Jubileumboek 75 jaar HWP Haarlem

� Jubileumuitgave 75 jaar HWP Haarlem 1938 -�013

Wat staat er in dit jubileumboek

Toen Schaakvereniging HWP Haarlem werd opgericht, stond de schaaksport in Nederland op de toppen van haar populariteit. Dat was niet zomaar. Max Euwe werd in 1935 wereldkampioen en zijn boek Oom Jan leert zijn neefje schaken vond daarna gretig aftrek. Iedereen wilde graag deze interes-sante denksport beter leren kennen. En omdat die kennismaking naar meer smaakte, schoten de schaakverenigin-gen overal als paddenstoelen uit de grond. HWP was dus één van die ver-enigingen.

Toen de hype eenmaal overwaaide, was het voor veel verenigingen ver-volgens nog een hele klus om de leden vast te houden. Dat gold niet voor HWP. Deze mooie vereniging wist zich een stevige plaats in de schaak-regio te verwerven. Fusies met andere

Driekwart eeuw in de voetsporen van Max Euwe

verenigingen waren niet aan de orde. Op dit moment bloeit de vereniging zelfs als nooit tevoren, zowel sportief als qua ledental.

Dat resultaat is in de eerste plaats natuurlijk de verdienste van de vele vrijwilligers die de vereniging de af-gelopen driekwart eeuw hebben vorm-gegeven. Ook de sfeer van Sociëteit ‘Vereeniging’ aan de Zijlweg, sinds jaar en dag de thuisbasis van HWP, draagt bij aan het succes. En natuurlijk past de eeuwenoude schaaksport prima bij het eeuwenoude Haarlem.

Het boek dat voor u ligt doet verslag van 75 jaar enthousiast clubschaken in Haarlem. Een mooie mijlpaal. Ik wens bestuur en leden van Schaakvereni-ging HWP Haarlem daarmee van harte geluk.

Bernt Schneiders, burgemeester van Haarlem

voorwoord burgemeester pag. 2Voorwoord Paul Tuijp en colofon pag. 3De driepaardensprong pag. 4-5Als de rook om je hoofd is verdwenen pag. 6-7Beste Witte Paarden pag. 7De geschiedenis van Het Witte Paard pag. 8-12Uithalen in de oertijd van de externe pag. 11Uit de oude doos pag. 13Jaartallen pag. 14De mysterieuze Ron Drullman pag. 15Beste HWP-ers pag. 15Tijdreizen pag. 16-17Jan Kuip, de broer van pag. 17HWP: schakers en voetballers pag. 1875 jaar HWP, hoe bestaat het pag. 19Hoe ik de sterkste HWP-schaakster met schaken deed stoppen pag. 20Odyssee van een schaakvereniging pag. 21-23Mat in acht coupletten pag. 23Een paard met een verleden - 75 jaar pag. 2475 jaar (Eddy Schuyer vz. KNSB) pag. 24Clubkampioenen pag. 25De transfer van de eeuw pag. 26So close, yet so far away pag. 27

HWP, schaakclub met fraaie toernooitraditie pag. 28-29Van harte gefeliciteerd (Hans Böhm) pag. 29Berichtje Zhaoqin Peng pag. 30Trots op het BDO Chess Tournament pag. 30-31Dank (Haiku van André Hendriks) pag. 31Het geheim van HWP pag. 32-34Gedachten van een schaakvrouw pag. 34Thuiskomen van een koude Katwijkse kermis pag. 35Overpeinzingen van een ‘voormalig jeugdschaker’ pag. 36-37Slechts het tikken van de schaakklokken pag. 38Eric Coolen illustrator pag. 39Haarlemse Damclub pag. 39Het sterkste weekendtoernooi van Nederland pag. 40-41Het Witte Paard (gedicht) pag. 41HWP 75 viert feest pag. 42De NHSB feliciteert HWP Haarlem pag. 43Felicitaties van down under pag. 43Bestuur HWP pag. 44

Jubileumuitgave 75 jaar HWP Haarlem 1938 - �013 3

Voorwoord voorzitter HWP Haarlem

Het veulen is een stoere hengst geworden

Colofon

Beste lezer,

Voor u ligt de speciale uitgave ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum van HWP Haarlem. Op donderdag 17 februari 1938 werd schaakvereniging Het Witte Paard in Haarlem opgericht. Een club van Rooms-Katholieke mannen, waar de voorzitter voor aanvang van de partijen voorging in gebed.

Getuigen van de oprichting en van die gebeden zijn inmiddels uitgestorven; slechts een enkeling die nu lid is van de club kroop in 1935 al over de aardbol. De jaren dertig waren voor het Nederlandse schaak hoogtijdagen. Op 15 december 1935 had Max Euwe de wereldtitel veroverd, via een toer door het ‘ganse’ land. Zijn succes heeft er aan bijgedragen dat het Nederlandse schaken in de wereld van vandaag iets voorstelt, ook dat onze club bestaat.

Vele anderen hebben er voor gezorgd dat Het Witte Paard, we spreken inmiddels van HWP Haarlem, nog steeds bestaat. Groter dan ooit, sterker dan ooit. Het veulen is een stoere hengst geworden. De afnemende belangstelling voor het clubschaken in Nederland de laatste jaren is volledig langs ons heengegaan. Althans, ons ledental groeide tegen de stroom in, waar elders clubs samengingen of zelfs de deuren moesten sluiten. Wij daarentegen lopen zo nu en dan te zoeken naar een lege tafel!

Nu bestaan we 75 jaar. Het jubileum is een natuurlijk moment om terug te kijken waarom we zijn zoals we zijn. Om herinneringen op te halen, om anekdotes te delen en om vooruit te kijken. Daarom bieden wij dit Jubileumboek aan.

Dit Jubileumboek is met zorg en clubliefde samengesteld. Ik ben ontzettend trots op het resultaat. In de eerste plaats, omdat er door zo veel mensen met zo veel plezier en kunde is samengewerkt. Vanzelfsprekend ook, omdat het er prachtig uitziet en de bijdragen stuk voor stuk herkenbaar, humoristisch, interessant en onderhoudend zijn. Een pluim voor redactie, chroniqueurs en alle andere

hulptroepen is zeer op zijn plaats!

Ik ga er vanuit dat de lezer, ook als hij of zij nooit lid is geweest van onze vereniging, met veel plezier dit Jubileumboek zal doorlezen. Om met een paar stichtelijke woorden dit voorwoord te besluiten: ik hoop dat het jubileum met alle daaraan gerelateerde evenementen een geweldig succes wordt. Ik hoop ook dat de HWP-ers nog tot in lengte van dagen op aangename wijze zich kunnen vermaken op onze mooie schaakclub.

Paul Tuijp Voorzitter HWP Haarlem

Dit jubileumboek is mede tot stand gekomen dankzij (in willekeurige volgorde):

Bernt Schneiders, Paul Tuijp, Eric J. Coolen, Lukas Mulder, Jaap Rotte, Peter Zoetemeijer, Theo Elstgeest, Thijs Heijltjes, Ruud Bulterman, Hans Huson, Mark Hemelrijk, Frits Welling, Harry Lips, Eddy Schuyer, Charles Hensen, Wim Koesen, Jan Schaap, Hans Böhm, Koos Stolk, Willem de Ruig, Marius Jaspers, Noord-Hollands Archief, Sociëteit de Vereeniging, Jan Rijksen, Max Merbis, Zhaoqin Peng, André Hendriks, Jan Kuip, Frank Beverdam, Joris Boeren, Joep Besteman, Gerard Brookhuis, Anneke Stiphout-Hoogland, Adrie Pancras, Fred Avis, Olaf Cliteur, Frits Agterdenbos, Bart Gijswijt, Chris Rensink en Drukkerij Cornegge.

� Jubileumuitgave 75 jaar HWP Haarlem 1938 -�013

De driepaardensprongHWP 1988 - 1996 Lukas Mulder

Aan tafel vlnr: Lukas Mulder, Olga Steenhuizen, Herman de Vries, Willem Mook, Ronald van Kempen en Ton Mestrom

Voor het huisje vlnr: Willem Mook, Lukas Mulder, Arie de Vries, Jeanet de Beer en Ton Mestrom

In dit artikel vertelt Lukas Mulder van de vriendenclub die HWP was en over de sprongen die Het Witte Paard maakte. De goede sfeer is altijd geble-ven….

De vriendenclub …

“Jongens waren we, maar aardige jongens.” 1 Zo kun je de sfeer van het ‘oude’ HWP – nu zo’n �5 jaar geleden - het beste omschrijven. Een vrienden-club waarvoor de onderlinge sfeer, de activiteiten, ook buiten de club, en het schaken als bindmiddel de belangrijk-ste ingrediënten waren. Dat was in elk geval zo aan de Nieuwe Groenmarkt 10. Dat was een pijpenlaatje waar, als wij kwamen, eerst de gammele houten klaptafels moesten worden opgesteld. Er was een luik waar je koffie kon halen, geschonken door de echtgenotes

1 Nescio, Titaantjes, 1915.

van leden. Een bescheiden opslag op de kostprijs zorgde voor wat inkom-sten. Nooit zal ik vergeten dat ik een glaasje water bestelde en daarvoor een kwartje moest betalen. Toen ik protesteerde werd mij medegedeeld dat het glaasje water immers aan tafel gebracht werd.

… die groeide

Een club in de onderbond waren we, maar wel een club die groeide. De prestaties van Timman en de introduc-tie van schaken op TV droegen bij aan de populariteit van het spel. Net zoals het wereldkampioenschap van Euwe in 1938 tot de spontane bevalling van tal-rijke schaakverenigingen, waaronder HWP, had geleid. Het jaarlijkse vier-kampentoernooi was lang het hoogte-punt, maar ook buiten de club waren

groepjes HWP-ers actief. We deden mee aan het snelschaak/zaalvoetbaltoernooi in Veldhoven, de le-gendarische schaak-nacht in Kampen er er was een trimclub in Middenduin onder leiding van Ben Kal. Maar het mooiste van alles, althans voor wie er bij was, waren de keren dat we met een groepje ergens een huisje huurden. Snelschaken, Risken, kaarten, wandelen, fietsen en vooral … grote hoeveelheden drank. Het gebeurde in Epe aan de Ve-luwerand, waar de gemeente Haarlem toen nog een optrekje bezat, op Tessel, in een Finse bungalow bij Ommen en in de boerderij op landgoed `t Zelle in de Achter-hoek. Soms waren daar, na enige discus-sie, ook vriendinnen, partners en andere vrouwen bij. Toen dat tot de gebruikelijke spanningen leidde

was het gauw afgelopen met dit ex-periment. In Vierzon bezocht een stel HWP-ers, waaronder Herman de Vries en Ruud Dijkman, de plaatselijke schaakclub. Ook was er een bezoek, samen met VHS, aan Oxford. Daarbij Rob Mol, die ik me vooral herinner met een reisgids voor historische ge-bouwen.

Mijn voorzitterschap

In september 1986, ruim een jaar voor het 50-jarige jubileum in 1988, werd ik voorzitter van HWP, met als eerste taak de viering in goede banen te lei-den. Met behulp van een groep actieve en capabele leden, die elke goede club altijd wel heeft, werd een mooi pro-gramma in elkaar gezet. Hoogtepunten ervan waren: de Haarlemse schaak-nacht, een massakamp met bevriende clubs en een lezing met simultaan in het Frans Halsmuseum.

De eerste sprongDe eerste keer dat we met HWP “één recht, één schuin” gingen was de ver-huizing naar de Sociëteit Vereeniging in 1990. De Nieuwe Groenmarkt werd echt te klein, maar we wilden wel graag in het centrum en op dinsdag-avond blijven spelen. Na een tip van de latere penningmeester Theo Elst-geest bleek dat de Sociëteit wel oren had naar een nieuwe huurder. Het ging toen niet zo goed met de Vereeniging. Het ledenaantal was geslonken tot zo’n �50 man; de gemiddelde leeftijd was iets van 68 jaar en de exploitatie van het pand was nauwelijks op te brengen. Regelmatig kwam bij het Soosbestuur in die jaren de gedachte op om het pand maar te verkopen en een andere locatie te zoeken, waar je ook beter kon parkeren.

Om deze ontwikkelingen van nabij te kunnen volgen en om een goed contact met de bestuurders van de Sociëteit op te bouwen, heb ik me toen aangemeld als lid van de soos. Op voordracht van het bestuurslid dat over de horeca ging – waarmee ik toch al goed con-tact had - kwam ik door de ballotage. Dit bestuurslid kwam later nog in de problemen omdat hij voor veel te hoge bedragen wijn bleek te hebben inge-kocht.


Oud-voorzitter Lukas Mulder

Twee foto’s van een reisje naar Derby Engeland uit 1986 met o.a.Carla Vermeer, Jan Kuip, Lukas Mulder, Martin Hoogeterp, Nico Lips en Frits Bakkes

Herman de Vries en Jan Vos tijdens een schaakreis naar Vierzon in mei 1990

Mannenbolwerk

De Vereeniging was, net als HWP trouwens, een mannenbolwerk. Spo-radisch hier en daar een vrouw. Bij HWP konden we daaraan tot op zekere hoogte niets doen, maar de Vereeni-ging had het zelfs in haar statuten staan. Geen vrouwen! Er werd wel een uitzondering gemaakt voor bridgende echtparen. En ook als de mannelijke helft van een bridgekoppel overleed, mocht de vrouwelijke helft blijven.

Vanuit de Nieuwe Groenmarkt was het dus rechts af, de hoek om bij de Zijlstraat, recht door de brug over. Daar was al het statige pand van So-ciëteit Vereeniging. Huur wilde het soosbestuur niet, want daarover moest maar belasting worden betaald. Nee, alle HWP-ers werden buitengewoon lid tegen een vast bedrag per persoon.

Er is een HWP-bestuurslid geweest die later bedacht dat we net zo goed met zijn allen echt lid konden worden en daarmee de kwakkelende So-ciëteit in wezen over zouden nemen. Het was immers een vereniging!, maar dit plan is nooit op zijn haalbaarheid onderzocht.

De tweede sprong …

De tweede paardensprong was die naar de landelijke competitie. De prachtige lo-catie bracht nieuwe en sterke schakers. Al snel schopten de Witte Paarden zichzelf naar de derde klasse KNSB. De club groeide door tot zo’n 70 leden en de halve schaakwe-reld sprak vol bewondering over onze fantastische speel-ruimte.

… en de derde

De derde sprong die we maakten was met ons toernooi. Het kleine vier-kampentoernooi was een beetje op zijn retour. We wilden eens een echt weekendtoernooi, met geldprijzen en (inter)nationaal bekende schakers. Het eerste AKN-toernooi werd in 1991 in de Sociëteit georganiseerd. Sponsor was de Haarlemse kogellagerdistribu-teur AKN. Ik herinner me de bezoek-jes aan de commercieel directeur aan de Hofmannweg nog goed. Voor AKN was het een leuk dingetje, waarmee ze niet teveel gedoe wilden hebben. Voor HWP echter opende zich de mogelijk-heid om buitenlandse grootmeesters aan te trekken. De eerste was de Hon-gaar Farago. In zijn kielzog volgden er meer. Met de komst ook van Ne-derlandse grootmeesters en meesters werd het AKN-

toernooi een van de sterkst bezette weekendtoernooien in Nederland. Na het tiende AKN-toernooi hield de sponsoring op. AKN werd overgeno-men door een Engels bedrijf, dat geen belangstelling had. Het toernooi bleef echter bestaan!

Terugblik

Al met al was de periode 1986 –1996 er een van grote voorspoed. In 1996, toen het 60-jarig jubileum zich aan-diende, heb ik Peter Zoetemeijer ge-vraagd mij op te volgen. Aan hem de moelijke taak om het niveau van het vernieuwde HWP te handhaven en verder te verhogen.

Lukas Mulder

6 Jubileumuitgave 75 jaar HWP Haarlem 1938 -�013

Als de rook om je hoofd is verdwenen5 jaar voorzitterschap 1996 - 2001 Peter Zoetemeijer

Peter Zoetemeijer vertelt hoe hij lid werd van HWP en kijkt terug op zijn voorzitterschap van 1996 tot 2001. Zelfs de recente geschiedenis is in ne-velen gehuld…Hoe ik lid van HWP werd

Jaren geleden, het moet in 1986 zijn geweest, belde Fons van Dijkman op een avond aan de deur. Die avond begon “Het Witte Paarden toernooi”, een rapid toernooi. Het leek hem echt iets voor mij, dus vroeg hij of ik mee wilde doen. Ik werd ingedeeld in een groepje, waarvan ik mij alleen Willem Vermeulen nog kan herinneren. Wil-lem was, voor mensen die al een tijdje lid zijn, een begrip. Dat vierkampje won ik. Men vroeg mij of ik lid wilde worden. Natuurlijk wilde ik dat. In het begin kreeg ik het in de openingen nogal voor mijn kiezen. De clubleden bleken openingskennis te hebben, waardoor ik verder in de partij de boel moest zien te redden en hele toeren moest uithalen om te kunnen winnen. Dat liet helaas lang niet iedereen toe, dus heb ik noodgedwongen ook mijn openingen verbeterd.

Uche uche uche…

In die jaren speelde we nog aan de Nieuwe Groenmarkt nummer 10, het Dienstencentrum. De klimaatbeheer-sing bestond er uit drie gaten in het dak, waardoor met veel kabaal de lucht naar buiten werd geperst. Dat kon niet voorkomen dat je al snel in de rook opging. Daarom besloot de jaarvergadering, want daar worden in-grijpende besluiten namens alle leden

genomen, om pas na half tien te gaan roken. Dat was een zeer progressieve maatregel voor die tijd. Er bleek echter een nadeel aan verbonden. Om vijf voor half tien hoorde je de aanstekers al proefdraaien, waar precies om half tien een sigaret tegenaan werd gehouden. Daardoor kon je plots elkaar niet meer zien en door de vliegtuigpropellors kon je elkaar ook niet meer verstaan. Het waren barre tijden! Geluk-kig voorzagen drie dames van achter een luikje, zodat je alleen hun hoofd en handen kon zien, ons van koffie en bier. Hierdoor was het altijd gezellig analyse-ren, zowel van de eigen partij, als van afgebroken bondspartijen.

Schaak je wat minder, doe wat voor de club!

In 1995 vroeg Lukas Mulder mij of ik niet geïnteresseerd was in het voorzitterschap van HWP. Dat was net op een moment dat ik in een schaakdip zat en overwoog om een jaar met scha-ken te stoppen …

Ik heb ja gezegd, althans het eerste jaar was ik algemeen bestuurslid en behartigde ik de externe contacten. Met de voorzitters en bestuursleden van de Haarlemse schaakclubs hadden we een gezamenlijk overleg om uit te kunnen pakken bij – als ik het wel heb - Haarlem 750 jaar.

Dat is goed gelukt, mede dankzij de inzet van Charles Hensen, destijds voorzitter van het Oosten, die er veel energie in stak. Dan kom je er achter dat niet alle clubs hetzelfde zijn, niet allemaal zo’n goedlopende interne competitie hebben en niet altijd zo gezellig zijn. Meer zal ik er niet over zeggen. De voorzitters van het Oosten en VHS zijn bij HWP komen schaken en SVS bestaat niet meer.

Mijn tijd als voorzitter…

In 1996 werd ik voorzitter. In die tijd werd veel druk uitgeoefend op HWP om met de verschillende schaakver-enigingen in Haarlem samen te gaan, omdat het aantal leden terugliep en om een sterker eerste team te kunnen vor-

men. HWP heeft nooit daaraan meege-daan. Wij hadden en hebben als motto: “Wij zijn een gezellige club. Als we goed spelen is dat mooi meegeno-men”. Als we wel hadden meegedaan, hadden we nu geen 75-jarig jubileum gevierd!

… met actieve leden

In die tijd begonnen we een beroep te doen op onze leden om zaken aan te pakken die bestuursleden daarvoor deden. Bij HWP bleken en blijken de leden zeer bereid om iets voor hun club te doen. Daar was ik eigenlijk het meest trots op. Ik wil twee mensen in het bijzonder noemen, namelijk Paul Pancras - mensen van andere vereni-gingen noemden HWP wel “de club van Paul Pancras” - en Lukas Mulder, degene die HWP groot heeft gemaakt. Beiden zijn tot erelid benoemd van-wege hun grote verdiensten voor de club. Paul Pancras maakte jarenlang de interne indeling op een papiertje, zonder computer. Later werd hij on-dersteund door Vincent Steemers, iemand die redelijk onzichtbaar veel voor HWP heeft betekend. Vincent Steemers schreef het programma dat de indeling van de interne competitie per computer mogelijk maakte. Daar-van maken we nog steeds dankbaar gebruik!

Oud-voorzitter Peter Zoetemeijer

Als de rook om je hoofd is verdwenen


Groter en sterker

HWP werd steeds groter, sterker en bedrevener in het organiseren van toernooien. Voor dat laatste werd het noodzakelijk een aparte stichting op te richten, om de financiën van de club en de toernooien uit elkaar te kunnen houden. Voor het door Lukas Mulder gestartte AKN-toernooi belde Adrie Pancras allerlei grootmeesters uit de hele wereld om ze uit te nodigen in Haarlem een toernooi te spelen. De toernooien werden een traditie. Adrie werd opgevolgd door Frits Welling en later door Harry Wierda.

De rook is opgetrokken

Nog even terug naar het roken tijdens (club)avonden. Daarvoor hebben we later bedacht om - nog in de oude in-deling van de Sociëteit - alleen op het podium roken toe te staan. De niet-ro-kende speler mocht bovendien bepalen waar de partij geschaakt werd. Nu is de Sociëteit rookvrij, afgezien van de rookruimte die we sinds kort hebben.

