1.0 PENGENALAN

Saban tahun tranformasi sama ada dari segi kurikulum, kokurikulum dan

sahsiah sentiasa dilakukan demi memastikan pendidikan untuk semua murid

berkeperluan khas di negara ini seiring dengan kehendak dan matlamat Kementerian

Pendidikan Malaysia agar semua murid mendapat pendidikan yang sama.

Di Malaysia, sejarah pendidikan khas bermula dengan penubuhan Sekolah

Rendah St. Nicholas di Melaka oleh pihak Gereja Anglikan pada tahun 1926 untuk

kanak-kanak bermasalah penglihatan. Pada tahun 1962, latihan perguruan khas untuk

masalah penglihatan diwujudkan di Maktab Perguruan Ilmu Khas dan pada 1963 pula

untuk masalah pendengaran. Seterusnya untuk melicinkan pengurusan pendidikan

khas satu Unit Pendidikan Khas ditubuhkan di Bahagian sekolah, Kementerian

Pendidikan pada tahun 1964. Berikutan penstrukturan semula Kementerian

Pendidikan pada Oktober 1995, Unit Pendidikan Khas di Bahagian Sekolah telah

ditingkatkan menjadi sebuah Jabatan tersendiri, iaitu Jabatan Pendidikan Khas.

Laporan Jawatankuasa Kabinet yang mengkaji Perlaksanaan Dasar Pelajaran melalui

Perakuan 169 merupakan satu titik tolak yang membawa kepada satu penekanan dan

tumpuan yang lebih jelas kepada perkembangan Pendidikan Khas di Malaysia. Di

antara isi kandungan perakuan itu menyatakan bahawa:

"Dengan adanya kesedaran bahawa kerajaan seharusnya bertanggungjawab

terhadap pendidikan kanak-kanak cacat adalah diperakukan kerajaan hendaklah

mengambil alih sepenuhnya tanggungjawab pendidikan itu dari pihak-pihak persatuan

yang mengendalikannya pada masa ini. Di samping itu penyertaan oleh badan-badan

sukarela dalam memajukan pendidikan kanak-kanak cacat hendaklah terus

digalakkan."

2.0 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS

1

Kanak-kanak berkeperluan khas adalah merujuk kepada kanak-kanak yang

memerlukan perhatian dan penjagaan yang berbeza berbanding dengan kanak-kanak

normal.

Chua & Koh (1992) mendefinisikan kanak-kanak berkeperluan khas atau

“kanak-kanak luar biasa” sebagai kanak-kanak yang mempunyai perbezaan yang

nyata dari segi kecerdasan, kejasmanian, kemasyarakatan ataupun dari segi rasa

hati.

Manakala Garciulo (2003) pula mentakrifkan kanak-kanak berkeperluan khas seperti

kenyataan berikut;

"Individuals who differ from societal or community standards of normalcy. These

differences may be due to significant physical, sensory, kognitif, or behavioral

characteristics. Many of these children may require educational programs customized

to their unique needs."

Menurut Jamila (2005), kanak-kanak khas berbeza dalam aspek ciri-ciri mental,

keupayaan sensori, keupayaan komunikasi, tingkah laku sosial dan ciri-ciri fizikal.

Oleh yang demikian kanak-kanak khas memerlukan modifikasi atau perubahan

dalam aktiviti-aktiviti sekolah ataupun perkhidmatan pendidikan khas bertujuan

mengembangkan potensi diri kanak-kanak khas ke tahap yang optimum dan tidak

terabai seperti kanak-kanak normal.

Secara umum, kecacatan atau masalah yang dialami oleh kanak-kanak

berkeperluan khas boleh dikategorikan seperti berikut:

1. masalah pendengaran

2. masalah penglihatan

3. masalah pembelajaran

4. masalah tingkahlaku

5. masalah pertuturan

6. spastik (cerebral palsy)

7. terencat akal

8. cacat anggota

2

Di antara kemungkinan beberapa ciri-ciri yang boleh dikenal pasti dari masalah

pembelajaran pada anak-anak yang belajar di prasekolah adalah:

1. Bertutur lebih lambat daripada kebanyakan anak-anak normal

2. Masalah sebutan

3. Lambat perkembangan kosa kata, seringkali tidak dapat mencari kata yang tepat

4. Kesukaran menggunakan kata berima

5. Kesukaran belajar nombor, abjad, hari dalam seminggu, warna dan bentuk

6. Sangat gelisah dan mudah terganggu

7. Masalah berinteraksi dengan rakan-rakan

8. Kesukaran mengikuti arahan atau rutin

9. Kemahiran motor halus yang lambat untuk berkembang

10. Masalah tulisan

11. Masalah pengamatan

2.1 JENIS-JENIS KEPERLUAN KHAS (KECACATAN )

Kanak-kanak berkeperluan khas mempunyai masalah tertentu seperti masalah

fizikal, masalah penglihatan, pendengaran, pertuturan, tingkah laku, masalah

pendengaran, terencat akal dan pintar cerdas.

2.1.1 MASALAH PENGLIHATAN

Mata ialah organ deria yang membolehkan manusia melihat dan menikmati

keindahan alam. Kebolehan untuk melihat pula merupakan suatu proses yang agak

kompleks yang terdiri daripada beberapa peringkat dalam 'Proses Penglihatan'.

Proses ini bermula dari rangsangan fizikal yang sampai ke mata hinggalah akhirnya

imej yang dilihat diterjemahkan oleh otak.

