kao ulaganje - faktcg.orgfaktcg.org/files/korporativna-filantropija.pdf · jer destimuliše ekonomski razvoj i guši preduzetništvo. ... Druga dimenzija tiče se onoga što radimo

Korporativna

filantropijakao ulaganje

KORPORATIVNA FILANTROPIJA KAO ULAGANJE2

KORPORATIVNA FILANTROPIJA KAO ULAGANJE 3

Društveno odgovorno poslovanje ...................................................................................................................... 6 Filantropija-što je to zapravo? .................................................................................................................................. 10Filantropija i dobročinstvo – u čemu je razlika? ........................................................................................... 12Korporativna filantropija i DOP ............................................................................................................................... 14Na koje načine preduzeće može davati? .......................................................................................................... 18Prednosti partnerstva sa fondacijom .................................................................................................................. 23Studija slučaja BBC .......................................................................................................................................................... 24


DOBITNICI ISKRE U OBLASTI KORPORATIVNE FILANTROPIJE ZA 2009. g. :

CRNOGORSKI TELEKOM AD - za najbolji projekat na nacionalnom nivou,ELKO TIM PODGORICA - za doprinos lokalnoj zajednici, NIKPEK AD - specijalno priznanje za doprinos lokalnoj zajednici.

Sa dodjele nagrade za filantropiju ISKRA.


“Davati novac je jednostavna stvar koja je u moći svakog čovjeka. Ali, odlučiti kome dati, koliko i kada, i u koje svrhe i kako, niti je u moći svakog čovjeka, niti je jednostavna stvar”.

(Aristotel)

“Bogatrstvo nije da nahranimo ego, već da nahranimo gladne i da pomognemo ljudima da pomognu sami sebi”. (Andrew Carnegie)

“Obaveza je svakog čovjeka da da svijetu barem jednako onoliko koliko uzima od njega”. (Albert Ajnštajn)


DRUŠTVENO ODGOVORNO POSLOVANJE

Društveno odgovorno poslovanje – DOP (eng. Corporate SocialResponsibility CSR) je način upravljanja kojim se uspostavlja ravnotežaizmeđu ekonomskih i socijalnih ciljeva, i putem kojeg se vodi briga o svimaspektima poslovanja, i društvu kao cjelini. Cilj DOP-a je da seobezbijede viši standardi življenja za ljude u preduzeću i van njega, uzodržavanje profitabilnosti.

DOP se pored profitnog sektora (preduzeća), odnosi i na državni sektor (organe vlasti i institucije) i neprofitni sektor, odnosno neprofitne organizacije i grupe.

Jednostavno rečeno, od preduzeća/insti-tucije/organizacije se očekuje da bude od-govorna prema društvu, odnosno, zajednici u kojoj radi – recimo, očekuje se da ne čini akcije koje nisu u interesu društva (npr. od industrijskih giganata se očekuje da ne zagađuju životnu okolinu tokom proizvod-nog procesa), kao i da se aktivno uključi, odnosno sprovodi akcije za poboljšanje us-lova života u društvu.


Društveno odgovorno poslovanje (DOP), koje je koncept strateškog menadžmenta, je znatno šire od sponzorstva, donacija i filantropije. Dobro sproveden, koncept DOP-a donosi niz prednosti za preduzeće kao što su:• poboljšanpristupkapitaluitržištima• povećanobimprodajeiprofit• uštedeuposlovanju• poboljšanaproduktivnost• poboljšanimidžpreduzeća• poboljšanalojalnostkupaca(klijenata)• boljeupravljanjerizicima

Društveno odgovorno posluju preduzeća koja vode računa o:

o Potrošačima - proizvodnjom ili prodajom bezbjednih i kvalitet-nih proizvoda po razumnim cijenama;o Zaposlenima – vodeći računa o zdravstvenom i penzijskom osiguranju, razumnom radnom vremenu, kvalitetnim uslovima za rad, spriječavanju uznemiravanja i diskriminacije...o Zajednicama u kojima rade – štiteći životnu sredinu, vodeći računa o održivom razvoju i odgovornom korištenju prirodnih resursa, uključivanjem u zaštitu prava marginalizovanih grupa...o Poslovnim partnerima i konkurenciji – držeći se dobrih običaja poslovanja.


