11

KAYNAŞTIRMA KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARIUYGULAMALARI

22

YASAL YÖNDENYASAL YÖNDEN• KaynaştırmaKaynaştırma

• -- Kaynaştırma; özel eğitim gerektiren Kaynaştırma; özel eğitim gerektiren bireylerin, yetersizliği olmayan akranları bireylerin, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitim ve öğretimlerini resmî ile birlikte eğitim ve öğretimlerini resmî ve özel okul öncesi, ilköğretim, orta ve özel okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan, destek sürdürmeleri esasına dayanan, destek eğitim hizmetlerinin sağlandığı özel eğitim hizmetlerinin sağlandığı özel eğitim uygulamalarıdır.eğitim uygulamalarıdır.

33

Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulama Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulama İlkeleriİlkeleri

• -- Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulama Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulama ilkeleri şunlardır:ilkeleri şunlardır:a)Özel eğitim gerektiren her bireyin a)Özel eğitim gerektiren her bireyin akranları ile birlikte aynı kurumda eğitim akranları ile birlikte aynı kurumda eğitim görme hakkı vardır.görme hakkı vardır.b)Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler b)Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler kaynaştırma yoluyla eğitimlerini kaynaştırma yoluyla eğitimlerini yetersizliği olmayan akranları ile birlikte yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı sınıfta tam zamanlı sürdürebilecekleri aynı sınıfta tam zamanlı sürdürebilecekleri gibi özel eğitim sınıflarında yarı zamanlı gibi özel eğitim sınıflarında yarı zamanlı olarak da sürdürebilirler.olarak da sürdürebilirler.

44

• c) Yarı zamanlı kaynaştırma uygulamaları, c) Yarı zamanlı kaynaştırma uygulamaları, öğrencilerin bazı derslere yetersizliği olmayan öğrencilerin bazı derslere yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta yada ders dışı akranlarıyla birlikte aynı sınıfta yada ders dışı etkinliklere birlikte katılmaları yoluyla yapılır.etkinliklere birlikte katılmaları yoluyla yapılır.

• ç) Tam zamanlı kaynaştırmaya tabi öğrenciler ç) Tam zamanlı kaynaştırmaya tabi öğrenciler kayıtlı bulundukları eğitim programını; özel eğitim kayıtlı bulundukları eğitim programını; özel eğitim sınıflarında ise sınıfın türüne göre bu sınıflarında ise sınıfın türüne göre bu yönetmeliğin 26. ve 27. maddelerinde belirtilen yönetmeliğin 26. ve 27. maddelerinde belirtilen eğitim programını takip ederler.Öğrencilerin takip eğitim programını takip ederler.Öğrencilerin takip ettikleri programlar temel alınarak eğitim ettikleri programlar temel alınarak eğitim performansı ve ihtiyaçları doğrultusunda BEP performansı ve ihtiyaçları doğrultusunda BEP hazırlanır. hazırlanır.

55

• d) Kaynaştırma yoluyla eğitim eğitim d) Kaynaştırma yoluyla eğitim eğitim uygulaması yapılan okullarda BEP uygulaması yapılan okullarda BEP geliştirme birimi oluşturulur.geliştirme birimi oluşturulur.

• e) Kaynaştırma yoluyla eğitim e) Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulaması yapan okul ve uygulaması yapan okul ve kurumlarda öğrencinin yetersizliğine kurumlarda öğrencinin yetersizliğine uygun fiziksel, sosyal, psikolojik uygun fiziksel, sosyal, psikolojik ortam düzenlemeleri yapılır. Özel ortam düzenlemeleri yapılır. Özel araç-gereç ile eğitim materyalleri araç-gereç ile eğitim materyalleri sağlanır ve sağlanır ve destek eğitim odasıdestek eğitim odası açılır. açılır.

