1
BAB I
PENGENALAN
1.0
PENGENALAN
Sistem letak kereta adalah salah satu cabang dalam bidang
kejuruteraan dan ianya adalah salah satu daripada tugas-tugas
Jurutera Lalulintas. Tempat letak kereta adalah penting untuk
dibuat kajian bagi mengetahui samada ianya mencukupi keperluan
semasa atau sebaliknya.Tempat letak kereta boleh di definasikan
sebagai satu kawasan perletakan atau penyimpanan bagi kenderaan
yang tidak bergerak dan dimatikan enjinnya di sesuatu kawasan.
Ianya merupakan satu kemudahan kepada pemandu-pemandu meletak atau
menyimpan kenderaan untuk menjalankan urusan masing-masing.
Kepadatan tempat meletak kereta dapat diukur dalam kenderaan
perluas kawasan atau kenderaan per panjang jalan.
Kemudahan tempat meletak kereta merupakan kunci utama dalam
menyediakan sesuatu perancangan dan pengawalan lalu lintas dan
merupakan satu asas dalam menyediakan dasar pengangkutan yang
sempurna dalam sesuatu kawasan.
2 Perkembangan dan kemajuan pesat di sesebuah kawasan akan
mengakibatkan sistem lalu lintas juga akan meningkat dan dengan
secara tidak langsung akan menyebabkan permintaan terhadap
keperluan tempat meletak kereta juga bertamabah.
Dalam kajian tempat meletak kereta, kita perlu tahu masalah yang
sebenarnya, kemudahan yang sediada bersesuaian atau tidak, kesan
terhadap lalu lintas dan juga kesan pada persekitaran perlu
dipertimbangkan dalam penilaian masalah perletakan kereta.
Disamping membuat kajian terhadap pergerakan kenderaan, kajian
terhadap kenderaan berhenti juga adalah sangat penting. Setelah
kenderaan sampai ke distinasi masing-masing, pemandu akan memandu
secara perlahan-lahan untuk mencari tempat meletak kenderaan.
Beberapa kaedah bancian tempat meletak kereta yang boleh
dijalankan mengikut jenis dan saiz kawasan kajian. Daripada kaedah
kajian ini dapat mengambarkan keadaan sebenar sistem letak kereta
yang sediada ataupun untuk penyediaan tempat meletak kereta yang
baru. Daripada datadata yang diperolehi dapat menyediakan
polisi-polisi perletakan kereta disamping ciri-ciri dan kawalan
tempat perletakan kereta yang diperlukan.
1.1
SEJARAH TEMPAT MELETAK KERETA
Jika dilihat daripada segi sejarah, kemudahan tempat meletak
kereta telah diadakan sejak zaman pemerintahan Kaiser Juleus di Rom
lagi dan beliau juga telah mengadakan undang-undang melarang
kenderaan yang berlebihan daripada memasuki Bandaraya Rom pada masa
yang tertentu yang boleh mengakibatkan kesesakan lalulintas. Ini
bermakna tempat letak kereta
3 bukanlah merupakan satu fenomena yang baru wujud masa kini.
Ianya telah wujud sejak zaman dahulu lagi.
Pada abad ke-18 dan ke-19 di England telah berlakunya Revolusi
Perindustrian yangmenyebabkan pembangunan terhadap kemudahan
pengangkutan seperti keretapi dan juga sistem pengangkutan
jalanraya yang bermula pada tahun 1825. Pertambahan penduduk dan
juga perkembangan perindustrian yang berpusat di kawasan bandar
juga menyebabkan penggunaan kenderaan bermotor seperti kereta juga
bertambah. Oleh kerana di bandar yang telah pesat membangun,
perancangan yang baru merangkumi rangkaian jalanraya, sistem
pengangkutan keretapi dan penempatan penduduk telah dibuat. Di
negara-negara Eropah seperti Belgium, Perancis dan German juga
berlaku keadaan seperti ini.
Pengguna kenderaan bermotor terus bertambah menjelang abad
ke-20. Kepentingannya sebagai kemudahan pengangkutan serta kemajuan
rekabentuk kenderaan itu sendiri telah menarik minat orang ramai
untuk memiliki kenderaan sendiri. Dengan bertambahnya bilangan
kenderaan sudah pastinya permintaan terhadap kemudahan meletak
kenderaan juga bertambah.
1.2
KEPENTINGAN TEMPAT MELETAK KERETA
Tempat meletak kereta perlu disediakan untuk kemudahan orang
ramai meletak kereta mereka dengan mudah dan selamat untuk mereka
mereka menjalankan sesuatu urusan. Kemudahan tempat meletak kereta
yang disediakan mestilah mempunyai kawalan keselamatan supaya
pemandu tidak perlu bimbang terhadap kereta mereka yang
ditinggalkan.
4 Memang tidak dapat dinafikan tentang kepentingan tempat
meletak kereta selaras dengan peningkatan penggunaan kereta pada
masa kini. Pihak berkuasa perlu menyediakan tempat meletak kereta
disetiap kawasan atau bangunan yang menjadi tumpuan orang ramai
atau kelompok-kelompok tertentu tidak kira samada ia terletak di
kawasan bandar atau pun di luar bandar. Contohnya seperti dikawasan
kolej dan universiti, hospital, stadium, kompleks membeli belah,
pejabat dan lain-lain lagi.
Kekurangan tempat meletak kereta akan menyebabkan kesesakan
serta memberi pemandangan yang tidak elok disamping pencemaran lain
seperti bunyi bising dan udara. Dari segi ekonomi juga berlakunya
pembaziran kerana terpaksa mengeluarkan perbelanjaan yang lebih
dari segi penggunaan minyak.
Penyediaan tempatmeletak kereta yang cukup dapat memenuhi
permintaan yang datang daripada para pemandu terutamanya pada masa
puncak. Ini akan dapat mengelakkan berlakunya kesesakan lalulintas
di jalanraya. Tempat meletak kereta yang tidak dapat memenuhi
keperluan dan permintaan pemandu akan menyebabkan pergerakan kereta
di jalanraya akan menjadi semakin lambat dan sesak akibat jumlah
kereta yang semakin bertambah. Keadaan ini menyebabkan kurangnya
aliran tepu di kawasan jalan tersebut.
Untuk mengelakkan daripada berlakunya kesesakan lalulintas di
jalanraya, penyediaan tempat meletak kereta yang cukup adalah
diperlukan. Orang ramai akan berpuashati untuk meletak kereta
mereka apabila berkunjung ke sesuatu tempat.
5 1.3 KAEDAH-KAEDAH KAJIAN RUANG LETAK KERETA
Kaedah-kaedah yang dijalankan ke atas ruang meletak kereta
adalah bertujuan untuk memastikan keberkesanan sistem ruang letak
kereta dan juga untuk mendapatkan bilangan ruang letak kereta yang
diperlukan. Penyediaan ruang letak kereta bergantung kepada faktor
ekonomi dan sosial. Kebanyakan permintaan ruang letak kereta di
bandar besar dan sederhana memerlukan permintaan yang tinggi dan
biasanya pihak pengurusan tidak dapat memenuhi permintaan tersebut.
Antara masalah yang menghalang kelancaran perancangan ruang meletak
kereta secara tepat dan berkesan adalah :-
a. b. c. d. e. f. g. h. i. j.
Pertambahan bilangan penduduk pada masa hadapan bagi Aras
pemilikan kereta pada tahun rekabentuk. Bilangan dan kadar
perjalanan perseorangan. Kadar perjalanan harian yang wujud semasa
waktu perjalanan Muatan jalan yang menuju kekawasan kajian.
Hubungan antara jumlah tumpuan pengguna ruang letak kereta Tempoh
letak kereta bagi pelbagai kategori pengguna ruang Masa yang
dipertimbangkan bagi tujuan perancangan. Pertambahan luas lantai
bagi kawasan kajian yang sedang Perubahan tarikan terhadap kawasan
yang berkenaan selepas
kawasan kajian.
harian biasa dan waktu perjalanan puncak.
tempoh puncak dengan jumlah ruang letak kereta keseluruhan.
letak kereta.
dalam pembinaan. pembangunan.
Butiran yang di atas perlu diberi perhatian yang serius bagi
mendapatkan penilaian yang lebih realistik dan keputusan yang
dibuat lebih tepat. Dengan keputusan yang tepat keperluan
permintaan ruang letak kereta
6 pada masa hadapan dapat dikurangkan. Jumlah ruang meletak
kereta yang diperlukan adalah berkadar terus dengan pertambahan
bilangan penduduk dan perkembangan kawasan kajian.
1.4
LATARBELAKANG KAJIAN
Di Malaysia, sehingga ke akhir tahun 1970-an, Pihak Berkuasa
Tempatan tidak begitu mengambil berat tentang menyediakan tempat
letak kereta di pusat bandar. Bahkan banyak perhatian diberi bagi
mengurangkan bilangan tempat letak kereta dilorong dan mengimbangi
tempat letak kereta ini yang dikendalikan oleh orang awam (dalam
lorong dan sisi lorong) dengan berbagai-bagai bentuk pengawalan.
Tetapi penguasaha tempat letak kereta ini biasanya hanya memikirkan
tentang pulangan ekonomi yang baik sahaja tanpa memikirkan dan
tanpa memberi banyak perhatian tentang tempat letak kereta yang
strategi di pusat bandar.
