View
226
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
De snelste weg naar informatie voor kinderen van 8 tot 11
Citation preview
www.jongerengids.be
Stel.je.vaak.vragen?.Goed.zo!.Hoe.meer.hoe.liever..Wie.vragen.stelt,.komt.veel.te.weten..Niet.alleen.slimme.weetjes,.ook.kleine.geheimpjes,.leuke.ervaringen,.spannende.dingen.of.iets.dat.je.met.je.vrienden.en.vriendinnen.wil.delen.
Vraag.maar.op.dus..Aan.je..ouders,.je.juf,.je.trainer,.je.leider.in.de.jeugdbeweging,....Of.je.kan.het.ook.gewoon.ZELF.uitzoeken..Hoe?.Met.deze.jongerengids!.Deze.gids.helpt.je.met.je.vragen.over..vriendschap.en.je.eerste.liefjes,.over..pesten.op..school.of..ruzie.met.je..ouders,.over.gezond..eten.en.leuke.ideetjes.om.je.niet.te..vervelen,...
Ga.eens.kijken.op.www.jongerengids.be..Een.schat.aan.tips.en.weetjes..Een.interessante.website.over.alles.wat.jij.wil.weten!
Pascal.SMETVlaams Minister van Jeugd
Voor-Woord
P7www.jongerengids.be
inhoudVan kop tot teen........................................................................................8Over je lichaam, gezondheid en seks
Dikke vrienden?.......................................................................................16Over vriendschap, pesten, discriminatie en racisme
Kriebels.....................................................................................................24Over verliefdheid en andere gevoelens
Thuis..........................................................................................................32Over ouders, familie en scheiden
School.......................................................................................................40Over leraars, regels, wat kan er en wat mag er (niet)?
WWW........................................................................................................48Over internet, mailen, chatten, gamen,…
Ik verveel mij nooit!.................................................................................56Over wat je allemaal kan doen in je vrije tijd
Allah, Boeddha, God,…...........................................................................64Over geloven en godsdienst
De wereld.................................................................................................72Over milieu, NoordZuid, armoede, oorlog en vrede
Recht in je schoenen................................................................................80Over rechten, rechters, slachtoffers en daders
Algemene info..........................................................................................88Belangrijkste adressen
Trefwoorden.............................................................................................90
Colofon.....................................................................................................94
ONTBIJT
GRANEN
P9www.jongerengids.be
Het.antwoord.van.Mimi.komt.snel:.“NIKS!”..“Wat.is.er!!!???”.schrijf.ik.snel.op.een.nieuw.briefje.en.gooi.het.naar.haar..Mimi.zucht.diep,.zo-als.alleen.Mimi.diep.kan.zuchten..Ze.krabbelt.op.een.nieuw.briefje.en.gooit.het.naar.me..“Ik denk dat ik ze heb”,.staat.er.op.het.briefje..“Wat.heb.je.dan?”.schrijf.ik.terug..Mimi.draait.zich.om..“Mijn.regels”,.fl.uistert.ze..
.“Wil.je.misschien.iets.delen.met.de.hele.klas,.Mimi?”.vraagt.mees-ter.Luc..Mimi.bloost.zelfs.niet.en.antwoordt.snel:.“Ik.zei.gewoon.te-gen.Umaïma.dat.ik.die.regels.van.wiskunde.wel.erg.moeilijk.vind.”
mimi en umaÏmaIk.wist.dat.er.iets.mis.was.met.Mimi..Ze.had.al.heel.de.dag.over.niets.gezaagd..Ik.ken.haar.al.zes.jaar.–.van.toen.we.vijf.waren..Toen.zei.ze.in.de.kleuterklas.al:.“Deze.banken.zijn.te.groot.”.En.sindsdien.is.ze.altijd.blijven.zagen..Ik.ben.het.al.gewoon.geworden..Maar.nu.ze.het.niet.doet,….er is iets mis.
Mimi.zit.twee.banken.verder..Ik.zie.haar.gezicht.niet,.maar.ze.zit.helemaal.strak.op.haar.stoel..Ik.schrijf.een.briefje:.“Wat is er?”.en.als.meester.Luc.niet.kijkt,.gooi.ik.het.briefje.op.de.bank.van.Mimi..Ze.legt.het.snel.op.haar.schoot.en.vouwt.het.open..Meester.Luc.heeft.gelukkig.niets.gezien..Als.hij.je.betrapt.met.een.briefje,.moet.je.het.voorlezen.voor.heel.de.klas..En.dat.is.keivervelend.
leuK om leZenVan KoP ToT Teenover je lichaam, gezondheid en seks
P10 P11www.jongerengids.be
Tamara, ToBY en daVYTamara is acht jaar. Ze vertelt over haar broers Toby (zes jaar) en Davy (elf jaar). Toby heeft een gewrichtsziekte en zit in een rolstoel. Davy is spastisch: door een probleem in de hersenen bij zijn geboorte kan hij niet normaal bewegen. Hij is ook slechthorend.
.“Ik.heb.twee gehandicapte broers..Toby.is.wel.een.lief.jonge-tje..Hij.is.best.slim.voor.zijn.leef-tijd..Hij.lacht.altijd.en.hij.giechelt,.al.slaat.hij.soms.door.en.gaat.hij.raar.doen,.maar.niet.meer.dan.andere..jongens.van.zes..Soms.vind.ik.het.niet.leuk.als.iedereen.naar.hem.kijkt.en.dan.wil.ik.dat.iemand.mij.aandacht.geeft..Ik.weet.wel.dat.hij.anders.is,.maar hij is ook nog gewoon een kind, net als ik.
Davy.is.moeilijk.om.te.beschrij-ven..Ik.vind.het.niet.leuk.als.hij.zijn.armen.om.mijn.nek.slaat.om.me.een.knuffel.te.geven,.want.dat.doet.echt.zeer.omdat.hij.zo.sterk.is..Omdat.hij.slechthorend.is,.heb.ik.gebarentaal.geleerd,.en.als.zijn.gehoorapparaat.uit.is,.krijg.ik.de.kans.om.met.gebarentaal.te.oefenen..Als.mensen.me.dat.zien.doen,.vinden ze me heel knap,.want.zij.kunnen.geen.gebarentaal..
Ik.zou.mijn.vriendinnen.wel.geba-rentaal.willen.leren..Toby.en.Davy.zijn.allebei.gehandicapt,.maar.dat.is.het.enige.wat.ze.hetzelfde.hebben..Behalve.dat,.zijn.ze.heel.anders.
Het.leuke.aan.gehandicapte.broers.is.dat.je.meer.dingen.kunt.en.makkelijker.vrienden.maakt.en.dat.je.soms.iets.hebt.wat.je.bijzon-der.maakt..Ik ben blij dat mijn broers zo zijn,.anders.zouden.ze.niet.zijn.wie.ze.nu.zijn.en.zou.mijn.leven.anders.zijn.”
(Bron: Bijzondere broers en zussen, Annette Hames en Monica McCaffrey - Uitgeverij SWP, ISBN 978-90-8560-507-2)
%?
,! *
/&
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uit-leg.over.je..lichaam,..gezondheid.en..seks..
Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen.
P12 P13
Nu.en.dan.ben.je..ziek..Meestal.lost.de..dokter.het.dan.snel.op..Als.het.erger.wordt,.moet.je.misschien.naar.het..ziekenhuis..Maar.ook.daar.word.je.goed.in.de.watten.gelegd.
Sommige.kinderen.hebben.een.handicap:.dan.is.er.iets.mis.met.hun..lichaam.dat.niet.door.dok-ters.kan.verbeterd.worden..Maar.verder.is.er.heus.niet.zo’n.verschil.met.andere.kinderen.
Je..lichaam….Soms.ben.je.er.blij.mee,.soms.niet..Je.moet.er.toch.je.hele.leven.mee.verder,.dus.kan.je.het.maar.beter.goed.verzorgen..Gezond zijn.is.veel.meer.dan.gezond..eten.alleen..Veel.sporten,.op.tijd.rusten,.op.tijd.lekker.was-sen.en.minstens.twee.keer.per.dag.de.tanden.poetsen,.het.speelt.alle-maal.mee.
Tussen.tien.en.dertien.jaar.begint.bij.de.meeste.kinderen.de..pu-berteit..Dan.verandert.je..lichaam.stilaan.van.een.kinderlichaam.in.het..lichaam.van.een.volwassene..En.dat.brengt.heel.wat.met.zich.mee….Je.gaat.sneller..groeien.en.er.groeit.haar.onder.je.armen.en.tussen.je.benen..Jongens.krijgen.een.diepere.stem..Meisjes.krijgen..borsten.en.gaan.menstrueren.of.zoals.veel.mensen.zeggen:.ze.krijgen.hun.regels.
iS Groeien heTZelfde alS GrooT Worden?
Ken.jij.de.antwoorden?.Ga.naar.www.jongerengids.be/.gezondheid.en.kijk.na.wat.je.juist.hebt!
+ Is elke dag een pannenkoek met choco een prima ontbijt?
+ Kunnen meisjes van negen al borsten krijgen?
+ Is twee liter water per dag drinken gezond?
+ Kan je van drugs doodgaan?
+ Zijn zieke kinderen altijd zielig?
+ Mogen dokters jouw ziekte aan iedereen doorver-tellen?
+ Krijg je van veel sporten een lelijk lichaam?
+ Groeit er later ook haar op je tenen?
+ Is pijn besmettelijk?
+ Kunnen twee mannen ook kindjes maken?
Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
ZuiVel ViS & VleeS
fruiTGroenTen
deeGWaren
SuiKer
P14 P15www.jongerengids.be
WeBSiTeS:.+ Op.de.website.van.Yeti.beantwoordt.Lisa.al.je.vragen.over.je.lijf.en.wat.er.verandert:.www.yeti.be/lisa/tag/mijnlijf.+ Op.www.kys.be.leer.je.alles.over.wat.er.tussen.je.tanden.gebeurt..+ Leuke.proefjes,.onder.andere.over.het.menselijk..lichaam,.vind.je.op.www.proefjes.nl.+ www.lekkerbelangrijk.nl.is.een.heel.toffe.site.voor.kinderen.die.alles.wil-len.weten.over..eten..+ Zit.je.met.vragen.over..seks,.surf.dan.zeker.eens.naar.www.jeugdenseksualiteit.be...+ Alles.over.alcohol.kan.je.lezen.op.www.acoolworld.be..+ Weet.jij.wat.een..brus.is?.Brussen.zijn.broers.of.zussen.van.personen.met.een..handicap..Op.www.brussen.be.lees.je.er.alles.over.
BoeKen: + Bezoekuur Christa Carbo, Ploegsma, 2002 + Waarom hebben we tien tenen? Els Hoebrechts en Jeroen Kindt, Zwijsen-infoboek, 2003 + Groene appels en zussenknuffels. Vier verhalen van brussen.Academia Press 2009. + Seks, hoe voelt dat? Kolet Janssen, Davidsfonds-Infodok, 2003
+ Handleiding voor jongens/Hand-leiding voor meisjesKolet Janssen, Davidsfonds-Infodok, 2006 + Gebruikt de juf drugs?Stefan Boonen, Biblion, 2002 + Prik of PleisterMaike Wördemann, Davidsfonds-Infodok, 2005 + Kunnen dokters ziek worden?Dirk Musschoot, Clavis-Infodok, 2003 + Dug-outHans Vanacker, De Eenhoorn, 2009 + ZeemistMariëlle Van Sauers, Lemniscaat, 2009 + Verboden te vliegenAnna Van Praag, Leopold, 2009 + LaaiendPeter van Beek, Maretak, 2004
ConTaCT:Wil.je.eens.met.iemand.praten.over.je..lichaam,.je..gezondheid.of..seks,.dan.kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon.of.bij.een..CLB.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
nieTS Te Zien!Blindemannetje.is.een.spel.waarbij.één.kind.een.blinddoek.om.krijgt..Hij.of.zij.moet.dan.voelen.en.zo.an-dere.mensen.of.voorwerpen.probe-ren.te.herkennen..Je.kan.het.zelfs.al-leen..spelen:.doe.een.blinddoek.om.en.maak.eens.-.voorzichtig!.-.een.wandelingetje..Thuis,.in.het.bos.of.in.de.tuin..Zo.krijg.je.een.idee.wat.het.is.voor.iemand.die.écht.blind.is,.om.zo.door.het.leven.te.gaan…
WeeT WaT je eeTIn.de..voedselpiramide.staat.hoeveel.je.ongeveer.per.dag.moet..eten.om.gezond.te.leven..Schrijf.eens.op.wat.je.gedurende.één.dag.allemaal.eet.en.drinkt.en.vergelijk.het.met.de.piramide..Komt.het.overeen?
Wil je meer WeTen?doen!
diKKe Vrienden?over vriendschap, pesten, discriminatie en racisme
P17www.jongerengids.be
Na.een.tijdje.gingen.ze.terug.bij.hun.kuddes.wonen..Die.vonden.de..vriendschap.tussen.de.twee.raar..Maar al snel leerden ze de voordelen kennen:.Griet.kon.water.brengen.naar.de.giraffen.en.Fred.kon.veel.sneller.zien.dan.de.andere.olifanten.wanneer.er.hyena’s.op.komst.waren..Alleen.de.giraf.Staf.bleef.de.twee.vrienden.uitlachen..Hij.gooide.takken.en.maakte.vervelende.grapjes.
Op.een.dag.was.er.een.groot.on-weer..De.bliksem.sloeg.in.en.zette.een.tak.in.brand..Staf.sliep.vlakbij.die.tak.en.zijn.staart.vloog.in.brand..Hij.liep.razendsnel.rondjes.en.riep.“Help!.Help!”..Griet.snelde.naar.de.rivier.en.zoog.haar.slurf.vol.water..Daarmee.bluste.ze.de.brandende.staart.van.Staf,.terwijl.Fred.hem.vasthield..Iedereen.vond.dat.Griet.en.Fred.helden.waren..En.Staf.leerde.dat.het.nooit een goed idee was om iemand uit te lachen omdat ze anders zijn..Want.je.zou.ze.wel.eens.kunnen.nodig.heb-ben.om.een.brandje.te.blussen…
(Bron: vrij naar Bekki Layman, www.helium.com)
GrieT en fred Griet.de.olifant.was.stilletjes.in.het.bos.aan.het.wenen..De.andere.olifanten.noemden.haar.“Griet.de.Spriet”,.omdat.ze.de.dunste.olifant.was.die.ze.ooit.hadden.gezien..Plots.hoorde.Griet.iemand.anders.wenen.achter.de.struiken..Ze.ging.ernaar.toe.en.zag.de.dikste.giraf.die.ze.ooit.had.gezien..Een.troep.andere.giraffen.stond.rond.hem.en.riep:.“Vette.Fred!.Vette.Fred!”.Plots.vergat.Griet.haar.eigen.verdriet.en.ze.riep:.“Stop.ermee!.Laat.hem!”.De.giraffen.keken.naar.Griet.en.zeiden:.“Kijk.nu.wat.een.dunne.olifant.”.Ze kregen allemaal de slappe lach door die dikke giraf en die dunne olifant.
