K aY N a K 1 :

K aY N a K 3 :

K aY N a K 2 :

Kavimler göçü avruPa’yI NasIl eTKileDi?

1e T k i n l i k

KAVİMLER GöÇÜ, MS 100-500

KAVİMLER GöÇÜ SonRASI, AVRUPA’DA “BARBAR” KRALLıKLAR

KAVİMLER GöÇÜ nEDİR?Hunların baskısıyla 375 yılına doğru Got

krallığının çökmesi, Avrupa’nın güney ve batısı-na doğru dalga dalga yayılan istila hareketleri-ne yol açtı. İlk gelen Vizigotlar, Akitanya ve İs-panya’ya yerleşti. İkinci dalga olan Vandallar, Süevler ve Burgondlar, Ren Irmağı’nı aşarak güneye ilerlediler. Üçüncü dalga sonunda Ost-rogotlar İtalya’ya, Anglosaksonlar İngiltere’ye yerleştiler. Dördüncü aşamada Lombardlar bü-tün İtalya’yı ele geçirdi. İspanya’yı baştan başa geçen Vandallar Kuzey Afrika’ya inerek burada bir krallık kurdular. Franklar ise 4. yüzyıldan itibaren Roma topraklarına sızmışlardı.

Kavimler Göçü denilen bu göç, istila ve yer-leşme hareketi, 5. yüzyılın başından itibaren “Barbar” krallıkları denilen devletlerin kurul-masına yol açtı: Vizigot, Ostrogot, Frank, Bur-gond, Vandal krallıkları vb.

Konstantinopolisedirne

Roma

Kartaca

FranklarSaksonlar

Jütler

Angllar

Katalon 451

(Katalon Savaşı)

Hunların başkenti

Ostrogotlar

DOĞU ROmA

İmPARATORlUĞU

a. Angllar, Saksonlarb. Franklarc. Gotlar

d. Vizigotlare. Ostrogotlar

f. Hunlarg. Vandallar

Roma İmparatorluğu’na yapılan İstİlalar

bATI ROmA İmPARATORlUĞU

Ost

rogo

tlar

Vandallar

Gotlar

Hunlar

Vizigotlar

Saks

onla

r

Vandallar

Slavlar

lombardlar

Kepidler

Avarlar

Slavlar

Hatay

Kıbrıs

Sicilya

Taronto

Roma

Alman

lar

Türingiyalılar

RavennaNimesToulouse

Toledolizbon

Sueviler

Paris

Köln

Saksonlar

Danlar

Piktler

Angllar

Jütler

Saksonlar

İskoçlar

Kelt bölgesi

JütlerKUzeY DeNİzİ

OSTROGOT KRAllIĞI

FRANK KRAllIĞI

bURGONYA KRAllIĞI

ATlAS OKYANUSU

VİzİGOT KRAllIĞI

Sardinya

Korsika

VANDAl KRAllIĞI

Karadeniz

bizans İmparatorluğu

Akdeniz

Konstantinopolis

londra

UY

GA

RL

IK

LA

R

TA

Rİ

Hİ

-I

I

D

İL

AR

A

KA

HY

AO

ĞL

U

66

DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 66 03.11.2014 13:05:26

K aY N a K 5 : K aY N a K 6 :

SAVAŞÇI GöÇEBELER5. yüzyılda Galya’yı baştan başa geçen bar-

barlar, her yeri yakıp yıkarak hiç silinmeyecek izler bırakan etkili savaşçılardı. İlerlemelerine son verdikleri noktalarda kalıcı veya zaman içinde yok olan krallıklar kurdular. Devletler-ini örgütlerken önlerindeki Roma örneğinden yararlandılar, hatta zırh ve eflatun pelerin gibi bazı iktidar simgelerini Roma’dan miras aldılar. Yalnız Frank kralı, mızrağı ve ortadan ayrılmış uzun saçlarıyla Germenlerin iktidar simgelerini de koruyordu (bkz. Kaynak 7).

KAVİMLERİn KAYnAŞMASI“Barbarlar” ele geçirdikleri topraklardaki

Roma izlerini silmeye çalışmadılar. Aslında isteselerdi bile birçok bölgede bunu yapama-zlardı. Çünkü eski Roma topraklarındaki nü-fusları Romalılaşmış kavimlere oranla çok azdı. Dolayısıyla bu kavimler, boyundurukları altına aldıkları halklarla uyum sağlamak, on-larla kaynaşmak zorundaydı. Nitekim devlet yönetiminde Roma’nın uygulamalarını, maliye sistemini ve Latinceyi korudular. Romalı sen-atör ailelerinin yeni kuşakları bütün sivil ve askeri görevleri tekellerine alarak Germen soy-lularıyla kaynaştı.

