KANUNI UONGOZI ZA MAADILI NA KITAIFA YA

www.kippra.or.ke

nnnnnnnnnnn

d

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

1

KUHUSU KIPPRA

T aasisi

KIPPRA Tumejitolea

Kijitabu

Uongozi

za Kanuni na Kitaifa ya Maadili kukubali na kuelewa wa uwezo kuendeleza na umma kuhamasisha ya KIPPRA

ya majukumu kuendeleza ili kimechapishwa hiki wateja. ya mahitaji kutimiza na zetu, bidhaa na huduma

kuboresha Tunahakikisha husika. sheria na kanuni ya mahitaji na wateja ya mahitaji kutimiza

9001:2015. ISO na imethibitishwa

kitaifa. ya maendeleo ya malengo ya mafanikio katika kuchangia ili umma za sera ya hifadhi kudumisha

na kutunga na umma; za sera kuhusu majadiliano na mawasiliano ya sehemu kama kutumika unaotakikana;

wakati kwa sera wa uchanganuzi na utafiti kufanya Kitaifa; na Kaunti za Serikali katika sera kutathmini na kutekeleza kutunga, wa uwezo kuendeleza ni KIPPRA

la Lengo .Kitaifa ya Mipango na Fedha ya Wizara na linalosimamiwa Serikali la Shirika ni (KIPPRA) Umma za Sera wa Uchanganuzi na Utafiti ya Kenya ya

KwaKenya

BoxSimu:

Barua 2719951 20 +254 256078 4 +254 2719933; 20 +254

Nairobi 56445-00200, Floor

2nd Road, Bishops Towers, Garden Bishops Analysis and Research Policy Public for Institute na wasiliana zaidi, maelezo

@KIPPRAKENYA Twitter: http://www.kippra.org

Twitter: admin@kippra.or.ke pepe:

Maadili Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

2

• jamii la kundi au binafsi

mtu za kudumu za dhana na imani niMaadili .

•

uovu na wema kuhusu mwelekeo kutoa na yanayofaa; na muhimu mambo kufafanuajamii;Hutangamanisha

.

Maadili Kitaifa ya

Maadili hilo. taifa wa wananchi za tabia na matendo mitazamo,

inayoongoza kitaifa ya imani ni kitaifaya

Kanuni Uongozi za

Hizi

jumla. kwa wananchi inanufaisha ambayo njia kwa yake majukumu litekeleze

taifa zinashinikiza ambazo maalum kanuni ni

���������� UFAFANUZI DHANA WA ��������

Maadili

Rais Uhuru ya Bustani katika 2010 Agosti 27 Ijumaa

sheria iwe Kenya ya mpya Katiba kwenye saini anaweka Kibaki Mwai th

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

3

VIFUNGU KITAIFA

YA MAADILI KUHUSU SHERIA VYA

kisheria: wa uongozi na jamii katika haki demokrasia, uhuru, usawa, binadamu,

za haki ya msingi ya maadili inayozingatia serikali katika wote Wakenya ya matamaniokutambua …Kwa

Kifungu 4(2) cha

Jamhuri

10. cha Kifungu katika zinazorejelewa uongozi za kanuni na kitaifa ya maadili ya misingi kwa vinavyobuniwa vingi vyama ya

demokrasia linalofuata Taifa itakuwa Kenya ya

Kifungu 132(1)(c) cha

Kinabaini

10. chaifungu k katika yanayorejelewaitaifa, k ya maadili wa utekelezaji katika yanayopatikana

mafanikio na serikali na zinazochukuliwa zote hatua kuhusu taifa, kwa hotuba kupitia

ripoti atatoa mwaka, kila moja mara Rais, kuwa

Raisi hii .ripoti ya maelezo

Kenya la Gazeti katika kuchapisha anatakiwa pia

Kifungu 174 cha

Kifungu 232(1) cha

Kinabaini umma.

kwa huduma za kanuni na maadili

Utangulizi

Kinaelezea

ugatuzi. za serikali vya vipengee na kanuni

MaadiliKanuni

Uongozi za na Kitaifa ya

4

Kifungu 234(2)(h) cha

Kinataka

umma. kwa huduma katika zinafuatwa 232 na 10 vya ifunguv

katika zinazorejelewa kanuni namaadili ambacho kiwango kuhusu Bunge naRaisi kwa kuripoti

na itathmini Umma kwa Huduma ya Kamati

Kifungu 249(1)(b) cha

demokrasia ya maadili na kanuni vinafuata Taifa vya vyote vikundi jinsi kuchunguza

vinalenga:-(b) huru ofisi na tume vya Vipengee

.

