Jack Lynn Ogretmen

8/3/2019 Jack Lynn Ogretmen

1/149

JACK LYNN _ retmenwww.kitapsevenler.comMerhabalarBuraya Yklediim e-kitaplar Aada Ad Geen Kanuna stinadenGrme zrller in HazrlanmtrEkran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitaplar Dinliyoruz

Amacm Yayn Evlerine Zarar Vermek DeildirBu e-kitaplar Normal Kitaplarn Yerini TutmayacandanKitaplar Beyenipte Engelli Olmayan Arkadalar Sadece Kitap Hakknda FikirSahibi OlduundaAada Ad Geen Yayn Evi, Sahaflar, Ktphane, ve Kitaplardan TeminEdebilirlerBu Kitaplarda Hi Bir Maddi karm Yoktur Byle Bir eyide DnmemBu e-kitaplar Kanunen Hi Bir ekilde Ticari Amal KullanlamazBilgi Paylatka oalrYaar MutluNot: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan "EKMADDE 11. - Ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilimve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir

ticar ama gdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya ncbir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu,vakf veya dernek gibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braillalfabesi ve benzeri 87matlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanundangrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekildesatlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz vekullandrlamaz. Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerinbulundurulmasve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesindedeneme yaynna geilmitir.T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi BakanlAnkaraBu kitaplar hazrlanrken verilen emeye harcanan zamana sayd duyarakLtfen Yukardaki ve Aadaki Aklamalar SilmeyinTarayan Yaar Mutluweb sitesi

www.yasarmutlu.comwww.kitapsevenler.come-postayasarmutlu@kitapsevenler.com [email protected]@hotmail.com [email protected] bask ikinci bask nc bask Drdnc bask Beinci bask Altncbaskubat, 1972 Mays, 1972 ubat, 1973 ubat, 197% Mays, 197% Eyll, 197%HRRYET YAYINLARI : 6 DEV ROMANLAR : 26'RETMENJack LynnYayn hakk (Copyright)Kapak resmi Kapak basks Dizgi - bask CiltHrriyet Yaynlar ve Allisonand Bus by Ltd.Firuz AknTem Ofset MatbaasDizerkonca MatbaasAyta Krma ve Cilt AtelyesiJACK LYNNRETMEN(The Professor) 6. Baskeviren: Zehra AralHrriyeti Taynlar [ j'


2/149

Nuruosmaniye Caddesi No: 3, Caaiolu STANBULDEV ROMANLAR -fr DEV ROMANLAR + DEV ROMANLAR AL LE NNO Kurban Said"~ 'Ciltli, 348 sayfa, 20 liraRETMEN Jack Lynn (4. Byk Bask). Ciltli, 312 sayfa, 20 lira.

YALNIZ KALPLER C.D. Bowen D.V. Meck Ciltli, 440 sayfa, 20 lira. (Bitiyor).DOKTOR HANIMLARI Frank G. Slaughter Ciltli, 429 sayfa, 20 lira.BETSY Harold Robbins (2. Byk Bask). Ciltli, 416 sayfa, 25 lira. KARADENZOYUNU Keith Wheeler Ciltli, 507 sayfa, 25 lira. (Bitiyor). AUSTOS 1914 Aleksandr Soljenitsn Ciltli, 845 sayfa, 40 lira. (Yeniden baslyor). BEN,MARE ANTOINETTE Victoria Holt . Ciltli, 640 sayfa, 30 lira. KADINLAR JoyceCarol GatesCiltli, 640 sayfa, 30 lira. (Bitiyor).ERKEK GZEL James RandCiltli, 528 sayfa, 30 lira.KELEBEKLER ALAMAZ Willi Heinrich (2. Byk bask)Ciltli, 480 sayfa, 25 lira.CEML Jonathan Black (2. Byk bask)

Ciltli, 621 sayfa, 30 lira.PATRON Charles Durbin (2. Byk bask)Ciltli, 340 sayfa, 25 lira.BYC John FowlesCiltli, 576 sayfa, 30 lira.ZMRN KLLER Richard ReinhardtCiltli, 464 sayfa, 30 lira.BR DEFA YETMEZ Jacqueline Susann (3. Byk bask)Ciltli, 544 sayfa, 30 lira.KALP ILIKLARI Irwin ShawCiltli, 408 sayfa, 25 lira.FIRTINANIN GZ Patrick WhiteCiltli, 528 sayfa, 30 lira.Dizinin gelecek kitaplar:EBNEM GsFYLLAR1" Willi Heinrich LM KALIM OYUNU Emmett GroganERKEKLER VE DLER Joseph di MonaRETMEN JOSEPH C. PASTURE,5 Mart 1904'te Brooklyn'de dodu. Sa kalabilmek iin elikten sinir gereken,Brooklyn'in Williamsburg kesimindeki Montrose Bulvarnda...Anas, babas ok az ingilizce bilen Sicilyal gmenlerdi, ler kt: gidincekk Joe'yu eek sudan gelene kadar dvmek gibi bir huyu vard babasnn. ouzaman da iler kt gidiyordu. Anas yemei piirir, ortal siler, sprr veenesini tutard. Babas, Abraham ve Strauss Maazasnn Terzilik ksmnda dmedikiyor, haftada ald birka dolar da ancak peynirle araba yetiyordu.evrelerinde Almanlarn oturduu gecekondular vard; babasnn ou bozamanlarm onlarla geirip Almanlarn sert disiplinini benimsemesi ve onu olunada uygulamas durumu daha dagletiriyordu.Asl eitim, Montrose Bulvarna paralel sokaktan geliyordu. Ad Johnson Bulvarolan o sokaktan gelen kk serseriler, kapnn nnde kalacak kadar aptal herocuun tozunu almak iin akamlar Montrose'yi ziyaret ederlerdi. Saat dokuzdansonra sokakta dolarken yakalanan en yakn hastaneye sevk iin bedava biletalm demekti. Joe Pastore o bedava biletlerden nasibini epeyi almt.Bazan cumartesi leden sonralan, anas iin toptanc bakkalna alveriegittiinde gpegndz yakaland da olurdu. yle zamanlarda, ounlukla, ikikere dayak yemek zorunda kalrd. Anasnn daha nce smarlad haftalk er-8RETMENzak iki byk torba iinde eve getirmesi gerekirdi. Onun iin de JohnsonBulvar'ndan gemesi artt. Orada da belllar onu bekler, stne atlr,dayaktan canm karr, sonra da ykn elinden alrlard. Ardndan da evegittiinde, eli bo dnd diye bir temiz babas tarafndan dvlrd. Gnn


3/149

birinde kendini biraz daha gl, biraz daha bym1 ve epeyi akllanm buldu.Yanna irice bir pasl demir boru ald, Johnson Bulvar h birka ocuun iyicecanna okudu. O gnden sonra da anas iin yapt ah-veri gezileri bir dertolmaktan kt. Gittike daha dayankl oluyor, yumruk yedii kadar atmasn dakvryor ve o sayede Montro-se Bulvar'nda hayatta kalabilmenin srlarnreniyordu.

Baba Pastore, kurallar koyuyor, elinin tersi ve siyah italyan kunduralarnnucuyle de onlara uyulmasn salyordu. Gerektiinde yumruklan da hesabakatlyordu. Okul bir imtiyazd. Kutsal bir imtiyaz. Ya alp renirdiniz yada cannza okurlard. ocuun btn ruhsal durumu bir ift gl bileebalyd. Uzun boylu, salam yapl gmen, al! dedii zaman almaktanbaka are yoktur.Babas her akam iten dndnde, kk Pastore'yi, yemek masas bandadevlerine gmlm bulmak isterdi. ou zaman da yle bulurdu. Bir, iki defaJoe, okuldan hemen Popolardo'nun kasap dkknna gidip oyun oynam, babasnndn saatine yakn eve gitmiti. Yemek masasnn stne bir sr kt yaypbir sr kitaba dalm gibi yapmt. Babas ingilizce okuyamad ve bir kitabveya kd tekinden ayramad halde, her seferinde hilenin farkna varr veJoe'nun yakasna yaprd. Anas karmazd ama Joe her dayaktan sonra, onun

kendisine acdm hissederdi; nk dayak faslndan sonra yemek sofras,babasnn nefret ettii, fakat Joe'nun bayld kurabiyelerle donatlrd.Anas hi bir zaman onu okamaz veya teskine almazd. Baba evin hkimi,ailenin kaderini elinde tutan ki-RETMEN 9siydi ve bu byle kabul edilmiti. Evde sayg vard. Joe Pastore alyor, hemde ok alyordu.Hafta sonlarnda, Joe sokan yukansndaki Alman ailelerine ait beyaz badanalkap nlerini ykayarak aile btesine birka kuru katkda bulunurdu. Daimatehlikeli bir iti bu, nk Johnson Bulvarh kabadaylarn gndz saldrlarnahedef olurdu insan. Joe, iini bitirdikten sonra da parasn kaptrmamak iin,elindeki hortumu silh olarak kullanmak zorunda kalrd. Daha zayf ocuklarnou, en byk Johnson kabadaylarndan ikisine korunma paras derlerdi. FakatPastore kendi kafasna gider, kap nlerini temizler, dr, parasn dakimseye kaptrmazd. Onu dverlerdi ama ayn zamanda sayg da duyarlard. GenJoe apkasn yana ykp giymez ve dilerinin arasndan tkrmez, SaintMichael'in nndeki kaldrma da iemezdi. Ama yine de tekiler onun etin cevizolduunu bilirlerdi. Ve yava yava ona dokunmamaya balamlard. Bazan sokaktarastla-tklarnda, gece bile olsa, bir merhaba mrldanp yrmeye devamettikleri olurdu.Pastore, gr siyah salar, kaba hatlar ile gl ve salam yapl birdelikanl idi. Hassas, dnceli ve anlaylyd. Alamay da bilirdi. Anasn,babasn anladn hissediyor, ikisini de seviyordu. Johnson Bulvar'ndakikabadaylar ve byk evde oturan berbat Alman kadnn anladn dahissediyordu. Btn bu kiilerin yle davranlarnn bir nedeni olduunu okgen yata anlamt.Her eyin farkndayd. Karlat her ey merakn uyandryordu'. Bir akayakasklar aryana kadar glebilir, otomobil arpm bir kpek grdnde ocukgibi alayabilir, gerektii zaman da grtlanza dilerini geirip bir hayvangibi direnebilirdi.Dnceliydi ama hi bir zaman umutsuz deildi; hzn duyar, fakat hi bir zamanmutsuz olmazd. Yalnzlk his-10 RETMENsetmeden yalnz kalabilirdi. Manda gibi yrei, yeterince direnci ve ilerde hereyin daha iyi olacam bildiinden gelecek iin byk umutlar vard.evresinin bir parasyd; yle olduu halde kendi yolunda yryordu, kendinemahsus dnceleri vard, kendi plnlarn yapyordu ama gene de kt bir eyvukuunda veya birinin yardma ihtiyac olduunda, o yardm ondan esirgemiyordu.En zorlu mahalle olan Brooklyn'in en etin sokanda Joe Pastore kiiliinioluturmaktayd ve tahminler gnn birinde onun nemli biri olaca ynndeydi.Yllar geti, Jose liseyi, snfn en iyileri arasnda bitirmeyi baard. Liseyibitirdikten birka hafta sonra babas ld. Joe, babasnn yatann yannda diz


4/149

kp alam ve ha--yatnda ilk defa olarak ihtiyar adamn yzne banyaklatrarak, Teekkr ederim, diye fsldamt. Babas sesini karmadanona bakm, sonra olunun san okamve lmt.Ondan sonra Joe babasnn btn sorumluluklarn da omuzlarna alm,kendininkilere eklemiti. Yaz tatilinde sofraya peynir ve arap koyabilmek iin

gece gndz eitli ilerde alt ve anas yemek piirdi, ortal temizledive enesini tuttu. Baba hayattayken ok az konumutu, imdi ise Temen hikonumuyordu. Babann lmnden sonra kendini daha ok dine vermiti vesaatlerce odasna kapanp dua ediyordu. Joe anasn anladn hissediyor ve onuok seviyordu. Ana arada bir olunun sevdii kurabiyelerden piirir, o da onuyanandan per, ana da glmserdi, e gitmedii zamanlar yemek masasnnbanda hrsla alrd; imdi artk kendi disiplinini kendi salyordu.Columbia niversitesiiin bir burs kazand.Columbia'daki reniminin yarsna geldiinde anas ld. Bir elinde tespih,tekinde babann resmi, huzur iinde gzlerini yumdu. Joe onun yanndayd, fakatolunun varl-RETMEN

11ndan habersizmi gibiydi. Gzleri kapand. Joe Pastore artk yalnz kalmt.Columbia niversitesinde ok alt, derslerinde baarlyd; bir eczanede geceii buldu. Bo vakitlerinde de retmenlik yapyordu. Bundan hem byk zevkduyuyor, hem de havadan birka dolar karyordu. En zorlu mahallelerde iaryordu, nk o mahallelerin ocuklarn anladn hissediyordu. Ksa zamandaretmenliin kendi iin biilmi kaftan olduunu kefetti ve rettike,iinden daha byk zevk almaya balad. Columbia'daki renimine devam ederkenbile, btn hayatn retmenlie adayacan anlamt.. Bir gn arkadalaronu bir partiye davet ettiler. Aslnda hemen btn davetleri ayakstreddediyordu, nk sosyal faaliyetlere ayracak vakti yoktu. O yzden,oklar Joe'dan holandklar ve arkadalndan yararlanmay samim olarakarzuladklar halde, onu armaktan vazgemilerdi; nk emeklerininboa gideceini biliyorlard. Ama bu defa, niversitedeki arkadalanndanbiri olan Chuck Venturi dayatmt. Joe'ya, kendini gen yata diri dirimezara gmmekten vazgemesini ihtar etti; sonra partiye gelip birazrahatlamas, kafay ekip biraz dansetmesi, dnyay grmesi, bir kzla gnlelendirmesi ve her eyi unutmas iin ona yalvard.Pastore, gerekten lgn bir tempoya kaptrmt kendini. Azck dnyaygrmek, iyi bir fikir gibi geldi ona. Hele bir kzla gnl elendirmek dncesihepsinden iyiydi. Biraz kafay ekmeye deerdi u Allahn cezas dnyada.Chuck'a o gece verecei dersi iptal edeceini syledi. Chuck da o gece dersvermeyeceini, o akamki partiden ders alacan syledi. Partiye Clara Wattsadnda bir kz gelecekti. Clara, ona yirmi dakika iinde yepyeni bir yaamatarz retirdi. O kzn bildikleri de hi bir ders kitabnda yoktu dorusu.12RETMENKarar verdikten sonra, Clara Watts fikri bile Pastore'ye cazip geldi. Oysahenz on iki yandayken, ka Clara Watts'la i tuttuunu, ondan sonra da birsr kzla dp kalktn, Chuck Venturi'ye pekl anlatabilirdi. Meer ki,kzn, bacaklarnn arasnda bir yerine iki delii olsun! Ama Joe, sekskonusunda vnmekten ve yle eyleri tartmaktan hi holanmazd. Sesinikarmad onun iin.Joe partiye gitti ve Chuck'a hak verdi. Kzlardan birinde kendi iin yepyeni birey kefetti ama, o kz Clara Watts deildi. Clara ile tant, onunladansederken ucuz birtakm el akalarna da giriti. Chuck Venturi'nin yerdenge kadar hakk vard. Kz odann ortasna yatrp herkesin alklar arasndaorackta becerseydi, Clara zevkten geberecekti. Ama gelgelelim, Joe Pastore'ningz partide sessiz sedasz oturan bir baka kza ilimiti. Clara Watts'danbambaka bir kzd bu. Ad Anna idi. Ve imdiye kadar grd yaratklarn da engzeliydi. Brooklyn'de yetimi bir talyan kzna benziyor, ayn zamanda in


