J0900 KÁPA GÍTAR & HARPA tp 12/19/02 2:47 PM Page 3 · Schott/Gítarskólinn COSTE, N. Neun Studien Universal Edition CRACKNELL, D. Enjoy playing the Guitar, I & II Oxford University

AÐALNÁMSKRÁ TÓNLISTARSKÓLAGÍTAR OG HARPA

2002

J0900 KÁPA_GÍTAR & HARPA tp 12/19/02 2:47 PM Page 3

Auglýsing um gildistöku aðalnámskrár tónlistarskóla

1. gr.

Með vísan til 1. og 12. gr. laga nr. 75/1985 um fjárhagslegan stuðning við tónlistarskóla,með áorðnum breytingum, hefur menntamálaráðherra staðfest nýja aðalnámskrátónlistarskóla sem tekur gildi frá og með 1. júní 2000. Aðalnámskráin kemur tilframkvæmda í tónlistarskólum frá og með skólaárinu 2000-2001 eftir því sem við verðurkomið og skal að fullu vera komin til framkvæmda eigi síðar en að þremur árum liðnumfrá gildistöku. Jafnframt falla úr gildi eldri námskrár í tónlistargreinum.

2. gr.

Aðalnámskrá tónlistarskóla er gefin út í tíu heftum og skiptist í almennan hlutaaðalnámskrár og níu sérstaka greinahluta.

Í almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla er meðal annars gerð grein fyrir hlutverkiog meginmarkmiðum tónlistarskóla, skipan tónlistarnáms, greinanámskrám, ogskólanámskrám, fjallað um kennslu og kennsluhætti, þætti í hljóðfæra- og tónfræðanámi,námsmat og próf, tengsl heimila og skóla og samvinnu í skólastarfi. Í bókarlok erumfjöllun um námsumhverfi og mat á skólastarfi. Almennur hluti aðalnámskrártónlistarskóla er birtur sem fylgiskjal með auglýsingu þessari.

Í greinahlutum aðalnámskrár tónlistarskóla, sem gefnir eru út í níu heftum, er fjallað ummarkmið, inntak og skipulag náms á tilteknum námssviðum. Jafnframt er gerð grein fyrirprófum og gefnar ábendingar um viðfangsefni. Heftin bera þessi heiti:

ÁsláttarhljóðfæriEinsöngurGítar og harpaHljómborðshljóðfæriMálmblásturshljóðfæriRytmísk tónlistStrokhljóðfæriTónfræðagreinarTréblásturshljóðfæri

Heftin eru gefin út af menntamálaráðuneytinu á árinu 2000 og dreift jafnóðum til tónlistarskóla.

Menntamálaráðuneytinu 31. maí 2000

Björn Bjarnason

Guðríður Sigurðardóttir

J0900 KÁPA_GÍTAR & HARPA tp 12/19/02 2:47 PM Page 4

AÐALNÁMSKRÁ TÓNLISTARSKÓLA

GÍTAR OG HARPA

2002

Menntamálaráðuneytið

J0900 Námsskrá 12/19/02 2:34 PM Page 1

Formáli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Gítar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Nokkur atriði varðandi nám á gítar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Grunnnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Markmið í grunnnámi

Verkefnalisti í grunnnámi

Grunnpróf

Miðnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Markmið í miðnámi

Verkefnalisti í miðnámi

Miðpróf

Framhaldsnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Markmið í framhaldsnámi

Verkefnalisti í framhaldsnámi

Framhaldspróf

Samleikur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Grunnnám

Miðnám

Framhaldsnám

Bækur varðandi hljóðfærið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Harpa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Nokkur atriði varðandi nám á hörpu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Grunnnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Markmið í grunnnámi

Verkefnalisti í grunnnámi

Grunnpróf

Miðnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Markmið í miðnámi

Verkefnalisti í miðnámi

Miðpróf

33

EFNISYFIRLITEFNISYFIRLIT

Menntamálaráðuneytið: námskrár 26

Desember 2002

Útgefandi: MenntamálaráðuneytiðSölvhólsgötu 4150 ReykjavíkSími: 545 9500Bréfasími: 562 3068Netfang: [email protected]: www.mrn.stjr.is

Hönnun og umbrot: ABX / SÍALjósmyndun: Kristján MaackMyndskreytingar: ABX / SÍAPrentun: Oddi hf.

© 2002 Menntamálaráðuneytið

ISBN 9979-882-48-4


Aðalnámskrá tónlistarskóla skiptist annars vegar í almennan hluta oghins vegar í greinanámskrár fyrir einstök hljóðfæri og námsgreinar í tón-listarskólum. Í þessu riti er að finna greinanámskrár fyrir gítar og hörpu.Námskrárnar miðast við þá skipan tónlistarnáms sem mælt er fyrir umí almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla.

Í almennum hluta aðalnámskrár eru hlutverk og meginmarkmið tónlistar-skóla skilgreind. Náminu er skipt í þrjá námsáfanga, grunnnám, miðnámog framhaldsnám, og lögð áhersla á samræmt námsmat við lok áfang-anna. Jafnframt er lögð áhersla á sjálfstæði og frumkvæði einstakra skóla,skapandi starf og samvinnu í skólastarfi.

Aðalnámskrá tónlistarskóla er ætlað að tryggja fjölbreytni en jafnframtað stuðla að samræmingu þeirra námsþátta sem aðalnámskrá tekur til,bæði innan einstakra tónlistarskóla og á milli skóla.

Almenn atriði varðandi námsþætti og námsmat er að finna í almennumhluta aðalnámskrár. Þar er einnig að finna umfjöllun um áfangapróf,þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra, lengd prófa, prófreglur,prófdæmingu og einkunnagjöf. Því er mikilvægt er að allir, sem hlut eigaað máli, kynni sér almennan hluta aðalnámskrár tónlistarskóla vandlega.

Í almennum hluta aðalnámskrár er mælst til þess að tónlistarskólar skil-greini starfssvið sitt í eigin skólanámskrám. Við þá námskrárgerð erhverjum skóla ætlað að taka mið af stefnumörkun aðalnámskrár tónlistar-skóla, ásamt því að sinna sérhæfðum og staðbundnum markmiðum.

Í námskrám fyrir hvort hljóðfæri er að finna sértæk markmið fyrirgrunnnám, miðnám og framhaldsnám, sniðin að viðkomandi hljóðfæri,verkefnalista fyrir einstaka áfanga, prófskýringar og dæmi um prófverk-efni á áfangaprófum. Auk þess eru birtir listar með samleiksverkum ogbókum varðandi hljóðfærin. 5

5

FORMÁLIFORMÁLI

Framhaldsnám . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Markmið í framhaldsnámi

Verkefnalisti í framhaldsnámi

Framhaldspróf

Samleikur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Grunnnám

Miðnám

Framhaldsnám

Bækur varðandi hljóðfærið . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

44


Í þessum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla er fjallað um nokkur atriðivarðandi nám á gítar. Þar á eftir fara kaflar um hvern hinna þriggja megin-áfanga námsins, grunnnám, miðnám og framhaldsnám. Í þessum köflumeru fyrst tilgreind þau leikni- og skilningsmarkmið sem nemendur þurfaað hafa náð við lok hvers námsáfanga. Síðan eru birtir verkefnalistar meðdæmum um viðfangsefni í hverjum námsáfanga. Á eftir verkefnalistunumer prófkröfum á áfangaprófum lýst með völdum dæmum og gerð greinfyrir flutningsmáta tónstiga og hljóma. Í lok námskrárinnar er skrá meðsamleiksverkum auk ábendinga um gagnlegar bækur varðandi hljóðfærið.

Nokkur atriði varðandi nám á gítarÁ liðnum áratugum hafa fá hljóðfæri notið meiri vinsælda en gítarinn,jafnt í klassískri sem rytmískri tónlist. Auk þess er hann algengasturundirleikshljóðfæra við alþýðusöng.