Kepincangan pengawalan atau pengurusan tempat letak kereta ini
mula diatasi pada akhir tahun 1980-an dimana apabila Pihak Berkuasa
Tempatan diberi kuasa untuk mengeluarkan lesen kepada
pengusahapengusaha persendirian tempat letak kereta di sisi lorong
dalam kawasan bandar. Pengusaha-pengusaha tempat letak kereta ini
diberi syarat-syarat berikut :-
a. b. c. d.
Had bilangan tempat letak kereta. Nisbah petak yang perlu
disediakan untuk berlainan kategori Kadar bayaran bagi
berbagai-bagai jenis kenderaan. Masa dibuka dan ditutup.
kenderaan.
7 Peranan dasar dan strategi tempat letak kereta ini perlulah
difikirkan dari semasa ke semasa kerana semakin maju sesebuah
negara maka akan bertambahlah jumlah kenderaan di atas jalanraya
dan secara tidak langsung maka tempat letak kereta perlulah
ditambah dari masa ke semasa dan untuk tidak mendatangkan banyak
masalah di kemudian hari, maka sistem pengurusan hendaklah diambil
berat oleh semua golongan.
1.5
OBJEKTIF KAJIAN
Kajian tempat letak kereta dijalankan bertujuan untuk mengetahui
samada ianya mencukupi ataupun tidak bagi kawasan Medan Letak
Kereta Pantai Jaya, Jalan Pintu Pong, Kota Bharu, Kelantan. Ini
adalah kerana kawasan ini sering berlaku kesesakan lalulintas
akibat pemandu yang memandu dengan perlahan untuk mencari tempat
letak kereta pada satu-satu masa tertentu. Disamping itu, kawasan
ini adalah kawasan pusat bandar dan ianya berhampiran dengan
pasaraya, pasar, bank, farmasi, kedai makan dan sebagainya.
Tempat letak kereta merupakan asas kepada pengawalan sistem
lalulintas di kawasan pusat bandar ataupun tempat-tempat tumpuan
orang ramai menjalankan urusan harian. Oleh kerana itu, saya akan
cuba untuk mengatasi serta memperbaiki sistem yang sediada agar
dapat mempertingkatkan lagi keberkesanan pengurusan dan pengawalan
tempat letak kereta. Satu kajian perlu dilakukan sehinggalah siap
agar ia dapat membantu sistem yang telah dilaksanakan.
Dalam keadaan negara yang sedang pesat membangun, kenderaan
dijalan raya semakin banyak dan ianya memerlukan tempat letak
kereta yang
8 selamat dan sesuai dengan tempat urusan masing-masing.
Tempat-tempat yang biasa menjadi tumpuan orang ramai dan sering
berlaku kekurangan tempat letak kereta ialah seperti di bank, pasar
raya, jabatan kerajaan yang berurusan dengan orang ramai dan
lain-lain lagi. Dengan ini, diharap kajian yang akan saya
laksanakan nanti akan dapat membantu mengatasi masalah kekurangan
dan pengurusan tempat letak kereta.
1.6
SKOP KAJIAN
Oleh kerana peruntukkan masa yang terhad untuk menyiapkan Projek
Sarjana Muda ini, maka hanya skop-skop kerja yang tertentu sahaja
digariskan untuk mencapai objektif kajian. Kerja-kerja yang dikaji
hanyalah melibatkan tentang pengurusan tempat letak kereta yang
terlibat sahaja. Dalam hal ini hanyalah dua (2) perkara sahaja yang
ditumpukan iaitu :-
a. b.
Kajian ditumpukan di Medan Letak Kereta Pantai Jaya, Jalan
Kajian hanyalah tentang pengurusan tempat letak kereta yang
Pintu Pong, Kota Bharu, Kelantan. terlibat sahaja.
Beberapa kaedah bancian tempat letak kereta perlu dijalankan.
Melalui bancian yang dibuat, maka keputusan tentang keperluan
tempat letak kereta akan diketahui dan digambarkan dengan jelas.
Analisa juga akan dapat dijalankan samada perlu penyediaan tempat
letak kereta yang baru ataupun sebaliknya.
9 Dalam kajian yang dibuat dikawasan Medan Letak Kereta Pantai
Jaya, kaedah bancian kandang atau bancian keliling dijalankan.
Melalui kaedah ini, jumlah kereta yang masuk dan keluar dalam
sesuatu tempoh masa yang ditetapkan akan dicatat. Perbezaan di
antara kereta yang masuk dan keluar akan memberikan jumlah kereta
yang terkumpul dalam kawasan tersebut mengikut tempoh yang
ditetapkan.
Selain daripada itu, penilaian permintaan meletak kereta juga
dilakukan. Untuk membuat anggaran berkenaan permintaan tempat letak
kereta ini memerlukan teknik kajian mengikut perkembangan semasa
yang mana soal selidik atau temuramah pemandu-pemandu kereta di
kawasan kajian atau pihak yang bertanggungjawab dalam penyediaan
tempat letak kereta di Medan Letak Kereta Pantai Jaya dilakukan.
Melalui kaedah ini, gambaran tentang permintaan yang berlebihan
atau berkurangan diperolehi. Perbezaan di antara permintaan dan
penyediaan tempat letak kereta membolehkan pernilaian dibuat bagi
menentukan keluasan tempat letak kereta yang diperlukan.
Daripada hasil kajian yang dijalankan, didapati bahawa jangkaan
menunjukkan keperluan tempat letak kereta di kawasan ini adalah
tidak mencukupi kerana permintaan yang terlalu tinggi terutamanya
dalam satusatu masa tertentu. Ini adalah kerana kawasan ini adalah
kawasan yang menjadi tumpuan orang ramai untuk menjalankan pelbagai
urusan semasa.
10
BAB II
HUBUNGAN MEDAN LETAK KERETA PANTAI JAYA DENGAN KEPERLUAN TEMPAT
LETAK KERETA DI BANDAR KOTA BHARU
2.1
LATARBELANG KEPERLUAN MEDAN LETAK KERETA PANTAI JAYA.
Perancangan pembangunan sesuatu kawasan memerlukan satu
penilaian yang mendalam dan teliti bagi keselesaan penduduk kawasan
tersebut dan memastikan keadaan persekitaran tidak terjejas akibat
kesesakan lalulintas di jalanraya. Sesuatu perancangan yang dibuat
seharusnya akan dapat menampung pertambahan penduduk dan kemajuan
lain dimasa akan datang.
Salah satu kemajuan yang telah pun dilihat ialah bertambahnya
kenderaan di jalanraya jalanraya dan dengan secara tidak langsung
bertambahlah juga tempat letak kereta. Keadaan ini adalah
disebabkan oleh pertambahan keperluan individu disamping itu juga
ia adalah disebabkan oleh kemajuan dan pembahuruan terhadap
rekabentuk kenderaan.
11 Setip kawasan mempunyai ciri ciri dan persekitaranya yang
tersendiri. Oleh itu, sesuatu perancangan pembinaan dan kemudahan
di sekitar Jalan Pintu Pong perlu dilaksanakan. Maka, penilaian
yang teliti perlu dilakuakn agar memenuhi keselesaan semua pengguna
jalan raya. Keperluan kepada tempat letak kereta adalah disebabkan
oleh faktor sosio ekonomi yang semakin bertambah. Ini secara tidak
langsung menyebabkan semakin ramai yang menggunakan kereta dalam
sebarang urusan harian. Oleh yang demikian, perancangan yang dibuat
hendaklah mengambil kira dalam semua aspek terutamanya dalam
keselesaan tempat meletak kereta.
Dua aspek penting dalam perancangan tempat meletak kereta ialah
:
a)
Kemudahan bagi kenderaan adalah merangkumi perkara perkara
seperti rangkaian jalanraya yang baik bagi memudahkan kenderaan
tersebut menuju ke destinasi yang dituju dan juga kemudahan untuk
meletak kereta.
b)
Masalah persekitaran ialah proses penyelenggaraan kenderaan
seperti bunyi bising, asap kenderaan dan bahaya kemalangan.
Sebelum membuat sesuatu perancangan untuk penempatan tempat
letak kereta di sesuatu kawasan, kod bangunan dan zon bolehlah
digunakan sebagai panduan. Ia berguna kerana didalam kod ini telah
dinyatakan tempat letak kenderaan yang minimum dan juga yang
maksimum.
Sebagai kesimpulan, sebelum membuat sesuatu perancangan
lalulintas, perkara penting yang perlu diketahui adalah sistem
jalanraya di kawasan tersebut berupaya menampung bilangan
kenderaan, tempat letak kereta yang sedia ada dan masalah masalah
yang terdapat di kawasan tersebut. Perkara perkara yang perlu ada
di dalam setiap keputusan dan cadanagn yang dibuat ialah :
12 a. b. c. d. e. Perancanagn untuk memperbaiki simpang jalan
Penyediaan kawalan ke atas zon meletak kereta Spesifikasi kajian
untuk memperbaiki keadaan jalan Perancangan untuk jalanraya Tempat
letak kereta di luar dan di dalam kawasan jalan
dan persekitaran
2.2
KAJIAN KENDERAAN LALULINTAS DAN PENGGUNAAN TANAH
Kajian kenderaan lalulintas adalah merupakan satu bahagian yang
penting dalam proses perancangan di sesebuah bandar. Ia akan
menyediakan faktor asas yang penting dalam penilaian dan
perancanagan pembangunan. Ini adalah kerana ia melibatkan
penggunaan tanah di sesuatu kawasan dan satu kajian yang menyeluruh
perlu dijalankan.