Griet.en.Fred.liepen.samen.weg.en.werden.vrienden..Want.niemand.an-ders.wilde.toch.met.hen..vriendschap.sluiten..Vanaf.dan.deelden.ze.alles.met.elkaar,.ook.de.sappige.bladeren.van.de.bomen..Samen.leefden.ze.vlakbij.de.rivier..Daar.merkten.ze.dat.Fred.met.zijn.ronde.vorm.beter.kon.zwemmen.dan.andere.giraffen.en.dat.smalle.Griet.sneller.kon.zwem-men.dankzij.haar.oren..
leuK om leZen
P18 P19www.jongerengids.be
flor en de BrooddooSFlor.is.tien.jaar.en.zit.in.het.vijfde.leerjaar..Hij.is.net.uit..school.ge-komen.en.pakt.zijn.rugzak.uit..Zijn.brooddoos.zet.hij.onopval-lend.tussen.de.andere.afwas.op.het.aanrecht..Als.zijn.moeder.de.keuken.binnenkomt,.ziet.ze.een grote barst in de brooddoos..Ze.vraagt.aan.Flor:.“Hoe.kan.dat.nu?.Dat.is.al.de.tweede.keer.deze.maand.dat.je.een.kapotte.brood-doos.hebt..Je.moet.er.niet.zo.wild.mee.doen.”.Flor.reageert.niet,.hij.lijkt.geheel.verdiept.in.zijn.Harry.Potter-boek..In.gedachten.denkt.hij.aan.wat.er.die.middag.gebeurde:.
Felix, Theo en Hicham waren vlak bij hem komen staan..Felix.had.gevraagd:.“Wat.zit.er.tussen.jouw.boterhammen?”.Flor.had.iets.onverstaanbaars.gemom-peld..Felix.had.aan.de.anderen.gevraagd.of.ze.ook.zo.graag.wilden.weten.wat.Florreke.op.zijn.brood.had..Flor.wilde.zijn.brood-doos.niet.open.maken.en.had.angstig.om.zich.heen.gekeken..De.juf.was.nergens.te.zien.en.de.andere.kinderen.keken.toe.en.deden.niets..Toen.had.Theo.de.broodtrommel.uit.zijn.hand.ge-rukt.en.had.gekeken.wat.er.in.zat..“Smeerkaas,.bah”,.had.hij.geroe-pen..“O,.dat.lust.ik.wel”,.had.Felix.gezegd..Hij.had.de.boterham-men.gepakt.en.opgegeten..Flor.had.nog.iets.gezegd.van.“Geef terug”,.maar.daar.reageerden.de.andere..jongens.niet.op..Daarna.had.Theo.de.brooddoos.tegen.de.muur.gegooid..
Moeder.merkt.dat.Flor.wel.heel.lang.op.één.pagina.blijft.hangen..Ze.vraagt:.“Is.er.op..school.iets.gebeurd,.Flor?”.Flor.knikt.al-leen.maar..“Heeft.het.iets.met.je.brooddoos.te.maken?”.Flor.was.niet.van.plan.om.iets.te.zeggen,.maar.dan.plotseling.komt.het.hele.verhaal.eruit..Zijn moeder schrikt ervan, maar ze is ook blij dat hij het verteld heeft..Ze.zal.er.samen.met.Flor.proberen.iets.aan.te.doen.
%?
,! *
/&
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over..vriendschap,..pesten,..discriminatie.en..racisme..Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen:
Vrienden, BeSTe Vrienden en Vrienden Voor heT leVen
P20 P21www.jongerengids.be
Vrienden en vriendinnen.hebben.is.erg.leuk..Je.kan.er.samen.mee.lachen,.praten,..spelen….Sommige.kinderen.hebben.wel.tien.vrienden..Of.je.nu.één.vriend.of.vriendin.hebt,.of.honderd,.dat.maakt.niet.uit..Dat.kies.je.zelf..En.wat.je.met.die.vriend.of.vriendin.wil.doen.is.helemaal.jouw.keuze..Als.je.nieuwe.vrienden.wil.leren.kennen,.kan.je.je.aansluiten.bij.een.jeugdbeweging.of.sportclub..De..jeugddienst.uit.je.buurt.kan.je.daarbij.helpen..Vrienden.maken.soms..ruzie,.maar.dat.hoort.erbij..Als.je.echte.vrienden.bent,.komt.het.wel.weer.goed..Naar.elkaar.luisteren.en.met.elkaar.praten,.lost.veel.op.
Kinderen.plagen.elkaar.soms..Dat.is.niet.altijd.leuk,.maar.als.je.plaagt,.bedoel.je.het.goed..Het.is.een.soort.spelletje..Veel.erger.is. pesten..Iemand.die.pest,.wil.de.andere.kwetsen.of..vernederen..En.dikwijls.gaat.het.van.kwaad.naar.erger….Pestkoppen.willen.stoer.zijn.of.voe-len.zich.onzeker..Ze..pesten.omdat.ze.denken.dat.anderen.hen.leuk.gaan.vinden..Soms.gaan.andere.kinderen.
dan.mee..pesten..Gepest.worden.kan.iedereen.overkomen..Het.is.niet.jouw.schuld..Maar.je.kan.het.niet.altijd.in.je.eentje.stoppen..Praat.erover.met.je.vriend,.je.vriendin,.je..ouders,.je.juf,.je.meester..Zoek.iemand.die.je.echt.wil.helpen..
Racisme.is.een.heel.erge.vorm.van..pesten..Een.racist.voelt.zich.beter.dan.iemand.van.een.ander.land.of.met.een.andere.kleur..Ra-cisme.is.verboden.door.de.wet..Ie-mand.die.racistisch.is,.kan.gestraft.worden...Mensen.die.niet.dezelfde.kansen.krijgen.als.anderen,.of.die.worden.uitgelachen.of.uitgestoten.omdat.ze.anders.zijn,.worden.ge-discrimineerd..Bijvoorbeeld.omdat.ze.gehandicapt.zijn,.of.ros.haar.hebben,.of.dik.zijn,.of.dun.zijn,.of.arm.zijn,.….Discriminatie.is.net.als..racisme.verboden..
Als.je.met..racisme.of..discriminatie.te.maken.hebt,.moet.je.het.altijd.melden.bij.je..ouders.of.je..leraars..Je.kan.ook.altijd.terecht.bij.de.Kinder-.en.jongerentelefoon.
Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ken.jij.de.antwoorden?.Kijk.op.www.jongerengids.be/vrienden.hoeveel.je.er.juist.hebt!
+ Mogen kinderen in een rolstoel binnen in de bioscoop?
+ Kan je leven zonder vrienden?
+ Zijn rijke mensen altijd vriendelijke mensen?
+ Mag je naar de politie gaan als je gepest wordt?
+ Hebben zwarte mensen te veel in de zon gelegen?
+ Is pesten erger dan plagen?
+ Mag ik iemand die mij pest op zijn kop slaan?
+ Zijn Vlamingen racisten?
+ Duurt echte vriendschap een heel leven?
+ Zijn buitenlandse kinderen altijd dommer?
P22 P23www.jongerengids.be
de VriendSChaPSTeST + Je hebt je vriend(in) je grootste geheim toevertrouwd, hoe voel je je nu?.Ik.ben.bang.dat.zij/hij.het.gaat.doorvertellen.Ik.ben.er.zeker.van.dat.mijn.geheim.veilig.is.Zij/hij.moet.beloven.het.niet.door.te.vertellen
+ Je hebt je vriend(in) betrapt op een leugen, waarom loog zij/hij?.Om.mijn..gevoelens.te.sparen.Zij/hij.deed.het.om.bestwil.Om.mij.te.kwetsen
+ Je hebt ruzie met een andere vriend(in), wat doet je beste vriend(in)?.Zij/hij.kiest.partij.voor.de.andere.Zij/hij.kiest.mijn.kant.Zij/hij.is.eerst.boos.omdat.ik..ruzie.heb.maar.later.steunt.zij/hij.me
Laat.je.vriend(in).dezelfde.test.invullen.en.vergelijk.de.antwoorden..Hebben.jullie.dezelfde.antwoorden.gegeven?
WeBSiTeS:.+ Kijk.zeker.eens.op.de.website.van.Yeti.als.je.vragen.hebt.over.vrienden.en.vriendinnen:.www.yeti.be/lisa/tag/.vriendschap
BoeKen: + Tirannen Aidan Chambers Een boek over pesten. Querido, 1998 + Wiebelkont Marijke Umans, De Eenhoorn, 2007 + Zwart in je velRenate Ahrens, Clavis 2004 + Het pest actie planGuy Didelez, Davidsfonds/Infodok + TreiterkoppenMieke van Hooft, Uitgeverij Holland, 1995 + Verboden te aaien!Elizabeth Honey, Moon, 2009 + Hier is Lola!Isabel Abedi, Van Holkema & Wa-rendorf, 2009 + Beste VriendinnenJacqueline Wilson, Davidsfonds/Infodok, 2006
+ Pesten: wat vind jij?Trix van Dugteren, Lannoo, 2006 + Slaaf kindje, slaafDolf Verroen, Abimo, 2006 + IepJoke van Leeuwen, Querido, 2004 + Gevlucht uit TibetNatalie Righton, Lemniscaat, 2008 + Echte helden zwijgen nietArend van Dam, Van Holkema & Wa-rendorf, 2008 + Air timeMarc van Velzen, Querido, 2009
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over..pesten.of..racisme.of..discriminatie,.kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon.of.bij.een..CLB.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
Wil je meer WeTen?doen!
KrieBelSover verliefdheid en andere gevoelens
P25www.jongerengids.be
“Ja?”.vraagt.Stijn..Annelies.schuifelt.met.haar.voet.over.de.vloer..Zweet-druppeltjes.staan.op.haar.voorhoofd..Haar hart bonkt in haar keel..
“Gaat.het.wel.goed.met.je?”.vraagt.Stijn.bezorgd..“Je.ziet.er.zo.gek.uit.”.Wat.vreselijk,.die.make-up!.Haar.ogen!.Haar.lippen!.Annelies.wrijft.over.haar.gezicht.met.de.mouw.van.haar.trui..Verrek,.het.gaat.er.niet.ge-makkelijk.af!.Ze.voelt.aan.haar.lippen.en.haar.vingers.zijn.rood..Ze.spuugt.voorzichtig.op.haar.hand..Dan.wrijft.ze.opnieuw.over.haar.ogen..
“Huil je soms?” vraagt Stijn lief.
“Nee,.ik.wilde.alleen.vragen.of…”
Nu.heeft.Annelies.wél.zin.om.te.hui-len!.“Laat.maar”,.zegt.ze.uiteindelijk..Stijn.haalt.zijn.schouders.op..
“Kom.mee.naar.binnen,.de.les.begint”,.zegt.hij.
(Bron: Wil jij met mij?, Nanda Roep, Uitgeverij Zwijsen, ISBN 9789027640093)
annelieS en STijn Annelies.is.verliefd.op.Stijn..Haar.vriendin.Wendy.wil.helpen..Ze zegt dat jongens alleen verliefd wor-den op meisjes die mooi zijn..Bij-voorbeeld.met.oogschaduw.en.rode.lippen..Wendy.schminkt.Annelies…
“Daar.loopt.hij”,.sist.Wendy..
“Snel,.ga.naar.hem.toe!”.Wendy.geeft.Annelies.een.duw.in.haar.rug..Maar Annelies durft niet..Ze.ver-zet.geen.stap..Wendy.duwt.met.heel.haar.gewicht.zo.hard.ze.kan..Maar.Annelies.komt.niet.van.haar.plaats..
Dan.roept.Wendy:.“Stijn,.kom.eens!”.Stijn.kijkt.vragend.hun.kant.op..
“Hij.komt.er.aan!”.zegt.Wendy..“Nu.moet.je.hem.vragen..Doe.het!”.En.ze.rent.haastig.weg..
“Wendy!”.gilt.Annelies.in.paniek..Maar.Wendy.is.weg.en.komt.niet.terug..
“Wat.is.er?”.vraagt.Stijn.geduldig..Annelies.stamelt:.“Ik….euh….ik…”.
leuK om leZen
P26 P27www.jongerengids.be
Als.je.bang.bent.of.heel verdrie-tig,.bijvoorbeeld.als.er.iemand.is.gestorven.of.je..ouders.zijn.ge-scheiden,.is.het.belangrijk.dat.je.erover.praat..Zoek.iemand.die.je.vertrouwt.en.probeer.heel.eerlijk.te.vertellen.wat.je.allemaal.voelt..Maar.ook.je..gevoelens.opschrijven.in.een.dagboek.of.een.gedicht.kan.helpen..Of.een.tekening.of.een.knutselwerkje.maken.
Eén.van.de.leukste..gevoelens.is.verliefdheid,.zeker.als.het.van.twee.kanten.komt..Verliefd.zijn.is.iets.dat.je.overvalt..Je.leert.ie-mand.kennen.die.je.leuk.vindt….neen,.héél.héél.leuk!.En.voor.je.het.weet,.kan.je.aan.niemand.an-ders.meer.denken..
Iedereen.is.af.en.toe.boos,.bang,.blij,.of..verdrietig….Zonder.gevoelens.zou.het.leven.maar.saai.zijn..Blij.en.gelukkig.zijn.is.superheerlijk..Veel.mensen.vinden.dat.kinderen.alleen.maar.vrolijk.en.gelukkig.moeten.zijn..Maar.in.het.leven,.ook.in.een.kin-derleven,.gebeuren.nu.eenmaal.dingen.waar.je.niet.altijd.vrolijk.van.wordt..
