Kompozit Malzemelerin Tanımı

Genel olarak kompozit malzeme fiziksel ve kimyasal özellikleri farklı olan iki veya daha fazla malzemenin

bir araya gelerek oluşturduğu daha iyi mekanik özelliklere sahip olan malzemelerdir. Kompozit

malzemenin yapısını fiberler ve matris oluşturur. En çok kullanılan şekliyle, matris malzeme içerisine

daha farklı bir malzemenin fiber veya parçacık olarak konması ve kür işlemiyle tek bir yapı

oluşturulmasıdır. Bu bileşenler birbirleri içinde çözünmezler veya karışmalar. Fiberler, kompozit yapının

takviye elemanı olup mekanik mukavemeti sağlarlar. Matris, fiberleri bir arada tutan, fiberler arasında

gerilim aktarımını sağlayarak mekanik yapının oluşumunu dolaylı olarak etkileyen ve fiberleri fiziksel ve

kimyasal dış etkilerden koruyarak kompozit yapının bir sistem olarak ortaya çıkmasını sağlayan ana

yapıdır. Matris malzemesi olarak metal alaşımları kullanıldığı gibi daha uygun olan reçinelerde

kullanılmaktadır. Matrislere (bağlayıcılar) örnek olarak polimer, seramik ve metalleri; güçlendiricilere

örnek olarak ta fiberler, partiküller, whiskers (polimer, seramik veya metalde olabilir) verilebilir. Kompozit

malzemelerin tercih edilmesinin sebebi ağırlık olarak % 25 lere ulaşan miktarda tasarruf sağlamalarıdır.

Bazı kompozit malzemelerin özellikleri :

En çok kullanılan kompozit malzeme kombinasyonları; Cam elyafı+polyester, karbon elyafı+epoksi ve

aramid elyafı+epoksi birleşimleridir. Kompozit malzemeler katlı tabakalar veya ince tabakalar halinde

uygulanabilmektedir. 1940’ların sonlarında geliştirilen CTP ( Cam Takviyeli Polyester – CTP/ Glassfiber

Reinforced Polyester- GRP) günümüzde en çok kullanılan ve ilk modern polimer esaslı kompozit

malzemedir. Bugün üretilen tüm kompozit malzemelerin yaklaşık olarak % 85’i CTP’dir ve çoğunlukla

tekne gövdeleri, spor araçlar, paneller ve araba gövdelerinde kullanılmaktadır. CTP ve diğer kompozit

kombinasyonlarının günümüzde tercih edilmesinin ve kullanımlarındaki artışın mutlak sebepleri

sağlamlıkları ve hafiflikleridir. Çeşitli plastik malzemelerin seramik, metal bazen de sert polimerlerin

elyafları ile güçlendirilerek ileri derecede faydalar sağlayan malzemeler üretmek mümkündür. İçindeki

plastik sayesinde kolaylıkla şekil verilebilen ve takviye elyaflar sayesinde son derece sağlam, sert ve

hafif olan bu malzeme kombinasyonları her gün yepyeni uygulama alanlarında karşımıza çıkmaktadırlar.

Ayrıca metallere kıyasla malzeme yorulması, malzeme üzerinde hasarların tolere edilmesi ve korozyona

dayanıklılık özellikleri bakımından avantaj sağlamaktadır.

Kompozitlerin Yapısı

Kompozitler temelde bir sürekli ve bir de süreksiz olmak üzere iki fazdan oluşurlar. Sürekli faz “matris”,

süreksiz faz ise “takviye eleman” (reinforcement) olarak adlandırılır. Takviye eleman fazı ya elyaf yada

parçacık halinde olabilir. Lif türünün en yaygın örnekleri cam, karbon veya polimer lifleridir. Parçacık

türü için mika ve talk örnek olarak verilebilir. Matris ise çoğunlukla epoksi reçine, poliester/stiren

sistemleri veya poliimid türü polimedir.

