Upload
voliem
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
7 Mayıs 1833, Hamburg – 3 Nisan 1897,
Viyana.
Alman besteci, piyanist ve orkestra şefi, XIX.
yüzyılın ikinci yarısının en önemli Alman
romantik akım bestecilerindendir.
Brahms (Aşağı Sakson - Kuzey Alman) genişçe
bir ailenin çocuğuydu. Babası el işçiliğiyle para
kazanıyordu, ayrıca Hamburg'taki birkaç dans
lokalinde korno ve kontrabas çalarak küçük
gruplarla sahne alıyordu.
Brahms piyano dersleri alarak müziğe yedi
yaşında başladı. Besteciliğe olan yeteneğini
genç yaşlarda göstermeye başladı, 1849'da
yazdığı Sevilen Valsler üzerine Fantezi adlı
yapıtı piyanistler için çalınması hiç de kolay
olmayan bir yapıttır.
Kazım ÇAPACI
Johannes BRAHMS
2
Brahms genç birisi olarak kendine özgü bir
anlatım biçimi geliştirmişti; erken dönem
yapıtlarını takma ad ile (G. W. Marcks, Karl
Würth) yayınlatıyordu ve bunlara kendine
göre yüksek opus numaraları veriyordu.
Başlarda yalnızca piyano yapıtları veren
Brahms orkestranın olanakları ve sınırları
konusunda kendine henüz güvenmiyordu.
Daha sonraki yıllarda da orkestra yazısı
konusunda yakın çevresinin desteğine
başvurmuştur.
1853 yılında Reményi adı altında icra eden
Macar kemancı Eduard Hoffman (1829-1898)
Brahms’ı Hannover’de oturan dönemin büyük
kemancısı Joseph Joachim ile tanıştırmıştır.
Joachim'den çok etkilenen Brahms Onun
çalışında yoğun bir ateş, öyle ki, her şeyi
kaderine bırakan bir enerji, ritmdeki kesinlik,
sanatçıyı gösterircesine ve onun yapıtlarında
(bestelerinde) daha şimdiden büyük bir
anlatım gücü görüyorum, yaşıtlarıyla
karşılaştırılamayacak bir biçimde diye söz
eder…
Joachim'in Brahms'a önerisi, kendisini
Weimar'da Saray Müzik Direktörü olan Franz
Liszt 'e tanıtması olmuştu. Liszt'in Brahms'a
sözü ise Breitkopf & Härtel Yayınevi'ne yazdığı
bir mektupta kendisinden söz etmesi olmuştu.
Brahms bu durumdan pek bir beklenti
çıkaramamış ve Joachim'e bir mektup yazarak
kendisini sanat yaşamına sokmasını istemişti.
Bunun üzerine Joachim, Brahms’a
Düsseldorf’ta oturan besteci Robert
Schumann' la tanışmasını önermişti.
25 Ekim 1853’de Robert Schumann tarafından
Leipzig’te kurulan 'Müzik için Yeni Dergi' nin
(Neuen Zeitschrift für Musik) Yeni Yollar başlığı
altında ilk yazısını Schumann yazmış ve
Brahms için şunları belirtmiştir:
' (...) ve o geldi işte, bu seçkin ve kahraman
nöbeti tutabilecek yeni bir kan. Hamburg'lu
Johannes Brahms, oranın karanlık sessizliğinde
yaratılmış ama sanatın bu zor uzlaşısında
kendisine fazlasıyla ve coşkuyla ilgilenmiş bir
öğretmenden biçimlenmiş, kısa bir süre önce
saygıdeğer yakınım olan bir usta tarafından
3
bana sözü edilen Brahms. Bütün bu belirtileri
üzerinde taşıyan o: O seçkin birisi. (...) '
Schumann, Müzik Yayınevi Breitkopf & Härtel
'in de Brahms'ı kabul etmesini dileyerek,
yayınevinin Brahms'ın birkaç çalışmasını
yayınlamsını istedi.
Onun kişisel olarak bu konuya yüklenmesi
yirmi yaşındaki Brahms'ı Almanya'da sanki bir
gecede ünlü birisi yapmıştı.
Müzikle ilgilenen bir sürü kişi ondan bir şeyler
dinlemek, yapıtlarını görmek, bu yeteneği
daha çok tanımak istiyordu.
Bu durum Brahms'ı ürkütmüştü. Schumann'a
yazdığı mektuplarında korkularını dile
getirmiş, kamu ölçütlerine göre yetersiz
kalabileceğini belirtmişti. Kendini aşırı
eleştirerek bunalıma girip birkaç çalışmasını
yakıp yok etmişti.
