KAYNAKLARI - eng.harran.edu.treng.harran.edu.tr/~aktacir/not.pdf · Enerji Bakanlığı, Uluslararası Hidrojen Enerjisi Teknolojileri Merkezi (ICHET) ve Oto Doğal Gaz İstasyonları

ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE

YENİLENEBİLİR ENERJİ

KAYNAKLARI

Harran Üniversitesi

GAP-YENEV

Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği

Enerji

Enerji verimliliği-Yenilenebilir Enerji

Yenilenebilir Enerji

Güneş Enerjisi

Hidro Enerji

Rüzgar Enerjisi

Jeotermal Enerji

Biogaz

YE Fırsatları

Temel Hedefler

Sonuç


GAP-YENEV

Ülkelerin, sanayileşme, sosyal ve ekonomik kalkınma, bireylerin yasam standardının yükseltilmesi ve yaşamlarının kolaylaştırılması gibi temel hedeflerine ulaşmasında en önemli unsurlardan biri enerji olup, güvenli ve kolayca erişilebilir, ucuz ve sürdürülebilir bir enerji arzının sağlanması önemli bir husustur. Ancak, enerjiye yönelik faaliyetler birçok çevre sorununu da beraberinde getirmektedir. Enerjiye yönelik olarak sürdürülen faaliyetler, çevreyi olumsuz yönde etkilemekte ve yerel, bölgesel ve küresel sorunlara yol açmaktadır.


Enerji verimliliği; Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesi ve miktarının düşüşüne yol açmadan enerji tüketiminin azaltılması olarak tanımlanır. 5627 sayılı Enerji verimliliği kanununda yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik usul ve esaslara da yer verilmiştir.

Yenilenebilir enerji kaynakları, enerji verimliliği çalışmalarında göz ardı edilmemesi gerekir. Günümüzde bu iki kavramı ayrı düşünmek imkansız hale gelmiştir.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği Harran Üniversitesi

GAP-YENEV


GAP-YENEV

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN

Kanun Numarası : 5346- 10/5/2005

Yayımlandığı Resmi Gazete : 18/5/2005 tarih ve 25819 sayı Revize tarihi : 29/12/2010

Yayımlandığı Resmi Gazete : 08/01/2011 tarih ve 27809 sayı

Kanunun amacı: Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik

enerjisi üretimi amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu

kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde

ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin artırılması,

sera gazı emisyonlarının azaltılması, atıkların

değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve bu amaçların

gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün

geliştirilmesidir.


Güneş enerji santrallerinden 1 kWh elektrik bedeli 13,3

cent$’dir. Yerli üretimle bu bedel 6,7 cent

desteklenerek 20 cent$’a yükselmektedir.


GAP-YENEV

Yenilenebilir enerji

kaynaklarına dayalı

üretim tesislerinde

kullanılan mekanik

ve/veya elektro-

mekanik aksamın yurt

içinde imal edilmiş

olması halinde; elektrik

enerjisi için, alım

fiyatına, üretim tesisinin

işletmeye giriş tarihinden

itibaren beş yıl süreyle;

yandaki tabloda

belirtilen fiyatlar ilave

edilir.

Yerli üretim-Destek


GAP-YENEV

Enerji

Yenilenebilir enerji, "doğanın kendi evrimi içinde, kullanılmasından sonraki zaman peryodunda aynen mevcut olabilen enerji kaynağı" olarak tanımlanmaktadır. Yaygın olarak kullanılan fosil yakıtlar ise; kullanılınca biten ve yeniden kullanılamayan enerji kaynakları sınıfına girmektedir.

Hidrolik (su), güneş, rüzgar ve jeotermal gibi doğal kaynaklar yenilenebilir olmalarının yanı sıra; temiz enerji kaynakları olarak ta değerlendirilmektedir.