Ama Germen nüfusunun az veya çok oluşu-na göre zamanla birtakım bölgesel farklılıklar ortaya çıktı. Örneğin Galya, İspanya ve İta-lya’nın güneyinde hâlâ Roma uygarlığı ege-mendi. Yalnız İngiltere bütünüyle Germenleşti. Ren Irmağı’nın doğu kıyısı ise, Hıristiyan mi-syonerler gelene kadar yerel özelliklerini ko-rudu. 8. yüzyılda Avrupa artık üç dil ailesine bölünmüştü: Germen, Roman ve Latin dilleri.

K aY N a K 4 :

BATI RoMA’nIn ÇöKÜŞÜDevlet işlerini komutanlara bırakmak zorunda kalan son imparatorlardan Honorius’un hüküm-darlık döneminde (393-423), Batı Roma’nın Doğu Roma’yla bağı giderek koptu, imparatorluk Doğu ve Batı olarak ikiye ayrıldı (395). Batı Roma, çok geçmeden Barbar akınlarıyla toprak yitirmeye başladı. Galya, İspanya, Britanya birbiri ardına Roma denetiminden çıktı.

III. Valentinianus döneminde (425-455) Afrika topraklarının Vandalların eline geçmesiyle İta-

lya kuşatma altına girdi. Yönetime egemen olan Romalı komutan Aetius’un bazı askeri başarıları olsa da durumu tersine çevirmeye yetmedi. Ae-tius’tan sonraki imparatorlar, Germen kabile şe-flerinin kuklası olarak hüküm sürdüler.

Sonunda Germenlerden Odoacer, son impar-ator Romulus Augustus’u devirdi. Böylece Batı Roma İmparatorluğu tarihe karıştı (476). Bu tar-ih İlkçağ’ın sonu, Ortaçağ’ın başlangıcı olarak kabul edilir. Kimi tarihçiler ise İlkçağ’ı Kavimler Göçü’yle bitirir (375).

OR

TA

ÇA

Ğ

AV

RU

PA

SI

:F

EO

DA

Lİ

ZM

67

DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 67 03.11.2014 13:05:28

UY

GA

RL

IK

LA

R

TA

Rİ

Hİ

-I

I

D

İL

AR

A

KA

HY

AO

ĞL

U

68

K aY N a K 7 :

K aY N a K 9 :

K aY N a K 8 :

FRAnK KRALI I. CHİLDERİC’İn MÜHRÜ (YAKLAŞIK 457-481)

“BARBARLAR”Eski Yunanlılar Helen olmayan bütün halka-

lara “Barbaros” derdi. Bu kelime başlangıçta Ro-malıları da kapsardı. Roma döneminde Romalılar da Roma-Yunan etkisi dışındaki halklara “barbar” demeye başladı.

Arkeolojik bulgular Avrupalı “barbar” halk-ların MÖ 1000 yıllarında tarih sahnesine çıktığını göstermektedir. Bunlardan Keltler, Germenler ve İskitler, Antik Çağ yazarları tarafından en fa-zla dile getirilenlerdir. Keltler uzunca bir dönem Avrupa siyasi hayatını ve kültürünü etkilemiş çeşitli kabilelerden oluşan bir topluluktu. Ama hiç

bir zaman bir imparatorluk veya konfederasyon olarak ortaya çıkmamışlardır.

Avrupa’nın bildiği en önemli ve etkili diğer “barbar” halk İskitlerdir. Herodot, yazığı tarih kitabında bu halkla ilgili çok önemli bilgiler ver-miştir.

Romalıları en fazla uğraştıran, yıkılmasında da fiili olarak rol oynayanlar ise Germenlerdir. Kavimler Göçü sırasında Germenlerle birlikte ismi duyulan diğer “barbar” halk Hunlardır. Hunların Çin tarihinde Hiung-nu olarak geçen kavmin, Batıya göç eden kolu olduğu genel olarak kabul gören bir iddiadır.