5/149

porseleninden mamul, narin bir bibloyu andryordu. Konutular, dansettiler,sonra Joe kz alp evine gtrd ve birbirlerine k oldular.Joe Pastore, Columbia niversitesinin Fen Blmnden parlak bir dereceyle mezunoldu. Ve Arna ile evlendi. Anra, mezuniyet yllarn izleyen mcadelelerin,mahrumiyetlerin ve ufak dllerin hepsini kocasyle paylat, ona efkat veanlay gsterdi, bir de ocuk verdi; sadk bir e olduu gibi, ehrin en kt

mahallesinden gelen bu azimli ve kltrl kabadayya olan inancn da hi birzaman yitirmedi.Trl engellerle dolu olan akademik bataklkta adm adm ilerlemeye baladlar.Pastore'nin rencilerle ve faklte mensuplaryle aras her zaman ok iyiydi.Hareketli ve renkli bir kiilii vard. Konutuu zaman ince, aydn cmleleriBrooklyn sokaklarnn pis lehesiyle kartryordu. akacl bulacyd.Azimli ve samim bir insand. rencileriyleRETMEN13yakndan ilgileniyor, problemi olan ocuklara kar da zel itina gsteriyordu.Akamlar ders veriyor, ou zaman da para almyordu. Yardm isteyen her genceyararl olmaya alyordu. Sapna kadar retmendi Joe Pastore.Bir iten tekine kouyor, mesleinden hi bkmyordu. Her yeni grev ona

heyecan veriyor, onu kamlyordu. So-unda retim yesi olarak New Yorkniversitesine tayin edildi. Brooklyn'in Williamsburg kesiminin Montrosemahallesinden geen ocuk Profesr Joseph C. Pastore oldu.niversitede en sevilen hocayd. Akam kurslarn srdrmeye devam etti. KarsAnna ve kzlar Nancy ile New York'un New Rochelle semtindeki yeni evlerinetandlar. Hayatlarnda ilk defa ev sahibi olmulard. Popolardo'nun kasapdkkn artk ok uzaklarda kalmt. Joe Pastore kendi kendini yetitirmi,adam etmiti.14RETMENRETMEN, NEW YORK'UN NEW ROCHELLE semtindeki eviyle iftihar ediyordu.Mineola'dki Harrison kardelerin seri inaat rneklerinden biri olan evin ufakbir girii, gzel bir tarh, nnde de bir sokak feneri vard. Mektup kutusununzerinde de u ibare yazlyd: Pastore Ailesi.Bu ev, Pastore'nin New York dolaylarndaki malikne-siydi ve Brooklyn'in fakirmahallesinden bir hayli uzakt. Burada temiz hava teneffs edebiliyordu.Broadway'e krk be dakika mesafede, New York niversitesindeki iine ise dahada yaknd. Bu ev, New York ve New Jersey'deki onca inat akademik duvar,direnciyle ve zeksyle yllarca zorlamann bir mkfatyd. Ayn zamanda,kars Anne'nin sadakatine bir karlk, on be yandaki kz Nancy iin birtemel tekil ediyordu; uzun ve meakkatli bir trmantan sonra, varlan birzirveydi, ite bu gece o zirveye bayran dikecekti.Pastore ailesinin evinde bir kutlama treni yaplyordu. Birok retimyeleriyle karlan Pastore'nin yakn bir tarihte Psikoloji Blm Bakanlnaterfiini kutlamaya gelmilerdi. Montrose Bulvar'ndan gelen bu kabaday bir dgerekletirmi, Williamsburgh batandan kendini ekip karmt. Akademikkariyerin batandaki btn engelleri aarak inatla kendi yolunu -am, krkalt yanda olduu halde, nl bir niversitenin Psikoloji Blmnn banagemeye hazrlanyordu. akaklar aarmaya balamt bile. Ama asla basmakalpbir insan deildi. Sol gznn stnde ince bir yara izi dikkati ekiyordu.Johnson Bulvar serserilerinden kalma bir yadigrd bu. Pastore derindncelere dal-RETMEN15d zaman, o yara izini ellemeyi det edinmiti. 1.80'e yakn boyu, salamyaps, yakkl ve erkeksi grnyle, her duruma hkim olabilecek bir adamhissini veriyordu insana. Bu gece, onun zafer gecesiydi, Willow Lane'deki ev,konuklarla dolup tayor, iltifatlar arap gibi akp gidiyordu. Parker, arabnyudumlarken, Siz ei az bulunur bir insansnz, diyordu Pastore'ye. Eine azrastlanr bir insansnz.Erkekler ev sahibini holde sktrm, kadnlar umursa-myorlard bile.Pastore, elindekini iaret ederek konuan Parker'e glmsedi. Mesleini ifa


6/149

etmekle kalmyorsun, ona ksn. Kendini adamsn deta. Bu meslee kendimadayan ok az insan kald artk. Parker'in herhangi bir ikiden birka yudumalnca hemen sarho olduunu herkes biliyordu. Tam zamannda aylp da dersyapabildiine kimse akl erdiremiyordu. Bence bu adam bir prlanta, diyordu.Greenberg. Uzun boylu, sska bir adamd Greenberg. Profesrn yannda pek hantalkalyordu. Sizin kadar ok ders veren bir insann artk emekliye ayrlp,

srtst yatacak kadar paras birikmi olmal imdiye kadar. Pastore,Olmadm ne biliyorsunuz, Greenberg? dedi. Zenginler gibi tmyorsunuz da ondan.. Ben sizi bilirim. Olur olmaz saatlerde

ders verdiiniz rencilerin de ounu tanyorum. Klarna giyecek donlar yokounun. ste veriyorsunuzdur, Allah bilir.Pastore gld, Greenberg'in omuzuna vurdu. Ondan holanr, iyi bir hoca olduunubilirdi.

Ben gerekiyim, diye devam etti Greenberg. nan bana senin kadar okalmak istesem, emeklerimi boa harcamaz, ne yapar eder, para karmann biryolunu bulurdum. Hocalk bana gre meslek, sana gre ise kutsal bir ey.Parker, on dakika iinde, arap kadehini belki onuncu defa kaldrd. Son defa,erefinize, Profesr Joseph Pastore, Psikoloji Blm Bakan. niversitenin veretmenlik mes-

16RETMENleinin medar iftihar.

Parker, sen yacnn tekisin, dedi Greenberg. Ama Pastore'nin erefineben de kadehimi kaldryorum. Kadehini kaldrd. Prlantann erefine.Ama terfi etmesinin erefine deil, bana milyon verseler kabul etmem. Ben,hayattan ne istediini bilen bir adamn erefine iiyorum. Bylesi az bulunur.Onlar erefine ierken, Pastore iin iin terfiini dnd. Tabi, ok mutluyduve son derece gururluydu. Maana yaplan zam, evi ve kzlk dnemine girmi,partiler iin sslenmeye balam kz bakmndan nemliydi. Ama, idarformaliteleri, bir krsy ynetmenin kendine ykleyecei ek sorumluluklar,bitip tkenmeyen toplantlar, bir sr gereksiz krtasiyecilikleri, RektrWhitmore'un basksn ve niversite Ynetim Kurulunu yle bir aklndan geirdi.Yeni grevi, kendini ocuklardan, zellikle geceleri ve hafta sonlar zelyardmna ihtiyac olan ocuklardan uzaklatracak-sa, o zaman Whitmore, bu iialp kafasna alsnd. Milyon verseler kabul etmeyecekti o zaman.Parker, hafife sallanarak, Ben galiba viskiye balayacam, diye mrldand,arap iince mideme kramp giriyor.

Parker, asl sen insana karn ars veriyorsun, dedi Greenberg. SonraPastore'ye dnd: Hadi, sen iine bak, dedi. Konuklarnn yanna dn debiraz alk toplamaya bak, reveranslar yadr. Kerata seni! Ben bu ayyanaresine bakarm.Pastore, konuklarn arasna kart. Gevezelikler srp gidiyordu, arap evinher kesinde oluklar gibi akyordu. Psikoloji Blmnn retim yelerindenBarrows hari, herkes gelmiti. Ama herkes Barrows'un Ynetim Kurulunun gznegirmek iin uratn ve kendini asla kapp koy-vermeyeceini, arab fazlakarma tehlikesini gze alamaya-IRETMEN 17can biliyordu. Faklte Dekan Jonas Whitmore bile gelmi, Anna Pastore'ninelceiziyle hazrlad iki porsiyon la-sagne'yi yalayp yutarak ona iltifatetmeye bilhassa dikkat etmiti. Bu da, Profesr meslektalarnn demelerindenok daha fazla sevindirmiti. Whitmore, midesinden rahatszd ve kesin perhizyaptn da btn faklte bilirdi. O da ufak tefek karsnn sevimliliine vezarafetine hi bir erkein kar koyamayacan gsteren yeterli bir delildiPastore iin. Kar? konuklarn arasnda dolarken, Pastore onu gururlaseyretti ve bu geceye en az kendi kadar karsnn da anlam verdiini fark etti.Nancy'nin o geceyi, New Jersey'de Donato'la-nn ya nda geirdiine ayrcasevmiyordu. Aslnda kznn, birka niversite profesrnn sarho olupkendilerinden geerek kst oturmalarn byk zevkle seyredeceini biliyordu,ilk su koyverenlerden birinin de Parker olacandan hi phesi yoktu. Pastore,Jonas Whitmore'un nl kara listesini hatrlayarak gld. retim yeleri, bir


7/149

partide yakksz davranlarda bulunduklar zaman, Dekann onlar birer birerkafasna not etmek gibi garip bir huyu vard. Gn gelince, herhangi birinehaddini bildirmek gerektii zaman o ahs malzemeyi aleyhinde kullanrd. DekanWhitmore ile karsnn hazr ve nazar bulunduklar bu gibi toplantlarda, lehteya da aleyhte puan kazanlrd.Pastore retim yeleri ierisinde, bu gibi baya ve kk oyunlar hi

umursamayan ve byle eylerden zerre kadar etkilenmeyen tek hocayd. Bu dzeneayak uydurmay her zaman iddetle reddetmiti. Grevini hakkyle yapyor ve iyisonular alyordu. Bylesine yapmack kurallar, Parker'e ya da bakalarna karuygulanabilirdi. Ama Pastore'ye skmezdi. Ancak imdi Psikoloji Blmnn banageerken durumu da deimiyordu. Bu da, serbeste hareket olanaklarnnkstlanmasna yol aabilirdi. Bunun dncesi bile, onu kayglandrmaya idarsorumluluklar kadar yetiyordu.F.: 218 RETMENKutlama trenine katlanlar, ikinci kattaki misafir tuvaleti de dahil, Pastoremaliknesinin her kesinden rahata yararlanyorlard. retim yelerindenbirkann kanlar, salonun skk bir kesindeki oyun masasnn etrafnaoturmu, orada olmayan profesr kanlarnn canna okuyorlard. zellikle, bir

hukuk profesrnn asistannn gen kans Sandy Call'u didik didik ediyorlard.Sandy'nin ya adaleli "vcutlu kltr fizik retmeni Ad Winston'la yattn, yada okulun kalorifer dairesinde, kaloriferci Franklin'le krtrdn ilerisryorlard. Franklin, altmna yaknd. Kazan yakmak ii zaten cannaokuyordu; baka ilere pek vakti kalmyordu.Bu celseye, her zamanki gibi Doris Greenberg bakanlk ediyordu. Uzun boylu,krkna yaklam, alml bir kadnd. Doris'in her alt ayda bir sa rengini vebiimini deitirdii bilinirdi. Bu kurnazca taktii sayesinde, kocasnnkatiyen baka kadnlarla dp kalkmayacam iddia ederdi. Her alt ayda bir,deiik bir karyla yattn sanyor, derdi Doris.Hal ise, bir keresinde, Doris sylemese, onda herhangi bir deiikliin farkndabile olmayacam, Joe Pastore'ye itiraf etmiti. Anna Pastore, oyun masasndanmmkn olduu kadar uzak durmaya alrd. Ev sahibesi olarak kendine dengrevleri biliyor, kocasn memnun etmeyi gnlden istiyordu ama, bayalklarave zalim dedikodulara hi gele-miyordu. Kendi kabuuna ekilmesinin veniversite aylar-nn ouna katlmaynn nedenlerinden biri de buydu. Birkakere denemi ama her seferinde utan duymu, rahatsz olmu ve sudan kmbala dnmt.Profesrn kars da Brooklyn'in Williamsburgh semtinde yetimiti. Aslnda,Montrose Bulvan'ndan on sokak tede bymt. Ama aradaki o on sokaklk mesafeher eyi deitirmiti. Kendi oturduu mahalle, o zamanlar, o civann en iyimahallelerinden biri saylyordu. Anna, ince ve narin yz hatlaryle iddiaszbir gzellie sahip bir gen kzd. riRETMEN 19ve anlaml gzleri, solgun bir yz ve kuzgun siyah salar vard.Bonavina'lar, Joe Pastore'nin ariasyle babas gibi italya'da doupbymemilerdi; Pennsylvania'nn Scranton kesiminden gelmilerdi. Anna'y yediyanda Brooklyn'e getirmilerdi. Babas usta bir otomobil tamircisiydi vehayatlarnda hi bir mahrumiyet ekmemilerdi. Babas yakkl, scak kanl,insancl bir adamd. Anna ona tapard. On be yandayken babas lmt. Ozaman artk hayatnn da bittiini sanmt. Anasna kar hi bir zamanyaknlk duymamt. Babasnn lmnden sonra ise durum bsbtn ktlemiti.Anna, anasnn ok gzel, bencil, otoriter ve kocasn bedbaht etmeyen bir kadnolduunu hissediyordu. Joe Pastore ile tantnda, Anna ondokuzundayd. Aynyl iinde annesini de kaybetmiti. Anna o kt mahalleden gelme ocuu partidegrr grmez k olmutu. Onun herkesten baka, anlaya ve zel ihtimamaihtiyac olan bir erkek olduunu hemen anlamt. Belli bir amac, yksekidealleri vard ve hayatta ne yapmak istediini de biliyordu. Amacna erimekiin mcadele ederken, Anna da ona destek olmaya, ona gereken sevgiyi, efkative rahatl salamaya ahdetti. Anna, oyun masas sohbetlerinden mmkn olduukadar kanmaya almakla birlikte, aslnda cinsel bakmdan souk bir kadnolmaktan uzakt. Cinsel ilikiden adamakll zevk alyordu ve azgn bir boadan