YENİLENEBİLİR

ENERJİ KAYNAKLARI

J

E

O

T

E

R

M

A

L


GAP-YENEV

Enerji


GAP-YENEV

Enerji

YE kaynakları, kullanım şekli, mevcut durum



GAP-YENEV

Enerji

YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ


GAP-YENEV

GAP bölgesi hali hazırda yenilenebilir enerjideki çeşitlilik ve zengin potansiyeli ile dünyada sayılı şanslı bölgelerden biridir. Türkiye’nin hidrolik enerjideki en önemli ve ağırlıklı bölgesidir. Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyeli açısından en büyük potansiyele sahip bölgesidir. Tarımsal atıklar ve hayvancılık potansiyeli düşünüldüğünde biyokütlenin modern yöntemlerle enerji açısından kullanımında da öncü olabilecek önemli bir değere sahiptir. Ege bölgesi ile kıyaslanacak seviyede olmasa bile, bölgenin bazı yüksek alanları için rüzgâr enerjisinden ve bazı jeolojik alanları için jeotermal enerjiden bahsedebilmektedir. Diğer taraftan binalardaki ve yeni gelişen sanayisindeki geleneksel yapı ve alışkanlıklar, enerji verimliliğinin artırılması konusunda da önemli fırsatlar sunmaktadır.


13:33

Türkiye’nin Güneş Enerji Potansiyeli

• Ülkemiz, coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli açısından birçok ülkeye göre şanslı durumdadır.

• EİE tarafından yapılan çalışmaya göre Türkiye'nin ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2640 saat (günlük toplam 7.2 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti 1311 kWh/m²-yıl (günlük toplam 3.6 kWh/m²) olduğu tespit edilmiştir.

• Bölgemiz için ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2993saat (günlük toplam 8.2 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti 1460 kWh/m²-yıl (günlük toplam 4 kWh/m²)


GAP-YENEV

Enerjisi

Türkiye’nin bölgesel güneş enerjisi potansiyeli


GAP-YENEV


Enerjisi

GAP bölgedeki tüm iller yüksek güneş enerjisi (GE)

potansiyeli ile Türkiye’de lider, dünyada ise sayılı

bölgelerden biridir.

Güneş enerjisi, GAP Bölgesi’nin ve dolayısıyla

Türkiye’nin enerji sektörünün yükselen değeri olmaya

adaydır.


GAP-YENEV

Enerjisi


13:33 23 ARALIK 2009-MARDİN

GÜNEŞ ENERJİSİ

Isıl Uygulamalar

1. Sıcak su üretimi

2. Isıtma-soğutma

uygulamaları

3. Buhar üretimi-elektrik

Fotovoltaik Uygulamalar

Elektrik enerjisi üretimi ve kullanımı

GE Isıl Uygulamaları

GE Isıl Uygulamaları

Panellerin çalışma prensibi

Güneş ışınlarının panele

düşmesiyle beraber yarı

iletken levhalarda

elektron geçişi olur.

Yarı iletken malzeme

yaygın olarak SİLİKON

kullanılmaktadır.

GE PV Uygulamaları


Panel çeşitleri

Mono kristal, %18 verim

Polikristal, %16 verim

Amorf, %5-10 verim

• Son beş yıl içinde küresel PV talebinin yaklaşık % 80’i Avrupa

piyasalarından olmuştur.

• Bir polikristal silikon güneş modülü için en düşük satış

fiyatı watt başına $ 1.06 (0,78 € başına watt) 'dir.

• Bir mono kristal silikon modülü için en düşük satış fiyatı watt başına

$ 1.10 (watt başına € 0.81)vardır.

• İnce film modülü fiyatı watt başına $ 0.84 (0.62 € watt) 'dir.

PV Panel Fiyatı

Güneş Enerjisi Fotovoltaik Uygulamaları

Kaohsiung 2009

oyunları için

Tayvan’da inşa

edildi.

55000 seyirci

kapasiteli ,

Üst kısmı 8844 adet

güneş paneliyle

kaplı, Yılda 1,14

milyon kwh elektrik

üretiyor

Güneş enerjili stadyumu

• Almanya, 2008

• 17 kWp-PV entegreli eğimli çatı

• Şebeke bağlantılı

Meinhard Hansen Almanya

Almanya’da Tarım alanları

için yapılmış PV sistemleri

3,450 kWp

40,000 kWp

Tektek Dağı ?

Sulama Kanal Kenarı ?

Vs…

Uygun arazilerde

elektrik enerjisi üretimi

Yapılamaz mı?