Takviye Elemanlar

Lif ile güçlendirilmiş kompozitlerin en çok kullanılanı fiberglassdır. Bunun matrisi, poliesterin stiren

monomeri ile reaksiyona girmesi sonucu oluşan çapraz bağlı bir reçinedir. Lifleri ise camdır. Poliester-

stiren karışımı önceden belirlenmiş miktardaki cam lifin üzerine dökülür, polimerleşme reaksiyonu

sonucu karışım sertleşir ve kompozit malzeme elde edilir. Fiberglas, çelikten daha dayanıklı, fakat çok

daha hafiftir. Fiberglassdaki lifler tek bir yönde dizilmemiş olup, karışık şekilde yerleşmişlerdir. Tüm lifler

aynı yönde dizilerek daha dayanıklı kompozitler hazırlanabilir. Yönlendirilmiş lifler kompozitlere ilginç

özellikler katarlar. Kompozit, liflerin yönünde çekildiğinde çok dayanıklıdır, fakat lif yönüne dik bir açı ile

çekildiğinde o kadar dayanıklı olmadığı görülür. Bazen kullanılan malzeme yalnızca bir yönde gerilim

altında kalacağından tek yönde dayanıklı malzemelere ihtiyaç vardır. Fakat çoğu zaman da birden fazla

yönde dayanıklı kompozitlere ihtiyaç duyulur. Bu durum liflerin dokunmasıyla sağlanır.

Cam Elyaflar

Cam lifler, plastik malzemeleri güçlendirmek için kullanılan en yaygın malzemedir. Bu başarısı, uygun

fiyatı (yaklaşık olarak plastiğinkiyle aynı) ve istenilen özellikler arasındaki mükemmel dengenin

sonucudur. Cam terimi inorganik camların geniş bir grubunu ifade etmek için kullanılır. Hepsi, silika

(SiO2) temellidir, fakat az miktarda diğer inorganik oksitleri de içerirler. Çok çeşitli bileşimleri mevcuttur

ve her biri bir kod harfiyle gösterilir. Plastiklerde en çok kullanılan lif, E-camıdır.

Cam lifler, erimiş camın yüksek hızlarda, çok sayıda delik (100-1000 arası) içeren platin bir levha

üzerinden geçirilmesiyle elde edilir. Elde edilen uzun lifler yüksek hızda döndürülerek camsı geçiş

sıcaklığı civarında soğuyup katılaşırlar. Uygulamalarda cam liflerin aşağıdaki iki özelliği avantaj sağlar:

1) Camın yumuşama noktası yaklaşık 850°C dır, bu nedenle yüksek sıcaklıklara dirençlidir.

2) Görünür ışığa karşı şeffaftır, böylelikle kompozit matrisin rengini alır.

Karbon Elyaflar

Karbon lifler genellikle poliakrilonitril’in (PAN), 1000-1500°C ‘da karbonlaştırılması (havasız ortamda

ısıtılması) ile üretilir. Karbon liflerin uygulamadaki avantajları; boyutsal açıdan kararlı oluşları, kimyasal

inertlikleri nedeniyle neme ve pek çok kimyasala direnç göstermeleri ve elektriksel/ ısısal iletkenliklerinin

yüksek oluşudur. Karbon liflerin kullanıcı açısından en önemli dezavantajı ise siyah renginden dolayı

kompozit renginin istenilen şekilde korunamamasıdır. Diğer bir dezavantaj olarak yüksek maliyet

söylenebilir.

Polimer Elyaflar

Polimer lifler diğer polimerleri güçlendirmek için yeterince sert ve sağlam değildirler. Yalnızca aramid

lifler ve ultra yüksek molekül ağırlıklı polietilen (PE) lifler üstün mekanik özellikleri nedeniyle

diğerlerinden ayrılırlar. “Aramid”, aromatik liflerin genel adıdır. Ticari adı ise kevlardır. Kevlar

kompozitleri yüksek dayanım ve sertlikleri, hasae ve yorulma dirençleri sayesinde çok kullanılırlar.

Spektra ticari adıyla piyasada bulunan PE lifler ise karbon liflerden ve kevlardan daha dayanıklı ve

serttir. Tüm lifler mükemmelik açısından karşılaştırıldığında karbonun en iyi olduğu, onu kevların

ardından camın izlediği söylenebilir.

