Embed Size (px)
DESCRIPTION
Raport Meritum Banku z komentarzem ekspertów: Psychologa, dra Wiesława Baryły z SWPS w Sopocie oraz Ewy Mądry i Aleksandry Poźniak z Meritum Banku
Citation preview
1
Jak oszczędzają Polacy? Raport Meritum Banku z komentarzem ekspertów:
Psychologa, dra Wiesława Baryły z SWPS w Sopocie
oraz Ewy Mądry i Aleksandry Poźniak z Meritum Banku
Wrzesieo 2012
Cytowanie bez ograniczeo pod warunkiem podania źródła: „Jak oszczędzają Polacy?” Raport Meritum Banku w oparciu o dane uzyskane w badaniu omnibusowym IIBR/Gemius go96! przeprowadzonym w dniach 25-29 czerwca 2012 roku na reprezentatywnej próbie n=918 polskich internautów w wieku 18 i więcej lat.
2
Spis treści
1. Wstęp
2. Kluczowe wnioski
3. Planowanie wydatków
4. Sposoby oszczędzania
5. Cele oszczędzania
6. Konto Celowe
3
Wstęp
Poniższy raport prezentuje wyniki badania pod tytułem „Jak oszczędzają Polacy?”, przeprowadzonego na zlecenie Meritum Banku.
Badanie zostało zrealizowane przez Gemius Sp. z o.o. metodą CAWI Real Time Sampling w dniach 25.06 - 29.06.2012 w ramach GO96! – Omnibus online. Odpowiedzi udzieliła reprezentatywna grupa 918 internautów w wieku 18 lat i więcej. Struktura próby została skorygowana przy użyciu wagi analitycznej tak, by odpowiadała strukturze polskich internautów z grupy celowej pod względem kluczowych cech związanych z przedmiotem badania. Przy konstrukcji wagi uwzględniono zmienne społeczno-demograficzne takie jak płed, wiek oraz wykształcenie, a także zmienne związane z szeroko pojętym stylem życia. Za bazę referencyjną posłużyły wyniki badania Ipsos-Omnibus realizowanego w okresie luty-kwiecieo 2011.
Komentarzy do badania udzielili:
Dr Wiesław Baryła, Wydział Psychologii, Wydział Zamiejscowy SWPS w Sopocie
Ewa Mądry, Meritum Bank ICB S.A.
Aleksandra Poźniak, Meritum Bank ICB S.A.
4
Kluczowe wnioski
• Polacy nie znają nowoczesnych narzędzi do planowania domowego budżetu. Chod 80 proc. Polaków planuje swoje wydatki, to aż 60 proc. z nich liczy je „w głowie”.
• Najbardziej innowacyjne osoby (1 proc.) korzystają ze specjalnych interaktywnych narzędzi do zarządzania domowym budżetem, jakie oferuje m.in. Meritum Bank.
• 37 proc. Polaków nie jest w stanie zaoszczędzid żadnej kwoty.
• Wśród tych, którzy oszczędzają, wciąż popularne jest trzymanie gotówki w tzw. „skarpecie” – w taki sposób oszczędza 16 proc. respondentów.
• Najczęściej oszczędności trzymamy na koncie osobistym lub oszczędnościowym. Polacy deklarują, że oszczędzają na konkretne cele np. na wakacje czy zakup nowego auta. Wiele osób gromadzi również środki na „czarną godzinę”. Zaledwie 5 proc. respondentów odkłada pieniądze na emeryturę.
5
Kluczowe wnioski
„Wyniki sondażu wskazują, że ze względu na motywy oszczędzania, Polaków można podzielid na cztery grupy. Około 40 proc. respondentów ogranicza swoje oszczędzanie do zarządzania gotówką. Zarządzanie to jest w oczywisty sposób wymuszone przez rozmijanie się terminów uzyskiwania dochodów z terminami wydatków. Kolejne 30 proc. respondentów dysponuje takimi nadwyżkami dochodu, które pozwalają im gromadzid środki w celu zabezpieczenia sobie bufora na wypadek nieprzewidzianych, nagłych wydatków. Około 20 proc. respondentów aktywnie gromadzi środki na konkretny cel. I w koocu, jak wskazuje sondaż, około 10 proc. Polaków ma na tyle dobrą sytuację finansową, że może sobie pozwolid na oszczędzanie w postaci zarządzania zasobami. Wyniki te są zgodne z hierarchicznym modelem motywów oszczędzania Alfa Lindqvista i ogólnie sugerują, że ogromna większośd Polaków nie ma możliwości zaspokajania wyższych potrzeb związanych z oszczędzaniem.”