Het.is.belangrijk.je..gevoelens.te.tonen..Soms.kan.het.heel.erg.fi.jn.zijn.om.je.eens.goed.te.laten.gaan..Vaak.voel.je.je.stukken.beter.na.een.huilbui..En.wat.voelt.het.goed.om.het.eens.uit.te.schreeuwen.als.je.megablij.bent!
iK Ben oP jou...
%?
,! *
/&
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uit-leg.over..verliefdheid.en.andere..gevoelens.
Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen:
P28 P29
Ken.jij.de.antwoorden?.Surf.naar.www.jongerengids.be/verliefd.en.kijk.na.hoe-veel.je.er.juist.hebt!
Soms.is..verliefdheid niet ge-makkelijk..Als.je.verliefd.wordt.op.je.beste.vriend.of.vriendin,.kan.dat.heel.verwarrend.zijn..Jullie..vriendschap.zal.daardoor.verande-ren….En.soms.kan.verliefd.zijn.je.ook.heel..verdrietig.maken..Als.de.ander.niet.op.jou.is.bijvoorbeeld..Blijf.dan.niet.met.je.verdriet.zitten.en.vertel het.aan.je.mama.of.papa,.je.zus.of.je.beste.vriend.
Je.kan.op.iedereen.verliefd.worden:.op.iemand.uit.je.jeugd-beweging,.iemand.die.bij.je.in.de.straat.woont.of.iemand.die.je.toevallig.ontmoet..Het.is.helemaal.niet.vreemd.als.een.meisje.op.een.meisje.verliefd.wordt..Of.een.jongen.op.een.andere.jongen..Dan.ben.je. holebi..En.daar.is.niks.mis.mee.
.Verliefd.of..verdrietig?.Blij.of.ondersteboven.van.plezier?.Wat.jij.voelt.is.belangrijk.
Ja Nee
Ja Nee
Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
+ Kan iemand van tien jaar nog nooit verliefd zijn geweest?
+ Mag je ‘nee’ zeggen tegen een knuffel van een vreemde?
+ Betekent een kus op de mond dat je iemand graag ziet?
+ Kan je van liefdesverdriet echt buikpijn krijgen?
+ Kunnen meisjes ook verliefd worden op meisjes?
+ Moet je het aan iemand vertellen als je bang bent van spinnen?
+ Zijn jongens die huilen fl auwe jongens?
+ Kan je je in een grote groep mensen eenzaam voelen?
+ Is seks iets alleen voor volwassenen?
+ Kan je op drie meisjes of jongens tegelijk verliefd zijn?
Wil je meer WeTen?
P30 P31www.jongerengids.be
de ToVerdranKEen.spel.dat.je.in.de.klas,.bij.de.jeugdbeweging.of.met.een.groep.vrienden.kan..spelen.
Vertel.eerst.aan.elkaar.waar.je.bang.voor.bent..Voor.spinnen,.voor.het.donker,.voor.plaatsen.waar.veel.mensen.zijn,.voor.vuurwerk….Kies.dan.een.angst.uit.waarvoor.je.een.toverdrankje.gaat.brouwen..Je.kan.daarvoor.allerlei.soorten.vruchten,.siropen.en.andere.drankjes.gebruiken..Iedereen.mag.daarna.proeven..Wie.heeft.het.lekkerste.toverdrankje.ge-dronken?.Werkt.het?.Ben.je.nu.van.je.angst.af?
de VerliefdheidSTeSTSluit je ogen en denk aan het meisje of de jongen waarop je misschien verliefd bent. Beantwoord deze vragen met ‘ja’ of ‘nee’:
.+ Denk.je.voortdurend.aan.hem.of.haar?
.+ Heb.je.(stiekem).zijn/haar.nummer..te.pakken.gekregen?
.+ Loop.je.langs.zijn/haar.huis.om.hem/haar.‘toevallig’.tegen.te.komen?
.+ Heb.je.plotseling.belangstelling.voor.dingen.omdat.hij/zij.dat.leuk.vindt?
.+ Vind.je.het.in.zijn/haar.buurt.veel.pijnlijker.dan.anders.als.je.iets.stoms.doet?
.+ Probeer.je.vaak.onopvallend.in.zijn/haar.buurt.te.zijn?
.+ Word.je.jaloers.of..verdrietig.als.hij/zij.lol.heeft.met.iemand.anders.en.jou.niet.ziet.staan?.+ Ben.je.cool.tegen.hem/haar.en.vind.je.dat.later.vervelend?.+ Begint.je.hart.te.kloppen.of.word.je.rood.als.hij/zij.naar.je.kijkt?.+ Zou.je.hem/haar.graag.willen.aanraken?.+ Kun.je.je.voorstellen.dat.je.met.hem/haar.zoent?. . . .
Heb je op minstens 4 vragen ‘JA’ geantwoord, dan zit het er dik in dat je verliefd bent!
doen!WeBSiTeS:
.+ Ben.je.verliefd?.Lisa.weet.er.alles.over..Kijk.maar.op.www.yeti.be/lisa/tag/.verliefdheid..+ Alles.over..verliefdheid.en..seks.vind.je.op.de.site.www.jeugdenseksualiteit.be...+ Met.alle.vragen.over..holebi’s.kan.je.terecht.op.www.holebifoon.be.(of.tel..088 99 533)..Andere.aanraders.zijn.www.weljongniethetero.be,.www.samv.be.en.www.jonguitdekast.nl...+ www.bibbers.nl.is.een.leuke.site.over..bang.zijn.en.alles.wat.daarbij.komt.kijken.
BoeKen: + Is dit liefde?Daniëlle Vogels, Clavis 2006 + Kippenvel op je huid en vlinders in je buik Kathleen Vereecken, Lannoo, 2006 + Het Grote VerlangenDorine Clement, Lannoo, 2006
+ Actie voor onze roze juf!Netty van Kaathoven, Nino, 2010 + WILD: verliefd: voor iedereen die nieuwsgierig isMerle Ditte, House of Books, 2009 + ZonnebloemenzeeJennifer Vrielinck, Davidsfonds/Info-dok, 2009
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over..verliefdheid,.angst.of.andere..ge-voelens,.en.je.kan.niet.terecht.bij.je.vrienden.of..familie,.dan.is.er.altijd.iemand.bij.de.Kinder- en jongeren-telefoon.of.bij.een..CLB,.die.naar.je.verhaal.wil.luisteren.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
ThuiSover ouders, familie en scheiden
P33www.jongerengids.be
iK heB heT niemand in de KlaS VerTeld Het.gaat.verder.niemand.ene.moer.aan.verder.hoeft.niemand.het.te.weten:.mijn..ouders.zijn.sinds.vorig.jaar.om.zo.te.zeggen.‘uit.elkaar’.en.ze.vinden.mij.een.te.kleine.meid.om.daar.het.fi.jne.van.te.weten..Ze.hadden.nooit.echt..ruzie.gehad.behalve,.denk.ik,.‘s.avonds.laat.Op.een.dag.vertelden.ze,.dat.het.zo.niet.langer.gaat..Ik.heb.het.niemand.in.de.klas.verteld.daar.heb.je.toch.niets.aan.Moeder.heeft.het.de.meester.wel.gemeld.die.weet.er.dus.wat.van..Pappie.is.erg.aardig,.elke.maand,.hij.neemt.me.altijd.naar.iets.mee..Als.ik.bij.hem.op.bezoek.moet.gaan.dat.valt.tenslotte.wel.mee..Ik.heb.het.bij.mijn.moeder.ook.heel.goed..Zij.heeft.nu.zelf.een.vriend..Ik.weet.niet.of.ik.papa.zeggen.moet,of.ik.die.ook.aardig.vind..Het.gaat.verder.niemand.ene.moer.aan.verder.hoeft.niemand.het.te.weten:.mijn..ouders.zijn.sinds.vorig.jaar.om.zo.te.zeggen.‘uit.elkaar’.en.ze.vinden.mij.een.te.kleine.meid.om.daar.het.fi.jne.van.te.weten..
(Bron: Ik heb het niemand uit de klas verteld van Karel Eykman, uit: Op blote voeten door de nacht, Uitgeverij De Harmonie, Amsterdam 1994)
leuK om leZen
P34 P35www.jongerengids.be
Als.de..ouders.van.een.kind.ster-ven,.duidt.de..vrederechter.iemand.aan.als..voogd..Meestal.is.dat.ie-mand.uit.de..familie.of.een.goede.vriend.van.de..ouders..Die.is.vanaf.dan.verantwoordelijk.voor.je..
Ongeveer.één.getrouwd.koppel.op.drie.gaat.vroeg.of.laat.scheiden..Dat.is.niet.leuk.voor.de.kinderen..Het.maakt.je.boos.of..verdrietig..En.soms.denk.je.dat.het.jouw.schuld.is..Maar.dat.is.niet.zo..De..ouders.beslissen.waar.de.kinderen.gaan.wonen,.maar.jij.mag.wel.altijd.je.mening.geven..Als.ze.daarover.niet.akkoord.geraken,.beslist.een..rechter..Hoe.moeilijk.een.scheiding.ook.is,.je.kan.gerust.je.beide..ouders.even.graag.blijven.zien..Je.moet.zeker.niet.kiezen!
Een.‘nieuw.samengesteld.gezin’.is.een.gezin.waarbij.gescheiden.mensen.terug.gaan.samenwonen.met.iemand.anders..En.die.ande-re.heeft.soms.ook.weer.kinderen..Dan.krijg.je.een.stiefpapa.of.stiefmama, stiefbroers.of.stiefzussen..Sommige.kinderen.hebben.het.daar.moeilijk.mee..Anderen.vinden.dat.dan.weer.heel.leuk.
De.meeste.kinderen.wonen.bij.hun..ouders..En.dat.is..thuis:.een.plek.waar.je.veilig.bent.en.beschermd.wordt..Waar.je.gezond.en.gelukkig.kan.leven..Tot.je.achttien.jaar.ben.je.minderjarig..Tot.dan.nemen.je..ouders.alle.beslissingen.over.je:.over.je..zakgeld,.je..school.en.wat.je.doet.in.je..vrije.tijd..Maar.je..ouders.moeten.wel.zo.veel.mogelijk.re-kening.houden.met.jouw.mening..Dat.heet.het.ouderlijk gezag...
een PleK Waar je GeluKKiG BenT
%?
,! *
/&
WELCOME
P36 P37
Ken.jij.de.antwoorden?.Surf.naar.www.jongerengids.be/.thuis.en.kijk.hoeveel.je.er.juist.hebt!
Je..ouders.kunnen.je.niet.verbie-den.om.iemand.te.zien.met.wie.je.een.speciale.band.hebt,.zoals.een.oma,.opa,.tante.of.oom..Zij.kun-nen.aan.de..jeugdrechter.vragen.om.je.te.mogen.zien..Dat.heet. omgangsrecht.
Sommige.kinderen.wonen.in.een. adoptiegezin..Als.kind.kan.je.ook.terecht.komen.in.een..pleeg-gezin.of.in.een..leefgroep..In.een..adoptiegezin.vangt.het.gezin.je.op.zoals.echte..ouders..Je.krijgt.in.de.meeste.gevallen.ook.hun.achter-naam..Adoptie.moet.altijd.worden.toegestaan.door.een..rechter.
Soms.gebeurt.het.dat..ouders.niet.meer.voor.hun.kinderen.kunnen.zorgen.omdat.ze..ziek.zijn.of.heel.erge..problemen.hebben..Dan.kom.je.als.kind.terecht.in.een.pleeg-gezin.of. leefgroep..Dat.kan.voor.een.poosje.zijn.of.voor.een.lange-re.periode..In.elk.geval.blijf.je.wel.contact.houden.met.je..ouders..
+ Mogen je ouders zeggen wanneer je moet gaan slapen?
+ Ben je volwassen vanaf je twaalf jaar?
+ Als je ouders scheiden, is dat dan het einde van de wereld?
+ Hebben kinderen zonder ouders een voogd?
+ Mag je zelf beslissen wat je koopt met je zakgeld?
+ Moet je altijd luisteren naar je ouders, je broer of je zus?
+ Hebben adoptiekinderen geen echte ouders?
+ Mag je weglopen als je het thuis niet meer plezant vindt?
+ Mogen kinderen werken om geld te verdienen?
+ Kan je scheiden van je ouders?
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over.je..thuis,..ouders,.scheidingen.en..familie.
Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen:
Ja Nee
Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee
P38 P39www.jongerengids.be
Voorbeelden.van.vragen:.
+ Van welk dier heb je het meest schrik?
+ Wat is je lievelingseten?
+ Op welke persoon uit de familie lijk jij het meest?
+ Wat is je grootste droom?
+ Waar ga je het liefst op vakantie?
+ Op wie ben je verliefd?
+ Wat is je favoriete kleur?
Zoek zelf nog een aantal leuke en interessante vragen...
Ken je familie!
Dit.is.een.leuk.spel.om.je.familie.beter.te.leren.kennen..Iedereen.bedenkt.vijf.verschillende.vragen.en.schrijft.die.op.een.papiertje..Op.de.achter-kant.schrijf.je.voor.elke.persoon.van.je.familie.wat.je.denkt.dat.die.gaat.antwoorden..Komen.de.echte.antwoorden.overeen.met.wat.je.dacht?
doen!WeBSiTeS:
.+ Vragen.over.je.ouders.of.ruzie.met.je.broer.of.zus?.Lisa.weet.zeker.raad:.www.yeti.be/lisa/tag/oudersenthuis..+ www.adoptiekind.be.is.een.leuke.site.voor.geadopteerde.kinderen.of.kin-deren.die.er.meer.over.willen.weten..+ Brussen.zijn.broers.of.zussen.van.per-sonen.met.een.handicap.of.stoornis..Heb.je.ook.een.broer.of.zus.met.een.handicap,.dan.moet.je.zeker.ook.eens.kijken.op.www.brussen.be..+ Op.www.kinderrechtswinkel.be.vind.je.allerlei.interessante.info.over.onder.andere.kinderen.en.echtscheiding.