Parçacıklar

Tıp alanında kullanılan kompozitlerde güçlendirici olarak çeşitli seramik malzemeler tercih edilir. Bunun

nedeni seramik malzemelerin canlı sistemlerle uyumluluğunun son derece yüksek olmasıdır. Fakat

seramikler özellikle metallerle karıştırıldığında zayıf ve kırılgandırlar. Bu nedenle seramiklerin parçacık

formunda kullanımları tercih edilir. Kalsiyum fosfat yapılar, alüminyum ve çinko bazlı fosfatlar, cam ve

cam seramikler örnek olarak verilebilir.

Matris

Matris, kompozitin temelini oluşturur ve lifleri bir arada tutarak kompozitin sıkışmaya karşı dayanımı

arttırır. Kullanım yerine bağlı olarak farklı matrisler seçilir. Fazla para harcamak istenmediğinde sıradan

özellikler sahip ucuz matrisler seçilir. Poliester/stiren sistemleri bu tür matrisler olup günlük uygulamalar

için yeterlidirler. Bazı dezavantajları da mevcuttur. Isıyla sertleştiklerinde büzüşürler, suyu emerler ve

sıkışma dayanımları düşüktür. Ayrıca kimyasal dirençleri de iyi değildir.

Bir diğer ucuz sistem vinil ester reçinesidir. Vinil ester reçineleri, poliester-stiren sistemiyle

karşılaştırıldığında bazı avantajlara sahiptir. Çok fazla su emmezler ve kimyasal dirençleri daha

yüksektir. Yapısındaki hidroksil gruplarından dolayı cama kolaylıkla bağlanırlar. Cam lifler

kullanıldığında bu durum avantaj sağlar.

Fakat ne vinil ester, ne de doymamış poliester-stiren sistemi yüksek sıcaklık uygulamaları için uygun

değildir. Yüksek sıcaklıklarda, epoksi reçineleri gibi matrisleri kullanmamız gerekir. Bunlar 160 °C ’a

kadar olan sıcaklıklarda kullanılabilirler. Ancak 160 °C gerçek anlamda çok yüksek bir sıcaklık değildir.

Polimidler yüksek sıcaklığa daha dirençlidirler, fakat yapılarını bozacak kadar su emerler.

Polibenzoksazol sıcaklığa dirençli bir diğer yapıdır, ancak işlenmesi hemen hemen imkansızdır. Bazı

araştırmacılar ise tüm hidrokarbonları yüksek sıcaklığa dayanım açısından incelemektedirler.

Kompozit Malzemelerin Kullanım Alanlar

Kompozit malzemeler artık gittikçe artan oranlarda ve yeni sektörlerde kullanılmaya başlanmıştır. Uzun

zaman uçak sanayisindeki ihtiyaçların yönlendirdiği kompozit malzeme gelişimleri son dönemde yeni

birçok sektörde birçok farklı amaç için kullanılmaktadır.

Havacılık Sanayii

Özellikle ileri kompozit malzemeler havacılık sanayinde çok geniş uygulama alanları bulmaktadır.

Kompozit malzemelerin hafifliklerine oranla üstün mekanik özellikleri uçaklarda ve helikopterlerde

sadece iç mekan değil yapısal parçalarının da polimer esaslı kompozitlerle üretilmesine neden

olmaktadır.

B2 bombardıman uçağı gövde panelleri; karbon fiber+ epoksi

A380 yolcu uçağı kanat panelleri ve flapleri; karbon fiber+ epoksi

A380 yolcu uçağı burun bölümü (radome); CTP (Cam Takviyeli Polyester)

A380 yolcu uçağı dikey stabilizer; Aramid fiber+ epoksi

Zemin plakası;Airbus 300/600 uçaklarında kullanılan takviyeli Polieterimid

Uçak EAPS kapağı; karbon elyafı + PEEK

Denizcilik Sanayii

Kompozit malzemelerin başarılı uygulamalarından biri yarış kayıkları, yani kanolardır. Kanonun yapı

malzemesi, epoksi reçinesi içerisine yerleştirilmiş kevlar ve karbon liflerden oluşmuştur. Her üç bileşenin

de önemli rolü vardır. Epoksi reçinesi ekonomik bir yapı malzemesi olmasının yanı sıra, suda mükemmel

korozyon direnci ve hafifliği nedeniyle tercih edilir. Kevlar ve karbon lifler ise sağlamlık ve rijitliği sağlar.