Cara kajian kenderaan lalulintas dan penggunaan tanah di buat
dengan menentukan kawasan kaijan. Kawasan tersebut pula dibahagikan
kepada beberapa zon tertentu iaitu zon zon luaran dan zon dalaman.
Kajian yang dijalankan biasanya meliputi kajian temuramah di
jalanraya, kajian tempat letak kereta, kajian bilangan jumlah
kenderaan dan jenis serta kegunaan kenderaan tersebut.
Data data yang diperolehi dianalisa untuk membuat perancangan
dan seterusnya meramalkan pertambahan aliran kenderaan untuk masa
hadapan dengan menggunakan faktor pertumbuhan yang sesuai. Kajian
ini dapat memberi garis panduan yang sesuai bagi mencadangkan
penggunaan
13 tanah dan dengan ini juga dapatlah menafsirkan permintaan
terhadap sisitem pengangkutan di masa akan hadapan. 2.3 PENEMPATAN
TEMPAT LETAK KERETA
Penempatan tempat letak kereta juga merupakan satu perkara
penting dalam membuat perancangan pembangunan di sesuatu kawasan.
Proses kajian lalulintas dan penggunaan tanah serta kajian tempat
letak kereta dapat memberi garis panduan kepada kita untuk
menyediakan tempat letak kereta yang diperlukan sama ada untuk
kegunaan jangka pendek atau pun jagkamasa panjang.
Penyediaan tempat letak kereta dalah bedasarkan kepada masa
puncak jumlah kereta dan juga jumlah kereta keseluruhan di
jalanraya.Penyedian tempat letak kereta yang mencukupi akan
menggelakkan daripada berlakunya kesesakan di tempat letak kereta
dan juga dapat meggelakan pemandupemandu kereta meletak kereta
mereka di tempat-tempat larangan.
Kesesakan lalulintas di Bandar Kota Bharu adalah semakin
meningkat memandangkan pembangunan yang semakin pesat di bandar
ini. Oleh sebab itu, langkah-langkah kawalan diperlukan untuk
memastikan kawasan tempat letak kereta adalah mencukupi untuk
menampung jumlah kenderaan yang banyak.
Oleh sebab itu, penempatan tempat letak kereta mestilah dibuat
dengan melihat perkara-perkara yang mempengaruhi tumpuan kenderaan
ke sesuatu kawasan tersebut bagi memastikan kemudahan tersebut
berfungsi dan berkesan kepada orang ramai, seterusnya ia akan dapat
mengelakkan kesesakan lalulintas dan pencemaran persekitaran.
14
2.4
KESAN TEMPAT LETAK KERETA KE ATAS LALULINTAS
Kawasan tempat letak kereta sedikit sebanyak memberi kesan
terhadap kenderaan yang terdapat di jalanraya. Ini dapat dilihat di
mana penempatan tempat letak kereta pada kawasan jalan on-stereet
parking akan mengurangkan muatan kenderaan di jalan tersebut.
Selain dari itu, jumlah, jenis dan keluasan ruang di jalan atau
sisi jalan akan mempengaruhi jumlah kenderaan. Seterusnya
penempatan kawasan tempat letak kereta tersebut akan memberi kesan
terhadap perjalanan dan pergerakan kenderaan.
Tanpa pengawalan yang sewajarnya,penempatan tempat letak kereta
di kawasan jalan akan menimbulkan kesan yang merbahaya pada
kenderaan yang bergerak berikutan kekurangan lebar jalan
tersebut.
Cara meletak kereta yang berdekatan antara satu sama lain akan
mengakibatkan kesukaran kepada kereta lain yang keluar masuk ke
kawasan tempat letak kereta. Keadaan ini boleh mendatangkan bahaya
kepada pengguna jalanraya yang lain dan juga kepada pejalan
kaki.
Mana-mana kawasan yang menjadi tumpuan orang ramai hendaklah di
buat pengawalan yang sempurna terhadap tempat letak kereta. Dengan
cara ini, ianya akan dapat memberi keselesaan kepada para pemandu
dan ianya juga dapat menjimatkan masa. Jika pengawalan yang
sempurna dapat di buat, tempat letak kereta di kawasan yang
terlibat dapat menampung bilangan kereta yang banyak dalam masa
yang singkat.
15 Oleh itu, prinsip utama dalam polisi tempat letak kereta
adalah menyediakan kawasan tempat letak kereta yang mencukupi bagi
kereta yang menuju ke sesuatu kawasan. 2.5 KESAN TEMPAT LETAK
KERETA TERHADAP PERSEKITARAN.
Kenderaan-kenderaan yang berhenti di kawasan tempat letak kereta
akan memberi kesan besar terhadap persekitaran di kawasan
sekitarnya. Di mana kita akan dapati bunyi bising dan asap yang
keluar dari kenderaan akan bergerak bebas di kawasan sekitar tempat
letak kereta.
Cara yang lebih baik dan yang lebih sesuai untuk kawasan tempat
letak kereta ialah mengadakan tempat letak kereta di luar kawasan
jalan offstreet parking. Di mana,ianya dapat mengurangkan masalah
gangguan terhadap persekitaran. Sebagai kesimpulannya, dapatlah di
rumuskan bahawa polisi tempat letak kereta perlu diambil berat
dengan mengambilkira kesan terhadap kenderaan dan juga kawasan
persekitaran.
2.6
KESAN TEMPAT LETAK KERETA TERHADAP KEINDAHAN
Kesan tempat letak kereta yang tidak begitu di ambil berat
adalah kesan terhadap keindahan kawasan persekitarannya. Di mana,
kebanyakkan cadangan membina kawasan tempat letak kereta yang baru,
perkara ini tidak begitu diambil berat.
16 Kesan kerosakkan yang paling nyata adalah kerosakan dari segi
pemandangan, dimana kita hanya dapat melihat deretan kenderaan yang
panjang sahaja walhal sebelum ini kita mungkin dapat melihat
tumbuhan yang hidup menghijau dan pemandangan yang lebih menarik.
Jadi, untuk mengatasi keadaan ini kawasan tempat letak kereta yang
menarik hendaklah direka dan dibina dengan begitu teliti agar kesan
dari segi keindahan pemandangan dapat di kekalkan.
2.7
JENIS-JENIS TEMPAT LETAK KERETA
Terdapat berbagai jenis tempat letak kereta yang dapat
diperolehi dalam sistem lalulintas. Jenis tempat letak kereta boleh
di kelaskan kepada dua iaitu :-
1. 2.
Tempat letak kereta di atas kawasan jalan Tempat letak kereta di
luar kawasan jalan.
2.7.1
Tempat Letak Kereta Di Atas Kawasan Jalan
Penyediaan tempat letak kereta di atas kawasan jalan boleh
dibina samada pada satu sisi atau kedua-dua sisi jalan mengikut
kesesuaian jalan tersebut. Penyediaan tempat letak kereta jenis ini
biasanya dilakukan di kawasan jalan yang mengandungi kenderaan yang
sedikit dan permintaan terhadapnya rendah.
17
Tempat letak kereta jenis ini boleh dikawal dengan menghadkan
jangkamasa perletakan kereta. Ia boleh dilakukan dengan beberapa
cara seperti berikut :Menggunakan meter letak kereta b. Menetapkan
masa yang tertentu untuk meletak kereta di sesuatu kawasan yang
kritikal Menetapkan keluasan tempat letak kereta
2.7.1.1.Tempat Letak Kereta Bermeter
Terdapat letak kereta jenis ini banyak terdapat di bandar-bandar
yang peratus lalulintasnya tinggi. Kaedah ini diperkenalkan oleh
Well pada tahun 1969. Sesuatu kawasan bandar boleh direkabentuk
sebagai zon meter iaitu semua dilarang meletak kecuali di lot
kereta yang telah ditandakan.
Di dalam kaedah ini terdapat beberapa kebaikan diantaranya ialah
:-
a. b.
Perletakan kereta mudah diselaraskan. Tempoh perletakan kereta
akan berkurangan. a. b. Kawasan letak kereta ditandakan dengan
terang dan pemandu akan sentiasa mengawasi yang ia tidak meletak di
tempat lain. Pembayaran yang dikenakan menggalakkan perusahan
persendirian menyediakan tempat letak kereta luar jalan dengan itu
menjimatkan peruntukan awam.
2.7.1.2 Pita Letak Kereta
18 Merupakan alternatif utam kepada kaedah letak kereta
bermeter.Skim ini menawarkan pemanduan meletak kereta percuma di
sepanjang bebendul yang tidak bertanda pada masa-masa yang
ditetapkan. Apabila pemandu memasuki zon skim ini dia akan mencari
tempat meletak kereta dan mempamerkan pita tersebut di cermin
keretanya.
Kebaikan kaedah ini ialah tiada kos modal pemasangan tetapi
kaedah ini terdapat beberapa keburukan iaitu:
a) b) c)
Tiada hasil yang dikeluarkan. Memerlukan ramai pegawai
lalulintas Pemandu-pemandu dalam lawatan sukar untuk mendapatkan
pita berkenaan.
2.7.2
Tempat Letak Kereta Di Luar Kawasan Jalan.
Penyediaan tempat letak kereta di luar jalan dapat mengurangkan
tumpuan pemandu untuk meletak kereta di atas kawasan jalan sahaja.