Þessi námskrá fjallar um nám í klassískum gítarleik, þ.e. nám á klassískangítar með nælonstrengjum, en fjallað er um rafgítarleik í námskrá írytmískri tónlist.

Klassíski gítarinn á sér um tvö hundruð ára sögu í þeirri mynd sem viðþekkjum hann í dag. Fjölbreyttar tónbókmenntir hljóðfærisins spannahins vegar lengri tíma því að lútu- og gítartónlist endurreisnar- ogbarokktímans er oft flutt á klassískan gítar.

Algengast er að gítarnemendur hefji nám við átta til tíu ára aldur þódæmi séu um yngri nemendur. Í upphafi gítarnáms er nauðsynlegt aðnemendur hafi hljóðfæri við sitt hæfi. Ungir nemendur ættu að notagítar í barnastærð eða þar til gerða klemmu á háls hljóðfærisins.

Við tólf til þrettán ára aldur eiga flestir gítarnemendur að geta notaðgítar í fullri stærð. Allir gítarnemendur ættu að eiga fótstig og nótnapúltfrá upphafi námsins. Mikilvægt er að nemendur sitji rétt með gítarinn ogvarist alla spennu í líkamanum.

77

GÍTARGÍTAR

66


Nemandi

- hafi öðlast allgott hrynskyn

- geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem

fengist var við í fyrri hluta grunnnáms

- hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar

- hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra

- hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins

- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik

- hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna

- hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna

- geti leikið einfaldar hljómakadensur, I – IV – I – V – I

- hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari

námskrá

- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt

þessari námskrá

Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir

um það bil þriggja ára nám:

- tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun

- blæbrigði og andstæður

- þekkingu og skilning á stíl

- tilfinningu fyrir samleik

- öruggan og sannfærandi leik

- persónulega tjáningu

- viðeigandi framkomu

Verkefnalisti í grunnnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í grunnnámi.Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. alltfrá kennsluefni fyrir byrjendur til viðfangsefna sem henta við lok grunn-náms.

Listinn er tvískiptur: annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Í einstaka tilfellum kunna hlutar

Gítar – Grunnnám

99

GrunnnámAlmennt er miðað við að nemendur sem hefja nám í hljóðfæraleik 8 til 9ára gamlir ljúki grunnnámi á um það bil þremur árum. Þessi viðmiðuner þó engan veginn einhlít þar sem nemendur hefja nám á ýmsum aldriog námshraði getur verið mismunandi.

Markmið í grunnnámiUppbygging kennslu í grunnnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklings-bundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvernnemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.

Við lok grunnnáms eiga gítarnemendur að hafa náð eftirfarandi mark-miðum:

Nemandi

- beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á

hljóðfærið

- hafi náð góðri handstöðu beggja handa

- beiti jöfnum og markvissum fingrahreyfingum

- hafi náð nokkrum tökum á að nota alla fingur hægri handar (p, i, m, a)

- kunni skil á einföldum gripum og þvergripum

- geti gert styrkleikabreytingar vel heyranlegar og andstæður aug-

ljósar

- hafi kynnst notkun vibrato

- geti spilað bæði tirando og apoyando

- geti brotið hljóma skýrt og greinilega

- hafi kynnst tónmyndun með nöglum hægri handar

- þekki tónsvið gítarsins upp í IX. stöðu á fyrstu þremur strengjunum

- geti spilað margradda lög

- geti dregið fram laglínu með apoyando-slagi með a-fingri

Aðalnámskrá tónlistarskóla – Gítar og harpa

88


DOWLAND, J.4 leichte StückeUniversal EditionLeichte Stücke aus ShakespearesZeitUniversal Edition

DUARTE, J.Youth at the String, op. 75Ricordi Travel with the GuitarRicordi

EYÞÓR ÞORLÁKSSON (ÚTG.)Folk songs from all overGítarskólinnGuitar Moment, I, II og IIIGítarskólinn

GORAN, U.Play a Piece, 1 & 2 Oxford University Press

GUNNAR REYNIR SVEINSSONUngur nemur, gamall temurÍslensk tónverkamiðstöð

GÖTZE, W.Die Stunde der Gitarre,1., 2. og 3. heftiSchott

HARTOG, C.Guitar CrackerAlbsach Educa, HollandTitbitsAlbsach Educa, HollandI toca guitarraAlbsach Educa, HollandString walkerAlbsach Educa, HollandGuitar tripperAlbsach Educa, Holland

HOLECEK, J.Mini StudiesGehrmans

JOHN A. SPEIGHTFjögur gítarverkÍslensk tónverkamiðstöð

LOGY, J. A.Partíta í a-mollUniversal Edition

PAPAS, S.Flamenco Solos for GuitarColombia Music Six easy flamenco solosWashington

QUINE, H.Easy modern guitar musicOxford University Press

SCHEIT, K. (ÚTG.)Die leichtesten SolostückeUniversal Edition Easy pieces from Shakespeare’stime, 1. og 2. heftiUniversal Edition

SCHWERTBERGER, G.Glory HallelujahDoblingerFolk GuitarDoblingerLatin AmericaDoblingerLa guitarra andinaDoblingerLa guitarra mexicanaDoblingerEasy GuitarDoblinger

STIMPSON, M.PlaygroundThames-Novello

SVEINN EYÞÓRSSON9 gítarverkGítarskólinn

TÁRREGA, F.LágrimaÚr: 4 gítarverkGítarskólinn

WYNBERG, S.First Repertoire for Solo Guitar, 1. heftiFaber


1111

kennslubóka eða tónverka að vera erfiðari en hæfir þessum námsáfanga.Af þessari ástæðu er sömu viðfangsefna einnig í nokkrum tilvikum getiðí fleiri en einum áfanga.

Kennslubækur og æfingar

Tónverk og safnbækur

GrunnprófVið lok grunnnáms skulu nemendur þreyta grunnpróf, annars vegar íhljóðfæraleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna um-


1010

BILLET, J–P. / BRUNÆfingar fyrir hægri höndEditions Henry Lemont

BROUWER, L.Estudios Sencillos, 1. og 2. heftiMax Eschig & Cie Editeurs

CARULLI, F.Brevier, 1. hefti, op. 333Schott/Gítarskólinn

COSTE, N.Neun StudienUniversal Edition

CRACKNELL, D.Enjoy playing the Guitar, I & IIOxford University Press

EYÞÓR ÞORLÁKSSONFyrstu gítartónarnirGítarskólinnGítarkennslubók, I og IIGítarskólinn

HOLECEK, J.Lär dig spela gitarr, I, II og IIIGehrmans

HOLLIS, E.Guitar, 1. og 2. heftiGuildhall School of Music

KREIDLER, D.Kennslubók, 1. og 2. heftiSchott

NOAD, F. M.Solo Guitar Playing, 1. heftiOmnibus PressFirst Book for the Guitar, 1. og 2. heftiSchirmer

SANDQVIST, H–O.Gitarren och jag, 1., 2. og 3. heftiThore Ehrling Musik AB

SCHALLER / SCHEITLehrwerk für die Gitarre, 1.–4. hefti Universal Edition

SCHEIT, K.Die ersten EtüdenUniversal Edition

SÍMON H. ÍVARSSONGítartónarSímon H. Ívarsson

SOR, F.Æfingar op. 60Gítarskólinn/BolieauUniversal Edition

SOR / COSTEMetodo Completo[út að 2a parte]Ricordi/Gítarskólinn

STRÖMBERG, B.Gitarskola, 1. og 2. heftiSvensk skolmusik AB

SVEINN EYÞÓRSSONFyrsti gítaráfanginnGítarskólinn

ANON.Partíta í C-dúrUniversal Edition

BRIGHTMORE, R.Modern Times, 1. og 2. heftiChanterelle

CALATAYUD, B.CarambaUnion Musical Española

DOMENICONI, C.24 prelúdíurMusikverlag E. M. Haas, Berlin


=======================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

m

m

m

m

c

=======================

Ä

"

4

4

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

# t

!t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

# t

! t

t

# t

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

m

m

m

m

c

Dæmi um æfingar


1313

fjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra,lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikilvægt er aðallir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.