Filozofi su istinskom filantropijom i umijećem darivanja smatrali davanje pravoga dara pravoj osobi, u pravo vrijeme, i na pravi način. Takvo nešto se smatralo velikim duhovnim umijećem. Tako je Maimonid, veliki jevrejski filozof iz 12. vijeka, naveo osam nivoa darivanja:

• Najvišijebiopomoćinekometakodamusedaposaokojićemuomogućitidazarađujezaživot,

• Nakontogadolazidarivanjeonihustanjupotrebenanačindaprimalacneznaodkogadarpotiče,adarodavacnezna ko je primalac

• Ispodtogajejedarovanjekaddarodavacznakogadariva,aliprimalacneznakojedarodavac,


• Zatimslijedidargdjeidarodavaciprimalacznajukojeonajdrugi

• Petijenivodarivanjakadadarodavacuručujedarsopstevnomrukom,

• Potomdolazislučajgdjedarodavacdarujenakonštojezamoljen,

• Slijedislučajukojemdarodavacdajemanjenegoštomože,

• Inakraju,nanajnižemnivoujeoblikdarivanjakojisenevršidragevolje...


FILANTROPIJA – ŠTO JE TO ZAPRAVO? U najširem smislu, filantropija podrazumijeva davanje novca za različite dobrotvorne aktivnosti. Najčešće se razumije kao način da se direktno utiče na pozitivne promjene, bez gubljenja vremena i resursa u birokratskim mehanizmima, kakvi su npr. državni. U početku je termin filantropija korišten da opiše blagonaklonost prema zajednici (izvorno značenje je “čovjekoljublje”). Međutim, značenje se mijenjalo kroz istoriju, i danas je relativno široko prihvaćeno da je filantropija naziv za dobrovoljnu akciju

za opšte dobro (Robert Payton, Philanthropy as a Concept, 1987 (PaytonPapers.org). Filantropija je dobrovoljna akcija za opšte dobro!


Filantropija se najčešće se dijeli na: organizovanu, individualnu i korporativnu filantropiju. Organizovana filantropija podrazumijeva mrežu fondacija i/ili drugih neprofitnih organizacija; Individualna filantropija označava dobrotvorni rad nekog pojedinca, dokKorporativna filantropija podrazumijeva podršku neprofitnim akcijama/inicijati-vama ili organizacijama, od strane preduzeća, u novcu, proizvodima ili uslugama.

“XXI vijek će biti vijek organizacija društvenog sektora. Što više eko-nomija, novac i informacije budu

postajale globalne, pitanje društva (zajednice) će biti značajnije”.

(Peter F. Drucker)


FILANTROPIJA I DOBROČINSTVO – U ČEMU JE RAZLIKA?

Danas se termin filantropija najčešće koristi da opiše davanje od strane organizacije (bilo profitne ili neprof-itne), dok se davanje od strane pojedinaca naziva individualnom filantropijom. Drugi termin koji se pojavljuje je dobročinstvo, koji se često koristi umjesto termina filantropija. Da bi se napravila razlika između ova dva, dobročinstvo se opisuje prije svega kao humanitarna pomoć, dok se izraz filantropija koristi za davanje koje podrazumijeva šire i razvojne potrebe, kao što je podrška kulturi, nauci, zaštiti životne sredine, ili civilnom društvu i razvoju demokratije.


“Korporativna filantropija više nije samo davanje novca i pisanje čekova. Danas, filantropija je ambicioznija, strateškija i zahtijeva rezultate. Sve više i više, programima korporativnog davanja upravlja se sa jasnim ciljevima, metrikom i izvještavanjem, slično kao i u ostalim poslovnim disciplinama. Korporativna filantropija smatra se zdravom poslovnom praksom, koja je u interesu akcionara i interesnih grupa. Često je institucionalizovana kao sastavni dio misije i prakse kompanije.”

(Shelly Lazarus, Chairman and Chief Executive Officer, Ogilvy & MatherWorldwide, New York


KORPORATIVNA FILANTROPIJA I DOP

korporativna filantropija je dio koncepta društveno odgovornog poslovanja… i jedan od načina na koji preduzeće može uspješno i jasno da pokaže svoje vrijednosti i uvjerenja zaposlenima i partnerima, kao i klijentima i javnosti. Dajući podršku u novcu, proiz-vodima ili uslugama, preduzeće zapravo pokazuje da razumije potrebe šire zajednice i društva u kojem radi.

Korporativna filantropija je takođe i strategija i razlikuje se od sponzorstva: dok je sponzorstvo poslovni odnos između preduzeća i drugog subjekta, i podrazumijeva uslugu ili akciju u zamjenu za novac ili neki drugi resurs, korporativna filantropija je strateški odgovor na potrebe zajednice i društva.


Warren Edward Buffett, koji se prema Forbsovoj listi, sa procijenjenom vrijednošću imovine od 62 milijarde US$ smatra najbogatijim čovjekom na svijetu, 25.06.2006. se obavezao da će 85% svog bogatstva pokloniti Bill i Melinda Gates fondaciji – preciznije, iznos od 31 milijarde USD. Buffett je poznat kao jedan od najuticajnijih poslovnih ljudi u SAD, čije mišljenje o finansijskim pitanjima uživa veliki ugled. Takođe je poznat i po skromnom načinu života, kao i stavu da treba ograničiti nasljeđivanje, jer destimuliše ekonomski razvoj i guši preduzetništvo.