Resumé

De grote stappen vooruit heeft Het Witte Paard onder het leiding van Lukas gezet. In mijn tijd zijn er vooral interne zaken aangepakt. Nadat HWP steeds meer uitgroeide tot een grote, sterke club werden er, naar mijn idee, andere eisen aan de voorzitter gesteld. HWP moest meer naar buiten treden. Deze taak was Paul Tuijp op het lijf geschreven. Nadat één keer mijn ver-zoek afwees, is hij in �001 voorzitter geworden. De club is daar nog steeds heel blij mee.

Peter Zoetemeijer

Wat een leuk bericht te vernemen dat “Het Witte Paard” in februari 75 jaar bestaat.

Onmiddellijk zie ik mijn vader voor me, oprichter en 40 jaar lang voorzitter van HWP. Een lange slanke man met een dikke donkere haardos en een hele grote voorliefde voor het schaakspel.

Mijn vader was goed in denkspellen; klaverjassen en pandoeren deed hij ook graag en goed. Hij wist altijd precies welke kaarten er uit waren en dus welke je nog in je hand had. Van hem winnen was bijna een utopie. Behalve mijn moeder, die rustig met een minimum aan troef, bijvoorbeeld slechts de kale negen en een kleintje, het aandurfde te spelen en het dan nog redde ook, tot grote verbijstering van mijn vader! Maar zijn grootste passie was het schaakspel. Thuisgekomen na de wekelijkse clubavond op de dinsdag presteerde hij het vaak om de partij nog na te gaan spelen, terwijl de wekker voor de volgende morgen toch op 6 uur stond.

Jarenlang heeft hij ook meegedaan aan het “Hoogoven Schaaktoernooi”, zoals het in die tijd heette. Mijn moeder en ik gingen er dan ook steevast heen om te “kijken”. Want ja, zoals ik bij het 50 jarig jubileum al schreef is het mijn vader nooit gelukt zijn vrouw en vijf dochters voor het schaakspel te winnen.

Wel heb ik nu zelf mijn eerste schreden op het bridge-pad gezet en ik weet zeker dat het ook een spel voor mijn vader zou zijn geweest. Immers, het is vooral stappen vooruit kunnen denken. Maar dat “zijn Witte Paard” zo goed vooruit zou gaan en nu haar 75 jarig jubileum gaat vieren, geweldig! Wat zou hem dat ongelooflijk plezier hebben gedaan en dat doet het nu aan zijn dochters.

Wat heeft HWP een mooi onderkomen, heel wat anders dan het zaaltje naast de kerk op de Nieuwe Groenmarkt waar mijn moeder en ik in die tijd de witte paarden van koffie enz. hebben voorzien. Wat een geweldig mooi ledenaantal, veel activiteiten, goede resultaten en een mooie website.

Namens al mijn zussen wens ik “Het Witte Paard” een gezellige jubileumviering toe, alle succes in de toekomst en in volle galop op weg naar de 100!

Hartelijke groeten van

Anneke Stiphout-Hoogland, Ursem

Beste Witte PaardenUrsem, januari 2013


De geschiedenis van Het Witte Paard

Berichtjes met uitslagen in de plaatselijke pers

N.J.W. (Nico) Hoogland, oprichter van Het Witte Paard

Harry Lips is weliswaar geen historicus, maar zijn geschiedenisles over het jubile-rende HWP is er een om in te lijsten.

Op 17 februari 1938 richt een dertigtal heren uit Haarlem Noord, onder aanvoe-ring van Nico Hoogland, RK schaakver-eniging Het Witte Paard op. De club heette oorspronkelijk voluit Het Witte Paard, maar de naam leidde al in de regionale schaakbond NHSB tot verwarring met de gelijknamige club uit Zaanstad. Toen de club in 1997 de landelijke KNSB-regionen bereikte, werd die verwarring nog groter. Vanaf dat moment wordt de club aange-duid als HWP Haarlem, maar de statutaire naam is nog steeds voluit Het Witte Paard. In dit stuk gebruik ik beide namen, maar meestal heb ik het kortweg over HWP.

Buurtclubje

Het oprichten van schaakclubs was in die tijd vlak na het wereldkampioenschap van Max Euwe (1935-1937) een populaire bezigheid. Veel van de toen ontstane clubs overleefden echter de oorlog niet, wei-nigen haalden de 75 jaar. En slechts een doodenkele club uit die periode kent op z’n 75ste zo’n bloeiperiode als dat eenvou-dige buurtclubje uit Haarlem Noord. Alle reden dus om ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum de geschiedenis van deze opmerkelijke schaakclub eens wat uitge-breider tegen het licht te houden. Maar een degelijk historisch onderzoek vraagt kwa-liteiten en vooral hoeveelheden tijd die ik niet tot mijn beschikking heb. Wel ben ik van alle huidige leden van HWP het langst geleden lid geworden, en wel in 1968. Dat lidmaatschap verruilde ik echter in 197� voor dat van VHS, om pas in 1991 weer bij mijn oude clubje terug te keren. Ik trof toen in plaats van het kleine marginale en wat ingeslapen clubje van rond de dertig leden uit 1968, een middelgrote club aan met meer dan zestig leden. Weliswaar nog niet met veel sterke spelers, maar wel le-vendig en met ambities. Die club is nu in �013 uitgegroeid tot een van de grootste en actiefste schaakverenigingen van Ne-derland.

Herinneringen

Er zijn bij mijn weten uit de eerste jaren geen clubannalen of -archieven overgeble-ven. Wel bracht de plaatselijke pers, zoals het Haarlems Dagblad en vooral de RK Nieuwe Haarlemsche Courant, regelmatig berichtjes met uitslagen van externe wed-strijden en van de interne competitie. Die gewoonte bleef tot in de jaren zeventig bestaan, totdat de Nieuwe Haarlemsche Courant opging in dagblad De Tijd, en de krant vervolgens helemaal ophield te bestaan. Nu de archieven van deze regi-onale kranten digitaal worden ontsloten,

is wellicht nog een gedeelte van de eerste geschiedenis van Het Witte Paard te recon-strueren. Ook de NHSB moet nog histo-risch materiaal hebben dat een beeld geeft van de prestaties en inbreng van HWP in deze onderbond, maar ook dat materiaal is door mij niet achterhaald. Voor mijn beschrijving van de eerste jaren van HWP steun ik vooral op een aantal artikelen van de hand van mijn vader, Harry Lips senior, in het clubblad de Ruif.[zie kader] En verder is er natuurlijk de mondelinge overlevering uit de mond van vele leden en oud-leden. Met name Adrie Pancras – onafgebroken lid vanaf 1973! - wil ik bedanken voor het graven in zijn geheu-gen, en in zijn partijen- en fotoarchief. En uiteraard put ik uit mijn eigen herinnerin-gen uit mijn twee lidmaatschapsperioden - van 1968 tot 197� en vanaf 1991 tot nu.

Roomskatholiek

In het verzuilde Nederland van 1938 bleek uit het huishoudelijk reglement van de nieuw opgerichte RK Schaakvereeniging Het Witte Paard duidelijk de roomskatho-lieke signatuur van de club:

‘De vereniging stelt zich ten doel met inachtneming van de Godsdienstige en

zedelijke belangen der Leden, het schaak-spel te beoefenen onder R.K. Heren en te kampen zowel onderling als tegen andere verenigingen.’ (Huishoudelijk reglement 1938, art. 1)

‘Als Lid kunnen toetreden allen R.K. He-ren. Na aanmelding bij het bestuur worden zij op de eerstvolgende clubavond voorge-steld en na acht dagen, wanneer er geen bezwaren zijn, als lid aangenomen.’ (Idem, art. 2)

Hieruit blijkt overigens dat niet alleen andersdenkenden, maar ook vrouwen niet welkom zouden zijn. Het is helaas niet meer na te gaan wanneer het eerste vrouwelijke lid bij HWP is gesignaleerd. Het RK karakter kwam ook tot uiting in de jaarlijkse mis die in februari werd opgedragen en door de leden werd bij-gewoond (?!) om de zegen Gods over de verenigingsactiviteiten af te roepen. Deze traditie heeft tot 1967 standgehouden. Daarna kwamen de ontkerkelijking en de ontzuiling in de woelige jaren zestig en verdween langzaam het exclusief katho-lieke karakter van de club. Wel waren nog vele leden van katholieken huize en was tot begin jaren zeventig de pastoor van de Nieuwe Groenmarktkerk, Pastoor Van der Spek, een prominent en redelijk sterk spelend lid. Een oud-lid uit de vijftiger jaren meldde in de Ruif dat zij die hun lidmaatschap opzegden, bij Van der Spek op het matje geroepen werden. In een streng gesprek probeerde hij vervolgens de ‘afvallige’ voor HWP te behouden. Bij de verjonging en uitbreiding van de club van 1980 verdween het katholieke karak-


‘Mister HWP’ Paul Pancras

ter van de club geheel. Toch verwees de redactie van de Ruif in 198� in het eerste nummer er nog naar:

‘Daarom clubleden, realiseert u dat Ruif niet alleen een blad is voor u. Het is in de allereerste plaats een clubblad DOOR u. Alleen met uw medewerking, ja die van u en niet, zoals u misschien denkt, slechts die van anderen, heeft een clubblad voor een zo kleine vereniging als de onze, een overlevingskans.

Zeg niet dat u niet kunt schrijven, dat is namelijk geen vereiste.

Zeg niet dat u geen tijd heeft, dat heeft namelijk niemand.

Zeg niet dat u niks te vertellen heeft, want iedereen heeft wel wat te vertellen.

Het enige wat u zou kunnen zeggen is dat u geen zin heeft.

Voordat u dat zegt moet u echter wel bedenken dat HWP een van oorsprong katholieke club is, en dat Gods toorn nog steeds verschrikkelijk is. Geef of stuur uw kopy daarom aan de redaktieleden.’

En nu? Anno �013, gaat HWP er prat op de sterkst schakende dominee van Neder-land onder haar leden te tellen. Trots meldt de HWP-website op 10 december �01� dat predikant-in-ruste Jan Seeleman op 1 december het Nederlands Kampioenschap schaken voor pastores en theologen heeft gewonnen!

De eerste jaren

Het Witte Paard hield vanaf februari 1938 zijn clubavond op donderdag van acht tot elf uur in een zaal van Café-Restaurant Suisse aan de Rijksstraatweg. Ook speelde men regelmatig tegen andere, bij voorkeur ook Roomskatholieke verenigingen in de omgeving, zoals de schaakclub St Bavo uit Heemstede en St. Bavo uit Haarlem. Een massakamp tegen de Heemsteedse Bavis-ten in juni 1938 ging nog met grote cijfers

verloren, maar later dat jaar later greep het eerste tiental van Het Witte Paard in Heemstede de Bavo-wisselbeker door het Haarlemse St.Bavo met 6-� en het IJmuidense Gezellig Samenzijn met 7-3 te verslaan. Op �� augustus 1938 hield men een propaganda-avond in Suisse: ‘Door eenige spelers uit het eerste tiental zullen simultaan-seances worden gegeven voor de belangstellenden waaraan eenige prij-zen verbonden zijn. Het zijn voornamelijk de beginners die dezen avond door het bestuur worden uitgenoodigd.’, meldde het Haarlem’s Dagblad. Verder trof ik in het on-line archief van deze krant naast uitslagen van de interne nog uitslagen aan van een thuiswedstrijd tegen St.Bavo Heemstede in maart 19�0, die met �½-5½ verloren ging, en een uitwedstrijd tegen RK Schaakclub Hillegom in oktober 19�0 die met 6½-3½ gewonnen werd. In de uitslagen komen naast Hoogland ook de namen van G. van de Stoop, J.Reeuwijk en J.Baas voor. In 1968, toen ik lid van HWP werd, speelden zij nog steeds hun partijtje mee. In 19�� werd een normaal clubleven door de oorlog onmogelijk en werden de clubavonden gestaakt. ‘HWP is tijdelijk ontbonden vanwege de bezetting’, schrijft Hoogland. In 19�5 meldt hij: ‘Na de bevrijding heeft HWP op �6 juli 19�5 het clubleven hervat en is begonnen met een zomerwedstrijd in groepen van vier.’

Ledenaantallen

We hebben een vrij goed beeld van de ledenaantallen van de vereniging dankzij artikelen in Ruif �6, �7 en �8. De schrijver ervan had de beschikking over persoon-lijke gegevens uit de nalatenschap van Hoogland, waaronder de kasboeken van de penningmeester tussen 19�8 en 197�, waaruit de ledenaantallen geconstrueerd konden worden. Alleen over de eerste jaren na de oorlog en de jaren 73-8� zijn geen gegevens voorhanden. Maar via interpolatie en mondelinge mededelingen van Adrie Pancras over de periode 73-8� kunnen we een vrij betrouwbare grafiek

schetsen, waaruit de ups en downs van de vereniging duidelijk blijken. De cijfers vanaf 198� zijn die van het aantal deelne-mers aan de interne competitie. Dat geeft voor de laatste circa tien jaar wellicht een kleine onderschatting, omdat vanaf dat moment het verschijnsel van de niet intern spelende leden zijn intrede deed.

Vanaf �003 kent HWP een aparte jeugd-afdeling. In de grafiek is de snel stijgende trend in het aantal jeugdleden apart uit-gezet. Samengeteld kent HWP op dit moment circa 150 leden en behoort de club daarmee tot de tien grootste clubs van Nederland. Wellicht is HWP zo ongeveer de enige vereniging die dat aantal op ei-gen kracht – zonder fusies – heeft bereikt. We zien een spectaculaire sprong in het aantal leden in het seizoen 1985-1986 als gevolg van een geslaagde ledenwerfcam-pagne. Speciaal daaraan is dat men toen vooral huisschakers heeft binnengehaald en niet zozeer leden van andere clubs. Die stroomden wel in later jaren gestaag toe bij HWP, omdat andere clubs uit de regio (VHS, Het Oosten, Bloemendaal) door fusieperikelen en het ontbreken van een aantrekkelijke interne competitie leden verloren. De kleine dip halverwege de jaren negentig is te wijten aan een aantal kleine conflicten op de club, waardoor leden hun lidmaatschap opzegden en som-migen zelfs nieuwe verenigingen opricht-ten: De Haarlemse Jopen -nu samen met Chess Society Zandvoort - en het Alterna-tief - na twee jaar alweer ter ziele.

Interne competitie

In mijn ogen is een goed lopende interne competitie de kurk waarop een schaak-vereniging drijft, misschien zelfs wel de raison d’être van een schaakclub. Want waarom zou je nu nog lid worden van een schaakclub? Er zijn tal van manieren om als individu de schaaksport te bedrijven: het hele jaar door toernooien, en de moge-


Rond de jaarwisseling organiseert HWP het traditionele oliebollentoernooi

Ontwikkeling van de externe teams door de jaren heen

lijkheden van internetschaak. Lid van een club word je vooral om de gezelligheid van de wekelijkse clubavond, de kans om gelijkgestemden beter te leren kennen en samen met je hobby bezig te zijn. Qua interne competitie heeft HWP altijd vol-ledig aan zijn doel beantwoord. Vanaf de beginjaren was er een goedlopende en goedbezochte competitie. In de eerste jaren werd er in groepen een halve of hele competitie gespeeld met promotie-degra-datie regelingen. Vaak was er een aparte zomer- en wintercompetitie, of een herin-deling halverwege het seizoen om nieuw binnengekomen leden volwaardig te kun-nen laten meespelen. Aan het eind van de jaren zeventig wogen de nadelen van het groepensysteem zo zwaar dat HWP, net als sommige andere clubs, overging op het Keizer systeem. Een systeem dat garant staat voor een flexibele indeling kort voor de ronde, een snelle doorstroming van talenten en het makkelijk inpassen van nieuwe leden. Bovendien biedt het de mo-gelijkheid om meer of minder partijen per jaar te spelen, alsook de zekerheid van een serieuze partij voor iedereen die op een clubavond aanwezig is. Nadeel van dit sy-steem is dat het tamelijk onoverzichtelijk en onbegrijpelijk is voor de leek en alleen uitgevoerd kan worden met een nauwkeu-rige, hardwerkende resolute en rechtvaar-dige wedstrijdleider, die niet opziet tegen het vele rekenwerk dat dit systeem met zich mee brengt. En zo’n wedstrijdleider had HWP in de figuur van de onovertrof-fen Paul Pancras. Gelukkig werd hem in 1983 het rekenwerk uit handen genomen door een zelfgeschreven programma op de Commodore 6� PC van medebestuurslid Arie de Vries. Later werd dit programma vervangen door het eveneens in eigen beheer gebouwde HEKS (HWP’s Eigen Keizer Systeem) van Meester Keizer Vin-cent Steemers.

Paul, Willem en Marco

Het Keizer systeem heeft bij HWP vele discussies opgeleverd, maar is still going

strong. Elke paar jaar werd op de jaar-vergadering, via het clubblad, later het jaarboek en op de website weer uitleg geleverd over de werking van het systeem. In de loop der jaren zijn tal van varianten geprobeerd: indeling op TPR (Toernooi-PrestatieRating), rangschikking op TPR, geleide indeling in de laatste ronden, nacompetitie van de bovenste spelers etc. Maar uiteindelijk blijft de Keizer tot de dag van vandaag overeind. De leden blijven in groten getale opkomen bij de interne en elke dinsdag spelen zo rond de zestig HWP-ers hun partij. Dat dit soms tot een gebrek aan zitplaatsen in de Soci-eteit leidt, neemt men daarbij mopperend voor lief. Het succes van de HWP-interne is naast het Keizersysteem ook te danken aan de unieke speellocatie in sociëteit de Vereeniging, en vooral ook aan de krach-tige, sociale, goed regelende en snel im-proviserende interne wedstrijdleiders die HWP gekend heeft. Na de legendarische Paul Pancras was dat vanaf 1998 Willem de Ruig terwijl nu al enige jaren Marco Boekhout tot volle tevredenheid de touw-tjes in handen heeft.

De kampioenen

Uit de eerste jaren zijn niet alle clubkam-pioenen bekend. Joop de Ree was in de eerste jaren na de oorlog in ieder geval vier maal achtereen clubkampioen. Vanaf 1960 weten we meer, dankzij de namen op oude kampioensbekers. Nico Huijboom is recordhouder met twaalf kampioenschap-pen in de periode 1960-1978. Een record dat moeilijk te verbreken is, zeker omdat in de laatste jaren de beker steeds vaker van eigenaar wisselt. Harry Lips (jr.) staat met negen titels op een tweede plaats. Twee behaald in 1971 en 197�, de rest in de periode 1993-�003. De laatste jaren komt hij niet meer in de top-tien, terwijl nummer drie Paul Pancras met acht titels inmiddels overleden is.

Sinds 1998 wordt er ook in een knock-out-competitie gestreden om de HWP-beker. Bart Gijswijt wist deze al drie maal te ver-overen. Hij wordt gevolgd door drie man met twee titels: Fred van de Klashorst, Frans Arp en Harry Lips.

Het jaarlijkse snelschaakkamioenschap als afsluiting van het winterschaakseizoen dateert volgens Adrie Pancras uit de jaren tachtig. De eerste jaren neemt de Ruif-redactie echter niet elk jaar de moeite om over dit kennelijk niet zo belangrijk geachte toernooi te berichten. Daardoor moeten we raden naar de kampioenen van 1988 en 1989. Sander Helsloot was in de jaren negentig de grote specialist en ver-overde de titel in totaal vijf keer. Pieter Jan Morssink was tussen 1987 en 1999 drie keer succesvol. In de jaren daarna hadden we vrijwel elk jaar een andere titelhouder. Maar liefst vijf man waren twee keer de beste in dit klok- en hamerspel.

Traditioneel kent HWP rond Kerst en Oudjaar een speciale feestavond. Oor-spronkelijk werd deze avond gevuld met niet-schaakse spelletjes als kienen, sjoe-len, klaverjassen en bridge. Er werd ook


In de eerste 50 jaren na de oprichting leidde HWP een vrij anoniem bestaan binnen de NHSB-competitie. Toch werden er incidenteel wel succesjes behaald en fraaie prestaties afgeleverd. Hier een voorbeeld uit de heel oude doos (1961) uit een wedstrijd HWP 1 - Bloemendaal � van HWP-legende Paul Pancras:

Rotteveel - Pancras,Paul

1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.Pf3 0-0 6.Le2 Pbd7 7.0-0 e5 8.d5 Pc5 9.Dc2 a5 10.Le3 Ph5 11.Pd2 Pf4 12.Lxc5 Pxe2+ 13.Pxe2 dxc5 14.Pg3 f5 15.exf5 gxf5 16.f3 Dh4 17.Tfe1 Ta6 18.Te2 Th6 19.Pdf1

e4!? (Dat komt neer op een onduidelijk pionoffer. Zwart staat met zijn loperpaar en druk op de koningsvleugel beter na een rustige zet als 19...Ld7 )20.fxe4 Ld4+?! (Zwart behoudt voordeel na

�0...Le5! �1.Dd3 fxe� ��.Txe� Df6 �3.Tae1 Lxb�) 21.Kh1 Le5?! (Na �1...fxe� ��.Txe� Dg5 �3.Tae1 Lf� ��.Dc1 Tg6 �5.Dxg5 Txg5 �6.Te5 Tg7 �7.Tb1 Ld� �8.Te� heeft zwart genoeg compensatie voor de pion) 22.Pxf5 Lxf5

23.g3! Lxg3 24.Pxg3 Lg4!? (Een andere, wellicht betere poging was ��...Dxg3 �5.Tg� Txh�+ �6.Txh� Lg�! �7.Dg�! Lf3 �8.Kg1 Lxg� �9.Txg� Dxg�+ 30.Kxg� Tf� 31.Te1 h5 3�.b3 Kf7 33.e5 Ke7 met iets beter eindspel voor wit) 25.Tg1?? [�5.Tg�! Dg5! �6.Pf5 Txf5 �7.exf5 Lf3 �8.Tf1 Dxg�+ �9.Dxg�+ Lxg�+ 30.Kxg� Th� 31.b3 Kf7 en wit staat beter, maar nog niet duidelijk gewonnen, bv. 3�.Td1 Te� 33.Kf3 Te5 3�.d6 cxd6 35.Kf� Te� 36.Txd6] 25...Lf3+ en welke toren er ook tussen gaat op g�, er volgt mat met Dxh� 0-1

Uithalen in de oertijd van de externe

gesnelschaakt en kolderschaak (paard in de zak) gespeeld. De dames van de leden waren dan ook welkom. Bij de plaatselijke middenstand werden prijsjes opgehaald. In de jaren tachtig evolueerde dit tot het zogeheten Oliebollensnelschaaktoernooi, waarbij uit de aard der zaak niet-scha-kende partners niet meer aanwezig waren. Dit toernooi werd in �005 omgezet in het Rapidkampioenschap, dat dus nog maar een korte traditie kent. Eerder was er al in 1996 een rapidkampioenschap verspeeld, verspreid over meerdere clubavonden aan het einde van het seizoen. Tot nu werd Rene Duchêne drie keer rapidkampioen en Jaap de Jager twee maal.