Maadili 10} cha {Kifungu Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

Kifungu 10(1) cha

Maadili

hawa: ya kati yeyote ambapo hali katika wote watu na umma wa wafanyakazi

serikali, wa maafisa kitaifa, ya yote makundi hushinikiza Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

(a) Katiba; kufasili au anatumia

(b) au yoyote; sheria kufasili au kurejelea anatekeleza,

(c) umma. ya sera ya maamuzi kutekeleza au anatoa

Kanuni (2)} 10 cha {Kifungu Kitaifa ya Maadili na

Kifungu Uongozi: za zifuatazo Kanuni

na Kitaifa ya Maadili kinaangazia 10(2) cha

(a)

Watu; kwa Kushiriki Demokrasia, Kisheria, wa Utawala Mamlaka, wa

Ugavi na Ugatuzi Kitaifa, wa UmojaUzalendo,

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

5

(b)

Waliotengwa; wa Ulinzi Kutobagua, Kibinadamu,

za Haki Ulinganifu, Ujumuishaji, Jamii, katika Haki Usawa, Binadamu, ya Hadhi

(c) (c) na

Uwajibikaji;

Uwazi, Uadilifu, Bora, Uongozi

(d) Kudumu. ya Maendeleo

Kikao bunge cha

Maadili Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

6

.1 UZALENDO

• yako. nchi katika kujitolea

na uaminifu upendo, unarejeleaUzalendo

•

Kenya. kuboresha ili kujitahidi na kitaifa za rasilimali kulinda kodi, kulipa kwa mfano, kwa yake nchi anapenda mzalendoMkenya

• kuilinda. na Kenya ya nchi kujivuniaTunapaswa

Wanariadha mingi miaka kwa Kenya ya Fahari :Kenya wa

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

7

Viongozi Kitaifa ya Maombi ya staftahi katika kadhaa

2. UMOJA KITAIFA WA

•

uanuwai. tukiheshimu huku ile yoyote hali au kidini

kiuchumi, kitamaduni, kikabila, za tofauti kujali bila pamoja ya matamanio na majukumu maono,

maadili, na inayotokana utangamano ya haliNi

•

moja”. Hatima Moja, Kundi Moja, “Kenya nchi.

kama zinazotukumba changamoto kusuluhisha ili pamoja kazi kufanya wa uamuziNi

Maadili Uongozi za Kanuni

na Kitaifa ya

8

UGATUZI3. MAMLAKA WA UGAVI NA

•

kuu. serikali na kaunti za serikali ya kati zinasambazwa jamii za rasilimali

na uchumi siasa, mamlaka, ambapo uongozi ya mazingira ni Mamlaka wa Ugavi naUgatuzi

• yanayowaathiri. mambo kuhusu

uamuzi wafanye mashinani watuHuwawezesha

atipoilu onatukm akitak anavagaM al azaraB an awika attayneK uruhU siaR awimihsehM

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

9

.4 UTAWALA SHERIA WA

•

sheria. kufuata na kuheshimu anapaswa nchini anayeishi mtu na mwananchi

kila ambapo kisheria ya dhanaInarejelea

• bora jamii kubuni ili sheria tutii sote shartiNi

Maadili Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

10

5.

DEMOKRASIA NA USHIRIKA WA WA

TU

•

yao. nchi ya masuala kutekeleza katika sawa njia kwa

na moja kwa moja wanashiriki wote wananchi ambapo kisheria ya dhana niDemokrasia

•

pamoja. wa uwajibikaji unahimiza na zote pande heshima unajumuisha ambao uamuzi

kutoa wote watu inayohusisha hatua niUshirika

Wananchi viongozi uwachaguak ili foleni igwanap a

MaadiliN

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

11

.6 HADHI BINADAMU YA

Hadhi inamaanisha: binadamu ya

• na hupewa, watu ambayoheshima

• binafsi watu za hakikuendeleza

jinsi 28). cha (Kifungu yeyote mtu ya hali kujali bila

Haki wa Mswada na katiba katika inavyobanishwa

Kliniki Mobile

Zero wa mpango ya tamba

Maadili Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

12

USAWA7.