Verkefni og prófkröfurÁ grunnprófi í gítarleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á grunn-prófi velja nemendur á milli þess að (a) spinna út frá gefnu upphafi, ein-földu hljómferli eða lagi, (b) leika frumsamið verk eða eigin útsetningu,(c) hljómsetja stutta laglínu óundirbúið og (d) leika stutt alþýðulag eðaþjóðlag sem þeir hafa lært eftir eyra. Frekari umfjöllun um valþátt prófs-ins er að finna í almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 43.Nánar er gerð grein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 37 í sama riti.

Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á grunnprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.

Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á grunnprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má velja önnur verkefni af sam-bærilegri þyngd.

Dæmi um tónverk

Tónstigar og hljómarTil prófs skal undirbúa eftirfarandi tónstiga og hljóma með þeim hættisem mælt er fyrir um hér á eftir. Í prófinu velur prófdómari þá tónstigaog hljóma sem leiknir eru.

Efni

Nemandi geti leikið

- dúrtónstiga og laghæfa molltónstiga til og með tveimur formerkjum,

tvær áttundir upp frá neðsta mögulega grunntóni og niður aftur

- brotna þríhljóma í dúr- og molltóntegundum til og með tveimur for-

merkjum, tvær áttundir upp frá neðsta mögulega grunntóni og niður

aftur

Leikmáti og hraði

Nemandi

- leiki tónstiga eigi hægar en M.M. C = 100, miðað við að leiknar séu

áttundapartsnótur

- leiki tónstiga með eftirfarandi fingrasetningu hægri handar: i,m og m,i

- leiki brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 80, miðað við að leiknar

séu áttundapartsnótur

- leiki tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar

Dæmi

C-dúr

d-moll, laghæfur


1212

DOWLAND, J.Willson’s wildeÚr: Leichte Stücke aus Shakespeares ZeitUniversal Edition

LOGY, J. A.AríaÚr: Partítu í a-mollUniversal Edition

CARCASSI, M.Menúett op. 21, nr. 12Úr: Eyþór Þorláksson (útg.): Guitar Moment IIGítarskólinn

CALATAYUD, B.CarambaUnion Musical Española

DOMENICONI, C.Danza del cucoloÚr: Brightmore: Modern Times,2. heftiChanterelle

BLYTON, C.Koto musicÚr: Quine, H.: Easy modern guitar musicOxford University Press

SOR, F.Æfing op. 60, nr. 10Gítarskólinn/BolieauUniversal Edition

BROUWER, L.Æfing nr. 8Úr: Estudios Sencillos, 2. heftiMax Eschig & Cie Editeurs


====================

Ä

!

!

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

m

m

m

m

c

====================

Ä

!

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

c

- hafi kynnst notkun tremolo

- leiki bundnar nótur skýrar og jafnar

- geti spilað pizzicato, rasgueado og flaututóna á opnum strengjum

- þekki allt tónsvið gítarsins

- geti stillt hljóðfærið

Nemandi

- hafi öðlast gott hrynskyn

- hafi vald á sveigjanleika í hraða og hryn


fengist var við í fyrri hluta miðnáms


- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik, þ.m.t. með öðrum hljóðfærum en

gítar



- geti spilað tónstiga áreynslulítið og af lipurð og snerpu


námskrá

- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt þessari

námskrá

Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti

hann sinnir eftirfarandi atriðum:

- leik eftir eyra

- tónsköpun

- spuna


sjö til átta ára nám:


- ýmis blæbrigði og andstæður






Gítar – Miðnám

1515

G-dúr, brotinn þríhljómur

h-moll, brotinn þríhljómur

MiðnámÍ miðnámi eykst umfang námsins frá því sem er í grunnnámi og ætla máað námstíminn lengist að sama skapi. Miðað er við að nemendur getilokið miðnámi á um það bil fjórum til fimm árum en námshraði geturþó verið mismunandi. Ræður þar miklu ástundun, aldur og þroskinemenda.

Markmið í miðnámiUppbygging kennslu í miðnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklings-bundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvernnemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.

Við lok miðnáms eiga gítarnemendur að hafa náð eftirfarandi markmiðum:

Nemandi


hljóðfærið

- beiti jafnri og lipurri fingratækni

- hafi náð góðu valdi á samhæfingu handa

- leiki með vel styrkri vinstri hendi og nái að halda þvergripum vel

- geti spilað skýrt og með góðum styrk

- geti gert styrkleikabreytingar vel heyranlegar og andstæður augljósar

- hafi náð allgóðum tökum á vibrato og noti það smekklega


1414


BROUWER, L.Cancion de cunaMax Eschig & Cie EditeursOjos BrujosMax Eschig & Cie EditeursEstudios Sencillos, 2. og 3. heftiMax Eschig & Cie Editeurs

EYÞÓR ÞORLÁKSSON (ÚTG.)Guitar Moment IVGítarskólinn

FORTEA, D.Romance, Malagueña, JotaGítarskólinn

GUNNAR REYNIR SVEINSSONBréfbátur í rigninguÍslensk tónverkamiðstöð

LOGY, J. A.Partíta í a-mollUniversal Edition

MARSCHNER, H.3 Bagatellen op. 4Universal Edition

MILAN, L.Pavanas Universal Edition/Gítarskólinn

NARVAEZ, L. DEGuardame las Vacas og Cancióndel EmperadorÚr: Hispanæ citharæ ars vivaSchott

NOAD, F.The Renaissance GuitarAriel PublicationsThe Baroque GuitarAriel PublicationsThe Classical GuitarAriel Publications

PAGANINI, N.RomanceUniversal Edition

PONCE, M.12 prelúdíur, 1. og 2. heftiSchott

SANZ, G.Pavanas, Fuge, CanariosUniversal Edition

SAUMELL, M.Five ContradanzasWillis Music

SOR, F.Twenty Selected MinuetsSchott12 valsarGítarskólinn

TÁRREGA, F.4 gítarverkGítarskólinn4 valsarGítarskólinnMazúrka í G-dúrUniversal Edition

UHL, A.Zehn Stücke, 1. og 2. heftiUniversal Edition

VELASCO, G.Alegrias – Vals – ZapateadoGítarskólinn

VILLA-LOBOS, H.Prelúdíur nr. 1 og 3Max Eschig & Cie EditeursMazurca-Choro og Valsa-ChoroMax Eschig & Cie Editeurs

WEISS, S. L.Menuet – Sarabande – MenuetUniversal Edition

Gítar – Miðnám

1717

Verkefnalisti í miðnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í miðnámi. Listinner alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til viðmiðunar viðskipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við val annars kennslu-efnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. allt frá kennsluefnisem hentar við upphaf miðnáms til efnis sem hæfir við lok námsáfangans.

Listinn er tvískiptur: annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda og útgefandagetið fyrir neðan titil verks eða bókar. Í einstaka tilfellum kunna hlutarkennslubóka eða tónverka að vera léttari eða erfiðari en hæfir þessumnámsáfanga. Af þessari ástæðu er sömu viðfangsefna einnig í nokkrumtilvikum getið í fleiri en einum áfanga.


MiðprófVið lok miðnáms skulu nemendur þreyta miðpróf, annars vegar í hljóð-færaleik og hins vegar í tónfræðagreinum. Í kafla um áfangapróf íalmennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finnaumfjöllun um áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægiþeirra, lengd prófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Mikil-vægt er að allir, sem hlut eiga að máli, kynni sér þessi atriði vandlega.