Strateško pristupanje korporativnoj filantropiji uključuje:

• identifikovanjeciljadavanja,promjenekojupreduzećeželi da napravi i poruke koju želi da pošalje

• identifikovanjenačinazadavanje,kojićeomogućitidase uložena sredstva iskoriste efikasno i na najbolji način

• određivanjeresursakojićeseusmjeritinasprovođenjestrategije

Korporativna filantropija je jedan od načina na koji preduzeće može uspješno i jasno da pokaže svoje vrijednosti i uvjerenja zaposlenima i part-nerima, kao i klijentima i javnosti. Dajući podršku u novcu, proizvodima ili uslugama, preduzeće za-pravo pokazuje da razumije potrebe šire zajednice i društva u kojem radi.


Korporativna filantropija je način preuzimanja odgovornosti za socijalne prilike i stanje životne sredine u zajednici i društvu,

Ona doprinosi povezivanju imena preduzeća sa akcijom koji je od koristi široj zajednici (mogućnosti za obrazovanje, razvoj zajednice, socijalna pomoć, zaštita životne sredine),

Doprinosi ostvarivanju koncepta DOP-a.


Na koje načine preduzeće može davati?

1. Spontano i pasivno odgovaranje na dobijene zahtjeve.

duzeća dobija pisma/dopise sa zahtjevima za pomoć za različite svrhe, i može odlučiti da ih rješava onako kako ih prima. Pitanja sa kojima se preduzeće suočava u ovom pristupu su: kako znati ko stvarno zavređuje pomoć i kako se odlučiti što je prioritet.

O ZNAČAJU PARTNERSTVA

U razvijenim ekonomijama, preduzeća pokušavaju da strukturiraju svoje filan-tropske programe i ciljeve na mnogobrojne načine – neke se fokusiraju na jedno pitanje, druge programe davanja povezuju sa svojim proizvodima, neke daju na nacionalnom, a druge na lokalnom ili regionalnom nivou. „Mi smatramo da je način na koji poslovni ljudi uspostavljaju partner-stva sa organizacijama i pojedincima koji stvaraju pozitivne promjene u svojim zajednicama, čak i važniji od toga kako ćete definisati korpo-rativne filantropske ciljeve.”

Kenneth D. Lewis, Chief Executive Officer, Bank of America (Boston Globe, 2006)


2. Davanje podrške na osnovu prethodno utvrđenih smjernica i kriterijuma.

i najčešće na osnovu javnih konkursa; preduzeće odlučuje o prioritetima i kriterijumima po kojima će dodjeljivati novac, i na osnovu njih raspisuje javni konkurs. Pri tome, troškovi ovog načina davanja uključuju ne samo sredstva koja preduzeće planira da dodijeli, već i operativne troškove koji prate cio proces (priku-pljanje prijava, procjena, selekcija, sklapanje ugovora i praćenje rezultata projekata koji su dobili podršku).

3. Preduzeće bira jednu ili više partnerskih organizacija.

Na ovaj način preduzeće obezbjeđuje sredstva za projekte i/ili teme kojima se te organizacije bave.

4. Saradnja sa partnerskom fondacijom na konkretnom projektu.

Ukoliko izabere ovakav pristup, preduzeće praktično angažuje profesionalnu pomoć da bi dodijelilo određena sredstva (tzv. outsourcing). Preduzeće


donosi odluku u koje će oblasti investirati i koje su joj ciljne grupe, a profesionalna partnerska fondacija upravlja cijelim procesom i administracijom.

5. Osnivanje sopstvene fondacije.

Ovo je jedan od najefektnijih načina davanja sredstava. Ukoliko se odluči za ovakav način davanja, preduzeće strateški osmišljava čime će se fondacija baviti, odvaja sredstva za osnivanje fondacije, zapošljavanje ljudi koji će u fondaciji raditi, i obezbjeđuje sredstva za kontinuirano vođenje fondacije.


“Razmišljaj o davanju ne kao o obavezi, već kao privilegiji”. (John D. Rockefeller)

“Dobročinstvo je štetno, osim ukoliko pomaže korisniku da postane nezavistan od njega”. (John D. Rockefeller)

“Kada se radi o davanju, ne radim to radi medijske pažnje. Moj cilj je pomoći organizacijama koje trebaju tu pomoć”. (Paul Allen)


„Učinite ono što možete, s onim što imate, tamo gdje živite!“

Theodore Roosevelt


PREDNOSTI PARTNERSTVA SA FONDACIJOM

Strategija davanja – fondacija može da pomogne da preduzeće formuliše strategiju davanja, uzimajući u obzir interese i ciljeve preduzeća.