66

• f) Kaynaştırma uygulamaları yapan f) Kaynaştırma uygulamaları yapan okul ve kurumlarda ki personel, dieğr okul ve kurumlarda ki personel, dieğr öğrenciler ve onların aileleri özel öğrenciler ve onların aileleri özel eğitme ihtiyacı olan bireylerin özellikleri eğitme ihtiyacı olan bireylerin özellikleri hakkında RAM ve BEP geliştirme hakkında RAM ve BEP geliştirme birimindeki ilgili kişilerce bilgilendirilir. birimindeki ilgili kişilerce bilgilendirilir.

• g) Okul ve kurumlarda eğitim alacak g) Okul ve kurumlarda eğitim alacak özel eğitime muhtaç öğrencilerin bir özel eğitime muhtaç öğrencilerin bir sınıfa iki öğrenci olacak şekilde dağılımı sınıfa iki öğrenci olacak şekilde dağılımı sağlanır. sağlanır.

77

• h) Okul öncesi eğitim sınıflarında sınıf h) Okul öncesi eğitim sınıflarında sınıf mevcudu ; 2 kaynaştırmaya tabi öğrencisi olan mevcudu ; 2 kaynaştırmaya tabi öğrencisi olan sınıflarda 10, 1 öğrencinin olduğu sınıflarda 20 sınıflarda 10, 1 öğrencinin olduğu sınıflarda 20 öğrenciyi geçmeyecek şekilde öğrenciyi geçmeyecek şekilde düzenlenir.Diğer sınıflarda ise; 2 bireyin düzenlenir.Diğer sınıflarda ise; 2 bireyin bulunduğu sınıflarda 25, 1 bireyin bulunduğu bulunduğu sınıflarda 25, 1 bireyin bulunduğu sınıflarda ise 35 öğrencidir. sınıflarda ise 35 öğrencidir.

• i) Kaynaştırma uygulamaları ilköğretim i) Kaynaştırma uygulamaları ilköğretim programlarını uygulayan okul ve kurumlarında; programlarını uygulayan okul ve kurumlarında; yetersizliği olmayan öğrencilerin, yetersizliği yetersizliği olmayan öğrencilerin, yetersizliği olan öğrencilerle aynı sınıfta eğitim görmeleri olan öğrencilerle aynı sınıfta eğitim görmeleri yoluyla yada yetersizliği olmayan öğrenciler yoluyla yada yetersizliği olmayan öğrenciler için bu okulların bünyesinde ayrı sınıf açılması için bu okulların bünyesinde ayrı sınıf açılması şeklinde de uygulanabilir. şeklinde de uygulanabilir.

88

• j) Kaynaştırma uygulamalarının j) Kaynaştırma uygulamalarının yapıldığı ilköğretim okullarında özel yapıldığı ilköğretim okullarında özel eğitime muhtaç öğrencileri örgün eğitime muhtaç öğrencileri örgün eğitime hazırlamak amacıyla eğitime hazırlamak amacıyla gerektiğinde hazırlık sınıfları gerektiğinde hazırlık sınıfları açılabilir.açılabilir.

99

Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulama ÖlçütleriUygulama Ölçütleri

• -- Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulama ölçütleri Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulama ölçütleri şunlardır:şunlardır:

a)a) Kaynaştırma uygulamaları yapılan Kaynaştırma uygulamaları yapılan kurumlarda özel eğitim gerektiren öğrencinin kurumlarda özel eğitim gerektiren öğrencinin gereksinimleri çerçevesinde kurumun fiziksel, gereksinimleri çerçevesinde kurumun fiziksel, sosyal, psikolojik ortamında ve eğitim sosyal, psikolojik ortamında ve eğitim programlarında destek hizmetler ile gerekli programlarında destek hizmetler ile gerekli düzenlemeler (kaynak oda, rehberlik ve düzenlemeler (kaynak oda, rehberlik ve psikolojik danışma servisi, bireyselleştirilmiş psikolojik danışma servisi, bireyselleştirilmiş eğitim programları geliştirme ve uygulama eğitim programları geliştirme ve uygulama birimi kurulması; rampalar, ses yalıtımı, ışık birimi kurulması; rampalar, ses yalıtımı, ışık düzenine dikkat edilmesi gibi) yapılır.düzenine dikkat edilmesi gibi) yapılır.