“BARBARLAR” ÖNcE HRİSTİYAN SONRA DA KAToLİK oLUYoR…

Germen kralları, kilisenin en tehlikeli mez-hep sapkınlığı olarak gördüğü Ariusçuluğu be-nimsemiş, yalnız Frank Kralı Clovis pagan ola-rak kalmıştı. Ariusçulara göre İsa, tanrısal bir varlık değil, bir insandı. Burgond prensesiyle ev-lenen Clovis, karısının da etkisiyle Katolik Hıris-tiyanlığı kabul ederek vaftiz oldu (488 veya 499) ve sapkın olarak gördüğü Vizigotlara karşı sa-vaştı. Savaş dönüşü Orleans kentinde bir konsil topladı. Amaç, kilisenin birliğini sağlamak, Ari-usçuluğu ortadan kaldırmak, Roma hukukunu, Hıristiyan dininin yasalarını hayata geçirmekti. Ayrıca halkına Germen özelliklerini unutturma-mak için, 65 maddelik Sal Yasası’nı yürürlüğe koydu. Paris’i başkent yaptı. Böylelikle Clovis, “barbar” krallıkların en büyüğünü kurmuş ve Katolik Fransa’ya doğru evrilecek süreci başlat-mış oldu.

Büyük çatışmalardan sonra Vizigotlar, Bur-gondlar ve Lombardlar Katolik mezhebini be-nimsediler. Katolik Kilisesi’nin piskoposları, katedral ve manastırlarda okullar kurdular. Buralarda Latin kültürüne dayalı dini eğitim veriliyordu. Din adamlarını ve bütün Katolikleri bağlayan yasalar çıkardılar. Manastır hayatı ve keşişler ilk kez Mısır’da ortaya çıktı, oradan Av-rupa yayıldı. Benedikten Manastırları aracılığıy-la zaman içinde Kuzey Avrupa da Hıristiyanlaştı.

DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 68 03.11.2014 13:05:30

çalIşma sorularI

1. Kaynak 1’deki haritada adı geçen kavimler, göçlerine nereden başlamış, nerelerden geçerek en son nerede göçlerine son vermişlerdir? Bu çalışma için günümüze ait siyasi ve coğrafi haritalar kullanarak Kaynak 1’le karşılaştırma yapmanız gerekecektir.

Kavimler göçe Başladıkları yer geçtikleri yerler göçün Bittiği yer

Vizigotlar

Ostrogotlar

Franklar

Vandallar

Anglosaksonlar

2. Kaynak 3’teki haritayı inceleyin. Hangi kavimler göçlerini, istilalarını sonlandırdıkları noktada krallık kurmayı başarmışlar? Bunları adları nedir? Yazınız.

3. Kaynak 3’teki haritada Hunlar görünmüyor. Onların başına ne gelmiş olabilir? Araştırarak bulduğunuz sonuçları yazın.

4. Yukarıdaki kaynaklar arasında birinci elden kaynak var mı? Hangisi? Neden onu seçtiniz? Açıklayınız. Bu sorunu yanıtını sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

5. “Kavimler Göçü”nün tanımını yazacaksınız. Bunun için önce aşağıdaki tabloyu doldurun sonra da tanımınızı kendi cümlelerinizle yazın. Yanıtlar için, yukarıdaki metinler dışında araştırma yapmanız gerekmektedir. O

RT

AÇ

AĞ

A

VR

UP

AS

I:

FE

OD

AL

İZ

M

69

DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 69 03.11.2014 13:05:31

a. Kavimler göçü için analiz çizelgesi

Temel Nedenler

Temel sonuçlar

yer

zaman

isimler

b. Tanımım:

6. Birçok tarihçi Kavimler Göçü’nün dönüm noktası bir olay olduğunu belirtir. Bu sizce doğru bir düşünce midir? Görüşlerinizi kanıt kullanarak açıklayınız. Kanıtlarınızı hangi kaynaklardan (buradaki ve başka kaynaklar) aldığınızı parantez içinde göstermeyi unutmayın.

7. Şu iki konuyu araştırın ve bulduklarınızı kısaca aşağıya not alın: a. Günümüzde Avrupa’da kullanılan Germen, Roman ve Latin dilleri hangileridir? b. Ariusçuluk nedir?

KayNaK“Kavimler Göçü ve Barbar Krallıklar,” Théma Larousse, Milliyet Yayınları, 1994

UY

GA

RL

IK

LA

R

TA

Rİ

Hİ

-I

I

D

İL

AR

A

KA

HY

AO

ĞL

U

70

DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 70 03.11.2014 13:05:31