Dengan cara ini ianya dapat mengurangkan kesesakan lalulintas di
jalan tersebut. Penempatannya mesatilah bersesuaian dan strategik
untuk memudahkan orang ramai menjalankan urusan mereka.
Untuk memudahkan kenderaan keluar masuk, lorong masuk dan lorong
keluar hendaklah direka dengan baik supaya ianya dapat memberi
keselesaan pada para pengguna tempat letak kereta tersebut.
Penyelenggaraan dan pengursannya pula biasanya dijalankan oleh
pihak berkuasa tempatan ataupun syarikat-syarikat persendirian.
19
2.7.2.1 Letak Kereta Di Permukaan
Jenis ini merupakan yang paling terkenal di kalangan jenis letak
kereta luar jalan. Ianya banyak menggunakan keluasan tanah. Jadi
ianya memerlukan rekabentuk yang sempurna, sentiasa dikawal dan
dibersihkan.
2.7.2.2 Letak Kereta Bangunan Bertingkat
Jenis ini pula popular di kawasan-kawasan bandar. Letak kereta
jenis ini dapat mengurangkan penggunaan tanah. Kebiasaannya tempat
letak kereta jenis ini disediakan berhampiran kawasan pejabat,
hotel-hotel dan pusat membeli belah yang tertumpu di pusat bandar
dan biasanya dijalankan oleh syarikat-syarikat persendirian yang
mempunyai bangunan tersebut. Bayaran akan dikenakan kepada pemandu
yang meletak kenderaan berdasarkan jangkamasa mereka meletak
kenderaan.
Letak kereta bangunan bertingkat dapat dikelaskan kepada 3
kumpulan :
a) b) c)
Letak kereta beratendan Letak kereta pengguna Kombinasi letak
kereta pengguna dan beratendan
2.7.2.3 Letak Kereta Bawah Tanah
20
Kebanyakan tempat letak kereta jenis ini biasanya disediakan di
bahagian bawah bangunan hotel, pejabat, pusat membeli belah, di
bawah jalan raya, taman awam ataupun pusat kominiti. Pembinaannya
adalah mahal dan mungkin jenis ini adalah tempat letak kereta yang
termahal. Oleh itu, dikebanyakkan tempat meletak kereta bawah tanah
sebahagian daripada kos awal akan dioffsetkan oleh kerana ia
mewakili kos-kos yang sepatutnya akan wujud meskipun tempat letak
kereta tidak dibina.
Pemandu yang meletak kereta di kawasan ini biasanya akan
dikenakan bayaran dan ini mengingatkan mereka agar tidak meletak
kereta terlalu lama. Cara ini adalah merupakan satu cara pengawalan
tempat letak kereta bagi mengurangkan kesesakan di dalam kawasan
yang terlibat.
2.7.2.4 Letak Kereta Atas Bumbung
Letak kereta atas bumbung menyediakan tempat letak kereta pada
kadar kos yang berpatutan. Perjalanan utama ialah untuk ram yang
perbelanjaannya meningkat seimbang dengan ketinggian bangunan. Di
dalam setengah kes adalah boleh menghubungkan dua atau lebih bagi
membolehkan satu ram keluar masuk untuk seluruh kawasan.
2.7.2.5 Letak Kereta Sistem Ram
Letak kereta jenis ini adalah salah satu dari jenis tempat letak
kereta di luar jalan. Ia biasanya dibina di kawasan pusat membeli
belah, pasar dan bangunan hotel.
21
2.8
PIAWAIAN TEMPAT LETAK KERETA
Penyediaan tempat letak kereta dalam perancangan pembangunan
yang dijalankan oleh pihak berkuasa mestilah berdasarkan kepada
piawaian yang tertentu mengikut kepentingan di sesebuah kawasan.
Ini bermakna mereka mestilah menyediakan tempat letak kereta yang
boleh beroperasi kepada pemandu tanpa kawalan ke atas mereka.
Di kawasan-kawasan perumahan dan luar bandar, polisi tersebut
perlu dilaksanakan agar pemandu-pemandu mendapat kemudahan yang
tempat letak kereta yang selesa. Ini bermakna, perancangan yang
teratur perlu dibuat untuk menyelaraskan kawasan letak kereta dan
jumlah bilangan kereta pada masa puncak. Oleh yang demikian
pengawalan terhadap tempat letak kereta perlu dibuat oleh pihak
berkuasa yang menguruskan kawasan yang terlibat.
Tempat letak kereta seharusnya boleh digunakan oleh orang ramai
jika terdapat permintaan terhadapnya. Polisi tersebut adalah untuk
membenarkan orang ramai meletak kereta mereka terutama di
kawasankawasan yang tertentu.
2.8.1
Tujuan Piawaian Tempat Letak Kereta
Kepentingan bagi menyediakan piawaian terhadap tempat letak
kereta adalah bertujuan :-
22
a.
Untuk memastikan bahawa kawasan tempat letak kereta yang
disediakan adalah mencukupi bagi menampung jumlah perletakan kereta
yang terdapat disesuatu kawasan.
b.
Untuk mengelakan kesesakan lalulintas jalan raya akibat jumlah
kereta yang berlebihan dengan menyediakan kemudahan tempat letak
kereta yang lebih teratur. Ini akan dapat mengekalkan keadaan
persekitaran.
Piawaian tempat letak kereta yang dibuat adalah berbeza dan
berlainan antara satu tempat dengan tempat yang lain. Ini
disebabkan oleh permintaan yang berbeza terhadap tempat letak
kereta di antara kawasan yang terlibat.
Selain daripada itu, piawaian tersebut dibuat berdasarkan kepada
jumlah bilangan kereta yang terdapat di kawasan tersebut. Kawasan
yang mempunyai taraf kemajuan dan kepentingan yang berbeza
menyebabkan bilangan kereta di sesuatu kawasan adalah berbeza.
Perbezaan ini dilihat pada permintaan keperluan tempat letak kereta
untuk operasi dan bukan operasi.
2.8.2
Spesifikasi Tempat Letak Kereta
Spesifikasi untuk tempat letak kereta adalah perlu bagi
menentukan bilangan tempat letak kereta untuk sesuatu kawasan. Ia
perlu dibuat untuk memastikan tempat letak kereta yang disediakan
akan beroperasi pada tahap yang paling optima bagi setiap kereta.
Kawasan yang diperlukan untuk tempat letak kereta boleh di lihat
pada jadual di sebelah.
23
Jadual 2.8.1 : Spesifikasi Tempat Letak Kereta Jenis Bangunan
Kawasan Perumahan Kawasan Kedai Kawasan Pejabat Kawasan Bank
Kawasan Perindustrian Perpustakaan Awam Tempat letak kereta
Penghuni : 1 Pelawat : 1 Pekerja : 1 Pelanggan : 1 untuk setiap 25
m2 kawasan kedai Pekerja : 1 untuk setiap pegawai dan 4 untuk
pekerja lain Pelawat : 10 % dari ruang letak kereta untuk pekerja
Pekerja : 1 untuk setiap pegawai dan 4 untuk pekerja lain Pekerja :
1 untuk setiap 25 m2 kawasan perindustrian Pelawat : 10 % dari
tempat letak kereta untuk pekerja Pekerja : 1 untuk setiap 3
pekerja yang bertugas Pengunjung : 3 untuk setiap 500 ahli dan 1
tambahan untuk Hospital Sekolah Institut setiap 10 kerusi Pekerja :
1 untuk setiap doktor dan 1 unit setiap pekerja lain Pesakit dan
pelawat : 1 untuk setiap 3 katil Pekerja : 1 untuk setiap 2 pekerja
Pelawat : 4 untuk setiap 1000 orang murid Pengajian Pekerja : 1
untuk setiap 2 pekerja yang bertugas
Tinggi Pelawat : 5 untuk setiap 1000 orang pelajar Muzium Dan
Pusat Pekerja : 1 untuk setiap 2 pekerja yang bertugas Galeri Seni
Panggung Wayang Pengunjung : 1 untuk setiap 30 m2 keluasan kawasan
Pekerja : 1 untuk setiap 3 pekerja yang bertugas Pengunjung : 1
untuk setiap 5 tempat duduk
24
BAB III
KAEDAH-KAEDAH BANCIAN, CIRI-CIRI DAN KAWALAN DALAM KONTEKS
PERANCANGAN LALULINTAS
3.1
KEPENTINGAN BANCIAN TEMPAT LETAK KERETA DI DALAM KONTEKS
PERANCANGAN LALULINTAS
Bancian tempat letak kereta merupakan satu kriteria penting
dalam perancangan lalulintas. Melalui bancian meletak kereta adalah
lebih mudah bagi perancang-perancang lalulintas meramal kaedah
sebenar yang dibawa oleh kereta terutama tentang kesan-kesan
seperti pencemaran dan kesesakan.
Daripada bancian tempat letak kereta dapat diketahui tentang
permintaan dan keperluan tempat letak kereta sesuatu kawasan
tersebut mencukupi atau sebaliknya. Keamatan tempoh meletak kereta
juga boleh didapati daripada bancian ini.
Konsep rangka masa perlu diambil kira dalam membuat sesuatu
penilaian permintaan meletak kereta.Sebagai contohnya, permintaan
meletak kereta di kawasan sekitar Jalan Pintu Pong perlu dinilai
terlebih dahulu. Waktu-waktu yang dipilih hendaklah waktu puncak di
tempat tersebut. Definasi tentang permintaan meletak kereta tidak
akan didapati dengan betul tanpa memasukkan konsep rangka masa.