1010

DeğerlendirmeDeğerlendirme

• -- Kaynaştırma uygulamalarında eğitimlerini Kaynaştırma uygulamalarında eğitimlerini sürdüren öğrenciler, sürdüren öğrenciler, devam ettikleri okulun devam ettikleri okulun sınıf geçme ve sınav yönetmeliğine göre sınıf geçme ve sınav yönetmeliğine göre değerlendirilir. değerlendirilir. Ancak bireysel ve gelişim Ancak bireysel ve gelişim özellikleri dikkate alınarak, sınavlarda özellikleri dikkate alınarak, sınavlarda gerekli önlemler alınır ve düzenlemeler gerekli önlemler alınır ve düzenlemeler yapılır. yapılır. Değerlendirmede, öncelikle Değerlendirmede, öncelikle bireyselleştirilmiş eğitim programlarında bireyselleştirilmiş eğitim programlarında hedeflerin gerçekleştirilmesi esas alınır.hedeflerin gerçekleştirilmesi esas alınır.

1111

DeğerlendirmeDeğerlendirme

1.1. Zihinsel öğrenme yetersizliği olan Zihinsel öğrenme yetersizliği olan öğrencilere; öğrencilere; ilköğretimde sınıf tekrarıilköğretimde sınıf tekrarı yaptırılmaz. Ancak, yaşı ve fiziksel gelişimi yaptırılmaz. Ancak, yaşı ve fiziksel gelişimi uygun öğrenciler, sınıf öğretmeninin önerisi uygun öğrenciler, sınıf öğretmeninin önerisi ve ailelerinin onayı ile birinci sınıfı iki yılve ailelerinin onayı ile birinci sınıfı iki yıl tekrar edebilirler.tekrar edebilirler. İlköğretim programını İlköğretim programını başarı ile tamamlayanlara başarı ile tamamlayanlara diplomadiploma; alınan ; alınan her türlü özel eğitim önlemine rağmen, her türlü özel eğitim önlemine rağmen, ilköğretim programı/uyarlanmış ilköğretim ilköğretim programı/uyarlanmış ilköğretim programının amaçlarını gerçekleştiremeyen programının amaçlarını gerçekleştiremeyen öğrencilere öğrencilere öğrenim belgesiöğrenim belgesi verilir. verilir.

1212

DeğerlendirmeDeğerlendirme• 2. Yazma veya özel öğrenme güçlüğü olan 2. Yazma veya özel öğrenme güçlüğü olan

öğrencilerin değerlendirilmesi sözlü, sözlü öğrencilerin değerlendirilmesi sözlü, sözlü ifade güçlüğü yaşayan öğrencilerin ifade güçlüğü yaşayan öğrencilerin değerlendirilmesi ise yazılı olarak yapılır. Yazılı değerlendirilmesi ise yazılı olarak yapılır. Yazılı ve sözlü ifade etme becerilerinde yetersizliği ve sözlü ifade etme becerilerinde yetersizliği olan bireyler ise davranışlarının gözlenmesi olan bireyler ise davranışlarının gözlenmesi yoluyla değerlendirilir. (84.madde)yoluyla değerlendirilir. (84.madde)

• 3. Yazılı sınavlar öğrencilerin yetersizlik 3. Yazılı sınavlar öğrencilerin yetersizlik türüne, eğitim performanslarına ve gelişim türüne, eğitim performanslarına ve gelişim özelliklerine göre çeşitlendirilir. Sınavlar kısa özelliklerine göre çeşitlendirilir. Sınavlar kısa cevaplı ve az sorulu olarak düzenlenir. cevaplı ve az sorulu olarak düzenlenir.

