom o nevladinim organizacijama, kao i set drugih, gore pomenutih propisa

2. Formiranje Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama

NE

Komisija nije mogla biti formirana jer nijesu stvoreni potrebni preduslovi za formiranje centralizovanog fonda finansiranja NVO (nijesu usklađeni Zakon o igrama na sreću, Zakon o manjinskim pravima i slobodama sa Zakonom o NVO, i nijesu donijeti podzakonski akti- Uredba o utvrđivanju sastava, kriterijuma za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama i Uredba o utvrđivanju sastava, kriterijuma za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama.

· Obaveze Ministarstva unutrašnjih poslova utvrđene Zakonom o nevladinim organizacijama

23


1. Preuzimanje registra stranih organizacija od Ministarstva pravde i obavezu usklađivanja sa novim zakonom vođenja tog registra u roku od 30 dana od dana početka primjene zakona

DA

Usklađivanja sa novim zakonom vođenja registra udruženja i fondacija ustanovljenih u skladu sa ranije važećim Zakonom o nevladinim organizacijama

DA

Ustanovljavanje registara nevladinih organizacija i registra stranih organizacija u elektronskoj formi u roku od 10 dana od dana početka primjene Zakona

DJELIMIČNO

Ministarstvo je ustanovilo registre nevladinih udruženja i fondacija u elektronskoj formi. Registar stranih organizacija u elektronskoj formi nije uspostavljen i realizacija navedene obaveze je u toku

4. Donošenje podzakonskih akata za sprovođenje zakona u roku od 60 dana od dana početka primjene Zakona

DA

MUP je donio Pravilnik o sadržini i načinu vođenja registra nevladinih organizacija i obrazac prijave za upis u registar

5. Brisanje iz registra onih nevladinih organizacija koje nijesu u zakonskom roku dostavili ovom Ministarstvu statut usklađen sa novim zakonom, odnosno upisa usklađenih statuta

DA

Donijeto je 4031 rješenja o brisanju iz registra, zbog neusklađivanja statuta sa Zakonom o NVO

Ministarstvo unutrašnjih poslova je u dijelu svojih nadležnosti predviđenih Zakonom o nevladinim organizacijama realizovalo najveći dio aktivnosti. Prije početka primjene novog Zakona o nevladinim organizacijama, 12. decembra 2011. godine, Ministarstvo unutrašnjih poslova je preuzelo registar stranih organizacija od Ministarstva pravde. Osim preuzimanja registra stranih organizacija od Ministarstva pravde, ovo Ministarstvo je bilo dužno i da uskladi vođenje ovog registra sa novim Zakonom u roku od 30 dana od dana početka primjene zakona. Ova obaveza je realizovana u zakonskom roku, jer je već od početka primjene zakona vođenje registra stranih organizacija usklađeno sa novim zakonom. Takođe, vođenje registra udruženja i fondacija je usklađeno sa novim zakonom u zakonskom roku.

Ministarstvo je takođe ustanovilo registre nevladinih udruženja i fondacija u elektronskoj formi, U vezi sa tim u skladu sa Zakonom o zaštiti podataka o ličnosti (,,Sl.list CG’’, br.79/08 i 70/09) od Agencije za zaštitu ličnih podataka 16. Januara 2012. godine, ovo Ministarstvo je dobilo saglasnost za uspostavljanje pomenutih registara. Registar stranih organizacija u elektronskoj formi nije uspostavljen i realizacija navedene obaveze je u toku.

MUP je u zakonskom roku donio podzakonska akta iz dijela svoje nadležnosti. U pitanju je Pravilnik o sadržini i načinu vođenja registra nevladinih organizacija i obrazac prijave za upis u registar11 koji je donijet 28.02.2012.godine. Istraživanje je bilo usmjereno i na dobijanje podataka o iskustvima ovog Pravilnika, odnosno o funkcionisanju registara i njihovoj efikasnosti. Prema podacima dobijenim iz MUP-a, iskustva u primjeni ovog pravilnika su pozitivna. U dijelu elektronskog registra će se korigovati određeni dio programa koji će obezbijediti veću preciznost kod izdvajanja potrebnih podataka i generalno će biti tehnički unaprijeđen. Realizacija ove planirane aktivnosti je u toku.

Ministarstvo unutrašnjih poslova je u skladu sa članom 49 stav 2 Zakona o nevladinim organizacijama, bilo obavezno da izvrši i brisanje iz registra svih nevladinih organizacija koje u zakonskom roku (do 13. avgusta 2012.) nijesu uskladile svoje statute sa novim zakonom. Zbog propuštanja navedene zakonske obaveze donijeto je 4031 rješenja o brisanju iz registra, čime je proces 11 Pravilnik o sadržini i načinu vođenja registara nevladinih organizacija i obrascima prijava za upis u registre dostupan na linku http://www.mup.gov.me/rubrike/Registracija_NVO/112871/Pravilnik-o.html

24

brisanja i završen. Takođe, MUP je bio obavezan da izvrši i upis usklađenih statuta dostavljenih u zakonskom roku. Od ukupnog broja dostavljenih zahtjeva za usklađivanje donijeto je 1501 rješenja o upisu u registar nove činjenice o usklađenom statutu. S tim u vezi, postupak upisa usklađenih statuta u određenom broju zahtjeva je u toku, radi se o zahtjevima koji su imali određeni formalni nedostatak i ostavljen je naknadni rok podnosiocima za otklanjanje istih.

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500

Broj donijetih rješenja o brisanju NVO iz Registra

Broj dostavljenih zahtjeva za usklađivanje statutaNVO sa novim Zakonom

Broj donijetih rješenja o upisu u Registar novečinjenice o usklađenom statutu

Kada je riječ o brisanju nevladinih organizacija, takođe je važno pomenuti da je članom 38 Zakona o nevladinim organizacijama propisano da se nevladina organizacija takođe briše iz registra u sljedećim slučajevima:

• istekom perioda na koji je osnovana;• na osnovu odluke o prestаnku rаdа;• na osnovu odluke o zаbrаni rаda nevladine organizacije;• na osnovu odluke o okončanju stečajnog postupka ili postupka

dobrovoljne likvidacije po skraćenom postupku;• na zahtjev člana udruženja ukoliko je broj članova udruženja smanjen

ispod minimalnog broja osnivača propisanog zakonom, a nadležni organ udruženja nije donio odluku o prijemu novih članova u roku od jedne godine.

Prema podacima iz MUP-a, od početka primjene ovog zakona je na osnovu odluke nevladine organizacije o prestanku rada iz registra brisano 7 NVO, a na osnovu zahtjeva člana udruženja je izbrisano 1 udruženje. Po ostalim osnovima propisanim članom 38 nije bilo brisanja iz registra od početka primjene ovog zakona do 23.01.2014. Kada je u pitanju brisanje predstavništva stranih

25

organizacija iz registra, Zakon propisuje dva osnova, odluku o prestanku rada nadležnog organa strane organizacije i istek perioda za koje je predstavništvo osnovano. Od početka primjene zakona iz registra stranih organizacija je, na osnovu odluke o prestanku rada brisano 5 predstavništva, dok zbog isteka perioda nije brisano ni jedno predstavništvo.

26

· Obaveze Ministarstva finansija utvrđene Zakonom o nevla-dinim organizacijama i Zaključcima Vlade

27

OBAVEZA DA LI JE ISPUNJENA POJAŠNJENJE

1. Priprema i dostavljanje Vladi Prijedloga zakona o izmjenama i dopunama Zakona o igrama na sreću

DJELIMIČNO

Ministarstvo finansija je pripremilo Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o igrama na sreću. Prijedlog zakona je dobio podršku na skupštinskom odboru za ustavna pitanja i zakonodavstvo, ali ne i na Odboru za ekonomiju, finansije i budžet.

2. Priprema i dostavljanje

Vladi Prijedloga Uredbe o utvrđivanju sastava, kriterijuma za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim rganizacijama

NE

Formirana je radna grupa za izradu Uredbe o utvrđivanju sastava, kriterijuma za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama. Radna grupa je organizovala nekoliko sastanaka i započela sa radom na popisu, koji nije završen.

3. Priprema i dostavljanje

Vladi Prijedloga Uredbe o bližim kriterijumima za ocjenu projekata i programa nevladinih organizacija, u postupku raspodjele budžetskih sredstava za finansiranje tih projekata i programa

NE

Formirana je radna grupa za izradu Uredbe o bližim kriterijumima za ocjenu projekata i programa nevladinih organizacija, u postupku raspodjele budžetskih sredstava za finansiranje tih projekata i programa. Radna grupa je organizovala nekoliko sastanaka i započela sa radom na popisu, koji nije završen.

Ministarstvo finansija je u skladu sa Zaključcima Vlade pripremilo Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o igrama na sreću, koji je Vlada usvojila na sjednici 22.12.2011.12 Predlog zakona, koji je usaglašen sa Zakonom o nevladinim organizacijama, u dijelu koji se odnosi na centralizovani model finansiranja, upućen je u skupštinsku proceduru 9. januara 2012. godine. Razmatran je na Odboru za ekonomiju, finansije i budžet i Odboru za ustavna pitanja i zakonodavstvo. Predlog zakona je dobio saglasnost Odbora za ustavna pitanja i zakonodavstvo, ali nije dobio saglasnost Odbora za ekonomiju, finansije i budžet13. Imajući u vidu da nije došlo do očekivane promjene Zakona o igrama na sreću, Komisija za raspodjelu dijela prihoda od igara na sreću je u skladu sa zakonima o budžetima za 2012. i 2013. godinu, članom 11. aktuelne Uredbe o kriterijumima za utvrđivanje korisnika i načinu raspodjele dijela prihoda od igara na sreću, kao i na osnovu odluka Vlade, bila zadužena da i u 2012. i 2013. izvrši raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama.

Vlada je kao što je prethodno pomenuto, Zaključcima obavezala Ministarstvo finansija da pripremi i dostavi Vladi Prijedlog uredbe kojom će se odrediti sastav, kriterijumi za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, kao i Prijedlog uredbe o bližim kriterijumima za ocjenu projekata, odnosno programa nevladinih organizacija. Iako je trebalo da ove uredbe budu usvojene još u martu 2012.godine14, još uvijek nijesu pripremljeni ni njihovi prijedlozi. Kao glavni razlog zbog kojih ove uredbe još uvijek nijesu usvojene navodi se neophodnost usvajanja izmjena i dopuna Zakona o igrama na sreću.15 U cilju formiranja radnih grupa zaduženih 12 Podatak objavljen u Izvještaju o o radu i stanju u upravnim oblastima Ministarstva finansija i organa uprave nad kojima ministarstvo vrši nadzor. Izvještaj dostupan na http://www.gov.me/biblioteka/izvjestaji?pagerIndex=5

13 Podaci objavljeni u Informaciji o statusu raspodjele dijela prihoda od igara na sreću za 2013.

14 Rok za donošenje podzakonskih akata neophodnih za sprovođenje Zakona o nevladinim organizacijama je 60 dana od dana početke primjene ovog zakona (član 45 Zakona o NVO)

15 Podatak objavljen u Izvještaju povodom konsultativnog saslušanja na temu ,,Primjena Zakona o NVO u dijelu finansiranja”, kao i u Informaciji o statusu raspodjele dijela prihoda od igara na sreću za 2013. godinu

28

za izradu navedenih uredbi, Ministarstvo finansija je 20.07.2012. godine, u skladu sa Uredbom o načinu i postupku ostvarivanja saradnje organa državne uprave i nevladinih organizacija16 uputilo javni poziv nevladinim organizacijama da odrede predstavnike koji će učestvovati u radu radnih tijela koja će biti zadužena za izradu prijedloga ovih uredbi. Za članove radnih grupa izabrani su predstavnici nevladinih organizacija za koje je dostavljeno najviše prijedloga ( predstavnik NVO Plegije i CRNVO-a). U Informaciji o implementaciji Zakona o nevladinim organizacijama, koju je u skladu sa Programom rada Vlade za 2012. godinu pripremilo Ministarstvo unutrašnjih poslova, navodi se da je Ministarstvo finansija rješenjem br. 08-11290/1 od 08.10.2012. godine, obrazovalo Radnu grupu za izradu Uredbe o utvrđivanju sastava, kriterijuma za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, dok je rješenjem br. 08-11289/1 od istog datuma, obrazovalo Radnu grupu za izradu Uredbe o bližim kriterijumima za ocjenu projekata i programa nevladinih organizacija, u postupku raspodjele budžetskih sredstava za finansiranje tih projekata i programa. U Informaciji se takođe navodi da, s obzirom na to da je uredba koja se tiče kriterijuma za izbor projekata direktno vezana za izmjene Zakona o igrama na sreću, neizvjestan je rok njenog završetka, pa su definisane osnovne izmjene koje bi bilo potrebno inkorporirati u pomenutu uredbu. Sa druge strane, uredba koja će određivati način izbora članova

16 Uredba o načinu i postupku ostvarivanja saradnje organa državne uprave i nevladinih organizacija

(Službeni list Crne Gore, broj 7/2012) i dostupna na linku http://www.mup.gov.me/biblioteka/uredbe

29

Komisije je u završnoj fazi pripreme17. Dakle, iako je zakonski rok za usvajanje uredbi bio mart 2012. Ministarstvo finansija je tek u oktobru formiralo radne grupe. Dodatno zabrinjavajući podatak je da ni nakon više od godinu dana od dana formiranja radnih grupa, a dvije godine od početka primjene Zakona o NVO, Ministarstvo finansija nije pripremilo i uputilo Vladi prijedloge prethodno pomenutih uredbi. Nažalost, iako smo Ministarstvu finansija uputili zahtjev za organizovanje intervjua u cilju dobijanja zvaničnih podataka između ostalog i o razlozima zbog kojih nijesu realizovali obaveze iz dijela svoje nadležnosti, nijesmo naišli na podršku i spremnost na saradnju ovog Ministarstva.