8/149

farksz olan erkeini de tatmin etmeyi biliyordu. Ama bu, mahrem, gzel vesevdii erkee mahsus bir eydi. Joe'nun ayn zamanda, Doris Greenberg gibi birkadndan da rahatsz olmadn hatt onun yannda baya hoa vakitgeirdiini de biliyordu.Bu gece hi bir ey Anna'nn mutluluunu bozamazd. Profesr, onu, akam iinbir ^ardmc tutmaya zorlam, masraflar da hi dnmemesini sylemiti. Anna,

ilk defa bir elenceye katlyordu. Mutfakta kfte youran, bulak ykayan biritalyan kylsnn kans olaca yerde, bug-> ne bugn bir ev sahibesi ve birprofesr karsyd. Atla^20 RETMENAcentas kendisine Porto Rico'lu bir hizmeti kz yollamt. Maria idi adkzn. Kocasnn, kar gibi temiz nlkl ve balkl kzn poposuna imdikattn da biliyordu. Hatt hatt, onu sust bile yakalamt. Ama Joeglmseyerek gz krpmt. rfnt o kadar da sevimliydi ki! Profesrkarlarnn, kocasn ok zacip bulmalar ona gurur veriyordu!

Joe, sapna kadar drst bir erkek, diyordu Doris Greenberg. Anna, oyunmasasna doru ilerliyordu, iltifatlar neeyle karlad. Joseph Pastore gibibir erkekle evli olduu iin ok ansl bir kadnd. Ama kadnlarn gzleribiimli poposunu sallaya sallaya mutfaa doru seyirten Ma-ria'ya taklnca,

konumalar yine bilmen mecraya dkld. Rita Cogan, Bu kz sakn karma,dedi. Rita, tarih blmndeki bir asistann karsyd. Bu da terfininmkfatlarndan biri ekerim. Koskoca bir Blm Bakannn bir de cariyesiolmal, deil mi ya? yle deil mi Doris?Mrs. Greenbrrg, Bu kz bizde olsayd, kocam olacak kak yahudinin elinde babeldan kurtulmazd, diye karlk verdi. Onsekizinde, koca popolu, PortoRico'lu bir kz eksik zaten bizim evde. Onun bitiik odada yattndnebiliyor musunuz? Sanki basmdaki bel yetmiyormu gibi.Rita Cogan ban kaldrd, glmsemeye alan Anna Pastore'ye bak. SonraDoris Greenberg'e yaklap, sesini alaltt. Zavall Hal'den sanki birseksomanyakm gibi bahsediyorsun.Mrs. Greenberg, fincann masaya koyup kahkahayla gld. Seksomanyak m? Neredeo gnler? Her gece yalnz seks lf eder, sonra da vaktini spor dergisiylebabaa, tuvaletin stnde tnemekle geirir.Anna, Dekan Whitmore'un mutfaa alan kapnn ya-nmda kocasyle konutuunugrd. Kamak iin tam frsatt. Nazikne Dekan gitmeye hazrlanyor galiba,dedi. Msaadenizle.Jonas Whitmore, uzun boylu, kibar, altmna yakn bir

RETMEN 21erkekti. Dokuz yldr Dekand. Dekanl srasnda olaanst hi bir eyolmamt; nk hep orta yolu tercih eder, tartmadan kanr, suya sabunadokunmadan alrd. Zaten Ynetim Kurulunun istedii de buydu. Whitmore, Pas-tore'yi severdi. Gerek rencilerinin, gerek faklte mensup-larmn kendisinekar duyduklar ar hayranln farkn-* day di. Ama Profesrn birokakademik problemleri, zellikle renci problemlerini, mutat ve allagelmiusullerin dnda bir tarzda ele aldn da biliyordu. Ancak, Pastore daima iyisonu aldndan, bir trl onu sulamaya frsat bulamyordu. Yine de gznondan ayrmamaya kararlyd. Pastore, terfi iin Ynetim Kuruluna bavurduuzaman, Whit-more onu desteklemi ve bu terfii hak ettiine, Ynetim Kurulunun dabunu onaylayacana samim olarak inanmt.Anna Pastore Kooasyle Dekan arasnda geen konumay dinlerken, birden kendiniok yorgun hissetti. Aslnda bu kutlama treninden ok memnundu, ama artkherkes bir an nce evine gitse ve Joe ile babaa kalsa iyi olacakt. Joe dabitkin gibiydi ve hayli arap itii belliydi. Ama Anna Pastore bunu onahissettirmenin doru olmayacan da biliyordu. Bu gl adam, hayatnnskntl yllarn geride brakm ve btn ocukluk hayallerinigerekletirmiti. Bir an iin, Anna Pastore, Joe'nun babas hayatta olsa, bugece o-luyle ne kadar iftihar ederdi, diye geirdi. Sonra anszn Dekannkendisine bir soru sorduunu fark etti. Whitmore, Zavall Anna, dedi.Kimbilir ne kadar yorgunsunuz.


9/149

zr dilerim, Mr. Whitmore. Anna kocasna bakt. Bir an dalmgitmiim.Profesr kolunu, karsnn ince beline dolayp onu kendine doru ekti. Jonas,asl terfii hak eden bu ite. insan karsn nasl terfi ettirir, sylesenize?Dekan gld. Onu byle mutlu klmaya devam et yeter.Pastore glmsedi, karsn yanandan pt.

Dekan bir an dndkten sonra konumasna devam et-22 RETMENti. Tabi, bunu sylemek bana dmez, ama, karna biraz daha vakit ayrabilsen,onu daha daha da mutlu klabilirdin. Ders programn normalin ok stnde. Bazendurumun beni kayglandryor.Profesrn yz ifadesi deiti birdenbire. Belli belirsiz bir deiiklikti bu.Ne zaman sinirlense byle olurdu. Herkesin, ders saatleriyle, zel dersleriyleve maddiyattan uzak oluuyle byle srekli ilgilenmesinden bkp usanmt. Bu,onun bilecei. ey, onun zel hayatyd. Her eyden evvel bir retmendi.retmenliini de kendi bildii gibi uygulayacakt.

Doru, Bu size dmez. Pastore glmsemeye alt. Kstahlk ediyorumsanmayn. Bu gerek. zel ilerim, okuldaki iimi aksatrsa o zaman beniuyarmak hakknzdr. Onu sylemek de size der, o zaman.

Anna dikkatle Dekana bir gz att. Ama Dekan tepki gstermedi. Pastore ile uzunzamandr alt iin, onun ne kadar dobra dobra konutuunu bilirdi. Kzacakyerde glmsedi, elini Pastore'nin omuzuna koydu.

Ben sadece dncemi belirttim, Joe. Hepsi bu kadar. Senin iyiliini samimolarak istediimi bilirsin.Pastore: Biliyorum, Jonas, dedi. Sinirleri yatmt. Gsterdiin ilgiyitakdir ediyorum.Salon tarafndaki kanapelerin birinden grltler ykseldi. Sonra Greenberg'inkahkahas duyuldu. Pastore, partinin artk sonuna yaklatn biliyordu.Dekann kara listesinin uzayp gittiini dndke kendi kendine glmsedi.Dekan grltye aldrmad. unu bilmeni isterim, diye devam etti. Terfiindentr ok mutluyum. resmiyete dklr dklmez, seninle oturup etraflcakonualm. Dmenin bana yeni bir adamn gemesi demek, gecikmi birokreformlarn gerekletirilmesi demektir.Pastore: Peki, Jones, dedi. Yava yava itii arabn ve gecenin verdiiyorgunluun etkilerini hissetmeye bah-RETMEN 23yordu. Uyuukluk saryordu bedenini yava yava.

Biraz dinlenmek iin de kendine vakit ayr. Jonas Whitmore elinikaldrd. Dur, dur. Sakn saldrmaya kalkma yine.

Saldrmyorum, Jonas.Flora Whitmore onlarn grubuna katld. O da kocas gibi, temiz, pak ve zevkligiyinmiti. Whitmore'iar herkesin gznde kibar ve soylu bir ifttiler.Ei: nemli bir grmeyi yanda m kesiyorum yoksa? diyerek Dekann elindentuttu.Pastore, glmseyerek, Evet, Mrs. Whitmore, dedi. Ama sizi grmeklebahtiyarm.Bayan Whitmore kocasnn elini skt. Jonas, bronda deilsin, unutma. Nutukekmeyi brak da zavall adamcaz bu gecenin tadn karsn. Anna'ya dnd:Buras senin evin Anna'cm. stersen, u can skc adam kap daredebilirsin.Dekan gld, yalandan teslim olmu gibi ellerini kaldrd: Peki, peki. Durmadanretmen isteyen bir retmene de ben engel olacak deilim, her halde. Ha!Bir patrt koptu, sonra Greenberg'in grltl kahkahas yeniden duyuldu.Bayan Whitmore: Biz abuk gidelim artk, ekerim, dedi. Korkarm saygdeerretim yelerinden biri, salonun ortasnda kendinden geti.Sonra kocasn kapya doru itmeye balad^ ev sahibiyle ev sahibesi de onlarizlediler.Gitmeye hazrlanrken, Dekann kars, gayet ince bir davranla, ok gzel birgece geirdik, dedi.Dekan: Bu gece ne kadar mtehassis olduumu biliyorsun, Joe, dedi. SonraAnna'ya dnp onun elini skt. Beni gene byle nefis bir lasagne yemee


10/149

armam rica edeceim, Anna. Gerekten nefisti. ok gzel bir gece geirdik.Bizi ardnz iin ne kadar teekkr etsek azdr.24 RETMENJoe ile Anna da, Whitmore'lara teekkr ettiler, onlar da uurlandktan sonra,Joe ile Anna Pastore n kapy kapadlar.Profesr Joseyh Pastore derhal harekete geti. Haydi! diye haykrd. u

Allahm bels Parker'i ayaa kaldrn, bakalm. Winston, omuzlarnn altndantut. Profesr bara bara direktifler verirken, kurtarma ameliyesinihayet tamamland; Winston da, Parker'i eve gtrme sorumluluunu zerine ald.New Rochelle'deki parti bylece sona ermiti. Son teekkrlerden vekutlamalardan ve son konuklar da uurlandktan sonra, Joe ile Anna Pastore nkapy kapattlar. Ev sessizlie kavutu.Sessiz sedasz salona dnerlerken, Profesr kolunu karsnn beline dolad.Biraz sendeliyordu. Anna glmekten kendini alamad. Baka zaman olsa, salonunkargaal kendini rahatsz ederdi. Temizlik bahsinde ok titizdi. Evi tertemizve dzenli tutmay kendine kutsal grev edinmiti. Ama bu gece deil. Bu gecezel bir geceydi. Her yer altst olmutu, ama buna aldrmadlar; ikisi de ayrayr koltuklara attlar kendilerini. Gecenin heyecan, ikisini de bitapdrm, deta uyuturmutu.

Profesr, glmsedi ve ban koltuktan kaldrmadan. Bu toplumsal birbaar, Annacm, dldi. inallah yledir, dedi Anna sknetle.

Profesr dudaklarn aprdatt: Senin lasagne de hani Vatikan'dakiziyafetlere lyk nefasetteydi.

Dekan bayld. Parker hepsini kard. Ama onunki saylmaz tabi. Anna: Onun yedii

ravioli idi, dedi.kisi de gldler.

Olanlar lem.kisi de sustu, gzlerini yummulard. Bu an iyice ilerine sindirmek,gemiteki anlan dnmek istiyorlard.RETMEN 25Telefon ald. Pastore, gzlerini amadan: Gecenin bu saatinde hangi hergeleanyor acaba? diye homurdand.Anna kendini zorlayarak kalkt, telefona cevap vermek iin bitiik odaya geti.Pastore ise, gzleri kapal, dncelerinde yine partiye, Whitmore'e,Greenberg'e ve terfi meselesine dnd. Mide boluunda yine bir rahatszlkduymaya balamt. Bu Allahm bels adamlar retmen denilen eyden neanlarlard? Belki de haklyd Greenberg. Kendine gre retmenlik, kutsal bireydi. Anna kendisini anlyordu. Ta bandan beri de anlamt. Herkesinhorlad, haklar elinden alnm, ihmale uram, tecrit edilmi bir sokakserserisini elinden tutup ona ilgi gstermenin, disipline sokmann, ona umutvermenin, onu eitmenin ne denli heyecan verici bir ey olduunu ve aleyhtekibtn unsurlara ramen onu eitmede ilerlediini grmenin salad sevinci okiyi anlyordu. O serserinin topluma katlna, belki de en n saflaragetiine, ezilmilerin hkim duruma geldiine tank olmak ne ulv bir eydi.Para da, terfi de yere batsnd. Pastore, yumruunu koltuun kenarna indirdi.Kendini o bataktan ekip karmt ya, baka serserilerin de bunu baarmalarnsalamak, onlara yardm etmek en tabi greviydi. Kimse onu bu davasndanalakoyamazd artk.Anna odaya girip de ondaki deiiklii grnce biraz ard.Pastore: Kimmi sevgilim? diye sordu.