Böylelikle üretilen kano, hızlıdır, rahatlıkla manevra yapabilir ve hafiftir. Kompozit malzemenin

denizcilikte kullanıldığı başka örnekler:

Yelkenli gövdesi; CTP, Balsa ve polimer köpük üstüne cam, aramid karbon dokumaları ile kaplanması

Yat, tekne arkası platform

Basamaklar; CTP

Yelken direği; Kevlar+epoksi

Spor Araçları

Kompozit malzemelerin en popüler olduğu yeni sektörler arasında spor araç ve gereçleri her geçen gün

daha da öne çıkmakatadır. Özellikle ağırlığının azalması, dolayısıyla hareket kabiliyetinin artması ve

dayanıklılığının artmasına neden olan cam ve karbon elyafı takviyeli kompozitler kullanılmaktadır.

Kompozitler kano, sörf ve yatlar için çok önemli olan malzeme yorgunluğu ve darbe dayanımı konusunda

üstün özelliklere sahiptirler. Dağ bisikletleri en iyi katılık/ ağırlık oranı ve en düşük ağırlık özellikleri

kazanmak için karbon elyafı ile üretilmektedir. Korozyona dayanım, şok emme ve sağlamlık gibi üstün

özellikler kazandırmaktadır. Ayrıca golf sopası, tenis raketi gib spor ürünlerinde ağırlığı düşürmek için

karbon elyafı takviyeli kompozit malzemelerden üretilmektedirler.

Su kayağı; Termoplastik prepreg

Kar kayağı; Ahşap üzerine sarılmış karbon, aramid, cam elyafı karışımı+epoksi

Kano küreği; % 33 cam + poliftalamid

Su kaydırakları; CTP

Sörf tahtaları; CTP

Bisiklet; Karbon + Poliamid 6 (yaklaşık 1 kg ağırlığında)

Spor ayakkabı; Termoplastik poliüretan petek

Golf sopası; Karbon fiber+ epoksi

Tenis raketi; Aramid(kevlar)+ epoksi

Zıpkın gövdesi; Karbon fiber + epoksi

Palet; Karbon fiber+ epoksi

Korozyona Dayanıklı Ürünler

Su tankı; CTP

Mazgal olukları; CTP

Markette dondurulmuş gıda reyonu kaplaması; CTP

Rasathane kubbesi; CTP

Açık saha dolapları; CTP

Çit; CTP

İlan panoları; CTP

Sağlık

Kompozit malzemelerin en yaygın kullanıldığı alanlardan biri de tıptır. Özellikle sert doku implantı olarak

ortopedide ve dişçilik uygulamalarında çeşitli kompozit malzemeler kullanılmaktadır. Ortopedide kırık

kemik onarımı için iç ve dış bağlantı sistemi olarak, kemik plakası şeklinde, çivi, çubuk formunda, eklem

ve kemik yenilemelerinde, kemik çimentosu olarak hazırlanan kompozitler mevcuttur. Bu malzemeler

genelde biyouyumlu kollajen lifler ile güçlendirilmiş poliaktik asit, poliglikolik asit, cam ile güçlendirilmiş

poliüretan, kollajen liflerle güçlendirilmiş ultra yüksek molekül ağırlıklı polietilen şeklindedir. Diş

hekimliğinde ise diş dolgusu olarak kompozit reçineler, diş destek materyali olarak kolljen lif ile

güçlendirilmiş epoksi reçinesi kullanılmaktadır. Ayrıca ortodontik teller; cam lif ile güçlendirilmiş naylon,

polipropilen, polimetilmetakrilattan imal edilirler. Köprü olarak ise düşük maliyeti ve kolay

hazırlanabilmesi gibi özelliklerinden dolayı kollajen, cam ya da kevlar ile güçlendirilmiş

polimetilmetakrilat kompozitler kullanılır.