Dr Wiesław Baryła, Wydział Zamiejscowy SWPS w Sopocie
6
Planowanie wydatków
Polacy planują wydatki
Aż 80 proc. Polaków deklaruje, że planuje wydatki. Spośród nich 60 proc. przyznaje, że wydatki liczy „w głowie”. Wśród osób starannie planujących wydatki – korzystających z dedykowanych narzędzi do zarządzania finansami lub prowadzących „domową księgowośd” w zeszycie lub w komputerze – dominują kobiety, osoby z wyższym wykształceniem oraz zamieszkujące miasta powyżej 100 tys. mieszkaoców.
Z interaktywnych narzędzi do planowania wydatków (niezależnych lub oferowanych przez bank) korzystają najchętniej osoby najmłodsze (w wieku 18-24 lata) lub najstarsze (w wieku 50 lat i więcej) oraz dysponujące kwotą powyżej 3,000 zł miesięcznie.
Co piąty Polak natomiast wydaje pieniądze bez planowania. Im wyższy dochód netto w gospodarstwie domowym, tym mniej liczymy się z utratą pieniędzy – ponad połowa osób dysponujących miesięcznie kwotą powyżej 2,000 złotych nie zwraca uwagi na wydawane kwoty.
7
Planowanie wydatków
Q1. Jak planujesz swoje wydatki?
korzystam z narzędzia doplanowania wydatków…
korzystam z poza bankowegonarzędzia do planowania…
zapisuję wydatki w zeszycie lubarkuszu kalkulacyjnym
staram się liczyd wydatki „w głowie”
wydaję pieniądze bezplanowania
0%
2%
25%
58%
17%
1%
1%
16%
61%
24%
mężczyzna
kobieta
Źródło: „Jak oszczędzają Polacy?” Raport Meritum Banku w oparciu o dane uzyskane w badaniu omnibusowym IIBR/Gemius go96! przeprowadzonym w dniach 25-29 czerwca 2012 roku na reprezentatywnej próbie n=918 polskich internautów w wieku 18 i więcej lat.
8
Planowanie wydatków
„Planowanie wydatków jest kluczem do osiągnięcia finansowej stabilizacji. W dzisiejszych czasach możemy korzystad ze specjalnych narzędzi, które ułatwiają nam kontrolę wydawanych sum. Jednym z nich jest Meritum Planer, dostępny dla wszystkich posiadaczy konta osobistego w Meritum Banku. Przewagą tego typu narzędzi nad zapisywaniem wydatków w zeszycie czy arkuszu kalkulacyjnym jest prostota – transakcje są automatycznie kategoryzowane. Oznacza to, że nie musimy zapamiętywad, na co konkretnie wydaliśmy pieniądze np. na żywnośd, kosmetyki czy paliwo.
Ponadto, korzystając z dedykowanych narzędzi zyskujemy zdecydowanie łatwiejszy dostęp do wszystkich informacji o naszych wydatkach. Wszystko możemy śledzid na czytelnych wykresach. Poprzez określenie na co, wydajemy stosunkowo najwięcej pieniędzy, możemy dowiedzied się, gdzie „uciekają” nasze środki.”
Aleksandra Poźniak, Meritum Bank
9
Planowanie wydatków
„Sondaż jednoznacznie wskazuje, że Polacy nie korzystają z nowoczesnych narzędzi wspomagających zarządzanie gotówką i w ogóle oszczędzanie. Powodów tego stanu rzeczy jest pewnie kilka. Częśd respondentów nie odczuwa potrzeby dokumentowania i planowania dochodów i wydatków. Albo nie zdają sobie oni sprawy z tego, że takie planowanie mogłoby w znaczący sposób zwiększyd ich satysfakcję, albo mają poczucie, że wysiłek wkładany w planowanie nie jest wart zysków zeo płynących.
