JEZIČKA ISPITIVANJA U XX VEKU - STRUKTURALIZAM

Škole i pravci u lingvistici

Pregled

� Pojava strukturalizma

� Interdisciplinarni pristupi pod uticajemlingvistike

Strukturalizam

� Opšti intelektualni pokret s početka XXveka, prema kojem se neki objekat trebaveka, prema kojem se neki objekat trebaproučavati kao integralni deokompleksnog sistema

Strukturalizam

� To je bio u principu interdisciplinarnipristup, koji je nastupio posleneogramatičaraneogramatičara

� Može se reći da je ceo pokret nastao izlingvističkog rada

F. de Saussure

� Većinu njegovih argumenata je većpokrenuo von Humboldt.

� Odličan timing, jer su se ideje i metodekomparativnog pristupa bile donekleiscrpele

F. De Saussure

Autonomna anliza

� Jezik je sistem i odnos između elemenatasistema je predmet analize (poređenje sašahom)šahom)

� Jezik je prvenstveno društveni fenomen itako ga i treba izučavati, ispitivati iglasovnu i značenjsku stranu jezika unjihovom međuodnosu, a ne izolovano

Langue i parole

� Jezici se sastoje od dva dela: generalnaupotreba jezika (parole - govor) i jezičkiupotreba jezika (parole - govor) i jezičkisistem (langue - jezik).

Langue i parole

� Ono što je predmet analize jeste langue,jezički sistem koji se nalazi iza znanjajezikajezika

� Problem je u tome što ako hoćemo darazumemo langue, moramo analiziratiparole

Sinhronija i dijahronija

� Pokret je brzo dobio na popularnosti i dosredine XX veka studije o poreklu jezika suu nekim slučajevima postale zastarele iu nekim slučajevima postale zastarele iređe su se i objavljivale

Sinhronija i dijahronija

� Akcenat na sinhronijskom pristupu

� U cilju razumevanja langue i parole trebase fokusirati na trenutno jezičko stanje, ane na istorijske promene

Označivač i označeno

� Označivač (glasovni obrazac)� Označeno (značenje/pojam evociran glasom)� U komunikaciji ove dve jezičke vrednosti se

stalno razmenjujustalno razmenjuju

Označivač i označeno

� Arbitrarnost jezičkog znaka

Ženevska škola

� Direktni naslednici Sosirovog pristupa

� Charles Bally, Albert Secheahaye, Henry� Charles Bally, Albert Secheahaye, HenryFrei

� Akcenat na značaju emocija u jeziku istriktnom sinhronizmu

Fonološka epoha

� Nikolaj Sergejevič Trubecki – osnivačfonologije kao samostalne discipline

� Ističe značaj binarnih opozicija, koje sunajvažnije prema njemu u jezicima (npr.zvučno - bezvučno)

� Odnos markirano - nemarkirano

Fonološka epoha

� Roman Jakobson - dalji razvoj idejaTrubeckog

� Teoretičar distinktivnih obeležja

� Princip binarnosti (dihotomije), parovi kojise razlikuju po prisustvu/odsustvuodređenog obeležja

Fonološka epoha - lingvistika

� Generalno govoreći, razumevanje znaka jezasnovano na prisustvu njegove binarneopozicije

� Slični glasovni obrasci (pat, bat, hat, mat,fat, cat, that, what...), morfološki obrasci (-sza množinu, -ed za past tense uengleskom), i možda rečenični obrasci (SV,SV, SVO, SVOO...)

Praška škola

� Praški lingvistički serkl osnovan 1926.godine u Pragu

� V. Mathesius, B. Trnka, B. Havranek,Jakobson, Karcevski, Trubecki...

� Usmerenost na jezičke žanrove izmeđuostalog

Zaključak

� Strukturalizam predstavlja suštinski prelazu odnosu na raniju tradiciju

� De Saussure postavlja novi trend u� De Saussure postavlja novi trend ulingvistici, što je uticalo i na drugediscipline

� Njegov rad je stavio lingvistiku u centar,dajući joj poseban status međuakademskim disciplinama