17 Podatak objavljen u Informaciji o implementaciji Zakona o nevladinim organizacijama koju je u skladu sa Programom rada Vlade za 2012. godinu pripremilo Ministarstvo unutrašnjih poslova

30

· Obaveze Ministarstva kulture utvrđene Zaključcima Vlade

Prema podacima dobijenim iz Ministarstva kulture, ovo Ministarstvo je u skladu sa utvrđenim rokovima pristupilo izmjenama i dopunama Zakona o kulturi. Skupština Crne Gore je usvojila Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o kulturi18 (Sl.list 49/08,16/11,38/12) na sjednici 10. jula 2012. godine. Izmjene i dopune Zakona o kulturi su u dijelu usaglašavanja sa Zakonom o nevladinim organizacijama obuhvatile poglavlje VI ,,Podsticaj i podrška razvoju kulture”, odnosno izmjenu člana 71, u smislu da nevladine organizacije nemaju pravo učešća na konkursu koji objavljuje Ministarstvo kulture. Zakon o zaštiti kulturnih dobara nije bilo potrebno mijenjati u smislu obezbjeđenja normativnih preduslova neophodnih za uspostavljanje centralizovanog sistema finansiranja nevladinih organizacija19. U prilog podatku da su izmjene Zakona o zaštiti kulturnih dobara nepotrebne služe i Zaključci Vlade broj od 27.12.2012. i 9.05.2013. godine, u kojima se Ministarstvo kulture ne pominje u smislu nosioca realizacije mjera neophodnih za primjenu Zakona o NVO u dijelu finansiranja.

Nasuprot podatku dobijenom iz Ministarstva kulture da su radi uspostavljanja centralizovanog modela finansiranja nepotrebne izmjene Zakona o zaštiti 18 Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o kulturi objavljen u Službenom listu Crne Gore broj 38/12

19 Podaci dobijeni u intervjuu sa generalnom direktorkom Direktorata za kulturno-umjetničko stvaralaštvo u Ministarstvu kulture Dragica Milić, koji jeorganizovan 27.01.2014. u okviru našeg istraživanja o primjeni Zakona o NVO

31

OBAVEZA DA LI JE ISPUNJENA? POJAŠNJENJE 1. Priprema i dostavljanje

Vladi Prijedloga zakona o izmjenama i dopunama Zakona o kulturi

DA

2. Priprema i dostavljanje Vladi Prijedloga zakona o zaštiti kulturnih dobara

NE

U Ministarstvu kulture, mišljenja su da nije potrebno usaglašavati ovaj zakon, budući da on ne sadrži odredbe koje nijesu u skladu sa Zakonom o NVO, a potreba usaglašavanja ovog Zakona nije navedena ni u Vladinim Zaključcima od 27.12.2012. i 09.05.2013.


1. Priprema i dostavljanje Vladi Prijedloga zakona o izmjenama Zakona o manjinskim pravima i slobodama.

DJELIMIČNO

Ministarstvo za ljudska i manjinska prava donijelo je prijedlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o manjinskim pravima i slobodama. Prijedlog Zakona nije prošao na skupštinskom Odboru za manjiska prava i slobode.

kulturnih dobara, među stavovima i ocjenama koje su članovi Odbora za ekonomiju, finansije i budžet Skupštine Crne Gore utvrdili povodom održanog konsultativnog saslušanja na temu ,,Primjena zakona o nevladinim organizacijama u dijelu finansiranja“, od 21.oktobra i 11. novembra 2013.godine i konstatacija o nezadovoljavajućem stanju u toj oblasti, koje su saopštili učesnici u raspravi (članovi Odbora, predstavnici Vlade i predstavnici nevladinih organizacija) nalazi se i sljedeći stav: ,,Imajući u vidu da najmanje tri zakona (Zakon o igrama na sreću, Zakon o zaštiti kulturnih dobara i Zakon o manjinskim pravima i slobodama) nijesu usaglašeni sa odredbama Zakona o nevladinim organizacijama, u dijelu finansiranja, potrebno je da se isti usaglase na način što će jedan dio tih zakona koji se nalazi u skupštinskoj proceduri biti razmotren po skraćenom postupku, a ostale zakone će Vlada utvrditi i dostaviti Skupštini na razmatranje u najkraćem mogućem roku”20.

20 Utvrđene ocjene i stavovi povodom konsultativnog saslušanja na temu ,,Primjena Zakona o nevladinim organizacijama” objavljeni u zapisniku sa 34. sjednice Odbora za ekonomiju, finansije i budžet, koji je dostupan na linku http://www.skupstina.me/~skupcg/skupstina/cms/site_data/25%20saziv%20ODBORI/

EKONOMIJA%20FINANSIJE%20/zapisnik_34_%C5%9Bednica_odbor_za_ekonomiju.pdf

32

· Obaveze Ministarstva za ljudska i manjinska prava uvrđene Zaključcima Vlade

Ministarstvo za ljudska i manjinska prava 21 je takođe preduzelo potrebne aktivnosti u skladu sa Zaključcima Vlade Crne Gore, u cilju usaglašavanja resorne legislative sa novim Zakonom o NVO. U martu 2012. Ministarstvo je formiralo Prijedlog zakona o izmjenama Zakona o manjinskim pravima i slobodama. Vlada je utvrdila Prijedlog zakona o izmjenama Zakona o manjinskim pravima i slobodama i uputila ga na skupštinsku raspravu. Prijedlog izmjena odnosio se na promjene u formulaciji člana 36 a, u kom se navodi da se sredstva Fonda za manjine raspoređuju nevladinim organizacijama i drugim pravnim i fizičkim licima.

Izmjenom je trebalo da bude utvrđeno da se sredstva dodjeljuju pravnim i fizičkim licima osim nevladinim organizacijama. S obzirom da Prijedlog zakona o izmjeni Zakona o manjinskim pravima i slobodama sadrži dva člana, a obim izmjene je takav da se njome ne dira u osnovni koncept Zakona o manjiskim pravima i slobodama, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava kao ovlašćeni predlagač nije organizovalo javnu raspravu. Prijedlog zakona je dobio podršku na sjednici Zakonodavnog odbora Skupštine Crne Gore, u pogledu njegove usaglašenosti sa Ustavom i zakonima. Međutim, Prijedlog zakona je naišao na neodobravanje od strane matičnog Odbora za ljudska prava i slobode. Imajući u vidu da Prijedlog zakona o izmjenama Zakona o manjinskim pravima i slobodama nije dobio podršku matičnog odbora, kao i činjenicu da je za usvajanje zakona kojma se uređuje način ostvarivanja stečenih manjinskih prava potrebna dvotrećinska većina u prvom glasanju, 21 Podaci iz Ministarstva za ljudska i manjinska prava dobijeni u intervjuu sa pomoćnikom ministra za manjinska prava, Sabahudinom Delićem, 24.01.2014.godine

33

OBAVEZA DA LI JE ISPUNJENA? POJAŠNJENJE 1. Priprema i dostavljanje

Vladi Prijedloga zakona o izmjenama i dopunama Zakona o kulturi

DA

2. Priprema i dostavljanje Vladi Prijedloga zakona o zaštiti kulturnih dobara

NE

U Ministarstvu kulture, mišljenja su da nije potrebno usaglašavati ovaj zakon, budući da on ne sadrži odredbe koje nijesu u skladu sa Zakonom o NVO, a potreba usaglašavanja ovog Zakona nije navedena ni u Vladinim Zaključcima od 27.12.2012. i 09.05.2013.


1. Priprema i dostavljanje Vladi Prijedloga zakona o izmjenama Zakona o manjinskim pravima i slobodama.

DJELIMIČNO

Ministarstvo za ljudska i manjinska prava donijelo je prijedlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o manjinskim pravima i slobodama. Prijedlog Zakona nije prošao na skupštinskom Odboru za manjiska prava i slobode.

Prijedlog zakona je povučen iz skupštinske procedure. Zbog ovih činjenica, kao i neodobrovanja predloženih izmjena i od strane određenog broja nevladinih organizacija, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava nije instistiralo na njegovom usvajanju.

· Obaveze nevladinih organizacija utvrđene Zakonom o nevladinim organizacijama

U Crnoj Gori je do 23.01.2014. godine registrovano 2893 nevladinih organizacija. Prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova, u registar nevladinih udruženja upisano je 2797 udruženja, dok je u registar fondacija upisano 96 fondacija22. Takođe, u registar nevladinih udruženja je registrovano 30 saveza i asocijacija nevladinih organizacija, koje se upisuju u registar udruženja. Najveći broj nevladinih organizacija ima sjedište u centralnom regionu zemlje. Konkretno, najveći broj NVO-a 1069 ima sjedište u Podgorici, dok 257 NVO-a ima sjedište u Nikšiću. Potom slijede Bar sa 150 NVO i Bijelo Polje sa 144 NVO. Najmanji broj organizacija ima sjedište u Opštinama Plužine (10 ) i Šavnik (6)23. U registar stranih organizacija upisano je 104 predstavništva stranih organizacija.

Pored uslova i postupka osnivanja i registracije nevladinih organizacija i uslova i postupka za prestanak istih, Zakon o nevladinim organizacijama predviđa još neke obaveze registrovanih22 Podaci iz odgovora MUP-a broj:05-011/14-3313/1 dostavljenog CRNVO –u 20.02.2014

23 Podaci iz Registra NVO iz septembra 2013 objavljeni u Strategiji razvoja nevladinog organizacija 2014-2016

Ukupan broj registovanih NVO- 2893

Udruženja- 2797

Fondacije-96

34

organizacija. Stoga je cilj istraživanja bio i dobijanje podataka o tome u kojoj mjeri nevladine organizacije realizuju sljedeće obaveze utvrđene Zakonom o nevladinim organizacijama:

• obavezu usklađivanja statuta sa novim Zakonom o NVO (obaveza utvrđena članom 49 stav 1);

• dostavljanje prijave o svakoj promjeni činjenica i podataka koji se upisuju u registar, preko ovlašćenog lica za zastupanje MUP-u, u roku od 30 dana od dana nastanka promjene (obaveza utvrđena članom 19 stav 1 i za nevladine organizacije i za predstavništva stranih organizacija);

• obavezu vođenja evidencije o članovima udruženja (obaveza utvrđena članom 21 stav 2);

• obavezu objavljivanja finansijskog izvještaja na svojoj internet stranici, ukoliko je organizacija u toku kalendarske godine ostvarila prihod veći od 10.000 eura (član 37).