BoeKen: + Wat is familie? Kolet Janssen, Davidsfonds/Infodok, 2005 + Familie in de hele wereldUwe Ommer, Clavis/Mozaïek, 2003 + Ben zo terug Sarah Weeks, Lemniscaat, 2006 + Mag je zelf een mama en papa kiezen?Evelien De Vlieger, Clavis/Mozaïek, 2002 + Het verhaal van Tracy Beaker Jacqueline Wilson, Davidsfonds/Infodok, 2005 + Altijd prijs! Jacqueline Wilson, Davidsfonds/Infodok, 2010
+ Het fenomeen Christina Guirlande, De Vries-Brouwers, 2007 + Het verdriet van Lars en Lotte Jac Linders, Bakermat, 2006 + Gatenkaas Luc Descamps, Uitgeverij Zwijsen, 2009 + 100% Lena Stefan Boonen, Clavis, 2006 + Acht dagen met engel Tanneke Wigersma, Lemniscaat, 2004 + De eend, de dood en de tulp Wolf Erlbruch, Querido, 2007
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over.je.ouders,.over.ruzie.in.de.familie.of.andere.problemen.thuis,.kan.je.terecht.bij.de.Kinder- en jongeren-telefoon.of.bij.een.CLB.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
Kinderen.die.in.de.problemen.zitten.thuis,.hebben.ook.rechten!.Er.bestaat.een.wet.die.al.hun.rechten.opsomt..Bij.de.Kinderrechtswinkels.kan.je.hierover.de.brochure.‘Mijn rechten in de jeugdhulp’.gratis.krijgen.
Wil je meer WeTen?
Ik zal niet meer met propjes gooien!Ik zal niet met propjes gooien!Ik zal met propjes gooien!Ik hou van propjes gooien!Ik zal altijd met propjes gooien!Propjes gooien 4 life!Propjes gooien rules!
SChoolover leraars, regels, wat kan er en wat mag er (niet)?
P41www.jongerengids.be
betalen..De.directeur.wil.met.de.leerlingen.eens.praten.over.het.probleem.van.de.computerklas..Misschien.moet.die.verdwijnen.omdat.de..school.een.extra.klas-lokaal.voor.de.kleuters.zoekt..Maar.dat.zou.wel.erg.zijn.voor.de.leerlingen.van.de.tweede.en.derde.graad,.want.zij.gebruiken.die.com-puterklas.voor.allerlei.leuke.projec-ten.en.lessen..Dus.daarover.hoort.de.directeur.graag.de.mening.van.de.leerlingen..Misschien.zien.zij.andere.oplossingen..
Na.elke.vergadering.schrijft.de.di-recteur.kort.op.waarover.gesproken.is,.welke.vragen.er.gesteld.zijn.en.welke afspraken gemaakt.zijn..Tine,.Clara.en.Bram.lezen.dat.dan.na..Zij.informeren.ook.de.andere.leerlingen.van.hun.klas..De.direc-teur.prikt.het.verslag.ook.op.het.prikbord.in.de.gang,.zodat.ieder-een.van.de..school.het.kan.lezen.
(uit Megafoon, actietips voor leerlingen met ideeën; meer info op www. kinderrechten.be)
Tine en Clara Vandaag.hebben.Tine.van.6A.en.Clara.van.5A.een.gesprek.met.de.directeur..Samen.met.Bram.van.het.vierde.leerjaar.zullen.ze.verga-deren.in.het.bureel.van.de.direc-teur..En.dat.is.telkens.wel.een spannend moment..
De.directeur.wil.af.en.toe.samen.met.enkele.leerlingen.praten.over.de.kleine.en.grote..problemen.van.de..school..Daarom.nodigt.hij.sinds.dit.schooljaar.om.de.veertien.dagen.enkele.leerlingen.uit.op.z’n.bureel..Dan..eten.ze.tijdens.de.mid-dagspeeltijd.in.zijn.bureau.hun.bo-terhammen.op.en.praten ze over de school..Over.nieuwe.plannen.voor.de.turnzaal,.over..pesten.op..school,.over.wel.of.geen..huiswerk.op.woensdag,.maar.ook.over.het.optreden.van.het.schoolkoor.
Vandaag.spreken.Tine.en.Clara.over.hun.idee.om.tijdens.de.speeltijd.met.de.leerlingen.van.de.vijfde.en.zesde.klas.zelfgebak-ken wafels.te.verkopen..Het..geld.is.bedoeld.om.hun.klasuitstap.te.
leuK om leZen
P42 P43www.jongerengids.be
Er.zijn.verschillende.soorten.scho-len:.de.basisschool.is.er.voor.de.meeste.kinderen..Meestal.is.dat.bij.je.in.de.buurt,.want.dat.is.het.gemakkelijkste..In.sommige.scholen.krijg.je.les.in.leefgroepen,.en.niet.in.klassen.(zoals.bijvoor-beeld.in.een.Steinerschool.of.een.Freinetschool)..Die.scholen.noemt.men.leefscholen..Kinderen.die.iets.trager.leren,.of.een..handi-cap.hebben,.kunnen.niet.altijd.in.een.gewone..school.terecht..Voor.hen.bestaat.de.buitengewone..school..Verder.bestaan.er.natuur-lijk.ook.scholen.voor.in.je..vrije.tijd:.de.muziekschool,.toneelklas,.dans-school,.tekenacademie….Die.zijn.niet.verplicht,.maar.veel.kinderen.vinden.het.leuk.omdat.ze.iets.leren.dat.ze.echt.graag.doen.
De.afspraken.en.regels.van.je..school.staan.allemaal.in.het.schoolreglement..Je..ouders.moeten.dat.tekenen.om.te.zeggen.dat.ze.ermee.akkoord.gaan.
Dat..reglement.moet.je.volgen,.an-ders.kan.de.juf,.meester.of.direc-teur.je.straffen.
Wie.iets.heel.erg.uitsteekt,.kan.geschorst.worden..Je.mag.dan.aan.sommige.lessen.of.activitei-ten.niet.deelnemen..In.het.ergste.geval.word.je. uitgesloten..Dan.mag.je.nooit.meer.les.volgen.op.die..school..Maar.de..school.mag.je.nooit.zomaar.op.straat.zetten..Ook.de..school.moet.regels.volgen..Hoe.erg.de..straf.ook.is,.ze.moet.altijd.voor.opvang.zorgen.
In België is er leerplicht..Dat.wil.zeggen.dat.je.niet.verplicht.bent.om.naar..school.te.gaan,.maar.wel.om.van.je.zes.tot.je.achttien.jaar.te.leren..Het.gebeurt.niet.dik-wijls,.maar.sommige..ouders.kiezen.ervoor.om.zelf..thuis.les.te.geven.aan.hun.kinderen..Dat.mag.
heB jij de BeSTe SChool Van de Wereld?
%?
,! *
/&
P44 P45www.jongerengids.be
+ Mag je zelf kiezen hoe je naar school gaat?
+ Ben je verplicht om naar school te gaan?
+ Mogen je ouders verbieden om mee op schoolreis te gaan?
+ Mag je hulp zoeken bij het maken van je huiswerk?
+ Helpt diep ademhalen als je een moeilijke toets hebt?
+ Is een ezelsbruggetje een hulp bij het leren?
+ Moet je door dyslexie heel vaak naar het toilet?
+ Kan je zelf een leerlingenraad starten?
+ Mag een leraar je een week naar huis sturen?
+ Mag je op school Arabisch spreken met je vrienden?
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over.je..school,.regels.of..leraars.
Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen:
In.de.meeste.scholen.kunnen.de.kinderen.ook.hun.zegje.doen..Ze.hebben.inspraak..In.som-mige.scholen.bestaat.er.een. leerlingen raad..Zo.een.raad.is.verplicht.als.minimum.tien.pro-cent.van.de.kinderen.tussen.elf.en.dertien.dat.wil..Maar.ook.via.een..ideeënbus.of.een..muurkrant.kan.je.je.mening.kwijt..In.veel.klassen.zijn.er.ook.kringgesprekken.waar.allerlei.ideeën.of.probleempjes.kunnen.besproken.worden..
Als.je.gelovig.bent,.krijg.je.tijdens.de.belangrijkste.feestdagen.altijd.vakantie..Moslimkinderen.krijgen.een.dagje.vrij.tijdens.het.Suiker-feest,.net.zoals.katholieke.kinde-ren.vrij.krijgen.met.pinkstermaan-dag.of.Allerheiligen.
Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ken.jij.de.antwoorden?.Ga.www.jongerengids.be/.school.en.kijk.na.of.ze.juist.zijn!
P46 P47www.jongerengids.be
+ In het middelbaar noem je de juf ‘mevrouw’ en de meester ‘meneer’.
+ Je mag sms’jes versturen als je in het middelbaar zit.
+ De speeltijd dient om te studeren, niet om te spelen of rond te hangen.
+ Ren je rot! Voor verschillende vakken zijn er aparte leslokalen.
de middelBare SChoolDe.meeste.jongeren.gaan.als.ze.twaalf.jaar.zijn.naar.de.middelbare..school..Dan.verandert.er.een.he-leboel..Ben.jij.er.klaar.voor?.Deze.kleine.quiz.kan.je.al.een.beetje.op.weg.helpen…
Waar.of.niet.waar?
doen!1.en.4.zijn.waar,.2.(zeker.niet.in.de.klas).en.3.niet.waar.
WeBSiTeS:.+ Alles.over.wat.wel.en.niet.mag.op..school,.kan.je.terugvinden.op.www..kinderrechten.be.+ Op.www.yeti.be/lisa/tag/.school.be-antwoordt.Lisa.een.pak.en.nog.wat.vragen.over..school.en..huiswerk..+ Voor.hulp.bij.je..huiswerk.surf.je.naar:www.kidzz.bewww.weetplaneet.be
BoeKen: + Wat doet de juf op zondag?Dirk Musschoot, Clavis/Mozaiek, 1997 + Groot spreekbeurtenboekPeter Smit, House of Books, 2007 + Ik ben niet Bom!Marion van de Coolwijk, Fontein, 2002 + In mijn kop staat alles op zijn hoofdSylvia vanden Heede, Lannoo, 2005 + De school is een apenkooiGraham MacNamee, Facet, 2005 + BigMireille Geus, Lemniscaat, 2005
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over..problemen.op..school,.kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongeren-telefoon.en.zeker.bij.een..CLB.in.de.buurt.van.je..school.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
Waar Niet waar
Waar Niet waar
Waar Niet waar
Waar Niet waar
Wil je meer WeTen?
P49www.jongerengids.be
slaan.of.aan.je..ouders.vertellen.en.je..ouders.kunnen.je.gesprekken.niet.(meer).lezen.
Livvie zegt:oef.bedankt!
Brahim zegt:Het.verbaast me dat jullie zo verkeerd zijn.Iemand.kan.jullie.gesprekken.wel.meelezen..Door.de.zogenaamde.‘keyloggers’..Die.registreren.na-melijk.elke.toetsenbord.aanslag,.en.streamen.die.door.naar.andere..Dus.dit.kan.wel.degelijk..Alleen.hoop.ik.dat.dat.het.geval.niet.is.bij.jou!.:P
een forumGeSPreK Livvie zegt:Kunnen ze mijn gesprekken op msn meelezen?.Daarstraks.op.msn.zei.er.iemand.dat..ouders.onze.gesprekken.kunnen.meelezen?En.dat.ik.da.ook.kan?Kan.dat.echt?xxxxjes.
Leonardo zegt:heyvia.een.speciaal.programma.kunnen.je..ouders.je.e-mailadres.controleren.als.het.er.een.van.hotmail.is..Hiermee.kunnen.ze.wel.enkel.zien.met.wie.je.chat.en.van.wie.je.mails.krijgt..Niet wat er gezegd is of wat er in je mail staat..Als.je.je.wachtwoord.hebt.opgeslagen.(dit.wil.zeggen.dat.je.het.niet.moet.intypen.als.je.je.wil.inloggen).kunnen.je..ouders.zich.ook.aanmelden.op.je.account.en.dus.wel.lezen.wat.je.gezegd.hebt.Dus.gewoon.je.paswoord.niet.op-
leuK om leZenWWWover internet, chatten, gamen, mailen…
P50 P51www.jongerengids.be
Internet.is.de.naam.voor.een.ver-zameling.netwerken.die.miljarden.computers.over.heel.de..wereld.verbinden..Je.kan.het.vergelijken.met.een.visnet.dat.over.de..wereld.is.gespannen..Langs.de.draden.van.het.net.kan.je.teksten,.foto’s,.video’s.of.muziek.uitwisselen..Dat.gaat.zo.snel.dat.afstanden.niet.meer.van.belang.zijn..Als.je.via.de..computer.of.via..internet.op.je..gsm.iets.stuurt.naar.je.oma.om.de.hoek,.gaat.dat.even.snel.als.iets.sturen.naar.Australië.of.Amerika..Fantastisch!
De.mogelijkheden.van..internet.zijn.gigantisch..Je.kan.het.bekijken.als.een.reusachtige.bibliotheek,.waar.je.alles.kan.opzoeken.wat.je.maar.wil:.informatie.voor.je.spreekbeurt,.spelletjes,.iemand.zoeken.die.je.uit.het.oog.bent.ver-loren,.je.kunt.zelfs.online.winke-len.of.een.route.uitstippelen.
Je.kan.via.het..internet.ook.mailen:.dan.stuur.je.een.berichtje.naar.iemand.anders..In.die.e-mail.kan.je.nog.iets.toevoegen,.zoals.een.foto.of.een.fi.lmpje..Een.andere.mogelijkheid.is.chatten:.dat.wil.letterlijk.zeggen.‘babbelen’..Zoals.je.in.levende.lijve.of.via.de.telefoon.met.iemand.praat,.kan.dat.ook.via.de..computer..Dat.kan.op.forums,.waar.iedereen.zijn.zegje.over.iets.kan.doen,.of.in.chatboxen,.waar.je.persoonlijk.met.iemand.kan.bab-belen..In.sommige.gevallen.-.zoals.met.het.programma.Skype.-.kan.je.elkaar.zelfs.zien.terwijl.je.chat.
Er.bestaan.ook.duizenden.web-sites.met.spelletjes..Gamen.kan.je.samen.met.andere.kinderen.(.online).of.op.je.eentje,.als.je.een.spelletje.hebt.geïnstalleerd.op.de..computer..Als.je..online.speelt,.kan.je.vaak.ook.tegelijk..chatten.met.je.speelkameraden.
WWW... WeeT jij alleS oVer je ComPuTer?
%?