Poza tym, narzędzia wspomagające zarządzanie gotówką i oszczędzanie są innowacjami wymagającymi od użytkowników pewnego przygotowania, zarówno sprzętowego, jak i intelektualnego oraz zbierają czas, czyli generują po ich stronie koszta. Koszta te są pewne, tzn. trzeba je ponieśd, natomiast zyski z korzystania z narzędzi są jedynie potencjalne. W takim stanie rzeczy, z teorii perspektywy Kahnemana i Tversky'ego i licznych badao psychologicznych wynika, że jedynym skutecznym sposobem zachęcania ludzi do korzystania z narzędzi planowania oszczędzania jest z jednej strony uczynienie tych narzędzi jak najbardziej przyjaznymi użytkownikom a z drugiej strony prezentowanie korzystania z nich jako sposobu na uniknięcie pewnych (tzn. nieuniknionych w inny sposób) strat.
W koocu, jak to z innowacjami bywa, użytkownicy nie korzystają z narzędzi wspomagających zarządzanie gotówką i oszczędzanie bo zwyczajnie nie wiedzą, że one istnieją.”
Dr Wiesław Baryła, Wydział Zamiejscowy SWPS w Sopocie
10
Sposoby oszczędzania
Oszczędzanie sprawia Polakom trudności
Aż 37 proc. Polaków w ogóle nie jest w stanie zaoszczędzid żadnej sumy. Sytuacja ta dotyczy przede wszystkim kobiet, osób w wieku 35-49 lat, szczególnie tych o najniższych dochodach. Problemy z oszczędzaniem najrzadziej dotykają pracowników umysłowych wyższego szczebla i prywatnych przedsiębiorców.
Jeśli już uda nam się odłożyd trochę pieniędzy, najczęściej trzymamy je na koncie osobistym (de facto nie wydając, ale też nie pomnażając środków) lub na koncie oszczędnościowym. Drugą metodę oszczędzania preferują zwłaszcza osoby młode w wieku 25 – 34 lat. Co ciekawe, aż 16 proc. respondentów trzyma oszczędności w tzw. skarpecie – wśród nich znajdziemy głównie osoby młode, w wieku 18-24 lat oraz te o najniższych dochodach.
Dywersyfikacja sposobów oszczędności to domena przede wszystkim mieszkaoców największych miast. Stosunkowo niewielką popularnością cieszy się lokowanie pieniędzy w papiery wartościowe i metale szlachetne. Te ostatnie szczególnie upodobali sobie prywatni przedsiębiorcy.
Z tradycyjnych lokat bankowych korzysta co siódmy Polak. Z tej mało ryzykownej metody korzystają przede wszystkim osoby w wieku 50 lat i więcej.
11
Sposoby oszczędzania
w metalach szlachetnych np. złoto,…
w akcjach lub obligacjach
w funduszach inwestycyjnych
na lokacie bankowej
oszczędzam w inny sposób
trzymam pieniądze w gotówce
na koncie oszczędnościowym
na koncie osobistym
w ogóle nie udaje mi się oszczędzad…
3%
4%
5%
14%
14%
16%
18%
21%
37%
Q2. W jaki sposób oszczędzasz pieniądze?
Źródło: „Jak oszczędzają Polacy?” Raport Meritum Banku w oparciu o dane uzyskane w badaniu omnibusowym IIBR/Gemius go96! przeprowadzonym w dniach 25-29 czerwca 2012 roku na reprezentatywnej próbie n=918 polskich internautów w wieku 18 i więcej lat.
12
Sposoby oszczędzania
„Jak wynika z badania, lokowanie oszczędności na kontach osobistych jest najpopularniejszym, a zarazem najmniej efektywnym sposobem na pomnażanie pieniędzy. Jest tak, ponieważ konta te z reguły posiadają bardzo niskie lub wręcz zerowe oprocentowanie. Ludzie cenią je jednak za dostęp do swoich środków w dowolnym momencie. Warto pamiętad o istotnej alternatywie, jaką jest Konto Oszczędnościowe lub Konto Celowe w Meritum Banku, na które można wpłacad i wypłacad pieniądze bez utraty odsetek. Konta te są atrakcyjnie oprocentowanie i stanowią dobre rozwiązanie dla osób, które chcą efektywnie oszczędzad, mając jednak pełną kontrolę nad dostępem do swoich pieniędzy.”