1313

• 4. Öğrenciler, yetersizliklerden 4. Öğrenciler, yetersizliklerden kaynaklanan güçlüklerini gidermek kaynaklanan güçlüklerini gidermek amacıyla sınavlarda uygun araç-amacıyla sınavlarda uygun araç-gereç, cihaz ve yöntemlerden gereç, cihaz ve yöntemlerden yararlandırılır. yararlandırılır.

• Zihinsel yetersizliği olan öğrenciler; Zihinsel yetersizliği olan öğrenciler; dikkat, bellekte tutma ve hatırlama dikkat, bellekte tutma ve hatırlama güçlükleri dikkate alınarak daha sık güçlükleri dikkate alınarak daha sık aralıklarla değerlendirilir.aralıklarla değerlendirilir.

1414

EĞİTSEL YÖNDEN EĞİTSEL YÖNDEN KAYNAŞTIRMA KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARIUYGULAMALARI

*Kaynaştırma Uygulamalarının Ortaya *Kaynaştırma Uygulamalarının Ortaya ÇıkışıÇıkışı

• Özel gereksinimli çocuğu olan ailelerin baskıları. Özel gereksinimli çocuğu olan ailelerin baskıları. ((normalnormal yaşıtlarıyla birlikte eğitim görmeleriyaşıtlarıyla birlikte eğitim görmeleri içiniçin ) )

• Kaynaştırma uygulamalarının eğitimcilerden Kaynaştırma uygulamalarının eğitimcilerden destek bulması.destek bulması.

• Yasal olarak güçlendirilen bir süreç olması.Yasal olarak güçlendirilen bir süreç olması.

1515

KAYNAŞTIRMA NEDİR ?KAYNAŞTIRMA NEDİR ?

• Kaynaştırma, engelli öğrencinin Kaynaştırma, engelli öğrencinin normal sınıfa yerleştirmenin yanı normal sınıfa yerleştirmenin yanı sıra; sınıf öğretmenine, sıra; sınıf öğretmenine, kaynaştırma öğrencisine yönelik kaynaştırma öğrencisine yönelik çeşitli destek eğitim hizmetlerini çeşitli destek eğitim hizmetlerini ve düzenlemeleri gerektiren ve düzenlemeleri gerektiren oldukça teknik bir uygulamadır.oldukça teknik bir uygulamadır.

1616

Kaynaştırma ile İlgili Bazı Kaynaştırma ile İlgili Bazı VarsayımlarVarsayımlar

• *Özel gereksinimli öğrencileri normal yaşıtlarından *Özel gereksinimli öğrencileri normal yaşıtlarından ayırmak insan haklarına aykırıdırayırmak insan haklarına aykırıdır

• *Ayrı eğitim ortamlarında sağlanan özel eğitim *Ayrı eğitim ortamlarında sağlanan özel eğitim hizmetleri, özel gereksinimli öğrencilerin normal hizmetleri, özel gereksinimli öğrencilerin normal toplum yaşamına uyum sağlamalarını toplum yaşamına uyum sağlamalarını zorlaştırmaktadır.zorlaştırmaktadır.

• *Genel eğitim ile özel eğitim arasında, sanıldığı kadar *Genel eğitim ile özel eğitim arasında, sanıldığı kadar büyük bir fark yoktur; etkili öğretim yöntemlerinin büyük bir fark yoktur; etkili öğretim yöntemlerinin büyük bir çoğunluğu, tüm öğrencilerde işe büyük bir çoğunluğu, tüm öğrencilerde işe yaramaktadır.yaramaktadır.

• *Bazı özel gereksinimli öğrencilerin eğitim *Bazı özel gereksinimli öğrencilerin eğitim gereksinimleri normal eğitim ortamlarında, özel gereksinimleri normal eğitim ortamlarında, özel eğitim ortamlarına kıyasla daha iyi karşılanabilir.eğitim ortamlarına kıyasla daha iyi karşılanabilir.