3

Definisi yang dikemukakan oleh The World Council for the Welfare of the Blind dalam

Hajah Hasnah (1988) tentang masalah penglihatan adalah seperti berikut:

Tidak dapat melihat langsung.

Kebolehan melihat tidak lebih daripada 6/60 atau 20/200 iaitu dengan Ujian

Snellen.

Penglihatan yang terhad iaitu kurang daripada 20 peratus.

Masalah penglihatan boleh memberi impak yang serius terhadap

perkembangan sosial dan mental kanak-kanak. Oleh itu, pengesanan masalah ini di

peringkat awal adalah amat penting bagi memastikan prognosis yang lebih baik.

Kanak-kanak yang dikategorikan sebagai mempunyai masalah penglihatan

ialah jika kerosakan penglihatan tersebut tidak dapat diperbetulkan dan mengganggu

pembelajaran (Program Pendidikan Khas Integrasi, 2010). Kanak-kanak yang

bermasalah penglihatan mempunyai penglihatan yang terbatas atau buta. Masalah

penglihatan terbatas bermaksud tahap penglihatan kanak-kanak berada di antara

20/70 dan 20/200 dengan penggunaan lensa. Penglihatan kanak-kanak ini terhad

kepada objek yang dekat sahaja.

Kanak-kanak yang buta juga kadang kala mempunyai masalah

pendengaran dan perkembangan psikomotor mereka agak terhad. Keupayaan motor

mereka sebenarnya tidak terjejas dari segi neurologi tapi dipengaruhi pergerakan

meraka yang terhad. Mereka tidak boleh meneroka persekitaran seperti kanak-kanak

normal yang lain. Ini juga boleh memberi kesan ke atas perkembangan personaliti.

Kanak-kanak ini mempunyai konsep kendiri yang lemah dan perhatian lebih yang

diberikan kepada mereka boleh menggalakkan pergantungan kepada guru dan rakan

untuk sentiasa membimbing mereka (Program Pendidikan Khas Integrasi, 2010).

Di samping itu, pengalaman mereka yang terhad dalam dunia visual memberi

kesan pada perkembangan bahasa. Misalnya, seorang kanak-kanak normal boleh

memberi pelbagai contoh untuk perkataan bulat dan menghuraikannya dengan jelas

jika dibandingkan dengan kanak-kanak yang mempunyai masalah penglihatan

4

(Program Pendidikan Khas Integrasi, 2010). Tanda-tanda berkaitan masalah

penglihatan ialah:

1. Tingkahlaku

i) Menggosok-gosok mata dengan keterlaluan.

ii) menutup atau melindungi sebelah mata , mengenyetkan kepala atau mendorong

kepala ke depan.

iii) mengalami kesulitan membaca atau membuat kerja-kerja lain yang memerlukan

penggunaan mata dengan rapi.

iv) mengedip-ngedip mata lebih kerap daripada biasanya atau mudah berasa jengkel

apabila membuat kerja yang memerlukan penglihatan rapi.

v) memegang buku rapat pada mata.

vi) tidak dapat melihat benda-benda yang jauh dengan jelas.

vii) mengecilkan mata (merapatkan kelopak mata) atau mengerutkan dahi.

2. Rupa

i) bermata juling. Biasanya antara sebab mata juling ini adalah disebabkan oleh rabun

dekat yang terlalu teruk ataupun oleh penyakit barah.

ii) kelopak mata merah. Tahap penglihatan anak adalah amat sensitif ketika tahun-

tahun awal tumbesaran anak terutamanya ketika berusia 4 dan 5 tahun.

iii) mata yang radang atau berair.

iv) Tembel yang timbul berulang kali.

3. Kompelin

i) mata gatal, merah atau berasa gatal-gatal.

5

ii) tidak dapat melihat dengan jelas.

iii) pening kepala (rasa pening), sakit kepala atau rasa loya (mual) berikutan daripada

kerja yang banyak memerlukan penglihatan rapi.

iv) penglihatan kabur atau berganda.

2.1.2 MASALAH PENDENGARAN

Kanak-kanak bermasalah pendengaran adalah sinonim dengan masalah-

masalah komunikasi, sosial serta akademik. Menurut Zaini Hashim (1992) dalam

Mojuntin Ebin (1997), kanak-kanak bermasalah pendengaran mengalami kelambatan

dalam perkembangan pertuturan dan bahasa. Akibat daripada tidak dapat mendengar

dan bertutur, mereka tidak boleh berfikir seperti kanak-kanak lain dan akhirnya

menyebabkan perkembangan akal mereka terbantut. Kanak-kanak bermasalah

pendengaran juga menghadapi masalah untuk berinteraksi dengan orang lain.

Menurut Hasnah (1988) dalam Mohd. Salleh (1999), caca pendengaran

dibahagikan kepada dua jenis iaitu:

i. Cacat Bahagian Penerimaan ( Conductive Deafness)

Kecacatan disebabkan telinga tersumbat, luka pada gegendang telinga atau tidak ada

lubang telinga.

ii. Cacat Bahagian Tanggapan ( Perceptive Deafness)

Kecacatan terjadi disebabkan oleh masalah saraf pendengaran pada bahagian

organ dalam telinga.