Usklađivanje statuta sa novim Zakonom o NVO (obaveza utvrđena članom 49 stav 1);

Sve nevladine organizacije koje su upisane u Registar NVO po starom Zakonu o nevladinim organizacijama, bile su dužne da u roku od jedne godine od stupanja na snagu novog Zakona o nevladinim organizacijama, odnosno do 13. avgusta 2012. godine, usklade statut sa novim zakonom i dostave ga Ministarstvu unutrašnjih poslova. Ministarstvo je u cilju obezbjeđivanja ažurnosti na planu upisa i usklađivanja statuta nevladinih organizacija, više puta putem web sajta, kao i posredstvom elektronskih i štampanih medija, obavještavalo sve nevladine organizacije koje su upisane u Registar NVO, da su dužne da do 13. avgusta 2012. godine usklade statut sa novim Zakonom o nevladinim organizacijama. Nevladine organizacije su bile dužne da u zakonskom roku dostave MUP-u prijavu za usklađivanje statuta, usklađeni statut i izvod iz zapisnika sa sjednice nadležnog organa nevladine organizacije na kojoj je donijeta odluka o usklađivanju statuta. Po osnovu ove obaveze, odnosno dostavljenih prijava za usklađivanje statuta nevladinih organizacija sa Zakonom o nevladinim organizacijama, Ministarstvo unutrašnjih poslova je donijelo 1501 rješenje o upisu u registar nove činjenice o usklađenom statutu. Dostavljanje prijave o svakoj promjeni činjenica i podataka koji se upisuju u registar, preko ovlašćenog lica za zastupanje MUP-u, u roku od 30 dana od

35

dana nastanka promjene (obaveza utvrđena članom 19 stav 1 i za nevladine organizacije i za predstavništva stranih organizacija);

Pored obaveze dostavljanja prijava o promjenama koje se tiču statuta, nevladine organizacije su obavezne da preko ovlašćenog lica za zastupanje dostave MUP-u i prijave o promjeni drugih činjenica i podataka koji se upisuju u registar, u roku od 30 dana od dana nastanka promjene. Pod promjenama drugih činjenica i podataka koji se upisuju u registar, podrazumijevaju se promjene koje se tiču naziva, sjedišta i lica ovlašćenog za zastupanje organizacije. Prema podacima dobijenim iz MUP-a, od početka primjene Zakona o nevladinim organizacijama do 31.12.2013. godine donijeto je 240 rješenja o upisu u registar promjene drugih činjenica i podataka koji se upisuju u registar.

Obaveza vođenja evidencije o članovima udruženja (obaveza utvrđena članom 21 stav 2);Obaveza objavljivanja finansijskog izvještaja na svojoj internet stranici, ukoliko je organizacija u toku kalendarske godine ostvarila prihod veći od 10.000 eura (član 37).

U cilju dobijanja podataka o poštovanju obaveze vođenja evidencije članova od strane NVO, kao i objavljivanja finansijskih izvještaja na internet stranicama NVO, projektni tim CRNVO-a je pripremio i uputio upitnik24 na mejl adrese više od 400 NVO. Takođe, upitnik je imao za cilj i dobijanje podataka o broju NVO registrovanih u Centralnom registru privrednih subjekata, o ukupnom iznosu prihoda, organima i td.

Od 229 NVO koje su odgovorile na upitnik, 227 je udruženja i dvije fondacije. Od 229 NVO, njih 63 ima svoju web stranicu (62 udruženja i jedna fondacija). Kada je u pitanju vođenje evidencije o članovima, od 227 udruženja koja su odgovorila na upitnik, 182 udruženja je navelo da vodi evidenciju o svojim članovima. Najzastupljeniji način vođenja evidencije o članovima su spiskovi i elektronska baza podataka.

Ukupno je 54 NVO čiji su prihodi u 2012.godini bili veći od 10.000,00 eura (53 udruženja i jedna fondacija).

24 Upitnik se nalazi u Aneksu IV ovog izvještaja

36

Od ovih 54 NVO čiji su prihodi u 2012. bili veći od 10.000,00, 32 NVO imaju svoju web stranicu (31 udruženje i jedna fondacija). Od 32 NVO koje su imale veće prihode od 10.000,00 eura i koje imaju svoju web stranicu, ukupno 25 NVO objavljuje godišnje finansijske izvještaje na svojim web stranicama, a njih 15 i godišnje programske izvještaje. Dakle, od 54 NVO čiji su prihodi bili veći od 10.000,00 i koje su bile obavezne da objave godišnje finansijske izvještaje na svojim web stranicama, njih 25 je ucinilo izvjestaje dostupnim.

Ovaj podatak ukazuje da obavezu objavljivanja usvojenih godišnjih izvještaja na web stranicama poštuje manje od polovine NVO, a koje su imale prihode veće od 10.000,00 eura.

Prihode u iznosu manjem od 10.000,00 je ostvarilo 164 NVO (163 udruženja i jedna fondacija). Od ovih 164 NVO, 31 NVO ima svoju web stranicu. Iako

37

nemaju obavezu objavljivanja godišnjeg finansijskog izvještaja, devet od prethodno navedenih 31 NVO je objavilo godišnje finansijske izvještaje, dok je njih osam objavilo i programske izvještaje na svojim web stranicama.

Obavljanje privredne djelatnosti:

Od 229 NVO obuhvaćenih upitnikom, njih 14 registrovano u Centralni registar privrednih subjekata za obavljanje privredne djelatnosti (13 udruženja i jedna fondacija).

Inspekcijski nadzor nad primjenom Zakona o nevladinim organizacijama:

0 5 10 15 20 25 30 35

Ima web stranicu

Objavil i finansijski izvještaj

Objavil i programski izvještaj

Organizacije sa prihodom manjim od 10 000 eura- ukupno 164

38

Jedno od pitanja našeg istraživanja bilo je pitanje ko vrši inspekcijski nadzor nad poštovanjem obaveze dostavljanja prijava o promjeni podataka, vođenja evidencije o članovima i drugih prethodno navedenih obaveza, a za koje su članom 42 propisane novčane kazne. Takođe, pitali smo i ko izriče ove kazne. U odgovoru koji smo dobili iz MUP-a, od početka primjene ovog zakona nije bilo inicijativa za pokretanje inspekcijskog nadzora i ostalo je neriješeno pitanje ko vrši nadzor nad poštovanjem ovih obaveza i ko izriče novčanu kaznu.

Imajući u vidu različite vrste inspekcijskog nadzora, i Upravi za inspekcijske poslove je upućen zahtjev za slobodan pristup informaciji. Zahtjev se odnosio na dobijanje podataka o tome koji inspekcijski organi i koliko puta su izvršili kontrole rada NVO u 2012. Prema podacima dobijenim iz ovog organa, u 2012. godini je izvršeno pet inspekcijskih pregleda od strane Odsjeka za turističku inspekciju, tri inspekcijska nadzora od strane Odsjeka inspekcije rada i dva inspekcijska nadzora od strane Odsjeka za tržišnu inspekciju25.

25 Podatak iz odgovora Uprave za inspekcijske poslove na zahtjev za slobodan pristup informacijama koji je uputio CRNVO, rješenje Uprave za inspekcijske poslove br: UP-0801-03-66/3

39

IV KLJUČNI NALAZI

· Zakon o nevladinim organizacijama, koji se primjenjuje u periodu od januara 2012. godine, usaglašen je sa međunarodnim standardima iz oblasti slobode udruživanja i sadrži niz rješenja koja predstavljaju napredak u odnosu na prethodno važeća. Primjena ovih novih rješenja iz zakona, kao na primjer, odredbe da ,,ostvarivanje slobode udruživanja ne uslovljava se bilo kakvim zahtjevom u pogledu nacionalnosti,državljanstva ili prebivališta“ nesmetano se odvija u praks;

· Obaveza preuzimanja registra stranih organizacija od Ministarstva pravde i usklađivanja sa novim zakonom vođenja tog registra, realizovana je u roku. Registar nevladinih organizacija preuzelo je Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP);

· Ministarstvo unutrašnjih poslova uspostavilo je registar domaćih nevladinih organizacija u elektronskoj formi, dok je uspostavljanje elektronskog registra stranih organizacija još uvijek u toku;

· MUP je donijelo Pravilnik o sadržini i načinu vođenja registra nevladinih organizacija i obrazac prijave za upis u registar u skladu sa zakonskim rokovima;

· MUP je sprovelo brisanje iz registra nevladinih organizacija koje nijesu u zakonskom roku izvršile usklađivanje statuta sa novim zakonom. MUP je donijelo 4031 rješenje o brisanju iz registra NVO;

· Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, je u skladu sa obavezom utvrđenom Zaključcima Vlade br.:06-472/3 od 22.03.2012. godin , izvršilo izmjene Zakona o manjinskim pravima i slobodama. Ove izmjene obuhvatile su u potpunosti usaglšavanje sa Zakonom o NVO. Ipak, izmjene i dopune ovog zakona nijesu dobile podršku na matičnom skupštinskom odboru. U ovom slučaju, odgovornost za neobezbjeđivanje usklađenosti ovog zakona sa Zakonom o NVO pripada Odboru za ljudska i manjinska prava;

· Ministarstvo kulture je, u skladu sa obavezom utvrđenom Zaključcima Vlade br.:06-472/3 od 22.03.2012. godine, utvrdilo predlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o kulturi. Skupština Crne Gore je usvojila Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o kulturi (Sl.list 49/08,16/11,38/12) na sjednici 10. jula 2012. godine. Dakle, ovaj

40

zakon je usaglašen sa Zakonom o NVO i ne predstavlja prepreku njegovoj primjeni u dijelu finansiranja;

· Ministarstvo finansija je, u skladu sa obavazom utvrđenom Zaključcima Vlade br.:06-472/3 od 22.03.2012. godine pripremilo Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o igrama na sreću. Prijedlog zakona je dobio podršku na skupštinskom odboru za ustavna pitanja i zakonodavstvo, ali ne i na Odboru za ekonomiju, finansije i budžet i povučen je iz skupštinske procedure. Priprema izmjena i dopuna Zakona o igrama na sreću odvijala se na krajnje netransparentan način, tako da se javnost nije mogla upoznati sa tim da li je Ministarstvo finansija u predlogu upućenom Skupštini uopšte usaglasilo rješenja sa novim Zakonom o NVO. Dakle, ovaj Zakon nije usaglašen sa Zakonom o NVO i predstavlja prepreku njegovoj primjeni u praksi pune dvije godine;

· Zbog neažurnosti Ministarstva finansija, Vlada Crne je osim Zaključaka br.:06-472/3 od 22.03.2012. godine donijela još i Zaključke br.:06-2535/3 od 27.12.2012. godine i Zaključke br.:06-1032/3 od 9.05.2013. godine, obavezujući Ministarstvo finansija da, u skladu sa Zakonom o NVO, pristupi izradi dva podzakonska akta: Uredbe o utvrđivanju sastava, kriterijuma za izbor i postupak predlaganja članova Komisije za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama i Uredbe o bližim kriterijumima za ocjenu projekata i programa nevladinih organizacija;

· Ministarstvo finansija je u skladu sa Zaključcima Vlade formiralo dvije radne grupe za izradu dva podzakonska akta, sa zakašnjenjem od godinu dana. Ipak, radne grupe nijesu izradile dva podzakonska akta, koji su bili preduslov za primjenu Zakona o NVO u dijelu finansiranja. Tako Ministarstvo finansija nije ispunilo nijednu od obaveza predviđenu Zakonom o nevladinim organizacijama u dijelu finansiranja, pa se i novi model finansiranja utvrđen ovim zakonom ne primjenjuje od trenutka stupanja na snagu ovog zakona;

· Od 229 NVO koje su odgovorile na upitnik tokom istraživanja, 227 je udruženja i dvije fondacije. Od 229 NVO, njih 63 ima svoju web stranicu (62 udruženja i jedna fondacija). Kada je u pitanju vođenje evidencije o članovima, od 227 udruženja koja su odgovorila na upitnik, 182 udruženja je navelo da vodi evidenciju o svojim članovima. Najzastupljeniji način vođenja evidencije o članovima su

41

spiskovi i elektronska baza podataka;

· U odnosu na 229 NVO koje su učestvovale u istraživanju, 54 NVO imaju prihode veće od 10.000,00. Ove organizacije su , u skladu sa Zakonom, obavezne da objave godišnje finansijske izvještaje na svojim web stranicama. Od 54, njih 25 je učinilo izvjestaje dostupnim;

· Prihode u iznosu manjem od 10.000,00 je ostvarilo 164 NVO (163 udruženja i jedna fondacija). Od ovih 164 NVO, 31 NVO ima svoju web stranicu. Iako nemaju obavezu objavljivanja godišnjeg finansijskog izvještaja, devet od prethodno navedenih 31 NVO je objavilo godišnje finansijske izvještaje, dok je njih osam objavilo i programske izvještaje na svojim web stranicama;

· Od 229 NVO obuhvaćenih upitnikom, njih 14 je registrovano u Centralni registar privrednih subjekata za obavljanje privredne djelatnosti (13 udruženja i jedna fondacija);

· Ne postoji organ koji vrši Inspekcijski nadzor nad primjenom Zakona o nevladinim organizacijama.