,! *
/&
P52 P53
Het..internet.is.leuk.en.interes-sant,.maar.zit.ook.vol.gevaren..Zo.zijn.er.heel.wat.smerige, onbeschofte, racistische en angstaanjagende websites,.waar.je.zo.maar.toevallig.kan.belanden..Vermijd.ze.zoveel.mo-gelijk.en.vertel.het.zeker.aan.je..ouders.of.leerkracht.
Veel.boodschappen.op..internet.zijn.gek.of.gewoon.onwaar..Iedereen.kan.immers.om.het.even.wat.op..internet.zetten..Geloof.nooit.iets.dat.je.niet.kan.nakijken.in.een.boek.of.navragen.bij.je..ouders.of.leerkracht.
Net.als.in.het.echte.leven.zitten.er.ook.dieven.op..internet..Ze.zijn.uit.op.je.persoonlijke.gegevens,.zoals.het.nummer.van.je.bank-rekening..Geef.daarom.nooit.je.volledig.adres.aan.iemand.op..in-ternet.en.zeker.geen.persoonlijke.gegevens.als.telefoonnummer.of.bankkaartnummer.
+ Kunnen mijn ouders weten naar welke websites ik surf?
+ Is alles wat op internet staat waar?
+ Vier uur na elkaar gamen, is dat ongezond?
+ Word je van oorlogsspelletjes op de computer zelf agressief?
+ Kan je iedereen in een chatbox vertrouwen?
+ Mag iemand anders mijn foto zomaar op het internet zetten?
+ Moet je een wachtwoord altijd geheim houden?
+ Bestaan er leuke websites, speciaal voor kinderen?
+ Moet je thuis een computer hebben om internet te gebruiken?
+ Mag je overal op internet je naam en adres invullen?
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over.het..internet,..gamen,..mailen.of..chatten.Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen:
Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ja Nee
Ken.jij.de.antwoorden?.Ga.naar.www.jongerengids.be/.internet.en.kijk.hoeveel.je.er.juist.hebt.!
Let.ook.op.voor.computer-virussen..Die.kunnen.je..computer.beschadigen.of.zelfs.helemaal.stuk.maken..Het.zijn.kleine.bestanden.die.via.andere.computers.binnen-sluipen.en.heel.wat.schade.kunnen.aanrichten..Er.bestaan.speciale.programma’s.om.je..computer.erte-gen.te.beschermen..Gebruik.die.zeker.en.blijf.weg.van.websites.die.je.niet.kent.of.niet.vertrouwt.
P54 P55www.jongerengids.be
Wil je meer WeTen?
WeBSiTeS:.+ www.esafetykit.net/index2.html.hier.kan.je.via.allerlei.leuke.spelletjes.leren.hoe.je.veilig.kunt.surfen.en.internetten..+ Hetzelfde.kan.ook.op.www.clicksafe.be.
BoeKen:Wie.het..internet.nog.niet.kent,.of.er.meer.over.wil.weten.kan.dit.boek.lezen:.
+ Internet stap voor stapMichèle Mira Pons, Biblion, 2004 + Ik weet je te vinden!Netty van Kaathoven, Nino, 2008
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over..problemen.op..internet,.kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongeren-telefoon.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
de inTerneTQuiZ + Waarvoor staat www?.world.wide.web.(wereldwijd.web).wide.world.of.why.(wijde..wereld.van.waarom).wicky.world.of.wisdom.(gekke..wereld.van.wijsheid)
+ Welke van de drie is een zoekmachine?.Netscape.Java.Google
+ Een woord dat onderlijnd is op een webpagina is meestal … ?.een.belangrijk.woord.een.fout.een.‘link’.naar.een.andere.webpagina
+ Hoeveel Belgen gebruiken Facebook?.ongeveer.1.miljoen.ongeveer.2.miljoen.ongeveer.3,5.miljoen
Wie Ben iK?Tik.je.eigen.naam.eens.in.op.een.zoekmachine.(bijvoorbeeld.www.google.be)..Je.zal.verbaasd.zijn.wat.je.allemaal.vindt.over.jezelf,.je.naamgenoten.of.andere.mensen.van.je..familie…
doen!antwoorden:.1,3,3,3
iK VerVeel mij nooiT!over wat je allemaal kan doen in je vrije tijd
P57www.jongerengids.be
leuK om leZenZiTa helPT een handjeOp.een.dag.kreeg.de..familie.van.Zita.bezoekVan.twee.verre.tantes.uit.AchterbroekMama.zei:.“Dat.zijn.zo’n.stomme.wijven,Ik.hoop.dat.ze.geen.weken.blijven”.
Zita.dacht.ik.kom.uit.mijn.schelpHet.wordt.tijd.dat.ik.een.handje.helpIk.zal.er.op.mijn.eentje.eens.voor.zorgenDat.die.twee.al.vertrokken.zijn.morgen
Zita.legde.een.scheetzak.op.hun.bedEn.smeerde.hun.tandenborstel.in.met.vetZe.gooide.twee.lepels.zout.in.hun.theeEn.strooide.wat.peper.op.hun.pistolet
In.elk.van.hun.pantoffels.verstopte.ze.een.eiEn.een.doosje.jeukpoeder.ging.onder.de.spreiDe.beha’s.van.de.tantes.knoopte.Zita.aaneenEn.hun.lelijke.oude.brillen.schroefde.ze.uiteen
De.dag.erna.waren.de.tantes.al.vertrokkenZe.waren.er.voorgoed.vanafEn.het.leukste.voor.Zita.wasZe.kreeg.niet.eens.een..straf
1
BELGIË
BELGIQ
UE
1
BEL
GIË
BEL
GIQ
UE
P58 P59www.jongerengids.be
nielS en de PoSTBode De.mama.van.Niels.loopt.naar.de.brievenbus..Niels.roept:.“Zit.er.iets.voor.mij.bij,.mama?”.Mama.schudt.haar.hoofd..“Weer.niet….Waarom.is.er.altijd.alleen.maar.post.voor.jullie.en.nooit.voor.mij?”.Mama.zegt:.“Wij.krijgen.post.van.de.bank.en.van.ons.werk.én.wij.sturen.zelf.ook.post..Als je brieven stuurt, krijg je brieven terug.”“Ah,.ik.snap.het.al,”.zegt.Niels..Niels.verveelt.zich.en.bedenkt.een.plannetje….Als.je.brieven.stuurt,.krijg.je.brieven.terug….Hij.heeft.geen.zin.om.zelf.brieven.te.gaan.schrijven..Maar.hij.wil.er.wel.krijgen..Dan.herinnert.hij.zich.dat.in.een.grote.houten.kist.op.zol-der.allemaal.brieven.liggen.van.papa.en.mama..“Mag.ik.een.paar.enveloppen.om.brieven.te.versturen?”.vraagt.Niels.poeslief..Mama.geeft.hem.vijf.enveloppen.én.vijf.postzegels.
Stilletjes sluipt hij naar de zolder..In.de.kist.vindt.hij.een.pak.brieven.met.een.rode.strik..Hij.pakt.er.willekeurig.vijf.uit.en.vult.er.de.enveloppen.mee..Achteraan.zet.hij.‘Niels’,.zodat.iedereen.weet.dat.de.brieven.van.hem.komen..Op.de.voorkant.schrijft.hij.de.adressen.van.oma.en.opa,.van.een.schoolvriend,.van.de.buurvrouw,.van.zijn.favoriete.oom.en.van.zijn..school..En.nu.maar.wachten.tot.hij.post.terugkrijgt…
De.volgende.dag.gaat.de.bel..De.buurvrouw.staat.voor.de.deur..“Is.je.moeder..thuis?.Wil.je.haar.even.roepen.alsjeblieft?”.Niels.luistert.achter.het.hoekje.stiekem.mee..“Wat denkt u wel niet!?”.roept.de.buurvrouw.tegen.zijn.mama..Ze.zwaait.met.de.brief.die.Niels.verstuurde..“Ik.weet.dat.u.na.vijftien.jaar.nog.altijd.verliefd.bent.op.uw.man,.maar.dat.u.zò.met.uw.liefde.te.koop.loopt,.is.er.vér.over!”
Mama.snapt.er.niets.van..Ze.neemt.de.brief.en.leest.hem..Dan begint ze te blozen.en.zegt:.“Maakt.u.maar.geen.zorgen,.mevrouw.De.Meuter,.dat.is.een.liefdesbrief.van.heel.lang.geleden..Toen.was.ik.nog.een.jong.meisje..Ik.weet.al.wat.er.gebeurd.is…”.
Als.de.buurvrouw.weg.is,.roept.mama.luid:.“Niels,.hoeveel.brieven.heb.jij.zo.verstuurd?”
(Vrij naar ‘Niels en de postbode’, uit Iene Miene Mutte van Annemarie Bon, Van Holkema & Warendorf, Unieboek Houten, 2006, ISBN 978902696694)
%?
,! *
/&
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over.wat.je.allemaal.kan.uitspoken.in.je..vrije.tijd..Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen:
P60 P61www.jongerengids.be
Ken.jij.de.antwoorden?.Kijk.eens.na.op.www.jongerengids.be/.spelen.hoeveel.je.er.juist.hebt.?
Vrije.tijd.is.in.eerste.plaats.een.leuke.tijd.zonder.al.te.veel.zorgen..Je.hebt.recht op vrije tijd,.net.als.volwassenen..Je.kan.dan.doen.wat.je.echt.plezierig.vindt:..spelen,.naar.de.jeugdbeweging.of.sportclub.gaan.of.afspreken.met.vrienden.
In.ons.land.is.dat.voor.veel.kin-deren.normaal..Vraag.maar.eens.aan.je..ouders.of.grootouders:.zij.moesten..thuis.vaak.werken.of.voor.jongere.broers.of.zussen.zorgen..Er.zijn.veel.landen.op.de..wereld.waar.dat.nog.altijd.zo.is.
Sommige.kinderen.weten.niet.wat.te.doen.in.hun..vrije.tijd.en..verve-len.zich.vaak..Anderen.hebben.dan.weer.zoveel.in.hun.agenda.staan.dat.ze.zichzelf.haast.voorbij-lopen..Iedereen.moet.voor.zichzelf.een.evenwicht.zoeken.
Op.de.site.www.jongerengids.be/.spelen.staan.duizenden.tips.voor.je..vrije.tijd..Over.jeugdbewegingen,.sportclubs,.maar.ook.over.lezen, knutselen, koken, feesten, tekenen, kampen bouwen,.en-zovoort..Je.zal.verbaasd.zijn.over.hoeveel.dingen.er.nog.mogelijk.zijn.naast.tv.kijken.en.achter.de..computer.zitten…
Tijdens.de.vakanties.heb.je.echt.zeeën.van..vrije.tijd..Ook.dan.zijn.er.honderden.mogelijkheden.om.die.te.vullen..In.je.dorp.of.stad.worden.er.zeker.activiteiten.geor-ganiseerd.die.je.leuk.vindt..En.je.kan.ook.samen.met.anderen.op.kamp.gaan..Ver.weg.of.dichtbij,.avontuurlijk.of.creatief,.de.keuze.is.aan.jou!
alTijd SPelen of je dood VerVelen?
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
+ Bestaan er ook circusscholen?
+ Is ‘vliegjemee’ een kamp waar je leert vliegen?
+ Mag ik zomaar op straat rondhangen?
+ Kunnen kinderen een eigen club oprichten?
+ Is lekker niksen ook een hobby?
+ Verveelden kinderen zonder tv zich vroeger dood?
+ Mogen moslims zich inschrijven bij de scouts?
+ Is er een sportclub in jouw buurt?
+ Is knutselen saai?
+ Mag je met je step op de straat?
P62 P63www.jongerengids.be
Hoe maak je het: + Tipi.Maak.een.grote.drie-.of.vierpikkel.met.je.palen..Sjor.ze.bovenaan.goed.samen..Graaf.gaten.in.de.grond.en.plaats.er.de.palen.in..Zorg.ervoor.dat.de.basis.van.de.tipi.stevig.staat..Maak.het.zeil.of.het.doek.goed.vast.rond.je.stel-ling,.maar.laat.een.opening.als.ingang..Als.het.om.een.oude.doek.gaat.die.je.niet.meer.gebruikt,.kan.je.hem.beschilderen..Doe.dat.wel.voordat.je.het.doek.bevestigt.
+ Totempaal Voor.een.totempaal.plaats.je.kartonnen.dozen.op.elkaar.die.je.goed.aan.elkaar.vastplakt.met.plakband..Als.je.de.paal.wilt.beschilderen,.is.het.beter.om.hem.eerst.helemaal.in.te.pakken.met.krantenpapier.en.te.bestrijken.met.behanglijm..Om.je.totempaal.af.te.maken,.heb.je.natuurlijk.vleugels.nodig..Die.kan.je.ook.uit.karton.
Wil je meer WeTen?WeBSiTeS:Op.deze.websites.vind.je.heel.veel.ideeën.waarmee.je.in.je..vrije.tijd.aan.de.slag.kan..Maar.niet.vergeten:.op.www.jongerengids.be.staat.nog.veel.meer!
.+ www.vliegjemee.be
.+ Knutsel.je.krom.met.Yeti..Nooit.meer..vervelen.dus.als.je.langs.www.yeti.be/drukaf.surft..+ www.jeugdwerknet.be/adressenvoor.een.jeugdbeweging.in.jouw.buurt..+ www.vlaamsesportfederatie.be.voor.een.sportclub.in.je.buurt..+ www..bibliotheek.be/mijn-lokale-bib.voor.de.bibliotheken.in.je.buurt..+ www.boekenzoeker.org.als.je.op.zoek.bent.naar.een.goed.boek.of.een.boekbespreking..+ www.villakakelbont.be.voor.meer.informatie.over.jeugdboeken.