1616

AGUADO, D.Metodo de guitarra, 1. heftiUnion Musical Española/Gítarskólinn

CARCASSI, M.25 æfingar op. 60[æfingar 1–19]Schott/Gítarskólinn

COSTE, N.20 Estudios[æfingar 1–8]Union Musical Española

DODGSON / QUINE12 Transitional StudiesRicordi

GIULIANI, M.24 Etüden opus 48[æfingar 1–13]Schott

SANDQVIST, H–O.Gitarren och jag, 4. heftiThore Ehrling Musik AB

SOR, F.12 Estudios op. 35Gítarskólinn/Boileau12 æfingar fyrir gítar, op. 31Gítarskólinn14 mittelschwere Etüdenaus op. 6, 31 und 35Universal EditionTwenty Studies for the GuitarEdward B. Marks26 stúdíurGítarskólinn

STRÖMBERG, B.Gitarskola, 3. heftiSvensk skolmusik AB

TÁRREGA, F.EstudiosRicordi/Gítarskólinn

ÁSKELL MÁSSONBerceuseÍslensk tónverkamiðstöð

BACH, J. S.Bourrée úr Lútusvítu í e-moll, BWV 996Universal Edition/Hofmeister

BACH, J. S. Double-SarabandaGítarskólinnDrei Leichte StückeUniversal EditionGavotte 1 og 2Universal EditionPrelúdía í d-mollGítarskólinn/Ariel Publications



Efni


- krómatískan tónstiga frá e til e'', upp og niður

- dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga til og með fimm

formerkjum upp frá neðsta mögulega grunntóni, þrjár áttundir þar

sem hægt er, annars tvær, og niður aftur

- brotna þríhljóma í dúr- og molltóntegundum til og með fimm for-

merkjum upp frá neðsta mögulega grunntóni, þrjár áttundir þar

sem hægt er, annars tvær, og niður aftur

- C-dúr og G-dúr í samstígum þríundum, tvær áttundir, upp og niður

- C-dúr og G-dúr í gangandi þríundum, tvær áttundir, upp og niður

- C-dúr og G-dúr í samstígum sexundum, eina áttund, upp og niður

- C-dúr og G-dúr í gangandi sexundum, eina áttund, upp og niður

- C-dúr og G-dúr í samstígum áttundum, eina áttund, upp og niður

- C-dúr og G-dúr í gangandi áttundum, eina áttund, upp og niður

Leikmáti og hraði

Nemandi

- geti leikið tónstiga með eftirfarandi fingrasetningu í hægri hendi:

i,m, i,a og m,a


áttundapartsnótur

- leiki brotna þríhljóma eigi hægar en M.M. C = 100, miðað við að leiknar

séu áttundapartsnótur

- leiki tónstiga og hljóma, jafnt, hiklaust og utanbókar

Gítar – Miðnám

1919

Verkefni og prófkröfurÁ miðprófi í gítarleik skal nemendi leika þrjú verk og eina æfingu. Aðrirprófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinn nótna-lestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á miðprófi veljanemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali af sambærilegriþyngd og önnur prófverkefni, (b) spinna út frá gefnu upphafi, lagi eðahljómferli með eða án undirleiks, (c) leika frumsamið verk eða eiginútsetningu og (d) hljómsetja stutta laglínu óundirbúið. Frekari umfjöllunum valþátt prófsins er að finna í almennum hluta aðalnámskrár tón-listarskóla, bls. 43. Nánar er gerð grein fyrir vægi einstakra prófþátta ábls. 38–39 í sama riti.

Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á miðprófi, valin úrþekktum tónbókmenntum hljóðfærisins. Síðan eru birt fyrirmæli umleikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist er til prófs.

Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á miðprófi er ætlað að skilgreinaþyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni af sambæri-legri þyngd.

Dæmi um tónverk

Dæmi um æfingar


1818

BACH, J. S.Bourrée úr Lútusvítu í e-moll, BWV 996Universal Edition/Hofmeister

MILAN, L.Pavane nr. 2Universal Edition/Gítarskólinn

PAGANINI, N.RomanceUniversal Edition

TÁRREGA, F.Mazúrka í G-dúrUniversal Edition

BROUWER, L.Cancion de cunaMax Eschig & Cie Editeurs

PONCE, M.Prelúdía nr. 1Úr: Prélúdíur, 1. heftiSchott

SOR, F.Æfing nr. 9 (op. 31, nr. 20)Edward B. Marks

TÁRREGA, F.Estudio en forma de MinuetoÚr: EstudiosRicordi/Gítarskólinn


=======================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

mt

c

=======================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

t

c

=======================

Ä

!

!

!

! 4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t æ

m

m

m

m

m

m

m

m

mt

t

t

m

m

m

m

m

m

b

================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

t

=======================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

t

c

================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

t

=======================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

=======================

Ä

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

mm

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

==============

Ä

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

æ

t

m

m

m

m

mt

c b

=======================

Ä

"

"

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

mt

t

t

m

m

m

m

m

b

=======================

Ä

"

"

"

" 4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

#t

#t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

mm

# t

# t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

# t

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

# t

t

" t

" t

=======================

Ä

"

"

"

"

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

m

m

m

m

m

m

b

=======================

Ä

"

"

"

" 4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

#t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

mm

t

# t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

# t

t

t

t

=======================

Ä

"

"

"

"

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t

# t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

#t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

m

m

m

m

m

m

b

=======================

Ä

!

!

!

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

=======================

Ä

!

!

!

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

m

m

m

m

m

b

=======================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

t

t ! t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

! t

t

" t # t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t ! t

t

"t

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

#t

t !t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

!t

t

"t #t

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

t !t

t

" t

=======================

Ä

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

t " t

t

!t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

# t

t " t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

!t #t

!t #t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

mt "t

t

! t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mt

t " t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

! t # t

! t # t

=======

Ä

æ

t

m

m

m

m

m

m

c b

Gítar – Miðnám

2121

Dæmi

Krómatískur tónstigi frá e

A-dúr

f-moll, hljómhæfur

f-moll, laghæfur

E-dúr, brotinn þríhljómur


2020

g-moll, brotinn þríhljómur

C-dúr, samstígar þríundir

C-dúr, gangandi þríundir

C-dúr, samstígar sexundir

C-dúr, gangandi sexundir

C-dúr, samstígar áttundir

C-dúr, gangandi áttundir


Nemandi

- hafi öðlast mjög gott hrynskyn

- hafi mjög gott vald á sveigjanleika í hraða og hryn


fengist var við á miðprófi

- hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar

- hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik, þ.m.t. með öðrum hljóðfærum

en gítar




námskrá

- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt

þessari námskrá

- hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almennum

hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 41–42

Nemandi sýni með ótvíræðum hætti


- margvísleg blæbrigði og andstæður






Verkefnalisti í framhaldsnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í framhalds-námi. Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera tilviðmiðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við valannars kennsluefnis. Þyngdarstig verkefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni sem hentar við upphaf framhaldsnáms til efnis sem hæfirvið lok námsáfangans.

Listinn er tvískiptur: annars vegar æfingar og hins vegar tónverk. Raðaðer eftir stafrófsröð höfunda og útgefanda getið fyrir neðan titil verks eðabókar. Í einstaka tilfellum kunna hlutar kennslubóka eða tónverka að

Gítar – Framhaldsnám

2323

FramhaldsnámFramhaldsnám tekur við að loknu miðnámi. Hér er um umfangsmikinnnámsáfanga að ræða og miðast lok framhaldsnáms við að nemendur séuundir það búnir að takast á við tónlistarnám á háskólastigi.

Gera verður ráð fyrir að námstími í framhaldsnámi sé einstaklingsbund-inn og ræður þar miklu ástundun, aldur, þroski og hæfileikar nemenda.Miðað er við að unnt sé að ljúka þessum áfanga á um það bil fjórumárum. Afburðanemendur ættu að geta lokið náminu á skemmri tíma eneinnig getur lengri námstími verið eðlilegur.

Markmið í framhaldsnámiUppbygging kennslu í framhaldsnámi skal taka mið af eftirfarandi:Meginmarkmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hlutaaðalnámskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sér-tækum markmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga ogþörfum nemenda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi ognemendur ólíkir. Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verðaeinstaklingsbundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennaraað leiða hvern nemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangs-efnum.