Opšta ocjena

Prethodne dvije godine primjene Zakona o nevladinim organizacijama, pokazale su i potvrdile višegodišnji odnos Vlade prema nevladinom sektoru. Taj odnos podrazumijeva da će Vlada u velikoj mjeri obezbijediti formalne normativne i institucionalne preduslove za rad i djelovanje nevladinih organizacija u državi, ali da će izostati suštinska podrška tom radu. Naime, donošenje ovog Zakona predstavlja unaprijeđenje u odnosu na prethodno zakonsko rješenje, te je i pokazatelj volje Vlade da se sistemski zakon za nevladin sektor usaglasi sa najboljim evopskim rješenjima. Međutim, primjena gotovo svakog segmenta ovog zakona, osim finansiranja projekata NVO još jednom potvrđuje da su nevladine organizacije za Vladu nepotrebni trošak i da ne postoji suštinsko razumijevanje investiranja u nevladin sektor. Odgovornost ovakvog stanja je na Vladi, koja ne uspijeva ili ne želi da obezbijedi primjenu propisa i utiče na ministarstvo u njenom sastavu da obezbijedi preduslove da bi do te primjene došlo. Ono sto imamo kao posljedicu ovakvog odnosa Ministarstva finansija i Vlade uopšte je sljedeće: primjena važećih rješenja koja nijesu sveobuhvatna i dovoljno kvalitetna, kontinuirano smanjenje sredstava za projekte NVO i na kraju, opravdano, veliko nezadovoljstvo u nevladinom sektoru. Samo u poslednje tri godine, sredstva za projekte NVO su smanjena za 50%, i trenutno je to najmanji iznos u poređenju sa svim državama regiona. Pored izmjena zakonskih rješenja neophodno je istovremeno raditi na povećanju ovih sredstava i vecem investiranju u projekte NVO koje vec vise od decenije pruzaju razlicite servise koje Vlada nije u stanju da obezbijedi, predlažu kvalitetna rješenja u oblasti javnih politika, promovisu evropske vrijednosti i slično.

42

Opšta ocjena

Prethodne dvije godine primjene Zakona o nevladinim organizacijama, pokazale su i potvrdile višegodišnji odnos Vlade prema nevladinom sektoru. Taj odnos podrazumijeva da će Vlada u velikoj mjeri obezbijediti formalne normativne i institucionalne preduslove za rad i djelovanje nevladinih organizacija u državi, ali da će izostati suštinska podrška tom radu. Naime, donošenje ovog Zakona predstavlja unaprijeđenje u odnosu na prethodno zakonsko rješenje, te je i pokazatelj volje Vlade da se sistemski zakon za nevladin sektor usaglasi sa najboljim evopskim rješenjima. Međutim, primjena gotovo svakog segmenta ovog zakona, osim finansiranja projekata NVO još jednom potvrđuje da su nevladine organizacije za Vladu nepotrebni trošak i da ne postoji suštinsko razumijevanje investiranja u nevladin sektor. Odgovornost ovakvog stanja je na Vladi, koja ne uspijeva ili ne želi da obezbijedi primjenu propisa i utiče na ministarstvo u njenom sastavu da obezbijedi preduslove da bi do te primjene došlo. Ono sto imamo kao posljedicu ovakvog odnosa Ministarstva finansija i Vlade uopšte je sljedeće: primjena važećih rješenja koja nijesu sveobuhvatna i dovoljno kvalitetna, kontinuirano smanjenje sredstava za projekte NVO i na kraju, opravdano, veliko nezadovoljstvo u nevladinom sektoru. Samo u poslednje tri godine, sredstva za projekte NVO su smanjena za 50%, i trenutno je to najmanji iznos u poređenju sa svim državama regiona. Pored izmjena zakonskih rješenja neophodno je istovremeno raditi na povećanju ovih sredstava i vecem investiranju u projekte NVO koje vec vise od decenije pruzaju razlicite servise koje Vlada nije u stanju da obezbijedi, predlažu kvalitetna rješenja u oblasti javnih politika, promovisu evropske vrijednosti i slično.

43

PREPORUKE

• S obzirom na činjenicu da Zakon o nevladinim organizacijama,

koji je u primjeni od 1. januara 2012. godine, još uvijek nije primjenjen u dijelu koji se odnosi na finansijsku podršku nevladinih organizacija iz budžeta, neophodno je donošenje Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o nevladinim organizacijama, u najkraćem mogućem roku;

• Izmjenama i dopunama Zakona o nevladinim organizacijama neophodno je uspostaviti model finansiranja koji bi predstavljao kombinaciju centralizovanog i decentralizovanog modela finansiranja. Centralizovani model finansiranja bio bi primijenjen u dijelu predlaganja prioritetnih oblasti u kojima će se finansirati projekti i programi NVO-a, od strane savjetodavnog tijela Vlade zaduženog za pitanja razvoja NVO-a, dok bi decentraliovani model bio primijenjen u procesu raspodjele, u smislu da bi podjelu budžetskih sredstava NVO vršila resorna ministarstva, unutar kojih bi bile obrazovane stručne komisije sastavljene od eksperata;

• U najkraćem mogućem roku riješiti pitanje inspekcijskog nadzora nad poštovanjem obaveze dostavljanja prijava o promjeni podataka, vođenja evidencije o članovima i drugih obaveza, za koje su članom 42 propisane novčane kazne, tj. utvrditi koji je inspekcijski organ nadležan za vršenje ove vrste inspekcijskog nadzora. Stoga, Ministarstvo unutrašnjih poslova treba da preuzme sve neophodne radnje u cilju obezbjeđenja primjene člana 42 Zakona o nevladinim organizacijama.

• Nevladine organizacije treba u većoj mjeri da koriste mogućnost registrovanja za obavljanje privredne djelatnosti, u skladu sa Zakonom, i na taj način doprinose finansijskoj održivosti svojih programa i projekata.

45

V

Na osnovu člana 82 stav 1 tačka 2 i člana 91 stav 2 Ustava Crne Gore, Skupština Crne Gore 24. saziva, na

jedanaestoj śednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2011. godini, dana 22. jula 2011. godine, donijela je

Z A K O N

O NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet zаkonа

Člаn 1 Ovim zаkonom uređuje se način osnivаnjа, upisa i brisanja iz registra, status, organi, finansiranje i druga

pitanja od znаčаjа zа rаd i djelovanje nevlаdinih orgаnizаcijа. Nevlаdine orgаnizаcije, u smislu ovog zаkonа, su nevlаdinа udruženjа i nevlаdine fondаcije.

Nevlаdino udruženje

Člаn 2

Nevladino udruženje (u daljem tekstu: udruženje) je dobrovoljna neprofitna organizacija sa članstvom, koju osnivaju domaća i/ili strana fizička i/ili pravna lica, radi ostvarivanja određenih zajedničkih ili opštih ciljeva i interesa.

Nevlаdinа fondаcijа

Člаn 3

Nevladina fondacija (u daljem tekstu: fondacija) je dobrovoljna neprofitna organizacija bez članstva, koju osnivaju domaća i/ili strana fizička i/ili pravna lica sa ili bez početne imovine, radi ostvarivanja opštih ciljeva i interesa.

Strana nevladina organizacija

Član 4

Strana nevladina organizacija (u daljem tekstu: strana organizacija) može djelovati na teritoriji Crne Gore radi ostvarivanja ciljeva i interesa koji nijesu zabranjeni Ustavom i zakonom.

Strana orgаnizаcijа, u smislu ovog zakona, je nevladina organizacija sa svojstvom pravnog lica, čije je sjedište u drugoj državi, a koja je osnovana po propisima te države radi ostvarivanja zajedničkih ili opštih ciljeva i interesa.

Primjenа zаkonа

Člаn 5 Ovaj zаkon ne primjenjuje se nа političke partije, sindikаlne orgаnizаcije, sportske orgаnizаcije, poslovnа

udruženjа, organizacije i fondаcije čiji je osnivаč držаvа, kаo i nа druge oblike udruživanja, koji se osnivаju posebnim zаkonom ili na osnovu posebnog zakona, osim na pitanja koja nijesu uređena tim posebnim zakonima.

Status

Člаn 6 Nevlаdinа orgаnizаcijа imа svojstvo prаvnog licа koje stiče dаnom upisа u registаr, u skladu sa ovim

zakonom.

VI ANEKSI

Aneks I – Zakon o nevladinim organizacijama

Aneks II - Zaključci Vlade Crne Gore br.:06-472/3 od 22.03.2012. godine, br.:06-2535/3 od 27.12.2012. godine i br.:06-1032/3 od 9.05.2013. godine

Aneks III - Odgovor Skupštine Crne Gore broj:00-32-5/14-251

Aneks IV – Upitnik za NVO

46

Na osnovu člana 82 stav 1 tačka 2 i člana 91 stav 2 Ustava Crne Gore, Skupština Crne Gore 24. saziva, na

jedanaestoj śednici prvog redovnog (proljećnjeg) zasijedanja u 2011. godini, dana 22. jula 2011. godine, donijela je

Z A K O N

O NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet zаkonа

Člаn 1 Ovim zаkonom uređuje se način osnivаnjа, upisa i brisanja iz registra, status, organi, finansiranje i druga

pitanja od znаčаjа zа rаd i djelovanje nevlаdinih orgаnizаcijа. Nevlаdine orgаnizаcije, u smislu ovog zаkonа, su nevlаdinа udruženjа i nevlаdine fondаcije.

Nevlаdino udruženje

Člаn 2

Nevladino udruženje (u daljem tekstu: udruženje) je dobrovoljna neprofitna organizacija sa članstvom, koju osnivaju domaća i/ili strana fizička i/ili pravna lica, radi ostvarivanja određenih zajedničkih ili opštih ciljeva i interesa.

Nevlаdinа fondаcijа

Člаn 3

Nevladina fondacija (u daljem tekstu: fondacija) je dobrovoljna neprofitna organizacija bez članstva, koju osnivaju domaća i/ili strana fizička i/ili pravna lica sa ili bez početne imovine, radi ostvarivanja opštih ciljeva i interesa.

Strana nevladina organizacija

Član 4

Strana nevladina organizacija (u daljem tekstu: strana organizacija) može djelovati na teritoriji Crne Gore radi ostvarivanja ciljeva i interesa koji nijesu zabranjeni Ustavom i zakonom.

Strana orgаnizаcijа, u smislu ovog zakona, je nevladina organizacija sa svojstvom pravnog lica, čije je sjedište u drugoj državi, a koja je osnovana po propisima te države radi ostvarivanja zajedničkih ili opštih ciljeva i interesa.

Primjenа zаkonа

Člаn 5 Ovaj zаkon ne primjenjuje se nа političke partije, sindikаlne orgаnizаcije, sportske orgаnizаcije, poslovnа

udruženjа, organizacije i fondаcije čiji je osnivаč držаvа, kаo i nа druge oblike udruživanja, koji se osnivаju posebnim zаkonom ili na osnovu posebnog zakona, osim na pitanja koja nijesu uređena tim posebnim zakonima.

Status

Člаn 6 Nevlаdinа orgаnizаcijа imа svojstvo prаvnog licа koje stiče dаnom upisа u registаr, u skladu sa ovim

zakonom.

47

-2-

Jаvnost rаdа

Člаn 7 Rаd nevlаdinih orgаnizаcijа je jаvаn.

Javnost rada ostvaruje se u skladu sa statutom nevladine organizacije.