BoeKen: + Iene Miene MutteAnnemarie Bon, Van Holkema en Warendorf, 2006 + Right to playJesse Goossens, Lemniscaat, 2005 + Het complete boek over hutten Louis Espinassous, Standaard Uitge-verij, 2007 + Hoe word ik schrijver of dichter? Lonneke van Asseldonk, Ploegsma, 2008 + Mijn natuur-en survivalgidsAriane Coquelet, Casterman, 2008 + Noem je dat een sport?Erik van Os en Elle van Lieshout, Zwijsen, 2010 + Zelf kweken, zelf kokenDeborah Lock, Kluitman, 2009
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over.je..vrije.tijd.en.hoe.die.in.te.vullen,.kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
BouW een indianenKamP!Wat kan je maken: tipi,.totempaal.en.kano
Wat heb je nodig: palen,.sjortouw,.schop,.een.groot.zeil.of.doek,.kartonnen.dozen,.verf,.planken,.vijzen.of.nagels
doen!
maken.en.in.een.snee.aan.de.zijkant.van.de.toren.bevestigen..Karton.is.natuurlijk.niet.weerbe-stendig..Windstoten.kan.je.nog..tegengaan.door.de.onderste.doos.te.verzwaren.met.stenen,.maar.bij.regenweer.is.de.paal.een.vogel.voor.de.kat..Misschien.kan.je.dan.kiezen.voor.een.dikke.houten.paal..Plaats.die.wel.heel.stevig.in.de.grond,.zodat.hij.niet.omvalt.
+ Kano Een.kano.kan.je.met.planken.nabootsen..Het.zal.er.dan.wel.niet.zo.gestroomlijnd.uitzien.als.een.echte.kano,.met.een.dosis.fantasie.merk.je.het.verschil.niet..Bevestig.de.planken.aan.elkaar.tot.je.een.kanoachtige.constructie.hebt..Vergeet.zeker.de.peddel.niet!
P65www.jongerengids.be
Ook.Zeester,.die.zich.in.een.holle-tje.van.een.rots.had.verstopt,.werd.hard.aangepakt.door.Walvis..Hij werd platgeslagen.en.in.allerlei.rare.vormen.getrokken,.totdat.hij.de.vorm.van.een.ster.had..Daarom.hebben.zeesterren.lange.tentakels.en.schuilen.ze.vaak.in.rotsen..
Walvis zelf veranderde in een enorme vis,.om.beter.te.kunnen.zwemmen..Op.de.plek.waar.Koala.hem.met.een.lange.stok.had.geprikt,.bevindt.zich.nog.altijd.een.gat..Dat.gat.in.hun.rug.gebruiken.walvissen.sindsdien.om.te.ademen.
(Bron: Geloof het of niet!, Dieke van Ewijk, Uitgeverij Pimento, 2009, ISBN: 9789049923426)
WalViS, Koala en ZeeSTer Lang,.lang.geleden.in.de.Droom-tijd.was.er.een.klein.eiland.in.de.buurt.van.Illawarra,.waar.drie.man-nen.woonden..De.mannen.heet-ten.Walvis,.Koala.en.Zeester..Op.een.gegeven.moment.was.er.niet meer genoeg voedsel op het eiland..Daarom.moesten.de.man-nen.naar.het.vasteland.toe..
Walvis.was.de.enige.met.een.kano,.maar.hij.wilde.hem.niet.uitlenen.aan.de.andere.twee..Toen.Walvis.sliep,.pikten.Koala.en.Zeester.de.kano.en.voeren.ermee.weg..Maar.Walvis.werd.wakker.en.zwom.ze.achterna..Woedend stompte hij Koala in het gezicht.en.trok.hem.aan.zijn.oren..Koala.zwom.doodsbang.terug.naar.het.eiland,.waar.hij.in.een.boom.klom..Daar-om.hebben.Koala’s.platte.gezich-ten.en.zitten.ze.altijd.in.bomen.
leuK om leZenallah, Boeddha, God…over geloven en godsdienst
P66 P67www.jongerengids.be
de haaS en de maanIn.één.van.zijn.vele.voorgaande.levens.werd.Boeddha.in.het.dieren-rijk.geboren.als.haas..De.haas.leefde.vredig.in.het.grote.bos.en.had.vele.vrienden..Zijn.beste.vrienden.waren.de.otter,.de.aap.en.de.jakhals..Op.een.dag.besloten.de.dieren.in.het.bos.om.te.gaan.mediteren..De.haas.bedacht.dat.hij.en.zijn.vrienden.dan.ook.een.vastendag.moesten.ne-men,.mààr….als.een.ander.dier.op.bezoek.zou.komen,.dan.moesten.de.haas.en.zijn.vrienden.wel.wat.te..eten.kunnen.geven..De.haas.riep.gauw.zijn.vrienden.
“Luister,”.sprak.de.Haas,.“ik.heb.een.goed.idee!.Laten.we.gaan.vasten..Maar.we.moeten.wel.iets.te..eten.vangen.voor.eventueel.bezoek.dat.komt.”.Alle.dieren.gingen.op.zoek.naar.iets.lekkers.voor.onver-wachte.gasten.en.lieten.het.aan.elkaar.zien..De.aap.had.heerlijke.vruchten.gevonden..De.jakhals.vond.een.mals.stuk.vlees..De.otter.vond.een.vette.vis..Maar.de.Haas.vond.enkel.oud.en.dor.gras!.Zijn.vrienden.gingen.één.voor.één.naar.huis.om.te.mediteren….De.Haas.voelde.zich.een.beetje.stom..Iedereen.had.lek-ker..eten.om.weg.te.geven..Maar.hij.had.enkel.droog.gras..Na.lang.pie-keren.vond.de.Haas.de.oplossing..“Ik.geef.gewoon.mijn.eigen..lichaam.als.iemand.honger.heeft.”.De.Haas.was.blij.met.dit.idee.en.ging.verder.mediteren.
De.Haas.mediteerde,.mediteerde.en.mediteerde..Tot.diep.in.de.nacht..Van.een.afstand.keek.Indra,..god.van.de.donder.en.de.regen,.op.Haas.neer..Indra.wilde.de.Haas.wel.eens.op.de.proef.stellen..Hij.veranderde.zichzelf.in.een.oude.man.en.ging.naar.de.Haas.toe..“Ik.heb.honger,”.sprak.de.oude.man..“Heb.je.mis-schien.iets.te..eten.voor.mij?”.De.
Haas.glom.van.blijdschap..Eindelijk.kon.hij.een.ander.helpen..“Maak.gauw.een.vuur”,.zei.de.Haas.
De.Haas.hing.zichzelf.in.het.vuur..De.oude.man.keek.toe.en.verbaasde.zich.over.de.moed.van.de.Haas..Mààr….de.Haas.verbrandde.hele-maal.niet..De.oude.man.duwde.de.Haas.uit.het.vuur.
De.oude.man.was.zo.onder.de.in-druk.van.de.goede.bedoelingen.van.de.Haas.dat.hij.zijn.geheim.niet.kon.inhouden..Hij.vertelde.de.Haas.wie.hij.was.en.veranderde.weer.in.zijn.ware.gedaante..De.Haas.was.stom-verbaasd..“Ik.wilde.je.op.de.proef.stellen,.Haas,”.sprak.de..god.Indra..“Dat.had.niet.gehoeven,.ik.doe.wat.ik.beloof,”.antwoordde.de.Haas.
Indra.was.verbaasd.over.zoveel.wijs-heid.en.hij.besloot.de.Haas.een.ca-deau.te.geven..Hij.gaf.een.tekening.in.de.maan..De.Haas.was.super.trots.op.zijn.beeld.in.de.maan..Hij.riep.snel.al.zijn.vrienden..De.vrienden.waren.blij.om.de.eeuwige.tekening.in.de.maan..Als.je.vanavond.naar.de.maan.kijkt.en.een.haas.ziet,.dan.weet.je.hoe.dat.komt.
(Bron: samsam, Benopberg)
%?
,! *
/&
P69www.jongerengids.be
Ken.jij.de.antwoorden?.Op.www.jongerengids.be/.god.kan.je.nakijken.hoe-veel.je.er.juist.hebt!
+ Bestaat er maar één god?
+ Moet je in een katholieke kerk altijd je schoenen uitdoen?
+ Moet je hetzelfde geloof hebben als je ouders?
+ Gaat iedereen naar de zelfde hemel?
+ Zijn meisjes zonder hoofddoek slechte moslima’s?
+ Ben je dom als je niet in een god gelooft?
+ Krijg je van halal eten buikpijn?
+ Mag je van geloof veranderen?
+ Zijn Jezus en Mohammed sprookjesfi guren?
+ Is moraal ook een godsdienst?
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over..geloven.en..godsdienst.
Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen:
Geloven.is.iets.van.alle.tijden.en.van.alle.plekken..De.meeste.godsdien-sten..geloven.in.één.of.meerdere.goden..Die.heten.bijvoorbeeld.God, Allah, Jahwe of Boeddha..De.verschillende.godsdiensten.hebben.veel.met.elkaar.gemeen..Elk.op.hun.manier.geven.ze.zin.aan.het.leven.van.de.mensen.die.erin..geloven.
Je.kan.ook.kiezen.om.zonder.een..god.te.leven..Iemand.die.niet.gelooft,.heet.een. atheïst..Atheïsten.zeggen.dat.de.mens..god.zelf.heeft.uitgevon-den.om.antwoorden.te.vinden.op.al.hun.vragen..Al.wat.we.niet.begrijpen,.schuiven.we.af.op..god..Wereldwijd.zijn.één.op.drie.mensen..atheïst..Wie.heeft.er.gelijk?.Niemand.weet.het.ze-ker..Je.moet.zelf.op.je.gevoel.afgaan..
De.meeste.godsdiensten.hebben.hun.eigen.regels..Islamieten.gaan.op.vrijdag.naar.de.moskee.en..eten.geen.varkensvlees..Katholieken..eten.op.vrijdag.geen.vlees.en.gaan.op.zondag.naar.de.kerk..Hindoes..eten.helemaal.geen.vlees..Je.kan.ook.kiezen.om.geen.vlees.te..eten,.uit.respect.voor.de.dieren.of.voor.je..gezondheid..Dan.ben.je. vegetarisch..Dat.heeft.niets.te.maken.met.een..godsdienst.
Je.kiest.zelf.wat.je.denkt.en.wat.je.gelooft..Zelfs.je..ouders.kunnen.je.niet.dwingen.om.een.bepaalde..godsdienst.te.volgen..Ze.mogen.je.opvoeden.volgens.de.regels.van.een.bepaald.geloof,.maar.moeten.je.helpen.om.zelf een mening te vormen.
Sommige.gelovigen.zijn.fundamen-talistisch..Zij.aanvaarden.vaak.geen.vernieuwing.of.geen.ideeën.van.mensen.die.anders.denken..Extre-misten.gaan.zover.dat.ze.denken.dat.iedereen.die.hun.geloof.niet.volgt,.het.niet.waard.is.om.te.leven..Dat.leidt.dan.vaak.tot..oorlog.of.grote.con-fl.icten..Gelukkig.zijn.die.mensen.in.de.minderheid..De.meeste.mensen.die..geloven,.doen.dat.omdat.ze.zich.er.zelf.goed.bij.voelen,.en.omdat.ze.op.een.mooie.manier.willen.samenleven.met.andere.mensen..
Wat.je.ook.gelooft,.welke..godsdienst.je.volgt.of.ook.als.je.helemaal.niet.in..god.gelooft,.het.belangrijkste.is.dat.je.altijd.respect.hebt.voor.mensen,.zelfs.als.die.andere.ideeën.hebben.
ieder Zijn eiGen God, eenVoudiG ToCh?
Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Wil je meer WeTen?
P70 P71www.jongerengids.be
WeBSiTeS:.+ www.samsam.net.is.een.leuke.web-site.met.weetjes.over.mensen.van.over.de.hele..wereld..+ www.nabbi.be.is.een.leuke.website.over..geloven,..god.en.de.bijbel.
BoeKen: + Wat geloof jij?Laura Buller, Lannoo, 2005 + Geloof het of niet!Dieke van Ewijk, Pimentokinderboe-ken, 2009 + God en CoKolet Janssen, Davidsfonds/Infodok, 2006 + God, Adonai, Allah: vragen over de drie grote religiesKatia Mrowiec, Michel Kubler en Antoine Seifer, KBS, 2006
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over..geloven.of..godsdienst,.kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongeren-telefoon.of.bij.een..CLB.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
de Geloof-heT-of-nieT QuiZ1).Gelovige.Joden..eten.geen.paling.
2).Moslims.bidden.vijf.keer.per.dag..
3).Volgens.het.Oude.Testament.schiep.God.de..wereld.in.één.dag..
4).De.Hindoegod.Brahma.heeft.vijf.hoofden.
5).Bij.de.Indianen.is.de.schildpad.het.symbool.voor.moeder.Aarde.
6).Sommige.Jaïnmonniken.in.India.lopen.altijd.in.hun.blootje.rond.
7).Volgens.hun.geloof.mogen.rastafari’s.hun.haar.nooit.knippen.
8).Cupido.was.de.Griekse..god.van.de.liefde.
9).Ra.was.de.Egyptische.zonnegod.
10).Volgens.de.Getuigen.van.Jehova.komt.Jezus.binnenkort.naar.de.aarde.om.140.000.mensen.mee.te.nemen.naar.de.hemel.
doen!antwoorden:.1=.juist,.2=.juist,.3=.fout,.Hij.schiep.hem.in.zes.dagen.en.de.zevende.dag.rustte.hij,.4=.fout,.hij.heeft.er.vier,.5=.juist,.6=.juist,.7=juist,.8=.fout,.Cupido.is.liefdesgod.van.de.Romeinen,.Eros.bij.de.Grieken,.9=.juist,.10=.juist
Juist Fout
Juist Fout
Juist Fout
Juist Fout
Juist Fout
Juist Fout
Juist Fout
Juist Fout
Juist Fout
Juist Fout
de Wereldover milieu, NoordZuid, armoede, oorlog en vrede
P73www.jongerengids.be
Mijn.kamer.vol.spullenIk.heb.zelfs.ook.een.PCMaar.soms.zit.ik.te.denkenNeem.alles.maar.weer.meeNatuurlijk.steunt.mijn.vaderAltijd.het.goede.doelDan.voelt.‘ie.zich.tevredenHet.geeft.een.goed.gevoelToch.blijft.er.iets.knagenIk.weet.niet.goed.waaromIk.mag.toch.echt.niet.klagenMaar.ik.vind.mijn.leven.stom
(Bron: Wat kan ik doen?, een liedjestekst uit Kinderen voor Kinderen van Anne-Marie Verbaan, Omroepvereniging VARA)
WaT Kan iK doen? Waarom.is.er..oorlog,Waarom.is.er.haat?Kinderen.met.ziektesEn..armoede.op.straat?Ik.zou.wel.willen.helpenMaar.ik.weet.alleen.niet.hoeIk.wil.wel.iets.betekenenMaar.wat,.wat.kan.ik.doen?