Perjalanan seseorang
25 itu selalunya diianggarkan didalam jangka masa 24 jam, dengan
ini permintaan tempat letak kereta juga adalah di dalam satu
hari.Tetapi bilangan jumlah tempat letak kereta yang di perlukan
mestilah menggambarka keperluan waktu puncak didalam sehari.
Sebagai tambahan perlulah diperhatikan bahawa permintaan meletak
kereta berbeza-beza mengikut satu corak yang bermusim. Dengan ini
konsep rangka masa akan memberikan satu puncak atau kadar maksimun
permintaan untuk satu musim puncak. Ini memberikan satu gambaran
yang wajar tentang satu deskripsi tentang permintaan tempat letak
kereta untuk sesuatu penggunaan tanah.
Analisis daripada kajian yang dijalankan, dapatlah pihak yang
berkenaan mengadakan langkah-langkah kawalan untuk mengatasi atau
mengurangkan segala isu dan faktor penting tentang ciri-ciri
meletak kereta di sesuatu kawasan tersebut. Hanya dari sinilah
segala bentuk kemudahan yng sesuai dan di sukai oleh pemandu dapat
disediakan.
3.1.1
KAEDAH-KAEDAH BANCIAN
Di dalam menjalankan bancian meletak kereta,beberapa kaedah
boleh diikuti. Kesesuaian penggunaan sesuatu kaedah itu adalah
terletak kepada kawasan yang dipilih, sumber kewangan yang sedia
ada, saiz kawasan bancian, tenaga dan peralatan.
Kaedah-kaedah bancian meletak kereta adalah seperti berikut:
26
1. 2. 3. 4. 5.
Perhintungan kadang atau keliling. Temuduga atau soal selidik.
Bancian rondaan. Bancian keatas kemudahan yang sedia ada. Penilaian
permintaan meletak kereta.
3.1.2
Perhitungan Kandang Atau Keliling
Penggunaan kaedah ini adalah bagi kawasan kajian yang
dikelilingi oleh satu kandang(cordon) dan stesyen-stesyen pengiraan
dibuat pada setiap persimpangan jalan. Di setiap stesyen-stesyen
tersebut, pengiraan terhadap kenderaan yang keluar dan masuk ke
kawasan tersebut akan dibuat dan dicatatkan secara berasingan pada
setiap sela masa satu jam atau pada sela masa yang singkat.
Dengan cara campuran algebra bagi kenderaan yang keluar masuk
akan memberikan jumlah kumulatif kenderaan yang terdapat dalam
kawasan tersebut dan seterusnya bilangan kenderaan yang bergerak
dapat ditentukan bagi menganggarkan jumlah tempat letak kereta bagi
kawasan tersebut.
Satu rangka pengawalan terhadap permintaan tempat letak kereta
dapat dihasilkan dengan menggunakan pengiraan ini. Kajian tempat
letak kereta yang terperinci memerlukan masa yang panjang sehingga
melebihi seminggu dan dalam jangka masa tersebut terdapat perbezaan
di dalam jumlah perletakan kereta di kawasan tersebut. Data-data
yang diperolehi boleh dibandingkan dengan rangka yang digambarkan
oleh purata jumlah kumulatif.
27
Pengiraan yang dijalankan menggunakan kaedah ini biasanya
memerlukan kakitangan pembanci atau dengan menggunakan alat
automatik. Kakitangan pembanci diperlukan untuk menyemak
rekod-rekod pengiraan dan untuk membuat klasifikasi yang akan
memberikan perbezaan terhadap tempat letak kereta.
Stesyen yang mempunyai perbezaan aliran yang ketara boleh
dijadikan sebagai stesyen kawalan dan jerja-kerja pengiraan dibuat
untuk jangkamasa 24 jam dibuat berdasarkan data daripada stesyen
kawalan.
Perbezaan kereta yang masuk dan keluar di kawasan tersebut untuk
jangkamasa yang tertentu akan memberikan pertambahan atau
pengurangan jumlah kereta dan seterusnya memberikan perhubungan
penggunaan tempat letak kereta di kawasan tersebut.
3.1.3
Temuduga Atau Soal Selidik
Dalam kaedah ini,pemandu yang meletak kenderaan mereka di
kawasan yang akan di soal selidik tentang asal dan destinasi
perjalanan mereka serta tujuan mereka meletak kereta. Maklumat ini
beserta jangkamasa meletak kereta akan membolehkan penentuan
terhadap ciri-ciri tempat letak kereta dibuat.
Dalam menjalankan kajian tempat letak kereta menggunakan kaedah
ini, kawasan kajian akan dibahagikan kepada beberapa kawasan yang
lebih
28 kecil bagi memudahkankumpulan pembaci menyiapkan kerja dalam
masa sehari. Jarak perjalanan bagi seseorang pembanci ditentukan
bedasarkan kepada keluasan tempat letak kereta, biasanya tidak
melebihi 100 meter.
Kajian soal selidik yang dijalankan untuk kawasan tempat letak
kereta di luar jalan dibuat pada susur masuk dan susur keluar
kawasan tersebut. Pembanci yang ramai diperlukan pada masa puncak
pada sebelah pagi dan petang di mana ia perlu dipertimbangkan
melalui kajian awal.
Pembanci akan merekodkan maklumat meklumat seperti berikut
:-
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Nombor pendaftaran kenderaan bagi tujuan pengenalan. Klasifikasi
kenderaan seperti kereta, lori, teksi dan sebagainya. Jenis tempat
letak kereta. Masa kenderaan berhenti. Masa kenderaan bergerak.
Destinasi yang dituju selepas meninggalkan kenderaan. Tujuan
berhenti dan meletak kenderaan seperti urusan perniagaan, membeli
belah dan sebagainya.
Kajian soal selidik yang dijalankan akan dapat memberikan
maklumat mengenai permintaan tempat letak kereta disesuatu kawasan
tersebut.
3.1.4
Bancian Rondaan
29
Dalam kaedah ini, kawasan kajian akan dibahagikan kepada
keluasan yang dapat diliputi tiap tiap satu kali dalam masa satu
jam, setengah jam atau pun dalam jarak waktu yang sesuai.
Pada setiap kali rondaan dibuat, setiap nombor pendaftaran
kenderaan yang diletakkan dalam kawasan kajian dicatat dan dikira.
Dari sini akan memberikan jumlah kenderaan yang terkumpul pada
jarak waktu bancian dijalankan. Tempoh perletakkan sesebuah
kenderaan juga dapat diperolehi.
Rondaan rondaan boleh dilakukan dengan berjalan kaki ataupun
berkereta bagi tempat letak kereta tepi jalan. Kawasan yang
dibahagikan mestilah pada satu saiz yang sesuai, supaya pembanci
dapat meliputi jarak yang ditetapkan kepadanya dan kembali semula
pada tempat asal dalam jangka masa yang ditetapkan. Untuk
memudahkan bancian, kawasan dibahagikan kepada seksyen seksyen dan
tidak disambung akan melengkapkan satu sirkit. Oleh itu masa untuk
pulang ke tempat asal dapat diselamatkan.
3.1.5
Bancian Keatas Kemudahan Sedia Ada
Setiap bancian meletak kereta mestilah mempunyai satu senarai
tempat letak kereta yang didapati dalam sesuatu kawasan yang dikaji
dan boleh digunakkan sebagai tempat letak kereta pada masa sekarang
atau pun apabila pembangunan yang sesuia dijalankan.
30 Senarai tersebut mestilah mengandungi butir butir teperinci
tentang tempat letak kereta , samaada di tepi jalan atau di luar
jalan, dengan menggunakan segala atau sebahagian daripada butir
butir lanjut yang di senaraikan di sebelah :
1)
Lokasi dan kawalan a. b. Tempat letak kereta atas jalan tepi
jalan, sebelah,dua belah,selari dan menyerong. Tempat letak kereta
di luar jalan-ruang lapang, tempat letak kereta berbumbung, jenis
ram, susun atur tempat masuk dan tempat keluar. c. Persendirian
atau hak awam.
2) a. b. c.
Had masa Jangka waktu dan had-had masa harian. Percuma dan
bayaran. Kadar bayaran yang di kenakan.
3.1.6
Penilaian Permintaan Tempat Letak Kereta
Dalam kajian yang telah di bincangkan, kesemua adalah
berhubungan dengan kenderaan di sesebuah kawasan. Penilaian di buat
bagi menetukan kemudahan tempat letak kereta yang perlu di sediakan
di sesebuah kawasan berdasarkan data-data yang diperolehi daripada
kajian yang di jalankan.
Permintaan tempat letak kereta adalah berbeza bagi setiap
kawasan yang berlainan terutamanya jika di lihat pada masa
keperluan. Di kawasan
31 pejabat misalnya, permintaan yang tinggi adalah pada
hari-hari bekerja manakala di kawasan pusat membeli belah adalah
pada hari cuti.
3.2 CIRI-CIRI DAN KAWALAN TEMPAT MELETAK KERETA
Oleh kerana hingga sampai ketika ini, negara kita Malaysia masih
belum lagi mempunyai satu bancian tempat letak kereta yang
menyeluruh. Oleh itu adalah amat susah untuk menilai ciri tempat
letak kereta di negara ini sepertimana yang telah di jalankan oleh
negara-negara maju seperti di Eropah, Jepun dan Amerika
Syarikat.