Dr. Carlton. Seninle bir mesele hakknda grmek istiyor. Yarn iinbittikten sonra, niversiteden geip seni alacak.Ed Carlton, eski bir aile dostlar ve ayn zamanda lks mahalle Park Avenue'damuayenehanesi olan, milyonlarca dolar kazanan baarl bir doktordu. Pastoreonunla arkadalk etmekten ok holanrd ama bir an kayglanmaktan kendinialamad.

Son zamanlarda hi ona muayeneye gittin mi?26RETMEN


11/149

Hayr, Joe. Ya sen? Hayr.. Karsnn yzne bakt ve glmsedi. Koca hergele, her halde

terfi meselesini duymu olmal.Anna, yavaa, Joe, dedi. Seninle ne kadar iftihar ediyorum, bir bilsen.

Yanma gel de bir daha tekrar et bakaym, gzelim. Profesr kollarnkarsna doru uzatt, Anna ona yaklat. Pastore, karsn yavaa kucana

oturttu, ona sarld. Kimse, senin bu mevkii nasl hak ettiini bilmiyor, aslnda.Pastore, ona daha sk sarld. Yz kocasnn yzne deen Anna fsldad.Hayatmn en mutlu dakikalarm yayorum.Profesr Joseph Pastore, karsn uzun uzun ve tutkuyla pt. Birden alamakgeldi iinden Anna'nn. Whitmore' lar, Greenberg'ler, Parker'ler ve Carlton'lar,dolup taan sigara tablalar, bardaklar, her ey anlamn yitirdi veunutuluverdi birden. New York'un New Rochelle semtinde tarih bir geceyaanyordu. Dan zirvesinde zafer bayra dalgalanyordu.PASTORE SINIFINA BiRgz att. Duruma tamamen hkimdi. Her dersin sonunda, rencileri teker tekergzden geirerek deerlendirebilirdi. Dersi kavrayp kavramadklarn, gendimalarnda o bilgiyi nasl yourduklarm, dersi kimin umursadn, kimin

umursamadm, kimin daha fazla bilgi edinmek isteiyle rpndn, kiminbundan en iyi ekilde yararlanabileceini anlyordu. Btn standart retimsistemini bir yana braksa da, yine her birinin dimana hkmedebilirdi. Bundanemin-RETMEN 27di. Benliklerinin iine kadar nfuz etmiti. Bunu onlar da bi-liyordular.Kendinden hi bir ey saklayamazlard.

Simpson. Ayaa kalk.Ders sona ermiti; renciler de bunun farkndaydlar ama kimse deli gibi kapyakomak istemiyordu; nk Pas-tore'nin kendilerine bir srpYiz hazrladmhissediyorlard. Bunu, onun ses tonundan ve hepsini bir bir gzden geirmesindenanlamlard.Uzun boylu bir ocuktu Simpson. Snfn en yakkl ve en iyi giyinenrencilerinden biriydi. Pastore bu defaki mizansen iin onu kendine yldzsemiti; seyirci de heyecanla bekliyordu. Simpson kalkt, ykseltilmi platformzerindeki krsnn arkasnda oturmaya devam eden Pastore'ye gzn dikti.

Simpson, dersimiz bitti Zaten bu son dersimizdi. Herkesi tuttuum iin zrdilerim. Ama sizi temin ederim, bu ok ksa srecek. Seni ksa bir szlsnavdan geireceim, Simpson. Krk ylda bir hazrsn, sanyorum.Snf heyecanla bekliyordu. Simpson durduu yerde ayak deitirdi.

Bugnk Ekoloji snavn ok kt gemi. Kdn berbat. Onun iin sana birans daha tanmak istiyorum. Bu szl snavda baar salarsan, yazl imtihankdndaki o kepazelii unutacam. Sz veriyorum. Nasl, pazarla razmsn?Birka alayc gl iitildi. Pastore aldrmad. Gzlerini yere diken Simpson'ateksif etti dikkatini. Simpson glmsedi, sonra oyuna katlmaya karar verdi.Gzlerini kaldrd, Profesre bakt.

Razym. Sylediini iitmiyorum, Simpson. Pazarla razym dedim. Aslan Simpson. imdi kafan evirmeden, srf ezbe-

28RETMENre, bugn snfa yeni katlan gen kz tarif et bana. Ad Ve-ra Hennings vesnfn en arka sralarnda, pencere yaknnda oturuyor.Bu, harikayd. Snf kendini zor tuttu. Yeni renciyi snfa, Mr. Ackermangetirmiti... Kimsenin ona iyice bakmaya vakti olmamt, ama ilk bakta,yemliklerin arasna katlacak tipte olduunu sevinle mahede etmilerdi. Simp-son'un oturduu yer, odann pencereden uzak tarafnda, ikinci sradayd. Simpsontekrar gzlerini yere edi ve glmsedi.

Haydi bakalm, Simpson. Pazarl kabul ettin bir kere. Snava devam. Yzn iyice gremedim.


12/149


13/149

retmen snfn arka taraflarna bakt. Mis Hennings, bu denemede zellikle ilk gnnzde sizden yararlandm iin

zr dilerim. Bjnu, snf arkadalarnzla atafatl bir tanma merasimi desayabilirsiniz. Dikkatini dier rencilere evirdi. Bugn aramba.Cumaya bu snfta test yapacam. Siz de bu teste dahilsiniz, Simpson.Umarm, snav kdnz bugnk Hennings testi kadar baarl olur. Yoksa

yandnzn resmidir. Mis Hennings, yarn ltfen odama gelin, size baznotlar vereceim. Dier arkadalarnza yetimenizi isterim. Oday bir gzdengeirdi. Hepsi bu kadar, ocuklar. Teekkr ederim.rencilerin eyalarn toparlayp odadan dar szmaa balamalaryle ortalkhemen yatt. retmenlerinin byle dramatik jestlerinden aslnda holanmasnaholanyorlard ama onun att her admn ardnda bir maksadn gizli olduunuda biliyorlard. Ona gveniyor, samimiyetine de inanyorlard. Simpson'unbugnk testten ok iyi not ala-R ETMEN 31can, Pastore'nin onun baarsz geen yazl snavn da saymayacanbiliyorlard. Simpson da karlk olarak, yarnki derse daha ok ilgigsterecekti. Yeni gelen kz da, Ekoloji notlarm daha byk bir evkleinceleyecekti. Pastore onlar anlyor, her biriyle ilgileniyordu; kiisel

problemleri ne olursa olsun, kendisine ihtiya duyduklar takdirde, onlardestekleyecekti. Uygulad yntemler ok hzl ve yorucuydu. Bazan, snftacanlarna okuduu iin ona gizli gizli kf-rederlerdi ama ilerlemelerini,kendilerinden ok Pastore'nin istediini de sezinliyorlard.renciler, Pastore'nin nnden geerlerken, arada srada Hoca ban kaldrr,onlara glmser, gz krpar, ya da ba sallard. Hepsini teker teker tanyordu.rencileri sadece birer isimden ibaret deildi, onun iin. retmenliinkurallarndan biri olan, rencilerle fazla ili dl olmamak ilkesine hi birzaman riayet etmemiti zaten, yi ama, derdi Pastore, Onlan iyice tanmadan,kendilerine ne retebilirsiniz? Hepsi birbirinden o kadar farkl ki!Farraday adnda, tknaz, sar sal, yz iek bozuu ve srtndaki kahverengikaza hayli ypranm bir renci, snf arkadalarnn kmasn bekleyerekpencereden di ansn seyrediyor, vakit kazanmaya alyordu, besbelli.retmen gzucuyle onu szyor, ne yapacan merak ediyordu.. Simpson, dier rencilerle karken bir an krsnn nnde durdu.

kaznz anladm, Hocam. Saolun. Cuma gnk Ekoloji testinde telfi etmeyealnn, dedi.Pastore ban kaldrd, bir an onu szd, sonra ne doru eildi: yi edersin,Simpson. Aslnda bu testten tr canna okumam lzmd senin!Simpson armt: Nasl olur? Bana iyi bildiimi sylediniz ama, dedi.

ok ktydn, Simpson. Seni arkadalarnn yannda mahcup etmek istemedim.En nemli noktay gzden kardn.32RETMENOkul rozeti, kzn sol gsnn zerindeydi, sa deil. Dikkatin noksan. Haydibakalm, ek imdi.Simpson bir an duraklad, ban sallad, sonra brlerini takip etti.Gen Farraday o zaman krsye doru yneldi. retmen de o srada, snavktlarn gece evde incelemek -zere, antasna yerletirmekle meguld.Farraday: Yarn gece, evinize gelebilir miyim, Hocam? diye sordu.retmen ban kaldrmadan mukabele etti:

Geen Perembe gecesi neredeydin, Farraday? iim vard.

retmen, ocuun gzlerinin iine bakarak: Gzel. Demek iin vard, dedi.Sen grnmeyince, biz de tmcek sinemaya gittik. Bir de ne greyim, zavall iibandan akn Farraday da flrtyle birlikte orada deil mi? Daha da ayrntlanlataym m?

Hayr, anlatmayn. Bana bak Farraday. unu kafana sok, sinemada ne haltediyordun, beni hi

ilgilendirmez. Oras senin bilecein i. Ama benim vaktimi israf etme.Anlald m?retmen, btn ktlarn hemen hemen toparlam, gitmeye hazrd.


14/149

Hocam, yarn sizinle alamazsam, cuma gnk snav vermeme imkn yok.Farraday baya endieli grnyordu. Bu snavda da baar salayamazsam, birdaha kendimi toparlayamam. Bu n biliyorsunuz.retmen, son ktlar da antasna yerletirirken: Bunu geen perembe gecesidnmeliydin. O zaman akln neredeydi? dedi.

Hocam, ne olursunuz.

Pastore, antasn grltyle kapatarak ocua bakt: Farradav, bu zor devreyisana geirtmek iin zel olarakRETMEN33yardm edeceimi sylemitim. Ama, bana yzde yz yardmc olmadn takdirde,seni bir uval gibi frlatp atacam da sylemitim. Ben vaktimi ancakyardmma ihtiyac olanlara hasredebilirim. Oyun oynamaya vaktim yok!

Size yzde yz yardmc olacam, sz veriyorum, Hocam.retmen antas koltuunun altnda, krsden indi, kapya doru seyirtti.Farraday onu izliyordu. retmen kapda durdu, ocuu yukardan aa szd.Dikkatle onun gzlerinin iine baktktan sonra, parman kaldrd.

Sana bir frsat daha vereceim, Farraday. Son bir frsat daha. Ondan sonrakendi haline brakrm.

Yarn gece sekizde mi, Hocam? Evet. Yarn gece sekizde. Bir gn bu ders cretlerinin hepsini size deyeceim, Hocam. General Motors'un bana getiin zaman bana da hisse senedi verirsin.

Profesr Pastore snf terketti, koridordan ileri, fakltenin kantinine doruyrmeye balad. Dr. Carlton'la randevusuna gitmeden bir fincan kayve iecekkadar vakti vard. Pastore, hzl admlarla yryor, her admda insana gventelkin ediyordu. niversite iinde olaanst sevilen bir hocayd. Olanlar, ogeerken el sallyor, kzlar da kkr kkr glyorlard. retim yeleri,gerekli olsun olmasn, durup onunla bir iki lf etmeden yapamazlard. Pastore,bu sevgi gsterilerinden iin iin memnun olurdu. Hayatna anlam veren, onudeerlendiren buydu ite. Bu dnyada kimse tarafndan tannmadan yaamak, hiyaamamaktan farkszd.Faklte kantini, dare'nin ilk katnda, giri kapsna yakn bir yerdeydi.Birka deri koltuk ve alak masayla sade bir tarzda denmi kk bir odaydburas. Genellikle ora-F.:3.34RETMENya buraya atlm dergiler ve gazeteler gze arpard, ama bunlar gnlkolmaktan uzakt; nk birok faklte mensuplar, zellikle, abone olmaya enenCogan, yenilerini kala gz arasnda yrtrlerdi. Pastore, PsikolojiBlmndeki meslektalarndan Barrows'u, Parker'i, Greenberg'i, bir deStringfellow adndaki yal bir hukuk profesrn grd. Stringfellow, emeklilikvakti gelmi, birka kitap yazm, sakall, hemen hemen sar bir hukukprofesryd. ok az konuur, gayet ar hareket eder ve enerjisini daimaderslerine saklard. Emekliliinin resmen kabul edilmesine alt ay kalmt. Oyzden kuvvetten dmek istemiyordu.Barrows, altmna yaklam ve retim yelerinden ounu, yal Stringfellowda dahil, kendinden kk grrd. Oysa ounun ders programlan Barrows'unkindenyklyd... rencilerle faklte mensuplar arasnda pek sevilmezdi. Ama YnetimKuruluna gre tertemiz bir sicili vard. Olgun ve sekin bir yneticisaylyordu. Barrows'a gre, Pastore, bilimsel retim metotlarna dayanacakyerde, birtakm teatral numaralardan yararlanan grgsz tredinin biriydi.Pastore'ye gre ise, Barrows, kaln sesli, temiz gmlekli, et kafal birsahtekrdan baka bir ey deildi. Yine de birlikte olduklar srece,birbirlerine nazik davranyor ve tartmaya girimekten kanyorlard. Pastore,Ha-rold'un metotlar baka, benimkiler baka. Psikoloji Blm bu sayede dahailgin bir nitelik kazanyor, diyordu.Pastore, kahve tezghna yrd, fincann koyu kahveyle doldurdu, sonra gidipderi koltuklardan birine oturdu.