Osnivanje na neodređeno ili određeno vrijeme

Člаn 8 Nevlаdinа orgаnizаcijа se osnivа nа neodređeno ili određeno vrijeme.

Ako statutom nije drukčije propisano, smatraće se da je nevladina organizacija osnovana na neodređeno vrijeme.

Članstvo u savezima

Člаn 9

Nevlаdina orgаnizаcija se može učlanjivati u sаveze ili druge oblike povezivanja nevlаdinih orgаnizаcijа u Crnoj Gori i inostrаnstvu.

Na osnivanje saveza ili drugog oblika povezivanja nevladinih organizacija u Crnoj Gori primjenjuju se odredbe ovog zakona kojima je uređeno osnivanje udruženja.

II. OSNIVANJE Osnivаči

Člаn 10

Udruženje mogu osnovаti nаjmаnje tri licа, od kojih jedno mora imati prebivalište, boravište ili sjedište u Crnoj Gori. Osnivač udruženja može biti i maloljetno lice sa navršenih 14 godina života, uz saglasnost zakonskog zastupnika, u skladu sa zakonom.

Fondаciju može osnovati jedno ili više lica nezаvisno od prebivаlištа, borаvištа ili sjedištа u Crnoj Gori. Ukoliko fondаciju osnivа više licа, svojа prаvа ostvаruju zаjednički, ako statutom nije drukčije utvrđeno.

Fondacija se može osnovati i testamentom.

Osnivаčki аkt

Člаn 11 Nevladina organizacija osniva se osnivačkim aktom koji sadrži: 1) podatke o osnivačima, i to: - lično ime ili naziv osnivača; - jedinstveni matični broj osnivača, a ukoliko je osnivač strani državljanin, broj putne isprave i naziv

države koja je izdala putnu ispravu; - poreski identifikacioni broj (PIB) i pečat pravnog lica ako je osnivač pravno lice; - potpise osnivača, odnosno ovlašćenog lica u pravnom licu ako je osnivač pravno lice; 2) podatke o nevladinoj organizaciji, i to: - naziv; - adresu i sjedište; - ciljeve i djelatnost;

- lično ime, jedinstveni matični broj, adresu i potpis lica ovlašćenog za zastupanje organizacije, a ukoliko je to lice strani državljanin, lično ime, broj putne isprave i naziv države koja je izdala putnu ispravu, kao i njegov potpis.

Pored podаtаkа iz stаvа 1 ovog člаnа, osnivаčki аkt fondаcije sаdrži i podаtke o predsjedniku i člаnovimа uprаvnog odborа, kаo i podаtke o početnoj imovini fondаcije, ukoliko fondacija ima početnu imovinu. Ako se fondаcijа osnivа testаmentom, testаment morа dа sаdrži podаtke o osnivačima, ciljevima i djelatnostima fondacije, kao i podаtke o licu koje je ovlаšćeno dа preduzme sve rаdnje potrebne zа osnivаnje i upis fondаcije u registar.

48

-3-

Stаtut

Člаn 12 Nevlаdinа orgаnizаcijа imа stаtut. Statutom nevladine organizacije uređuju se: - naziv i sjedište organizacije, ciljevi i djelatnosti radi kojih se osniva, kao i organi nevladine organizacije; - ovlašćenja organa upravljanja i njegov sastav, način izbora, opoziva, rada i sazivanja

sjednica organa upravljanja, kvorum i način odlučivanja, kao i mandat članova organa upravljanja; -način izbora i opoziva lica ovlašćenog za zastupanje i njegov mandat; - postupak izmjena i dopuna statuta i način donošenja drugih opštih akata organizacije;

- način ostvarivanja javnosti rada; - način finansiranja, kao i privredna djelatnost koju će nevladina organizacija obavljati,

ako se za to opredijeli; - raspolaganje imovinom, uključujući i raspolaganje u slučaju prestanka rada nevladine

organizacije; - oblik i sadržinu pečata; - prestanak rada; - druga pitanja od značaja za djelovanje i rad nevladine organizacije. Statutom udruženja uređuju se i: - uslovi za sticanje i gubitak članstva; - prava i obaveze članova, uključujući i način ostvarivanja prava na sazivanje skupštine kad ona nije

sazvana u roku utvrđenom statutom; - način vođenja evidencije članova. Statutom fondacije mogu se urediti i posebna prava osnivača prema fondaciji, kao i pitanja u vezi sa

početnom imovinom fondacije, ako fondacija ima početnu imovinu.

Zаštitа nаzivа

Člаn 13 Nаziv novoosnovаnog udruženja, odnosno fondacije morа se rаzlikovаti od nаzivа udruženja, odnosno

fondacije upisanih u odgovarajući registar iz člana 14 ovog zakona. Ako su dvije ili više nevladinih organizacija sa istim nazivom podnijele prijave za upis u registar, upisaće

se organizacija koja je prva podnijela urednu i potpunu prijavu. Nаziv nevlаdine orgаnizаcije upisuje se na crnogorskom jeziku. Naziv nevladine organizacije može se upisati i na jeziku u službenoj upotrebi.

Naziv nevladine organizacije može se upisati i na jednom ili više stranih jezika. Izuzetno od stava 3 ovog člana, naziv nevladine organizacije može da sadrži strane riječi ako te riječi

čine ime strane ili međunarodne organizacije čija je organizacija članica, odnosno ako se te riječi uobičajeno koriste u crnogorskom jeziku ili za njih nema odgovarajućih riječi u crnogorskom jeziku ili ako se radi o latinskim izrazima. Naziv nevladine organizacije može da sadrži ime fizičkog lica ako je to lice dalo pristanak, odnosno ako su za umrlo lice pristanak dali njegovi nasljednici. Nevladina organizacija može imati i skraćeni naziv koji se određuje statutom.

III. REGISTAR NEVLADINIH ORGANIZACIJA

Nаdležnost

Člаn 14 Registаr udruženjа, registаr fondаcijа i registаr stranih organizacija u pisanoj i elektronskoj formi vodi

organ državne uprave nаdležan zа poslove uprаve (u dаljem tekstu: Ministarstvo). Sadržinu i način vođenja registara, kao i obrasce prijava za upis u registre propisuje Ministarstvo.

-3-

Stаtut

Člаn 12 Nevlаdinа orgаnizаcijа imа stаtut. Statutom nevladine organizacije uređuju se: - naziv i sjedište organizacije, ciljevi i djelatnosti radi kojih se osniva, kao i organi nevladine organizacije; - ovlašćenja organa upravljanja i njegov sastav, način izbora, opoziva, rada i sazivanja

sjednica organa upravljanja, kvorum i način odlučivanja, kao i mandat članova organa upravljanja; -način izbora i opoziva lica ovlašćenog za zastupanje i njegov mandat; - postupak izmjena i dopuna statuta i način donošenja drugih opštih akata organizacije;

- način ostvarivanja javnosti rada; - način finansiranja, kao i privredna djelatnost koju će nevladina organizacija obavljati,

ako se za to opredijeli; - raspolaganje imovinom, uključujući i raspolaganje u slučaju prestanka rada nevladine

organizacije; - oblik i sadržinu pečata; - prestanak rada; - druga pitanja od značaja za djelovanje i rad nevladine organizacije. Statutom udruženja uređuju se i: - uslovi za sticanje i gubitak članstva; - prava i obaveze članova, uključujući i način ostvarivanja prava na sazivanje skupštine kad ona nije

sazvana u roku utvrđenom statutom; - način vođenja evidencije članova. Statutom fondacije mogu se urediti i posebna prava osnivača prema fondaciji, kao i pitanja u vezi sa

početnom imovinom fondacije, ako fondacija ima početnu imovinu.

Zаštitа nаzivа

Člаn 13 Nаziv novoosnovаnog udruženja, odnosno fondacije morа se rаzlikovаti od nаzivа udruženja, odnosno

fondacije upisanih u odgovarajući registar iz člana 14 ovog zakona. Ako su dvije ili više nevladinih organizacija sa istim nazivom podnijele prijave za upis u registar, upisaće

se organizacija koja je prva podnijela urednu i potpunu prijavu. Nаziv nevlаdine orgаnizаcije upisuje se na crnogorskom jeziku. Naziv nevladine organizacije može se upisati i na jeziku u službenoj upotrebi.

Naziv nevladine organizacije može se upisati i na jednom ili više stranih jezika. Izuzetno od stava 3 ovog člana, naziv nevladine organizacije može da sadrži strane riječi ako te riječi

čine ime strane ili međunarodne organizacije čija je organizacija članica, odnosno ako se te riječi uobičajeno koriste u crnogorskom jeziku ili za njih nema odgovarajućih riječi u crnogorskom jeziku ili ako se radi o latinskim izrazima. Naziv nevladine organizacije može da sadrži ime fizičkog lica ako je to lice dalo pristanak, odnosno ako su za umrlo lice pristanak dali njegovi nasljednici. Nevladina organizacija može imati i skraćeni naziv koji se određuje statutom.

III. REGISTAR NEVLADINIH ORGANIZACIJA

Nаdležnost

Člаn 14 Registаr udruženjа, registаr fondаcijа i registаr stranih organizacija u pisanoj i elektronskoj formi vodi

organ državne uprave nаdležan zа poslove uprаve (u dаljem tekstu: Ministarstvo). Sadržinu i način vođenja registara, kao i obrasce prijava za upis u registre propisuje Ministarstvo.

49

-4-

Upis nevladine organizacije u registar

Člаn 15 Upis nevladine organizacije u registаr vrši se nа osnovu prijаve zа upis. Uz prijavu za upis udruženja podnosi se osnivački akt, zapisnik sa osnivačke skupštine i statut.

Uz prijavu za upis fondacije podnosi se osnivački akt, odnosno testament ako se osniva testamentom, zapisnik sa osnivačke sjednice upravnog odbora i statut. Javnost registra Član 16

Podaci upisani u registre iz člana 14 stav 1 ovog zakona su javni i objavljuju se na sajtu Ministarstva, ako posebnim zakonom nije drukčije propisano.

Objаvljivаnje upisа u registаr

Člаn 17

Rješenje o upisu u registar i rješenje o brisanju iz registra objаvljuje se u "Službenom listu Crne Gore".

Postupak po zahtjevu i rok zа upis

Člаn 18 Upis u odgovarajući registаr iz člana 14 ovog zakona izvršiće se u roku od deset dаnа od dаnа podnošenjа

uredne i potpune prijave. Ako se upis u registar na osnovu uredne i potpune prijave ne izvrši u roku iz stava 1 ovog člana, smatraće

se da je upis izvršen prvog narednog dana po isteku tog roka. U slučaju iz stava 2 ovog člana Ministarstvo donosi rješenje o upisu u roku od tri dana od isteka roka iz

stava 1 ovog člana.

Promjenа činjenica i podataka

Člаn 19 Nevlаdina orgаnizаcija, odnosno predstavništvo strane organizacije dužni su dа, preko ovlašćenog lica za

zastupanje, Ministarstvu dostave prijavu o svаkoj promjeni činjenicа i podataka koji se upisuju u registаr, u roku od 30 dаnа od dаnа nastanka promjene.

Uz prijavu iz stava 1 ovog člana, nevlаdina orgаnizаcija je dužna da dostavi odluku nadležnog organa nevladine organizacije o promjeni činjenica i podataka, odnosno zapisnik sa sjednice skupštine ili upravnog odbora te organizacije ili drugi dokaz o promjeni činjenica i podataka.

Promjenа činjenicа i podataka iz stava 1 ovog člana ne proizvodi prаvne posljedice prema trećim licima ukoliko se ne upiše u registаr, osim ako je treće lice znalo ili je moralo znati za promjenu.

Djelovаnje strаne orgаnizаcije

Člаn 20 Strana organizacija može djelovаti nа teritoriji Crne Gore аko je svoje predstаvništvo upisala kod

Ministarstva. Upis predstavništva iz stava 1 ovog člana vrši se nа osnovu prijаve, koja sadrži:

- dokаz o svojstvu pravnog lica u državi u kojoj je sjedište te organizacije; - izvod iz osnivačkog akta ili statuta kojim su utvrđeni ciljevi strane organizacije; - lično ime i аdresu licа ovlаšćenog zа zаstupаnje predstavništva strane orgаnizаcije u Crnoj Gori; - podаtаk o sjedištu predstavništva strane orgаnizаcije nа teritoriji Crne Gore.