Við lok framhaldsnáms eiga gítarnemendur að hafa náð eftirfarandimarkmiðum:

Nemandi


hljóðfærið

- beiti lipurri og jafnri fingratækni og ráði yfir talsverðum hraða

- leiki með öruggri og vel þroskaðri tónmyndum á öllu tónsviði gítarsins

- hafi náð góðum tökum á vibrato og noti það smekklega

- hafi náð góðum tökum á tremolo

- geti leikið þríhljóma með flaututóni í efstu rödd

- ráði yfir víðu styrkleikasviði hvar sem er á tónsviði gítarsins

- hafi kynnst sérhæfðri gítartækni sem nýtist við túlkun nýrrar tónlistar


2222


DOWLAND, J.Fantasía nr. 7Schott

DUARTE, J.English SuiteNovello

EYÞÓR ÞORLÁKSSONRímurGítarskólinn

GIULIANI, M.Sónata í C-dúr, op. 15Universal Edition

GRANADOS, E.Dans nr. 5Union Musical Española

GUNNAR REYNIR SVEINSSONÍslensk rapsodíaÍslensk tónverkamiðstöð

HAFLIÐI HALLGRÍMSSONJakobsstigiChester

JOHN A. SPEIGHTFour BagatellesÍslensk tónverkamiðstöð

JÓN ÁSGEIRSSONFjórar stemmningarÍslensk tónverkamiðstöð

KARÓLÍNA EIRÍKSDÓTTIRHvaðan kemur lognið?Íslensk tónverkamiðstöð

KJARTAN ÓLAFSSONTilbrigði við jómfrúÍslensk tónverkamiðstöð

KOSHKIN, N.Usher ValseEdition Margaux

LAURO, A.4 valses venezolanosBroekmans & van Poppel

LLOBET, M.Katalónsk þjóðlögColombia Music Co.

MARTIN, F.Quatre pieces BrevesUniversal Edition

MORENO-TORROBA, F.Suite castellanaSchott

PONCE, M.Thème variè et FinaleSchott

RODRIGO, J.En los TrigalesSchott

SCARLATTI, D. / BARRUECO, M.4 sónöturSchott

SMITH BRINDLE, R.El Polyfemo de OroA. Bruzzichelli Editore, Firenze

SOR, F.Fantasía op. 30, nr. 7Schott

TANSMANN, A.CavatinaSchott

TÁRREGA, F.Capricho ArabeBiblioteca Fortea, Madrid

TURINA, J.Hommage à TárregaSchott

VILLA-LOBOS, H.Collected Works for GuitarMax Eschig & Cie Editeurs

WALTON, W.Five BagatellesOxford University Press

WEISS, S. L.FantasíaUniversal EditionSónata í D-dúrUniversal Edition

YOCOH, Y.SakuraGuitar Solo Publication

ÞORSTEINN HAUKSSONToccataÍslensk tónverkamiðstöð


2525

vera léttari eða erfiðari en hæfir þessum námsáfanga. Af þessari ástæðuer sömu viðfangsefna einnig í nokkrum tilvikum getið í fleiri en einumáfanga.

Æfingar

Tónverk


2424

AGUADO, D.Metodo de guitarra, 2. og 3. heftiUnion Musical Española/Gítarskólinn

BROUWER, L.Estudios Sencillos, 3. og 4. heftiMax Eschig & Cie Editeurs

CARCASSI, M.25 æfingar op. 60[æfingar 20–25]Schott/Gítarskólinn

COSTE, N.25 Estudios op. 38[æfingar nr. 8–25]Union Musical Española

DODGSON / QUINE20 Studies, 1. og 2. heftiRicordi

EINEM, G. VONDrei Studien für GitarreBote & Bock

GIULIANI, M.24 Etüden op. 48Schott

PUJOL, E.Estudios para guitarraEdicion IbericaEscuela Razonada, 3. heftiRicordi

SOR, F.20 Studies for GuitarEdward B. Marks

TÁRREGA, F.Sämtliche Technische StudienUniversal EditionEstudiosRicordi/Gítarskólinn

TENNANT, S.Pumping NylonAlfred

VILLA-LOBOS, H.Collected Works for Guitar[æfingar nr. 1, 4, 5, 6, 8, 11 og 12]Max Eschig & Cie Editeurs

ALBENIZ, I.MallorcaSchottSuite EspañolaBelwin-Mills

ARNOLD, M.FantasySchirmer

ATLI HEIMIR SVEINSSONVeglaust hafÍslensk tónverkamiðstöð

BACH, J. S.LútusvíturAriel Publications/Hofmeister/Universal Edition

BARRIOS, A.Una Limosna por el amor de DiosBelwin-Mills

BENNETT, R. R.Five ImpromtusUniversal Edition

BROUWER, L.Elogio de la DanzaSchottTres apuntesSchott

CASTELNUOVO-TEDESCO, M.Gítarkonsert í D-dúrSchottTonadillaSchott


VILLA-LOBOS, H.Æfing nr. 11Úr: Collected Works for GuitarMax Eschig & Cie Editeurs

SOR, F.Æfing nr. 20 (op. 29, nr. 5)Úr: 20 Studies for GuitarEdward B. Marks


2727

FramhaldsprófFramhaldspróf er lokapróf á námsferli í tónlistarskóla. Prófið er þríþætt:hljóðfærapróf, tónleikar og tónfræðapróf. Í kafla um áfangapróf í almenn-um hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 33–44, er að finna umfjöllunum áfangapróf, þ.m.t. tilgang, skipulag, prófþætti og vægi þeirra, lengdprófa, prófreglur, prófdæmingu og einkunnagjöf. Umfjöllun um tónleikavið lok framhaldsnáms er að finna á bls. 41–42 í sama riti. Mikilvægt erað allir sem hlut eiga að máli kynni sér þessi atriði vandlega.

Verkefni og prófkröfurÁ framhaldsprófi í gítarleik skal nemandi leika þrjú verk og eina æfingu.Aðrir prófþættir eru tónstigar og brotnir hljómar, val og óundirbúinnnótnalestur, auk þess sem gefið er fyrir heildarsvip prófsins. Á framhalds-prófi velja nemendur á milli þess að (a) leika tónverk að eigin vali af sam-bærilegri þyngd og önnur prófverkefni og (b) leika samleiksverk þar sempróftaki gegnir veigamiklu hlutverki. Frekari umfjöllun um valþátt prófs-ins er að finna í almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 44.Nánar er gerð grein fyrir vægi einstakra prófþátta á bls. 41 í sama riti.

Hér á eftir eru fyrst birt dæmi um prófverkefni á framhaldsprófi. Síðaneru birt fyrirmæli um leikmáta þeirra tónstiga og hljóma sem krafist ertil prófs.

Tónverk og æfingarEftirfarandi dæmum um prófverkefni á framhaldsprófi er ætlað að skil-greina þyngdarstig prófsins. Fullt eins má þó velja önnur verkefni afsambærilegri þyngd.

