KARTAL

VİZYON PLANLARI

1

www.kentselvizyon.org

Bu çalışma “39 Kent 1 İstanbul” programı kapsamında Edin Zaim ve Çağıl Kayan Widegren tarafından hazırlanmıştır.

Kurucu Ortaklar:Erden TİMUR, A. Faruk GÖKSUProgram Koordinatörleri: Sıla AKALP, Gökçe AKSOYLAR

3

45 ha79 ha

1.859 ha 476 haSanayi Alanları

539 ha

62% 171632

NÜFUSMAKROFORM

% 3,1

450bin

2.998ha

% 2,8

KİMLİK KARTI

- KİMLİK KARTI- STRATEJİK HARİTALAR- STRATEJİK ANALİZLER- FIRSARLAR VE POTANSİYELLER

54

SABİHA GÖKÇEN HAVALİMANI (15KM)

YHT GARI

KARTAL METRO İSTASYONU

İSKELE

MARİNA

İLKOKUL

LİSE

ÜNİVERSİTESAĞLIK OCAĞI

HASTANE

İMAM HATİP ORTAOKULU

GÜNEY KONUT ALANLARI

ARA BAĞLANTILARANA BAĞLANTILAR

RAYLI SİSTEMLERULAŞIM ODAKLARI

ORMAN - KENT ARAYÜZÜ

AYDOS ORMANI850 ha

SAHİL ŞERİDİ8 km

GELENEKSEL KENT MERKEZİ

TAŞ OCAĞI

KUZEY KONUT ALANLARI

BÖLGELER

YEŞİL SİSTEM

ULAŞIM

DONATILAR

1.

ORGANİK DOKU

2.

GRİD DOKU

3.

TOPLU KONUT

C - C1 KESİTİ: DOĞU-BATI

D - D1 KESİTİ: KUZEY - GÜNEY

A -A1 KESİTİ: SAHİL

B - B1 KESİTİ: E-5 KARAYOLU

3 KM

5 KM

8 KM

3 KM

3 KM

360 HA

DOKULAR

TOPOĞRAFYA

KAPASİTE

KESİTLER

STRATEJİK HARİTALAR STRATEJİK ANALİZLER

76

KAMU YATIRIMLARI ( SAĞLIK - EĞİTİM)

ÖZEL YATIRIMLAR (KONUT)

YENİ MERKEZ

ULAŞIM ODAKLARI

KARTAL KENT MERKEZİ

TAŞ OCAĞI

AYDOS ORMANI

KAYIŞDAĞ

DÖNÜŞÜM POTANSYELİ TAŞIYAN SANAYİ YAPILARI

PENDİK

MALTEPE

SANCAKTEPE

PENDİK

METRO

TREN

İSKELE

C1

B

B1

A1

D1

D

A

C

FIRSATLAR VE POTANSİYELLER

9

STRATEJİK VE TAKTİK ÇERÇEVE

���� ��������� ����� �ARTAL’A AKTARILMALI

Kartal’ın en önemli ekonomik potansiyeli üst ölçekli stratejik planlarda Anadolu yakasının alt merkezi olarak belirlenen “Yeni Merkez” projesidir. Bu doğrultuda, Kartal’ın katma değeri, karayolu bağlantıları üzerinde bulunan sanayi dönüşüm alanlarında yaratılacaktır. Bu alanlar yeniden geliştirilirken çok işlevli olarak tasarlanmalı ve mevcut ulaşım bağlantıları denizyolu ve raylı sistemlerle desteklenmelidir. Yeni merkezde üretilecek katma değerin kent bütününe

dağıtılması için bütüncül bir bakışla bütünleşme taktikleri geliştirilmelidir.

DAĞLAR İLE DENIZ ARASINDAKİ DOĞAL KORİDORLAR AÇILMALI

Kartal, kuzeyde Kayış Dağı ve Aydos Tepesi ile güneyde Marmara Denizi arasındaki yamaçta uzanmaktadır. Bu doğal yapıya paralel kuzey-güney ekolojik koridorlar bulunmaktadır. Ancak, bu koridorlar doğu-batı eksenindeki yapılaşma sonucunda sürekliliğini ve ekolojik bütünlüklerini kaybetmişlerdir. Doğal koridorların açılması için ekonomik gelişmenin

kuzey-güney eksenlerine yönlendirilmesi gereklidir.

KUZEY GÜNEY BAĞLANTILARI GÜÇLENDİRİLMELİ

Kartal’ın mevcut ulaşım sistemi E-5, sahil yolu, minibüs caddesi, banliyö hattı ve metro ile doğu-batı ekseninde gelişmiştir. Kentin konut bölgelerinin doğu-batı eksenindeki ulaşım koridorlarına kolay ulaşımının sağlanması gerekmektedir. Bu doğrultuda, bu koridorlar üzerindeki odaklar dikey akslarla birbirlerine bağlanacaktır. Dikey akslarında konut alanlarıyla

vvbütünleştiren kamusal ringler tasarlanmalıdır.