Brahms’ın Müziği
Brahms’ın yapıtları bütün Avrupa müzik
geleneğini kapsar. Yalnızca Beethoven’la
kalmayıp J.S: Bach, Georg Friedrich Haendel ve
Giovanni Pierluigi da Palestrina’nın da Brahms
müziğinde etkisi vardır.
Müzik tarihsel çalışmaların sonucunda Brahms
müziğini üç döneme ayırabiliriz: Birinci dönem
„Ein Deutsches Requiem“ e kadar olan
kısımdır. İkincisi, ikinci piyano konçertosuna
kadar olan kısımdır. Üçüncüsü ise 3.Senfoni ile
başlar.
İlk dönem için romantik temel üzerine
oturmuş denilebilir. İkinci dönem güçlü bir
klasik vurgusudur. Üçüncü dönem için ise
romantik ve klasik temelin kendi içinde
erimesi diyebiliriz.
4
Brahms’ın Yapıtları
Orkestra yapıtları
Piyano Konçertosu Nr. 1 re minör op. 15
(1859)
Serenad Nr. 1 re majör op. 11 (1860)
Serenad Nr. 2 La Majör op. 16 (1860)
Haydn`ın bir konusu üzerine çeşitlemeler op.
56a (1874)
21 Macar Dansları (Piyano için, iki- ve dört el
için, Nr. 1, 3 ve 10, 1874 ve 1876 Brahms
tarafından orkestraya uyarlandı)
Senfoni Nr. 1 do minör op. 68 (1876)
Senfoni Nr. 2 re majör op. 73 (1877)
Keman konçertosu re majör op. 77 (1879)
Akademik Kutlama Üvertürü do minör op. 80
(1880)
Trajik Uvertür re minör op. 81 (1880)
Piyano Konçertosu Nr. 2 si bemol majör op. 83
(1882)
Senfoni Nr. 3 fa majör op. 90 (1884)
Senfoni Nr. 4 mi minör op. 98 (1886)
İkili konçerto keman ve viyolonsel için la minör
op. 102 (1888)
Piyano müziği
İki el için
Sonat Nr. 1 do majör op. 1 (1853)
Sonat Nr. 2 fa diyez minör op. 2 (1854)
Scherzo mi bemol minör op. 4 (1854)
Sonat Nr. 3 fa minör op. 5 (1854)
Schumann' in Bir Konusu Üzerine Çeşitlemeler
op. 9 (1854)
Gavotte WoO posth. 3 (1854-55)
2 Gigue WoO posth. 4 (1855)
2 Saraband WoO posth. 5 (1854-55)
Dört Balad op. 10 (1856)
Bir Konu Üzerine Çeşitlemeler op. 21/1 (1861)
Bir Macar Türküsü Üzerine Çeşitlemeler op.
21/2 (1861)
Händel' in Bir Konusu Üzerine Çeşitlemeler op.
24 (1862)
Paganini' nin Bir Konusu Üzerine Çeşitlemeler
(İki sıra) op. 35 (1866)
16 Vals (genişletilmiş metni de var) op. 39
(1865)
10 Macar Dansları WoO 1 (1872 Dört El için
olan Uyarlaması 1869, altta)
5
Sekiz Piyano Parçası op. 76 (1879)
İki Rapsodi op. 79 (1880)
Yedi Fantezi op. 116 (1892)
Üç Intermezzo op. 117 (1892)
Altı Piyano Parçası op. 118 (1893)
Dört Piyano Parcası op. 119 (1893)
Ossip Gabrilowitsch Intermezzo`yu çalıyor Nr.