15/149

Parker: Beni tandn m? dedi. Senin kahve sehpasnn altnda konaklayanadamm.Pastore glmsedi: Nasl, kendine geiebildin mi bari?Parker: Biraz endieliyim, dorusunu istersen, dedi. Whitmore'un huzurunda ohalt yememeliydim. Bu sabah karlatmz zaman yzn br tarafa evirdigibi geldi

RETMEN35

bana.Greenberg: Haline kret, dedi. Bo ver.Pastore: Fazla vesveselisin, Parker, dedi.Stringfellow, ne doru eildi; konumay btn dik-katiyle izlemeye alyor,ama muvaffak olamyordu. Barrows ise, o konumann erefiyle mtenasipolmadn, sohbetlerine katlmaya tenezzl etmediini belli edercesine suratnasm oturuyordu; yine de dayanamad. Partiye gelemediime zgnmj, Joe,dedi. Ellen biraz rahatszd da.Profesr: Seni aradk, Harold, dedi. Gelemediine de zldk, dorusu.Barrows sigarasn yakt; sonra:

Bu terfi senin iin iyi bir aama oldu, Joe, dedi. Szlerine daha da etkilibir hava vermek iin duman burnundan sald. Ellen bugn Anna'y kutlamak iinarad, ikimiz de senin hesabna ok sevindik.Pastore, kahvesini yudumlayarak, Teekkr ederim, Harold, dedi. Ellen oknazik. Anna mtehassis olmutur.Barrows, sigarasnn ucuna bakt: Ynetim Kurulunun onaylamasn beklemek senibiraz sinirlendiriyor, her halde, dedi.Greenberg'le Parker, Barrows'a baktlar... Pastore, bir yudum daha alarakglmsedi.Parker: Nihayet bir formaliteden ibaret bu, dedi.Barrows, en kaln ses tonuyle Tabi, dedi. Ama o mahut damgay basmadka, iresmiyete dklemiyor bir trl. Onu demek istedim. Tabi, Joe Pastore'nindurumunda, bu bir formaliteden ibaret.Greenberg: O halde niye bunu ihsas ettiniz? diye sordu.Pastore: Harold'un yerden ge kadar hakk var, dedi. Terfi ancak, YnetimKurulunun nihai tasdikinden getikten sonra resmiyete girer.Bir sigara kararak azna tkt, sonra yakmadan devam36RETMENetti: Kimbilir, belki de eskiden Komnist Partisi yesi olduumu ya dagenliimde bir delikanlnn rzna filn getiimi renirler belki.Stringfellow, ne doru eilmiti, iitme cihazn kulana iyice yerletirdi.Parker: Ya yksek sesle konu ya da eneni tut, dedi. Profesr Stringfellow,konumann can alc noktalarn izliyor. Bu da niversitede yeni dedikodularayol aabilir.Pastore kahvesini bitirdi, sigarasn yakt, sonra gitmee hazrland... EdCarlton, her zaman gecikirdi, ama Profesr u anda daha fazla dedikodu vegevezelik dinleyecek durumda deildi. Barrows hi bir zaman ekilmezdi, Parker'egelince, o da bir sre sonra insann canna okurdu.Pastore ayaa kalkt, yal profesre doru gitti; eilerek yal adamnkulana bard:

NASILSINIZ STADIM?Yal adam: yiyim, saol, dedi. Tebrikler, Pastore. Mjdeyi aldm. O mevkiyelyksn.

TEEKKR EDERM, STRlNGFELLOW. OK, NAZKSNZ.Barrows da kalkt, Profesre yaklat, elini uzatt. Pastore muhterem psikolojiprofesrnn elini skarken glmsedi.

Tekrar teekkr ederim, Harold. Ama u mahut damgann baslmasnbeklemek daha yerinde olacak, sanrm.Barrows: Senin iin endie edecek bir ey yok, dedi. Pastore gitmeyehazrland, sonra bir an duraklad.


16/149

Sana bir ey syleyeyim mi, Harold? Bir Blmn bana gemek benim iinnihai ama demek deildir. O grev beni tatmin edecek mi, hlkestiremiyorum.

iinin ehli olan iin normal bir aamadr bu. Doru. Ama ocuklardan da uzaklayor insan. dar

RETMEN

37iler insan ocuklardan uzaklatryor. Kafam karmakank. Parker, oturduuyerden: Maana gelecek zam, yaralarna merhem olur, Dr. Schweitzer, dedi.Pastore gld, Greenberg'le Parker el salladlar, String-fellow akn aknbakt, Pastore kantinden kt.dare Blm'nden ayrlan Profesr meydan geti, niversitenin giri kapsndantarafa yneldi... Barrows'u dnyordu. Birden, ona terfii hakkndakiendielerini akladna piman oldu. Pastore, aslnda ak yrekli bir insandama, sayg duymad kimselere en mahrem duygularn aklamaktan nefret ederdi.Nitekim, Harold Barrows'a kar hi bir sayg duymuyordu. Ama sylediklerinde degerein pay bykt. En byk korkusu, idar ilerin, krtasiyeciliin kendiniocuklardan uzaklatrmas, onu bir ynetici, bir danman haline getirmesikorkusuydu, O yzden de, dnyada en sevdii ie istedii gibi vakit

ayramayacakt. Bunu dndke iini bir hzn kaplyordu.Ama Barrows da haklyd. Bu terfi, mesleinde normal bir aamayd. Fazla parayaihtiyac vard. Sorumluluklar ar basyordu. Ailesi olmasa, geim derdiolmasa, dnyann btn fakir mahallelerini, batakhanelerini dolaacak, okumayailgi duyan kabadaylar, hayattaki anslarn henz yitir-memi, slaha muhtabtn serserileri arayp bulacak, onlar eitmeye, yourmaya ve dzeltmeyealacakt. Hayatta kendi elde ettii iyi eylerden yararlanma frsatnn oocuklara da tannmas iin dua ediyordu. Gzel bir dten ibaretti bu,biliyordu ama arada bir yle hayal kurmak da houna gidiyordu. Tanrm, bireyler rendii zaman bir ocuun yznde beliren ifadeyi grdnz m hi?nsann yapt iin mkfat o kadar byk olur ki! Bunu dnmek bile sarsyorinsan!Hava ak ve berrakt. Gkyz gzel bir tablodan farkszd. niversite bahesibu mevsimde ok gzel olurdu. Pas-38RETMENtore, meydandan geip, Carlton'un kendisini bekledii sokaa kan betonmerdivenlere doru yrrken kendine ekidzen verdi. Merdivenin son basamandaninerken, yeni bir Mercedes arabann yannda bekleyen yakkl, uzun boyludoktoru grd. Ed Carlton, parasn centilmence harcamaktan holanrd. Herzaman pahal giysiler iinde olan bu adam, illarla reeteleri, ampanyalar veyar atlan ile kartrmann formln bulmutu. Ama iyi bir arkadat.Pastore, bir gn, parasnn ve hovarda pozlarnn arkadalklarna halelgetirmediini ona sylemiti.Profesr elini uzatrken, Yahu bugne kadar nerelerdeydin? diye sordu.

Dedikodu. Sen turp gibi grnyorsun. Senin bulvarda iler nasl? Hep ayn zengin karlar. Anna ne lemde? iyidir. Profesr, otomobilin kapsna yasland: Yahu, neydi o kadar

teln? nemli bir ey mi yoksa?Carlton gld.Profesr devam etti: Beni korkutuyorsun. Yoksa bende nadir grlen bir hastalkfalan m kefettin? Belsouk-luu filn olmasn. Bu Allann bels sr ne,akla bakalm.Doktor, parlak renkli yeni arabasna yasland, bir paket sigara kard, birtane Joe'ya ikram etti, ikisi de sigaralarn yaktlar.

Seninle konumak istiyorum Joe. iyi ya, konu, ne duruyorsun? Bir genle ilgili. eitli problemleri olan, hassas bir delikanl. zel bir

durumu var. Babas benim hastalarmdan.Pastore sigarasndan bir nefes ekti, yanlarndan geen bir renciye elsallad, sonra alayl bir aknlk iinde ban kad:


17/149

Bir gen mi? Bu kadar yolu srf bir genten bahsetmek iin mi katettin?Peki, benim evimin suyu mu kt? Ne-RETMEN39den eve gelmedin? ok nemli bir hasta olmal bu.

yle, dedi Carlton. ok nemli bir hasta. Pastore, Carlton'un cidd,

profesyonel bir tavr takndn fark etti; o da ona uydu. Bana bak Ed, zaten zel derslerim bamdan akn, dedi. Bu bambaka bir i, Joe. Durdu, sonra szlerini dikkatle seerek

devam etti. Babas korkun bir para babas. Tabi, oras seni etkilemez,biliyorum. Sana yle anlatmaya alaym. Bu ocuun problemleri seninmeslein bakmndan ilgin olabilir, seni tahrik edebilir. Sen bu eitproblemlerle karlamadn henz. Tam sana gre biilmi bir kaftan bu,Joe.

Meraklanmaa baladm. Kararszm, ama yine de merak etmekten kendimialamyorum.Carlton: yleyse, senden bir ey isteyeceim. dedi. Atla arabaya, benimlegel, ocuun evine bir urayalm. Evi seninkine yakn.Pastore, doktoru dikkatle szd. Carlton'un iyice kararl olduunu anlamt ama

durumun bu kadar cil olmas da kendini artyordu dorusu. Vay anasna, bu kadar aceleye ne lzum var? Ben eve gitmek isterim, Annayemee bekliyor.

Joe, ben btn sorumluluu zerime alarak, ocuun babasna seni imdialp getireceimi syledim, ii bandan akn bir adam, u anda seni bekliyor.Ne olur, krma. Bu ocua yardm etmek isteyeceksin, eminim.Pastore sigarasn yere atp ayayle ezdi. Doktor, dedi. Bu aile, senin iinbir altn madeni anlalan.

yle, ama srarmn asl nedeni bu deil. ocuun yardma ihtiyac var,biliyorum.. Ona bu yardm salayacak biricik insan da sensin.

Bu ii kabul etmem iin daha kuvvetli nedenler o-40RETMENmah. Ama sana zaten birok eyler borlu durumdaym. O sayede bari o Allahnbels trene bineceime eve de bedavaya gitmi olurum.

Geliyorsun demek?Pastore: Anna'ya yolda bir yerden telefon ederim, dedi. Bu arada sen ukafam da bir muayeneden geirsen iyi olacak.Pastore, Mercedes'e binerken Carlton gld. Doktor da onu izledi, motorualtrd.

Doktor, dn gece biri bana altn kalpli bir prlanta, bir schmuck olduunusyledi. Schmuck ne demek, biliyor musun?Carlton, niversiteden uzaklarken cevap verdi: Schmuck diye mterisi olmayanyahudi avukatlara ya da bankada hesab olmayan italyan asll, parlak retimgrevlisine derler.Gzel siyah araba hzland. New York eyalet snrna doru yol alrken, ikisi degldler.OTOMOBiL HIZLA YOLalrken, Pastore'nin merak da gitgide artyordu. Bu ziyaretin, u ya da buekilde Ed Carlton iin bir prestij ve para meselesi olduunu tahmin ediyordu.Arkada iin bu derece nemi haiz olduuna gre ki yle grnyordu onayardma hazrd... Kendi asndan problemi olan bir ocuk sz konusu olduunda,daima ilgilenirdi. Bu problemler etin olduu nispette onu tahrik ederdi. Amaders program hele bir de bu terfi meselesi ortaya knca, iler zatenyeterince vaktini almaa balamt. Yine de bu durumla ilgilenmek arzusunuiinde duydu. Yine de taahht altna girmeden dikkatli davranmas gerekiyordu.RETMEN41Carlton: Riverdale'de dururuz, dedi. Yol kenarnda bir telefon kulbesi var.Oradan Anna'ya telefon edebilirsin. Halden anlar Anna.

O her zaman halden anlar, diye cevap verdi. Ka rm daima halden anlar.Hey Allahm, o kadnn hakkn nasl deyeceim, bilmiyorum.


18/149

Doktor, gzlerini yoldan ayrmadan, Biraz para yapmay denesen, dedi.Pastore, bu klsik bahsi yzn ekiterek dinledi. Klsik zm yolu.

Denemeden kesip atma.Profesr, Bana komik geliyor dorusu, dedi ve kahkahay bast.

Cidd sylyorum, Joe. Bu meslekte en ehliyetli hocalardan birisin. Aldnparadan ok daha fazlasna lyksn. Para da bu hayatn bir paras nihayet.

Pastore'nin midesindeki kramp yeniden balad, yaylma istidadn gsteriyordu.Bugne kadar hep kendini tutmutu, ama bir gn tutamayacak ve bir eyler knpdkecekti.

Ed, ben renci deilim. Bana ders vermeye kalkma. O benim iim. Senhastalarna bak.Carlton ban sallad. Bir gn akln bana gelecek, o zaman kendi fiyatmkendin bieceksin.

Byle lflar tepemi attrr. Carlton: Ama gerek, dedi. Ben acemi aylak ya da dnk ocuk deilim. Para nelere kadirdir,

bilirim. Ama gelgelelim, benim katkda bulunduum insanlar genellikle zrtoluyorlar. Bu yzden onlar ihmal edecek ya da cezalandracak deilim herhalde.

O kadar parlama, Joe.

Pastore iini ekti, akamn alaca karanlnda artk seilemez hale gelmimanzaray seyre koyuldu. Kimse senden ocuklar cezalandrman, onlar yok-

42RETMENRETMEN43sun brakman istemiyor, Joe, diye Carlton devam etti. Ama deme gc olanbiri de kt m, o frsattan yararlanmamak da cinayet dorusu.Profesr gld. Her halde gerek bir para babasna dtk bu sefer. ParkAvenue'y andran o zengin kaknem kanlardan biri mi yoksa?

Ondan ok daha yal bir mteri. Greceksin. Peki, bu esrar havas ne byle? Neredeyse geldik. Az sonra her eyi bir rpda anlayacaksn.

Pastore koltua iyice gmld. u gnlerde paraya, yaamak iin gerekli olduugnlerdekinden ok daha az nem verdii bir gerekti. Sofrada yemek boldu.Vadesi geldike evin taksitlerini dyor, arada bir de bir gece kulb iinyeterli para harcayabiliyor. Nancy'ye cep harl verebiliyorlard ; bankadabirka kurular da vard. Bunlarn dnda paray pek dnd yoktu. Ne zamanbiri, o zel dersleri hakknda fikir beyanna kalksa, Pastore kendini glnhissediyor, mkl durumda kalyordu. Emeklerini, insanlk hizmeti uruna harcargrnen, vngen, ukal ve iyiliksever geinen bir adamm gibi gryordukendini. O zamanlar, herkesten uzaklap gizlice ders verme isteinekaplyordu. Bylelikle, bu konuda aklamalarda bulunmak ve herkesten tekrartekrar nutuk dinlemek derdinden de kurtulmu olacakt.Carlton, gzlerini ksarak camdan dar bakt: River-dale'e geldik. tetelefon kulbesi, dedi.Araba durdu, Pastore dar kt. Carlton, manikrl trnaklaryle arabanndireksiyonunu tkrdatyor ve dikbal talyan arkadann, kendini birkakilometre tede, birka dakika sonra bekleyen durumla nasl baedeceini meraketmekten kendini alamyordu... Doktor, Pastore'ye kar sayg besliyor, onunmstesna bir insan olduunu biliyordu.Geride kalan yllar boyunca onun yapt ilerin sonularna tank olmutu. Yinede, Pastore'nin mesleine olan fanatik tutumunda bir anormallik sezmektenkendini alamyordu. Bunu anlayabilmek iin, Pastore'nin ocukluk dnemini, ozamanki evresini ve kendini Brooklyn batandan ekip karmak iin yaptmcadeleleri hesaba katmak lzmd.Carlton arabann kapsn ak tutarak Pastore'nin binmesini bekledi. Carltonmotoru altrrken, Pastore: Yemeini yemesini, sonra oturup beni beklemesinisyledim An-na'ya, dedi. Bir sre seninle beraber olacam da anlattm.