Mischook dan Cole (1986) menegaskan bahawa kebanyakan kanak-kanak

bermasalah pendengaran tidak pekak sepenuhnya, sebaliknya mereka masih

mempunyai sisa pendengaran. Walau bagaimanapun sisa pendengaran tersebut tidak

mampu untuk membolehkan mereka mendengar dan mengesan bunyi-bunyi

pertuturan melainkan bunyi-bunyi yang kuat sahaja.

6

Ling (1989) menekankan bahawa pendengaran memainkan peranan yang

sangat penting kepada kanak-kanak untuk mempelajari bahasa dan inilah halangan

yang paling besar dihadapi oleh kanak-kanak bermasalah pendengaran. Simtom-

simtom masalah pendengaran ialah:

Tidak bertindak balas terhadap bunyi

Tidak bertindak balas terhadap panggilan nama sendiri

Tidak memahami / silap memahami arahan

Kelihatan tidak memberikan tumpuan/ sentiasa mengelamun

Kelihatan nakal, tidak mempedulikan orang lain / sangat pasif, menyendiri

Lebih banyak menunggu dan melihat apa yang dilakukan oleh orang lain

dahulu sebelum melakukan sebarang tugas

Akan membaca bibir, melihat isyarat visual, ekspresi muka dan gerak tangan

daripada mendengar

Lewat bertutur

Lebih banyak menunjuk dengan jari dari bercakap

Menonjolkan sikap yang ganjil ketika berinteraksi dengan kawan-kawan

Menghidap demam kuning yang teruk sehingga memerlukan penukaran darah

selepas dilahirkan

Telinga sering berair atau bernanah

Dilahirkan sangat kecil (berat badan kurang 1.5kg)

Tidak menangis sebaik sahaja dilahirkan

Ibu mendapat jangkitan seperti rubella, siphlis, herpes, cytomegalo virus dll

jangkitan kuman semasa mengandung

Ibu terdedah kepada radiasi (X-ray ,MRI dll) semasa mengandung

Ibu mengambil ubat ototoksik semasa mengandung (anti-histamin, anti-diuretik

dll)

Ibu mengambil dadah atau menghisap rokok semasa mengandung

2.1.3 MASALAH EMOSI-HIPERAKTIF

7

Menurut Jamila (2005), hiperaktif adalah istilah yang digunakan untuk kanak-kanak

yang mempunyai tingkah laku yang terlampau aktif dan mengganggu tetapi

mempunyai tumpuan yang singkat. Sandra (2008) menjelaskan terdapat dua jenis

masalah kanak-kanak kurang tumpuan iaitu Attention Deficit Disorder (ADD) atau

masalah kurang tumpuan tanpa hiperaktif dan Attention Deficit Hiperactivity Disorder

(ADHD) atau masalah kurang tumuan dengan hiperaktif. Menurut Sandra lagi

masalah ADD atau ADHD adalah bersifat fisiologi dan biologi.

Bagi Sheila & Samsilah (2006), Attention Deficit Hiperactivity Disorder adalah

satu keadaan diaman kanak-kanak yang mengalaminya mempunyai masalah tingkah

laku yang terlampau aktif dan impulsif.

4.4 SINDROM DOWN

Kanak-kanak Sindrom Down merupakan kanak-kanak yang manja dan memerlukan

perhatian seperti suka dipeluk. Kadangkala mereka mempunyai masalah yang lain

iaitu hiperaktif dan masalah tumpuan singkat (Jamila, 2005).

Ciri-ciri fizikal kanak-kanak ini adalah mata condong ke bawah atau ke atas, belahan

kelopak mata pendek dan terdapat lapisan kulit di dalam mata, bentuk muka leper,

kepala lebih kecil daripada kebiasaan dan bahagian belakang .kepala rata, telinganya

kecil dan berkedudukan rendah, mulut kelihatan kecil dan bibir nipis, bentuk leher

lebih pendek, kaki dan tangan pendek, tapak kaki lebar dan jari kaki pendek,

mempunyai masalah jantung dan lain-lain lagi.

4.5 AUTISME

Menurut Sheila & Samsilah (2006) autism merujuk kepada kecacatan bersosial di

mana kanak-kanak yang mengalami autism tidak mempunyai kemahiran berhubung,

berkomunikasi dan bersosial dengan orang lain seperti murid normal. Emosi kanak-

kanak sangat sukar diramal dan berubah-ubah.

8

Emosi kanak-kanak sangat sukar diramal dan berubah-ubah. Di antaranya adalah

(Jamila 2005) :

i. Sering marah, ketawa dan menangis tanpa sebab mengamuk tanpa terkawal jika

tidak dituruti kemahuannya ataupun dilarang daripada melakukan sesuatu yang

diingininya.

ii. Merosakkan apa saja yang ada di sekitarnya jika emosinya terganggu.

iii. Menyerang sesiapa sahaja berhampirannya jika emosinya terganggu.

iv. Ada kalanya mencederakan diri sendiri dan

v. Tiada rasa simpati dan tidak memahami perasaan orang lain.

3.0 KONSEP PROGRAM PENDIDIKAN INKLUSIF

Perkataan inklusif berasal daripada bahasa Inggeris “inclusive”, yang membawa

maksud termasuk atau merangkumi semua. Ia juga boleh diertikan sebagai

“pendidikan umum”, iaitu setiap orang individu, sama ada normal, pintar-cerdas, atau

cacat adalah berhak di beri peluang pendidikan umum.