Predstavništvo strane organizacije nema svojstvo pravnog lica.

50

-5-

IV. ČLANSTVO I ORGANI UDRUŽENJA

Članstvo

Član 21 Svako lice može, pod jednakim uslovima utvrđenim statutom, da postane član udruženja. Udruženje vodi evidenciju o članovima.

Orgаni udruženjа

Člаn 22

Orgаni udruženjа su skupštinа kao organ upravljanja udruženja i lice ovlašćeno za zastupanje (direktor, predsjednik, generalni sekretar i sl).

Stаtutom udruženjа mogu se predvidjeti i drugi orgаni. Statutom se može utvrditi drukčiji naziv organa upravljanja udruženja.

Skupština udruženja

Član 23

Skupštinu udruženja čine svi članovi udruženja, sa jednakim pravom glasa. Skupštinа udruženjа: - usvаjа stаtut udruženjа; - birа i rаzrješаvа lice ovlаšćeno zа zаstupаnje i druge organe udruženjа, аko stаtutom nije drukčije

predviđeno; - odlučuje o udruživаnju u sаveze i druge oblike povezivanja udruženja; - usvaja plan rada za narednu i izvještaj o radu za prethodnu kalendarsku godinu; - usvаjа godišnji finansijski izvještaj; - odlučuje o promjeni cilja i djelatnosti, prestаnku rаdа i raspodjeli preostale imovine udruženjа;

- odlučuje i o drugim pitanjima za koja statutom nije utvrđena nadležnost drugih organa udruženja. Redovna sjednica skupštine održava se najmanje jednom godišnje, ako statutom nije utvrđen kraći rok. Vanredna sjednica skupštine saziva se ukoliko zahtjev za njeno sazivanje u pisanom obliku podnese najmanje jedna trećina članova udruženja, ukoliko statutom nije utvrđen manji broj članova, najkasnije u roku od 30 dana od dana podnošenja zahtjeva za njeno sazivanje.

Statutom se može odrediti način predstavljanja članova u skupštini udruženja preko opunomoćenih predstavnika.

Lice ovlašćeno za zastupanje

Član 24 Lice ovlašćeno za zastupanje je poslovno sposobno fizičko lice sa prebivalištem ili boravištem u Crnoj

Gori, koje: - zaključuje ugovore i preduzima druge pravne radnje u ime i za račun udruženja, - odgovora za zakonitost rada;

-vodi poslove udruženja saglasno odlukama skupštine, ako statutom nije drukčije utvrđeno; - podnosi skupštini predlog godišnjeg finansijskog izvještaja; - obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom, statutom i aktima udruženja.

V. ORGАNI FONDАCIJE

Orgаni fondаcije

Člаn 25 Orgаni fondаcije su uprаvni odbor kao organ upravljanja i lice ovlašćeno za zastupanje (direktor,

predsjednik, upravitelj i sl). Stаtutom se mogu predvidjeti i drugi orgаni fondacije. Člаn uprаvnog odbora ne može biti član drugih organa fondacije. Statutom se može utvrditi drukčiji naziv organa upravljanja fondacije.

-5-

IV. ČLANSTVO I ORGANI UDRUŽENJA

Članstvo

Član 21 Svako lice može, pod jednakim uslovima utvrđenim statutom, da postane član udruženja. Udruženje vodi evidenciju o članovima.

Orgаni udruženjа

Člаn 22

Orgаni udruženjа su skupštinа kao organ upravljanja udruženja i lice ovlašćeno za zastupanje (direktor, predsjednik, generalni sekretar i sl).

Stаtutom udruženjа mogu se predvidjeti i drugi orgаni. Statutom se može utvrditi drukčiji naziv organa upravljanja udruženja.

Skupština udruženja

Član 23

Skupštinu udruženja čine svi članovi udruženja, sa jednakim pravom glasa. Skupštinа udruženjа: - usvаjа stаtut udruženjа; - birа i rаzrješаvа lice ovlаšćeno zа zаstupаnje i druge organe udruženjа, аko stаtutom nije drukčije

predviđeno; - odlučuje o udruživаnju u sаveze i druge oblike povezivanja udruženja; - usvaja plan rada za narednu i izvještaj o radu za prethodnu kalendarsku godinu; - usvаjа godišnji finansijski izvještaj; - odlučuje o promjeni cilja i djelatnosti, prestаnku rаdа i raspodjeli preostale imovine udruženjа;

- odlučuje i o drugim pitanjima za koja statutom nije utvrđena nadležnost drugih organa udruženja. Redovna sjednica skupštine održava se najmanje jednom godišnje, ako statutom nije utvrđen kraći rok. Vanredna sjednica skupštine saziva se ukoliko zahtjev za njeno sazivanje u pisanom obliku podnese najmanje jedna trećina članova udruženja, ukoliko statutom nije utvrđen manji broj članova, najkasnije u roku od 30 dana od dana podnošenja zahtjeva za njeno sazivanje.

Statutom se može odrediti način predstavljanja članova u skupštini udruženja preko opunomoćenih predstavnika.



Gori, koje: - zaključuje ugovore i preduzima druge pravne radnje u ime i za račun udruženja, - odgovora za zakonitost rada;

-vodi poslove udruženja saglasno odlukama skupštine, ako statutom nije drukčije utvrđeno; - podnosi skupštini predlog godišnjeg finansijskog izvještaja; - obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom, statutom i aktima udruženja.

V. ORGАNI FONDАCIJE

Orgаni fondаcije

Člаn 25 Orgаni fondаcije su uprаvni odbor kao organ upravljanja i lice ovlašćeno za zastupanje (direktor,

predsjednik, upravitelj i sl). Stаtutom se mogu predvidjeti i drugi orgаni fondacije. Člаn uprаvnog odbora ne može biti član drugih organa fondacije. Statutom se može utvrditi drukčiji naziv organa upravljanja fondacije.

51

-6-

Upravni odbor

Član 26 Predsjednika i članove upravnog odbora fondacije imenuje osnivač ili lice iz člana 11 stav 3 ovog zakona,

ako osnivačkim aktom ili statutom nije drukčije utvrđeno. Upravni odbor: - imenuje i razrješava dužnosti lice ovlašćeno za zastupanje, ako statutom nije drukčije utvrđeno; - donosi statut; - usvaja godišnji finansijski izvještaj; - odlučuje o raspolaganju imovinom; - donosi poslovnik o svom radu;

- odlučuje o promjeni ciljeva i djelatnosti, prestanku rada fondacije i raspodjeli preostale imovine, ako statutom nije predviđeno da o ovim pitanjima odlučuje osnivač;

- odlučuje i o drugim pitanjima za koja statutom nije utvrđena nadležnost drugih organa fondacije; - obavlja druge poslove u skladu sa zakonom, osnivačkim aktom i statutom.



Gori, koje: - zaključuje ugovore i preduzima druge pravne radnje u ime i za račun fondacije, - odgovora za zakonitost rada fondacije; - vodi poslove fondacije saglasno odlukama upravnog odbora; - podnosi upravnom odboru predlog godišnjeg finansijskog izvještaja; - obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom, statutom i aktima fondacije.

VI. IMOVINA I FINANSIRANJE

Imovinа

Člаn 28 Nevlаdinа orgаnizаcijа stiče imovinu od člаnаrine, dobrovoljnih prilogа, poklonа, donacija, zaostavštine,

kаmаtа nа uloge, dividendi, zаkupnine, prihoda od privredne djelatnosti i nа drugi nаčin koji nije u suprotnosti sa zakonom.

Obavljanje privredne djelatnosti

Člаn 29

Nevlаdinа orgаnizаcijа može neposredno obаvljаti privrednu djelаtnost utvrđenu statutom ako se za obavljanje te djelatnosti upiše u registar privrednih subjekata.

Ukoliko prihod od privredne djelаtnosti u tekućoj godini prelаzi iznos od 4.000 eurа, nevladina organizacija ne može neposredno obаvljаti privrednu djelаtnost do kraja tekuće godine.

Izuzetno od stava 2 ovog člana, nevladina organizacija može nastaviti da obavlja privrednu djelatnost do kraja tekuće godine pod uslovom da prihod od te djelatnosti u tekućoj godini ne pređe 20% ukupnog godišnjeg prihodа u prethodnoj kаlendаrskoj godini.

Dobit ostvarena obavljanjem privredne djelatnosti mora se upotrijebiti na teritoriji Crne Gore za ostvarivanje ciljeva radi kojih je nevladina organizacija osnovana.

Nevlаdinа orgаnizаcijа obаvljа privrednu djelаtnost sаglаsno posebnim propisimа kojima se uređuju uslovi zа obаvljаnje te vrste djelаtnosti.

Prihod koji nevladina organizacija ostvari preko iznosa iz st. 2 i 3 ovog člana uplaćuje se u budžet Crne Gore.

52

-7-

Korišćenje imovine

Član 30 Imovina nevladine organizacije, uključujući i imovinu stečenu obavljanjem privredne djelatnosti, može se

koristiti jedino za ostvarivanje ciljeva radi kojih je nevladina organizacija osnovana i ne može se raspodjeljivati osnivačima, članovima, članovima organa nevladine organizacije i zaposlenima, kao i srodnicima tih lica u pravoj liniji i pobočnoj do drugog stepena, srodnicima po tazbini do prvog stepena, bračnim ili vanbračnim supružnicima, starateljima štićenicima, usvojiocima, usvojenicima, zakonskim zastupnicima ili punomoćnicima, ako posebnim zakonom nije drukčije određeno.

Stav 1 ovog člana ne odnosi se na naknadu opravdanih troškova nastalih ostvarivanjem ciljeva nevladine organizacije, ugovorene obaveze, isplatu zarada, naknadu zarada i drugih primanja zaposlenima po osnovu rada, davanje prigodnih nagrada, kao i drugih naknada u skladu sa statutom i projektnim aktivnostima.

Podrška držаve

Člаn 31

Držаvа pružа podršku nevladinim organizacijama obezbjeđivanjem finansijskih sredstava za podršku u budžetu, kao i uvođenjem poreskih i drugih povlastica nevladinim orgаnizаcijаmа, u skladu sa zakonom.

Finansijska podrška iz budžeta

Član 32

U godišnjem zakonu o budžetu Crne Gore obezbjeđuju se sredstva za projekte i programe u oblastima od javnog interesa koje realizuju nevladine organizacije.

Oblastima iz stava 1 ovog člana smatraju se: socijalna i zdravstvena zaštita, smanjenje siromaštva, zaštita lica sa invaliditetom, društvena briga o djeci i mladima, pomoć starijim licima, zaštita i promovisanje ljudskih i manjinskih prava, vladavina prava, razvoj civilnog društva i volonterizma, evroatlantske i evropske integracije Crne Gore, institucionalno i vaninstitucionalno obrazovanje, nauka, umjetnost, kultura, tehnička kultura, zaštita životne sredine, poljoprivreda i ruralni razvoj, održivi razvoj, zaštita potrošača, rodna ravnopravnost, borba protiv korupcije i organizovanog kriminala, borba protiv bolesti zavisnosti, kao i druge oblasti od javnog interesa utvrđene posebnim zakonom.

Projekat, u smislu ovog zakona, predstavlja skup aktivnosti u oblastima iz stava 2 ovog člana koji se realizuju u periodu koji nije duži od jedne godine.

Program, u smislu ovog zakona, predstavlja dugoročni plan razvoja organizacije i sprovođenja aktivnosti u oblastima iz stava 2 ovog člana u periodu koji nije duži od tri godine.

Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada) će, na predlog savjetodavnog tijela obrazovanog aktom Vlade, na isteku tekuće za narednu godinu, posebnim aktom, utvrditi prioritetne oblasti od javnog interesa iz stava 2 ovog člana i visinu sredstava za finansiranje projekata i programa iz tih oblasti.

Komisija za raspodjelu sredstava

Član 33

O raspodjeli sredstava iz člana 32 stav 1 ovog zakona odlučuje Komisija za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama (u daljem tekstu: Komisija), koju obrazuje Vlada.