O da, imdi acaba ne halt kartryorsun diye sordu, deil mi? Hayr, son doktor faturasn iirmisin Anna'nn. Onu syledi.


19/149

Carlton gld: nce biraz para yap da ondan sonra bana muayeneye gel.Profesr birden yorgun olduunu hissetti, gzlerini yumdu. Biraz kestirdiktensonra onlar atnda, White Plains blgesinden getiklerini fark etti... Yoldaralm, devs aalar ve ahane maliknelerle evrelenmiti. Buralann kendineaina gelmesinin sebebi, birka ay nce, Anna ve Nancy ile bir piknik yeriararlarken yanllkla buraya sapm olmasndan ileri geliyordu. Bir pazar

leden sonrasyd hatrladna gre. Ama balarnn zerinde ykselenaalarn sk dallan ve yapraklan, burasn gpegndz aydnlkta bile geceyievirmiti. imdi de ortalk zifiri karanlk gibiydi; oysa saat henz yedi bileolmamt.

Neredeyse geliyoruz, dedi Carlton. Nereye geliyoruz? Park Avenue'ye den yal mterinin evine. Buralar bilir misin? Bilmez olur muyum? ocukluumda burada oturur-

44RETMENdum. Sonra ingeneler beni alp gtrdler.Carlton: Cidd sylyorum, dedi. Bu maliknelerin hepsi birer hazine. Sen debunlarn en mkellefine gidiyordun, dostum.

Pasto-e: Baya etkilendim, dorusu, dedi. Karnm ackt, meraklandm, birazda yorgun hissediyorum kendimi. Ama neme lzm, etkilendim, dorusu. Henz hi bir ey grm saylmazsn.

Pastore: Peki ama, benden ne istiyorlar? diye sordu. Ne diye niversiteyisatn alp ocuun eline oyuncak diye vermiyorlar ?

Babas istese yapard her halde.Otomobil saa dnd, yol birden geniledi. imdi ba-larnm stndeki sk dallarkaybolmu, kararan gkyzne ramen manzaray ak ve seik grmek kabilolmutu.Carlton: u bayrdan aa inip iki dnemeten sonra eve geldik demektir,dedi.Pastore doktora yan gzle bakt, ama beriki hi renk vermiyordu. Grnrde pekaz ev vard. Yuvarlak tepeler ve kk bir gl gze arpyordu. Renkler akamnalaca karanlnda bile ok gzeldi. Buras New York snrlar iinde bir yerolmaktan ok, tuval stne yaplm bir manzaray andryordu.Pastore, oturduu yerde kprdand: Carlton, dedi. Yanlmyorsam artk hereyi renmenin zaman geldi.

Diyelim ki, ok zel bir durumla kar karyayz. Bunu sana bakaekilde anlatamazdm. Onun iin buraya getirdim. Birazdan anlayacaksn.Doktorun ses tonu, Pastore'yi ilk defa kukulandrd. Carlton'un esrarl tavrve bu cil durum onu artyordu. Profesr, yzndeki yara izini elledi sonra,kayglanmay bir yana brakt. Her eyi, Carlton'un igzarlna veaceleciliine atfetti. Bu gzel manzara iin yolculuk yapmaya deerdi dorusu.RETMEN45Doktorun tarifi doruydu, ikinci viraj dner dnmez ev grnd. Pastore, derinbir nefes ald ve hayretle bir slk almaktan kendini alamad. Viraj alrkenmanzara tabak gibi gznne seriliyordu. Yer yer aalarla, fundalklarla,mermerden bahe eyasyle fskiyelerle donatlm ahane bir park. Bakmfevkaldeydi. Her eye byk itina gsterilmiti; her eyin mtehasss elindenkt belliydi... Otomobil, bayr aa, yekpare demir bahe kapsna doruyol almaya balad.Pastore, maliknenin yanbandaki glde kuularn yzdn fark etti. Birden,ev btn ihtiamyle ortaya kt. Buras, restore edilmi/, kolonyal tarzndabir malikneydi. Pastore bylesini hi grmemiti. Tarih, ayn zamanda adabir mimar tarzndayd.Demir kaplardan getiler, muntazam aalkl bir yolda ksa bir mesafekatettikten sonra, daire biimindeki geni bir otomobil yolu onlar evin girikapsnn nndeki merdivenlerin alt basamana kadar getirdi... Kapda bekleyenniformal, uak araba durur durmaz kapy at. Pastore, bir an kmldamadanyerinde ylece kald .Carlton: ite geldik, dedi. Nasl, dediklerim doru muymu?


20/149

Pastore'nin nutku tutulmutu. Etrafndaki ihtiamdan afallam halde yava yavaarabadan kmaya alt. Doktor daha evvel indi, Pastore ile uanbirbirlerine bakp durduklar tarafa doru yneldi.Uak: iyi akamlar, Dr. Carlton, dedi.

iyi akamlar, Hawkins.Profesr, ellerini kalalarna koydu. Muhteem! diye mrldand Gzlerim

kamat.Carlton: Sen hele ierisini bir gr, dedi. *Pastore bam kaldrp evi gzden geirdi. Tahmin ediyorum, dedi.

iyi. Hawkins sana yolu gsterir. Ben hemen dnece-im.Carlton'un szleri Pastore'yi yerinden oynatt. Ne de-46RETMENdin? Ne dedin?Carlton, Profesrn koluna girdi. Uaktan biraz uzaklatrd, sonra hafife:Joe, ev sahibi senin hakknda her eyi biliyor... erde seni bekliyor uanda, dedi.

Sen gelmeyecek misin? Bizi tantrmayacak msn?

Bana ihtiyacn yok, Jne. Keyfini karmak istemem. Sonra onun arabasyleevine dnersin. Gizli gizli krtaj yapp muazzam para kran bir doktor olmandan phe

etmeye baladm. Bazen insanda yle bir intiba brakyorsun.Pastore'nin iinde bir tehlike ^hissi uyanmt.Carlton gld: Daha deil, dedi. O ilere gelecek aydan itibaren balyorum.ansm yardm ederse.Profesr, Doktorun yzn inceledi. Burada iin bittikten sonra, frsatolursa, bu gece beni ara.Pastore: Saol, Ed, dedi. Biraz durduktan sonra, inallah, diye ekledi .Doktor arabasna binerken glyordu.

Sana yolda sylediklerimi unutma, dostum. Grdn gibi, byle bir frsatbir daha ele gemez. Talihin ak olsun.Carlton, uan yannda akn akn bir psikoloji retmeni brakarakarabasna bindi ,gitti. iki adam, demir kapya doru yol alan arabann ardndankaybolana kadar bakakaldslar. Pastore dnyordu: arkadann, kendini omuazzam servetin ortasnda brakp gitmesi iin birtakm dolambal sebeplerolmas gerekti. Bildii bir ey varsa, o da Ed Carlton'un, sempatik, iknakabiliyeti yksek, geni yrekli bir hergele oluuydu.Uak: eri buyurmaz msnz efendim, dedi.Pastore, dncelere bo verip iin tadn karmaya karar verdi.

Hay hay, dedi. Siz bana yolu gsterin.Sonra, Uan peine takld, atafatl cephe kapsndan girdi, dolambal gzelbir merdivenden kp indi, sonra

RETMEN 47ikinci kattaki uzun bir koridordan yrmeye balad. Her eyi ardan almaya,btn bu zarafet ve ihtiam iine sindirmeye ve Anna'ya btn ayrntlaryleanlatmaya karar vermiti. Bylesine bir eve ilk defa geliyordu. Bir daha dagelecei yoktu herhalde. Yine de Carlton'un bu delice macerasndan ne diyeyararlanmasnd ? Her tablonun nnde durup inceliyor, vazolar elliyordu.Ayaklan sk dokunmu hallara gmldke haz duyuyordu. Uak iki admda birduruyor, Pastore'yi bekliyordu .Profesr, koridorun sonundaki bir peyzaj incelerken o sarayda oturanlarn naslinsanlar olabileceini dnd. Merdivenden karken uaa aile hakknda bireyler sorma-y dnm, ama sonradan vazgemiti. Belki eski bir DevletBakan, nemli bir politikac ya da devlet adam, belki tannm bir fimiyldz ama buna pek ihtimal veremiyordu nemli bir bankac, Wald Streetkodamanlanndan biri, bir gazeteci ya da belki bu babadan kalma kona, yllarboyunca, birbirlerine devreden mark, zengin ocuklar olabilirdi.Hawkins nihayet bir kapnn nnde durdu: Snaa geldik, efendim, dedi. Efendim.?


21/149

Uak: Buras snak, efendim, diye tekrarlad. Pastore, tablodan uzaklaaraknndeki maun kapy hafife tkrdatan uan yanna geldi. Kap, ierisiniazar azar seyircinin gzleri nne seren ar bir hareketle ald, Pastore'ningzleri yeniden kamat, eri girmesiyle, kapnn ardndan usulcackkapandn duydu. Her ey belirli bir dzen ierisinde .tkr tkr iliyordu.Snak, ok geni olmakla birlikte, odann renkleri, duvarlardaki lambriler,

mobilyalar, hepsi odaya bir/scaklk veriyordu. Hemen her ey duvarlaragmmeydi. Muhteem bir bar, byk bir sinema ekran ve kitaplarla dolu raflar.Tam nnde, odann br ucunda, zengin drape perdelerin nndeki kocaman cillyaz masasnn arkasnda bir adam oturuyordu. Kahverengi robdambr biri...Adam48RETMENglmsyordu.Joe Pasture, maliknenin sahibiyle kar karyayd.Adam kalkt, yaz masasnn nnden geti. Profesre yaklaarak elini uzatt.Scakkanl ve samim bir hali vard.

Kendimi tantaym. Adm Albert Salvatore. Evime eref verdiniz.Profesr otomatik olarak muhatabnn elini skt. akna dnmt.

aknlnn yzne aksedip aksetmediini merak ediyordu. Teekkr ederim, dedi. Szleri hayal meyal duyulu-yordu. Salvatore, kolunuPastore'nin omuzuna att, onu yaz masasnn yanndaki bir koltua gtrd.Salvatore: Buyrun, oturun, istirahat edin, dedi. Herhalde yorgunsunuz.Pastore hl akn bir halde oturuyor, kendini kurulu bir kukla gibi gryor,grdklerine inanamyordu.

Ne iersiniz?Pastore: Teekkr ederim, hi bir ey imem, dedi. Hl konumakta glkekiyordu.Salvatore: ok istirham ederim, dedi. zel bir Stre-gfim var. Ondan imenizitavsiye ederim.Ev sahibi bara gitti, ikileri hazrlamaa balad. Pastore, oturduu yerde,nabzlarnn attm duyuyordu. Ev sahibini tahlile alrken, onun bukategoriden biri olabilecei aklnn kesinden dahi gememiti. Salvatore,ikileri bardaklara boaltrken, yznde yaygn bir tebessmle:

Brakn da biraz gsteri yapaym, dedi. Bu nefis bir iki. Zamana,zemine de uygun.Pastore, kelimeler boaznda dmlendii halde, bir eyler sylemeye alt.Sonunda, glkle:

Eve diyecek yok, dorusu, diyebildi. Salvatore: Ev bir harikadiye cevap verdi. Onunla iftihar ediyoruz. Bizim yerimizde kim olsa eder.yle deil mi? kilerden birini Pastore'ye verdi, sonra Profesrnkarsndaki bir koltua oturdu. Bardan kaldrd.

Salute, Professore.RETMEN49

Salute... Bay Salvatore.Salvatore ikisini bir yudumda boaltt, sonra Profesr szmeye koyuldu.Pastore, nce bardana, sonra Salva-tore'ye bakt, ikisini yudumlad.Salvatore, bir sre Profesr inceledikten sonra koltuuna iyice yerleti:

Hemen sadede gelelim. dedi. Olumun yardma ihtiyac var. Dikkatleele alnp tashihi gereken baz taraflar var. Bu ii lykyle yapacak birinsan aradm. Bu ok itina isteyen zel bir eitim ii. Yaptm aratrmalarsonucunda, bu ii ancak sizin yapabileceinizi anlam bulunuyorum.Profesr, hl iyice sesine hkim olamayarak, iltifat ediyorsunuz, dedi.Salvatore'se, Siz bu i iin biilmi kaftansnz. Gemiinizi inceledim. Tamoluma gre bir insansnz.Profesr, bardam, yanbamdaki sehpann zerine brakt. Yava yava kendinehkim olmaya balamt.

Derdi nedir olunuzun? diye sordu.Salvatore, sze balamadan nce, Pastore'yi yeniden gzden geirdi.


22/149

Aslnda mkemmel bir ocuk. Cin gibi. Ama kendini derse vermek istemiyor.almyor. Notlan ok dk. Okulda nne gelen kzla gnl elendiriyor...Benim paramla tabi... Bir de az ok bozuk. Salvatore'nin dorusylyormu ve syledikleri kendisine ac veriyormu gibi bir hali vard. Bunundnda, prlanta gibi bir ocuk, dedi.Pastore, Ad ne? diye sordu.

Al. Albert Salvatore Jr. On alt yanda.Pastore, karsnda oturan adama uzun uzun, dikkatle bakt, sonra, iindekikorkulu dnce kendisini ancak hafiften rahatsz edecek kadar yatt. Bukonan sahibi, ocuun babas, Carlton'un mterisi olan bu adam, Mafia'mnba, gangsterler dnyasnn lideri idi. Gazetelerde okuduu hikyeleri, serihalindeki cinayetleri, gangster savalarn aklndan geirdi, te hepsinin bakarsnda oturuyordu.F.: 450RETMEN

Benden ne yapmam istiyorsunuz? Haftada bir ya da iki defa gelip ona zel ders vermenizi, yardm etmenizi

istiyorum. ocuun liseye girmesini istiyorum. Bunu sizin salamanz

istiyorum. Hangi okula gidiyor? Scarsdale'de zel bir okula. Peki, onlann yardm dokunmuyor mu? Salvatore: Sadece her ay dolgun bir

ek almay biliyorlar. O ii ok iyi beceriyorlar, dorusu, dedi.Pastore, uzun yllardr ilk defa, ne yapacan bilemez durumdayd. Bu o kadarbeklenmedik, o kadar uzak, o derece akla hayale gelmeyen bir eydi ki, bir trldikkatini toplaya-myordu.Salvatore, gzlerini onun yznden ayrmamt.