Apa yang perlu kita perhatikan di sini ialah ciri-ciri kawalan
meletak kereta di negara kita adalah berbeza daripada yang terdapat
di negara-negara yang di sebutkan tadi, terutamanya dari segi
magnitud dan sedikit sebanyak daripada bentuk.
Dari sini bukanlah kita yang kita tidak boleh langsung mengambil
bancian-bancian di sana sebagai contoh, tetapi janganlah mengambil
datadata dan ciri ciri kawalan yang telah mereka buat sebagai asas
dan andaian untuk kita gunakan dalam penyediaan tempat letak
kereta. Kadangkala andaian yang mereka dapati dari kajian dan
bancian yang dijalankan adalah berguna untuk kita gunakan sebagai
asas dalam perancangan tempat letak kereta dan ciri-ciri kawalannya
di Malaysia.
Daripada data-data bancian yang diperolehi dapatlah diketahui
ciriciri dan kawalan tempat meletak kereta bagi kawasan tersebut.
Ciri-ciri dan kawalan tempat meletak kereta boleh dinilai melalui
perkara-perkara berikut :
32
1. 2. 3.
Pengukuran perletakan kereta. Penambahan perletakan kereta.
Tempoh perletakan kereta.
3.2.1
Pengukuran Perletakan Kereta
Perkara-perkara utama yang digunakan untuk mengukur perletakan
kereta ialah :
a.
Jumlah perletakan kereta iaitu bilangan kenderaan yang
diletakkan di sesuatu kawasan pada masa-masa tertentu dan boleh
dibahagikan kepada kategori-kategori mengikut tujuan
perjalanan.
b.
Isipadu letak kereta ini ialah bilangan kereta di dalam parking
load iaitu jumlah kenderaan pada jangkamasa tertentu, biasanya per
hari. Masa yang diambil oleh kenderaan diletakkan dalam minit atau
jam adalah merupakan tempoh perletakan kereta.
c.
Parking Turn Over adalah kadar penggunaan tempat letak kereta
dan ianya diperolehi dengan membahagikan isipadu perletakan kereta
dengan tempat meletak kereta untuk suatu jangkamasa tertentu.
d.
Penunjuk meletak kereta ini adalah satu ukuran untuk menentukan
penggunaan panjang jalan yang selalunya diambil sebagai peratus
panjang ruang tepi jalan yang secara teorinya adalah 6m yang
dipenuhi oleh kereta yang diletakkan.
33 BAB IV
KAJIAN KES
4.0
PENGENALAN KAWASAN MEDAN LETAK KERETA PANTAI JAYA
Medan Letak Kereta Pantai Jaya adalah salah satu tempat letak
kereta yang terdapat di bandar Kota Bharu. Ianya diusahakan oleh
orang perseorangan dengan menggunakan lesen yang diluluskan oleh
pihak Majlis Perbandaran Kota Bharu (MPKB). Pantai Timur Parking
Sdn. Bhd. ini terletak di Jalan Pintu Pong, Kota Bharu, Kelantan.
Ianya adalah kawasan yang sering berlaku kesesakan lalulintas yang
teruk kerana di kawasan ini terdapat pelbagai tempat urusan orang
ramai seperti pasaraya, bank, pasar dan sebagainya. Kawasan ini
kekurangan tempat letak kereta kerana ianya adalah kawasan jalan
sehala dan tempat letak kereta bermeter yang disediakan oleh pihak
MPKB tidak mencukupi.
Medan Letak Kereta Pantai Jaya ini akan mula dibuka kepada
pengunjung pada pukul 10.00 pagi. Ini adalah kerana pada sebelah
pagi ianya dijadikan kawasan pasar borong untuk ikan. Operasinya
akan berakhir pada pukul 10.00 malam. Tempat letak kereta ini
mengandungi 98 petak sahaja. Bersebelahan dengan tempat letak
kereta ini, terletak Pasaraya Maidin dan Pasaraya Pantai Timur
disamping kedai-kedai makan dan sebagainya. Ini adalah faktor utama
yang menyebabkan kawasan ini mengalami kekurang tempat letak kereta
terutamanya pada waktu tengahari dan petang.
34
Bedasarkan kepada perkembangan sekarang kemungkinan akan wujud
lain bangunan yang baru sekitar kawasan ini. Dari pemerhatian yang
dibuat jika bangunan Pasar Besar Siti Khadijah yang dalam proses
pembinaan bangunan tambahan siap, kemungkinan akan mendatangkan
lebih banyak masalah dalam pengurusan lalulintas dan juga
pengurusan tempat letak kereta di kawasan ini. Bilangan pelancong
dari luar juga semakin ramai datang ke Kota Bharu dan ini sudah
semestinya kawasan ini menjadi tumpuan ramai. Dengan secara tidak
langsung akan berlaku pertambahan bilangan kereta di sekitar Jalan
Pintu Pong. Ini akan menimbulkan masalah dalam segi untuk meletak
kereta.
Dengan pertambahan kenderaan seperti kereta, akan menimbulkan
kesan lain seperti kesesakkan lalulintas dan juga berbagai
kesalahan traffik lagi dan juga menyebabkan permintaan yang
bertambah tinggi lagi dari segi tempat meletak kereta. Jika keadaan
ini berterusan, maka timbullah kesesakan kerana banyak kereta akan
diletakkan ditempat yang tidak sepatutnya.
4.1 PERTAMBAHAN BILANGAN KERETA
Sekarang ini kebanyakkan pekerja sudah mampu memiliki kenderaan
sendiri terutamnya kereta.Jadi dengan bertambahnya kereta maka
permintaan untuk meletak kereta menjadi semakin tinggi. Dari
pemerhatian, didapati banyak kawasan letak kereta di sekitar Jalan
Pintu Pong dan Medan Letak Kereta Pantai Jaya sentiasa penuh. Jadi,
mungkin dari masa kesemasa keadaan ini akan menjadi bertambah teruk
jika pengurusan tidak dijalankan dengan sempurna. Disamping itu
juga kesesakkan seringkali berlaku di
35 sekitar kawasan ini. Ini adalah disebabkan ramai
pemandu-pemandu kereta meletak kereta secara tidak mengikut
peraturan. Ini menimbulkan kesulitan kepada orang ramai yang
memerlukan kepada tempat letak kereta untuk menjalankan urusan
masing masing.
Dengan kekurangan kawasan tempat letak kereta ini , menyebabkan
pemandupemandu kereta menagambil jalan mudah iaitu meletakkan
kereta mereka di kawasan-kawasan yang dilarang. Ini menimbulkan
kesesakkan di kawasan tersebut. Keadaan ini menyebabkan
Pegawai-Pegawai Polis Trafik dan juga pihak Penguatkuasa Majlis
Perbandaran Kota Bharu mengeluarkan saman untuk mengatasi masalah
tersebut.
4.2
PENENTUAN KAWASAN KAJIAN
Dalam kajian tempat letak kereta yang dijalankan,penetapan
kawasan kajian telah di buat di mana kawasan yang di pilih ialah
kawasan Medan Letak Kereta Pantai Jaya, Jalan Pintu Pong, Kota
Bharu, Kelantan. Kawasan ini terletak dibelakang Pasaraya Pantai
Timur dan berhampiran dengan Pasaraya Maidin, Bank Simpanan
Nasional Dan Juga Pasar Besar Siti Khatijah. Medan Letak Kereta
Pantai Jaya mengandungi 98 petak tempat letak kereta.
36
Rajah 4.1 : Gambar di atas menunjukkan lokasi kawasan
kajian.
Rajah 4.2 : Kereta masuk ke kawasan kajian.
37
Rajah 4.3 : kereta kaluar dari kawasan kajian.
4.2.1 Kepentingan Kawasan Kajian
Keadaan geografi sesuatu kawasan adalah merupakan salah satu
aspek penting yang mempengaruhi penumpuan orang ramai ke kawasan
tersebut.Di kawasan yang di pilih ini, terdapatnya bank-bank,
pasar, kedai makan, kedai menjual pelbagai keperluan, farmasi dan
juga berhampiran dengan pusat membeli belah. Kesemua tempat yang di
sebutkan adalah mempunyai kepentingan tertentu kepada orang ramai.
Orang ramai meletak kereta mereka di kawasan kajian untuk
menjalankan tugas masing-masing. Dengan ini kepentingan kereta yang
di pilih sememengnya tidak dapat dinafikan lagi. Penyediaan tempat
kereta yang tidak memenuhi permintaan akan menyebabkan
perkara-perkara seperti kesesakan lalu lintas dan pencemaran
ameniti kawasan akan berlaku.
38
4.2.2 Sebab-sebab pemilihan Kawasan Kajian.
Pemilihan kawasan kajian dibuat berdasarkan kepada beberapa
faktor iaitu :
1. 2.
Kawasan ini mempunya tempat letak kereta yang banyak tetapi
masih tidak mencukupi. Kawasan ini merupakan kawasan yang selamat
untuk meletak kereta dan dapat mengurangkan risiko daripada
berlakunya kemalangan.
3.
Kawasan tersebut mempunyai kepentingan kepada orang ramai yang
merupakan satu faktor yang mempunyai penumpuan mereka ke kawasan
itu.
Berdasarkan kepada faktor-faktor diatas maka kawasan kajian yang
telah dinyatakan telah dipilih.