Ewa Mądry, Meritum Bank
13
Sposoby oszczędzania
„Sposoby oszczędzania, z których korzystają Polacy, ściśle wiążą się z ich motywami oszczędzania. Zarządzanie gotówką oraz budowanie bufora na wypadek nieprzewidzianych wydatków wymaga trzymania środków w postaci jak najbardziej płynnej, w gotówce lub na koncie osobistym. Dla oszczędzających na konkretny cel najbardziej poręczne są konta oszczędnościowe lub obligacje. Jedynie osoby, które mają potrzebę zarządzania zasobami mogą sobie pozwolid na długoterminowe inwestowanie w fundusze inwestycyjne lub akcje. Ogólnie sondaż jednoznacznie wskazuje, że póki co, przeciętna Polka lub Polak potrzebują produktów bankowych o niskim ryzyku i wysokiej płynności. Z punktu widzenia psychologii, takim produktem, który dodatkowo motywuje do oszczędzania są konta oszczędnościowe z dzienną kapitalizacją odsetek.”
Dr Wiesław Baryła, Wydział Zamiejscowy SWPS w Sopocie
14
Cele oszczędzania
Polacy oszczędzają na konkretny cel
Osoby, którym udaje się oszczędzad pieniądze, najczęściej odkładają na konkretny cel np. na wakacje czy zakup nowego samochodu. Wśród nich przeważają osoby młode w wieku 18-24 lat oraz o dochodach powyżej 2000 zł netto miesięcznie.
Mężczyźni częściej odkładają na „czarną godzinę” niż kobiety. W tym celu chętniej oszczędzają także prywatni przedsiębiorcy, osoby o nieustabilizowanej sytuacji zawodowej lub niepracujące – zajmujące się domem lub będące na emeryturze czy rencie.
Im jesteśmy młodsi, tym chętniej oszczędzamy na dobra konsumpcyjne. Osoby w wieku pomiędzy 25 a 49 rokiem życia częściej troszczą się o przyszłośd swoją i najbliższych oszczędzając na przyszłe wydatki związane z dziedmi oraz na emeryturę. Najstarsi respondenci w wieku 50 lat i więcej odkładają głównie na „czarną godzinę” lub bez skonkretyzowanego celu.
15
Cele oszczędzania
Q3. Biorąc pod uwagę poniższe możliwości, na co odkładasz najwięcej pieniędzy? (Pytanie skierowane do osób, którym udaje się oszczędzad pieniądze)
nie odkładam na żaden z powyższychcelów
na emeryturę
na przyszłe wydatki związane z dziedmi
odkładam bez konkretnego celu
na „czarną godzinę”
na konkretny cel np. wakacje, zakupnowego samochodu
5%
5%
10%
18%
22%
23%
Źródło: „Jak oszczędzają Polacy?” Raport Meritum Banku w oparciu o dane uzyskane w badaniu omnibusowym IIBR/Gemius go96! przeprowadzonym w dniach 25-29 czerwca 2012 roku na reprezentatywnej próbie n=918 polskich internautów w wieku 18 i więcej lat.
16
Cele oszczędzania
„Poza najbardziej elementarną potrzebą zarządzania gotówką, wszystkie wyższe potrzeby zaspokajane są poprzez zachowania celowe, oszczędzanie jest tu środkiem do realizacji ustalonych przez oszczędzającego celów. Celem może byd zgromadzenie gotówki, jako bufora, celem może byd zakup drogiego produktu lub usługi, celem może byd zgromadzenie środków na emeryturę, w koocu celem może byd zgromadzenie majątku, który można przekazad w spadku. Zdolnośd do wyrafinowanych zachowao celowych odróżnia ludzi od innych zwierząt, jest fundamentem cywilizacyjnych osiągnięd człowieka, jako gatunku, ale nie oznacza to, że ludzie są szczególnie efektywni w realizowaniu celów. Wręcz odwrotnie, jesteśmy zatrważająco mało efektywni w naszych dążeniach do celu. Dlaczego tak nieporadnie realizujemy zadania, w tym oszczędzanie? Najprościej rzecz ujmując, z dwóch powodów: z braku zdolności i z niecierpliwości. Brak zdolności w przypadku oszczędzania przejawia się przede wszystkim w krótkowzrocznym patrzeniu na swoją sytuację życiową, w wybieraniu zbyt trudnych celów oraz w wybieraniu mało skutecznych sposobów oszczędzania, np. gromadzenie środków w gotówce lub na koncie osobistym. Niecierpliwośd ma dziesiątki źródeł, od zdeterminowanych genetycznie różnic indywidualnych w osobowości poprzez normatywne oddziaływania otoczenia społecznego aż do stabilności sytemu ekonomiczno-politycznego. Impulsywnośd jako cecha osobowości to nic innego jak wrażliwośd na nagrody. Osoby impulsywne działają by otrzymad gratyfikację i mają małą zdolnośd do jej odraczania, chcą uzyskad satysfakcję „tu i teraz”.