Dæmi um tónverk

Dæmi um æfingar


Efni


- krómatískan tónstiga frá e, f, fís, g og gís, þrjár áttundir, upp og niður

- alla dúrtónstiga, hljómhæfa og laghæfa molltónstiga upp frá lægsta

mögulega grunntóni, þrjár áttundir þar sem hægt er, annars tvær

áttundir, og niður aftur

- brotna þríhljóma í öllum dúr- og molltóntegundum upp frá lægsta

mögulega grunntóni, þrjár áttundir þar sem hægt er, annars tvær

áttundir, og niður aftur

- forsjöundarhljóma frá hvaða tóni sem er, upp frá lægsta mögulega

grunntóni, þrjár áttundir þar sem hægt er, annars tvær áttundir, og

niður aftur

- minnkaða sjöundarhljóma frá e, f og fís, þrjár áttundir upp frá grunn-

tóni og niður aftur

Leikmáti og hraði

Nemandi

- geti leikið tónstiga með eftirfarandi fingrasetningu hægri handar:

i,m, i,a, m,a og a,m,i


sextándapartsnótur

- leiki hljóma eigi hægar en M.M. C = 66, miðað við að leiknar séu

sextándapartsnótur

- leiki alla tónstiga og hljóma jafnt, hiklaust og utanbókar


2626

BACH, J. S.Gavotte úr Lútusvítu nr. 4,BWV 1006aAriel Publications/Hofmeister/Universal Edition

WEISS, S. L.FantasíaUniversal Edition

ALBENIZ, I.MallorcaSchott

CASTELNUOVO-TEDESCO, M.Gítarkonsert í D-dúr, 1. eða 3. þátturSchott

BROUWER, L.Elogio de la DanzaSchott

HAFLIÐI HALLGRÍMSSONJakobsstigi, 1., 2. og 3. þátturChester


ÝMSIRGítardúettar, 1. hefti[sextán lög úr ýmsum áttum]Gítarskólinn

Gítardúettar, 2. hefti[sautján lög úr ýmsum áttum]Gítarskólinn

EYÞÓR ÞORLÁKSSON3 gítartríóGítarskólinn

EYÞÓR ÞORLÁKSSON (ÚTG.)Guitar trio – collection 1Gítarskólinn

GAVALL, J.Music for three GuitarsMusica Musica, Basel

KÜFFNER, J.ÜbungsstückeSchott

SCHEIT, K. (ÚTG.)Leichte Stücke alter MeisterDoblinger

EYÞÓR ÞORLÁKSSON (ÚTG.)L’ Hereu Riera GítarskólinnEl BallGítarskólinnMantelito BlancoGítarskólinn

SUSATO, T.Sieben TänzeDoblinger

DUARTE, J. W.Folk songs for treble recorder andguitar[altblokkflauta + gítar]Novello

GAMBARINI, C. (ÚTG.)Minuetti Celebri[sópranblokkflauta + gítar]Ricordi

KAESTNER / ZANOSKARAlte Spielmusik[sópranblokkflauta + gítar]Schott

PURCELL, H.Suite für Altblockflöte und GitarreHeinrichshofen

STETKA, F.Tänze, Märsche und andere Spielstücke[blokkflauta + gítar]Doblinger

TAKÁCS, J.Very Easy (and not easy) Piecesfor Soprano or Alto Recorder (orFlute) and Guitar[sópranblokkflauta/altblokkflauta/flauta+ gítar]Doblinger

TESCHNER, H–J.Aus Südamerika[altblokkflauta/flauta + gítar]Noetzel Edition

WASTALL / HYDELatin Lollipops[2 sópranblokkflautur + gítar]Boosey & Hawkes

ÝMSIREnsemble for Recorders and Guitar[blokkflautur + gítar]Universal Edition

Songs for voice and guitar, An anthology of songs from the 19th century[rödd + gítar]Tecla

Gítar – Samleikur

2929

=======================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

t

t

" t

"t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

t

t

"t

"t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

" t

" t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

" t

" t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

"t

" t

t

t

m

m

m

m

m

m

c

=======================

Ä

4

4

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

æ

m

m

m

m

mm

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

t

t

t

t

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

m

mm

t

t

t

t

t

m

m

m

m

m

c

Dæmi

Forsjöundarhljómur frá g

Minnkaður sjöundarhljómur frá e

SamleikurHér á eftir fara nokkrar ábendingar um samleiksverk sem gætu reynstnotadrjúg í kennslu. Verkin eru flokkuð í þrennt: verk fyrir grunnnám,miðnám og framhaldsnám, allt eftir því á hvaða námsáfanga þau hentabest. Innan hvers hluta er verkunum raðað eftir stafrófsröð höfunda ogútgefenda getið með skammstöfunum á sama hátt og annars staðar ínámskránni.

Grunnnám

Gítardúettar

Gítartríó

Gítarkvartettar

Gítar með öðrum hljóðfærum


2828

BARTÓK, B.Duos für 2 GitarrenUniversal Edition

CARULLI, F. 12 rómönsur op. 333Schott

GIULIANI, M.8 leichte LändlerSchott

HÄNDEL / DUARTEHändels TurneNovello

KOVÁTS, B.25 leichte duosSchott

KÜFFNER, J.Leichte Sonatinen op. 80Schott Leichte DuetteSchott

SCHEIT, K. (ÚTG.)Danska och svenska visorUniversal EditionErstes Musizieren auf der GitarreUniversal Edition

SCHWARTZ-REIFLINGEN, E.Zwei GitarrenSikorski

SCHWERTBERGER, G.Guitar Sounds, 1. 2. og 3. heftiDoblinger

SIGFÚS EINARSSON3 gítardúettarGítarskólinn

SOR, F. Leichte DuetteSchott

TÁRREGA / FORTEAMazurcaBiblioteca Fortea Madrid


DOWLAND, J.Lute Songs of John Dowland[gítar/lúta + söngur]Dover

DUARTE, J. W. (ÚTS.)Six Early Renaissance Dances[blokkflauta + gítar]Broekmans & van Poppel

EYÞÓR ÞORLÁKSSON (ÚTS.)Íslensk þjóðlög[gítar + söngur]Gítarskólinn

GOSSEC, F. S.Gavotte[gítar + fiðla]Páll Eyjólfsson

KAESTNER / ZANOSKARAus Alt-England[altblokkflauta + gítar]Schott

MÖNKEMEYER, H.From Händel to Haydn[blokkflauta + gítar]P. J. Tonger, Rhein

PURCELL, H.Svíta[altblokkflauta + gítar]Ed. Hladky, Wilhelmshaven

SCHALLER, E. (ÚTS.)Nordische Volksmusik[blokkflauta + gítar]Ed. Preissler, München

SCHEIDLER, CH. G.Sónata í D-dúr[fiðla + gítar]Universal Edition

SCHWERTBERGER, G. (ÚTS.)Flautos de los Andes[blokkflauta + gítar]Doblinger

SOR, F.Romanze[blokkflauta + gítar]Universal Edition

WEBER, C. M. VONDivertimento op. 38[gítar + píanó]Universal Edition

ÝMSIREnsemble for Recorders and Guitar,1. og 2. hefti[1 til 3 blokkflautur + gítar]Universal Edition

Greensleeves to a Ground[sópranblokkflauta + gítar]Doblinger

Songs for voice and guitar, An anthology of songs from the 19th century[rödd + gítar]Tecla

Þrír sálmar[gítar + fiðla]Páll Eyjólfsson

ALBENIZ / LLOBETEvocacionUnion Musical Española

ALBENIZ / PUJOLCordobaRicordi

ALBENIZ / TARRAGÓTangoSchott

BACH, J. S.Adagio úr kantötu nr. 156GítarskólinnAdagio, Allemande og Gigue úrFranskri svítu nr. 3GítarskólinnTvær prelúdíur og inventionGítarskólinn

FALLA / TARRAGÓ2 DancesChester


3131

BACH / GAVALLGuitar duetsMusica Musica, Basel

DUARTE, J.More of these AnonNovello

EMIL THORODDSENBúðarvísurGítarskólinn

FORTEA, D.Sonata para dos guitarrasBiblioteca Fortea, Madrid

GERMANI, F.Cantata per VeneziaGítarskólinn

GUNNAR REYNIR SVEINSSONFingrarímÍslensk tónverkamiðstöð

NARVÁEZ / VELASCODiferenciasUnion Musical Española

PERGOLESI / PROAKISSicilianaBerben

SCHEIDLER, C. G.Sónata í D-dúrUniversal Edition

TELEMANN, G. PH.Sonate im CanonDoblinger

VELASCO (ÚTG.)Romanse AnonimoUnion Musical Española

WILLIAMS, L.Album, folk songsSchott

ÝMSIRÓlafur liljurósGítarskólinn

EYÞÓR ÞORLÁKSSONAllegrettoGítarskólinnAndante al estilo antiguoGítarskólinn

LAURO, A.AngosturaGítarskólinnEl MarabinoGítarskólinn

WEISS, S. L.GigueGítarskólinnCiaconaGítarskólinn

CARULLI, F.Quartett op. 21Zimmerman Musikverlag

PANELLA, M.El Gato MontésGítarskólinn

ÝMSIRLas Mañanitas[Mexíkanskt þjóðlag]Gítarskólinn


3030

Miðnám

Gítardúettar

Gítartríó

Gítarkvartettar

Framhaldsnám

Gítardúettar

Gítar með öðrum hljóðfærum


CORELLI, A.Sónata XPáll EyjólfssonSónata í e-mollDoblingerSónata í d-mollDoblinger