4.3 KAEDAH-KAEDAH KAJIAN DAN PENGAMBILAN DATA
Dalam menjalankan kajian ini saya menggunakan kaedah kajian
kandang atau kaedah keliling untuk mendapatkan data-data yang
diperlukan.
39
4.3.1
Kaedah kandang atau keliling
Dalam kaedah ini, perhitungan yang berasingan dijalankan untuk
kereta masuk dan kereta keluar dari kawasan kajian dalam sela masa
yang tertentu. Dari sini akan memberikan jumlah kereta yang
terkumpul dalam sesuatu masa.
Pengambilan data dilakukan selama 7 hari iaitu bermula hari Ahad
dan berakhir pada hari Sabtu. Data mula diambil pada waktu pagi
bermula pada pukul 10.00 pagi dan berakhir pada waktu petang iaitu
pada pukul 6.00 petang. Ini adalah kerana kawasan Medan Letak
Kereta Pantai Jaya mula dibuka pada pukul 10.00 pagi disebabkan
pada sebelum waktu itu, ianya dijadikan Pasar Borong Ikan. Waktu
yang diambil ini merupakan waktu yang paling tinggi permintaan
untuk meletakkan kereta bagi kawasan kajian.
Jumlah kereta yang masuk dan juga yang keluar akan dihitung,
dimana pembanci diletakkan dipintu masuk dan juga dipintu keluar.
Di kawasan kajian ini terdapat satu pintu masuk dan satu pintu
keluar.
Daripada kaedah ini maka dapat memberikan gambaran tentang
jumlah kereta yang terkumpul dalam sesuatu masa, kepentingan masa
tersebut, kepentingan jalan disekitarnya serta pertambahan dan
pengurangan kereta dalam kawasan tersebut.
40
4.3.2
Penilaian permintaan meletak kereta
Penilaian permintaan meletak kereta merupakan satu teknik yang
digunakan dimana ia tidak mempunyai kaitan secara lansung dengan
kenderaan. Untuk menganggarkan permintaan tempat letak kereta yang
semakin meningkat, temuramah atau soal selidik pihak-pihak tertentu
perlu dijalankan. Penilaian ini dibuat berdasarkan keadaan
perkembangan semasa. Dalam kaedah ini, temuramah dengan pihak yang
bertugas di bahagian perancangan bandar dan juga pihak Majlis
Bandaran Kota Bharu telah dilakukan.
Melalui penilaian ini, perbezaan diantara penggunaan yang sedia
ada dengan keperluan yang dikehendaki dapat ditentukan. Gambaran
permintaan yang berlebihan ataupun yang tidak mencukupi juga dapat
diketahui. Perbezaan antara permintaan meletak kereta dan penyedian
tempat letak kereta akan membolehkan penilaian dibuat bagi
menentukan keluasan tempat letak kereta yang diperlukan.
41
BAB V
PENGANALISAAN DATA DAN KEPUTUSAN
5.1
LANGKAH-LANGKAH PENGANALISAAN DATA
Data-data yang telah diambil dalam jangka masa 7 hari bermula
dari hari Ahad (1 Ogos 2004) hinggalah pada hari Sabtu ( 7 Ogos
2004 ) telah dibuat analisa. Semua data-data yang telah diambil
semasa kajian ditunjukan dalam lampiran iaitu bermula dari lampiran
1 hinggalah lampiran 7. Setelah itu graf-graf dibuat untuk
menunjukkan hubungan antara kereta masuk dan kereta keluar dan
disertakan juga graf bilangan kereta terkumpul. Semua grafgraf yang
dibuat adalah dalam bentuk histogram.
Dalam menganalisa data langkah pertama yang diambil kira adalah
membina graf-graf yang berbentuk histogram berpandukan dari
data-data yang ditunjukan dalam lampiran B1 hingga B7. Dari
graf-graf inilah dapat menunjukkan dengan jelas perbezaan antara
kereta yang masuk dan kereta yang keluar dari kawasan kajian dalam
satu-satu masa yang telah ditetapkan. Begitu juga bagi jumlah
kereta yang terkumpul, graf dapat dibuat berpandukan dari data-data
yang telah diambil. Graf-graf ini, boleh didapati di lampiran
bermula dari lampiran C1 hinggalah lampiran C14
42
5.2
PENGANALISAAN DATA
Dari data-data yang telah dibuat, maka kita boleh dapati bahawa
datadata yang telah diambil adalah bermula dari hari Ahad hinggalah
hari Sabtu. Semua cerapan data dibuat bermula pukul 10.00 pagi
sehinggalah pada pukul 6.00 petang. Jangka masa cerapan dibuat
adalah selama satu jam sekali, ini adalah disebabkan di kawasan
kajian ini, kekerapan kereta keluar masuk adalah kerap. Jadi, untuk
tujuan penganalisaan data masa yang sesuai adalah selama satu jam
sekali.
Daripada graf yang telah dibuat iaitu graf 1a dilampiran C1
menunjukkan hubungan bilangan kereta masuk dan keluar ke kawasan
kajian. Graf ini adalah untuk hari Ahad ( 1 Ogos 2004 ) bermula
dari pukul 10.00 pagi hinggalah pukul 6.00 petang. Graf ini diplot
berdasarkan dari dasar yang terdapat dalam lampiran B1 jadual 1.
Dari graf tersebut boleh dilihat dengan jelas perbezaan kereta yang
masuk dan juga yang keluar dari kawasan kajian dan dari sinilah
juga akan memberikan jumlah bilangan kereta yang terkumpul dalam
kawasan kajian untuk setiap sela masa 1 jam sekali. Setelah itu
barulah jumlah kereta yang terkumpul dalam sela masa tersebut dapat
diplot.
Dari graf 1b iaitu graf jumlah kereta terkumpul dalam satu masa
yang telah diplot. Graf tersebut menunjukkan jumlah bilangan kereta
dengan masa. Dimana dapat dilihat dengan jelas bahawa kawasan
kajian ini adalah kawasan tempat letak kereta yang tinggi
permintaannya.
Data-data hari Isnin hinggalah hari Sabtu juga di buat analisa,
ia boleh dilihat dilampiran-lampiran yang telah disertakan. Dari
data-data inilah penilaian dan keputusan dapat dibuat dan
dicapai.
43
5.3
KEPUTUSAN
Setelah data dari kajian dan juga graf yang telah diplot
diperolehi maka dari hasil analisis yang telah dibuat didapati
bilangan tempat letak kereta di kawasan kajian berkurangan daripada
bilangan kereta. Dari sinilah didapati kawasan kajian ini adalah
popular dikalangan para pemandu kereta. Di mana pemandu-pemandu
kereta lebih suka meletak kereta mereka di kawasan ini kerana ianya
berhampiran dengan tempat yang akan dituju disamping ianya juga
selamat.
Daripada graf 1a didapati kereta yang masuk ke kawasan kajian
dalam masa 1 jam yang pertama ialah sebanyak 34 buah kereta dan
kereta yang keluar sebanyak 5 buah kereta. Pada pukul 11.00 pagi
hingga 12.00 tengahari, jumlah kereta yang masuk ke kawasan kajian
adalah meningkat sebanyak 36 buah kereta sahaja. Manakala kereta
yang keluar pula adalah sebanyak 8 buah kereta. Pada pukul 12.00
tengahari sehinggalah pukul 1.00 tengahari didapati 41 buah kereta
yang masuk dan yang keluar pula sebanyak 12 buah kereta.
Manakala pada sebelah petangnya bermula pukul 1.00 petang hingga
pukul 2.00 petang, bilangan kereta yang masuk ialah 46 buah kereta
dan yang keluar pula sebanyak 34 buah kereta. Waktu ini adalah
waktu puncak bagi permintaan terhadap tempat letak kereta bagi
kawasan ini dan ianya terpaksa diletak papan tanda penuh bagi
mengelakkan orang ramai memasuki kawasan tempat letak kereta.Pada
pukul 2.00 petang hingga 3.00 petang didapati kereta yang masuk
sebanyak 37 buah kereta sahaja manakala yang keluar pula ialah 41
buah kereta. Pada pukul 3.00 petang sehingga 4.00 petang bilangan
kereta yang masuk ialah 20 buah sahaja dan yang keluar ialah 32
buah kereta. Pada pukul 4.00 petang sehingga 5.00 petang pula
kereta yang masuk adalah sebanyak 18 buah kereta dan kereta yang
keluar ialah 26 buah sahaja. Sejam yang terakhir iaitu pada pukul
5.00 petang hingga 6.00 petang
44 ada 61 buah kereta yang masuk manakala yang keluar pula
sebanyak 37 buah kereta. Waktu ini juga adalah waktu puncak bagi
permintaan untuk tempat letak kereta.
Daripada analisis yang dibuat kereta yang masuk ke kawasan
kajian pada waktu pagi agar kurang iaitu pada pukul 10.00 pagi
sehingga pukul 12.00 tengahari. Manakala disebelah petang pula pada
pukul 1.00 tengahari sehingga pukul 6.00 petang, keperluan tempat
letak kereta meningkat dan tidak mencukupi. Ini adalah kerana pada
masa ini ramai orang keluar untuk menjalankan urusan yang berkaitan
seperti membeli-belah, makan dan sebagainya.
Bagi graf-graf yang lain setelah dibuat analisis didapati ada
persamaan dengan graf 1a iaitu persamaan dari segi aliran kereta
yang masuk dan kereta yang keluar. Dan juga pada masa-masa tertentu
boleh didapati kereta yang masuk dan keluar begitu banyak.