17
Cele oszczędzania
Jak wielokrotnie udowodnił to Robert Cialdini, normy społeczne niezwykle silnie decydują o tym co ludzie robią i czego nie robią. Najpowszechniejszym typem norm są normy opisowe, które orzekają, co większośd ludzi robi w danej sytuacji. Moda jest bezpośrednim wytworem spontanicznego, społecznego tworzenia norm opisowych. Współcześnie żyjemy w świecie, w którym mody zmieniają się częściej niż dwa razy w roku (to zjawisko dośd nowe w historii naszego gatunku, jeszcze cztery wieki temu mody trwały dziesiątki lat). Nadążanie za modami wymusza natychmiastowe wydatki konsumpcyjne, a więc nie sprzyja oszczędzaniu. W świecie, w którym przyszłośd ekonomiczna i polityczna jest niepewna nie ma większego sensu oszczędzad. Jak pokazują wyniki badao psychologicznych, ludzie są bardzo wrażliwi na informacje na temat „pewności jutra” i w przypadku wyrobienia sobie opinii, że przyszłośd jest niepewna mają tendencję do nieodraczania konsumpcji, czyli nieoszczędzania oraz ewentualnie wydawania gotówki na dobra trwałe, na których zarobid mogą jedynie spekulanci.” Dr Wiesław Baryła, Wydział Zamiejscowy SWPS w Sopocie
18
Cele oszczędzania
„Jedną z zasad skutecznego oszczędzania jest reguła 60/40, co oznacza, że 60% naszych przychodów powinno byd przeznaczanych na bieżących wydatki, natomiast 40% powinno byd oszczędzane: 10% na emeryturę, 10% na „czarną godzinę”, 10% na wydatki awaryjne, a ostatnie 10% na rozrywkę. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom osób, które odkładają pieniądze na konkretny cel, przygotowaliśmy Konto Celowe, czyli rachunek oszczędnościowy dedykowany do długoterminowego oszczędzania. Głównymi zaletami tego konta jest wysokie oprocentowanie, możliwośd zdefiniowania własnych celów oszczędzania (możemy np. jednocześnie odkładad na auto, wakacje czy remont). Użytkownicy mogą również śledzid swoje postępy w oszczędzaniu na czytelnych wykresach.”
Aleksandra Poźniak, Meritum Bank
19
Konto Celowe w Meritum Banku
Konto Celowe to rachunek oszczędnościowy, który służy do oszczędzania na zdefiniowane przez Ciebie cele. Główną zaletą konta jest możliwośd założenia jednego rachunku oszczędnościowego, na którym zdefiniowana może byd dowolna liczba celów oszczędzania. Możesz więc równocześnie oszczędzad np. na wakacje, na prezent urodzinowy dla Twojego dziecka czy na emeryturę, ustalając jaką kwotę miesięcznie, chcesz odkładad na każdy poszczególny cel.
Konto Celowe posiada atrakcyjne oprocentowanie w wysokości 4,75 proc. w skali roku już od pierwszej złotówki, z miesięczną kapitalizacją odsetek. Otwarcie i prowadzenie konta jest bezpłatne. Zaletą konta jest to, że możesz na nim oszczędzad bardzo elastycznie: dopłacad do niego środki oraz dokonywad wypłat (przelewów) w dowolnym momencie. Przelewów możesz dokonywad w kanale internetowym i telefonicznym – pierwszy i drugi przelew w miesiącu kalendarzowym jest bezpłatny, kolejne przelewy w miesiącu kalendarzowym kosztują 10 zł.
Konto Celowe możesz otworzyd online, bez wychodzenia z domu. Konto funkcjonuje w ramach Meritum Planera, bezpłatnej aplikacji do zarządzania domowym budżetem dostępnej dla posiadaczy bezpłatnego Konta Zarabiającego w Meritum Banku.
Więcej informacji na:
http://bit.ly/NeQuSZ
www.meritumplaner.pl