3 C-Dur op. 119 Welte-Mignon için 4. Temmuz
1905`te. * 1602 kB ?/i
51 Piyano Alıştırması (1893)
Piyano müziği
Dört el için
Souvenir de la Russie, WoO
21 Macar Dansları (1869 ve 1880)
Schumann`in bir konusu üzerine çeşitlemeler
mi bemol majör, op. 23 (1863)
16 Vals, op. 39
18 Aşk Türküsü (Vals), op. 52 a
15 Yeni Aşk Türküsü (Vals), op. 65 a
İki piyano için
Sonat fa minör, op. 34 (Fa minör Piyanolu
Beşil`inden, op. 34)
Joseph Haydn`in bir konusu üzerine op. 56b
(op. 56a Orkestra için uyarlama)
Oda müziği, piyanolu
Piyanolu Üçül la major (1853 sıraları)
Piyanolu Üçül Nr. 1 si majör op. 8 (1854, yeni
uyarlama 1891)
Piyanolu Beşil Nr. 1 si minör op. 25 (1863)
Piyanolu Beşil Nr. 2 şa majör op. 26 (1863)
Piyanolu Beşil fa minör op. 34 (1865)
Sonat, Piyano ve viyolonsel için Nr. 1 mi minör
op. 38 (1865)
Üçül, Korno keman ve Piyano için mi bemol
majör op. 40 (1865)
Piyanolu Beşil Nr. 3 do minör op. 60 (1875)
Sonat, Piyano ve keman için Nr. 1 sol minör
op. 78 (1880)
Piyanolu Üçül Nr. 2 do majör op. 87 (1880)
Sonat, Piyano ve Viyolonsel için Nr. 2 fa majör
op. 99 (1886)
Sonat, Piyano ve keman için Nr. 2 la majör op.
100 (1886)
Piyanolu üçül Nr. 3 do minör op. 101 (1887)
Sonat, piyano ve keman için Nr. 3 re minör op.
108 (1889)
Klarinetli Üçül la minör op. 114 (1891)
6
2 Sonat, Klarinet ve Piyano için fa minör, mi
bemol minör op. 120 (1894)
Scherzo do minör, keman ve piyano için WoO
2
Oda müziği, piyanosuz
Yaylı Altıl Nr. 1 si bemol majör op. 18 (1862)
Yaylı Altıl Nr. 2 Sol majör op. 36 (1866)
Yaylı Dördül Nr. 1 do minör op. 51/1 (1873)
Yaylı Dördül Nr. 2 la minör op. 51/2 (1873)
Yaylı Dördül Nr. 3 si bemol majör op. 67 (1876)
Yaylı Dördül Nr. 1 fa majör op. 88 (1882)
Yaylı Dördül Nr. 2 sol majör op. 111 (1891)
Klarinetli Beşil si minör op. 115 (1891)
Org yapıtları
Fug la bemol minör WoO 8
Prelüd ve Füg la minör WoO 9
Prelüd ve Füg sol minör WoO 10
Koral Dinleti ve Füg „O Traurigkeit, o
Herzeleid“ üzerine WoO 7
11 Koral Dinleti op. posth. 122
Koro yapıtları
Missa Canonica op. posth. (1856-, Fragment)
Daha sonra bir kısmı Motet op. 74.1' de
kullanıldı
Ave Maria op. 12 (1860)
Cenaze Türküsü op. 13 Koro ve Üflemeliler
(1860) Org uyarlaması K.M.Komma tarafından
2 Motet op. 29 (1857-1860): "Schaffe in mir
Gott ein rein Herz" op. 29,2 (Psalm 51,12-14)
Dinsel Türkü op. 30
12 Türkü ve Romans, Kadınlar korosu için op.
44
Ein deutsches Requiem op. 45 (1866/67 ve 68
(Satz 5))
Rinaldo op. 50 (1869)
Aşk Türküleri - Valsler op. 52 (1868) ve Yeni
Aik Türküleri op. 65 (1874)
Rapsodi, Alto, Erkekler Korosu ve Orkestra için
Goethe'nin "Harzreise im Winter"inden bir
kısım üzerine op. 53 (1869)
Kader Türküsü op. 54 (1871)
Triumphlied op. 55 (1871)
7
2 Motet op. 74 (1878): "Warum ist das Licht
gegeben dem Mühseligen" op. 74,1 und "O
Heiland, reiß die Himmel auf"
Nänie op. 82 (1881)
Gesang der Parzen op. 89 (1882)
Çingene Türküleri op. 103 ve 112, 4 Ses ve
Piyano için
Fest- und Gedenksprüche a cappella op. 109
(1888)
3 Motet op. 110 (1889)
Annähernd 330 Ses için Türküler
4 Gerçek Türkü op.121 (1896)
Vineta op. 42 Nr. 2 (1860) Wilhelm Müller'in
bir şiiri üzerine
1853’de Brahms
Brahms’ın Zentralfriedhof-Viyana’daki anıt
mezarı
Hastalıkları (Jasna Pucarin-Cvetkovi, 2011)
Grip benzeri hastalık ve ilerleyici sarılık, lilo kaybı
Olası pankreas kanseri ya da karaciğer kanseri
Olası karaciğer sirozu
Şiddetli horlama – uyku apne sendromu
Alkol bağımlılığı
Disfazi
İrritabilite, depresyon
Kazım Çapacı
8