YENİ MERKEZ’İ KENTLE BÜTÜNLEŞTİREN OMURGA TASARLAYARAKKartal’ın Yeni Merkez’i kuzey güney doğrultusundaki sanayi dönüşüm alanında gelişecektir. Kent omurgasının Kartal’la bütünleşmesi için bu alanı yatay kesen iki yeni aks tasarlanacaktır. Bu iki yeni aks üzerinde yoğunluk alanları ve ticari işlevler planlanarak kentin iç bölgelerinin katma değeri paylaşması sağlanacaktır.

ALTIN ÜÇGEN İŞBİRLİĞİ ÇERÇEVESİ ÖRGÜTLENEREK

Mevcut kent gelişimi E-5 ve sahil yolu üzerinde yağ lekesi şeklinde saçaklanmıştır. Bu doğrultuda, Kartal’ın kuzeyinde gelişen raylı sistem bağlantısı güçlü MIA alanı ile doğu da raylı ve deniz bağlantıları güçlü olan Pendik odağını içine alan işbirliği ağı tasarlanarak, yatay karayolu koridorları üzerindeki yapılaşma baskısının önüne geçilecektir.

MAHALLE VE YOĞUNLUK ODAKLARINI YARATARAK

Kartal’ın yeni merkez tarafından bölünen güneyindeki konut alanları, doğu batı ekseninde geliştirilecek kamusal ring ile birbirine bağlanacaktır. Bu ring üzerinde konut alanlarına hizmet edecek mahalle merkezleri yaratılacavktır. Kamusal ring üzerinde bulunan kamusal alanlar ve donatılar ile kentin ulaşılabilir donatı standartlarını yakalaması sağlanacaktır. Aynı zamanda, ring kentin konut alanlarının yeni merkez ile bütünleşmesi sağlancaktır.

NE yapmalı?

NASIL yapmalı?

DEĞER

BölgelemeBütünleşme

Ulaşım

Ulaşılabilirlik

DÜZEN

Ekonomi

Ekoloji

DENGE

Koridorlar

Kullanımlar

OMURGA

Dolaşım

Donatılar

RİNG

Olanaklar

Ortaklıklar

AĞ

1 11 0

O�� � RİNG AĞDEĞER DÜZEN DENGE

PAYLAŞILAN DEĞER BAĞLANTILAR

EKONOMİK ODAKLAR ANA OMURGA DOLAŞIM ODAKLAR

EKOLOJİ

BÖLGELER

RİNG

ULAŞIM

AĞ KENTSEL VE METROPOL ODAKLAR DONATILAR OLANAKLAR

DESTEKLEİCİ KORİDORLAR BAĞLANTILAR İŞBİRLİĞİ AĞLARI

OMURGA

YAKACIK

KARTAL PENDİK

MİA

MARİNA

KENTLE BÜTÜNLEŞME

MARİNABATI MERKEZ

MİA

SAHİL YOLU

E-5

MARMARA DENİZİ

KAYIŞ DAĞIAYDOS TEPESİ

CEVİZLİ

KARTALLIKAZIM TOPSELVİ

132

1312

T 1; Koridorlar ve KullanımlarYeni Merkez’i kentle bütünleştiren omurga tasarlayarak

T 2; Dolaşım ve Donatılar Mahalle ve yoğunluk odaklarını yaratarak

T 3; Olanaklar ve Ortaklıklar; Altın üçgen işbirliği çerçevesi örgütlenerek

S 1; Bölgeleme ve Bütünleşme Yeni Merkez’in değeri Kartal’a aktarılmalı

S 2; Ulaşım ve UlaşılabilirlikKuzey güney bağlantıları güçlendirilmeli

S 3; Ekonomi ve EkolojiDağlar ile Deniz arasındaki doğal koridorlar açılmalı

MİNİMUM MÜDAHALE: E-5’İN KUZEYİ VE GÜNEYİ

• Kent karayolu bağlantıları üzerinde saçaklanmıştır• E-5 üzerinde Adliye, Hastane, sanayi sitesi, özel konut yatırımları yoğunlaşmaktadır• E-5 bağlantısı kenti konut alanları yoğunluklu kuzey ve güney olmak üzere iki bölgeye ayırmaktadır• E-5’in güneyinde kent, sanayi dönüşüm alanının batısı ve kısmen Pendik’i de içeren doğusu olarak ikiye bölünmektedir