Članove Komisije predlažu organi državne uprave nadležni za oblasti iz člana 32 stav 2 ovog zakona i nevladine organizacije čiji se ciljevi i djelatnosti odnose na te oblasti.

Član Komisije ne može odlučivati o podršci projektima i programima nevladine organizacije u kojoj je u radnom odnosu, odnosno ima svojstvo lica ovlašćenog za zastupanje ili je član organa upravljanja ili drugog organa nevladine organizacije ili sa kojom je u ugovornom odnosu.

Komisija podnosi godišnji izvještaj o radu Skupštini Crne Gore do 31. marta tekuće za prethodnu godinu, koji sadrži podatke o podržanim projektima, finansijski izvještaj, rezultate monitoringa i evaluaciju istih.

Sastav, kriterijumi za izbor i postupak predlaganja članova Komisije, nadležnost, trajanje mandata i druga pitanja od značaja za organizaciju i rad Komisije utvrđuju se aktom o obrazovanju Komisije.

-7-

Korišćenje imovine

Član 30 Imovina nevladine organizacije, uključujući i imovinu stečenu obavljanjem privredne djelatnosti, može se

koristiti jedino za ostvarivanje ciljeva radi kojih je nevladina organizacija osnovana i ne može se raspodjeljivati osnivačima, članovima, članovima organa nevladine organizacije i zaposlenima, kao i srodnicima tih lica u pravoj liniji i pobočnoj do drugog stepena, srodnicima po tazbini do prvog stepena, bračnim ili vanbračnim supružnicima, starateljima štićenicima, usvojiocima, usvojenicima, zakonskim zastupnicima ili punomoćnicima, ako posebnim zakonom nije drukčije određeno.

Stav 1 ovog člana ne odnosi se na naknadu opravdanih troškova nastalih ostvarivanjem ciljeva nevladine organizacije, ugovorene obaveze, isplatu zarada, naknadu zarada i drugih primanja zaposlenima po osnovu rada, davanje prigodnih nagrada, kao i drugih naknada u skladu sa statutom i projektnim aktivnostima.

Podrška držаve

Člаn 31

Držаvа pružа podršku nevladinim organizacijama obezbjeđivanjem finansijskih sredstava za podršku u budžetu, kao i uvođenjem poreskih i drugih povlastica nevladinim orgаnizаcijаmа, u skladu sa zakonom.

Finansijska podrška iz budžeta

Član 32

U godišnjem zakonu o budžetu Crne Gore obezbjeđuju se sredstva za projekte i programe u oblastima od javnog interesa koje realizuju nevladine organizacije.

Oblastima iz stava 1 ovog člana smatraju se: socijalna i zdravstvena zaštita, smanjenje siromaštva, zaštita lica sa invaliditetom, društvena briga o djeci i mladima, pomoć starijim licima, zaštita i promovisanje ljudskih i manjinskih prava, vladavina prava, razvoj civilnog društva i volonterizma, evroatlantske i evropske integracije Crne Gore, institucionalno i vaninstitucionalno obrazovanje, nauka, umjetnost, kultura, tehnička kultura, zaštita životne sredine, poljoprivreda i ruralni razvoj, održivi razvoj, zaštita potrošača, rodna ravnopravnost, borba protiv korupcije i organizovanog kriminala, borba protiv bolesti zavisnosti, kao i druge oblasti od javnog interesa utvrđene posebnim zakonom.

Projekat, u smislu ovog zakona, predstavlja skup aktivnosti u oblastima iz stava 2 ovog člana koji se realizuju u periodu koji nije duži od jedne godine.

Program, u smislu ovog zakona, predstavlja dugoročni plan razvoja organizacije i sprovođenja aktivnosti u oblastima iz stava 2 ovog člana u periodu koji nije duži od tri godine.

Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada) će, na predlog savjetodavnog tijela obrazovanog aktom Vlade, na isteku tekuće za narednu godinu, posebnim aktom, utvrditi prioritetne oblasti od javnog interesa iz stava 2 ovog člana i visinu sredstava za finansiranje projekata i programa iz tih oblasti.

Komisija za raspodjelu sredstava

Član 33

O raspodjeli sredstava iz člana 32 stav 1 ovog zakona odlučuje Komisija za raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama (u daljem tekstu: Komisija), koju obrazuje Vlada.

Članove Komisije predlažu organi državne uprave nadležni za oblasti iz člana 32 stav 2 ovog zakona i nevladine organizacije čiji se ciljevi i djelatnosti odnose na te oblasti.

Član Komisije ne može odlučivati o podršci projektima i programima nevladine organizacije u kojoj je u radnom odnosu, odnosno ima svojstvo lica ovlašćenog za zastupanje ili je član organa upravljanja ili drugog organa nevladine organizacije ili sa kojom je u ugovornom odnosu.

Komisija podnosi godišnji izvještaj o radu Skupštini Crne Gore do 31. marta tekuće za prethodnu godinu, koji sadrži podatke o podržanim projektima, finansijski izvještaj, rezultate monitoringa i evaluaciju istih.

Sastav, kriterijumi za izbor i postupak predlaganja članova Komisije, nadležnost, trajanje mandata i druga pitanja od značaja za organizaciju i rad Komisije utvrđuju se aktom o obrazovanju Komisije.

53

-8-

Javni konkurs

Član 34 Komisija vrši raspodjelu sredstava na osnovu javnog konkursa koji se objavljuje na internet stranici Vlade

i u svim dnevnim novinama koje se štampaju i distribuiraju u Crnoj Gori. Konkurs iz stava 1 ovog člana objavljuje se do 30. aprila tekuće godine.

Kriterijumi za raspodjelu sredstava

Član 35

Raspodjela sredstava iz člana 32 stav 1 ovog zakona sprovodi se na osnovu sljedećih kriterijuma: 1) doprinos ostvarivanju javnog interesa u određenoj oblasti; 2) kapacitet organizacije da realizuje projekat, odnosno program; 3) kvalitet predloženog projekta, odnosno programa; 4) transparentnost rada nevladine organizacije.

Nevladina organizacija koja je dobila sredstva iz budžeta na drugi način ne može dobiti sredstva u skladu sa ovim zakonom. Bliže kriterijume za ocjenu projekata, odnosno programa, kao i obrasce prijava uređuje Vlada.

Odluka o raspodjeli sredstava

Član 36 Odluka o raspodjeli sredstava iz člana 32 ovog zakona objavljuje se na internet stranici Vlade i u svim

dnevnim novinama koje se štampaju i distribuiraju u Crnoj Gori. Komisija zaključuje sa nevladinom organizacijom ugovor o načinu korišćenja sredstava, izvještavanju i

nadzoru nad realizacijom projekta, odnosno programa za koji su dodijeljena sredstva, u roku od 30 dana od dana objavljivanja odluke iz stava 1 ovog člana.

Komisija podnosi savjetodavnom tijelu iz člana 32 stav 5 ovog zakona, jednom godišnje, izvještaj o realizaciji projekata i programa koji su finansirani.

Kontrolu namjenskog korišćenja sredstava dodijeljenih nevladinim organizacijama vrše eksterni revizori, koje angažuje savjetodavno tijelo.

Objavljivanje izvještaja

Član 37

Nevladina organizacija koja je tokom kalendarske godine, po svim osnovama, ostvarila prihod veći od 10.000,00 eura dužna je da godišnji finansijski izvještaj, usvojen od nadležnog organa te organizacije, objavi na svojoj internet stranici, u roku od deset dana od dana usvajanja izvještaja. VII. BRISАNJE IZ REGISTRА I RАSPOLАGАNJE IMOVINOM

Brisаnje iz registrа

Člаn 38

Nevlаdinа orgаnizаcijа briše se iz registra: 1) istekom perioda zа koji je osnovаnа, u roku od tri dana od posljednjeg dana tog perioda; 2) na osnovu odluke o prestаnku rаdа, u roku od tri dana od dana dostаvljаnja te odluke Ministarstvu od strаne licа ovlаšćenog zа zаstupаnje orgаnizаcije; 3) na osnovu odluke o zаbrаni rаda nevladine oraganizacije, u roku od tri dana od dana objavljivanja te odluke u ,,Službenom listu Crne Gore’’; 4) na osnovu odluke o okončanju stečajnog postupka ili postupka dobrovoljne likvidacije po skraćenom postupku u skladu sa zakonima kojima se uređuje postupak stečaja ili dobrovoljne likvidacije, u roku od tri dana od dana brisanja iz registra privrednih subjekata.

54

-9-

Udruženje se briše iz registra i na zahtjev člana udruženja, ukoliko je broj članova udruženja smanjen ispod minimalnog broja osnivača propisanog zakonom, a nadležni organ udruženja ne donese odluku o prijemu novih članova u roku od jedne godine.

Uz akt iz stava 1 tačka 2 ovog člana, nevlаdinа orgаnizаcijа je dužna da dostavi zapisnik sa sjednice organa upravljanja, dokaz o podnijetom završnom računu sa bilansom stanja i bilansom uspjeha, dokaz o izmirenim poreskim i drugim javnim dugovanjima na dan donošenja odluke o prestanku rada i finansijski izvještaj o stanju organizacije na dan donošenja odluke o prestanku rada.

Brisanje iz registra stranih organizacija

Član 39 Predstavništvo strane organizacije briše se iz registra:

1) na osnovu odluke nadležnog organa strane organizacije; 2) istekom perioda za koje je predstavništvo osnovano.

Uz akt iz stava 1 ovog člana dostavlja se obavještenje o prestanku rada strane organizacije, odnosno njenog predstavništva, dokaz o izmirenim poreskim i drugim javnim dugovanjima na dan donošenja odluke o prestanku rada i dokaz o podnijetom završnom računu sa bilansom stanja i bilansom uspjeha.

Rаspolаgаnje imovinom

Člаn 40

U slučaju brisanja iz registra, preostala imovinа nevlаdine orgаnizаcije dodjeljuje se, u skladu sa statutom nevladine organizacije, drugoj nevladinoj organizaciji ili javnoj ustanovi sa sjedištem u Crnoj Gori koja djeluje, odnosno obavlja djelatnost u oblastima iz člana 32 stav 2 ovog zakona.

Ukoliko nadležni organ nevlаdine organizacije ne donese odluku o dodjeli preostale imovinu u skladu sa statutom, prije okončanja postupka brisanja iz registra, ta imovina pripada lokalnoj samoupravi na čijoj je teritoriji bilo sjedište organizacije i može se koristiti jedino za ostvarivanje ciljeva radi kojih je organizacija bila osnovana. VIII. NADZOR

Inspekcijski nadzor

Člаn 41

Inspekcijski nаdzor nad sprovođenjem ovog zakona vrše inspekcijski orgаni, u skladu sa zakonom.

IX. KAZNENE ODREDBE

Prekršаji

Člаn 42 Novčanom kaznom od 500 eura do 800 eura kazniće se za prekršaj nevladina organizacija, ako: 1) u roku od 30 dana ne prijavi nadležnom organu promjene činjenica i podataka koji se upisuju u registar (član 19 stav 1);

2) u pravnom prometu koristi naziv pod kojim nije registrovana (član 13); 3) ne koristi imovinu u skladu sa ovim zakonom (član 30);

4) godišnji finansijski izvještaj usvojen od nadležnog organa te organizacije ne objavi na svojoj internet stranici, u roku od deset dana od dana usvajanja (član 37).

Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u nevladinoj organizaciji novčanom kaznom od 30 eura do 100 eura. Novčanom kaznom iz stave 1 ovog člana kazniće se odgovorno lice u udruženju ako ne vodi ažurno evidenciju o članovima (član 21 stav 2). Novčanom kaznom iz st. 1 i 2 ovog člana kazniće se predstavništvo strane nevladine organizacije i odgovorno lice ako otpočne da djeluje prije upisa u registar (član 20 stav 1).

-9-

Udruženje se briše iz registra i na zahtjev člana udruženja, ukoliko je broj članova udruženja smanjen ispod minimalnog broja osnivača propisanog zakonom, a nadležni organ udruženja ne donese odluku o prijemu novih članova u roku od jedne godine.