Externe competitie

Ook hier geldt dat over eerste �5 jaren van de geschiedenis van de club niet alles be-kend is. Over de wedstrijden tegen andere clubs in de eerste jaren heb ik hierboven al bericht. Na 19�5 komt HWP met één tot

drie tientallen uit in de competitie van de NHSB. De tientallen worden in de zeven-tiger jaren omgezet in achttallen voor een efficiënter vervoer (vrijwel alle auto’s uit die tijd beschikten over vier zitplaatsen). HWP komt met het eerste tiental meesten-tijds uit in de tweede klasse van de NHSB, een enkel jaar haalt men de eerste klasse. De lagere teams komen veelal uit in de laagste, vierde klasse. In de late jaren zes-tig kent HWP een kortstondige bloeiperi-ode. Met talentvolle jonge schakers als Jan Witteman (helaas te vroeg overleden), Rob van der Erf, Marcel Janssen, en de wat oudere spelers als Nico Huijboom en Paul Pancras, bereikte men de promotieklasse van de NHSB. Helaas vertrokken de ta-lenten al snel wegens studie, of zochten zij hun heil bij sterkere clubs in de regio. Daardoor zakt HWP in 1970 weer terug naar het oude niveau. Daar kan ook een nieuwe lichting jonge spelers (Harry Lips jr., Matthijs Kuipers e.a.) niets aan veran-

deren. Ook deze spelers vertrekken al snel naar grote broer VHS. In de jaren tachtig volgt een nieuwe, permanente opbloei. Onder invloed van een enthousiaste groep jonge schaakliefhebbers rond de nieuwe voorzitter Lukas Mulder worden de ambi-ties bijgesteld. Een ledenwerfcampagne op een braderie in het centrum van Haarlem is een groot succes en meer dan twintig nieuwe leden stromen toe. Bovendien stu-wen de jongeren elkaar op en het niveau gaat snel omhoog. In 1987 promoveert niet HWP 1 met de gevestigde namen, maar wel HWP � met de jonge honden naar de eerste klas NHSB. Een paar jaar later komt er een tweede team in de eerste klasse bij, en in 1991 stoomt het eerste team door naar de promotieklasse. In 1997 bereikt het team de landelijke KNSB-com-petitie, met naast bekende namen als Bart Stam, Adrie Pancras, Pieter Jan Morssink, Harry Lips en Sander Helsloot ook sterke nieuwkomers als Pernette Cameron, Jan van den Bergh en Fred van de Klashorst. Ook wordt in dat jaar voor de eerste en voorlopig laatste keer de NHSB-beker veroverd. De eerste twee jaar in de KNSB derde klasse doet HWP met de besten mee. Het eerste jaar gaat promotie, na een beslissingswedstrijd, aan onze neus voor-bij. Het tweede jaar wordt HWP tweede, achter het ongenaakbare SOPSWEPS �9, maar wel met een monsterscore van zes-tien matchpunten. Het jaar daarop gaat het tot ieders verbazing fout en degradeert het eerste. In dat rampjaar degraderen overi-gens de eerste vier teams van HWP. Alle clubs in de regio krijgen trouwens forse klappen.

Nieuwe cracks

In dat rampjaar schreef ik bezorgd een open brief aan alle verenigingen in de regio Zuid-Kennmerland. Mijn diagnose: te weinig jeugd, te weinig trainingsmo-gelijkheden voor de (sterkere) senioren, te weinig samenwerking tussen de clubs. De bestuurders van de clubs, Frits Wel-ling voorop, pakken de handschoen op en blazen de samenwerking tussen de Haar-lemse schaakverenigingen nieuw leven in. De training voor de jeugd wordt serieus en gezamenlijk opgepakt, en er komt een prachtig trainingstoernooi voor de sterke spelers in de regio met een rating van meer dan �000: Het �000+-toernooi. HWP 1 krabbelt langzaam op. Mede dankzij de inbreng van nieuwe sterke spelers als René Duchêne, René in ’t Veld en Max Merbis wordt het verloren terrein herwonnen en in �00� bereikt HWP na een bloedstollende ontknoping via een tweede plaats in de promotieklasse opnieuw de KNSB. Daar leidt het team aanvankelijk een vrij onop-vallend bestaan. Enkele malen is de degra-datie zelfs nabij. In het mooie jaar �009 is het dan eindelijk zover. HWP 1 is mede door de komst van nieuwe spelers als Bart Gijswijt (gelukkig een blijvertje), Taco Vrenegoor, Otto Rubingh (beiden slechts kort lid) en Pieter de Jager de derde klasse

1� Jubileumuitgave 75 jaar HWP Haarlem 1938 -�013

De Ruif: Opkomst en ondergang van een clubblad

Voorpagina van de eerste Ruif

KNSB ontgroeid en promoveert naar de tweede klasse. Daar wordt het team nog versterkt met cracks als Jan Willem van Prooijen en Jaap de Jager en dat is nodig ook, want op dit niveau wordt wel zeer stevig geschaakt. Gelukkig blaast HWP daar zijn partijtje mee en weet men zich tot nu toe te handhaven. Soms zeer nipt, zoals in �010 toen slechts een omstreden beslissing van de commissie van beroep HWP voor degradatie behoedde.

Intussen groeit HWP in de breedte en dat komt ook tot uiting in de resultaten van de overige teams. In �008 sluipt HWP � de promotieklasse binnen. Na een zeer moeilijk eerste jaar, waarin in de laatste ronde het vege lijf wordt gered, behaalt men in �011 zelfs het kampioenschap en promotie naar de KNSB. �011 was so-wieso een geweldig jaar want ook HWP � in de tweede klasse NHSB, en HWP 5 in de derde klasse, worden kampioen. Ook het KNSB-bekerteam en het NHSB beker-team komen ver: het KNSB team verliest na beslissingsvluggertjes in de halve finale van hoofdklasseteam Utrecht (met ons lid Thomas Willemze in de gelederen!) en ook het NHSB bekerteam haalt het finale weekend, maar gaat daarin een beetje schlemielig ten onder. In �01� degradeert het tweede overigens weer uit de KNSB, maar men doet er alles aan om er volgend jaar weer bij te zijn. Voor een overzicht van de progressie van de HWP in de diep-te en de breedte in de laatste dertig jaar zie het bijgaande diagram (of tabel).

Tot Slot

Er kan en moet nog veel meer over deze prachtige club geschreven worden, maar daarvoor ontbreekt mij nu de tijd en dit jubileumboek de ruimte. Misschien dat ik op een andere plek (bv. in een jaarover-zicht) nog eens een verhaal kan wijden aan jeugdschaak bij HWP, de vele toernooien die HWP in die 75 jaar heeft georgani-seerd, (schaak)computers en HWP, HWP en Hoogovens/Corus/Tata en nog meer aspecten van de HWP-geschiedenis.

Het is in dit verhaal al vele malen ter sprake gekomen, het HWP-clubblad de Ruif.

Gestart in oktober 198� door Lukas Mulder, Rob Graaff en Adrie Pancras. In de eerste jaren nog in elkaar geknutseld met vele, soms niet vlekkeloos typende typemachines, dure en bewerkelijke afwrijfdiagrammen en met veel drank besprenkelde nachtelijke redactieverga-deringen. Later kwam de computer en het desktop-publishing programma er aan te pas. In 1990 professionaliseerde Ben Kal de opmaak van de Ruif en zette een hoge standaard voor zijn opvolgers, van wie met name Vincent Steemers genoemd moet worden. Vincent leidde echter ook de ondergang van de Ruif in door als eerste een – onofficiële – HWP-website te beginnen, met we-kelijkse uitslagen van de HWP-interne. Die website werd in �000 gevolgd door de eerste complete – en zeer professio-neel uitziende – officiële website, door Stephan Blaas in de lucht gebracht en gehouden. In �007 werd die opgevolgd door de huidige nog eigentijdser en meer interactieve HWP-website. Professio-neel webmaster Bart Gijswijt tekende daarvoor en veel HWP-ers leveren hun bijdrage waardoor actualiteit en afwis-seling gegarandeerd zijn. Die HWP-website bleek de afgelopen twaalf jaar een belangrijk communicatie- en propa-gandamiddel en bezorgde de club veel nieuwe leden, en verstevigde bovendien de binding van de leden met de club.

De website was de doodsteek voor het papieren clubblad, dat het tegen de website moest afleggen in actualiteit en technische mogelijkheden, zoals voor het naspelen van partijen.

Het HWP Jaarboek

De Ruif hield het nog vier jaar vol, met steeds minder nummers per jaar. In juni �00� verscheen nog Ruif 108. Daarna bleef het stil. In maart �003 was men vanwege de lange doorlooptijd en ge-ringe actualiteit van de Ruif al gestart met een papieren Nieuwsbrief, maar ook deze legde in �008 na �5 edities het loodje. Om toch nog een podium te houden voor de wat wijdlopiger veel-schrijvers en minder vluchtige stukken, en bovendien een mooi stuk geschied-schrijving te plegen, verschenen vanaf seizoen �00�/�005 de HWP-jaarboeken. De onvermoeibare heren Welling en De Ruig stonden aan de wieg hiervan. Mark Hemelrijk, Hans Huson en Char-les Hensen deden het leeuwendeel van

het redactiewerk en presten al veel HWP-leden tot het leveren van een bijdage.

Karel Kuip

Het is onmogelijk om al het moois wat de Ruif in zijn ruim twintigjarig bestaan heeft opgeleverd aan wedstrijdverslagen, partij-en, rubrieken, polemieken en schaakver-halen, hier te beschijven, maar één naam moet in al die jaren van schrijven voor en over HWP vooral worden genoemd,en wel die van Karel Kuip. Vanaf de eerste Ruif tot het moment dat zijn ziekte hem het schrijven onmogelijk maakte in �007, bestookte hij de diverse redacties met zijn stukken, Met zijn aanvankelijk nog hand-geschreven, later op dichtbetypte velletjes met vele doorhalingen aangeleverde, lij-vige bijdragen dreef hij menig redactielid tot wanhoop. Beperkte hij zich aanvan-kelijk nog tot wedstrijdverslagen, allengs werden zijn stukken steeds barokker en bloemrijker. Niet alleen qua taalgebruik, ook qua onderwerpkeuze, waarbij Ka-rels voorkeur voor Tolkiens Lord of the Ring duidelijk naar voren kwam. Ook zijn jaarlijkse gang naar Hoogovens/Corus-toernooien in Wijk aan Zee zorgde voor vele ontboezemingen van diepe smart en opperste vreugde. Karel – met een kleine onderbreking lid van 1969 tot zijn over-lijden in �008- vestigde er zijn naam mee als een van de bekendste en meest enthou-siaste HWP-leden aller tijden.

Ter ere van dit jubileum is een inspanning gedaan om alle Ruiven, Nieuwsbrieven en Jaaroverzichten te digitaliseren. Daardoor kan nu iedereen nog eens al het moois nalezen dat er in die ruim dertig jaar is geschreven.

Harry Lips


Onderstaande foto is genomen in 1988 t.g.v. het 50-jarig jubileum van schaakvereniging HWP Haarlem. Op de foto van Frits Agterdenbos zie je van links naar rechts en vbnb grofweg:

, ?, Kees Maas, Frank van Waard, Jan Willem Spanjer, Louis Dambrink,

Jos Rusman (met grote snor ), ? ,Ron Drullman, Adrie Pancras, Paul Moeskops, Han Valkenier, Nico Lips, Willem Mook, Dick van Oversteeg, Jan Vos, Ruud Dijkman, Keimpe Knijft, Edward Bierling, Jacob de Boer, ? , Erik Maryniak.

Karin Groenewegen, Vincent Steemers, Arnold Berkman (met Pijp), Louis Spierings , Peter Zoetemeijer, Ben Kal, Hr. Cornelissen, Nicole Spiering, Ruud Mossinkoff, Arie de Vries, Theo Elstgeest.

Fons van Dijkman, Paul Pancras, Bas Vermaat, Jan Kuip, Harry Lips, Ad Veldhuis, Jan Schotman, Herman de Vries, Karel Kuip, Henk Gerritsen, Lukas Mulder, Lies Derogee, Hr. Kooij

?, Mels van Baak, Pieter Jan Morssink, Kick de Swart, Hans Bannink, Peter van Laar, Theo van Wort.

Haarlems Dagblad 14-03-1998

Haarlemmer 12-03-1998

Haarlems Weekblad 11-03-1998

Uit de oude doos


1938 Oprichting op 17 februari. Eerste succes in strijd om St.Bavo-beker in het najaar.1942 Stopzetting Clubavonden ivm de bezetting door de Duitsers.1945 Nederland bevrijd en ook HWP herrijst uit zijn as en hervat de clubavonden.1948 Eerste poging om een clubblad uit te brengen. Vermoedelijk bleef het bij drie nummers.1955 Paul Pancras wordt als �1-jarige lid (in pak en stropdas) en eindigt in de interne meteen bij de top 3.1958 Viering �0-jarig jubileum in het Stoofke aan de Stoofsteeg.1960 Nico Huijboom voor het eerst clubkampioen. Hij zal de komende �0 jaar de sterkste speler bij HWP zijn.1968 30-jarig jubileum. Eerste maal promotie naar promotieklasse NHSB. Eerste HWP-vierkampentoernooi. Karel Kuip wordt lid.1969 Degradatie van HWP 1 naar de 1ste en een jaar later zelfs naar de �de klasse NHSB.1977 Eerste interne competitie volgens het Keizersysteem.1980 Oprichter en voorzitter Hoogland sterft in het harnas tijdens het Hoogoventoernooi. Harry Lips sr. volgt hem op. 1982 Eerste editie van clubblad “Ruif”.1985 Explosieve groei aantal leden als gevolg van ledenwerfcampagne.1986 Lukas Mulder wordt voorzitter. Promotie HWP � (!!) naar 1e klasse NHSB. 1988 50-jarig jubileum wordt uitbundig gevierd. Ledenstop wordt ingesteld.1990 Promotie van HWP � naar de 1e klasse. Laatste editie van het HWP-vierkampentoernooi. Verhuizing naar Sociëteit de Vereeniging: Eerste bondswedstrijd in Soos: HWP 1 – HWP � 5-3. Alle spelers in kostuum!1991 Promotie van HWP 1 naar Promotieklasse.1992 eerste AKN zesrondig weekendtoernooi, met vele grootmeesters en internationale meesters het sterkste weekendtoernooi in Nederland. 1996 Lukas Mulder treedt af als voorzitter en wordt opgevolgd door Peter Zoetemeijer; Lukas en Paul Pancras worden benoemd tot erelid. 1997 promotie HWP 1 naar KNSB; Winst NHSBbeker; Eerste HWP-bekertoernooi1998 60 jarig jubileum met oa. simultaan door Victor Korchnoi; Paul Pancras verlaat na meer dan 30 jaar HWP-bestuur.2000 Rampjaar: Eerste � HWP-teams degraderen, hernieuwde start Samenwerkende Haarlemse Schaakver. Eerste echte HWP website gaat live.

Jaartallen

2001 100-ste Ruif. Paul Tuijp volgt Peter Zoetemeijer op als voorzitter.2002 AKN toernooi wordt NOVA toernooi. HWP 1 promoveert opnieuw naar de KNSB.2003 Oprichting jeugdafdeling.2004 50 jarig jubileum Paul Pancras: Hij ontvangt de gouden erespeld van de KNSB; Laatste aflevering van de Ruif. 2005 Eerste BDO-toernooi. Eerste rapidkampioenschap als opvolger van het Oliebollen toernooi. Eerste HWP jaarboek.2006 Pjotr Tabachnikoff NHSBkampioen G-jeugd; René Duchêne scoort grand slam: hij wordt clubkampioen, bekerwinnaar, rapid- en snelschaakkampioen. 2007 De nieuwe HWP-website gaat live.2008 Karel Kuip overlijdt; Eerste Karel Kuip vierkampentoernooi; Voor het eerst 9 HWP-teams in externe competitie.2009 Paul Pancras overlijdt. Promotie HWP 1 naar �e klasse KNSB.2010 HWP overschrijdt de grens van 100 seniorleden; Eerste Paul Pancras Memorial, biljarten schaaktoernooi;Wolf Mestrom NHSBkampioen G-jeugd.2011 HWP � promoveert naar KNSB, ook HWP � en 5 kampioen: Wolf Mestrom NHSBkampioen F-jeugd, Sterre Langeveld NHSBkampioen D-meisjes2012 HWP � degradeert uit KNSB competitie. Vele successen van HWP-jeugd in NHSBkampoenschappen: Jacob Kaiser kampioen D, Wolf Mestrom E, Roos Koppenol meisjes E, Esmee Langeveld meisjes D, ook E- en D-team NHSB kampioen.

Harry Lips


De mysterieuze Ron DrullmanIn het midden van de jaren tachtig meldde zich plotseling een stille, wat ongrijpbare jongeman bij HWP.

Na deelname aan het vierkampentoer-nooi van 198� als huisschaker werd hij lid en greep dat jaar meteen de clubtitel. Het jaar daarop lukte hem dat niet, wel scoorde hij zeer behoorlijk aan een hoog bord in HWP 1. In het seizoen 86/87 greep hij opnieuw de titel. Om daarna als sneeuw voor de zon te verdwijnen. Andere spelletjes boeiden hem meer. Anno �01� komen we hem tegen als een enthousiast lid van de BV Haarlem, juist… de Bow-ling Vereniging! Uit zijn tijd bij HWP bijgaande karakteristieke foto met de bijbehorende partij:

Pancras,Adrie - Drullman,Ron

HWP Haarlem, 1986

1.e4 e5 2.Pf3 d6 3.Pc3 Pf6 4.d4 Pbd7 5.b3 Le7 6.Lb2 c6 7.Le2 Dc7 8.0-0 Pf8 9.Te1 h5? (Ron Drullman was ge-wend zijn tegenstanders het initiatief te gunnen en dan keihard te counteren. Hij was geen groot openingenkenner. Hij kiest hier de Philidorverdediging - tegenwoordig noemen we dat de Leeuw - , maar wat hij nu speelt past daar niet in. Typische Leeuwzetten zijn 9...h6 of 9...Pg6) 10.Lc4 P6h7? (Dit is echt te gek. Het volgende of-fer van Adrie is zonder meer correct) 11.dxe5 dxe5 12.Pxe5! Dxe5

13.Pb5?! (Veel overtuigender was 13.Pd5! en nu

a) 13...Dxb�?? 1�.Pc7#;

b) 13...Dd6 1�.La3 c5 15.Lb5+ Ld7

Hij kwam, zag en overwon....en verdween toen weer

16.e5 Db8 17.Pxe7 Lxb5 18.Pf5 Pe6 (18...Ld7 19.Pd6+ Ke7 �0.Lxc5 geeft wit een winnende aanval) 19.Pd6+

c) 13...Db8 1�.Pxe7 Kxe7 15.La3+ Ke8 16.Ld6 Lg� 17.f3 en wit wint het stuk terug terwijl de aanval doorgaat)

13...Db8 14.Dxh5? (1�.e5! cxb5 15.Lxb5+ Ld7 16.e6! fxe6 17.Lxg7 geeft wit een ziedende aanval die vol-doende compensatie biedt voor het geofferde materiaal, bv 17...Kf7 (17...Lxb5 18.Dxh5+ Kd8 19.Dxb5 Tg8 �0.Tad1+ Ld6 �1.Le5) 18.Le5! Dd8

Hierbij wil ik jullie de hartelijke felici-taties overbrengen van alle leden van Chess Society Zandvoort / De Haar-lemse Jopen.

Niet alleen met het volbrengen van de 75 jaar maar ook zeker met hetgeen jullie vooral de laatste twee decennia hebben neergezet!

Een schitterende club waar prestatief schaken en gezelligheid hand in hand gaan.

We wensen jullie een mooi jubileum-

Beste HWP-ers

jaar toe en dan natuurlijk op naar de Koninklijke status!