Informacije – fondacija stalno prati trendove i potrebe: ljudi u fondaciji imaju iskustvo u dodjeli sredstava, i dobro su informisani o novim i originalnim mogućnostima za korporativno davanje.

Administracija i sigurnost – fondacija već ima efikasne mehanizme za administraciju koja prati davanje novca. Dobro je upoznata sa pravnim okvirima za da-vanje, kako sklopiti ugovore o donaciji i kako osigurati da se oni poštuju.

Transparentan proces dodjele sredstava – fondacija zna kako da raspodijeli pomoć na objektivan i transparentan način. Nezavisni odbori sastavljeni od eksperata za određenu oblast garantuju objektivnost.


STUDIJA SLUČAJA BBC

“BBC kao medijska kuća odnosi se na dva načina prema društveno odgovornom poslovanju. Prvi je povezan sa našim izvještavanjem o DOP-u u prilozima na televiziji, radiju i internet portalu. Naš zadatak je da dodamo vrijednost informativnom, edukativnom i zabavnom programu. Druga dimenzija tiče se onoga što radimo kao preduzeće da naš biznis bude društveno i korporativno odgovoran.

Dobar primjer da i mi mislimo na održivi razvoj jeste naša nova “pametna” zgrada u Škotskoj. Sva tekuća voda se reciklira i ponovo koristi, imamo automatsko gašenje svijetla i prirodnu ventilaciju. Koristimo samo reciklirani papir, a svi printeri su podešeni tako da štampaju sa obje strane. Sve je to važno za očuvanje prirodnih resursa, ali štedi i novac.

U BBC-u, recimo, više puta godišnje imamo “otvoreni telefon” na našoj televiziji. To su sedmočasovni programi tokom kojih ape-lujemo da građani doniraju novac u različite humanitarne svrhe. Dvije od tih emisija su najgledaniji programi koje emitujemo


petkom uveče. Osnovali smo i dobrovoljni fond, koji je dio BBC-ja. Preko njega godišnje sakupimo oko 120 miliona funti.

Pomažemo puno i razvoju medija u svijetu. Vjerujemo da kao jedan od najvećih svjetskih emitera imamo dužnost da podržavamo medijsku industriju širom svijeta. Osnovali smo nevladinu organizaciju World Service Trust koja obezbjeđuje besplatan trening novinarima, a posebno u zemljama u razvoju. Radimo mnogo i stalno na treningu i usavršavanju svojih zaposlenih.

Veliki broj naših DOP akcija okrenut je i lokalnoj zajednici, pomoći ljudima sa invaliditetom i manjinskim etničkim grupama. Naši zaposleni često volontiraju, a pomažemo i građanima u prelazu sa analognih na digitalne tehnologije. “

Yogesh Chauhanglavni savjetnik za CSR u medijskoj kući BBC


Fond za aktivno građanstvo (fAKT)

je domaća nevladina i neprofitna grantmaking fondacija, koja podstiče građane i građanke Crne Gore da aktivno učestvuju u životu svoje zajednice i društva. Ovakav pristup je utemeljen u našem vjerovanju da je na svima nama, kao građanima, odgovornost da damo doprinos izgradnji prosperitetnog društva, počevši od učešća u rješavanju problema i pitanja sa kojima se suočavamo u sopstvenim zajednicama.

Pružajući finansijsku pomoć organizacijama civilnog društva kroz programe donacija, kao i mogućnost za učenje kroz razvojne programe, želimo da doprinesemo pozitivnoj društvenoj promjeni i razvoju demokratije u zemlji.


Fotografije u ovoj brošuri su iz fAKT arhive finansiranih projekata. Zahvaljujemo svim organizacijama koje su ih obezbijedile:

Str. 9 SOS TELEFON, Nikšić

Str. 10 Udruzenje za pomoć osobama sa hendikepom, Bijelo Polje

Str. 13 ENFANTS, Rožaje

Str. 15 Poizvodnja zdrave hrane, Nikšić

Str. 20 Viva Vita, Pljevlja

Str. 22 ALFA CENTAR, Nikšić


Fond za aktivno građanstvo – FAKT

Serdara Jola Piletića 18/1-181000 Podgorica, Crna Gora

tel: 020 245 [email protected]

Documents

kao ulaganje - faktcg.orgfaktcg.org/files/korporativna-filantropija.pdf · jer destimuliše ekonomski razvoj i guši preduzetništvo. ... Druga dimenzija tiče se onoga što radimo