Özellikle son 40 yıldır diş hekimleri kompozit dolgu malzemeleri üzerinde çlışmaya başlamışlardır ve

bunlar bunlar beyaz dolgu olarak adlandırılmıştır. Bu yapı genek olarak camsı reçine ve plastik dolgu

maddelerinden hazırlanır. Bu tür dolgu malzemelerini kullanan diş hekimleri kompozit rengiyle diş rengini

eşleyerek, klasik amalgam (civa temelli) dolguya nazaran estetik açıdan önemli gelişme kaydetmişlerdir.

Ulaşım

Traktör kaporta, kabin, oturma birimi; SMC (Hazır kalıplama pestili)

Toplu taşıma araçları oturma birimi; SMC

Konteyner tabanı; GMT (Preslenebilir takviyeli termoplastik)

Otobüs havalandırma kanalları, port bagaj parçaları, gösterge paneli; CTP

Açık alan servis (Golf arabası) araçları kaporta, tavan; CTP

Teleferik; CTP

Tren; kompozit prepreg ve dokuma malzeme türleri artan oranlarda tren konstrüksiyonlarında maliyet ve

ağırlık düşürmek amacıyla kullanılmaktadır. İskelette ağırlığının düşürülmesi enerji tasarrufu sağlamakla

beraber daha hızlı araçların geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca trenlerde malzemelerin yüksek

katılığa sahip olmaları iskeletin desteklenmesine gerek olmaması anlamına gelmektedir ki böylece yolcu

taşıma bölümüne ayrılan mekan arttırılabilmektedir. Tren konstrüksiyonunda kolay ve hızlı değişebilen

genellikle prepreg levhalar kullanılır. Böylece tekil zarar gören paneller hızla değiştirilebilmektedir.

Otomotiv

Otomobil firması müşterilerinin ihtiyaçlarına karşılık vermek için çevresel şartların baskısı altında daha

hafif otomobiller üretmektedirler. Hafif otomobiller daha çabuk hızlanabilen, daha çabuk durabilen,

ilerlemek için daha küçük bir motora ve daha az benzine ihtiyaç duyan araç anlamına gelmektedir.

Cam sileceği; %30 Cam+PBT

Filtre kutusu; Mercedes, %35 Cam+ Poliamid 66

Pedallar; %40 Cam+ Poliamid 6

Dikiz Aynası; % 30 Cam+ABS

Far Gövdesi; BMW, %30 Cam + PBT

Hava Giriş Manifoldu; BMW, Ford, Mercedes, %30 Cam+ Poliamid 6

Otomobil Gösterge Paneli; GMT

Otomobil Spoiler; CTP

Otomobil Yan Gövde İskeleti; Ford, CTP

Otomobil Kaporta; Corvette, SMC CTP

Müzik Aletleri

London College Of Furniture ve diğer bazı yerlerde ileri kompozit malzemelerle müzikal enstrümanlar

yapılması üzerine çalışmalar bulunmaktadır. İleri kompozit malzemelerle yapılan yaylı sazlarda boyun

kısmının tellerin gerilmesinden dolayı deforme olması karşılaşılan temel sorunlardandır.

Keman; Karbon Fiber+ Epoksi

Gitar; Karbon lamine tabakalar arası polimer köpük

Akustik Gitar; Grafit+ Epoksi

Çello; Karbon+ Epoksi

Şehircilik

Bu alanda kompozitler, toplu konut yapımında, çevre güzelleştirme çalışmalarında (heykel, banklar,

elektrik devreleri v.s.) kullanılmaktadır. Üreticinin çok sayıda standart ürünü kısa zamanda imal

edebilmesi, montajdan tasarruf ve ucuz maliyet imkanları, kullanıcıya da yüksek izolasyon kapasitesi,

hafiflik ve yüksek mekanik dayanım imkanları sağlamaktadır.