Dört farklı PV sistemleri/teknolojileri bu binada kurulmuştur. A- polikristalin modül, B- Amorf silikon modüller C- cam-cam yarı-şeffaf PV modülleri D- monokristal PV modülleri

http://www.pvdatabase.org

Malezya-Sıfır enerjili Ofis Binası

http://www.pvdatabase.org/

Ticari ve eğlence Merkezi

Madrid’in en çok ziyaret edilen binası

yılda 25 milyon ziyaretçi

100 kWp panel gücü

http://www.pvdatabase.org

"Madrid-2 La Vaguada"

http://www.pvdatabase.org/

Ülke İspanya

Yıl 2005

PV güç toplam 54 kWp

Konum Malaga

Özet

Enerji tasarrufu ve enerji verimliliği için

binanın biyoklimatik stratejisinin bir parçası

olarak PV modülleri sabit güneş

gölgeleme elemanı olarak kullanılan bir

otel binası

Anahtar Kelimeler (BIPV) bina entegre PV cephe

Monte Malaga Hotel

13:33

Harran

Üniversitesinde

kurulu olan 1.4

KWp güneş

takip sistemi


PV Sulama Sistemleri

PV Sulama Sistemleri

Fotovoltaik

solar pompa

Sistemi

Sistem ekipmanları

Güneş panelleri; 2 X130 Wp, 20 yıl garantili

Batarya grubu; 2X12 V/230 Ah

Solar kontrol ünitesi: MPPT (1 adet),

Santrifüj (fırçasız) PV solar pompa, Debisi 900 litre/saat,

45 metre basma yüksekliği


Muğla Üniversitesi Eğitim Fakültesi Binası

40.3 kWp


aydınlatma sistemleri

Merkezi kütüphanede

kurulu 3.5 kWp gücünde

şebeke içi PV sistem

• Sistemde 20 adet 175W

gücünde 24V’luk panel

kullanılmıştır.

• 10 adet 230Ah’lik kapasiteli depolama

ünitesi kullanılmıştır.

• Sistemin bir yıl deneme

çalışması sonucunda, ürettiği bedelsiz temiz

enerji miktarı 5000 kWh

olarak belirlenmiştir.


Güneş enerjili pervaneli şapka

PV şarjlı taşınabilir lamba

ve radyo

PV şarjlı el feneri

Şarj için katlanabilir PV panel PV’li sırt çantası

Güneş pillerinin çeşitli alanlarda kullanımı

http://absolutepromotions.typepad.com/photos/uncategorized/2008/05/06/custom_solar_backpack.jpg

Güneş pillerinin karayollarında ve trafik ışıklarında kullanımı

Işıklı yol işaretleme ve uyarma İkaz lambaları

http://images.google.com/imgres?imgurl=http://img.en.china.cn/0/0,0,270,17131,500,508,afd29ebd.jpg&imgrefurl=http://detail.en.china.cn/provide/detail,1071431970.html&usg=__h5eKbUuahxnOXo10DBpbHnFdFIg=&h=508&w=500&sz=33&hl=tr&start=13&um=1&tbnid=bAA-rS1bCbp3TM:&tbnh=131&tbnw=129&prev=/images?q=solar+traffic+lights&um=1&hl=tr&rls=com.microsoft:tr:IE-SearchBox&rlz=1I7SKPB

http://images.google.com/imgres?imgurl=http://keetsa.com/blog/wp-content/uploads/2008/01/solar-walkway-lights.jpg&imgrefurl=http://keetsa.com/blog/category/science-and-technology/page/8/&usg=__5xIOosiX1RgW_9ZF3HR_ttyXXzc=&h=300&w=300&sz=21&hl=tr&start=8&um=1&tbnid=YqI4uuGlzol0NM:&tbnh=116&tbnw=116&prev=/images?q=solar+product&um=1&hl=tr&rls=com.microsoft:tr:IE-SearchBox&rlz=1I7SKPB

Güneş enerjili şarj cihazları

Güneş enerjili

jeneratör (600W)

http://www.bilgiustam.com/resimler/2008/04/4-3-08-powercube.jpg

http://www.midsundigital.com/EnProductShow.asp?ID=125


GAP-YENEV

GAP Bölgesi hali hazırda mevcut hidroelektrik

santralleri (HES) ile yenilenebilir enerji üretimi

konusunda ülkemizde öncü bölgelerden birisidir.

GAP Master Planı içerisinde tamamlanması

planlanan HES’lerin devreye alınmasıyla toplam kurulu

güç yaklaşık 5.500 MW’tan 7.490 MW’a, yıllık üretim ise

15.500 GWh değerinden 27.400 GWh değerine

ulaşacaktır.



GAP-YENEV

Türkiye Avrupa’nın rüzgar enerjisi potansiyeli

açısından en zengin ülkelerinden biridir.