Groet,

Olaf Cliteur

Voorzitter Chess Society Zandvoort / De Haarlemse Jopen

19.Dxh5+ Kg8 �0.Lxd7 Pf6 �1.Dg5+ Kf7 ��.Lb5 Tg8 �3.Dh6 met ondui-delijke stelling) 14...Pg6 15.Df3? (15.Lxg7 was nog een goede poging ge-weest. Zwart heeft maar één winnende zet, nl 15...Pf6! bv. 16.Dxh8+!? Pxh8 17.e5 Pd5 18.Lxh8 cxb5 19.Lxd5 met onvoldoende compensatie voor de dame. Nu is de counter van Drullman verschrikkelijk en meteen winnend) 15...Pg5 16.De3? Dxh2+ 17.Kf1 Pf4 18.Pc7+ Kf8 19.Lxg7+ Kxg7 0-1

Harry Lips

Adrie Pancras met wit tegen Ron Drullman. Foto Frits Agterdenbos


TijdreizenDe toekomst? Ja, de toekomst leek de samenstellers van dit prachtboek wel een geschikt onderwerp voor HWP schaakcoryfee Marius Jaspers. Vond hij dat zelf ook?

‘Hoeveel toekomst?’, vroeg ik per kerende post, ervan uitgaande dat de Maya’s en andere doemdenkers lelijk in hun hemd zouden staan eind �01� en dat we als planeet nog ettelijke millennia hebben te gaan tot de Apocalyps. ‘Vijfentwintig jaar, kan je daar wat mee?’ replyden ze zorgeloos. Nee, nee, alles behalve �5! Daar was ik stellig in. In �037 zit, als alles goed gaat, mijn eigen termijn op deze wereld er net zo’n beetje op en krakkemik ik richting graf, en het gros van mijn huidige schaakkompanen heeft dan z’n laatste koning ook al omgelegd. Op de club (nog steeds in de Sociëteit?) maakt tegen die tijd het grut de dienst uit dat nu in de weer is met Stappenplan 3.

Een enkeling van de oude garde (Paul Tuijp, Pepijn Steenbergen, Frank Homburg?) zit misschien in een clubfauteuil onder het genot van een citroentje met suiker te mummelen over de heldendaden van vroeger: gedeeld derde bij het oliebollentoernooi 1997, Max Merbis gefopt met een patvariant in �001, of was het �00�? Maar dan heb je het wel gehad.

Bitterballen

Dus... Tweehonderdvijftig jaar mocht

ook hoor, ze deden niet moeilijk. Ik liet de geest waaien: anno ��6� zal er toch ook nog wel worden geschaakt? Met een genetisch gemanipuleerde Chinese wereldkampioen die een rating heeft van 3870? Tijdens de grootmeestertoernooien worden ten behoeve van de toeschouwers de hersenprocessen afgetapt - de varianten die de spelers doorrekenen worden live geprojecteerd op een groot scherm, evenals een grafiek met de vrijkomende stresshormonen en als sideshow de dingen waar ze tevergeefs proberen niet aan te denken tijdens de partij: de ruzie met hun schoonmoeder of het gaspitje onder de stoofpeertjes dat ze vergeten zijn uit te zetten voordat ze het vliegtuig naar het Caissadroom namen. Hoewel, vliegtuig? In ��6�? Hoewel, scherm? Gaspitje? Stoofpeertjes? Schoonmoeder? Of hebben ze daar iets beters voor, in de toekomst?

Waar ik mijn reputatie als futuroloog aan te danken heb, is me trouwens niet duidelijk. Het enige wat ik in de gauwigheid kon bedenken, was dat ik enige ervaring heb met tijdreizen. Niets om over naar huis te schrijven hoor, ik heb het niet over aeonen en miraculeuze ontsnappingen door wormgaten of zo. Ik zit gewoon in de auto bij mede-chrononaut Bas Kamps en nee, we gaan niet sneller dan het licht. We tuffen noordwaarts voor een wedstrijdje extern, met het vierde. Het buurthuis/wijkcentrum waar we moeten zijn is zo’n wijkcentrum/

buurthuis waar je altijd moet zijn - als practical jokers van een Westfriese carnavalsvereniging ‘s nachts door het hele land 500 van die gebouwtjes van plaats deden verwisselen, zou waarschijnlijk niemand het merken: de brave vrijwilligers zouden op de eerstvolgende clubavond nietsvermoedend de koffie laten pruttelen en bitterballen frituren.

Vesten en truien

Het parcours komt ons altijd even (on)bekend voor: x kilometer snelweg, een weinig goeds belovende afslag naar (ja, toch?) links, y verkeersdrempels en dan turen naar het klamme, verfrommelde printje met de routebeschrijving. Juist, ja... aan de Mayakalender zouden we evenveel hebben gehad. In arren moede onderscheppen we een inheemse bewoner en vragen haar naar wijkcentrum Knusleven / De Stille Hoop / Veenvreugt. Ze veegt wat stalmest van haar smartphone en toetst gretig. ‘Nee,

Tijdreizen, over 25 jaar een zeer populaire bezigheid

Tegeltjeswijsheid van Marius


dat kan niet kloppen’, luidt na enige tijd haar conclusie. ‘Hij geeft een reistijd van 1.�0 uur. Maar het moet daarginder ergens zijn.’ De spanning stijgt. We hobbelen verder over verkeersdrempels en kippenbruggetjes (het onderscheid ontgaat ons in de duisternis) en tegen kwart over acht (je komt altijd íets te laat) heb je precies zestig jaar afgelegd. Elke keer als ik de deur van zo’n gebouwtje openzwaai, krijg ik een soort schok als de eerste archeologen die het graf van Toetankhamon openden. Het is allemaal bewaard gebleven! In een achterzaaltje oefent piepend en steunend de plaatselijke fanfare. Er hangen zwart-witfoto’s aan de muur en antieke muziekinstrumenten. Op een tafel liggen de prijzen uitgestald die de klaverjassers die avond kunnen winnen: bastognekoek, rabarberjam,

een flesje kirsch, ham in blik, een legpuzzel van het melkmeisje van Vermeer. En ook zoiets, alle aanwezigen gaan gehuld in ruwe scheerwol. Vesten en truien en onclassificeerbare hybride gewaden - alles gebreid met de dikke pen.

Retro

Je herstelt eigenlijk best snel van zo’n tijdreis. En retro is zo gek nog niet, voor één avondje. Tijdens de partij kijk ik af en toe vergenoegd om me heen in deze jaren vijftig-enclave en overweeg een productielijn op te zetten met mijn nieuwste tegeltjeswijsheid:

De toekomst kan wachten.

Marius Jaspers

Niet de b(r)oer van

Karel Kuip kennen we natuurlijk alle-maal nog. Er is zelfs een toernooi naar hem vernoemd. Minder bekend is dat Jan Kuip, zijn broer, ook bij HWP ge-schaakt heeft. Jan vertelt:

Ik zal proberen iets terug te ha-len uit de periode dat ik bij HWP schaakte. Een stukje schrijven was trouwens iets waar mijn broer Karel in uitblonk. Het was de lengte van de stukken waarmee hij de redactie van De Ruif soms tot wanhoop bracht. Af en toe was Karel teleurgesteld als hij

Jan Kuip, de broer vanontdekte dat zijn stuk over meerdere bladen was uitgesmeerd.

Mevrouw Pancras

In een ver verleden heb ik schaken ge-leerd van broer Karel. Hij was het die me meenam naar HWP, toen ik dacht dat ik een beetje kon schaken. Bouw-meester 2, Valstrikken in de Opening was een van mijn favoriete schaak-leerboeken. HWP schaakte toen aan de Groenmarkt, waar je werd ontvan-gen door voorzitter Mr Hoogland en de secretaris Mr Van de Berg. Voor in de zaal, aan een tafeltje, zat Mr Holtkamp, de penningmeester. Als je wat te traag was met het betalen van je contributie werd je door hem aan je jasje getrok-ken. De bar werd verzorgd door me-vrouw Hoogland, later opgevolgd door mevrouw Pancras, die op haar beurt weer werd opgevolgd door mijn aan-staande.

Le Cheval Blanc

Er werd in drie groepen ge-speeld en ik begon in groep drie. Gevestigde namen van spelers waren Huijboom, Henrichs, Cuypers, Pancras en Lips sr en jr. Voor die namen had ik veel ontzag. Ik was een keer zeer geluk-kig met een remise tegen Huijboom.

Omdat HWP een katholieke schaak-

club was, werd er een keer per jaar een kerkdienst gehouden. Verder had je het jaarlijkse vierkampentoernooi met al-tijd twee prijzen in natura per groep. Ik heb nog steeds een beetje heimwee naar die oude houten schaakklokken. Ik word waar ik nu woon trouwens nog altijd herinnerd aan HWP, want vlakbij heb je restaurant Le Cheval Blanc.

Groet vanuit FrankrijkJan Kuip

Jan Kuip in zonniger oorden


HWP: schakers en voetballersTheo Elstgeest legt uit waarom scha-ken en voetballen zo’n goede gezel-lige combinatie is, zeker bij HWP. Maar voetbal je nog, Theo?

Vanaf mijn jongste jaren ben ik gek op voetballen. Net als veel vriend-jes uit die tijd - de geboortegolf van 19�6 en later - waren we elke dag, na schooltijd, aan ’t voetballen. Fan-tastisch! Natuurlijk kwam ’t weleens voor dat er niet gevoetbald kon wor-den. Door regen of sneeuw gedwon-gen gingen we dan binnen spelletjes doen, zoals blaasvoetbal (natuurlijk!), halma of dammen. Een enkele keer kwamen er schaakstukken op tafel. Zo leerde ik de spelregels. Voor Sinterklaas kreeg ik een bord en een doos met mooie houten Staunton schaakstukken. Die heb ik nog steeds. Vanaf die tijd is ook schaken mijn hobby. Niet zo belangrijk als het voetballen, maar toch.

Schakende voetballer

Qua voetballen ging de ontwikke-ling voorspoedig. Ik trainde vaak en speelde elke week een wedstrijd. Zo kreeg het voetballen een definitieve voorsprong op het schaken. Daarom was ik toen een schakende voetballer. Later bleek dat er ook voetballende schakers waren. Bij HWP was er in de jaren tachtig iemand op het idee gekomen een zaalvoetbalteam te star-ten. We namen het op tegen De Uil, onze schaakvrienden uit Hillegom. Die waren al eerder tot de ontdekking gekomen dat schaak- en voetbalta-lenten soms in één persoon verenigd zijn. Dat was de start van een reeks zaalvoetbalwedstrijden in de kantines van diverse sporthallen in de omge-ving, die meestal eindigden in een lange avond snelschaken.

CIN Fashion

Er bleken nog veel meer schaak-voetbalteams te bestaan. Op een mooie Hemelvaartdag in 1989 de-den we mee aan een groots opgezet snelschaak-zaalvoetbaltoernooi in Veldhoven. Ons team (zie foto) werd gesponsord door Cin Fashion (zie de shirts), de toenmalige werkgever van Adrie Pancras. Met zaalvoetballen bleven we ongeslagen, helaas niet bij het snelschaken. Er waren kennelijk teveel schakende voetballers.

Staand vlnr: Jan Vos, Theo Elstgeest, Adrie Pancras en Nico Lips. Zittend vlnr: Willem Mook, Adrie de Vries, Pieter Jan Morssink en Herman de Vries. Andere schakende voetballers of, zo u wilt, voetballende schakers uit die eerste periode waren onder andere Lukas Mulder, Ruud Dijkman, en Ro-nald van Kempen.

Toen deze generatie over zijn hoog-tepunt heen was, vormde het illustere duo Willem de Ruig en Frits Welling enige jaren later een nieuw zaalvoet-balteam. Zie onderstaande foto

Sponsor BDO

Ook deze Witte Paarden combineer-den het voetballen en schaken naar believen. Ze speelden in de kleuren van sponsor BDO (André Hendriks) van �005 tot �007 regelmatig tegen, al weer, De Uil uit Hillegom. Ook dit HWP-team was na enkele jaren uitge-blust en over zijn hoogtepunt heen. De

oorzaak is duidelijk. Zaalvoetballen en schaken zijn twee sporten in de zwaar-ste categorie. Als je dat combineert op één avond en je moet de volgende dag gewoon naar je werk, dan houd je dat niet lang vol. Het wachten is dus op de volgende generatie voetballende schakers en schakende voetballers die een nieuw HWP voetbalteam gaan vormen. Ik heb er in ieder geval altijd veel plezier aan beleefd. De combina-tie van voetballen en schaken voldoet helemaal aan het idee van: “een ge-zonde geest in een gezond lichaam”.

Theo Elstgeest

Staande vlnr: Sander Tromp, Cees Visser, Yorick Tromp, coach Willem de Ruig, keeper Paul Tuijp en Bas Kamps. Zittend vlnr: coach Frits Wel-ling, Serge Hol, André Hendriks, Ard-jan Langedijk en René in ’t Veld.


75 jaar HWP Haarlem, hoe

“Chess Players at Venice Beach” - Jewel Baldwin

Zonder vrijwilligers houdt een club het nog geen maand vol. Is HWP daarom misschien zo oud geworden. Hulde aan de HWP-vrijwilliger.

Onze jarige vereniging bestaat al 75 jaar dankzij het werk van vrijwilligers. Denk maar eens aan al die bestuursleden die in het verleden en heden onze vereniging hebben geleid om voor ons elke dinsdag een mooie schaakavond mogelijk te maken. Want zo is het: je komt op dinsdagavond op je fietsje naar de Sociëteit, je stapt de mooie zaal binnen, ontmoet je schaakvrienden, maakt een praatje en kijkt op de lijst wie je tegenstander is. Daarna zoek je een tafel uit, je pakt de stukken en zet ze op. Je neemt een kop koffie, ontmoet nog een paar schaakvrienden, maakt wat lol en begint daarna aan een mooie, serieuze pot schaak.

Bravo!

Het is allemaal zo vanzelfsprekend, maar ‘niets is wat het lijkt’. Aan al die mooie schaakavonden van ons is heel wat vergaderwerk en uitvoerend werk aan vooraf gegaan. Door bestuurders en ook door andere vrijwilligers die een handje helpen wanneer dat nodig is.

Neem nu dit jubileumboek, dat kwam er niet zomaar: Charles en zijn mede-vrijwilligers hebben dat geheel belangeloos voor ons samengesteld. En zo zijn er tal van klussen die bij een club als de onze gedaan moeten, en je vraagt je weleens af: ‘Wie doet dat allemaal?’ Nou, dat zijn dus onze vrijwilligers. En daarom, hier en nu een luidkeels ‘bravo!’ voor hen die tot die schare behoren.

Maar…

Of het nu gaat om de jeugdafdeling, of om de HWP-website, de diverse toernooien, de interne of externe competitie, het jaarlijkse clubblad, overleg met andere partijen, evenementen, sponsoren, financiën en ga zo maar door, het vereist allemaal aandacht en bewerking. We kunnen best een beetje trots zijn op de clubleden die dit allemaal doen.

Maar…, er komt natuurlijk ook een maar; want niet iedereen kan of wil zijn of haar vrijwilligerswerk tien of

twintig jaar, of nog langer, volhouden. Af en toe moeten er vrijwilligers vervangen worden en dan is het belangrijk dat er weer andere HWP-ers voor een korte of langere periode een handje helpen.

Oproep

Vandaar mijn oproep om als de vraag op jou afkomt om iets te doen voor de club, deze in welwillende overweging te nemen onder het motto: ‘Voor de club, door de club!’ En ik kan het niet laten om een variant op de wereldberoemde uitspraak van John F. Kennedy hier te gebruiken: Ask not what HWP can do for you, but ask what you can do for HWP!”

En dan zullen we vast wel het jubileum ‘100 jaar HWP’ halen.

Theo Elstgeest

President J.F. Kennedey tijdens zijn inaugurale rede in januari 1961:

“Ask not what your country can do for you, but ask what you can do for your country!”

bestaat het?

�0 Jubileumuitgave 75 jaar HWP Haarlem 1938 -�013

Hoe ik de sterkste HWP-schaakster met schaken deed stoppen

Stelling na 22…, Pc6-e7

Slotstelling Cameron-Wuts na 36. Dg5-g6

HWP is van oudsher een Rooms-Ka-tholieke mannenclub. Dat RK-gehalte is al lang niet meer te ontdekken, maar we zijn wel een mannenclub. Als er al vrouwen meedraaien in de interne competitie, dan mengen ze zich niet in de strijd om de bovenste plaatsen.In 1993 echter verhuist de Brabantse Pernette Cameron naar Haarlem. Zij schaakt en zoekt een club. De clubs staan in de rij, want Pernette is vier-voudig meisjeskampioene en een ruime �000+ speelster (en bovendien charmant en zo). Haar keuze valt uiter-aard op HWP. Daar wordt zij liefdevol omringd door de helft van de man-nelijke leden. Dit levert haar in ieder geval snel woonruimte op, want in het voorjaar van 199� betrekt zij de zolder bij Theo en Ria Elstgeest. Zij is snel een vaste waarde in HWP I en schaakt in de interne competitie een aantal seizoenen in de top 5.Najaar 199� lukt het ondergetekende haar hart te schaken (oei, wat een foute tekst). Hiermee is de kiem gelegd voor het einde van de schaakcarrière van de sterkste HWP-vrouw ooit. Sorry, mijn fout, dat voorzag ik ook niet op dat moment. Op � januari 1999 wordt

onze oudste dochter geboren en vanaf dat moment zijn de keren waarop Pernette nog een schaakstuk heeft aan-geraakt op de vingers van een hand te tellen… Dat is best jammer, want Pernette heeft een paar aardige potjes gespeeld. Uiteraard vind ik, dat dit Jubileum-boek niet af is zonder een bewijs van haar kunnen in haar HWP-periode. Ik kies daarvoor de partij van Pernette uit het AKN-toernooi van 199�. Zij speelt met wit tegen de dan �1-jarige en ambitieuze Frank Wuts die een zeer behoorlijke rating heeft van �370.

Zwart provoceert vanaf zet 1 met …, b7-b5, maar daar verras je mijn meis-sie niet mee. Positioneel heeft wit al het beste van het spel. Met 23. h2-h4 trekt Pernette ten strijde. Het is in-structief om te zien hoe zwart wordt opgerold. 23…, Tf8-d8 24. h4-h5, Pg6-f8 25. Pe4-d6, Pf8-h7 26. Te1-e3 Het speelt wel een beetje vanzelf. 26…, f7-f5 27. Dg4-h4, Pe7-d5 28. Te3-g3, Td8-f8. Het mag dan vanzelf spelen, maar hoe kun je de beslissende klap uitdelen? Fritz, mijn schaakpro-gramma, geeft aan de volgende witte

zet de voorkeur. 29. Tg3-g6. Zwart speelt vervolgens f5-f4, maar in plaats van deze riposte zag Fritz liever Pg5 of Kh8. Pernette kiest echter weer de sterkste zet. 30. Dh4-g4, Ph7-g5 31. Lf1-d3, Kg8-h8 Zwart doet de eerder aangewezen verdedigende zet-ten, maar hier moet hij 31…, Db6-d8 spelen. Nu is het tijd voor Pernette om toe te slaan. 32. Tg6xg5! en Fritz beschouwt de partij als kansloos voor zwart. 32…, h6xg5 33. Dg4xg5, Tf8-f5 Wat anders? 34. Ld3xf5, e6xf5 35. h5-h6, Ta8-g8 36. Dg5-g6

Pernette Cameron

Zwart geeft op, want hij moet ook nog zijn dame geven om mat te voorko-men. Zou Pernette met het volgende jubileum weer achter het bord zitten?

Paul Tuijp

Jubileumuitgave 75 jaar HWP Haarlem 1938 - �013 �1

Odyssee van een schaakvereniging

De Rijksstraatweg aan het begin van de vorige eeuw

Rijksstraatweg 191 in Haarlem-Noord. Hier begon HWP Haarlem in 1938 te schaken. Toen heette het nog café Suisse. Inmiddels zit er Chinees Restaurant “De Gouden Lelie”.

In 1948 Speelde HWP in het toenmali-ge St. Bavogebouw in de Smedestraat. Later werd dit de Toneelschuur, die inmiddels ook weer verhuisd is.

Het Witte Paard Haarlem blijkt de af-gelopen 75 jaar niet bepaald honkvast te zijn geweest. Jan Schaap dook in de archieven en ontdekte een bonte stoet aan schaaklocaties.

In 1938 is het allemaal begonnen. In Café Suisse aan de Rijksstraatweg 191, waar nu Chinees restaurant De Gouden Lelie is, hebben we de eerste tien jaar gespeeld. Daarna, in 19�8, trokken we naar het St. Bavogebouw aan de Smedestraat, waar later de (eerste) Toneelschuur in trok. Over deze periodes heb ik niet veel kunnen achterhalen, maar naar het schijnt is er ook nog een tijdje op de Oude Groen-markt gespeeld. Het �0-jarig jubileum werd gevierd in Gebouw ‘t Stoofke aan de Stoofsteeg. Later werd hier nachtclub “Can Can” gevestigd.