İnşaat Sektörü

Cephe korumaları, tatil evleri, büfeler, otobüs durakları, soğuk hava depoları, inşaat kalıpları birer

kompozit malzeme uygulamalarıdır. Tasarım esnek ve kolay olmakta, nakliye ve montajda büyük

avantajlar sağlamaktadır. İzolasyon problemi çözülmekte ve bakım giderleri azalmaktadır.

Tarım Sektörü

Seralar, tahıl toplama siloları, su boruları ve sulama kanalları yapımında kompozitler özel bir öneme

sahiptirler. Kompozit malzemelerden yapılan bu örnekler istenirse ışık geçirgenliği, tabiat şartlarına ve

korozyona dayanıklılık, düşük yatırım ve kolay montaj gibi avantajlar sağlamaktadır.

Kompozit Malzemelerin Avantajları Ve Dezavantajları

Avantajları

Kompozit malzemelerin birçok özelliklerinin metallerinkine göre çok farklılıklar göstermesinden dolayı,

metal malzemelere göre önem kazanmışlardır. Kompozitlerin özgül ağırlıklarının düşük oluşu hafif

konstrüksiyonlarda kullanımda büyük bir avantaj sağlamaktadır. Bunun yanında, fiber takviyeli

kompozit malzemelerin korozyona dayanımları, ısı, ses ve elektrik izalasyonu sağlamaları da ilgili

kullanım alanları için bir üstünlük sağlamaktadır.

Bu malzemelerin avantajlı olduğu bazı yönler:

Yüksek Mukavemet

Kompozitlerin çekme ve eğilme mukavemeti birçok metalik malzemeye göre çok daha yüksektir.

Ayrıca kalıplama özelliklerinden dolayı kompozitlere istenen yönde ve bölgede gerekli mukavemet

verilebilir. Böylece malzemeden tasarruf yapılarak, daha hafif ve ucuz ürünler elde edilir.

Kolay Şekillendirebilme

Büyük ve kompleks parçalar tek işlemle bir parça halinde kalıplanabilir. Bu da malzeme ve işçilikten

kazanç sağlar.

Elektriksel Özellikler

Uygun malzemelerin seçilmesiyle çok üstün elektriksel özelliklere sahip kompozit ürünler elde

edilebilir. Bugün büyük enerji nakil hatlarında kompozitler iyi bir iletken ve gerektiğinde de başka bir

yapıda, iyi bir yalıtkan malzemesi olarak kullanılabilirler.

Korozyona Ve Kimyasal Etkilere Karşı Mukavemet

Kompozitler, hava etkilerinden, korozyondan ve çoğu kimyasal etkilerden zarar görmezler. Bu

özellikleri nedeniyle kompozit malzemeler kimyevi madde tankları, boru ve aspiratörler, tekne ve diğer

deniz araçları yapımında güvenle kullanılmaktadır. Özellikle korozyona karşı mukavemetli olması,

endüstride birçok alanda avantaj sağlamaktadır.

Isıya Ve Ateşe Dayanıklılığı

Isı iletim katsayısı düşük malzemelerden oluşabilen kompozitlerin ısıya dayanıklılık özelliği, yüksek ısı

altında kullanılabilmesine olanak sağlamaktadır. Bazı özel katkı maddeleri ile kompozitlerin ısıya

dayanımı arttırılabilir.

Kalıcı Renklendirme

Kompozit malzemeye, kalıplama esnasında reçineye ilave edilen pigmentler sayesinde istenen renk

verilebilir. Bu işlem ek bir masraf ve işçilik gerektirmez.

Titreşim Sönümlendirme

Kompozit malzemelerde süneklik nedeniyle doğal bir titreşim sönümleme ve şok yutabilme özelliği

vardır. Çatlak yürümesi olayı da böylece minimize edilmiş olmaktadır.

Dezavantajları

1. Kompozit malzemelerdeki hava zerrecikleri malzemenin yorulma özelliklerini olumsuz

etkilemektedir.

2. Kompozit malzemeler değişik doğrultularda değişik mekanik özellikler gösterirler.

3. Aynı kompozit malzeme için çekme, basma, kesme ve eğilme mukavemet değerleri farklılıklar

gösterir.