EİE tarafından hazırlanan potansiyel atlası

REPA verilerine göre, GAP Bölgesi ortalama rüzgar

hızı dağılımında, Marmara Bölgesi’nden sonra yüksek

potansiyele sahip bölgelerden biridir.


GAP-YENEV



GAP-YENEV


RE Santralleri

Bölge genelinde Gaziantep, Kilis, Mardin ve Adıyaman

başta olmak üzere; sadece bazı yerel noktalarda mevcut

potansiyel, bir RES santrali kurulumunu mümkün kılacak

seviyede yüksektir.

Şanlıurfa ve Diyarbakır’da ise bazı yerel noktalar hariç

(Örneğin; Şanlıurfa’nın Siverek ilçesi) genellikle orta ya da düşük

seviyede (5 m/s ve altı hızlarda) RE potansiyeli bulunmaktadır.

GAP Bölgesi genelinde hali hazırda EPDK’ya Lisans

başvurusu yapılmış 7 adet büyük ölçekli RES tesisi (5 Gaziantep,

1 Kilis ve 1 Adıyaman ili sınırlarında) hazırlığı/kurulumu da söz

konusudur.


GAP-YENEV


Türkiye jeotermal potansiyel açısından dünyanın yedinci

ülkesidir.

Yüzey sıcaklığı 40°C'nin üzerinde 140 jeotermal saha

mevcuttur.

Türkiye'nin muhtemel jeotermal ısı potansiyeli 31500 MW

olarak tahmin edilmektedir.

2000 yılı sonu itibariyle MTA tarafından yapılan 304

jeotermal sondaja göre, muhtemel potansiyelin 2.046 MW‘ı

görünür potansiyel olarak kesinleştirilmiştir.

Türkiye'deki doğal sıcak su çıkışlarının 600 MWt olan

potansiyeli de bu rakama dahil edildiğinde toplam görünür

jeotermal potansiyel 2.646 MW değerine ulaşmaktadır.


GAP-YENEV


GAP Bölgesi’nde teorik jeotermal potansiyel 81 MW,

görünür potansiyel ise 34,87 MW olarak belirlenmiştir.

Bölgede jeotermal enerji ağırlıklı olarak sera ısıtmasında

kullanılmaktadır.

2008 yılı itibariyle; MTA Güneydoğu Anadolu Bölge

Müdürlüğü, Şanlıurfa-Karaali civarı, Şırnak (Güçlükonak)-Hısta ve

Mardin (Dargeçit)-Germav sahalarında ek jeotermal enerji

potansiyeli belirleme çalışmaları yapılması gerekliliğini öngörmüştür.


GAP-YENEV


GAP JE Potansiyeli


GAP-YENEV


Bölgenin jeotermal enerji potansiyelinin belirlenmesine

yönelik çalışmalar oldukça yavaş ilerlemektedir.

Öncelikle Şanlıurfa Karaali Köyü ve civarında yer alan

jeotermal akışkan potansiyelinin boyutlarının ortaya konacağı

ayrıntılı model etüt çalışmalarının yapılması gereklidir.

Yüksek sıcaklık ve yüksek debiye sahip alanların bulunması

amacıyla hidrojeolojik ve radyoaktif analizler yapılmalıdır.


GAP-YENEV


Ayrıca potansiyelin etkin kullanılması amacıyla jeotermal

ısı pompası kullanımına yönelik çalışmalar başlatılmalıdır. Çünkü,

mevcut jeotermal akışkanın sera ısıtmada kullanımı bilinçsizce

(çıkış ucu atmosfere açık) yapıldığından, kaynak sıcaklıklarında

yıllara göre azalma söz konusudur.

Jeotermal akışkanın dolaştırılması amacıyla kullanılan

klasik dalgıç pompalar ise radyoaktif madde içeriği nedeniyle sık

sık arıza vermekte ve çok yüksek elektrik enerjisi tüketmektedir.


GAP-YENEV


KARAALİ Seraları

GAP Bölgesi; gerek doğa koşulları, gerekse sosyal yapısı

itibariyle hayvancılık faaliyetleri için uygun bir potansiyel arz

etmektedir.

Bölgede sulu tarıma geçilmesi ile elde edilen gelirin, bölge

halkının yakından bildiği hayvancılık alanında kullanılması ile

çeşitli büyükbaş hayvan üretimi ile ilgili projeler uygulamaya

konmaktadır.