Pijp en sigaren

Het 30-jarig jubileum was in het pa-rochiehuis van de paters Franciscanen aan de Nieuwe Groenmarkt 1�. Over deze lokaliteit schreef Harry Lips in ons 60-jarig jubileumnummer het volgende: “De HWP-clublokaliteit, het parochiehuis van de paters Fran-ciscanen, was die vrijdagavond goed gevuld met veertig schakers, waaron-

der zo’n twintig van de organiserende vereniging. Achter het luikje aan het einde van de zaal huisde mevrouw Hoogland in haar keukentje, alwaar zij voor deze gelegenheid met extra assistentie, de schakers voorzag van hun koppen koffie, gevulde koeken, en voor later op de avond een flesje bier. Naast het keukentje leidde een trapje naar beneden naar de garderobe en de toiletten. De zaal was een ca. 1� bij 8 meter

groot rechthoekig geheel, verlicht door TL-buizen aan een vrij laag plafond, waardoor het al vrij snel blauw stond van de rook. (roken mocht toen nog en werd veelvuldig gedaan). Op club-avonden zat vooraan in de zaal de heer Holtkamp, de penningmeester, met een sigarenkistje waarin hij de door sommigen wekelijks of maandelijks afgedragen contributies bewaarde. De sigaren uit het kistje verkruimelde hij

�� Jubileumuitgave 75 jaar HWP Haarlem 1938 -�013

Gebouw Binnensteeds aan de Nieuwe Groenmarkt nr. 20

Het inmiddels gesloopte gebouw ‘t Stoofke in de Stoofsteeg

Nieuwe Groenmarkt nr. 10. Het parochiehuis van de paters Franciscanen. In dit gebouw werd van 1965 tot 1988 geschaakt. Ook werd hier in 1968 het 30 jarig jubileum gevierd

in zijn pijp. Gespeeld werd aan lange houten tafels, vier borden naast elkaar, aan weerszijden van een gangpad dat naar reeds genoemd luikje met keu-kentje, garderobe en toiletten leidde.”

Spruitjeslucht

Tot 199� zat HWP dus op de Nieuwe Groenmarkt. Op nummer 10 was een dienstencentrum waar vanuit de oude-renzorg het een en ander werd geor-ganiseerd. Daar schaakten wij. Peter Zoetemeijer liet mij weten dat in de laatste jaren van het dienstencentrum, vanwege het toenemend ledental, voor bondswedstrijden uitgeweken moest worden naar Vincentius aan de Nieuwe Groenmarkt ��, een gaarkeuken met een ruimte waar men net gegeten had. Zo kwam het voor dat je je pion tegen de spruitjeslucht in moest bewegen. Later werd voor de bondswedstrijden uitgeweken naar Binnensteeds aan de Nieuwe Groenmarkt �0.

De SoosAlweer ruim twintig jaar spelen we in de alom geroemde mooiste accom-modatie van de regio Haarlem ‘De Sociëteit Vereeniging Haarlem’ aan de Zijlweg 1. Voor mij reden om eens in de geschiedenis van dit gebouw te duiken en mijn kennis met u te delen. De sociëteit, opgericht in 1856, kocht in 19�3 een oude boerderij met grond

aan de Zijlweg 1. Niet zo verwonder-lijk die boerderij, want recht er tegen-over was melkfabriek ‘De Sierkan’ op de Zijlweg � gevestigd. Aan architect Jacob van de Ban werd opdracht ge-geven om een nieuw sociëteitsge-bouw te bouwen. Hij slaagde er in om een schitterend gebouw neer te zetten, voorzien van een markante voorgevel

en een interieur met vele klassieke elementen daarin verwerkt. Op � mei 19�3 werd het gebouw officieel ge-opend. Rechts van de hoofdingang op de parterre zijn in de vroegere bestuurskamer vier op linnen geschil-derde schilderijen tegen het plafond aangebracht, voorstellende: Handel, Scheepvaart, Kunst en Wetenschap-pen, en Nijverheid.

Art deco

In het gebouw zijn veel ramen in glas


Vier op linnen geschilderde schilderijen aan het plafond, voorstellende: Handel, Scheepvaart, Kunst en Wetenschappen, en Nijverheid

De Zijlweg rond 1907 met rechts een oude boerderij waar nu de Sociëteit staat en links melkfabriek ‘De Sierkan’

Sociëteit Vereeniging anno 2012

en lood uitgevoerd, voorstellende Stadswapens van Haarlem en omliggende gemeenten, Muzi-kanten en een kopie van een Frans Hals schilderij. En vergeet vooral niet te kijken naar de glas in loodkap boven het trappenhuis, vervaardigd door de firma Sabelis, uitgevoerd in Art Deco stijl.

Vermeldenswaardig is nog dat de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog het gebouw vorder-den, zodat de leden van de sociëteit in een niet verwarmde ruimte in het Concertgebouw met handschoenen aan moesten biljarten, bridgen of dominospelen! Tot slot: Mocht je partij, met een positief of negatief resultaat, vroegtijdig beëin-digd zijn, ga dan naar Ed of een van zijn blonde assistentes, bestel een drankje en kijk eens naar dit prachtige monument.

Jan Schaap

Mat in acht couplettenIk deed het zoveel keren met evenveel plezier,Ik zou niet beter weten, dus speel ik weer e4.Ik wil die zet noteren, ik pak m’n pen en schrijfEn zwart speelt ondertussen e7 naar e5.

Nog hoef ik niet te denken, ik voel me een genie,Mijn paard herkent de stelling en springt al naar f3.Maar zwart weet ook van wanten en blijft goed bij de les,e5 staat aangevallen, hij speelt zowaar d6.

Mijn loper zeer voortvarend, die rent nu naar c4.Ik vraag ‘wilt u iets drinken?’, ‘ja graag, een flesje bier.’Een paar minuten later, ik kom weer aan het bord,Juist, paard c6 da’s logisch, dan rokeer ik kort.

Dit wordt een leuk partijtje, dat had ik niet gedacht,Ik zie z’n hand al dwalen, vlak bij cornelis 8.En ja, hij pakt z’n loper en zet em op g4,Ho, wat ben ik vrolijk, wat heb ik een plezier.

Vandaag zal het gebeuren, ik speel nu paard c3,Z’n hersens hoor ik kraken, hij denkt dat ik niks zie.M’n hart gaat sneller kloppen, maar ik vertrek geen spierAls zwart heel vastberaden z’n paard speelt naar d4.

Er gaat een koude rilling dwars door m’n hele lijf,Het zweet staat in m’n handen, dan sla ik op ….e5.Een dame-offer, toe maar, door mij nog nooit gebracht,Toch ben ik wat onzeker, want kijk es hoe die lacht.

Ik denk ‘ik ga wat lopen’ en wil net gaan staan,Daar gaat z’n hand naar voren, hij neemt het offer aan.Hij slaat dus met z’n loper, en pakt mijn koningin,Al zit ik zonder dame, ik heb het naar mijn zin.

Het visje is gevangen, en spartelt aan de haak,M’n loper slaat f7 en zet zijn koning schaak,Die moet een stap naar voren, dat is toch buiten kijf,Hij kan het nu wel schudden, daar komt ie, paard d5.

Dan zie ik het zwart verkleuren, z’n koning staat nu mat,Ja, het zal je maar gebeuren, ziezo, dat was dat.

Martin Vael (in het voormalige radioprogramma ‘man en paard.’)


Een paard met een verledenWim Koesen duikt in de schaakge-schiedenis. Wie, waar en wanneer ook het schaakspel heeft uitgevonden of bedacht, Het Witte Paard is 75 jaar. Dat gaan we vieren.

Ja, het is zover. Ons Witte Paard is 75 geworden. Is dat oud, eeuwig jong of respectabel? Bij die vraag moet ik altijd denken aan Oscar Wilde: “ Ik hou van vrouwen met een verleden en van mannen met een toekomst.” Ons Witte Paard is allebei, maar haar/zijn exacte geboortedatum is onbekend. Sommige dingen weten we zeker: er-gens in het midden van de zesde eeuw is het koningsspel ingevoerd. Vol-gens de hoogst gerespecteerde Britse schaakmummie H.J.R. Murray moet het Anno Domini 570 zijn geweest, met als geboorteplaats India.

Oorlogzuchtig

Maar niet iedereen is het ermee eens. De Perzen, die we tegenwoordig uit politiek correcte overwegingen Irane-zen moeten noemen, vermelden het koningsspel in een gedicht over de oorlogszuchtige Chosroes I Anurchir-van ( 531-579). Ook die datum staat trouwens ter discussie, want een Chi-nese reiziger, Fa-Hien, weet zeker dat het rond 399 moet zijn geweest.

Zo kunnen we doorgaan, maar dat doe ik niet. Ik noem het gewoon pat. Voor mij en de meer dan 100 schaakjunkies in het warme nest aan de Zijlweg is ‘het’ 75 jaar geleden gebeurd. Wie dat niet genoeg vindt moet maar naar een damclub ergens ver weg verhuizen. En die 75 jaar, die gaan we vieren.

500 bijvrouwen

Hoewel, daar is nog altijd die legende uit de 15e eeuw voor Christus en het verhaal dat de koning, de Sjah of Schach, die zijn tegenstanders graag mat of maata zette (letterlijk: dood) zo verrukt was van het spel, dat hij zijn geleerdste raadsheer vroeg hoeveel mogelijkheden het wiskundig bood. “Zeg maar wat je wilt. Als je deze vraag oplost, kun je alles van mij krij-gen. Kastelen, 500 bijvrouwen, 150 slaven, een leger en een lap grond van tenminste 150 bij 150 kilometer. Na vele maanden slaagde de geleerde erin het aantal verschillende mogelijkheden

te ontrafelen.

Eén graankorrel

Toen de koning hem vroeg welke be-loning hij voor die gigantische reken-som wenste, antwoordde de raadsheer bescheiden: “Allerheiligste Majesteit, ik wens slechts op het eerste speelveld één graankorrel, twee op het tweede, vier op het derde enzovoort, totdat alle 6� velden zijn bedekt”. De ko-ning dacht in eerste instantie aan een grap. Hij begon te schateren, totdat hij erachter kwam hoeveel graankorrels er nodig waren. Namelijk genoeg om geheel Perzië met een laag van 1� me-ter korrels te bedekken.

Bedrieglijke schaakspel

Zo was iedereen gefascineerd door het schijnbaar eenvoudige, maar o zo bedrieglijke schaakspel. Perzen, Egyp-tenaren, Indiërs en Arabieren vochten en vechten elkaar de tent uit, niet om een paar liter olie, maar om het recht zich de ware uitvinders van het spel te mogen noemen. Er zijn ook nog steeds Japanse, Koreaanse en Chinese magiërs die hun vermeende rechten claimen.

Bejaarde heer

Hoe dan ook, het is een bejaarde heer, van wie ons eigen Witte Paard afstamt, al heet hij dan in andere culturen Mandarijn, of Olifant of Janggi. Voor mede-clubleden die straks afreizen naar China en daar een potje willen spelen, heb ik de volgende spelre-gel. In het Chinees zeg je “jiang” bij schaak en “Jiangjun” als de tegenspeler schaakmat staat. Wie dat nalaat, verliest. Haast je, de Chine-zen staan voor de deur.

Wim Koesen

Voor de Koninklijke Nederlandse Schaakbond is Haarlem een bijzon-dere plaats. In de eerst plaats komt dat omdat ons hoofdkantoor nu al heel

75 jaar wat jaren is gevestigd aan het Frans Halsplein van waaruit door de vele inspanningen van onze medewerkers het schaakleven in Nederland mede vorm wordt gegeven. Maar daarnaast is het schaakleven in Haarlem ook nog eens springlevend hetgeen niet elke stad meer in volle overtuiging kan beweren. Dat het in Haarlem zo goed met het schaken gesteld is, komt natuurlijk vooral door een stevig verenigingsleven. Er is dan ook alle reden om het 75 jarig bestaan van de schaakvereniging HWP Haarlem te vieren. In de loop der jaren is vooral ook het schaken van de jeugd en het houden van jeugd kampioenschappen een succes in het Haarlemse geworden en dat is een extra felicitatie waard. De KNSB kan alleen maar zeggen: op naar de 100! Met een even grote inzet als de voorbije periode. Van harte!

Eddy Schuyer (voorzitter Konink-lijke Nederlandse Schaakbond)


1938 onbekend 1963 Nico Huijboom 1988 Pieter-Jan Morssink

1939 onbekend 196� Nico Huijboom 1989 Bart Stam

19�0 onbekend 1965 Nico Huijboom 1990 Herman de Vries

19�1 A.Hablous 1966 Nico Huijboom 1991 Bart Stam

19�� N.J.W.Hoogland 1967 Jan Witteman 199� Herman de Vries

19�3 niet gespeeld 1968 Paul Pancras 1993 Harry Lips

19�� niet gespeeld 1969 Nico Huijboom 199� Harry Lips

19�5 niet gespeeld 1970 Harry Lips sr. 1995 Jan van de Bergh

19�6 J.L. de Lange 1971 Harry Lips jr. 1996 Fred van de Klashorst

19�7 E.J. de Ree 197� Harry Lips jr. 1997 Jan van de Bergh

19�8 E.J. de Ree 1973 Harry Lips sr. 1998 Harry Lips

19�9 E.J. de Ree 197� Nico Huijboom 1999 Harry Lips

1950 E.J. de Ree 1975 Nico Huijboom �000 Harry Lips

1951 onbekend 1976 Nico Huijboom �001 Harry Lips

195� onbekend 1977 Nico Huijboom �00� René in ‘t Veld

1953 onbekend 1978 Nico Huijboom �003 Harry Lips

195� onbekend 1979 Paul Pancras �00� Max Merbis

1955 onbekend 1980 Paul Pancras �005 Jeroen Schuil

1956 onbekend 1981 Paul Pancras �006 René Duchêne

1957 onbekend 198� Paul Pancras �007 Bart Gijswijt

1958 onbekend 1983 Adrie Pancras �008 René Duchêne

1959 onbekend 198� Paul Pancras �009 Bart Gijswijt

1960 Nico Huijboom 1985 Ron Drullman �010 Max Merbis

1961 Nico Huijboom 1986 Paul Pancras �011 René Duchêne

196� Paul Pancras 1987 Ron Drullman �01� Max Merbis

Clubkampioenen HWP

ere-leden

Paul Pancras

Lukas Mulder

meer dan 1 keer

1�x Nico Huijboom 3x René Duchêne �x Jan van de Bergh

9x Harry Lips Jr. 3x Max Merbis �x Bart Stam

8x Paul Pancras �x Harry Lips Sr. �x Bart Gijswijt

�x E.J. de Ree �x Ron Drullman �x Herman de Vries


In 2005 verhuist onze huidige web-master van Rotterdam naar Haarlem. Zijn liefde achterna. En ja hij schaakt niet onaardig, dus er wordt gepaste druk op hem uitgeoefend om zijn licht eens op te steken in de Sociëteit.

Dat blijkt een goede, zo niet gouden greep te zijn. Voor de club, maar toch ook voor Bart. Pas nadat hij bij ons het kopbord kan bezetten, begint zijn opmars. Van een �150 rating in �006 schiet Bart in �010 door de �300-grens. HWP heeft kennelijk een inspi-rerende invloed.

Bart verovert in die tijd �x het club-kampioenschap en wordt liefst 5 x top-scorer in het eerste met duizelingwek-kend hoge scores en TPR’s. Natuurlijk is hij een van de drijvende krachten achter de promotie naar de �e Klasse in �009. En tussendoor houdt hij een van de mooiste websites van alle schaak-clubs in de lucht.

Niet alleen heeft Bart veel partijen gewonnen, soms door onkunde van de tegenstander, maar hij heeft ook diverse pareltjes afgeleverd. En na-tuurlijk moet er een van zijn mees-terwerkjes vereeuwigd worden in dit Jubileumboek. Bijvoorbeeld die tegen IM Willy Hendriks. Zeker geen prut-ser en als je die wilt kloppen en ook nog met zwart, dan moet je van goede huize komen. Nou, dat komt Bart dus. Geniet nog maar even mee. Bart geeft zelf commentaar.

De transfer van de eeuwDe Toren/VSV – HWP Haarlem (�9 oktober �011) IM Willy Hendriks (��5) – FM Bart Gijswijt (�333)

1. e4 e6 2. d4 d5 3. e5 c5 4. c3 Nc6 5. Nf3 Bd7 6. Be2 Nge7 7. Na3 cxd4 8. cxd4 Nf5 9. Nc2 Qb6 10. O-O Mijn tegenstander speelde eerder een aantal keer 10. h� hierop had ik voorbereid 10... f6 11. g� Nfxd�!? 1�. Ncxd� Nxe5 10... Rc8 Zwart stelt ...Le7 zo lang mogelijk uit zodat na een eventu-eel g� het paard terug kan naar e7 11. Bd3 a5 11... Ncxd�? 1�. Nfxd� Nxd� 13. Be3 Bc5 1�. b�! Na 11...a5 dreigt zwart wel te slaan op d� 12. a3 nu weer niet 12... a4 en nu weer wel 13. Bxf5 exf5 14. Bd2 Mijn boekje ging verder met 1�. Ne3 Qb5 15. b3! Guido-Foisor, Montecatini 199� 14... Be7 15. Bc3 O-O 16. Qd2 ver-hindert Pa5 16... Be6 17. Nfe1 Wits plan is om (na Pd3) op b� stukken te ruilen, waarna zwart met een dramati-sche loper op e6 blijft zitten.17... Na7 18. Bb4 Bxb4 19. Nxb4 Rc4 20. Nf3 Nb5 21. Rad1 Rfc8 Geen van wits stukken kan nu iets doen: drie stukken zijn gebonden aan d� en het paard van b� moet Tc� tegenhouden. Zwart kan zijn stelling echter niet verbeteren; de enige kans zou zijn om ooit g7-g5 te spelen.

22. h4 h6 23. Rfe1 Kh7 24. Re3 Qd8 brengt ...f� gevolgd door ...Lg� in de stelling, nu pion d5 gedekt is 25. Ree1 Qb6 26. Re3 Qd8 27. Rd3 gaat re-mise uit de weg. 27... Qe7 28. Qf4 g6 29. Kh1 Rg8 30. Qg3 Kg7 als zwart ...Kf8 kan spelen wordt ...g5 vervelend 31. Qf4 Kh7 32. Qh2 Rgc8 33. Ng1 Vermijdt opnieuw zetherhaling. Wit dreigt nu Pe�-f�, waarna d5 zwak wordt. Om dat te bereiken heeft wit zijn stukken echter wel heel erg buitenspel gezet, dus... 33... Rxb4!

34. axb4 Qxb4 35. R1d2 35. R3d� Rc1! 35... Rc1 36. g3? Met inmiddels nog maar een minuut op de klok verzuimt wit de langzaam ontwakende loper voorgoed te begra-ven met 36. f� 36... Rc4 Meteen 36... f�! was nog sterker 36... Rb1 37. f� 37. Ne2 f4! Uiteindelijk zal de loper sterven op zijn begraafplaats e6, maar alleen al de dreiging van zijn herrijze-nis wint de partij 38. g4? 38. Nxf� Bf5 39. Qg� 39. Nxd5 Be�+ 39... Be� �0. f3 Bxd3 38. Qg�! fxg3 39. fxg3 38... f3! 38... Bxg� 39. Qxf� Bf5 dreigt niks omdat f7 hangt �0. h5 39. Nf4 Nxd4 39... Rxd�! �0. Nxe6 �0. Rxd� Nxd� �1. Rd1 �1. Nxe6 Qxd� �1... Qxb� �0... Rxg�! 40. Nxe6 Nxe6 41. Qg3 Rxg4 42. Qxf3 Rxh4+ 43. Kg1 Ng5 44. Qxd5 Qf4 45. Qxb7 45. e6 rekt het einde 45... Nxe6 �5... Qh�+ 46. Kf1 Re4! 0-1

Bart Gijswijt

Bart Gijswijt in zomerse sferen op de Grote Markt


Er zijn seizoenen bij die je meer bijblijven dan andere. Het seizoen 1997/1998 is er zo een.

Juist in het jaar dat de KNSB 1�5 jaar bestaat en de �e klasse wordt uitge-breid, draait ons 1e team een sterk jaar.

Niet voor niets is het team op de ge-voelige plaat vastgelegd. De foto is genomen na de slotronde van het sei-zoen, bijna 15 jaar geleden dus. Een gemeenschappelijke slotronde van alle KNSB teams in het Triavium in Nij-megen vanwege dat 1�5-jarig bestaan dus.

Het team draait dus goed, mede van-wege een goede teamspirit, met alleen Pieter-Jan Morssink die doordeweeks niet actief is. Sander Helsloot wordt topscorer met 7 uit 9 en waarschijnlijk draait Frank Beverdam zijn beste sei-zoen ooit, met 5½ uit 8 tegen gemid-deld bijna 1900. Hij wint daarbij onder andere van Hubrecht van den Brekel die wel weer kampioen wordt met Euwe II!

Het is het jaar dat Panfox Breda kam-pioen wordt, dat VHS in de �e klasse A meedraait, dat HWP Zaandam kampi-oen wordt in de �e klasse B en uit die-zelfde klasse Bloemendaal degradeert.

In onze klasse doen De Uil en Kijk Uit ook mee, maar eindigen troosteloos op de onderste plaatsen.

Euwe II, inmiddels opgegaan in Caïssa Amsterdam, inderdaad de andere hoogvlieger in deze klasse, gaat de laatst ronde in als zekere promoven-dus, wij zitten op het vinkentouw. Zou Euwe ook niet haar sportieve plicht

So close, yet so far away

Van links naar rechts:

Jan van den Bergh, Sander Helsloot, Frank Beverdam, Rob Graaff (chauf-feur), Adrie Pancras, Fred van de Klashorst, Pieter-Jan Morssink, Per-nette Cameron, Harry Lips. Teamleider Tuijp nam de foto.

vervullen en onze concurrent Caissa II naar een nederlaag spelen? Want dan worden wij dus �e en promoveren we naar de �e klasse! Een unicum in het bestaan.

Wij doen wat nodig is en winnen vrij overtuigend met 3-5. Her en der een meevaller, maar ook een tegenvaller, want een zeker punt van Fred van de Klashorst wordt omgezet in een 0.