Het.maakt.me.soms..verdrietigDie.beelden.op.tvVan.hele.nare.dingenDaar.zit.ik.best.wel.meeWant.hier.heb.ik.toch.alles?Een.huis,.een.bed,.een..schoolEn.dan.durf.ik.nog.te.zeggen:.“Hè.bah,.weer.rode.kool”Daarna.voel.ik.me.schuldigEn.best.wel.erg.verwendWant.in.mijn.hele.levenHeb.ik.nooit.honger.gekend
leuK om leZen
P74 P75www.jongerengids.be
Wil jij mee de Wereld mooier maKen?
om.van.die..wereld.een leefbare en fijne plek.te.maken..In.2006.woonden.er.6,2.miljard.mensen.op.de..wereld,.en.dat.aantal.blijft..groeien..De.aarde.groeit.niet.mee.en.dus.moeten.we.zuinig.zijn.met.het. milieu..Kinderen.kunnen.daar-bij.zeker.helpen..Door.met.de.fi.ets.naar..school.te.gaan.en.zo.schade-lijke uitlaatgassen.te.vermijden..Door afval te voorkomen en te recycleren...Door.zuinig.om.te.springen.met..energie..Door.niet.altijd.nieuwe.spullen.te.kopen,.maar.wel.meer.naar. kringloop-centra te gaan..Je.kan.maar.beter.heel.vroeg.weten.dat.de.aarde.kwetsbaar.is.en.dat.we.daar.allemaal.iets.aan.kunnen.doen...
Op.verschillende.plaatsen.in.de..wereld.zijn.er.ook.aardig.wat..problemen..Vandaag.zijn.er.150.miljoen.kinderen.in.de..wereld.die.niet.voldoende.te..eten.hebben..Sommige.gezinnen.in.Afrika,.Zuid-Amerika.en.Azië.moeten.leven.met.minder.dan.1.euro.per.dag..Gelukkig.zijn.er.heel.wat.ontwik-kelingsorganisaties.die.zich.
De..wereld?.Het.klinkt.zo.groots.en.veraf..Maar.dat.is.helemaal.niet.zo..Vroeger.moesten.mensen.het.vliegtuig.in.of.de.boot.pakken.om.de..wereld.te.ontdekken,.maar.vandaag.weten.kinderen.al.heel.vroeg.hoe.de.wereldbol.er.aan.de.andere.kant.uitziet.en.hoe.de.mensen.in.Amerika.of.Afrika.leven..Je.kan..chatten.met.een.Brazili-aanse.vriend,.foto’s.bekijken.van.woestijnen.of.tropische.wouden.of.naar.muziek.luisteren.van.kinderen.in.Australië.
Op.de.televisie.kijk.je.naar.het.nieuws.van.over.de.hele..wereld,.je.zapt.in.één.klik.van.een.sport-wedstrijd.in.Spanje.naar.een.adembenemende.natuurdocu-mentaire.of.een.nieuwsuitzending.in.Turkije..En.ook.via.de.nieuwste.zaktelefoons.kan.je.bellen,.surfen.en..chatten..De..wereld.ligt.echt.binnen handbereik..
Het.is.fantastisch.om.in.zo’n..we-reld.te.kunnen.opgroeien..Maar.iedereen,.en.zeker.ook.kinderen.en.jongeren,.moet.meewerken.
%?
,! *
/&
P76 P77www.jongerengids.be
Ken.jij.de.antwoorden?.Ga.naar.www.jongerengids.be/.wereld.en.kijk.hoeveel.vragen.je.juist.hebt?
lijkt.het.allemaal.nog.ver.weg,.het.is.belangrijk.dat.je.vroeg.leert,.om.op.een.slimme.manier.met..geld.om.te.gaan,.zo.kom.je.later.niet.in.de..problemen..
Als.je.wel.eens.naar.het.nieuws.op.televisie.kijkt,.weet.je.dat.in.de..wereld.niet.alles.perfect.verloopt..In.heel.wat.landen.is.er.oorlog.en.vaak.zijn.vrouwen.en.kinderen.daar.het.slachtoffer.van..Veel.mensen.moeten.vluchten.naar.andere.landen..Ook.natuurrampen.zoals.aardbevingen.en.overstromingen.zorgen.voor.veel.miserie..Maar.wil.dat.zeggen.dat.de..wereld.niets.te.bieden.heeft?.Helemaal.niet..Kinderen.dromen.nog.altijd.van.een.grote.gezonde.groene..wereld,.waar.het.fijn is om te leven..Je.kan.die.droom.zelf.mee.helpen.uitkomen:.dichtbij.huis,.in.een.sportclub.of.een.jeugdbeweging,.of.bij.een.natuurbeweging.of.een.vriendengroepje..Wat.je.doet.en.hoe.je.dat.doet.is.niet.belangrijk..Maar.wel.dat.je.niet.blijft.stilzitten..Dat.je.beseft.dat.de..wereld.van.jou.is..Dat.je.van.de..wereld.een.fi.jne.plek.maakt.
+ Kunnen kinderen van 12 jaar soldaat worden?
+ Mag je zomaar papiertjes op de straat gooien?
+ Kan je zelf ook zorgen voor een beter milieu?
+ Kunnen kinderen een oorlog stoppen?
+ Is in Afrika iedereen arm?
+ Wonen er teveel mensen op de aarde?
+ Kan je beter met de fi ets naar school dan met de auto?
+ Is er genoeg water voor iedereen op de wereld?
+ Zijn er mensen die moeten leven met minder dan 1 euro per dag?
+ Is een spaarlamp beter voor het milieu?
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uit-leg.over..milieu,..armoede,..oorlog.en..vrede.
Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.deze.vragen:
inzetten.in.het.Zuiden.om.de.men-sen.te.helpen..Ze.leren.hen.hoe.ze.voor.hun.eigen.voedsel.kun-nen.zorgen..Ze.zorgen.ervoor.dat.boeren.in.arme.landen.een.eerlijke.prijs.krijgen.voor.hun.groenten..Sommige.dokters.en.verpleegsters.gaan.gratis werken.in.ziekenhui-zen.in.arme.landen..Veel.Vlaamse.jongeren.zetten.zich.in.hun..vrije.tijd.ook.als.vrijwilliger.in.voor.zulke.organisaties..Een.prettige.en.vooral.zinvolle.hobby.die.jij.later.misschien.ook.wil.doen?
Veel.kinderen.weten.niet.dat.er.in België ook veel arme mensen.wonen..Maar.dat.zie.je.niet.altijd,.omdat.die.mensen.zich.verstop-pen,.omdat.ze.niet.graag.toege-ven.dat.ze.arm.zijn..Veel.kinderen.krijgen.niet.elke.week..zakgeld,.of.een.nieuwe..gsm.of.duur.speel-goed..Kinderen.kunnen.soms.niet.mee.op.uitstap.of.gaan.zwemmen,.omdat.het..geld.kost..Gelukkig.hebben.wij.in.ons.land.een.ma-nier.om.mensen.die.niet.veel..geld.hebben,.te.helpen..Wie.geen.werk.heeft,.krijgt.dan.soms.een.tijdje..geld.om.verder.te.kunnen..Ook.al.
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee
Ja Nee
P78 P79www.jongerengids.be
Een.trommel.maak.je.van.een.groenteblikje.dat.je.aan.de.boven-kant.bedekt.met.een.oud.zeemvel..Nog.een.beetje.versieren.met.kleurtjes.en.slingers....
En.klaar!
Wil je meer WeTen?
WeBSiTeS:.+ www.unicefkids.be.is.de.website.van.UNICEF,.een.organisatie.die.zich.inzet.voor.kinderen.over.de.hele..wereld..+ Op.www.samsam.net.ontdek.je.hoe.kinderen.aan.de.andere.kant.van.de.wereldbol.leven,.leren.en..spelen..+ Alles.over.te.voet.gaan,.fi.etsen.en.veilig.op.weg.vind.je.op.www.octopusplan.bewww.traphetaf.bewww.zebraweb.bewww.verkeersland.be
BoeKen: + Kinderen zoals jij en ikAmanda Rayner, Sue Leonard, Lan-noo, 2003 + De VlechtKolet Janssen, Davidsfonds/Infodok, 2005 + Kinderen van de wegBetty Melaerts, Clavis, 2006 + Hij of ik?Bettie Elias, Manteau, 2007 + DavidsterJennifer Roy, De Vries-Brouwers, 2009
maaK muZieKinSTrumenTen Van afVal
doen!
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over.het..milieu,.over..armoede.of..oorlog.en..vrede,.kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
Een.rammelaar.maak.je.met.een.koker.van.bijvoorbeeld.een.keu-kenrol..Vullen.met.rijst.of.erwten,.de.uiteinden.dicht.maken,.nog.een.beetje.versieren.en.ramme-len.maar!.Je.kan.ook.een.ballon.klein.opblazen.en.met.kranten.of.folders.bedekken.(papier.maché)..Bij.de.bovenkant.van.de.ballon.houd.je.een.kleine.opening..Je.hangt.hem.op.en.laat.hem.dro-gen..Dan.prik.je.de.ballon.kapot.en.vult.hem.met.bijvoorbeeld.bierdopjes..Je.steekt.de.stok.in.de.opening.en.laat.hem.een.stukje.naar.buiten.steken.(dit.wordt.later.het.handvat)..`Verder.dichtmaken.en.versieren..
Veel.plezier!
P81www.jongerengids.be
wat.mag.en.niet.mag..Ze.vertelde.ons.ook.over.kinderen.die.heel.erge.dingen.doen.en.naar.de..jeugdrechter.moeten..Gelukkig.was.dat.in.onze.klas.niet.nodig..Omdat.ik.Emma.geholpen.heb,.is.ze.nu.mijn.beste.vriendin.”
(vrij naar de brochure van de Kinderrechtencommissariaat, ‘30 vragen en antwoorden’ )
dom roodhariG KleinTje! Maartje:.“Op..school.kwam.er.een.nieuw meisje,.Emma..Ze.werd.al-tijd.gepest,.gewoon.omdat.ze.lang.rood.haar.had..Sommige.kinderen.lachten.haar.uit..Soms.trokken.ze.aan.haar.haar.en.deden.ze.haar.pijn..Ik.vond.het.erg,.want.ze.was.best.wel.lief.en.slim..
In.het.begin.wist.ik.niet goed wat ik moest doen..Dus.ben.ik.naar.de.de.juf.gestapt..Onze.juf.–.echt.een.superjuf.–.heeft.een.heel.verhaal.verteld.over..pesten,.over.kinderen.die.anders.zijn,.over.groot.en.klein,.blond,.bruin.en.ros.haar,.over.sterke.kinderen.en.zieke.kinderen..Maar.ook.over.
leuK om leZenreChT in je SChoenenover rechten, rechters, slachtoffers en daders
DEWET
$
P82 P83www.jongerengids.be
WeeT jij WaT je maG en nieT maG?
Afspraken.of.wetten.zorgen.ervoor.dat.we.allemaal.zonder..problemen.kunnen.samenleven..Afspraken.zeggen.wat.goed.of.fout.is..Wetten.zorgen.ervoor.dat.alles.ordelijk.en.overzichtelijk.gebeurt.en.iedereen.moet.de..wet-ten.naleven..Kinderen.moeten.zich.aan.de.regels.houden,.maar.ook.volwassenen.
Kinderen.kunnen.zich.vaak.min-der.goed.beschermen.als.hen.iets.misdaan.wordt..Daarom.zijn.er.speciale.kinderrechten..Die.zorgen.ervoor.dat.ook.jij.je.mening.kan.geven..Pas.op:.je.mening.geven.betekent.niet.dat.je.mag.beslissen!.Maar.volwasse-nen.moeten.wel.met.jouw.mening.rekening.houden.
Het.Kinderrechten-commissariaat.komt.op.voor.de.rechten.van.alle.kinderen..Ze.ge-ven.tips.om.zelf.iets.te.doen.voor.je.rechten..Als.je.vindt.dat.iemand.je.oneerlijk.heeft.behandeld,.of.als.je.vragen.hebt.over.je.rechten.als.kind,.dan.kan.je.bij.hen.terecht.voor.hulp.
Als.mensen.met.elkaar..problemen.hebben.en.ze.kunnen.die.zelf.niet.oplossen,.gaan.ze.naar.de.rechter..Die.zoekt.dan.mee.naar.een.oplossing.voor.het.probleem..Iemand.die.de.wet.niet.naleeft,.zal.ook.door.een..rechter.gestraft.worden..Ook.kinderen.kunnen.ge-straft.worden..De. jeugdrechter.beslist.welke..straf.het.meest.ge-past.is.om.je.weer.op.het.rechte.pad.te.brengen.
%?
,! *
/&
P84 P85www.jongerengids.be
Ken.jij.de.antwoorden?.Surf.eens.naar.www.jongerengids.be/rechtenen.kijk.hoeveel.je.er.juist.hebt!
+ Hebben kinderen minder rechten dan volwassenen?
+ Is een advocaat voor kinderen altijd gratis?
+ Mogen rechters kinderen naar de gevangenis sturen?
+ Als je mishandeld wordt, moet je dan naar de politie?
+ Is voor de lol iets kapot doen een misdrijf?
+ Heb je voor steamen een strijkijzer nodig?
+ Is kinderen slaan een goede straf?
+ Als je iemand iets ziet stelen, moet je dat aan iemand vertellen?
+ Kan je je ouders laten straffen omdat ze je pijn doen?
+ Moet je altijd betalen wat je kapot doet?
jonGerenGidS.BeOp.www.jongerengids.be.staat.veel.meer.uitleg.over.rechten.en.rechters..
Je.kan.er.zelf.iets.opzoeken.of.antwoorden.vinden.op.bijvoorbeeld.deze.vragen:
Mishandeling.is.NOOIT jouw schuld!.Als.iemand.je.mishandelt,.dan.is.het.die.man.of.vrouw.die.iets.verkeerd.doet,.en.niet.jij..Zelfs.wanneer.dit.je..ouders.zijn..Vaak.durven.kinderen.tegen.niemand.vertellen.dat.ze.mishandeld.wor-den..Toch.is.dat.zeker.nodig..Zoek.hulp.bij.iemand.die.je.vertrouwt.of.zoek.hulp.bij.de.Centra.voor.Kindermishandeling..Want.als.kind.kan.je.dat.alleen.niet.oplossen.