Program Pendidikan Inklusif dilaksanakan bertujuan untuk memberi peluang

dan ruang kepada murid berkeperluan khas berinteraksi dalam semua aspek sosial

dan akademik dengan rakan normal di aliran perdana.  Mereka akan mendapat

bimbingan sama rata oleh guru mata pelajaran dengan dibantu oleh guru pendidikan

khas (guru pembimbing).

Program Pendidikan Inklusif untuk kanak-kanak berkeperluan khas ini

dimulakan pada tahun 1987 dibawah Kementerian Pendidikan. Ia digubal selaras

dengan Falsafah Pendidikan Negara. Program Pendidikan Inklusif ini menitik beratkan

suatu program inklusif bagi murid-murid dengan keperluan khas yang boleh

9

menghadiri di dalam kelas biasa dan belajar bersama-sama dengan murid-murid

biasa.

Program Pendidikan Inklusif dijalankan menggunakan dua pendekatan iaitu

Program Pendidikan Inklusif Sepenuh Masa dan Program Pendidikan Inklusif Separa

Masa.

3.1       Inklusif Penuh

Murid berkeperluan khas yang mengikuti pembelajaran sepenuhnya dalam kelas

aliran perdana dengan bantuan guru pendidikan khas (guru pembimbing).

3.2        Inklusif Separa

Murid berkeperluan khas mengikuti sebahagian pembelajaran dalam mata pelajaran

atau aktiviti tertentu dalam kelas aliran perdana dengan bantuan guru pendidikan khas

(guru pembimbing).

Garis panduan pelaksanaan Program Pendidikan Inklusif kepelbagaian

keupayaan individu selaras dengan Akta Pendidikan 1996, Peraturan-peraturan

Pendidikan (Pendidikan Khas) 1997 Bahagian II 3(2) yang menyatakan:

“Seseorang murid dengan keperluan khas adalah boleh dididik jika dia mampu untuk

mengurus diri sendiri tanpa bergantung kepada orang lain dan disahkan oleh panel

yang terdiri daripada pengamal perubatan, pegawai Kementerian Pendidikan dan

pegawai Jabatan Kebajikan Masyarakat, sebagai berupaya mengikuti program

Pendidikan Kebangsaan layak untuk menghadiri program pendidikan khas kecuali

murid-murid yang berikut;

a)            murid yang cacat anggota tetapi mempunyai kebolehan mental untuk belajar

seperti murid biasa; dan

b)            murid yang mempunyai pelbagai kecacatan atau yang sangat cacat

anggotanya atau yang terencat akal yang berat.”

10

Untuk memenuhi keperluan individu, program pengajaran dan pembelajaran

yang dibentuk adalah fleksibel selaras dengan Peraturan-Peraturan Pendidikan

(Pendidikan Khas) 1997, yang menyatakan

“guru-guru boleh mengubahsuai kaedah atau teknik pengajaran atau

pembelajaran, masa bagi aktiviti dan susunan aktiviti, mata pelajaran dan bahan

bantu mengajar bagi mencapai tujuan dan matlamat Pendidikan Khas”.

4.0 PELAKSANAAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN KELAS INKLUSIF

Pendidik yang bakal berhadapan dengan kanak-kanak normal dan sebilangan

kanak-kanak berkeperluan khas perlu menguasai model-model teoritikal dan

pendekatan yang sesuai digunakan dalam proses pengajaran dan pelajaran.Sesi

pengajaran dan pembelajaran perlu mengambil kira ciri-ciri keistimewaan dan

keperluan mereka bagi memberi pembelajaran yang bermakna bagi kedua-dua

golongan ini. Seharusnya kita memahami beberapa konsep asas dalam pengajaran

kanak-kanak khas ini.

a. Strategi dan Pendekatan Pengajaran - merujuk kepada bagaimana kita seorang

guru menyediakan perancangan mengajar, memulakan dan mengakhiri pengajaran.

b. Kaedah Pengajaran - merujuk kepada perancangan pengajaran yang telah diterima

pakai oleh banyak pihak. Perancangan ini termasuklah kawalan guru terhadap urutan

perlakasanaan proses pengajaran yang akan dilaksanakan.

c. Strategi Pengajaran - merujuk kepada perancangan operasi pengajaran yang

khusus yang digunapakai oleh guru. Strategi pengajaran lebih berfokus kepada

perancangan-perancangan kecil untuk mencapai objektif pengajaran.

d. Tenik Pengajaran – merupakan sistem atau mekanisme penyampaian ilmu dan

kemahiran. Teknik pengjaran memerlukan prosedur-prosedur khusus pada skala yang

11

kecil. Set pengajaran dan pembelajaran yang direncanakan hendaklah mengandungi

strategi yang mempelbagaikan penggunaan teknik.