Nog geen vuiltje aan de lucht, want Euwe gaat toch winnen, of misschien gelijk.

Nou nee dus. De Caïssianen slaan als-nog toe en komen precies op gelijke hoogte met ons.

We hebben daar in het reguliere sei-zoen met �-� gelijk gespeeld, dus er moet een beslissingswedstrijd aan te pas komen. Ach de rest is geschiede-nis. We verliezen nu wel, met 5-3 vrij regelmatig en we zouden precies nog 10 seizoenen geduld moeten oefenen om wel de stap te maken naar de �e klasse. Mooie tijden waren het!

Paul Tuijp

Eindstand Klasse 3D seizoen 97-98

1 Euwe II 1� �5½ K � Caissa II 1� �1 P 3 HWP Haarlem 1� �1 � Utrecht III 1� 38½ 5 Nieuwendam 10 36 6 Oegstgeest ‘80 II 9 35 7 Voorschoten 8 38 8 LSG IV 7 3� 9 De Uil 7 31½ D 10 Kijk Uit 1 19½ D

Nieuwendam 2033 HWP (Haarlem) 1981 3-5

C.Croese ��01 J. v/d Bergh �096 1-0

E.Baarslag �15� F. v/d Klashorst �09� 1-0

W.G.de Schipper �08� H.J. Lips �03� 0-1

F.v/d Velpen �08� P.Cameron �007 0-1

M.Beugel �01� P.J. Morssink 1987 1/� - 1/�

P.Th.Sassen �007 H.S. Helsloot �013 0-1

J.Kossen 1839 A. Pancras 1856 1/� - 1/�

H.Groenenberg 1886 F. Beverdam 1767 0-1


HWP Haarlem, schaakclub met een fraaie toernooitraditieTheo Elstgeest houdt van tradities en van schaken, en is bovendien behept met een honkvaste geest. Geen wonder dus dat hij zich al zo lang thuis voelt bij de witte paarden van Haarlem. Theo roemt vooral de vele toernooien van zijn club.

Al vanaf 198� ben ik lid van HWP. Dat zijn dus 31 jaren van de 75 die HWP bestaat. Inderdaad, een hele tijd. Maar dat gaat vanzelf als je schaken leuk blijft vinden, èn als je niet door een andere club wordt ‘weggekocht’. Dat is mij namelijk nooit overkomen. Nooit is mij gevraagd: ‘Theo, kom je bij ons schaken, want jij kan dat zo goed!’.

Vrijwilligers

En omdat HWP een leuke club was, en in al die jaren is gebleven, ben ik HWP trouw gebleven. Bovendien hoort ’t een beetje bij me, dat honkvaste. Ben al �� jaar getrouwd met Ria, heb 37 jaar gewerkt voor hetzelfde bedrijf (VNU-Sanoma) en heb 35 jaar op hetzelfde adres gewoond (vijf jaar ge-leden verhuisd). Door dat honkvaste leefpatroon heb ik ook veel mooie HWP-tradities meegemaakt en dan denk ik vooral aan de toernooien die door onze vereniging werden en wor-den georganiseerd. Elk jaar opnieuw toveren mannen als Paul Tuijp, Frits Welling en Harry Wierda weer gewel-dige evenementen uit hun hoge hoed, zoals het internationale BDO Chess Tournament en het ROC Nova College toernooi. Zij regelen de deelnemers, de

sponsors, de huisvesting en alles wat nodig is om zulke grote toernooien tot een succes te maken. Ook motiveren zij andere HWP-ers en aanverwanten om te helpen de toernooien goed te la-ten verlopen. Ook daarin is een goede traditie ontstaan: HWP had en heeft altijd veel vrijwilligers die een handje helpen als dat nodig is.

Zwaarste weekendtoernooi

Het allereerste toernooi dat ik speelde bij HWP was de jaarlijkse week-end vierkamp in het clubhuis aan de Nieuwe Groenmarkt in 1985. Orga-nisator was Paul Pancras, de man die toen het hele wedstrijdgebeuren bij HWP leidde. Door deelname aan dit toernooi kreeg ik de smaak van het toernooischaak te pakken, wat weer leidde naar een hele reeks vierkampen bij Hoogovens/Corus/TataSteel. Op een dag echter was de HWP vierkamp van de wedstrijdkalender verdwenen. Waarom weet ik niet, misschien was het de verhuizing van de Nieuwe Groenmarkt naar de Sociëteit aan de Zijlweg, of was het de ambitie van sommige HWP-ers van toen? Die am-bitie reikte in ieder geval verder dan dat ene toernooitje in dat kleine zaaltje van toen. Mannen als Lukas Mulder en Adrie Pancras (inderdaad, de zoon van) vonden zo’n vierkampje wel leuk, maar wilden méér en bedachten een andere formule. Dat werd het zwaarste weekendtoernooi van Nederland: het AKN-toernooi, de voorloper van het ROC Nova College toernooi. Dat was meteen een succes. Van heinde en ver-

re kwamen schakers naar Haarlem om zees partijen in één weekend te scha-ken. Voor mij was dat iets teveel van ’t goede, maar HWP had zijn stempel op de schaakkalender gedrukt. Het AKN toernooi kende een reeks van tien, toen echter het bedrijf uit de Waarderpolder het einde van de sponsoring aankon-digde, ontstond er een impasse. De toenmalige organisatie vond het ook wel welletjes en zag geen kans om het toernooi te continueren. Dat was voor Frits Welling hét moment om de draad op te pakken en met een nieuwe spon-sor in de achterzak zette hij dezelfde toernooiformule om in het huidige ROC Nova College toernooi.

Dit unieke HWP-toernooi, nu in de deskundige handen van Harry Wierda, bestaat alweer �� jaar (AKN tien, ROC Nova twaalf). Een prachtige staat van dienst. En ook in �013 komt er weer een ROC Nova College toer-nooi.

BDO

En dan die andere mooie HWP tradi-tie: het BDO Chess Tournament, met twee invitatiegroepen en een parallel open toernooi. Een hele week scha-ken met ruim honderd deelnemers in een zeer professionele omgeving. In �01� werd dit toernooi alweer voor de achtste keer gehouden, en uit eigen ervaring kan ik zeggen dat dit toernooi de zomervariant is van het Tata Steel toernooi. In plaats van de warme erw-tensoep in Wijk aan Zee nuttig ik na afloop van de partij een koel biertje aan de bar in het Denksportcentrum aan het Spaarne. Een mooie reeks BDO toernooien ligt al achter ons en laten we hopen dat er nog vele zullen volgen.


Coateq

Het is nog geen traditie, maar kan ’t wel worden: het toernooi om de Coa-teq Cup. Tijdens de populaire interne competitie wordt er op de dinsdag-avond om de Coateq Cup gestreden. Deelnemers zijn HWP-toppers en andere sterke schakers uit de regio. In vier poules van vier deelnemers wordt een competitie afgewerkt, waarna via kwart- en halve finales naar de grote finale wordt toegewerkt.

Karel Kuip

Onze club bestaat dit jaar 75 jaar en het komt mij voor dat HWP Haarlem een prima naam heeft in de schaakwe-

reld. Dat is mede te danken aan deze toernooien, die een traditioneel karak-ter hebben gekregen dankzij de inzet van veel enthousiaste clubleden die de organisatie en de uitvoering van deze toernooien voor hun rekening nemen. En natuurlijk mede dankzij de finan-ciële steun van de sponsors, zoals het ROC Nova College, BDO Accountants

De in 2008 overleden Karel Kuip

& Adviseurs en Coateq coating con-cepts, zijn deze toernooien, gezien de populariteit bij de deelnemers, parels op de toernooikalender van de KNSB.

En of dit nog niet genoeg is, werd zes jaar geleden het aloude vierkampen-toernooi weer van stal gehaald en vernoemd naar de in �008 overleden Karel Kuip. Karel had namelijk als warm pleitbezorger ervoor gezorgd dat deze aloude HWP traditie in ere was hersteld. De vorm werd een paar keer gewijzigd en nu is gekozen voor een jaarlijks terugkerend weekend-vier-kampentoernooi op een vast tijdstip in de maand mei en op een vaste plek, in het Denksportcentrum ’t Spaerne. Een oude traditie dus in ere hersteld.

Me dunkt dat HWP Haarlem zijn steentje bijdraagt aan een actief schaakleven in onze regio en rijk is aan tradities. Dat verdient een feestje bij 75 jaar en een aanmoediging: Op naar de 100 jaar!

Theo Elstgeest

Van harte gefeliciteerdVan harte gefeliciteerd met 75 jaar Het Witte Paard. De laatste acht jaar ben ik vooral be-trokken bij het BDO-toernooi dat door HWP wordt georganiseerd

Die samenwerking gaat traditiege-trouw als volgt:

1. De kern van het organisatie comité, Paul Tuijp, Frits Welling en André Hendriks, komt een half jaar voor dato bij mij in de tuin voorspreken.

�. Men neemt drank mee, ik zorg voor de hapjes

3. We brainstormen, alles mag, niets is te gek

�. Het wordt een gezellige boel naar-mate de zon zakt

5. De vraag wie de ideeën bij houdt komt ergens voorbij en Frits stelt zich altijd dienstbaar op

6. De ideeën worden wilder nu, bijna onhaalbaar

7. We nemen in goede harmonie af-

10. Het toernooi komt op het laatste moment toch nog net goed Het is een mooie traditie om in ere te houden want ook al levert het weinig structureels op, we zijn schaakvrien-den onder elkaar en dat is eigenlijk al genoeg. Op naar de 100, tot genoegen,

Hans Böhm

scheid, het is nog niet duidelijk welke kant het toernooi op zal gaan

8. Er gebeurt enige tijd niets

9. Er komt een summier verslagje van Frits, het blijkt iedere keer moeilijk om het kaf van het koren te scheiden

De kern van het organiserende BDO toernooi, André Hendriks, Paul Tuijp, Hans Böhm en Frits Welling


Trots op het BDO Chess Tournament

Nona Gaprindashvili en Hans Böhm in de Gravenzaal bij de opening van het eerste BDO Chess Tournament

HWP kent veel paradepaardjes, maar het BDO Chess Tournament is mis-schien wel het beste paard van stal. Paul Tuijp raakt er in ieder geval hele-maal begeesterd van.

Sommigen, zonder uitzondering niet-schakers, verklaren me soms voor gek, vinden me een beetje vreemd, maar snappen er in ieder geval niet veel van als ik begeesterd kan vertellen over het internationale toernooi dat we met een klein ploegje clubleden organiseren. Ik heb het dan over het BDO-toernooi, dat vanaf �005 op de internationale schaakkalender prijkt.

Verhaal apart

Er zijn al heel wat kanjers te gast geweest. Bijna elke zichzelf respecte-rende (en enigszins betaalbare) Neder-landse grootmeester heeft deelgeno-men. John van der Wiel, Friso Nijboer, Dimitri Reinderman. Zelfs Karel van der Weide konden we verleiden om de strijd aan te binden, mogelijk omdat we dat jaar in een Gouden Zaal speel-den. Ook kanjers in spe waren erbij. Ze deden soms waar het toernooi voor is bedoeld, ze haalden Meester- of zelfs Grootmeesternormen. Robin van Kampen, Ruud Janssen, Twan Burg en David Klein om er maar een paar te noemen. Ook van de buitenlandse spelers zijn me er genoeg bijgeble-ven. Met name de sympathieke Kevin Spraggett, ooit de nummer drie van

de wereld, herinner ik me als vriende-lijk, behulpzaam en zonder wat voor vedetteneigingen ook. En natuurlijk de immer van een nieuwe vriendin vergezelde Igor Khenkin is een ver-haal apart. Het was ook steeds weer hartverwarmend hoe we zijn geholpen door Ian Rogers. Deze Australische grootmeester mag vanwege gezond-heidsproblemen geen wedstrijdschaak meer spelen, maar hij komt bijna elk jaar trouw naar Haarlem en levert ook bijna elk jaar interessante spelers aan.

In de Vishal

Wat me echter altijd het meeste bij zal blijven is de allereerste editie. In de eerste plaats omdat het nieuw en span-nend is. Je hebt nog nauwelijks voor ogen wat er op je afkomt, het is veel improviseren en snel ingrijpen als er zich een probleempje voordoet. Maar dat eerste jaar is ook bijzonder, omdat we de opening in de Gravenzaal van het stadhuis mogen doen. Een prach-tige ambiance en geheel in stijl met de uitstraling die wij en de sponsor voor ogen hebben. En dan de speelzaal. We wilden in het centrum van Haarlem

zitten, liefst een beetje zichtbaar. Dat hebben we voor elkaar gekregen. De Vishal op de Grote Markt wordt het onderkomen. Het betekent kunst en vliegwerk voor Koos Stolk en de zij-nen om de partijen digitaal de wereld in te zenden, het betekent woekeren met de ruimte (veel pilaren daar) en het betekent Haarlem Jazz-muzikanten op afstand houden. Maar zichtbaar waren we.

Kortsjnoi

Die allereerste editie van het BDO Chess Tournament staat natuurlijk in het teken van de deelname van Nona Gaprindashvili. De oud-wereldkampi-oene uit Georgië, die met de hulp van haar vriendin en onze voormalig na-tionaal kampioene Käty van der Mije naar Nederland is gehaald. Ondanks alle glasnost zijn er visumproblemen, maar gelukkig lost het zich op tijd op. Nona is een levende legende. Zestien jaar lang, gedurende de jaren zestig en zeventig, is ze de ongenaakbare wereldkampioene en ook daarna blijft ze lange tijd wereldtop. We rijden ge-durende het toernooi wat heen en weer

Liefde is alles

HWP HaarlemAndré Hendriks

BDO �005SchaaksimultaanPeng en André75 jaar schaken

�013 HWP Haarlem

Zhaoqin Peng


Dank

Schaken mijn passie Verliezen niet mijn hobby Winnen met die zooi!

Rating weer omlaag Steeds die verkeerde keuzes Vreselijk geklooi!

Prachtig is mijn club Het Witte Paard “forever” Schaken is zo mooi!

Twee goede kerels Paul en Frits en wat centjes Prachtig schaaktoernooi!

Zwak is het lichaam Het hoofd vaak niet zo helder Als ik het maar rooi!

Wat een lief gezicht Gevaarlijk met de stukken Peng, wat is ze mooi!

André Hendriks

Zhaoqin Peng aan zet tegen André Hendriks

Nona Gaprindashvili wordt getroost door Käty van der Mije

tussen toernooizaal en hotel en ze ver-haalt honderduit over haar lange car-rière, maar nog liever neemt ze de par-tij van de dag door. Ze beseft niet dat ik de vele variantenstromen niet kan bijbenen, noch de waarde er van kan inschatten. Maar ik voel me heel wat, dat ze me zo in vertrouwen neemt. Wat een passie voor het spel, wat een ge-drevenheid nog steeds om te winnen.

Ze doet me denken aan Viktor Kortsjnoi, die ook nog eens te gast was bij ons en die ook zo gedreven was ge-bleven. Zij leven voor het schaak, ze kunnen en willen niet anders.

Karakteristiek voor haar gedrevenheid is wel de teleurstelling na een nederlaag. Na de ongelukkige nederlaag tegen András Bálint moet ze getroost wor-den door Käty. Denk niet dat ze instort. Haar geweldige men-taliteit zorgt ervoor dat ze de volgende ronden weer klaar is om te vechten en ze wint het toernooi dan ook terecht met 6½ uit 9! Er is digitaal ook nog wel het een en andere bewaard gebleven, met mooie foto’s en aardi ge achtergronden. Kijk

bijvoorbeeld maar op:

www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=�6�1

André en Peng

Ten slotte. Met BDO accountants en belastingadviseurs, hebben we een geweldige sponsor in huis gehaald, die tot aan het jubileum prachtige toer-

nooien mogelijk heeft gemaakt. Toch had het hele toernooi geen doorgang kunnen vinden, als André Hendriks zich al die jaren niet persoonlijk had ingezet en soms persoonlijk had inge-sprongen om doorgang ook werkelijk mogelijk te maken. En André was het vermoedelijk weer allemaal niet gelukt, als hij niet was gesteund door zijn Peng. Zij verzorgde al eens een simultaan en deed ook mee aan het toernooi. Een woord van dank aan An-dré en Peng is dus wel op z’n plaats. Zonder hen was zelfs deze tekst er nooit geweest!

Paul Tuijp


Wat is het succes van HWP? Waarom bestaat de club al 75 jaar? Waarom komen wij elke dinsdagavond naar de club? Wat is het geheim van HWP? Kan de club dat geheim bewaren? Jaap Rotte gaat op onderzoek uit, maar de leden geven het antwoord….

Enige ontboezemingen vooraf

“Ga je weer naar je mannetjes?”, vraagt mijn vrouw me regelmatig op de dinsdagavond. Dan wil ik hard-stikke graag naar HWP en dan krijg ik zo’n reactie… Begrijp me goed, mijn vrouw is een schatje, maar van zo’n vraag word ik helemaal kregel. Ik pro-beer dan ook iets terug te doen en te sneren over haar gewoontes. Shoppen, eindeloos met vriendinnen koffieleu-ten… Maar zij begrijpt me gewoon niet….

Ik vind schaken namelijk een prachtig spel. Zoals we allemaal weten, is het in wezen een krijgs- of een oorlogs-spel. Het gaat erom de vijandelijke koning mat te zetten. Maar o ironie, de dame is het sterkste stuk. De koning heeft haar nodig. Als zij bij de vijan-delijke koning komt, valt die, zoals zo vele getrouwde mannen vallen als ze met een vreemde vrouw worden gezien (of andere dingen doen). Ver-geleken met de dame is de koning maar een watje. Dat het schaken een oorlogsspel is, verklaart wellicht dat mannen zich er zo toe aangetrokken voelen, en de meeste vrouwen niet.

Waarom vooral mannen lid zijn

Maar er zijn ook andere verklaringen voor te bedenken. Mannen kunnen

Het geheim van HWP...zich nu eenmaal, heel monomaan, volledig concentreren op één ding. Vrouwen niet, die multitasken. Als zij iets doen, vooral samen, dan praten zij voluit. Wij mannen niet. Als wij samen zijn, doen we iets en hoeven we niet te praten. Wij komen van Mars – niet toevallig ook de god van de oorlog, zij van Venus. Praten mag trouwens niet, tijdens een schaakwedstrijd. Komt dat even goed uit.

Toch ga ik dinsdagavonds niet alleen voor het schaken, maar ook voor de sfeer en de gezelligheid naar HWP. We spelen immers in een prachtige Socie-teit. We zijn een grote club en er zijn altijd wel een paar man waar je even mee kan kletsen, voor of na de partij. En als ik doordeweeks niet zo vroeg op moest, zou ik ’s avonds nog wel even blijven borrrelen. Kortom, HWP is niet alleen een club waar een paar ‘mannetjes’ stilletjes achter hun bord zitten, hun partijtje spelen en na afloop weer zo snel mogelijk naar huis gaan (naar hun vrouw, waarschijnlijk). Dat we elkaar niet toezingen bij een ver-jaardag, vind ik trouwens best.

Het geheim van HWP

Wat is het geheim van HWP? Waarom komen zo vele mannen, al 75 jaar lang, één avond in de week samen. Wat beweegt hen? Is dat alleen het schaken, of is er meer? Die vraag wil ik in dit artikel beantwoorden. Daarom heb ik een aantal leden, vrij willekeu-rig, aangesproken en hen een aantal vragen voorgelegd. Ik realiseer mij dat dit een momentopname is en dat ik daarmee de geschiedenis van de club verwaarloos, maar misschien hoeft dat

niet. Het gaat er volgens mij vooral om, hoe de club er nu voor staat en hoe de toekomst er uit ziet.

“Wat betekent HWP voor jou?”

Mijn eerste vraag is gelijk een hele lastige. Bijna iedereen die ik dit vraag, noemt natuurlijk het schaken, maar ook de sfeer en de gezelligheid. Marco Boekhout bijvoorbeeld vindt het scha-ken belangrijk, maar ook het sociale aspect. Voor hem is de club een inte-ressante groep mensen. Het zijn al-lemaal individuen met een eigen leven en een eigen werkkring, waar hij graag wat meer over te weten komt, hoewel Marco daar in één adem aan toevoegt dat niet iedereen daarop zit te wach-ten. Louis Bongenaar vindt het leuk om met anderen iets samen te doen, maar het schaken is voor hem ook een middel om de grijze massa actief te houden. Krachtiger dan Pieter Leva-sier zegt niemand het. “De club is alles voor mij”, maar Pieter zegt gelijk dat hij overdrijft. Saskia Goedhart merkt nog op dat de locatie zo belangrijk is voor haar. “Op een andere club speel je onder een systeemplafonnetje. Maar dit gebouw heeft sfeer”. Kortom, ken-nelijk vinden wij als leden van HWP bijna allemaal zowel schaken, als wat daarbij komt, belangrijk.

Schaakvriendschap

Een logische vervolgvraag is of de leden vrienden hebben op de club. Pieter is andermaal degene die snedig antwoordt. “Schakers hebben toch geen vrienden?”. Wij begrijpen elkaar natuurlijk direct; schaken blijft een oorlogsspel. Pieter haast zich eraan toe

Amy van Zutphen Saskia Goedhart Mai-Lan Tran


te voegen dat alle leden van HWP z’n vrienden zijn,”op een paar na”. Afge-zien van deze politiek incorrecte op-merking, is het beeld dat uit de inter-views naar voren komt, vrij duidelijk. Sommige leden hebben schaakvrien-den, op de club, of daarbuiten, anderen niet. Marco Boekhout – een IT’er – noemt internet als middel om contact te houden met schaakvrienden buiten de club om. Willem Mook daarentegen verwijst juist naar de tijd bij HWP, met Lukas Mulder als voorzitter. Toen organiseerde HWP trainingskampen en uitstapjes naar Texel en deed een aan-tal leden mee aan hardloopwedstrij-den. Overigens vertelt Theo Elstgeest in dit jubileumnummer ook over de voetballende HWP’ers. Ons bestuur is bovendien elk jaar te vinden bij de honkbalweek. Andere HWP-le-den maken samen muziek, of gaan gezellig uit eten, al dan niet met hun vrouwen. Kortom, aan vriendschap-pen op HWP geen gebrek.