In.de.wet.staat.dat.je.niemand.mag. mishandelen,.pijn.doen.of.misbruiken..Dus.ook.bij.kinderen.mag.je.dit.niet.doen..Ouders.die.hun.kinderen.slaan,.overtreden.de.wet..Maar.er.zijn.ook.andere.ma-nieren.waarop.kinderen.pijn.wordt.gedaan..Dat.kan.door.te.schop-pen,.duwen.of.knijpen..Als..ouders.of.andere.mensen.kinderen...pesten of vernederen,.dan.heet.dat.emotionele.mishandeling..Maar.ook.door.kinderen.niet.goed.te.verzorgen.of.te.weinig..eten.te.geven.kan.je.ze.pijn.doen..Dat.heet.verwaarlozing..Als.iemand.je.begluurt.of.aanraakt.wanneer.je.dat.niet.wil,.of.als.iemand.je.dwingt.hen.aan.te.raken.of.naar.hun.naakte..lichaam.te.kijken,.heet.dat. seksueel misbruik..
Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee Ja Nee
Ja Nee Ja Nee
P86 P87www.jongerengids.be
Wil je meer WeTen?
WeBSiTeS:.+ Op.www.kindermishandeling.be.vind.je.hulp.als.je.zelf.problemen.hebt.of.iemand.wil.helpen.die.verwaarloosd.wordt..+ Het.Kinderrechtencommissariaat.komt.op.voor.de.rechten.van.kinderen.en.jongeren..Wil.je.weten.over.wat.je.mag.en.moet.doen?.Je.vindt.het.op.www.kinderrechten.be...+ Op.www.kinderrechtswinkel.be.vind.je.alles.over.de.rechten.die.jij.hebt..En.je.kan.er.leuke.spelletjes.spelen.over.de.rechten.van.kinderen.
BoeKen: + Alle kinderen tellen mee Ellen Tijsinger, Ploegsma, 2005 + Waarom draagt de rechter een jurk?Katrien Vandewoude, Clavis/Mozaïek, 2003 + Dat nare gevoel Martine Delfos, Bossum, 1999 + Acht dagen met Engel Tanneke Wigersma, Lemniscaat, 2004 + Alleen in het donker Luc Descamps, Abimo, 2007 + Applaus zonder handen Leo Bormans, Clavis, 2009 + Weg Bettie Elias, Clavis, 2005 + De meester is een schat Bettie Elias, Clavis, 2002
ConTaCT:Als.je.met.iemand.wil.praten.over.je.rechten.of.over.problemen.met.het.gerecht,.kan.je.altijd.terecht.bij.de.Kinder- en jongerentelefoon,.bij.het.Kinderrechtencommissariaat.(tel..02 552 98 00).of.bij.een.CLB.
Kinder- en jongerentelefoon Tel..102www.kjt.org
Ken je reChTen!Duid.aan.welke.rechten.je.hebt
1).Recht.op.spel.
2).Recht.op.20.euro.zakgeld.per.week..
3).Recht.op.laat.opblijven
4).Recht.op.inspraak
5).Recht.op.een.gsm
6).Recht.op.onderwijs.
7).Recht.op.een.wereldreis
8).Recht.op.bescherming.
9).Recht.op.een.eigen.geloof
10).Recht.op.gezondheidszorg
11).Recht.op.snoep
12).Recht.op.een.piercing
13).Recht.op.informatie
14).Recht.op.opvoeding
15).Recht.op.privacy
16).Recht.op.voeding.
doen!Oplossing:.op.2,.3,.5,.7,.11.en.12.heb.je.geen.recht..Daarover.beslissen.je.ouders.
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
juist fout
P88 P89www.jongerengids.be
Heb.je.vragen.waar.je.in.deze.gids.of.op.de.website.toch.geen.antwoord.op.vindt?.Wil.je.graag.eens.praten.over.iets.wat.je.heel.erg.bezig.houdt?
+ Er is altijd iemand die luistert!
Kinder- en jongerentelefoontel..102www.kjt.org
+ Alle informatie over kinder-rechten en wat er over kinderen in de wet staat
KinderrechtencommissariaatLeuvenseweg.86tel..02 552 98 [email protected]
KinderrechtswinkelHoogstraat.81,.Genttel..070.21.00.71info@kinderrechtswinkel.bewww.kinderrechtswinkel.be
alGemene info
P90 P91www.jongerengids.be
iideeënbus.....................................44internet.................7,.48,.51,.52,.53,.55internetquiz..................................54
jjeugddienst..................................20jeugdrechter...................... 36,.81,.83jongens......................... 11,.12,.19,.25
KKinder.-.en.jongerentelefoon...... 15,.20,.
23,.31,.39,.47,.55,.63,.71,.79,.87,.88kindermishandeling.................84,.87kinderrechten.......... 41,.47,.83,.87,.88Kinderrechtencommissariaat.....81,.83,.
87,.88Kinderrechtswinkel............ 39,.87,.88kringgesprek................................44kringloopcentra............................75
lleefgroep.................................36,.43leerlingenraad.........................44,.45leraars............................. 7,.20,.40,.45lichaam............. 7,.8,.12,.13,.15,.67,.84
mmailen............................. 7,.48,.51,.53meisjes..................... 12,.15,.25,.29,.69menstueren.-.menstruatie............12milieu.........................7,.72,.75,.77,.79
minderjarig...................................34mishandelen.................................84muurkrant.....................................44
nNoordZuid................................ 7,.72
oomgangsrecht..............................36online............................................51ontwikkelingsorganisaties............75oorlog..............7,.68,.72,.73,.76,.77,.79ouders........ 5,.7,.20,.27,.32,.33,.34,.35,.
36,.37,.39,.42,.43,.45,.49,.52,.53,..60,.68,.69,.84,.85,.86
Ppesten....... 5,.7,.16,.20,.21,.23,.41,.81,.84pleeggezin....................................36problemen................... 36,.39,.41,.47,.
55,.75,.76,.83,.87puberteit......................................12
rracisme......................7,.16,.20,.21,.23rechter.............7,.35,.36,.80,.83,.85,.87recycleren.....................................75ruzie...........................5,.20,.22,.33,.39
aadoptiegezin................................36afval.........................................75,.78armoede....................... 72,.73,.77,.79atheïst...........................................68
Bbang.zijn............................ 27,.30,.31bibliotheek..............................51,.63borsten....................................12,.13brus..........................................15,.39buitengewone.school...................43
Cchatbox....................................51,.53chatten......................7,.48,.51,.53,.75CLB................15,.23,.31,.39,.47,.71,.87computer................. 50,.51,.52,.53,.60computervirus..............................52
ddaders...................................... 7,.80discriminatie..............7,.16,.20,.21,.23dokter................................ 12,.13,.15drugs.......................................13,.15dyslexie.........................................45
eenergie.........................................75eten................5,.12,.14,.15,.41,.66,.67,.
68,.69,.70,.75,.84extremist.......................................68
ffamilie...... 7,.31,.32,.35,.37,.38,.39,.54,.57forums..........................................51fundamentalistisch.......................68
Ggamen............................ 7,.48,.51,.53geld................................... 37,.41,.76geloven......................7,.64,.68,.69,.71geschorst......................................43gevaren........................................52gevoelens.............7,.22,.24,.27,.29,.31gezondheid.................... 8,.13,.15,.68god..................7,.64,.67,.68,.69,.70,.71godsdienst.................7,.64,.68,.69,.71groeien....................................12,.75gsm.................................... 51,.76,.86
hhandicap............. 11,.12,.15,.20,.39,.43holebi......................................28,.31huiswerk............................ 41,.45,.47
TrefWoorden
P92 P93www.jongerengids.be
voedselpiramide...........................14voogd......................................35,.37vrede.............................. 7,.72,.77,.79vrederechter.................................35vriendschap...... 5,.7,.16,.17,.21,.23,.28vriendschapstest...........................22vrije.tijd...... 7,.34,.43,.56,.60,.61,.63,.76
Wwereld............. 7,.37,.39,.42,.51,.54,.60,.
70,.71,..72,.74,.75,.76,.77,.79wetten..........................................83
Zzakgeld......................... 34,.37,.76,.86ziek.......................... 12,.13,.15,.36,.81ziekenhuis.....................................12
Sscheiden.....................7,.27,.32,.35.37school........5,.18,.19,.34,.40,.41,.42,.43,.
45,.46,.47,.59,.73,.75,.77,.81,.94schoolreglement...........................43seks............................8,.13,.15,.29,.31seksueel.misbruik.........................84slachtoffers............................... 7,.80spelen.......14,.20,.30,.46,.60,.61,.79,.87sporten.-.sportclub.....12,.13,.20,.60,.61,.
63,.76stief...............................................35straf.............................. 43,.57,.83,.85
Tthuis.....7,.14,.32,.34,.37,.39,.42,.53,.59,.60
uuitgesloten...................................43
Vvakantie............................. 38,.44,.60vegetarisch...................................68verdrietig................. 27,.28,.30,.35,.73verliefdheid...............7,.24,.28,.29,.31verliefdheidstest...........................30vernederen..............................20,.84vervelen............................... 5,.60,.63
P94 P95www.jongerengids.be
Is een uitgave van het Vlaams Informatiepunt Jeugd vzw.
Jongerengids.be.is.tot.stand.gekomen.door.de.nauwe.samenwerking.tussen.Ladda.vzw,.Piazza.dell’Arte.vzw,.Content.Cowboys,.HolonCom.en.het.Vlaams.Informatiepunt.Jeugd.vzw.
Teksten:.Piazza.dell’Arte.vzw.in.samenwerking.met.Geert.Delanghe.en.Het.VervolgLook & feel:.Contentcowboys.comWebsite:.HolonCom.euProject Coördinatie:.Vlaams.Informatiepunt.Jeugd.vzw
Gidsen bestellen?.02 289 06 [email protected] gidsen steunen? 02 289 06 [email protected] uitgever:.Bert.Mellebeek,.Zuidlaan.25,.1000.Brussel.
Uitgave januari 2011 De.teksten.van.de.jongerengids.be.werden.geschreven.voor.november.2010..Sommige.gegevens.kunnen.inmiddels.gewijzigd.zijn..Op.de.site.www.jongerengids.be.vind.je.de.even-tuele.aanpassingen..De.samenstellers.kunnen.niet.verantwoordelijk.gehouden.worden.voor.eventuele.onjuistheden.in.de.publicatie..Over-name.van.teksten.is.toegestaan,.mits.duidelijk.leesbare.bronvermelding.en.onder.voorbehoud.van.weigering.door.het.Vlaams.Informatiepunt.Jeugd.vzw.
Het.Vlaams.Informatiepunt.Jeugd.geeft.naast.de.jongerengids.be.van.8.tot.11.jaar.ook.een.jonge-rengids.be.uit.voor.12.tot.15.jaar.en.voor.16+.
Deze.gids.kwam.tot.stand.met.de.hulp.van.verschillende.organisaties.en.experts..We.willen.dan.ook.heel.graag.volgende.mensen.en.organisaties.bedanken.voor.hun.feedback,.input.en.ondersteuning:Anke.Helsen.(JAC.Leuven),.Anna.Demuylder.(HolonCom),.Areta.Lombary.(JAC.Westhoek),.Barbara.Poppe.(Vlaamse.Jeugdraad),.Basisschool.Windekind.-.Rumbeke,.Els.Van.Hemelrijck.(Kinderrechtencom-missariaat),.Frank.Van.Gastel.(Piazza.dell’Arte.vzw),.Geert.Delanghe.(Tekst.op.maat),.Gerda.Vanroelen.(Agentschap.sociaal.cultureel.werk),.GLOC..-.Gemeentelijk.Lager.Onderwijs.Centrum.Sint.Katelijne.Waver,.Hilde.Cnudde.(Kinderrechtencommissariaat),.Jo.Baetens.(KSJ-KSA-VKSJ.Landelijk.Verbond.vzw),.Jo.Vandenbossche.(Vlaamse.Dienst.Speelpleinwerking),.John.Vermote.(JIP.De.Panne),.Joris.Rossie.(CJP),.Karin.Maes.(Kinderrechtswinkel),.Katrien.Vermeire.(Sensoa),.Koen.Lambert.(JINT),.Kris.Stas.(Steunpunt.algemeen.welzijnswerk),.Kris.Vanhemelryck.(Klasse./.redactie.Maks!),.Kristof.D’hanens.(Jeugdwerknet.vzw),.Kristof.Francis.(Idee.Kids.vzw),.Lagere.school.Campus.Toverfluit.-.Sint-Jans-Molenbeek,.Lies.Verhet-sel.(Sensoa),.Lotte.De.Bruyne.(Ladda.vzw),.Marc.Ipermans.(VVJ),.Marjolein.Haan.(VIP.Jeugd),.Merijn.Gouweloose.(Chirojeugd.Vlaanderen),.Mieke.Hulin.(Jeugd.en.seksualiteit.vzw),.Mone.Bennekens.(KJT),.Nathalie.Van.Lier.(Ladda.vzw),.Patty.De.Bruyckere.(opvoedingswinkel.Antwerpen),.Peter.Thiessen.(Het.Vervolg),.Peter.Verdonck.(Vigez),.Ringo.Vandermeeren.(JAC.Oostende),.Robrecht.Sierra.(HolonCom),.Rosie.Roothans.(KVG-groep.(Gezin.en.Handicap)),.Sarah.De.Laet.(Ketnet),.Scouts.en.Gidsen.Vlaanderen,.Sibille.Declercq.(Kinder-.en.jongerentelefoon.vzw),.Sigrid.Eggermont.(Jeugddienst.Gent),.Sofie.Haex.(Jac.Lommel),.Stedelijk.Lyceum.Paardenmarkt.Antwerpen,.Stedelijke.Basisschool.Leopold.III.Berchem,.Stede-lijke.Basisschool.School.aan.de.stroom.-.Antwerpen-Linkeroever,.Thomas.de.Grootte.(Kamo.vzw),.Veerle.Hendrikx.(Team.integrale.Jeugdhulp),.Virginie.Adang.(Wel.Jong.Niet.Hetero.vzw),.Wouter.Kersbergen.(eindredacteur.Yeti),.Yasemin.Yilmaz.(Steunpunt.Allochtone.Meisjes.&.Vrouwen)
de SnelSTe WeG naar informaTie Voor jonGeren