HILMAR ÞÓRÐARSONGefjunÍslensk tónverkamiðstöð

NARDINI, P.LarghettoPáll Eyjólfsson

PAGANINI, N.Sonata concertataZimmermannSex sónötur op. 2ZimmermannSex sónötur op. 3RicordiGrand SonataChanterelle

SARASATE, P. DERomanza AndaluzaMuziekuitgeverji van Teeseling,HollandRomanza Andaluza PlayeraSimrock

SCHEIDLER, CH. G.Sónata í D-dúrUniversal Edition

TARTINI, G.Sónata op. 1, nr. 10 „Didone abbandonata“Páll Eyjólfsson

TELEMANN, G. PH.Partita nr. 5DoblingerPartita í G-dúrDoblinger

VERACINI, F. M.LargoDoblinger

VIVALDI, A.Sónata II op. 2, nr. 2Páll EyjólfssonSónata í d-mollDoblinger

ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONVappÍslensk tónverkamiðstöð

DOWLAND, J.Lute Songs of John Dowland[gítar/lúta + söngur]DoverThree SongsUniversal Edition18 LiederSikorski

GRANADOS, E.Colección de TonadillasHamton Music Publishers

VILLA-LOBOS, H.Bachianas Brasileiras nr. 5Associated Music Publishes

ÝMSIRSongs for voice and guitar, An anthology of songs from the 19th centuryTecla

ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONMusikÍslensk tónverkamiðstöð

ATLI HEIMIR SVEINSSONIntermezzo úr „Dimmalimm“Íslensk tónverkamiðstöð

BACH, J. S.Sónata III, BWV1035Breitkopf & HärtelSónata nr. 4 í C-dúrMax Eschig


3333

GRANADOS, E.8 dansar úr „Danzas españolas“Universal Edition

GRANADOS / LLOBETDanza Española nr. 11Union Musical Española

GRANADOS / PUJOLIntermedioRicordi

GUNNAR REYNIR SVEINSSONDag skal að kvöldi lofaÍslensk tónverkamiðstöð

PIAZZOLLA, A.Tango SuiteBèrben

RODRIGO, J.TonadillaRicordi

SOR, F.L’encouragementZimmerman Musikverlag

VILLA-LOBOS / PUJOLTherezinha de JesusMax Eschig & Cie Editeurs

WEISS, S. L.Svíta nr. 16Gítarskólinn

BACH, J. S.Invention nr. 8 og 10Gítarskólinn

DODGSON, S.Follow the StarBroekmans & van Poppel

GRAGNANI, F.Tríó op. 12Zimmerman Musikverlag

GRANADOS, E.Danza nr. 10Gítarskólinn

GUNNAR REYNIR SVEINSSONElègieÍslensk tónverkamiðstöð

HINDEMITH, P.RondoSchott

MEIJERING, C.Are you afraid of the darkDonemus, Amsterdam

SVEINN EYÞÓRSSONGítartríó nr. 3GítarskólinnGítartríó nr. 4Gítarskólinn

CORELLI, A.Sonate a treDoblingerKammersonate op. 4, nr. 2Ed. Preissler

HÄNDEL, G. F.Sónata í a-mollDoblingerSónata í C-dúrNoetzel

LOEILLET, J. B.Sónata í a-mollDoblinger

PEPUSCH, J. CH.Sónata í G-dúrDoblinger

TELEMANN, G. PH.Sónata í C-dúrZimmermannnSónata í a-mollDoblingerTríósónataZimmermann


3232

Gítartríó

Gítar og blokkflauta

Gítar og fiðla

Gítar og söngur

Gítar og þverflauta


McCreadie, Sue: Classical Guitar Companion, Musical New Services, Ltd.,England 1982

Nickel, Heinz: Beitrag zur Entwicklung der Gitarre in Europa, Biblioteca de alGuitarra, M. Bruchbauer, Haimhausen 1972

Otero, Corazón: Manuel M. Ponce and the Guitar, Musical New Services, Ltd.,England 1983

Palmer, Tony: Julian Bream A Life On The Road, Maxwell House, London 1982

Peppercorn, Lisa: The illustrated Lives of the great Composer, Southamton 1989

Pujol, Emilo: El dilema del sonido en la guitarra, Ricordi Americana, BuenosAires 1960

Ragossnig, Konrad: Handbuch der Gitarre und Laute, Schott, Þýskaland 1978

Riera, Juan: Emilio Pujol, España 1974

Santos, Turibio: Heitor Villa-Lobos and the Guitar, Wise Owl Music, London 1985

Stover, Richard D.: The Life and Times of Agustin Barrios Mangoré, QuericoPublications, USA 1992

Wade, Graham: Segovia. A Celebration of the Man and his Music, Allison & Busby,London, New York 1983

Wade, Graham/Garno, Gerard: New Look at Segovia: His Life and His Music,tvö bindi, Mel Bay 1997

Tímarit og vefslóðirwww.eythorsson.com

Gítar – Bækur varðandi hljóðfærið

3535

CARULLI, F.Fantasie op. 337HeinrichshofenNocturne op. 190Breitkopf & Härtel

CASTELNUOVO-TEDESCO, M.SonatinaMax Eschig & Cie Editeurs

DEMILLAC, F. P.Petite suite médiévaleLeduc

GIULIANI, M.Grosse Sonate op. 85Zimmermann

HÄNDEL, G. F.Sónata í e-mollBreitkopf & Härtel

HJÁLMAR H. RAGNARSSONSvítaÍslensk tónverkamiðstöð

IBERT, J.Entr’acteLeduc

MOZART, W. A.Sónata í A-dúr Universal Edition

PIAZZOLLA, A.Historie du TangoLemoine

SATIE, E.Þrjár gymnópedíurPáll Eyjólfsson

VILLA-LOBOS, H.Distribuiçao de FloresMax Eschig & Cie Editeurs

ÞORKELL SIGURBJÖRNSSONSicilianaNorsk Musikforlag


3434

Bækur varðandi hljóðfæriðEftirfarandi skrá er ætlað að veita ábendingar um áhugaverðar og gagn-legar bækur varðandi sögu, smíði og þróun hljóðfærisins, tónbókmenntir,tónskáld, leikmáta, flytjendur og kennslu.

Alcáz, Miguel: The Segovia-Ponce Letters, Ashley Mark Publishing Company,England 1989

Artzt, Alice: The Art of Practising, Musical New Services, Ltd., England 1978

de Aspiazu, José: The Guitar and Guitarists from the Beginning to the PresentDay, G. Ricordi & Co., London

Bobri, Vladimir: The Segovia technique, The Macmillan Company, New York

Clinton, Georg: André Segovia, Musical New Services, Ltd., London 1977

Clinton, Georg: Guitar Exercises, Musical New Services, Ltd., London 1977

Giertz, Martin: Den klassiska gitarren, P. A. Norstedt & Söners Förlag, Stockholm

Hunt, Oliver: Musicianship Sight Reading for Guitarists, Musical New Services,Ltd., London 1977


Í þessum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla er fjallað um nokkur atriðivarðandi nám á hörpu. Þar á eftir fara kaflar um hvern hinna þriggjamegináfanga námsins, grunnnám, miðnám og framhaldsnám. Í þessumköflum eru fyrst tilgreind þau leikni- og skilningsmarkmið sem nem-endur þurfa að hafa náð við lok hvers námsáfanga. Síðan eru birtir verk-efnalistar með dæmum um viðfangsefni í hverjum námsáfanga. Á eftirverkefnalistunum er prófkröfum á áfangaprófum lýst með völdumdæmum og gerð grein fyrir flutningsmáta tónstiga og hljóma. Í loknámskrárinnar er skrá með samleiksverkum, auk ábendinga um gagn-legar bækur varðandi hljóðfærið.