Natuurlijk werkt het twee kanten uit. De één maakt nieuwe vrienden op de club. De ander wordt door een vriend meegevraagd en belandt zo op HWP. Zo is Pieter destijds door David Joziasse enthousiast gemaakt. Jan Willem Spanjer softbalde met Willem de Ruig. Daardoor is Wil-lem lid geworden. (Juist als Jan Willem dat vertelt, komt Willem aangelopen. Willem ontkent alles. Jan Willem’s cliënten doen dat trou-wens ook altijd).

Tussenstand

Als ik alle antwoorden op mij in laat werken, is mijn conclusie dat het goed gaat met HWP. Ook al is de club in-middels 75 jaar oud, het Witte Paard is nog springlevend. Willem Mook heeft dat prachtig verwoord. “HWP moet vooral zichzelf blijven. Zo’n tien jaar geleden was de druk enorm om te fuseren met andere clubs in de regio. Maar HWP heeft daar nooit aan toegegeven. Je ziet waar het toe ge-leid heeft. De club is schaaktechnisch goed, het is hardstikke gezellig en we groeien nog steeds. Als je fuseert, ben je dat voorgoed kwijt.”

Toekomst

In dit jubileumnummer mogen we natuurlijk achter om kijken en tevre-den zijn, maar we moeten ook de blik vooruit richten. Haalt HWP het 100-jarig jubileum? Persoonlijk ben ik daar van overtuigd, als we tenminste geen ruzie maken . De schaaksport is al eeu-wen oud en zal ook nog eeuwen blij-ven bestaan. Wie in Haarlem schaken wil, kan terecht bij HWP, internet of geen internet. Bovendien – dit heb ik nog niet genoemd, zeker ook een so-ciaal aspect van HWP – de club heeft door de inzet van Frank Beverdam en anderen een levendige jeugdafdeling, waar het barst van talent. Hoewel die kinderen niet allemaal lid zullen blij-ven, bouwt de club daarmee aan de toekomst van het schaken in Haarlem en omstreken.

De andere helft

Er is nog een andere bevolkingsgroep waar wellicht potentieel zit voor groei van de club en voor nieuwe leden. In-derdaad, de andere helft van de samen-leving! Als gevolg van de emancipatie zien we steeds meer werkende vrou-wen, weliswaar nog niet zo veel in leidende posities, maar toch. Op HWP zien we ze echter niet. Lees nu nog eens na hoe Lukas Mulder zijn artikel begint! Hoe zou dat komen? Echt niet alleen omdat schaken een oorlogsspel is en spelers geacht worden hun mond te houden. Zou het zinnig zijn, en

The chocolate chessmatch - Carina Jorgensen

Vechten als kat en hond


wenselijk, om meer vrouwen te wer-ven voor HWP? Eerlijk gezegd, ma-ken vrouwen het overal gezellig. Man-nen, wat zou het toch saai zijn, zonder vrouwen! Laten we wel zijn. Vrouwen zijn bij uitstek sociale wezens. Zou meer vrouwelijke leden goed zijn voor HWP? Ook zo’n vraag heb ik aan onze leden voorgelegd.

“Wat zou je er van vinden als er meer vrouwen lid werden van HWP?” De meningen daarover zijn genuanceerd. Volgens Pieter “…zou het wel leuk zijn”, om daar veelbetekenend aan toe te voegen “… maar je weet hoe het is…”. Jan Willem Spanjer zou blij zijn, als er meer vrouwen zouden ko-men, maar wil in elk geval Champions League wedstrijden blijven kijken. Anderen zijn positiever. Louis Bonge-naar zou het aardig vinden, als er wat meer “vrouwelijk spel” te bewonderen zou zijn. Hoe HWP dat zou moeten realiseren, zou ik volgens Louis aan de vrouwen zelf moeten vragen. Marco Boekhout zou het zelfs hartstikke leuk vinden, maar weet niet of de club actief onder vrouwen zou moeten werven. Toevallig hebben we nu sinds kort drie vrouwelijke leden! Ook Peter Beerens vindt dat de club niets moet forceren, “Als het komt, dan komt het”, en gelooft niet in positieve discri-minatie.

Beleidsvraag

De vraag of meer vrouwelijke leden wenselijk zou zijn is uiteindelijk een beleidsvraag. Marco erkent dat de kwestie regelmatig, soms grappender-wijs in – de boezem van - het bestuur aan de orde is gesteld, zonder dat de bestuursleden duidelijke conclusies trokken. Opnieuw heeft Willem Mook de oplossing naar mijn mening goed verwoord. Willem zou meer vrouwelij-ke leden “een goed idee vinden”, maar onderkent tegelijkertijd dat dit niet zo makkelijk te realiseren is. Als ik hem recht op de man afvraag, hoe de club aantrekkelijker kan worden voor vrou-wen, antwoordt hij dat HWP zijn vrou-welijke leden zou moeten koesteren en aanmoedigen om schaakvriendinnen mee te nemen. Ook Willem suggereert het aan vrouwen zelf te vragen.

Dat heb ik gedaan. Saskia Goedhart vindt het geringe aantal vrouwen geen probleem. Ze zou het leuk vinden, als er meer vrouwen zouden komen. Iedereen is welkom, maar uiteindelijk maakt de man-vrouwverdeling haar

niet zo veel uit. Alleen maar vrouwen vindt ze ook niet ideaal. Wat zij dan zegt, laat ik op haar verzoek maar weg. Het was een erg directe opmer-king en dat zijn mannen van vrouwen niet gewend. Kortom, dat blijft ge-heim.

Conclusies

Op het einde van mijn zoektocht naar het geheim van HWP ben ik een hele-boel wijzer geworden. Met 100 man sterk geldt natuurlijk het spreekwoord ‘zoveel mensen, zoveel meningen’. Tegelijkertijd is duidelijk dat het 75-jarige HWP momenteel een bijzonder geliefde club is. De leden komen graag naar de Sociëteit, niet eens omdat het een prachtige sociëteit is, maar eerst en vooral om te schaken en inderdaad ook voor hun vrienden en de gezellig-heid. Dat is het geheim van HWP. Dat zijn goede tekens. Laten we hopen dat

Gedachten van een schaakvrouw

Wat lokt hem naar die schaakclub elke week?

Wat doet hem daar tot ver na twaalven plakken?

Die zwarte dame soms, die hij wil pakken?

Is hij daarom bij thuiskomst zo van streek?

Waarom laat hij mij telkens in de steek?

Voor ’n houten schaakbord, vierenzestig vakken?

Als ik die stukken in een hoek zou smakken

En mij aldus op zijn afwezigheid eens wreek?

Dat schaken? Ach, mij was het wel zo lief

Als hij thuis mat en loper uit zou kloppen,

Wat eerder met zijn varianten stoppen,

Met variaties minder laat actief.

Toch sta ik maandags hem weer na te wuiven

Daar gaat mijn mat-ador, laat hem maar schuiven.

Gedicht van Ir. P.J. Torbijn

de club in de toekomst mag blijven bloeien. Aan de jeugd ligt het niet. En of we meer vrouwen zouden moeten werven, laat ik graag aan een ieder zelf over. Mijn vrouw komt waarschijnlijk niet….

Jaap Rotte


Thuiskomen van een koude Katwijkse kermisHoogmoed komt voor de val. Max Merbis dacht in 2003 het schaakteam uit Katwijk ‘eens flink in te pakken’. Het liep iets anders.

We blikken terug op seizoen �003-�00�. HWP 1 had het jaar ervoor al succesvol gedebuteerd in de KNSB, met een derde plaats. Wat kon ons ge-beuren toen acht blozende Katwijkers, met een zweem van zilte zeelucht nog in de kleren, de sociëteit kwamen bin-nen lopen? Dit was het team om eens flink in te pakken, met op elk bord zo’n vijftig ratingpunten meer en aan de staart nog meer. Of lag overschat-ting nu al op de loer? Ongetwijfeld, maar de Katwijkers hadden nog wel wat meer trucs klaarliggen, zoals bij-voorbeeld mijn tegenstander.

Wit J.A.Hellenberg (1890) zwart M.D. Merbis (1965)

1. c4 c5 2. g3 g6 3. Bg2 Bg7 4. Nc3 Nc6 5. a3 Nf6 6. e3 O-O 7. Nge2 d6 8. h3 e59. O-O Be6 10. Nd5 Rb8 11. d3 a6 12. Rb1 Ne8 13. b4 cxb4 14. axb4 b5 15. cxb5 axb5 16. e4 Qd7 17. Kh2 Nc7 18. Bh6 Bxd5 19. exd5 Ne7 20. Bxg7 Kxg7 21. Nc3 Ra8(�1... Nf5 is beter om voorlopig d� te ver-hinderen)22. d4 exd4 23. Qxd4+ f624. g4 h6 25. f4 Kh7 26. Ne4 Ncxd5 27. Nxf6+ Rxf6 28. Bxd5 Raf8 29. Kg3 Nxd530. Qxd5 Qa7 31. Ra1 Qb6 32. Ra5 Qe3+ 33. Qf3 Qb6 34. Qd3 Re8?!(Dit verhindert Txb5 niet echt.

Hoewel wit het niet aandurft, lokt het ook nog eens een later f5 uit)35. Ra3 Rfe6 36. Kg2 Re3 37. Qd5 Re2+ 38. Kh1 Kg7 39. f5 R2e5 40. f6+ Kf841. Qd2 g5 42. f7 Qc6+ 43. Raf3 R8e7 44. Kg1 Re4 45. Rc3 Qb6+ 46. Kh1 Qb7 47.Kg1 Re2

Mijn naïviteit op schaakgebied in die tijd was aandoenlijk: dit was toch ge-woon mat of dameverlies? Dat het na �8. Tc8+ Dxc8 �9. Dxd6 nog wel een partij is ziet alleen Fritz. Zou dit de partij dan doen kantelen en daarmee de wedstrijd, die ook de verkeerde kant dreigde op te gaan?

48. Qd5 PLOF!Nu was het de zwartspeler die een rood hoofd kreeg. Ik was helemaal shell-shocked en zag nog net dat na �8… Dxd5, �9. Tc8+ en f8D+ tot mat

zou leiden. Toch is er niet veel aan de hand. Na het koelbloedige �8… Te1 resteert een remiseachtig toren-eindspel, en ook na een schaak op b6 of a7 kan zwart nog vechten. In plaats daarvan speelde ik 48…Qb8?? 49. Qxd6?? Nu werkt dezelfde truc niet nog een keer. Na �9..Qxd6 is 50. Rc8+ Kg7 51. f8=Q+ Kg6 5�. Qf5+ Kg7 53. Qf8+ eeuwig schaak. Daarentegen winnen �9. Ta3 of Dd� eenvoudig, maar ik lig in de touwen.49… Da7+?? 50. Rc5 en mat is onvermijdelijk (1-0).

De resonantie van deze impact golfde verder door dan op dit bord alleen: de dappere Katwijkers wonnen met 7-1. Desondanks ontliepen ze degradatie niet; HWP wel, met een magere 6 pun-ten. Maar dat is een ander verhaal

Max Merbis.

Diagram 1 Stelling na 47...Te2

Diagram 2 Stelling na 48. Dd5!

Een draaimolen vol witte paarden


Overpeinzingen van een ‘voormalig jeugdschaker’Frank Beverdam, een van de steunpi-laren van het HWP-jeugdschaak, weet als geen ander dat het schaken geen toekomst heeft zonder jeugd. Is hij zelf ook zo begonnen?

Jeugdschaker? Ben ik zelf ooit jeugd-schaker geweest? Niet bij HWP in ieder geval. Het was 1987 meen ik toen ik mij aanmeldde. Mijn buurman-nen, Jos Humpig en Edward Bierling, vertelden mij dat het bij HWP veel gezelliger was dan bij VHS. En gelijk hadden ze. Hoe ik bij VHS terecht kwam weet ik niet meer. In ieder geval niet als jeugdspeler en zeker niet via de website. Die kwamen pas in zwang toen VHS al lang ter ziele was. Moet dan haast wel via het telefoonboek of de Gouden Gids geweest zijn. Het was het Kasparov – Karpov tijdperk en na een simultaan tegen Tony Miles in de HAC was ik definitief voor het schaken gewonnen. De uitbater van de HAC, Frank van Waard, speelde toen trouwens ook voor HWP. Veel later kwam ik hem weer tegen als hockey-ouder. Schaken deed hij toen al lang niet meer.

De Flapcan

VHS, waar toen onder anderen ook Marius Jaspers, Gerko Vos en Joost Jansen speelden, was inderdaad niet

heel gezellig. Dat lag niet aan Marius en Gerko, die ik ook kende van het hardlopen, waar ik eigenlijk heel wat meer tijd aan besteedde (het schaken was vooral een leuke dinsdagavond bezigheid). Het moet het oude clubge-bouw zijn geweest. Hoe dan ook, na een seizoen werd VHS verruild voor HWP.

Jeugd kende HWP toen niet. Hoewel, zelf was ik halverwege de twintig en Paul Tuijp speelde toen ook al. Veel ouder dan twintig kan hij toen niet ge-weest zijn. En ook alle oudgedienden van nu waren toen �5 jaar jonger. Wil-lem Mook, Peter Zoetemeijer, Harry Lips, Adrie Pancras, Lukas Mulder en Theo Elstgeest. Twintigers, dertigers, en Theo net veertig. En dan hadden we ook nog Herman de Vries, Bart Stam, Arie de Vries, Ruud Dijkman, Han Valkenier, Ronald van Kempen, Fons Dijkman, Paul Moeskops, en mijn eer-der genoemde buurmannen. Allemaal twintigers of op zijn hoogst begin dertigers, die er in ieder geval niet vies van waren om de schaakavond nog en-kele uurtjes te verlengen, bij voorkeur in café de Flapcan.

Onder bed

Ben ik dan zelf helemaal nooit jeugd-schaker geweest? Jazeker wel. Ik was

een jaar of tien toen ik het spel van een vriendje leerde. In mijn beleving ver-sloeg ik hem al de dag nadat hij me het spel had uitgelegd. Hij speelde wel in het schoolteam, ik niet, maar ik speel-de daarentegen wel weer in het school-voetbalteam, wat ook toen al heel wat meer status had. Heb ook nooit een poging gedaan me in het schaakteam te spelen. Speelde wel heel af en toe een potje tegen de eerste bordspeler, een klasgenootje, waar ik steevast van verloor. Dat dan weer wel.

Toch moet het spel me ook toen al enigszins gegrepen hebben. Want met wat vriendjes togen we op enig moment naar de schaakclub. In Schalkwijk, dus het moet haast wel SVS geweest zijn. Veel kan ik mij er niet van herinneren, behalve dat ik in de laatste partij de kampioen versloeg, waardoor mijn vriendje er met de titel vandoor ging. Op schaakgebied is er van dat vriendje niets meer verno-men. Misschien kennen insiders hem nog als voetballer. Als ik hem weer

De schaakavond werd nog enkele uurtjes voortgezet in café de Flapcan

Er werd een simultaanseance gehouden waarbij clubkampioen Wum v/d Akker (het icoon van de prille beginjaren van het jeugdschaak bij HWP Haarlem) het opnam tegen duo’s Stap-2-jeugdschakers


Jeugdkampioenen jaar

Max Rensink 2005

Wum van den Akker 2006


Pjotr Tabachnikoff 2008


Sjoerd van Raaij 2010



tegenkom, nu als oude bekende, zal ik hem er eens naar vragen. Het valt mij op dat oude jeugdvrienden zich altijd heel andere dingen herinneren dan ik zelf. Een half jaartje duurde het schaakavontuur bij SVS. Toen gingen we weer over tot de orde van de dag. Voetballen! Het schaakbord, eigenlijk een dambord met aan de andere kant een schaakbord – ik had het bord van mijn opa gekregen, die mij de kunsten van het damspel had bijgebracht – ver-dween in de kast of onder mijn bed en kwam daar voorlopig niet meer onder vandaan. TalentenEn nu anno �013. Ruim �5 jaar clubschaker en alweer bijna 10 jaar jeugdleider. En wat heeft nu dat laat-ste opgeleverd? In ieder geval een heleboel kinderen die hebben leren schaken. Zo’n veertig kinderen, die wekelijks met veel plezier hun potje komen spelen en zorgen voor een aanzienlijke verlaging van de gemid-

delde leeftijd van het ledenbestand. Maar doorstroming naar het eerste, zoals ik ooit in een interview met het Haarlems Dagblad als ambitie aangaf, zover is het nog lang niet en of het er ooit van komt…? Want waar zijn ze gebleven de jeugdclubkampi-oenen. Max Rensink, de eerste jeugdkam-pioen. Schaakt hij nog wel eens een potje tegen vader Chris? Pjotr Tabach-nikoff. Groot talent, maar verhuisd naar Frankrijk, waar hij naar ik heb vernomen het schaakspel vaarwel heeft gezegd. Wum van den Akker, drievoudig clubkampioen, nu inmid-dels gevorderd tot 5 VWO, maar schaken...? Wolf Mestrom, nooit club-kampioen, maar wel een groot talent. Speelt nu voor Chesscool, is nog jong, maar de vraag is of hij de route gaat afleggen die zijn vader voor hem heeft uitgestippeld. Sjoerd van Raaij, ook drievoudig kampioen. Blaast nu niet onverdienstelijk zijn potje mee in de seniorencompetitie, maar of hij het eerste gaat halen…? Jakob Kaiser dan als laatste. Nog geen clubkampioen, maar dat is een kwestie van tijd. Zeker potentie om het eerste te halen, maar of dat voor HWP gaat zijn….? En dan hebben we nu ook nog de zusjes Langeveld, Quinten Reddy, Niels van Vliet, Quirijn Boeren en nog anderen, die zeker kunnen uitgroeien tot goede clubspelers en mogelijk ook het eerste team kunnen halen, maar of het ook gaat gebeuren…?

OverlevenEn wat gaat er met de jeugdafdeling gebeuren als ik het na tien jaar wel-letjes vind. Is HWP echt ‘jeugdminded’? Ik heb het er met Frits Wel-ling over gehad, ook een van de grondleggers van het jeugd-schaak in Haar-lem, en onze conclusie was: nou nee, niet echt. Zeker, een aantal leden,

en ik noem met name Chris Rensink, Ben de Jong, Rob Mulder, Richard Copier, Ton Mestrom en Liton van der Ree heeft zich jaren (of doen dat nog steeds in het geval van Richard en Rob) ingespannen om de zaak draaiend te houden. Maar een breed draagvlak binnen de club? Dat idee heb ik niet. Jammer is het wel, want de twintigers en dertigers van toen zijn veertig, vijftig en zestigers geworden en zullen met een beetje mazzel het 100-jarig bestaan nog wel halen. Maar nieuwe aanwas is echt nodig om ook het schaakspel nog �5 jaar te laten overleven.

Frank Beverdam

Frank als jeugdspeler, zittend 2e van links met jeugdvriendje Rene Aubrun, staand 3e van links

Feestelijke diploma-uitreiking door meester FrankDe allereerste jeugdkampioen Max Rensink krijgt de beker uitgereikt


Slechts het tikken van de schaakklokken

Rond 8 uur bereikt de gezelligheid zijn hoogtepunt tijdens de ‘wisseling van de wacht’

‘De jonge veulens rennen druk in het rond’

Zonder jeugd, geen toekomst. Maar zonder ouders geen jeugd. De vader van Quirijn en Jurriaan brengt hen trouw elke dinsdag naar de HWP schaakles. Tussen zeven en acht uur gebeurt het allemaal. Verslag van een schaakvader.

Terwijl de ober vriendelijk en streng mijn koffie maakt (u betaalt toch wel gepast?) probeert mijn jongste zoon het koekje van mijn schoteltje te ‘scoren’. Het is weer dinsdagavond, jeugdschaak bij Het Witte Paard. In de statige sociëteit Vereeniging, tussen biljarters en deftig personeel krioelt het van de kinderen. De jongsten rennen druk in het rond, de wat oudere kinderen proberen ze te vangen: er mag hier immers niet gerend worden. In een flits stopt het rennen en schiet iedereen naar een van de tafels. Het is zeven uur en de lessen beginnen. De vrijwillige docenten zet-ten de stukken op het doek en manen de kinderen tot stilte. De jonge groe-pen zijn groot en soms wat rumoerig, de andere kleiner, geconcentreerd en vol aandacht.