4.1 STRATEGI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN KANAK-KANAK ARUS

PERDANA DI KELAS INKLUSIF

Secara umumnya guru tidak menghadapi masalah yang kritikal untuk

menghadapi kanak-kanak normal di kelas prasekolah. Oleh itu sesi pengajaran dan

pembelajaran yang dikelolakan seharusnya mengikut landasan yang telah ditetapkan

oleh pihak Kementerian Pendidikan Malaysia. Dalam pendidikan prasekolah,

pelbagai pendekatan yang bersesuaian dengan kebolehan, keupayaan dan minat

perlu dirancang supaya murid dapat dilibatkan secara aktif dalam pembelajaran dan

mereka mendapati bahawa pembelajaran itu adalah sesuatu yang bermakna,

berkesan dan menyeronokkan. Di antaranya ialah:

i. Pendekatan Belajar Melalui Bermain

ii. Pendekatan Bertema

iii. Pendekatan Bersepadu

iv. Penggunaan ICT Dalam Pembelajaran

Teknik-teknik pengajaran juga boleh dirancang mengikut tema yang akan

dipelajari oleh kanak-kanak normal ini. Antaranya ialah:

Tunjuk cara

Penerangan

Menggalak

Memuji

Maklum balas

Mendengar

Modelling

12

Penyoalan

Membaca

Mengingat semula

Menyanyi

Mencadang

Memberi tahu

Memberi arahan

Berasaskan tugasan (task-based activities)

Pemudahcaraan

Walau bagaimanapun guru juga perlu mengambil kira keperluan kanak-kanak

istimewa ini. Justeru itu aras skop pelajaran yang dirancang seharusnya juga

sekurang-kurangnya dapat melibatkan kanak-kanak bekerperluan khas di kalangan

mereka.

4.2 STRATEGI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN UNTUK KANAK-KANAK

BEKEPERLUAN KHAS (MASALAH PENDENGARAN)

Dalam sesi pembelajaran, guru seharusnya memiliki strategi dan kaedah yang

khusus agar kanak-kanak istimewa ini dapat belajar secara lebih efektif dan efisien.

Justeru itu, strategi pengajaran dan pembelajaran yang digunakan di dalam kelas

inklusif ini juga boleh menggunakan strategi berikut:

3.1.1 Strategi pemusatan guru

Komunikasi dan interaksi di antara guru dan murid bekeperluan khas ini adalah

sehala. Guru perlu menguasai kemahiran bahasa isyarat untuk menghadapi kanak-

kanak bermasalah pendengaran. Guru akan menyampaikan maklumat melalui isyarat

yang boleh difahami oleh mereka. Ciri kepimpinan guru bersifat autokratik. Guru

banyak bertindak mengawal dan memberi arahan.

5.1.2 Strategi pemusatan murid

13

Komunikasi dan interaksi di antara guru dan murid adalah secara dua hala. Ciri

kepimpinan guru bersifat demokratik. Murid digalakkan memberi pendapat mereka.

Dalam hal ini murid diberi peluang mengaplikasikan isyarat-isyarat yang dipelajari

untuk menyampaikan idea ataupun menjawab soalan. Seharusnya aktiviti yang

dikelolakan bersesuaian dengan tahap kemampuan dan kebolehan kanak-kanak ini.

5.1.3 Strategi pemusatan bahan pelajaran

Strategi ini lebih mengutamakan kecekapan dan kemahiran dalam menggunakan

bahan pelajaran untuk mencapai objektif pengajaran. Guru atau murid perlu

bergantung sepenuhnya kepada penggunaan bahan pelajaran untuk mencapai

objektif pengajaran. Strategi ini lebih sesuai kerana kanak-kanak bermasalah

pendengaran ini dapat bertindak balas secara langsung dalam aktiviti yang dirancang.

Ini juga dapat merangsang deria sensori mereka yang lain secara optimum.

5.2 KAEDAH PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN KANAK-KANAK BERMASALAH PENDENGARAN 5.2.1 Kaedah Demontrasi

Kaedah tunjuk cara adalah kaedah yang telah lama digunakan di sekolah dan ia

paling sesuai digunakan dalam sesi pengajaran kanak-kanak yang menghadapi

masalah pendengaran. Tunjuk cara ini lebih banyak melibatkan deria penglihatan.

Kaedah ini merupakan satu cara untuk membiasakan murid dengan prosedur yang

perlu diikuti oleh mereka semasa membuat aktiviti seperti berkebun, menggunakan

alatan dan sebagainya.

Sesuatu tunjuk cara tidak akan berjaya dan lengkap jika tidak diberi peluang

murid membuat sesuatu yang menunjukkan mereka telah menguasai maklumat,

proses atau prinsip tertentu. Kaedah ini boleh dilaksanakan oleh guru, menggunakan

model di kalangan kanak-kanak ataupun melalui alat audio visual bersesuaian.

Kanak-kanak bermasalah pendengaran juga perlu diberi peluang membuat

demontrasi.

14

5.2.2 Kaedah Simulasi

Simulasi merupakan satu gambaran abstrak sesuatu situasi sebenar yang

memerlukan pelajar berinteraksi sesama sendiri berdasarkan peranan masing-masing

untuk menyelesaikan sesuatu masalah atau isu. Ia merupakan satu situasi yang

diwujudkan untuk menyerupai keadaan sebenar dengan cara menggunakan masalah-

masalah yang benar-benar wujud atau menyediakan situasi-situasi yang benar-benar

wujud di dalam keadaan yang terkawal. Tujuan kaedah simulasi adalah untuk

meningkatkan kebolehan murid mengaplikasikan konsep-konsep tertentu dalam

penyelesaian masalah. Di samping itu kaedah ini mampu memberi motivasi kepada

golongan istimewa ini supaya lebih berdikari dan mempunyai keyakinan diri.

5.2.3 Kaedah Bercerita

Kaedah bercerita juga amat sesuai dipraktikkan kepada golongan bekeperluan khas.