Maana ni: usawa ya

• haki,usawa a katik

• kutobagua,

• nahaki;

• sawa njia kwa kitaifa

za rasilimali na nafasi waiusambazaj

bila hadhi. au

dini kabila, mbari, umri, ulemavu, jinsia, kuzingatia

Usawa Ulinganifu

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

13

.8 HAKI JAMII KATIKA

•

utangamano. kuendeleza na wengine na anavyoshirikiana jinsi za zote

hali katika binafsi mtu ya bora hali zinaendeleza ambazo haki wa utekelezajiInamaanisha

• Inamaanisha:

– huduma, wa utoaji katikahaki

–

“Huduma Bora Ni Haki Yako”.

izaakaW ertneC amuduH

akitak amuduh atapuk iribusanaw asabmoM aw

jamii katika fursa na nafasi mali, wausambazaji

kutoka Serikali. kwa

Maadili Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

14

.9 UJUMUISHAJI

•

yao. maisha unaathiri ambao uamuzi kufanya vile kama shughuli katika kushiriki ya fursa

wote watu kuwapa inamaanishaUjumuishaji

Wananchi uamuzi kufanya ya mijadala katika wanashiriki

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

15

10. ULINGANIFU

•

mbari. au kabila tabaka, dini, jinsia, vile kama hali kuzingatia bila sawa njia kwa watu kuwahudumiaInamaanisha

•

watu. ya makundi na watu za haki ikujumuisha yote masuala katika

sawa hali katika kuchukuliwa inarejeleaPia

ahusikaW jinsia na usawa ya kitaifa ya mijadala katika

Maadili Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

16

.11 HAKI BINADAMU ZA

•

•

kujikuza. na kujiendeleza ya haki elimu, jamii, wa ustawi chakula, kupata ya haki

nyumba, bora, afya kupata ya haki kujieleza, wa uhuru kuishi, ya Haki Zinajumuisha:

Katiba. katika

zinavyorejelewa jinsi zao haki kuendeleza na Mungu na wamepewa watu ambazo

kipekee za sifa zinarejelea binadamu zaHaki

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

17

.12 KUTOBAGUA

• mapendeleo. bila wote watu kuwahudumia

na huduma kutoa kunamaanishaKutobagua

Fundi ulemavu mwenye mtu akimhudumia mkononi ya simu wa

Maadili Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

18

13. KULINDA KUNDI NALI LOTELEKEZWA

•

jamii. katika kujitetea hawawezi ambao wale au changamoto wana ambao watu ya masilahi kulinda inamaanisha

naya yotelekezwa makundi kulinda yaHali

•

sheria. wa ukiukaji kuwa naya yotelekezwa makundi wa ubaguzi kinachukulia 2008 cha 12 cha Kifungu

Kitaifa wa Utangamano na Uadilifu yaSheria

•

hii. hali inayoshughulikia Kenya nchini maalum mipango ya mojawapo ni AGPO Funds, Uwezo YEF, 204), cha (Kifungu

naYa yotelekezwa Maeneo Kufidia zaFedha

Wanafunzi mti ya chini wanasomea

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

19

14. BORA UONGOZI

•

mahususi. matukio kuwajibikia au kudhibitiwa unaweza uwezo na mamlaka ambapo

miundo na mifumo na kuwaUnamaanisha

•

kuzisimamia. ya mamlaka waliopewa watu na unaofanywa rasilimali

na taasisi wa bora usimamizi unarejeleaPia

UONGOZI

BORA

KUWAJIBIKA

UWAZI

KUJALI

KUSIKILIZANA

KUJUMUISHA

KUFUATAUTAWALA

SHERIA WA

NA USAWA

UNAOJUMUISHABORAOUNA FAA

NA

National Values &Principals of Governance

20

15. UADILIFU

• maadili. za kanuni kutii unamaanishaUadilifu

•

umma. na faragha za shughuli katika kiuadilifu ya matendo

na uhakika ukweli, uaminifu, zinajumuishaHizi

• mema mambo kuhusu mwangalifu

na makini kuwa ya hali inamaanishaPia .

Maadili Uongozi za Kanuni na

Kitaifa ya

21

16. UWAZI NA UWAJIBIK

AJI

•. dhahiri hali katika matendo

na habari kushiriki ya hali unamaanishaUwazi

• rasilimali wa usimamizi na hulka

matendo, kuwajibikia unamaanishaUwajibikaji .

Maadili Uongozi za Kanuni na Kitaifa ya

22

17.MAENDELEO KUDUMU YA

•

yao. mahitaji kutimiza wa vijavyo vizazi wa uwezo kutelekeza bila msingi ya mahitaji

unatimiza ambao rasilimali wa utumiaji wa mtindo yanamaanisha kudumu yaMaendelea

Maadili

Uongozi za Kanuni na Kitaifa

ya

23

Uendelezaji

2030. ya Kenya ya Taswira kwenye yaliyo malengo kutimiza

ya hatua yanalenga ambayo kijamii na kitamaduni , kiuchumi kisiasa, ya mabadiliko utasababisha

uongozi za kanuni na kitaifa ya maadili wa

TAMATI

Maadili

Kanuni

Uongozi za

na Kitaifa ya

24