Helemaal stil

Terwijl ik van mijn koffie nip hoor ik flarden van de verschillende lessen. De jongsten bespreken de loop van de stukken, de wat oudere schakers be-spreken een voor mij als leek onbegrij-pelijk schema van cijfers en letters en grinniken om een vermeende vergis-sing of instinker die er blijkbaar tussen staat. Na ongeveer een halfuur zien de kinderen schaakleraar Frank naar zijn computer lopen en is het ineens weer druk. Als een groep kwetterende eend-

jes dromt alles samen om Frank. Een voor een noemt hij de namen van de kinderen op, en tegen wie ze vanavond spelen in de competitie. En na een mi-nuut of vijf is het weer helemaal stil, je hoort alleen nog het klikken van de schaakklokken. Er wordt geschaakt! TipsVoor mij als observator is het een fascinerend geheel van ongeschreven regels en gebruiken. En volgens mijn zoons is het hier net zo leuk als op Minecraft: het is gezellig, de kinderen zijn aardig tegen elkaar en elke spe-ler heeft een duidelijk level (stap en rating). Met als bijkomend voordeel hier dat je ook bekers kunt winnen. De ronde van de interne competitie nadert het einde. Dat merk ik vooral aan het feit dat de bel (bingbong) telkens gaat en er meer en meer volwassen spelers binnen druppelen. Er ontstaat dan een jacht op tafels die vrij zijn of bijna vrij gaan komen. Veel van de volwassenen kijken nog even bij het laatste stukje

van een partij van de kinderen. En be-spreken die vaak nog even met ze na, waarbij ze ook tips geven. In stijl

Tegen achten bereikt de gezelligheid zijn hoogtepunt. Er zijn nu heel veel mensen in de zaal, volwassenen die willen gaan spelen of juist hun kinde-ren komen halen. De nog aanwezige kinderen discussiëren over hun stand in de competitie. De bel gaat onafge-broken. Schaakborden worden opgezet of juist opgeruimd, klokken geruild en vrijwilligers door de kinderen bestookt met vragen en bedankjes. Het is net na achten, wij gaan naar huis. Dat doen we elke keer op stand. Want waar we op verzoek van de sociëteit naar bin-nen gaan via de achterdeur, verlaten we de Vereeniging altijd in stijl, stie-kem door de voordeur.

Joris Boeren


Eric J. Coolen, (1965) de Haarlemse illustrator die de voorkant van de ju-bileum-Ruif ontwierp. Zijn Muur van Faam (Wall of Fame), met portretten van bekende Haarlemmers is intussen alom bekend en te zien in de Centrale bibliotheek van Haarlem.

Eric is een veel gevraagde illustrator (zie: www.nieuwegrachtproducties.nl) en hij vond het een eer om een bij-drage te leveren aan ons jubileum. Om hem een beetje beter te leren kennen stelde ik de volgende 10 vragen aan Eric Coolen:

Eric J. Coolen illustrator

1. Hoe ben je in het tekenvak terecht gekomen?

Als klein kind was ik altijd al bezig met tekenen. Ik kan me nog helder voor de geest halen hoe ik als kleuter met een tekenblok en kleurpotloden onder de eettafel lag. Tijdens mijn middelbare schoolperiode was ik vijf jaar lang tekenaar van de school-krant. Ik portretteerde docenten en tekende strips. In die jaren maakte ik muurschilderingen op slaapkamers van schoolvrienden en vriendinnen. Samen met een vriend beschilderde ik in opdracht schooltassen en leger-pukkels. Dat waren mijn eerste stap-pen als artistiek/creatief ondernemer.Tegenwoordig teken ik voor uitgevers, bedrijven, instanties en particulieren.

2.Wat was je grootste “mazzel” in je vak?

Mijn grootste mazzel was dat ik in �006 een borstbeeld mocht maken van Samuel Ampzing. Ik had nog nooit eerder een beeld gemaakt. Samuel Ampzing is de naamgever van het Ampzing Genootschap waar ik sinds 1999 deel vanuit maak. Het borstbeeld staat op de Oude Groenmarkt. Een evenzo grote mazzel is dat ik vorig jaar een glas-in-loodraam mocht ont-werpen voor de Bakenesserkerk.

3.Wat was je grootste “blunder” in je vak?

Mijn groostste blunder beging ik vorig jaar. Een opdrachtgever uit Amster-dam vroeg mij een illustratie van het

Rijksmuseum te maken. Bij aflevering bleek ik het Stedelijk Museum te heb-ben getekend!

4.Zijn de verdiensten goed in het vak van illustratoren?

De verdiensten zijn volgens mij prima. Een tekenaar moet ook creatief zijn in het ondernemerschap. Als dat lukt is er een prima inkomen te genereren. Je moet tegenwoordig meer tijd steken in pr en jezelf verkopen. Vind ik een goede ontwikkeling.

5.Naast wie zou je in een vliegtuig wil-len zitten?

Naast de 17e eeuwse tekenaar/etser Romeijn de Hooghe. Hij tekende in 1688 Een Vogelvlucht over Haerlem. Ik zou graag met de Hooghe over Haarlem vliegen en samen een nieuwe Vogelvlucht tekenen.

6.Wat doe je als je niet aan het werk bent?

Als ik niet teken speel ik gitaar in het Ampzing Genootschap, vervaardig ik boeken (o.a. Spaar Haarlem plaatjesal-bums) met Nieuwe Gracht Producties en organiseer ik evenementen met Literair Haarlem.

7.Wat zijn je favoriete boeken?

Mijn favoriete schrijver is Maarten ‘t Hart. Een favoriet boek heb ik niet.

8.Wat is je favoriete café en/of restau-rant?

Mijn favoriete kroegen zijn Koops aan

de Damstraat en ´t Wapen van Bloe-mendaal aan de Zijlvest.

9.Welk schaakstuk vind je het plezie-rigst om te tekenen?

Het paard! Veruit het mooiste lijnen-spel van alle stukken.

10.Vertel nog iets geks over jezelf?

Ik heb weinig slaap nodig. Vier uur per nacht is genoeg. Dat gecombineerd met een onblusbare werkdrift en een immer aanwezige rusteloosheid resul-teert in een enorme productie. Ik teken nachtenlang. Men noemt mij regelma-tig de Haarlemse nachtillustrator.

Theo Elstgeest

Haarlemse Damclub HDC wenst bestuur en de leden van HWP veel plezier met hun jubileum en succes in de competitie en op de club-

avond in de prachtige ambiance van Sociëteit De Vereeniging

Hartelijke groeten Joep Besteman Secretaris

Eric J. Coolen


Het sterkste weekendtoernooi van NederlandDat was het AKN weekendschaaktoer-nooi, voorloper van het huidige Nova College Haarlem toernooi. Adrie Pan-cras bewaart er mooie herinneringen aan.

De telefoon gaat. Ik kijk op mijn wekkerradio: 07.15 uur. Je houdt er rekening mee – de eerste dag dat het toernooi van start gaat – en vandaar de telefoon naast je bed. Je weet maar nooit. ‘This is Vladimir Bagirov. I am now in Central Station Amsterdam and I am going by train to Haarlem. Please pick me up from Haarlem Station’.

Mr Pancras?

Ik wil uitslapen en fit aan het toernooi beginnen, maar helaas: ‘Of course I will pick you up. Please go to the Main entrance of Train Station Haar-lem. You can recognize me because I will have the brochure of the tourna-ment in my hand’. Op de fiets naar het station met gedachten over hoe dit op te lossen. Wat doe je met zo’n man de hele dag? Kan ik hem ergens onderbrengen? Op het station geen onbekende wachtende buitenlander te zien. Hoe laat komt zijn trein? Geke-ken op de perrons. Niemand. Na een kwartier heb ik toch maar de andere uitgang geprobeerd en daar staat hij. ‘Mr. Pancras?’ Na een kleine introduc-tie en de melding dat ik met de fiets ben en zijn tas wel op mijn bagagedra-ger mag staan, lopen we richting het centrum van Haarlem. Koffie? Nee, hij

moet naar een reisbureau. Maandag – na het toernooi - moet hij met de boot naar zijn volgende toernooi en er is een heel goedkope boot-maatschappij waar hij mee wil varen. Het reisbureau kan hem echter niet helpen en begreep hem ook niet. Hoe dat zich oploste is mij verder onbekend gebleven. Wel was de geplande kamer voor hem nog niet beschik-baar. Ik besloot hem naar een andere kamer te bren-gen waar hij wel direct zijn intrek kon nemen. Niet de eerste en niet de laatste ka-mermutatie in de vele jaren van organiseren.

Uitbundige betaling

Het AKN weekendschaak-toernooi bestaat sinds 199�. Het jaar daarop werd ik bij de organisatie betrokken. Schaakvereniging HWP Haar-lem was eind jaren 80 verhuisd naar een nieuwe locatie. De grote zaal van Herensociëteit De Vereeniging aan de Zijlweg 1 werd iedere dinsdagavond omgetoverd tot een fraaie schaakzaal waar tot op de dag van vandaag het iedere dinsdagavond volle bak is. Al snel kwam in het bestuur van HWP Haarlem het idee om iets moois te doen in het nieuwe pand. Toen er zich een sponsor meldde (AKN: een kogellagerfabriek gevestigd in Haar-lem) was de drie-eenheid geboren: de Sociëteit levert de zalen en verzorgt de catering, HWP Haarlem doet de organisatie en AKN zorgt voor de fun-ding en dat was – ook in de huidige tijden – voor een weekendtoernooi een flink bedrag. Het eerste jaar ging er veel goed, maar ook wel wat mis. Zo werden de paar uitgenodigde groot-meesters uitbundig betaald. Enkele spelers kregen bijvoorbeeld voor het weekendtoernooitje tussen de 1.000 en 1.500 gulden startgeld.

De grootmeesters begonnen ook bij andere toernooien meer startgeld te vragen met referentie aan de startgel-den van het AKN-toernooi, waarna

verschillende toernooidirecteuren van andere toernooien bij ons klaagden dat we teveel betaalden. Het jaar daarop besloot ik dat de hoogte van het start-geld naar beneden moest. Uiteindelijk gebeurde dat stapsgewijs. Een aantal jaren later nam deelnemer Erik Knop-pert mij apart. Hij had van diverse spe-lers het startgeld vernomen en moe-digde mij aan om in de toekomst de spelers meer gelijk te behandelen: alle IM’s hetzelfde bedrag en alle IGM’s (met uitzondering van echte topspe-lers) ook hetzelfde bedrag. Ik nam het voorstel van Erik over. Het jaar daarop was er vast startgeld voor iedere IM en een vast startgeld voor iedere IGM. Aangezien we toch veel aanvragen kregen uit het buitenland werd het motto: ‘Take it or leave it’. Daarnaast kregen vooral de buitenlandse titel-houders een slaapplaats aangeboden op kosten van de organisatie.

Loek van Wely

Onze doelstelling werd om ieder jaar minimaal zeven grootmeters en zeven meesters uit te nodigen. Door onder andere tijdig in Schaaknieuws te pu-bliceren welke spelers deel zouden Vladimir Bagirov

Poster van het AKN toernooi in 2000


nemen, was ook de ratinggroep �000-��00 geïnteresseerd. In de eerste twee, drie jaar was er onder de eerste groep spelers een rating-gat ontstaan. De jaren daarop werd intensief gewerkt om in iedere ratingcategorie voldoende spelers te krijgen en ik mag zeggen dat die doelstelling gehaald is.

Met zoveel titelhouders kreeg het AKN-toernooi bekendheid als het sterkste weekend-toernooi van Nederland. Dat gold vooral voor de top, in de breedte is bijvoor-beeld het Nooteboomtoernooi in Leiden nog steeds het sterkste toernooi van Nederland. Het is maar hoe je het bekijkt. Welke grootmeesters speelden er allemaal in Haarlem? In de loop der jaren zagen we achter het bord onder meer: Bagirov, Ehlvest, Epishin, Szekely, Horvath, Horvath, Hor-vath (maar dat is een IM), Farago, Xie Yun, Igors Rausis, Glek, Wojt-kieviec, Gurevich en uit Nederland Tiviakov, Peng, Loek van Wely, Nijboer, Van den Doel, Dennis de Vreugt, Dimitri Reinderman, Paul van der Sterren, John van der Wiel, Harmen Jonkman, Erwin L’Ámi, Jan Werle en zelfs Karel van der Weide speelden in Haarlem. En in hun jeugdjaren Jan Smeets, de families Erwich, Erik van den Doel als veertienjarige en nog vele anderen.

Helaas, in stopte AKN als hoofd-sponsor van het toernooi. Gelukkig vond men in Nova College Haar-lem een nieuwe sponsor en kan HWP Haarlem dus gelukkig nog altijd zijn jaarlijkse weekendtoer-nooi organiseren.

Adrie Pancras

Het Witte Paard

Ja, op het bord met 64 velden

Daar zijn we dinsdagavond allen helden

En op die velden springt er ongeveld

Het Witte Paard, nou ja, twee dus als je wat beter telt

Of eigenlijk zijn ’t er vier, want aan ginds’ overkant

Daar snuiven de twee zwarten bestuurd door meesterhand.

De hengsten van de vijand galopperen

Om die van ons een les in nederigheid te leren

En wij, de ruiters van de blanke stukken

Wat zijn wij? Geniaal of halve krukken?

Wij weten niet of het ons nog zal lukken

Want halverwege hebben we steeds minder stukken

En onze vorst, met angst en vrees beladen

Schuilt ergens in een hoek na de korte rokkade

Terwijl de klok ons in ons avondrood

tikkend verwijst naar tijd, nood en ook dood.

Wat doen wij? Leggen wij de koning neer

en buigen wij het hoofd voor hem, die zwarte paardenheer

of zien we ginds hoe onze eigen Dame

zich offert op g8 en met haar Paard tezamen

een stikmat produceert op veld f7

Zo’n mat is enkel en alleen het witte paard gegeven

Ja, ‘t leven gaat weer door, als is ’t maar kort.

Zo gaat dat nu al driekwart eeuw hup paardje vort !

Wim Koesen


HWP 75 viert feest!Het zal niet eenvoudig zijn om iets te missen van het jubileumprogramma van HWP 75; de jubileumcommissie heeft een mooi en uitgebreid pro-gramma samengesteld om het 75-jarig bestaan van onze club te vieren.

Het idee van de commissie is om de gangbare activiteiten van onze club extra glans te geven én enkele eenma-lige evenementen te organiseren die onze vereniging weer eens onder de aandacht van potentiële nieuwe leden zullen brengen. De start van het feest-programma is op 17 februari �013, de dag van onze verjaardag, met de receptie voor leden, oudleden en geno-digden. Tijdens de receptie zal de pre-sentatie van het Jubileumboek “HWP Haarlem 75 jaar” plaats vinden.

Onderstaand volgt het programma van de geplande activiteiten. Lees het met aandacht, maak je keuze uit het pro-gramma en noteer je favoriete onder-deel alvast in je agenda:

Het zal geen verbazing wekken dat de toernooien bovenaan het lijstje van de commissie staan. Deze jaarlijkse toernooien zullen in �013 worden georganiseerd in een speciaal “jubile-umjasje”:

Karel Kuip vierkampen 24 en 25 mei

Jeugd Grand Prix mei/juni

•

•

Nova College weekend toernooi 28, 29 en 30 juni

BDO Chess tournement augustus

Het schaak-biljart toernooi onder de naam Schiljarten zal worden gehou-den in de aanwezigheid van het jarige Witte Paard. Laat je verrassen:

Schiljarten in de Sociëteit maart

De jubileum-schaak-fietstocht wordt dit jaar een heel bijzondere; de be-stemming is het Space Centrum in Noordwijk. Houd die datum vrij!

Schaak-fietstocht 2 juni

•

•

•

•

De jubileumcommissie heeft ook enkele eenmalige evenementen in gedachten; de bedoeling van deze acti-viteiten is om de aandacht te vestigen op het bestaan van onze vereniging. Het is echter nu nog te vroeg om daar al precieze informatie over te geven, maar het betreft zowel ludieke als seri-euze evenementen. Houd de informa-tie daarover in de gaten.

Eenmalige evenementen informatie volgt

Tijdens de Open avond aan het begin van het nieuwe seizoen, met hopelijk weer nieuwe gezichten, zal de aan-dacht (feestelijk) verlegd worden naar de sportieve prestaties in het seizoen �013-�01�. De hoop is dat zo’n jubi-leumjaar ook zijn sportieve successen gaat opleveren.

De afsluiter van het jubileumjaar wordt een echte feestavond waarbij het snelschaken zal worden gecombineerd met muziek en andere schaak-versto-rende activiteiten……………

Open Avond eind augustus

Feestavond november/december

•

•

Programma

jubileum-aktiviteiten


De NHSB feliciteert HWP Haarlem

Felicitaties van down under

Behalve de felicitaties wil voorzitter Fred Avis van de NHSB ook nog iets kwijt over schaken en ouder worden.

In het HWP jaaroverzicht �011/�01� schreef voorzitter Paul Tuijp: Dr Swaab heeft het definitief aangetoond: schaken is de enige gezonde sport. Karel van Delft schrijft in zijn lezens-waardige bijdrage op de site van het Max Euwe Centrum: Schaken is her-sengymnastiek voor de geest. Hersens zijn net als spieren. Als je ze niet ge-bruikt worden ze zo slap als pap: ‘Use it or lose it.’

Schaakdenken

Tja, menig schaker herkent dat wel, tijdens een partij word je geconfron-teerd met je houding achter het bord. Een wat minder actieve bui levert al snel een saaie partij op. Als je achter je bord gaat zitten met een houding van ‘Ik zal hem even leren’, dan zie je snel iets over het hoofd. Als je achter het bord gaat zitten om je te laten over-tuigen dat de mogelijkheden die de stelling je biedt door jou zijn overzien, en je vervolgens beslist om agressief je tegenstander tegemoet te treden, dan rolt er een hele andere partij uit je vin-gers. De instelling om een probleem aan te pakken wordt voor een belang-rijk deel bepaald door de instelling waarmee je dat probleem aanpakt. Van Delft citeert verder: Psycholoog Rol-and H. Grabner bijt het spits af in het boek van Strouhal met een beschou-wing over schaakexpertise. Hij betoogt dat die meer op training dan op intel-ligentie is gebaseerd. Schaakdenken is grotendeels op kennis van patronen gebaseerd, stelt Grabner onder ver-wijzing naar De Groot en ook Simon en Chase. Experts hebben een goed geheugen voor patronen. Dat geheu-gen is domeinspecifiek, het heeft geen transferwaarde naar andere gebieden. Wie veel openingsvarianten onthoudt, kan niet zomaar een lange boodschap-penlijst onthouden.

Vernieuwing

Nou, als je dat zo leest valt er voor menig schaker nog heel wat terrein te winnen. Probleem van het ouder wor-den is denk ik dat het toch allemaal wat langzamer en moeizamer gaat. Het geheugen wordt er niet beter op. Ga maar eens memory spelen met een

kind van drie, vier jaar. Grote kans, dat je een keer verliest (althans, dat overkwam mij destijds). Dat was toch wel even een vreemde gewaarwor-ding: kennelijk neemt er bij het ouder worden iets af… Het blijft toch een prachtige uitdaging om steeds maar weer een nieuwe oplossing te moeten vinden voor de problemen waarmee je op het bord wordt geconfronteerd. Zo is het ook voor de vereniging. Steeds maar weer dien je je als vereniging af te vragen of de wijze waarop het nu gaat moet worden voortgezet, of dat er behoefte is aan vernieuwing. Behoud het goede, en verbeter je daar waar mogelijk. Het lijkt wel een schaakpar-tij.

Van harte

Juist HWP toont al jaren aan dat aan-dacht voor de sport, aandacht voor een goede organisatie, aandacht voor de leden prima in orde is. Dit gecombi-neerd met een enthousiast bestuur en

ledenbestand biedt een goede basis om er nog eens 75 jaar aan vast te plak-ken.

Leden en bestuur van HWP: van harte gefeliciteerd met jullie jubileum!

Namens het bestuur van de NHSB Fred Avis, voorzitter

Gerard Brookhuis, oud-lid van HWP, verhuisde naar Perth in Australië en ontdekte al snel dat je er voor het schaken niet heen hoeft.

Gefeliciteerd met jullie ledental van 150 en het 75 jarige HWP jubileum! Qua schaken had ik beter in Nederland kunnen blijven, dat is wel duidelijk. Bij aankomst in Perth ben ik met-een aan het zoeken geslagen naar een geschikte schaakclub. De zoektocht eindigde al snel in mijn minst favorie-te schaakstelling: de teleurstelling.

Op een inwoneraantal van bijna twee miljoen, zijn er slechts drie wat seri-euzere clubs hier met een ledenaantal van rond de twintig (!) elk. De ELO verdeling van de leden is zo divers dat je van geluk mag spreken als er twee mensen zijn die rond je eigen rating zitten. Daarbij liggen de clubs ook nog eens rond de dertig, veertig kilometer van elkaar en van mijn huis verwij-derd. Van een gevarieerde interne en externe competitie is niet echt sprake dus! Ach ja, conclusie: schaken is niet

echt de nummer 1 sport hier met een gemiddelde minimum dagtemperatuur van achttien graden en zomerse uit-schieters tot �� graden.

Mijn schaakkunde is dus helaas wat achteruit gegaan met de verhuizing naar Perth. Ik ben me als troost nu maar aan het toeleggen op een typi-sche Australische volkssport: Barbe-cueën!

Groetjes uit Perth Gerard Brookhuis


Voorzitter: ……………….......... Paul Tuijp ([email protected])Secretaris:……………............... Patrick van den Oord ([email protected])Penningmeester........................... Frits Welling ([email protected])Algemeen bestuurslid................. Willem de Ruig (wderuig@xs�all.nlInterne competitie ...................... Marco Boekhout ([email protected])Externe competitie...................... Sylvain de Ruijter([email protected])Jeugdzaken: ……………………Frank Beverdam ([email protected])Externe Contacten:…………......Frits Welling ([email protected])Informatie:…...........…………... www.hwphaarlem.nl

Speellokatie:Sociëteit VereenigingZijlweg 1, HaarlemTelefoon: 0�3 53�6008

Het bestuur van HWP Haarlem

Documents

Jubileumboek 75 jaar HWP Haarlem