Upload
dinhtram
View
223
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Język. Potoczne poglądy
● preskryptywizm vs. deskryptywizm (i Akademie)● Zmiana językowa: dobrodziejstwo i przekleństwo● Lingwistyczny mit: języki “prymitywne” vs.
“doskonałe”● Magiczne własności języka: tabu i nazwy własne● Ekspresja emocjonalna● Współdziałanie w społeczeństwie
Język: potoczne poglądy
● Kontrola nad rzeczywistością● Zapis faktów● Instrument myśli● Wyrażanie tożsamości● Język a myślenie i hipoteza SapiraWhorfa:
– relatywizm lingwistyczny– determinizm lingwistyczny
Język: wybrane własności
● funkcja komunikacyjna vs informacyjna● funkcja przeniesienia (“displacement”)● arbitralność znaków językowych● produktywność (kreatywność, otwartość)● przekaz (transmisja) kulturowy(a)● dyskretność● dualność (poziom fizyczny i poziom znaczeń)
Chomsky a behawioryzm
● Behawioryzm Watsona i Skinnera– nie postulować bytów nieobserwowalnych– naukowe kategorie: bodziec, reakcja stosowalne do
wszelkich istot żywych (człowiek a termostat)– mowa to jedna z wielu form zachowań– myślenie to “mówienie za pomocą ukrytych mięśni”
Szkoła Bloomfielda● Założenia szkoły Bloomfielda:
– niepowtarzalność strukturalna języków– “naukowy” charakter lingwistyki:
behawiorystyczna metodologia
+ autonomia lingwistyki– mowa stanowi bodziec
zastępczy (lub reakcję zastępczą)
●
●
●
●
●
H. Bosch, Wóz siana
(1500-1502)
Muzeum Prado, Madryt
Szkoła Bloomfielda– słowa działają jako “substytuty” obiektów świata– badania semantyczne ściśle podporządkowane
identyfikacji jednostek fonologii i składni– specyfikacja reguł i zasad fonologii i syntaktyki to
dziedzina formalna– lingwistyka ma charakter deskryptywny– Zelig Harris: procedury odkrywcze
(Methods in Structural Linguistics, 1951)
Chomsky. Syntactic Structures
– język: instrument wyrażania znaczeń– twórczy charakter zdolności językowych– język – kompetencja i korpus – wykonanie– poddawanie idealizacji “surowych danych”– intuicja rodzimego użytkownika– teoria lingwistyczna nie jest zbiorem mechanicznych
procedur odkrywania gramatyk
Podstawowe założenia– teoria lingwistyczna winna służyć uzasadnianiu
gramatyk (procedury decyzyjne, nie odkrywcze)– osłabienie wymagań: procedury ewaluacyjne– kompetencja i błędy wykonania– teorię formułuje się tak, by objęła przypadki
wyraźne, a następnie stosuje w rozstrzygnięciach przypadków niewyraźnych
– gramatyka: urządzenie do produkowania zdań języka, który się analizuje [cdn.]
Bibliografia1. Chomsky Noam, Syntactic Structures, Mouton, 1957.
2. Chomsky Noam, Zagadnienia teorii składni, Ossolineum: Wrocław 1982.
3. Crystal David, The Cambridge Encyclopedia of Language, 2nd edition, Cambridge, UK: Cambridge U.P., 2000.
4. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wyd. drugie. K. Polański (red.), Ossolineum: Wrocław 1999.
5. Greene Judith, Psycholingwistyka. Chomsky a psychologia, PWN: Warszawa 1977.
6. Lyons John, Chomsky, Biblioteka Wiedzy Współczesnej “Omega” nr 230, Wiedza Powszechna: Warszawa 1972.
7. Yule George, The Study of Language, 2nd ed., Cambridge, UK: Cambridge U.P., 1996.