Hemen hi bo vaktim yok, Bay Salvatore. Adm Al. Ben de aile reisiyim, Al. Bo vakitlerimi onlarla geirmek isterim. Elimden

geldii kadar.Salvatore ayaa kalkt, ipek rodbambrm dzelterek yaz masasnn kenarnailiti. Yzn Pastore'ye yaklatrd. Yava sesle konuuyordu. Her halinden okcidd olduu belliydi. Szlerinde samim olduuna da phe yoktu. rf

Profesr. Vaktinizi istediiniz gibi ayarlayn, istediiniz zamangelin. ofrm sizi evinizden gelir alr, dnte de yine brakr. imdilikhaftada bir olsun, ilerde duruma gre karar verirsiniz.Mafia lideri, yaz masasnn zerindeki altn tabakasndan sigara karp yakt,dumann havaya fledikten sonra:

Gnlnzde yatan aslan siz syleyin, dedi. Anlyorsunuz, deil mi? Dava o deil, Bay Salvatore. Dava para meselesi deil. Pastore ban

sallad.Salvatore, Pastore'nin szlerine aldr etmedi:

Yapacanz ie kendiniz fiyat biin, dedi. Pastore: Bu ii zerimealrsam sadece normal bir dersRETMEN51creti alrm. O kadar, diye cevap verdi. Benim derdim zaman meselesi. ok azbo vaktim var. zel derslerim, kendi rencilerim.

Biliyorum. Hepsinden de iyi sonu alyorsunuz. Burada oluunuzun sebebi deo zaten.Salvatore ayaa kalkt, yaz masasnn arkasndaki yerini ald.

Bir iki daha ,alr msnz? Hayr, teekkr ederim.

Profesr ban kaldrmamt cevap verirken. Salvatore oturduu yerde bir andnd. Sonra her kelimesini vurgulayarak sze balad:

Kendisi ok zeki bir ocuk. ok iyi randman verebilir. Ayrca okumak,renmek de istiyor. Baz kiisel problemleri var. Siz anlarsnz. Ona yardmedebileceinize eminim. Pastore, Salvatore'nin gzlerinin iine bakarak cevap verdi:


23/149

Dr. Carlton, lehimde fazlaca propaganda yapm olmal. Carlton bana ancak tavsiyede bulundu. Hakknzdaki aratrmalar bizzat

yaptm. Bilinmesi gereken her eyi biliyorum hakknzda. Beni kimse fakabastramaz. Bu ocuu ele almanz istiyorum.Pastore, mantk ve pratik asndan yaplacak en doru ii biliyordu; o teklifikesinlikle reddetmek, ekip gitmek ve her eyi unutmak... Ama yapamad.

Koltuuna mhlanmt sanki.Biraz dnd, sonra: Bu gece karmla konuaym, cevabm size sonrabildiririm, dedi.Salvatore, altn bir kitap aaca alarak sigara kutusunun kapana vurdu. Vahibirtakm dnceler Pastore'nin kafasnn iinde birbirini kovalamaya balamtyine. u karmzda oturan sevimli, atik tetik, ipek robdambrh centilmenaslnda bir cellt, bir cani, yeralt dnyasnn en nl152RETMENRETMEN53kiilerinden biriydi. Kim bilir ka kii, byle kendi gibi, onun karsnda

oturmu, onun kitap aacayle sigara kutusuna vurularn dinlemiti. Kim bilirkann kaderi u odada tayin edilmiti. Bir teklifte bulunabilir miyim? dedi.

Pastore evet anlamnda ban sallad. ocukla bir konuun. O zaman ne demekistediimi anlayacaksnz. Onunla konuursanz garanti, bu ii kabul edersiniz.Salvatore ayaa kalkt. Pastore vaktin dolduunu anlamt, ii rahat etti.Kendini ok yorgun hissediyordu. Kalkt. Salvatore yznde yaygn birglmsemeyle, yaz masasnn yanndan dolanp yanna geldi.

Bu hususta size gvenebilir miyim? diye sordu. Karmla konumam gerekiyor, Bay Salvatore. Bu konu zerinde uzun boylu

dneceim. Haklsnz. Buraya gelmek zahmetine katlandnz iin de aynca size

mteekkirim. Bunu unutmayacam.Salvatore, Pastore'nin kolundan tutarak onu kapya kadar gtrd ,sonra uaarmak iin zile bast.

. Bir gece yine bulualm, konualm. Birka kadeh atarz. Birbirimizi dahayakndan tanrz. Salvatore ok sevinliydi. Byk bir pazarl halletmi biri adamna benziyordu. Bu ocuun benim iin ne byk nem tadnanlamanz isterim, inallah cevabnz mspet olur. Beni ok mutlu klarsnz.Pastore:

Sizi mmkn mertebe abuk aramaya alacam,dedi.El sktlar.

Arrivederci, Professore. Arrivederci, Bay Salvatore.Profesr Joseph C. Pastore, konan ikinci kat koridorundan yrrken, niformaluak Hawkins de onu izliyordu. Artk Profesr tablolarn nnde durup bakmyor,vazolar ellemiyor, ayaklarnn altndaki hallarn yumuak temasn daduymuyordu. Hzla yryp giderken, dnceleri bambaka yerlerdeydi.AKAM YEMENDEN SONRAJoe ile Anna, oturma odasnda sakin sakin oturuyorlard. Pastore, Salvatoremlaliknesine yapt ziyareti btn ay-rntlaryle canlandrrken, Anna onusessiz sedasz dinlemi, pek az konumutu. O yatmaya karken, Pastore de duyapmaya hazrlanyordu. Teklif zerinde biraz daha dndkten sonra, ertesign, Carlton'a telefon etmeye karar vermiti.Genellikle du yaparken ark sylemek detindeydi ama bu gece kafas fazlacameguld. Karlama ksa srmt, ama unutulmaz bir eydi. Hawkins onu,Salvatore'nin muh-teem siyah arabasna bindirdikten sonra, ofr arabayaltrm, kendi de kafasn evirerek malikneye dnp dnp bakm, btnayrntlaryla onu hafzasna naketmeye almt. Arabann kadife demesiniellemi, pnl prl parlayan sigara tablalarn, koltuun kenarndaki radyo-pi-kap setinin kadrann okamt. nndeki cam blmeden niformal ofrseyretmi ve para krmann yollar zerinde kendine nutuk eken Carlton'un


24/149

szlerini hatrlayp glmt. Neden sonra, ofrn kendisini dikiz aynasndanseyrettiinin farkna varmt. Aralarndaki cam blmeyi kapatan siyah perdeyidnm, bir an sonra vazgemiti.Pastore, ampuanla bana friksiyon yaptktan sonra onu duun altna tuttu,suyun zerinden rl rl akna kaptrd kendini. Olup bitenleri dndke,olaylar kendine bsbtn gerek dym gibi gelmeye balamt. Ama iin

duygusal ve sama olan cephesi bir yana, durum aslnda basitti. Scarsdale'dekizel bir okulda okuyan bir delikanlnn, g bir dnemi atlatabilmek iin zelderslere ihtiyac vard. O-54RETMENluna derin bir sevgiyle bal olan baba da duruma bir zm yolu bulmayakararlyd. Joe Pastore, ortak bir arkada tarafndan salk verilmiti. Bu iiin biilmi kaftan olduundan da kimsenin phesi yoktu. Baba, ocuuna zelders vermesi iin onu haftada bir defaya mahsus olmak zere evine armt,ister kabul eder, ister reddederdi. Mesele bundan ibaretti.Tabi, burada gzden karlmamas gereken iki husus vard. ocuun babas sonderece varlkl bir adam ve Amerika Birleik Devletlerindeki Mafia ebekesininbata gelen-lerindendi. Pastore, Salvatore'nin cana yakn ve scakkanl halini

dnnce glmsedi. Her halde Nazilerin Auscwitz tecrit kamp hakkndadirektifler vermek zere telefona sarlmadan nce Adolf Hitler ile de byledosta kadeh toku-turabilirdi insan. Pastore, nl canilerin zellikle fanatikbir aile sevgisi besledikleri hakkndaki sylentileri hatrlad. Bunun ufakapta bir rneine, Salvatore'nin snanda tank olmutu. Garip ve herkestentecrit edilmi bir dnyaya ksa bir yolculuk yapmt.Ama demiti, dorusu.Anna Pastore, yatanda kocasn beklerken endie iindeydi. Kocasnn heryaptna akl erdiremezdi, ama onun beylik, basma kalp eylerden nefretettiini, deiik eylerden holandn ve tahrik edici olaylara kar ilgiduyduunu da bilirdi. Byle durumlarda, kocas garip bir ekilde deiir,sinirli ve hassas olurdu. Evlilikleri sresince, baka dekorlar iinde gemibuna benzer geceleri hatrlyordu Anna Pastore. Her seferinde, kendine hkimolmay bilmi, mantn kullanm, kocasn sinirlendirmemeye, zmeme-yemuvaffak olmutu. Kocasnn yatana bir gz att. araflar ve battaniyealm, her ey onun rahatn salayacak ekilde hazrlanmt. Baucundakimasann zerindeki kitaplar onu bekliyordu. Az nce anlatt hikye, inanlmazbir eydi. Kendi de, duun altnda hi sesi kmadan ykanyordu. Hi amayantehlike iaretleriydi bunlar.RETMEN55Pastore, srtnda en sevdii, krmz damal bir yn bornoz olduu halde odayagirdi. Bornoz artk lime lime olmutu ama ondan bir trl ayrlamazd. Boynundahavlusuyle, pencerenin yanndaki aynann nne kadar gitti. Sonra oturduuyerde, arkas Anna'ya dnk, abuk abuk salarn kurulamaa balad. Anna onabakmyordu. Gzlerini tavana dikmiti.Pastore: Anna, Allahakna uyu artk, dedi. Kendini zme. Pireyi deveyapyorsun. Nihayet fazladan bir zel ders kt demek, hepsi o kadar. Birkadakika daha san kurulamaya devam ettikten sonra, kendi yatana doru yrd,Anna'nn karsna geip oturdu. Ayrca, henz ii kabul de etmi deilim.Anna yavaa ban evirdi, kocasna bakt. Henz ocuu grmedim bile, dediPastore.Anna, yavaa: Peki, grecek misin? dedi.

Dnyorum.Anna dirseine dayanarak doruldu. ok ince ve narin bir grn vard.

Joe, u anda her ey o kadar gzel ki. Niye her eyi allak bullakedebilecek bir ie atlyorsun?

ocuun problemleri var anlalan. Babas yznden cezalandrlmasiin sebep grmyorum.- Babas Mafia'dan. Gangsterler dnyasndan ama.


25/149


26/149

aldklarn bilmiyor deildi. Pastore kantine girdii zaman, Monzanti kahvesiniyudumlamakla meguld.Pastore, Monzanti'yi grdne ok sevinmiti, ama bu n itirafa da kendineyediremiyordu. Ona taklmaktan kendini alamad:

Kilisenin kahve stoku mu tkendi yoksa? dedi. Sen buna kahve mi diyorsun?

Bedava hi olmazsa.58RETMEN

Ona bakarsan, amur da bedava, dedi Rahip.Pasture: Ee, yolculuun nasl geti? diye sordu.Rahip Monzanti, birka haftalna Washington'a gitmi, kilisenin himayesindekurulmas tasarlanan bir kimsesiz ocuklar yuvas iin para toplamayaalyordu. Pastore onun bu konuda birok glkle karlatn biliyordu.

Be on kuru topladk ite. Peki, burada iin ne? Yoksa benden de mi para koparmaya geldin? Terfi ettiini duyduk da... Pastore: Teberru sandna bata bulunuruz gerekirse, dedi. Sonra Rahibin, birka

dakika konumadan kahvesini yudumlamasn seyretti. Monzanti, ban

kaldrarak sessizlii bozdu: Bugn geerken size uradm. Anna ile le yemei yedik.Pastore glmsedi: Yine benden gizli ha? dedi. Espriyi srdrmek istiyordu,ama Rahip ksa kesti: Anna'y zgn grdm.Ancak Pastore'yi ok yakndan tanyan biri, o anda yznde beliren ufakdeiikliin farkna varabilirdi. Gzleri hafife kslm, ene mafsallarndada belli belirsiz bir kslma olmutu. Rahip o deiikliin hemen farkna vard,tavrn deitirdi.

Bana yle geldi belki. dedi.Profesr bir sigara tellendirdi: Ben eve sadece merhaba demek iin uradnsanmtm, dedi.

yle. Yoksa bir iin mi var? Ruhumu selmete kavuturmak niyetinde falan msn?

Rahip: Her halde, u amur gibi kahveyi imeye gelmedim, dedi. Biraz yryelim mi?

Profesr: Bu akam yemee gelsene, dedi.RETMEN59

Bu gece gelemem. Ama seni trene kadar geireyim. Ayaa kalktlar,Cogan'la birka retim grevlisinibalanyle selmlayarak kantinden ktlar, idarenin kapsna doru yrrlerkenMonzanti szlerine dikkat etmeyi tasarlad. Pastore de, Monzanti, gangsterlerdnyasnn ktlkleri ve gangsterlerle su ortaklnn tehlikeleri zerinevaiz vermeye kalkt takdirde, sinirlerine hkim olmaya kendi kendine szvermiti.Binann nnde toplanan rencileri selmladktan sonra Profesr'le Rahip aradmlarla niversite bahesinde yrmeye baladlar. Gnein son nlarnseyrediyorlar, tatl meltemle sonbaharn deien renklerini ilerinesindiriyorlard. Bir sre ikisi de sessiz sedasz yrmeye devam ettiler.Pastore konumaya balad zaman, Monzanti, onun ses tonundan, artk akac ruhhalinin getiini anlad.Pastore: Anna sana neden zldn syledi mi? diye sordu.

Albert Salvatore'nin oluna zel ders vermeyi tasar-lyormusun. Onuanlatt.