Nokkur atriði varðandi nám á hörpuHarpan er ævafornt hljóðfæri sem á sér langa sögu í menningu margraþjóða. Nú á dögum er harpa notuð í klassískri tónlist af ýmsum toga aukþess sem hún hefur um margra alda skeið verið mikilvægt hljóðfæri íþjóðlegri tónlist ýmissa þjóða.

Fram til þessa hafa hörpuleikarar hérlendis verið fáir. Lítið er vitað umhörpuleik á fyrri öldum en í þau fáu skipti sem harpa er nefnd í íslenskumheimildum er óljóst hvers konar hljóðfæri átt er við.

Til eru ýmsar gerðir af hörpum og krefjast sumar hverjar mjög sérhæfðartækni. Hér á landi hefur verið kennt á tvær hörpugerðir, annars vegarkeltneska eða litla hörpu og hins vegar konsert- eða stóra hörpu. Báðarkrefjast þær sambærilegrar fingratækni en hafa hvor sitt kerfi til að breytatónhæð strengja. Litla harpan hefur nokkurs konar króka sem hreyfðireru með höndum en stóra harpan hefur fótstig eða pedala sem báðirfætur stjórna.

Ungir nemendur eiga auðveldara með að hefja nám á litla hörpu. Stærðhennar hentar betur, fætur þurfa ekki að ná til gólfs og strengirnir erualla jafna slakari en á stórri hörpu. Auk þess er litla harpan í flestum til- 37

37

HARPAHARPA

3636


1 Þ.e. nálægt hljómbotninum.

Nemandi


hljóðfærið

- leiki með vel mótaðri handstöðu

- hafi öðlast allgóðan fingrastyrk

- geti leikið skýrt og dempað strengi

- hafi náð allgóðu valdi á notkun króka eða pedala

- hafi náð grundvallartökum á mismunandi tónmyndun, þ.e. venjulegri

tónmyndun, flaututónum og près de la table1

- geti leikið með greinilegum styrkleikabreytingum

- hafi náð allgóðu valdi á hljómatækni, þ.e. brotnum hljómum og

arpeggíum

- hafi náð grundvallartökum í leik arpeggiohljóma

- geti dregið fram einstakar raddir, t.d. laglínu á móti undirleik

- geri sér grein fyrir mikilvægi hentugrar fingrasetningar

- leiki með markvissri og öruggri fingrasetningu

- sýni nákvæmni í mótun tónmynstra og hendinga

- sýni nákvæmni í lestri og úrvinnslu tónmálsins

Nemandi

- hafi öðlast allgott hrynskyn


fengist var við í fyrri hluta grunnnáms


- hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra

- hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins

- hafi þjálfast í ýmiss konar samleik




námskrá

- hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt þessari

námskrá

Harpa – Grunnnám

3939

fellum ódýrari. Nám á stóra pedalhörpu getur hafist þegar nemendurhafa líkamlega burði til að leika á hljóðfærið, oftast við 12 til 13 ára áraaldur. Hefji nemendur nám á litla hörpu er gert ráð fyrir að þeir skiptiyfir á pedalhörpu eigi síðar en við upphaf framhaldsnáms.

Nauðsynlegt er að nemendur hafi hörpu til æfinga heima fyrir. Gangaþarf úr skugga um að nemandi noti stól í réttri hæð og hafi skemil fyrirfætur ef þörf krefur. Nótnapúlt þarf einnig að vera fyrir hendi. Gæta þarfþess að hljóðfæri standi á stað þar sem það getur ekki dottið eða orðiðfyrir hnjaski. Sömu aðstæður þurfa einnig að vera fyrir hendi í tónlistar-skólum hvort sem um litlar hörpur eða pedalhörpur er að ræða.

Hörpunám byggir í byrjun mjög á einleik en þar sem harpan er mikiðnotuð sem samleikshljóðfæri, er æskilegt að ýmiss konar samleikur skipistóran sess í náminu.

GrunnnámAlmennt er miðað við að nemendur, sem hefja nám í hljóðfæraleik 8 til9 ára gamlir, ljúki grunnnámi á um það bil þremur árum. Þessi viðmiðuner þó engan veginn einhlít þar sem nemendur hefja nám á ýmsum aldriog námshraði getur verið mismunandi.

Markmið í grunnnámiUppbygging kennslu í grunnnámi skal taka mið af eftirfarandi: Megin-markmiðum tónlistarskóla sem sett eru fram í almennum hluta aðal-námskrár, sértækum markmiðum einstakra greinanámskráa, sértækummarkmiðum einstakra skóla og síðast en ekki síst áhuga og þörfum nem-enda. Leiðir að markmiðum geta verið mismunandi og nemendur ólíkir.Þess vegna hlýtur uppbygging námsins ætíð að verða einstaklings-bundin og viðfangsefni breytileg. Það er hlutverk kennara að leiða hvernnemanda í átt að settu marki með viðeigandi viðfangsefnum.

Við lok grunnnáms eiga hörpunemendur að hafa náð eftirfarandi mark-miðum:


3838


POZZOLI, E.Piccoli Studi facili e progressiviÚr Grossi: Metodo per arpa I.Grado 1–20, II. Grado 1–22[hentar lítilli hörpu]

RENIÉ, H.Method for Harp, 1. og 2. hefti

SALZEDO, C.Conditioning Exercises [ + ][hentar lítilli hörpu]

THOMSON, L.Beginning at the Harp; with or without Pedals, 1. og 2. hefti[hentar lítilli hörpu]

ZABEL, A.Method for Harp, Book I, fyrri hluti[hentar lítilli hörpu]

ZINGEL, H. J.Neue Harfenlehre, 1. hefti [ + ]

Harpa – Grunnnám

4141


um það bil þriggja ára nám:


- blæbrigði og andstæður






Verkefnalisti í grunnnámiHér á eftir fara nokkur sýnishorn viðfangsefna nemenda í grunnnámi. Listinn er alls ekki tæmandi og er honum einkum ætlað að vera til við-miðunar við skipulagningu hljóðfæranámsins, meðal annars við val annarskennsluefnis. Þyngdarstig viðfangsefnanna er breytilegt, þ.e. allt frákennsluefni fyrir byrjendur til viðfangsefna sem henta við lok grunnnáms.

Listinn er tvískiptur: annars vegar kennslubækur og æfingar, hins vegartónverk og safnbækur. Raðað er eftir stafrófsröð höfunda. Bækur seminnihalda að hluta til erfiðari viðfangsefni en hæfa nemendum í grunn-námi eru merktar með [ + ]. Öll viðfangsefnin á listanum hæfa stórrihörpu en sérstaklega er tilgreint hver þeirra henta í leik á litla hörpu.




4040

ALBERTI, F.10 Études progressives pour la petite harpe[hentar lítilli hörpu]

BOCHSA, N. CH.40 Études faciles op. 318, 1. hefti[hentar lítilli hörpu]40 Études faciles op. 318, 2. hefti

CAMPEN, A. V.Tutor voor the celtic harp, 1. og 2. hefti[hentar lítilli hörpu]

CUTHBERT, S. L.The

Documents

J0900 KÁPA GÍTAR & HARPA tp 12/19/02 2:47 PM Page 3 · Schott/Gítarskólinn COSTE, N. Neun Studien Universal Edition CRACKNELL, D. Enjoy playing the Guitar, I & II Oxford University