4. Kompozit malzemelerin delik delme, kesme türü operasyonları liflerde açılmaya neden

olduğundan, bu tür malzemelerde hassa imalattan söz edilemez.

Kompozit Malzemelerin Gelişim Süreci

Günümüzde gemi yapımından bina yapımına, ev aletleri üretiminden uzay teknolojisine kadar hemen

hemen her alanda çok yaygın bir kullanımı bulunan kompozit malzemenin üretimi son birkaç yüz yıla

mal edilmiş gibi görülse de ilk örnekleri çok eskilere dayanmaktadır. Kompozit malzeme kavramının

ortaya atılması ve konunun bir mühendislik konusu olarak ele alınması ancak 1940’lı yılların başında

gerçekleşmiştir. Çok bileşenli malzemenin ilk örnekleri, doğada bulunan malzemeye yapılan

müdahalelerle onun kullanılır hale getirilmeye başlandığı aşamadır.

İlk çağlardan beri insanlar kırılgan malzemenin içine bitkisel veya hayvansal lifler koyarak bu kırılganlık

özelliğinin giderilmesine çalışmışlardı. Bu konularda en iyi örneklerden biri kerpiç malzemedir. Kerpiç

üretiminde killi çamur içine katılan saman, sarmaşık dalları gibi sap ve lifler, gerek üretim gerek

kullanım sırasındaki dayanımını arttırmaktadır.

Öte yandan, günümüzde kompozit malzemenin donatılmasında yaygın olarak kullanılan liflerle ilgili

uygulamanın da çok yeni olmadığı eldeki bulgulardan anlaşılmaktadır. Örneğin cam liflerin üretimi,

eski Mısır’a kadar tarihlendirilmektedir. Daha M.Ö 1600 yıllarında Mısır’da ince cam liflerin yapımının

bilindiği, XVIII. Hanedan devrinden kalan, çeşitli renklerdeki cam lifleriyle bezenmiş amforaların

varlığından anlaşılmaktadır.

Cam liflerin sanayide kullanımıyla ilgili ilk kayıt, 1877 tarihlidir. Hidrolik bağlayıcılar ve elyaf malzeme

kullanılarak yapay taş plakaların üretilmesi yöntemi hakkında bu yüz yılın başında alınmış patentlere

rastlanmaktadır. Günlük uygulamalarda en yaygın kullanım olanağı bulmuş olan liflerle donatılmış

kompozit malzemelerden ikisi, asbest lifleriyle donatılı kompozit malzemeler ve cam lifleriyle donatılı

polyester kompozitlerdir. İlk kez ince levha yapımında kullanılan çimento ve asbest kompozitleri yıllar

boyu önemini koruyarak bu gün hala kullanılan bir malzeme olma özelliğini sürdürmektedir.

Öte yandan, liflerle donatılı sentetik reçineler 1950’li yılların ortalarından itibaren endüstride

kullanılmaya başlanmıştır. Bu malzemenin en tanınmış grubunu “cam lifi donatılı polyester reçinesi

kompoziti” oluşturmaktadır. Ülkemizde “fiberglas” diye tanınan bu malzeme 1960’lı yılların başından

itibaren Türkiye’de sıvı depoları, çatı levhaları, küçük boyda deniz teknelerinin yapımı gibi alanlarda

kullanılmıştır. Ülkemizde seri üretimi yapılmış ilk yerli otomobil olan “Anadol” un kaportası bu

malzemeden üretilmiştir.

Cam lifleriyle donatılı sentetik reçine matrisli malzemeler için dilimizde “Cam Takviyeli Plastik (CTP)”

adı yerleşmiştir. Cam takviyeli plastiklerin üretiminde, en çok kullanılan malzeme olan polyesterin yanı

sıra, günümüzde diğer termoset ve termoplastik reçinelerde kullanılmaktadır.

Kaynak:

http://kisi.deu.edu.tr/cesim.atas/

http://webb.deu.edu.tr/ansys/tezler/lisans/Aydin_Ugur_Ozturk_2004508065.pdf

(http://www.ae2project.com/modern-kompozitler/)