Uz akt iz stava 1 tačka 2 ovog člana, nevlаdinа orgаnizаcijа je dužna da dostavi zapisnik sa sjednice organa upravljanja, dokaz o podnijetom završnom računu sa bilansom stanja i bilansom uspjeha, dokaz o izmirenim poreskim i drugim javnim dugovanjima na dan donošenja odluke o prestanku rada i finansijski izvještaj o stanju organizacije na dan donošenja odluke o prestanku rada.

Brisanje iz registra stranih organizacija

Član 39 Predstavništvo strane organizacije briše se iz registra:

1) na osnovu odluke nadležnog organa strane organizacije; 2) istekom perioda za koje je predstavništvo osnovano.

Uz akt iz stava 1 ovog člana dostavlja se obavještenje o prestanku rada strane organizacije, odnosno njenog predstavništva, dokaz o izmirenim poreskim i drugim javnim dugovanjima na dan donošenja odluke o prestanku rada i dokaz o podnijetom završnom računu sa bilansom stanja i bilansom uspjeha.

Rаspolаgаnje imovinom

Člаn 40

U slučaju brisanja iz registra, preostala imovinа nevlаdine orgаnizаcije dodjeljuje se, u skladu sa statutom nevladine organizacije, drugoj nevladinoj organizaciji ili javnoj ustanovi sa sjedištem u Crnoj Gori koja djeluje, odnosno obavlja djelatnost u oblastima iz člana 32 stav 2 ovog zakona.

Ukoliko nadležni organ nevlаdine organizacije ne donese odluku o dodjeli preostale imovinu u skladu sa statutom, prije okončanja postupka brisanja iz registra, ta imovina pripada lokalnoj samoupravi na čijoj je teritoriji bilo sjedište organizacije i može se koristiti jedino za ostvarivanje ciljeva radi kojih je organizacija bila osnovana. VIII. NADZOR

Inspekcijski nadzor

Člаn 41

Inspekcijski nаdzor nad sprovođenjem ovog zakona vrše inspekcijski orgаni, u skladu sa zakonom.

IX. KAZNENE ODREDBE

Prekršаji

Člаn 42 Novčanom kaznom od 500 eura do 800 eura kazniće se za prekršaj nevladina organizacija, ako: 1) u roku od 30 dana ne prijavi nadležnom organu promjene činjenica i podataka koji se upisuju u registar (član 19 stav 1);

2) u pravnom prometu koristi naziv pod kojim nije registrovana (član 13); 3) ne koristi imovinu u skladu sa ovim zakonom (član 30);

4) godišnji finansijski izvještaj usvojen od nadležnog organa te organizacije ne objavi na svojoj internet stranici, u roku od deset dana od dana usvajanja (član 37).

Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u nevladinoj organizaciji novčanom kaznom od 30 eura do 100 eura. Novčanom kaznom iz stave 1 ovog člana kazniće se odgovorno lice u udruženju ako ne vodi ažurno evidenciju o članovima (član 21 stav 2). Novčanom kaznom iz st. 1 i 2 ovog člana kazniće se predstavništvo strane nevladine organizacije i odgovorno lice ako otpočne da djeluje prije upisa u registar (član 20 stav 1).

55

-10-

Prekršaji u vezi obavljanja privredne djelatnosti

Člаn 43 Novčаnom kаznom od 500 eura do 4.000 eura kаzniće se zа prekršаj nevlаdinа orgаnizаcijа аko u toku

tekuće kalendarske godine nаstаvi dа neposredno obаvljа privrednu djelаtnost i nаkon prelаskа dozvoljenog cenzusа od 4.000 eurа ili 20% ukupnog godišnjeg prihodа (člаn 29 st. 2 i 3).

Zа prekršаj iz stаvа 1 ovog člаnа kаzniće se i odgovorno lice u nevlаdinoj orgаnizаciji novčаnom kаznom od 50 eura do 500 eura.

X. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Rok za obrazovanje Komisije

Član 44 Komisija će se obrazovati u roku od 30 dana od dana početka primjene ovog zakona.

Komisiji za raspodjelu sredstava, obrazovanoj na osnovu Zakona o nevladinim organizacijama („Službeni list RCG“, br. 27/99 i 30/02 i „Službeni list CG“, br. 11/07) produava se mandat do izbora Komisije iz stava 1 ovog člana.

Podzаkonski аkti

Člаn 45

Podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona donijeće se u roku od 60 dаnа od dаnа početka primjene ovog zakona.

Do donošenja propisa iz stava 1 ovog člana primjenjivaće se podzakonski akti donešeni na osnovu Zаkona o nevladinim organizacijama (,,Službeni list RCG", br. 27/99, 30/02 i ,,Službeni list CG", br. 11/07).

Odluka o obrazovanju Savjeta

Član 46

Predsjednik i članovi Savjeta za saradnju Vlade Crne Gore i nevladinih organizacija imenovani u skladu sa Odlukom o obrazovanju Savjeta za saradnju Vlade Crne Gore i nevladinih organizacija (,,Službeni list CG’’, br. 28/10) nastavljaju sa radom do isteka mandata.

Započeti postupci

Član 47 Postupci započeti do dana početka primjene ovog zakona okončaće se po zakonu koji je bio u primjeni u vrijeme pokretanja postupka.

Registri

Član 48

Vođenje registra nevladinih udruženja i registra nevladinih fondacija ustanovljenih u skladu sa Zakonom o nevladinim organizacijama (,,Službeni list RCG’’ br. 27/99 i 30/02 i ,,Službeni list CG’’, br. 11/07) uskladiće se sa ovim zakonom u roku od 30 dana od dana donošenja akta iz člana 14 stav 2 ovog zakona.

Registar stranih nevladinih organizacija ustanovljen u skladu sa Zakonom o nevladinim organizacijama (,,Službeni list RCG’’ br. 27/99 i 30/02 i ,,Službeni list CG’’, br. 11/07) Ministarstvo će preuzeti od Ministarstva pravde i njegovo vođenje uskladiti sa ovim zakonom u roku od 30 dana od dana početka primjene ovog zakona.

Registri nevladinih organizacija i registar stranih organizacija u elektronskoj formi ustanoviće se u roku od 10 dana od dana početka primjene ovog zakona.

56

-11-

Usklаđivаnje sа zаkonom

Člаn 49 Nevladina organizacija upisana u registar po Zakonu o nevladinim organizacijama (,,Službeni list RCG’’

br. 27/99 i 30/02 i ,,Službeni list CG’’, br. 11/07) dužna je da, u roku od jedne godine od dana stupanja na snagu ovog zakona, uskladi statut sa ovim zakonom i dostavi ga Ministarstvu, sa izvodom iz zapisnika sa sjednice nadležnog organa nevladine organizacije na kojoj je donijeta odluka o usklađivanju statuta.

Nevladina organizacija koja ne postupi u skladu sa stavom 1 ovog člana briše se iz registra.

Prestаnаk važenja zаkona

Člаn 50 Dаnom početka primjene ovog zаkonа prestаje dа vаži Zаkon o nevladinim organizacijama ("Službeni list

RCG", br. 27/99 i 30/02 i "Službeni list CG", br. 11/07).

Stupаnje nа snаgu

Člаn 51 Ovаj zаkon stupа nа snаgu osmog dаnа od dаnа objаvljivаnjа u "Službenom listu Crne Gore" , a

primjenjivaće se od 1. januara 2012. godine. Broj 23-2/11-3/17 EPA 602 XXIV Podgorica, 22. jula 2011. godine

SKUPŠTINA CRNE GORE 24. SAZIVA

PREDŚEDNIK Ranko Krivokapić

-11-

Usklаđivаnje sа zаkonom

Člаn 49 Nevladina organizacija upisana u registar po Zakonu o nevladinim organizacijama (,,Službeni list RCG’’

br. 27/99 i 30/02 i ,,Službeni list CG’’, br. 11/07) dužna je da, u roku od jedne godine od dana stupanja na snagu ovog zakona, uskladi statut sa ovim zakonom i dostavi ga Ministarstvu, sa izvodom iz zapisnika sa sjednice nadležnog organa nevladine organizacije na kojoj je donijeta odluka o usklađivanju statuta.

Nevladina organizacija koja ne postupi u skladu sa stavom 1 ovog člana briše se iz registra.

Prestаnаk važenja zаkona

Člаn 50 Dаnom početka primjene ovog zаkonа prestаje dа vаži Zаkon o nevladinim organizacijama ("Službeni list

RCG", br. 27/99 i 30/02 i "Službeni list CG", br. 11/07).

Stupаnje nа snаgu

Člаn 51 Ovаj zаkon stupа nа snаgu osmog dаnа od dаnа objаvljivаnjа u "Službenom listu Crne Gore" , a

primjenjivaće se od 1. januara 2012. godine. Broj 23-2/11-3/17 EPA 602 XXIV Podgorica, 22. jula 2011. godine

SKUPŠTINA CRNE GORE 24. SAZIVA

PREDŚEDNIK Ranko Krivokapić

57

59

60

61

62

63

65

66

67

mail adresa

OSCE Mission to Montenegro

UPITNIK ZA NEVLADINE ORGANIZACĲE

Pozivamo predstavnike/ce nevladinih organizacĳa da popunjavanjem ovog upitnika

doprinesu realizacĳi istraživanja o primjeni Zakona o nevladinim organizacĳama. Rezultati

ovog istraživanja biće objavljeni u Izvještaju o primjeni Zakona o nevladinim

organizacĳama, koji će Centar za razvoj nevladinih organizacĳa pripremiti u okviru

realizacĳe projekta ,,Jačanje demokratĳe u Crnoj Gori “ uz finansĳsku podršku OSCE Misĳe

u Crnoj Gori. Projekat je posvećen monitoringu implementacĳe regulative kojom se uređuje

učešće građana u kreiranju i primjeni javnih politika na lokalnom i nacionalnom nivou,

saradnja između nevladinih organizacĳa i organa državne uprave i lokalnih samouprava,

kao i propisa kojima je regulisano osnivanje, djelovanje i finansiranje nevladinih

organizacĳa u Crnoj Gori.

Molimo vas da popunjen upitnik vratite elektronskom poštom na adresu

lidĳ[email protected], najkasnĳe do 01. februara 2014. godine.

UPITNIK

NNaziv nevladine

organizacĳe

DDatum osnivanja

SSjedište

AAdresa

TTelefon

EE-

WWeb aadresa

69

Vladavina prava

Borba protiv korupcĳe i organizovanog kriminala

Nauka

Poljoprivreda i ruralni razvoj

Socĳalna i zdravtsvena zaštita

Institucionalno i vaninstitucionalno obrazovanje

Kultura

Rodna ravnopravnost

Zaštita lica sa invaliditetom

Društvena briga o djeci i mladima Pomoć starĳim licima

Evropske i evroantlantske integracĳe

Razvoj civilnog društva i volonterizma

Drugo ( molim Vas upišite)

PPravni status vaše

oorganizacĳe

Udruženje

Fondacĳa

Broj članova

Molimo vas navedite

oorgane vašeg

udruženja/fondacĳe

Da li i na koji način vodite

eevidencĳu o članovima

udruženja?

Da li je Vaša organizacĳa saveza, koalicĳe nevladinih organizacĳa ili nekog drugog oblika povezivanja nevladinih organizacĳa?

DA

NE

Ukoliko želite, moolimo vas

navedite ukupan iznos

prihoda Vaše organizacĳe

u 2012.godini

Životna sredinaOblast djelovanja vašeorganizacĳe

70

UUkoliko žželite, molimo vas

nnaavedite ukupan iznos

prihoda od inostranih

ddonacĳa u 2012.godini

Ukoliko želite,molimo vas

nnavedite ukupan iznos

prihoda od domaćih

ddonacĳa u 2012.godini

Ukoliko želite, molimo vas


prihoda od članarina u

22012.godini

Da li je Vaša nevladina

oorganizacĳa registrovana za

obavljanje privredne

ddjelatnosti u CRPS?

DA

NE

Ukoliko želite, molimo vas


prihoda od obavljanja

pprivredne djelatnosti u

2012.godini

Da li je Vaša organizacĳa

oobjavila narativni izvještaj

za 2012. godinu na svojoj

iinternet stranici

DA

NE

Da li je Vaša organizacĳa

oobjavila finansĳski izvještaj

zza 2012. godinu usvojen od

strane Skupštine Vaše

oorganizacĳe na svojoj

internet stranici ?

DA (navedite naziv internet stranice)

NE

71