Hayvancılık sektörünün ekonomik getirilerinin olmasıyla

birlikte, atıklarının bertaraf edilmemesi halinde, bir takım çevresel

sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

Gelişmiş ülkelerde bu sektörde meydana gelen gelişmeler

takip edilerek, ihtiyaç duyulan, üretimin yanı sıra çevre sorunlarına

yol açmayacak teknolojilerin etkin bir şekilde kullanılması

gerekmektedir.


GAP-YENEV


GAP Bölgesi’nde 135.143 adet büyükbaş hayvancılık

işletmesi bulunmakta olup, işletme ölçeklerine baktığımızda

işletme başına düşen hayvan sayısının %70'inin 1-4 baş arasında

olduğu görülmektedir. Küçük işletmelerin yoğun olduğu bölgede,

yaklaşık 10 işletmede 1.000 ve üzeri büyükbaş hayvan sayısı

bulunmaktadır.

Son yıllarda kurulması planlanan Organize Hayvan Besi

İşletmelerinin faaliyete girmesiyle, bu rakamlar artacaktır.


GAP-YENEV


Günümüzde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı artırmak için yapılan en önemli uygulamalardan biride enerji kaynaklarının birlikte kullanıldığı hibrid sistemlerdir.

Hibrid uygulamalarda en fazla

tercih edilen enerji kaynakları rüzgar ve güneş enerjisidir. Sürekli bir enerji kaynağı olmayan rüzgar ve güneş enerjileri birlikte kullanılarak tüm yıl boyunca kesintisiz enerji elde edilebilir.


Hibrid uygulamalar


GAP-YENEV


EKO-KARAVAN

Enerji Bakanlığı, Uluslararası Hidrojen

Enerjisi Teknolojileri Merkezi (ICHET) ve

Oto Doğal Gaz İstasyonları Derneği

(ODİDER) tarafından hidrojen enerjisini

tanıtmak amacıyla tasarlandı. 120 bin

dolara mal olan tamamı yerli aracının

Karavanı Adapazarı’nda, karoseri

Bursa’da, rüzgâr tribünü İkitelli’de,

güneş panelleri Dudullu’da üretildi.

http://www.varsayilan.com/otomobil/6578_eko-karavanin-seri-imalati-icin-dugmeye-basildi.htm















GAP-YENEV

Yenilenebilir enerji, bölge için bir fırsatlar denizidir.

Çünkü;

Kullanılmaya hazır yüksek yenilenebilir

enerji potansiyeli bir fırsattır.

İşgücüne katılım oranlarındaki dezavantajın

giderilmesi için bir fırsattır.

Sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksindeki

dezavantajın giderilmesi için bir fırsattır.

Elektrik Şebekelerindeki yüksek kayıp/kaçak

oranı sorununun çözümü için bir fırsattır.



GAP-YENEV

Tüm kesimleri içine alacak tümden

farkındalık ve tümden istihdam olanağı

oluşturmak,

Yenilenebilir enerji konusunda bölgede

bilimsel, kurumsal ve teknolojik kapasiteyi

arttırmak,

Bölgenin yenilenebilir enerji üretimine

yönelik Ar-Ge ve rekabet gücünü arttırmak,

Bölgede yoğunluğu bulunan endüstriyel

sektörlerle entegre yenilenebilir enerji

uygulamalarını geliştirmek,

Bölgeye ulusal ve uluslar arası pazardan

yatırımcı çekmek.



GAP-YENEV

Yenilenebilir Enerji teknolojileri kullanım ve üretiminin

Bölgede ön plana çıkmasının farklı nitelik ve kapsamlarda

zincirleme faydalarının olması beklenmektedir.

Somut olarak; bölgedeki üretim maliyetlerinin

düşürülmesi, yeni istihdam alanlarının ortaya çıkması, enerji

ihtiyacının yerel olarak karşılanma oranının artması, kurumsal

kapasitenin, teknik altyapının ve araştırma imkânlarının

gelişmesi, tarımsal üretimin büyümesi suretiyle tarımsal

maliyetlerin düşmesi ve sosyo-ekonomik göstergelerin

iyileşmesi gibi nihai etkileri söz konusu olacaktır.



GAP-YENEV

Documents

KAYNAKLARI - eng.harran.edu.treng.harran.edu.tr/~aktacir/not.pdf · Enerji Bakanlığı, Uluslararası Hidrojen Enerjisi Teknolojileri Merkezi (ICHET) ve Oto Doğal Gaz İstasyonları