TAKTIK: YENI MERKEZ

• Kentin katma değeri Kartal metrosundan Marmara Denizi’ne uzanan kuzey güney doğrultusundaki sanayi dönüşüm alanında üretilecektir• Yeni merkez, Anadolu yakasının merkezi iş fonksiyonları ve hizmet sektörü odaklı gelişmelidir• Yeni merkez, E-5 aksı üzerindeki dönüşüm dinamiklerine eklemlenerek Kartal’ın katma değer üreten mekânsal coğrafyası şekillenecektir•Mevcut E-5 aksı ile yeni merkezi bütünleştirecek raylı sistemler/havaray gibi projeler hayata geçirilmelidir

BÜTÜNLEŞME: DOĞU-BATI EKSENINDE MAHALLELERLE BÜTÜNLEŞME• Yeni merkez içerisinde Kartal geneline hitap edecek kamusal alanlar bulunmalıdır• Bütünleşme doğrultuları, batıda Dragos, doğuda Pendik’e kadar uzanacaktır• Yeni Merkez’in doğu ve batı olmak üzere iki bütünleşme doğrultusu tasarlanmalıdır• Bütünleşme doğrultuları üzerinde yoğunlaşma odakları yer almalıdır

BÜTÜNLEŞME: KENT IÇI KAMUSAL SIRKÜLASYON

• Ring sistemi ile dikey bağlantıların kent içine ulaşımı sağlanacaktır• Mahallelerin birbirine erişimi artırılmalıdır• Yeni Merkez’in mahallelerle bütünleşmesi sağlanacaktır• Ulaşım bağlantıları ulaşılabilir mesafelerde tasarlanmalıdır

BÜTÜNLEŞME: RÜZGAR KORIDORLARI

• Kartal’ın ekolojik koridorları, dağlar ile deniz arasında uzanmaktadır• Dere yatakları aydınlığa kavuşturulmalıdır• Dere yatakları kamusal yeşil alanlarla desteklenerek ekolojik bağlantılar tasarlanmalıdır• Yapılaşma baskısı yönlendirilerek ekolojik bütünlük sağlanmalıdır

MİNİMUM MÜDAHALE: KUZEY – GÜNEY BULVARLARI

• Kartal’ın baskın ulaşım bağlantıları doğu batı ekseninde uzanmaktadır• Metro ve banliyö istasyonları arasında dikey uzanan yeni ulaşım koridorları açılmalıdır• Dikey bağlantılar, doğu-batı ekseninden kent içlerine ulaşım sağlayacaktır.• Dikey bağlantılar ile Adliye – Dragos, Kartal MİA – Kartal Geleneksel Merkez, Yakacık – Pendik odaklarını birbirine bağlanmalıdır

MINIMUM MÜDAHALE: DIKEY IŞBIRLIKLERI

• Ekonomik odakların farklı ulaşım olanaklarına sahip olması gereklidir• Odaklar arası raylı sistem bağlantıları geliştirilmelidir• Odaklar arası kuzey güney ilişkileri teşvik edilmelidir• Odaklar arası mekânsal bütünleşme alanları ekolojik koridorlara engel olmamalıdır

ORTAKLAŞAN BÖLGELER: DIKEY IŞBIRLIKLERI

• Omurga üzerinde 3 farklı işlevsel bölge kendi içinde ortaklaşacaktır• Kartal metro istasyonu etrafında merkezi iş alanı işlevleri yoğunlaşacaktır• Banliyö istasyonu ve marina etrafında kıyı işlevleri yoğunlaşacaktır• Omurganın orta kesiminde kamusal donatı alanları yer alarak kentle bütünleşmesi sağlanacaktır

ORTAKLAŞAN BÖLGELER: DIKEY IŞBIRLIKLERI

• Omurga üzerinde 3 farklı işlevsel bölge kendi içinde ortaklaşacaktır• Kartal metro istasyonu etrafında merkezi iş alanı işlevleri yoğunlaşacaktır• Banliyö istasyonu ve marina etrafında kıyı işlevleri yoğunlaşacaktır• Omurganın orta kesiminde kamusal donatı alanları yer alarak kentle bütünleşmesi sağlanacaktır

ORTAKLAŞAN BÖLGELER: ALTIN ÜÇGEN

• Kartalın alt ekonomik odakları arasındaki ilişkileri kuzey – güney yönünde geliştirerek ekolojik koridorların yapılaşma baskısı azaltılacaktır• Yeni merkezin sahil hattındaki odaklarla işbirliği örgütlenerek kuzey güney ekonomik işbirlikleri geliştirilecektir• Altın üçgen, raylı ulaşım ağı üzerindeki odaklar etrafında gelişecektir• Odaklar arasında kalan bölgelerin yapılaşma dokusu ekoloji odaklı planlanacaktır