Bercerita dapat mencernakan daya kreatif dan imaginasi kanak-kanak. Ia dapat

melatih pelajar dengan pelbagai kemahiran dan kecekapan bahasa terutamanya

kemahiran lisan (mendengar dan bertutur) serta menggalakkan pelajar berkomunikasi

dengan berkesan dari segi sebutan, nada, intonasi dan ekspresi/mimik muka.

Untuk kanak-kanak bermasalah pendengaran, cerita boleh disampaikan

menggunakan peralatan tayangan seperti slot video, persembahan powerpoint,

televisyen ataupun menggunakan bahan maujud seperti boneka.

5.2.4 Kaedah Direktif

Kaedah Direktif merupakan kaedah yang paling banyak digunakan dalam pengajaran

dan pembelajaran pendidikan khas. Tujuan memberi arahan adalah untuk memberi

panduan kepada murid sebelum mereka memulakan aktiviti. Kemahiran memahami

arahan penting bagi kanak-kanak termasuk kanak-kanak bermasalah pendengaran

ini. Guru perlulah mengambil masa yang lama untuk memberi arahan. Perkara

penting ialah murid perlu mempelajari bagaimana mematuhi arahan yang agak sukar

difahami. Oleh itu, arahan guru haruslah jelas dan tepat serta berulang-ulang sebelum

15

pembelajaran bermula. Arahan yang tidak tepat, kabur, sukar, singkat serta tidak

diulang-ulang akan menyebabkan murid melakukan kesalahan semasa

menyelesaikan tugasan.

6. MENANGANI KANAK-KANAK BERMASALAH PENDENGARAN

Bagi tujuan penulisan ini, fokus pelan tindakan akan ditumpukan untuk

menangani kanak-kanak bermasalah pendengaran.

Langkah awal perlulah diambil dalam mengatasi masalah pendengaran

terutama di kalangan kanak-kanak. Ia boleh mendatangkan kesan buruk terhadap

perkembangan bahasa dan pertuturan kanak-kanak tersebut. Ini seterusnya akan

merencat perkembangan sosial, komunikasi, psikologi dan vokasional individu

berkenaan. Masalah pendengaran perlu dikesan sejak kecil (umur < 3 bulan) agar

pemasangan alat bantu dengar yang bersesuaian serta program rawatan seterusnya

dapat dilakukan. Ini adalah bertujuan untuk mengurangkan kesan masalah

pendengaran yang dihadapi oleh kanak-kanak berkenaan:

Kanak-kanak yang dilahirkan tanpa pendengaran tidak dapat bertutur. Mereka patut

diajar cara cara:

- Mendengar

- Menyampaikan buah fikiran

- Menyatakan keperluan

- Melepaskan perasaan

Kanak-kanak yang dapat mendengar suara yang kuat selalunya mengalami

perkembangan pertuturan yang lambat. Mereka patut di ajar mendengar dan bercakap

dengan baik. Mereka boleh berkomunikasi dengan cara lain juga, iaitu bahasa isyarat

Terdapat juga kanak-kanak yang boleh mendengar tetapi tidak boleh bertutur

dengan baik. Kanak-kanak ini perlu dilatih supaya dapat menyalurkan buah fikiran,

keperluan dan perasaan. Mereka mudah meradang. Mereka sukar menumpukan

16

perhatian pada sesuatu perkara yang agak lama. Para pendidik hendaklah mencari

jalan untuk membuat kenyataan menyeronokkan supaya mereka berminat untuk

mendengar. Guru / ibubapa / penjaga boleh:

bercakap

guna tangan

mimik muka

gerak badan

menulis

latih mendengar bunyi-bunyi di persekitaran mereka

1. Sebelum bercakap, tarik perhatian kanak-kanak dahulu supaya mereka tahu yang

guru/ibubapa/penjaga sedang bercakap dengannya

2. Pastikan kanak-kanak melihat muka penutur semasa bercakap. Bercakap

perlahan, sebut dan tulis apa yang dikatakan

3. Duduk ditempat yang bercahaya supaya kanak-kanak dapat melihat wajah penutur

dengan jelas terutama bibir

Oleh itu perkara-perkara di bawah adalah tidak digalakkan untuk melakukannya:

Menutup mulut semasa bercakap

Berpaling muka sebelum habis bercakap

Bercakap semasa menulis di papan hitam/ hijau

Terdapat kanak-kanak yang bermasalah pendengaran mampu mendengar

sekiranya kita bercakap perlahan ke telinganya. Terdapat pula segolongan kanak-

kanak dapat mendengar dengan jelas apabila diletakkan tangan di belakang telinga

kanak-kanak. Selepas guru/ibubapa/ penjaga bercakap, kanak-kanak haruslah diberi

peluang berfikir dahulu kemudian guru/ibubapa/ penjaga menyambung bercakap.

17

6.1 Pengelolaan Bilik Darjah

Murid-murid bermasalah pendengaran diajar dengan menggunakan kaedah

dengar dan faham. Kaedah ini digunakan dengan cara memperdengar murid-murid

kepada video. Hal ini demikian kerana, kanak-kanak bermasalah pendengaran mudah

tertarik kepada nyanyian dan aktiviti bergambar.

Aktiviti dijalankan di dalam kelas yang mengandungi ‘LCD’ atau di bilik media.

Semasa aktiviti ini dijalankan, murid-murid hendaklah memakai alat bantu belajar

yang telah disediakan dan menekan ‘microphone’ jika dapat memahami serta

mendengar setiap latihan dan arahan yang diberikan.