Doru, dedi Profesr. Sen ne dersin? Ne mi derim? Hadi, vaza bala bakalm. Vaiz vermeyeceim, Joe, dedi. Anna biraz sinirli grnyordu da,

benim yapabileceim bir ey var m diye dndm.Baheden sokaa alan patikann zerinde bir kanape gzlerine iliti.Pastore'nin sigara paketinden birer sigara alp yaktlar.


27/149

Profesr: Anna ii fazlaca bytyor, dedi. Benim iin bu da dier derslerimeek bir grevden baka bir ey deil. Kabul veya reddetmekte tamamen serbestim.

Salvatore, Mafia'nn efidir. Bu, iin ehresini deitirmiyor mu? . Elbette deitiriyor. Beni de kara kara dndren bu zaten.

60RETMEN

Monzanti: Btn dava senin onunla iliki kurmanda. stelik, bugnlerde terfi deedeceksin, dedi. iliki ha? Bir ocuk g durumda kalm, srf babas gangster olduu iin

onun kefaretini onun bu demesi gerekiyor. Umursamayalm m demek istiyorsun,yani?

Albert Salvatore'nin bir gangsterden ok daha beter bir mahlk olduunubiliyorsun deil mi, Joe

Onun kimlii bana vz gelir.Rahip Monzanti, cevap vermeden sigarasn tttrmeye devam etti.Pastore szne devam etti: Campbell'i hatrlyorsun, deil mi? Babas, be paraetmeyen bir zanaatkar, anas da orospuydu. ocuun olaanst bir kafas vekendini doru yola itecek birine ihtiyac vard. Hatrlyorsun, deil mi? Anasbabas yznden onu red mi ettim?

Hayr. Etmedin. Tabi, etmedim. O ocuk imdi bizim niversitede, snfnn birincisi.Onu da biliyor muydun?

Evet, biliyorum. Peki, onunla uratm diye imdi herkes benim ucuz zanaatla uratma ya

da genelevlere devam ettiime mi inanyor?Rahip: Bu bambaka, dedi. Mafia hakknda biraz bilgi edinsen iyi edersin.stelik onun elebasyle iliki kurmu olacaksn.Yeniden sustular. Sonunda Pastore dayanamad:

Bu gece, o ocukla konumaya kararlym. Niha kararm ona gre vereceim,dedi. Ben retmenim. Bunu unutuyorsun, Monzanti. rencilerim arasndaayrm yapmak niyetinde- de deilim. Bana ihtiyac olan herkese ders vermekinsan grevim. Meseleyi gereinden fazla bytme, rica ederim.Rahip Monzanti sigarasn sndrerek glmsedi. Benim harcm deil bu zaten,dedi, sonra arkadann kolundan tutarak, caddeye doru yrmeye baladlar.tlerime ihtiyacn olduu zaman, bana danrsn.RETMEN61

yi niyetinden eminim, Monzanti, ama bu mesele hakknda kendim kararvermek zorundaym. Anna beni anlar.Rahip: Buna hi phe yok, dedi.Merdivenden inerek, metroya kadar olan ksa mesafeyi yrmeye baladlar. Bu,gnlk hayatlarnn bir parasyd. Grand Central istasyonuna kadar metro, GrandCentral'dan New Rochelle'e kadar yine metro, sonra servis arabasyle eve kadaryolculuk. Vaktiyle biri, Monzanti ile Pastore'nin, konumadklar zamanlar dahaiyi anlatklarn ileri srmt. Hele, belli bir sorun, politika meseleleri,hatt hava sz konusu olduu zamanlar, istasyona varana kadar hi konumadlar.Sonra Profesr elini uzatt, rahip de iten b,ir tavrla elini skt.Monzanti: ocuk kata geliyor bu akam? diye sordu.Pastore: Yedi, diye cevap verdi.

Ge kalacaksn. Dert deil. Anna ile Nancy onu oyalarlar. Talihin ak olsun, Joe. ilerin nasl gittiini bana haber ver. Veririm. Ruhumun selmetiyle bu kadar ilgilenme, dostum. Ben kendimi

idare etmesini bilirim.Rahip Monzanti, yznde yaygn bir tebessmle yoluna devam etti. Pastore,metroya kan merdivenin banda durup onun arkasndan bakt, bir sre sonraseslendi:

Yarn ararm seni.Rahip ban evirmeden elini sallamakla yetindi.SAAT YEDYE YAKLAIRKEN,


28/149

Anna Pastore oturma odasn son bir defa daha gzden geirdi. Her ey yerliyerindeydi, hi bir eksik yoktu. Sigara tablalar yerlerinde duruyor, bir vazodolusu taze iek de, kitap raflarnn yannda gze arpyordu. Gen Albert Sal-62RETMENvatore'yi etkilemek iin giriilmi bir teebbs deildi bu aslnda. Pastore

ailesini grmeye gelen herkese ayn ihtimam gsterilirdi. Anna kocasnn bunanem verdiini biliyordu. Kendi dnceleriyle duygularna hkim olmu, ocuuak fikirle karlamaya hazrd. Kocas, renimiyle ilgili sorunlar olan birocukla grecekti. Muhtemel sonular zerinde dnmenin lemi yoktu. Anna,ocuun gemiini unutmaya alacak ve ailesinin durumu zerinde kafayormayacakt. Joe'yu dnerek byle yapmas gerekiyordu.Kz, on be yandaki bir kzn enerjisiyle, grltl odaya dald zaman Annabirden dncelerinden syrld. Nancy'nin genellikle solgun yz, alev alev,gzel siyah salar darmadankt. Annesinin canl ve anlaml gzlerine sahipolmakla beraber, Anna'nn sessiz gzelliinden yoksundu. Her halinde, daha okbabasnn canll ve dinamizmi seziliyordu. Burnu belki biraz fazla bykt,ama Pastore' nin efkatle belirttii gibi, bu kadar hareket iinde insan onunfarkna bile varmyordu.

Nancy: Geldi mi? diye sordu. Sonra nefes nefese kendini bir divann zerineatt.Ayaklarnn biri bir tarafa, biri baka- tarafa bakyordu.Anna: Baban nerdeyse gelir, dedi. Bir yandan da vazonun iindeki glleridzeltiyordu.

Onu demiyorum, canm. Salvatore'den bahsediyorum.Anna iekleri dzeltmeyi brakt, kzna dnd. Nancy' nin heyecan mazurgrlebilirdi. Hareketlerinde samim ve akt. Ama buna ramen, Anna, birazserte bir tonla konumaktan kendini alamad:

Nancy, bana bak. ocuk burada iken, kendine ekidzen ver. Kendine hkimolamayacaksan, baban konumasn bitirene kadar bir arkadana git. Anlaldm?Nancy, zerindeki apal krmz kazan kolunun arasndan sarkan ngrth birbilezikle oynamaa balad.

Ama anne, sen de itiraf edersin ki, Salvatore Junior' un bizim eve gelmesiolduka ilgin bir ey. Vay anasn!RETMEN63Fiyakah bir arabaya kurulmu, ofr nde, onun arkada geleceini dndkebaya heyecanlanyorum. Tpk gangster filimlerindeki gibi desene!

Bazan beni artyorsun, Nancy. Tam, yetikin bir gen kz olduunainandna bir srada, ocuka laflar ediyorsun.

Amaan anne, sen de adam skmasana! Bana bak, beni dinle. u pis pabularn divann zerinden ek, ltfen.

Nancy istemeye istemeye kendine ekidzen verdi, oturma haline geti.Anna szlerine devam etti: Bu i ok cidd Nancy. Bir yandan da sabrl olmayaalyordu. ocuk babanla ders konusunda konumaya geliyor'. Baban da hikimseye bahsetmeyecek bundan. Hi kimseye. Anlald m?

Anlald, anne. Zevzekliin sras deil. Git ykan, stn ban deitir. Altna bir etek

giy. O pantalbn ok dar.Birden kap alnd. Ana kz baktlar.Anna: Yana yakr ekilde davran. dedi.Nancy, stn deitirmek zere koarak dan kt.Anna kendine hkim olmaya alarak kapy amaya gitti.Karsnda, uzun boylu, zayf, siyah sal bir delikanl duruyordu. Ayn anda,Nancy'nin hakl olduunu gz ucuyle fark etti. Fiyakal, uzun, siyah bir arabaevin nnde park etmiti. ofr de iindeydi. Delikanl:

Albert Salvatore Junior, diye kendini takdim etti, Bir beyanatta bulunurgibiydi.Anna onu abucak, dikkatle szd. Gsterili kyafetine ramen gen,yakklyd. Elbisesinin pahal ve usta bir terzinin elinden kt belliydi.


29/149

Beli dar, omuzlan geni siyah bir spor ceket, pembe bir ipek gmlek giymi,parlak bir krmz kravat takmt. Anna:

Buyurun, dedi, Kocam neredeyse gelir. Salvatore ofrne yle birdnp bakt, sonra ieri64RETMEN

girdi. Anna kapy kaparken gen holde bekledi. Kadn, Sal-vatore'nin sivri ulusiyah pabularn farketmiti. Oturma odasna buyurun.

Salvatore, fiyakal bir tavrla, salna salna, Anna'mn arkasnda odaya girdi.Sonra yer gsterilmeden divann karsndaki bir koltua iliti.Anna mmkn olduu kadar, sevimli olmaya alarak:

Size bir ey ikram edebilir miyim? diye kestirip att.Naney, tam o srada kapda belirdi. Anna kzna dnd. Nancy, iekli bol biretek giymi, salarn da fralamt.

Kzm Nancy.Delikanl profesyonel bir tavrla kz tepeden trnaa szd, sonrailgisizliini ve can skntsn belli eden bir ifade taknarak, ban selmmakamnda edi. Anna ile Nancy, onun karsndaki divana yan yana oturdular.

Salvatore, ilgisiz, sabrsz ve kibirli grnmek iin elinden geleni yapyordu.Oday ar ar gzden geiriyor, divana bakmaktan kanyordu, iki kadn iseona bakyor, ne diyeceklerini bilemiyorlard.Delikanl, cebinden altn bir anahtar zinciri kard, bir sre onu incelediktensonra parmanda dndrmeye balad. Anna, sonunda kendini o iptonik cezbedenkurtarmaya alt:

Souk bir ey ier misiniz? diye sordu. Salvatore; Hayr, dedi,biraz aras getikten sonraTeekkrler, diye ekledi.Zinciri parmanda dndrmeye devam etti. Hava gitgide gerginleiyordu. Kzdurumu kurtarmak iin, laf olsun diye azn anca, Anna bir an paniekaplmaktan kendini alamad. Nancy, tatl bir tebessmle; Ne gzel zincir!dedi.Gen Salvatore durdu, Nancy'i hi umursamadan ilk defa Anna'ya bakt.

Yedide burada olacan sanyordum, dedi. ehirde iim var da. Artk neredeyse gelir.

RETMEN65Delikanl: Birka dakika daha bekler, sonra eker giderim, dedi: Zinciritekrar cebine yerletirdi.Nancy, annesinin tepkisini anlamak iin ona bakt, sonra havadaki gerginliiazaltmak iin yeniden atld:

Profesr seveceksiniz.Delikanl bu kez Nancy'ye uzun uzun bakt, sonra:

Ben herkesi severim, ilerimi bozmadklar srece, dedi.Gzleri hl kzn stndeydi. Nancy, ister istemez, san dzeltti.

Yani iyi bir hocadr, demek istedim, diye devam etti. Annesininsinirlendiini farketmemiti. Herkes yle sylyor.

Bana bakn, ben herkes deilim. Delikanl ayaa kalkt. Herif yediderandevu veriyor, sonra da atlatyor. Geldii zaman kendisine syleyin.Kapya doru yrmeye balad.Anna; imdi neredeyse gelir, ltfen bekleyin, dedi.Nancy de: Kabahat arabada, diye ekledi. Arabay bugn garajdan alacakt. Sonzamanlarda nza yapyordu da.Delikanl ona yle bir gz att, sonra saatine bakp yerine dnd.

Daha be dakikam var. Ondan sonra bouna nefea tketmeyin. Ben biriylesz kesitim mi, szmde dururum. Bunu kendisine retmem gerekecek galiba.

Babam her zaman vaktinde gelir Araba yznden gecikmi olmal.Eminim.Salvatore: Anladk, dedi. Benim de kendime gre derdim var.Tam o srada, evin nne bir otomobilin yanatn duyan Anna, kapya gitti.Salvatore, Nancy'ye hitaben:


30/149

Yine de ge geldi, diye mrldand.Nancy yzn buruturdu, delikanl ise koltuunun arkasna yasland, sntt,sonra tamamyle ilgisini kesti.F.: 5kr'Vi

i66RETMENProfesr ieri girdi, kansn yanandan pt. u Alla-hn bels araba! diyesze balad. Naslsn, canm?

Albert geldi mi?Anna bayle onaylad, sonra oturma odasn iaret etti. Ben yemeihazrlayaym Joe, dedi, kocasnn paltosunu ald.

Peki, canm.Pastore odaya girdii zaman, Salvatore hi istifini bozmad, sadece tembeltembel kolunu kaldrarak saatine bakt. Bu hareketiyle Pastore'ye gecikmiolduunu belirtmek istiyordu. Profesr, onu farketti ama anlamamazhktan geldi,delikanlnn oturduu koltua doru yrd.

Tantmza memnun oldum, Albert, dedi. ocuk: Merhaba,. dediban kaldrmadan. Pastore, delikanlnn, nezaket kurallarnda, daha teyegitmiyeceini anlamt, srar etmedi. Divana doru giderek, kzn pt.

Merhaba, canikom, dedi.Kznn birden rahatladam hissetmiti, sonra delikanlya dnd.

Ee, Albert, balayalm m? Bana Albert deil, Al deyin, oradan balayalm nce. zr dilerim, dedi. " istersen, benim odama kalm Al. Yemek yer

misin?Nancy: Bay Salvatore, ehirde yemek yiyecekmi, Baba, dedi.

yle mi? Peki, Sonra kzna dnd; Seninle sonra konuuruz, canm, dedi.u taraftan, Al.Pastore, alma odasna kan merdivene yneldi, sonra gen Salvatore'ninzahmet edip koltuktan kalkmasn bekledi. Delikanl, hi acelesiz, byk birgayret sarf ederek Profesr takip etti. Nancy, annesine hitaben, ok irinolan, dedi. Anna, mutfakta patates soymakla meguld.

Ba

Documents

Jack Lynn Ogretmen