TAKTIK: DOĞU-BATI RINGI

• Ring, mahalleleri yeni merkezle bağlamalıdır• Ring üzerinde, kamusal donatı odakları yer almalıdır• Yaratılan yeni kamusal alanlar kentin ulaşılabilir donatı standartlarını yakalamasını sağlayacaktır• Ring üzerinde Atalar, Petrol-iş ve Topselvi mahalle merkezleri yaratılmalıdır

TAKTIK: DIKEY IŞBIRLIKLERI

• Doğu - batı eksenindeki saçaklanma kuzey – güney doğrultusuna yönlendirilmelidir• Rüzgar koridorlarını engellemeyecek mimari tipolojiler tasarlanmalıdır•Yeni merkez, Kartal geleneksel merkezi ve Pendik arasında ekonomik işbirliği ağı oluşturulmalıdır

FARKLILAŞAN ODAKLAR: ÇEVRESEL ODAKLARLA IŞBÖLÜMÜ• Omurganın değer üretme kapasitesini çevresel odaklarla geliştireceği işbirliği besleyecektir• Kuzey – Güney yönündeki gelişim koridoru Kartal’ın geleneksel merkezi ile eklemlenerek kentin yerel ekonomisine katkı sağlayacaktır• Güneydeki odaklar raylı ve deniz ulaşım bağlantılarını sağlamak konusunda özelleşerek omurganın bölgesel erişim kabiliyetini yükseltecektir• Odaklar arasında raylı sistemler geliştirilerek yerel bağlantılar geliştirilecektir

FARKLILAŞAN ODAKLAR: MAHALLE MERKEZLERI

• Kartalın konut alt bölgelerinde yani mahalle merkezleri yaratılacaktır• Ring üzerinde farklı ölçeklerde kamusal donatılar ve açık yeşil alanlar konumlandırılarak kamusal devamlılık sağlanacaktır• Bu akslar üzerinde mahalle merkezleri ve yoğunluk aktarım odakları planlanacaktır

FARKLILAŞAN ODAKLAR: REKREATIF VE EKONOMIK MIKNATISLAR • Kartal’ın rekreatif ve kültürel odakları sahil hattında ve kuzeydeki ormanlık alanlarda bulunmaktadır• Ekonomik yoğunluk odakları doğu – batı hattında uzanan ulaşım koridorları üzerinde sıralanmıştır• Ekonomik işbirliğinde öne çıkacak odaklar deniz ve raylı ulaşım olanakları güçlü merkezler olarak belirlenmiştir

İŞBIRLIĞI KORIDORLARI: BÜTÜNLEŞME AKSLARI

• Yatay akslar tasarlanarak kentle bütünleşme sağlanacaktır• Konut bölgelerindeki yoğunluk aktarım alanları planlanarak mahallelerde değer odakları geliştirilecektir

İŞBIRLIĞI KORIDORLARI: KUZEY – GÜNEY BAĞLANTILAR

• Ring üzerindeki odaklar dikey yol bağlantıları ile ringin kesiştiği noktalarda yer alacaktır• Kavşaklar üzerindeki odaklar kamusal ringi kuzey ve güney doğrultularında da erişebilir kılacaktır• Dikey ve yatay bağlantıların kesiştiği noktalara yoğunluk odakları yerleştirilerek, bu odakları ulaşılabilirliği artırılacaktır

İŞBIRLIĞI KORIDORLARI: ENGELLEYICI KESIŞIMLERI ORTADAN KALDIRMAK• Kentin ekolojik ve ekonomik işbirliği koridorları birbirinden ayrıştırılarak engelleyici kesişimlerin önüne geçilecektir• Kartal’ın ekonomik ve ekolojik gelişim doğrultuları birbirine paralel ve kuzey – güney yönünde planlanmıştır

PAYLAŞILAN DEĞER BAĞLANTILAR

EKONOMİK ODAKLAR ANA OMURGA DOLAŞIM ODAKLAR

EKOLOJİ

BÖLGELER

RİNG

ULAŞIM

AĞ KENTSEL VE METROPOL ODAKLAR DONATILAR OLANAKLAR

DESTEKLEİCİ KORİDORLAR BAĞLANTILAR İŞBİRLİĞİ AĞLARI

OMURGA

Nasıl Yapmalı?Ne Yapmalı?

OMURGA RİNG AĞDEĞER DÜZEN DENGEST

RATE

JİK

ÇERÇ

EVE

TAKTİK ÇERÇEVE

15

MEKANSAL GELİŞİM STRATEJİ ÇERÇEVESİYAPI TİPOLOJİLERİ

1716

MEKANSAL GELİŞİM STRATEJİ ÇERÇEVESİ

1918

MEKANSAL GELİŞİM STRATEJİ ÇERÇEVESİAKSLAR VE ODAKLAR

20

YAPI TİPOLOJİLERİ