Bagi para pendidik yang bertanggungjawab mengajar dan mengendalikan

kanak-kanak berpendidikan khas ini, berikut adalah beberapa teknik yang boleH

digunapakai untuk diaplikasikan kepada kanak-kanak tersebut:

Murid ditempatkan pada kedudukan ia boleh mendengar/melihat dengan baik

bagi mengelakkan dia tidak menyedari bahawa anda sedang

bercakap/berkomunikasi dengannya.

Murid duduk di mana ia boleh melihat wajah,bibir dan isyarat tangan guru

dengan jelas

Pastikan mereka boleh melihat wajah rakan di antara satu sama lain

Pastikan mereka berada dalam keadaan penuh perhatian sebelum memberi

arahan atau pengajaran

Guru hendaklah menghadap kelas semasa bercakap/berisyarat

Gunakan suara yang biasa tetapi terang/isyarat yang tepat

Gunakan ayat-ayat dan rangkai kata

Gunakan kod isyarat yang biasa digunakan dan difahami

Sentiasa menghadap cahaya semasa mengajar

Jangan halang mulut/tangan dengan sebarang objek semasa

bercakap/berkomunikasi atau membaca

Berdiri pada satu tempat sahaja semasa bercakap/berisyarat

Galakan murid-murid bertanya

18

Jika murid kurang faham tukarkan struktur ayat kepada yang lebih mudah

difahami

Gunakan alat pandang dengar atau BBM semaksimum mungkin semasa

mengajar

Perkataan baru yang digunakan dicatatkan pada satu sudut di papan hitam

Tuliskan maknanya

Tuliskan contoh ayat bagi perkataan berkenaan

Ringkasan isi pengajaran-buat edaran sebelum pengajaran

Isi penting dicatatkan pada satu sudut di papan hitam untuk rujukan

Galakan tumpuan sepenuhnya yang berterusan semasa mengajar

Alat ini merupakan alat bantu belajar bagi kanak-kanak bermasalah

pendengaran. Alat ini dikenali sebagai otometrics. Alat ini digunakan denagn

memasang di telinga. Kegunaannya sama dengan ‘earphone’ namun semasa

proses pembelajaran murid-murid diminta untuk memakai alat ini dan menekan

‘microphone’ yang terdapat di otometrics ini apabila mendengar dan

memahami arahan serta latihan yang diberi.

19

Alat ini digunakan khas untuk kanak-kanak bermasalah pendengaran. Alat ini

dipasang di telinga kanak-kanak bermasalah pendengaran semasa proses

komunikasi dengan individu lain serta semasa dalam proses pengajaran dan

pembelajaran berlaku. Alat ini dapat membantu murid-murid dengan jelas.

7.0 KESIMPULAN

Bagi kanak-kanak yang mengalami masalah pendengaran, langkah-

langkah perlu diambil untuk membantu meningkatkan kualiti penggunaan alat bantuan

kepada murid-murid bermasalah pendengaran. Kerosakan mudah sebenarnya boleh

diatasi oleh guru atau penjaga sekiranya mereka diberi pendedahan mengenai

penjagaan alat. Guru-guru dan penjaga juga boleh membimbing murid-murid

mengenai penjagaan alat bantuan pendengaran mereka dan seterusnya mereka

boleh mengesan sendiri jika alat yang dipakai tidak berfungsi.

Selain itu usaha perlu dilakukan untuk menambah bilangan murid yang

menggunakan alat bantuan pendengaran. Tanpa penggunaan alat bantuan

pendengaran dunia mereka sepi kerana hanya alat bantuan pendengaran

menghubungkan mereka dengan bunyi-bunyi di persekitaran. Di samping membantu

mereka menguasai pertuturan bunyi persekitaran, bunyi-bunyi persekitaran juga

membantu mereka mengesan bahaya seperti bunyi-bunyi dari kenderaan di jalan raya

dan amaran-amaran lain. Akhir sekali guru-guru yang terlibat dalam pendidikan murid-

murid bermasalah pendengaran perlu diberi pendedahan mengenai penggunaan alat

bantuan pendengaran di samping teknik pengajaran dan pembelajaran. Kursus-

20

kursus pendek boleh diberikan kepada guru-guru terlibat agar dengan perkembangan

ilmu pengetahuan terkini agar dapat meningkatkan perkhidmatan pendidikan kepada

murid-murid.

Kejayaan kepada pergantungan ke atas diri sendiri merupakan satu kejayaan

besar dalam diri individu ini. Individu ini dapat memperolehi pendapatan hidupnya

tanpa mengharapkan kepada belas kasihan orang lain. Semua pihak mestilah

mengambil berat dan berfikiran positif dalam pergaulan mereka dengan golongan

istimewa ini dan ini akan membentuk persekitaran sosial yang lebih baik. Oleh itu,

ingin ditegaskan bahawa masyarakat sekitar amat penting dalam mendorong

kejayaan individu ini selain daripada ibu bapa dan guru.

7.0 REFLEKSI

21

Kursus PRA 3109 Kanak-kanak Prasekolah Berkeperluan Khas melibatkan

aspek-aspek dalam pengajaran dan pembelajaran bagi kanak-kanak berkeperluan

khas.