Daripada graf 1b pula iaitu graf jumlah kereta yang terkumpul
dalam satu masa didapati pada pukul 10.00 pagi sehingga 11.00 pagi,
jumlah kereta ialah sebanyak 29 buah kereta sahaja. Manakala pukul
11.00 pagi sehingga 12.00 tengahari, didapati kereta mula bertambah
iaitu sebanyak 57 buah kereta. Pada pukul 12.00 tengahari sehingga
1.00 tengahari, jumlah kereta ialah sebanyak 86 buah kereta.
Kemudiannya pada pukul 1.00 tengahari sehingga pukul 2.00 petang
pula jumlah kereta yang terkumpul ialah sebanyak 98 buah kereta.
Manakala pada pukul 2.00 petang sehingga 3.00 petang pula sebanyak
94 buah kereta yang terkumpul dan pada pukul 3.00 petang sehingga
4.00 petang hanya terdapat 82 buah kereta sahaja. Kemudiannya 74
buah kereta yang terkumpul dalam pukul 4.00 petang sehingga 5.00
petang. Pada pukul 5.00 petang sehingga 6.00 petang terdapat 74
buah kereta yang terkumpul. Merujuk kepada graf 1b juga,
didapati
45 bahawa kawasan kajian ini telah mengalami masalah kekurangan
tempat letak kereta daripada permintaan. Semasa kajian ini
dijalankan saya dapati pemandu-pemandu kereta terpaksa meletak
kenderaan mereka merata-rata di kawasan yang berhampiran dengan
tempat letak kereta ini. Ini adalah kerana Medan Letak Kereta
Pantai Jaya telah penuh dan tidak dapat menampung keperluan yang
meningkat. Walaupun saman-saman telah dikeluarkan oleh pihak Polis
dan juga pihak Penguatkuasa Majlis Perbandaran Kota Bharu tetapi
pemandupemandu ini masih terpaksa berbuat demikian akibat ketiadaan
tempat letak kereta. Keadaan ini menimbulkan kesesakan lalulintas
di Jalan Pintu Pong. Ini juga boleh mengakibatkan kemalangan
berlaku.
Daripada pemerhatian yang dibuat didapati pertambahan bilangan
kereta menyebabkan tempat letak kereta yang disediakan di kawasan
ini tidak mencukupi. Walaupun di bangunan-bangunan tertentu telah
disediakan tempat letak kereta di dalam bangunan tetapi bilangan
kakitangan yang berkereta adalah melebihi daripada tempat yang
telah disediakan. Ini menyebabkan sebahagian kakitangan terpaksa
meletak kereta mereka di kawasan yang disediakan untuk orang
awam.
Dengan secara tidak langsung menimbulkan kesan kepada orang awam
yang mana tempat letak kereta bagi mereka telah dipenuhi oleh
pekerja-pekerja di sekitar kawasan tersebut. Keadaan ini
menyebabkan orang ramai meletak kereta mereka di kawasan-kawasan
larangan dan kerana ini ianya mendatangkan kesesakan lalulintas. Di
kawasan ini juga didapati banyak kereta yang menunggu untuk
mendapatkan tempat letak kereta untuk menjalankan urusan
masing-masing.
Bagi pendapat saya kawasan ini mengalami masalah meletak kereta
yang kritikal di mana jumlah kereta yang masuk melebihi daripada
jumlah tempat letak kereta yang disediakan. Dengan ini didapati
bahawa tempat letak
46 kereta ini amat penting dalam semua bandar-bandar mahupun
pekan-pekan. Ianya juga adalah salah satu punca yang mendatangkan
kesesakan lalulintas dalam bandar.
47
BAB VI
KESIMPULAN DAN CADANGAN
6.1
KESIMPULAN
Berdasarkan kepada kajian yang telah dijalankan maka dapatlah
dibuat kesimpulan bahawa di kawasan kajian yang telah dipilih
didapati tempat letak kereta yang disediakan adalah berkurangan
daripada permintaan. Ini menyebabkan kawasan tempat letak kereta
ini sentiasa tidak mencukupi dan pada waktu-waktu puncak, sesiapa
yang ingin meletak kereta mereka di sini terpaksa menunggu. Ini
telah mengakibatkan kesesakan lalulintas lebihlebih lagi terdapat
pemandu yang meletak kereta mereka ditempat yang salah.
Bagi kawasan ini, tempat letak kereta perlu diperbaiki
memandangkan permintaan semakin meningkat dan ini melibatkan
kepentingan kepada orang ramai. Ada sesetengah pemandu sanggup
menanggung risiko dengan meletak kereta mereka di kawasan-kawasan
larangan tanpa menghiraukan keselesaan orang lain dan juga mereka
masih berdegil walaupun dikenakan saman oleh pihak-pihak yang
berkenaan. Dan dari pemerhatian yang di buat juga, didapati orang
ramai tidak suka meletak kereta mereka di kawasan yang jauh
48 daripada tempat yang hendak dituju kerana pembaziran dari
segi masa dan juga malas untuk berjalan kaki. Tempat letak kereta
yang sempurna dan memenuhi permintaan ramai hendaklah disediakan
berhampiran dengan kawasan tumpuan orang ramai. Walaubagaimanapun
tempat letak kereta yang hendak disediakan biasanya akan melibatkan
penggunaan tanah dan ruang yang luas dan ini akan berlakunya
pembaziran jika tempat letak kereta itu tidak digunakan dengan
sepenuhnya. Jadi, sebelum sesuatu tempet letak kereta itu dibuat,
kita hendaklah membuat kajian dan perancangan yang teliti. Ini
adalah supaya tidak menjadi masalah apabila tempat letak kereta
siap dibina.
6.2
CADANGAN
Masalah kekurangan tempat letak kereta perlulah diatasi dengan
segera bagi mengelakkan kesesakan lalulintas bagi sesuatu kawasan.
Ini adalah kerana ia boleh mendatangkan banyak keburukkan kepada
orang ramai seperti bunyi bising dari kenderaan, juga pencemaran
alam sekitar akibat dari asap kenderaan dan juga boleh mendatangkan
kemalangan.
Berikut adalah beberapa langkah yang dicadangkan agar dapat
mengatasi masalah kekurangan tempat letak kereta di sekitar kawasan
Jalan Pintu Pong dan Medan Letak Kereta Pantai Jaya khususnya iaitu
:-
1.
Lokasi tempat letak kereta yang hendak dibuat mestilah sesuai
dan strategik dimana ianya hendaklah dibuat di kawasan yang menjadi
tumpuan orang ramai supaya mereka tidak perlu berjalan jauh ke
kawasan yang hendak dituju.
49 2. Bagi kawasan yang mengalami kekurangan tempat letak
kereta, cara yang paling sesuai ialah menyediakan tempat letak
kereta bertingkat dengan ini dapat menjimatkan penggunaan tanah di
samping dapat menyediakan banyak tempat letak kereta. 3.
Menggalakkan pekerja supaya mengamalkan sikap berkongsi kereta.
Dimana ianya dapat menagtasi masalah kekurangan tempat letak kereta
dan juga masalah kesesakan lalulintas. 4. Tindakan yang lebih tegas
hendaklah dilakukan oleh pihak berkuasa agar pemandu-pemandu kereta
tidak meletak kereta mereka dimerata-rata tempat yang bukan
disediakan kerana ini akan menyebabkan berlakunya kesesakan
lalulintas dan kemalangan.
Pemilihan langkah-langkah dan strategi bagi mengatasi masalah
tersebut adalah bergantung kepada pihak berkuasa atau pihak yang
menguruskan kawasan tersebut dan kajian yang lebih terperinci lagi
diperlukan kerana ianya melibatkan kos dan peruntukkan yang banyak
untuk menyempurnakan saranan yang telah diberikan itu.
Dalam menyediakan perancangan tempat letak kereta, pihak-pihak
yang berkenaan hendaklah mengambil kira beberapa kriteria dan ianya
hendaklah dibuat dengan sempurna supaya dapat menampung pertambahan
jumlah kereta dari semasa kesemasa.
50
RUJUKAN
1.
Geoffrey Baker & Bruno Funaro ( 1958 ). Parking New York :
Reinhold Publishing Corporation.
2. 3.
Buchanan CD ( 1963 ). Traffic In Town. London : HMSO. John
Brierley ( 1972 ). Parking Of Motor Vehicles ( Second Edition ).
London : Applied Science Publisher Ltd.
4.
Edward M. Whitlock, P.E. (1982). Parking For Institutions And
Special Event. ENO Foundation For Transportation, INC. Westport
Connecticut.
5.
Jim Mc Cluskey ( 1987 ). Parking A Handbook Of Environmental
Design. London : E & F.N Spon Ltd.
6.
Jason C.Yu ( 1982 ). Transportation Engineering Introduction To
Planning, Design And Operation. Holland : Elsevier North Holland.
Inc.
7.
Jeffrey Rowbotham (1976). The Need For Standards, Lancashire
Country Planning Department.
8.
Paul H Wright & Radnor J. Paquette (1987). Highway
Engineering Second Edition.
9. 10.
Alexander LA (1969). The Downtown Parking System; Traffic
Quarterly. C A OFlaherty (1993). Jalan Raya : Perancangan dan
Kejuruteraan Lalulintas. Terjemahan Abd. Rahman Mahmood Terbitan
DBP.