Tugasan yang telah dipertanggungjawabkan kepada saya dalam kursus

PRA3109 ini ialah untuk mengenali kanak-kanak prasekolah berkeperluan khas dan

mengenalpasti masalah pengajaran dan pembelajaran yang biasa dihadapi oleh

golongan istimewa ini. Seterusnya saya dikehendaki mencadangkan strategi,

pendekatan, kaedah dan teknik yang sesuai dilaksanakan untuk menangani kanak-

kanak berkeperluan khas ini.

Saya berasa amat beruntung kerana berpeluang menerokai satu lagi dimensi

baharu dalam dunia pendidikan. Selama ini pengetahuan saya hanyalah berkisar

kepada pengajaran dan pembelajaran di kelas-kelas biasa dan berhadapan dengan

pelajar-pelajar normal. Pada kali ini saya dapat mendalami ilmu pengetahuan untuk

mengenali insan-insan istimewa di sekeliling kita. Kanak-kanak istimewa ini tidak

seharusnya diketepikan dalam bidang pendidikan. Mereka juga berhak menikmati

kehidupan seperti manusia normal yang lain.

Justeru itu kita yang dianugerahkan oleh Allah dengan kesempurnaan ini

seharusnya mempunyai kesedaran dan rasa tanggungjawab untuk berkongsi

kehidupan di dunia ini bersama mereka. Oleh itu kita seharusnya menerokai dunia

mereka. Kalau boleh biarlah kita turut sama merasai sendiri di manakah ruang

kelemahan dan kekurangan golongan berkeperluan khas ini.

Fokus kepada kanak-kanak berkeperluan khas ini, ilmu yang diserap di

sebalik kursus ini sekurang-kurangnya memberi pendedahan kepada saya bagaimana

untuk menangani masalah sekiranya berhadapan dengan kanak-kanak sebegini.

Sepanjang melaksanakan tugasan ini saya telah melalui beberapa proses. Di

antaranya ialah melalui perbincangan dan kuliah yang dilaksanakan semasa

perjumpaan tutorial bersama pensyarah Encik Wan Mohd Madehi bin Wan Ali. Skop

tajuk dalam kursus ini telah dikupas secara ilmiah dan terperinci membantu

22

pemahaman saya dalam mengenali kanak-kanak berkeperluan khas ini. Di samping

itu kami sekelas juga telah diberi pencerahan dengan begitu jelas berkenaan tugasan

yang bakal kami laksanakan.

Selain daripada sesi kuliah dan tutorial yang dijalankan, saya juga turut

membuat rujukan melalui buku-buku ilmiah di perpustakaan dan pusat sumber.

Walaupun sumber yang dikehendaki dalam kuantiti yang terhad, sekurang-kurangnya

ini dapat membantu saya mengumpul maklumat dan bukti sepanjang tugasan ini.

Di samping itu juga saya mendapatkan sumber rujukan daripada bahan-bahan

internet. Informasi dan data daripada bahan internet ini saya saring dan

tapis.Seterusnya bahan-bahan maklumat ini diolah untuk tranformasikan dalam

tugasan yang bakal disiapkan.

Sepanjang melaksanakan tugasan ini memang terdapat kekangan dan cabaran

yang terpaksa dihadapi. Antaranya ialah pembahagian masa yang terpaksa

digunakan di sebalik rutin seharian. Natijahnya saya terpaksa bersengkang mata

untuk membuat tugasan yang memerlukan tumpuan dan konsentrasi ini.

Walau bagaimanapun, saya bersyukur kerana berjaya juga menyiapkan

tugasan ini. Apa yang lebih penting lagi bidang ilmu ini membuka dimensi baharu

dalam diri saya kerana banyak memberi kesan dan kesedaran kepada diri saya.

Mudah-mudahan ilmu ini akan menambah rasa keinsafan dan membakar semangat

kepada kita semua untuk menyuburkan lagi dunia pendidikan di negara kita ini.

23

RUJUKAN

D. A. Hussin, R.Omar, Knight, V. Feizal,(2009). Penyebab masalah penglihatan di

kalangan kanak-kanak prasekolah di daerah Sitiawan, Perak, Malaysia. Volume 38

David H. Warren, (1977). Blindness And Early Childhood Development, American

Foundation For The Blind, New York,

Irving F. Lukoff, et al., (1972). Attitudes Toward Blind Persons, American Foundation

For The Blind, New York,

Crow, L.D. and Crow, M.A. (1983). Psikologi Pendidikan Untuk Perguruan.

(Terjemahan Habibah Bt. Elias) Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.

Culatta, R.A. & Tompkins, JR., “ Fundamentals of Special Education ”, 1999.

Hallahan, D.P & Kauffman, J.M., “ Exceptional Leamers ” (1997)

Kirk, S.A. et al, “ Educating Exceptional Children ” (7th ed.), 1993 Marozas, D., & May,

D. (1998). Issues and practices in speacial education.

Ysseldyke, J., & Algozzine, C. (1982). Critical issues in special and Remedial

education. Boston: Houghton Mifflin.

Sumber Internet dari http://pbmum.tripod.com/sejarah/50.html

http://pmspk.moe.gov.my/

index.phpoption=com_content&view=article&id=79&Itemid=141&lang=bm&limitstart=7

http://pmspk.moe.gov.my/

index.php option=com_content&view=article&id=79&Itemid=141&lang=bm&limitstart=7

PROGRAM PENDIDIKAN KHAS INTEGRASI

http://ppkisktamanbungaraya1.blogspot.com/2010/02/ciri-ciri-dan-perkembangan-

kanak-kanak.html

24