1717

Yukarıdaki varsayımları göz önüne Yukarıdaki varsayımları göz önüne alarak kaynaştırmayı şöyle tarif alarak kaynaştırmayı şöyle tarif

edebiliriz:edebiliriz: •                                 Kaynaştırma; özel gereksinimli öğrencilerin, normal Kaynaştırma; özel gereksinimli öğrencilerin, normal

öğrencilerin devam  ettiği eğitim ortamlarında eğitilmesidir.öğrencilerin devam  ettiği eğitim ortamlarında eğitilmesidir.•                                 Kaynaştırma uygulaması, her türde ve düzeyde engele Kaynaştırma uygulaması, her türde ve düzeyde engele

sahip öğrenciler için söz konusu olabilmektedir. Özel gereksinimli sahip öğrenciler için söz konusu olabilmektedir. Özel gereksinimli öğrencilerin, genel öğrenci nüfusu içindeki oranları dikkate öğrencilerin, genel öğrenci nüfusu içindeki oranları dikkate alındığında, bir sınıfa birkaç özel gereksinimli öğrenciden alındığında, bir sınıfa birkaç özel gereksinimli öğrenciden fazlasının düşme olasılığı azdır. Dolayısıyla, kaynaştırma fazlasının düşme olasılığı azdır. Dolayısıyla, kaynaştırma uygulamalarının yaygınlaşmasının önemli bir niceliksel sakıncası uygulamalarının yaygınlaşmasının önemli bir niceliksel sakıncası bulunmamaktadır.bulunmamaktadır.

•                                 Hangi öğrencilerin kaynaştırılacağına karar verirken, Hangi öğrencilerin kaynaştırılacağına karar verirken, en az kısıtlayıcı eğitim ortamı ilkesinden hareket etmek en az kısıtlayıcı eğitim ortamı ilkesinden hareket etmek gerekmektedir.gerekmektedir.

•                                 En az kısıtlayıcı eğitim ortamı ilkesi, bir özel En az kısıtlayıcı eğitim ortamı ilkesi, bir özel gereksinimli öğrencinin, hem normal yaşıtlarıyla olabildiğince gereksinimli öğrencinin, hem normal yaşıtlarıyla olabildiğince fazla bir arada bulunmasını, hem de eğitim gereksinimlerinin en fazla bir arada bulunmasını, hem de eğitim gereksinimlerinin en iyi şekilde karşılanmasını sağlayacak eğitim ortamına iyi şekilde karşılanmasını sağlayacak eğitim ortamına yerleştirilmesi gerektiğini öne süren ilkedir.yerleştirilmesi gerektiğini öne süren ilkedir.

1818

Özel eğitim ortamlarını, yaşıtlarla bir arada Özel eğitim ortamlarını, yaşıtlarla bir arada bulunma düzeyine göre, en fazla kısıtlayıcıdan başlayıp bulunma düzeyine göre, en fazla kısıtlayıcıdan başlayıp

en az kısıtlayıcıya doğru şöyle sıralayabiliriz:en az kısıtlayıcıya doğru şöyle sıralayabiliriz:

• Yatılı özel eğitim okulu,Yatılı özel eğitim okulu,• Gündüzlü özel eğitim okulu,Gündüzlü özel eğitim okulu,• Normal okul bünyesinde özel Normal okul bünyesinde özel

sınıf,sınıf,• Normal okul bünyesinde normal Normal okul bünyesinde normal

sınıfta yapılan kaynaştırmasınıfta yapılan kaynaştırma

1919

•                                 Bir özel gereksinimli örenciyi, en az kısıtlayıcı Bir özel gereksinimli örenciyi, en az kısıtlayıcı eğitim ortamına, diğer bir deyişle, eğitim eğitim ortamına, diğer bir deyişle, eğitim gereksinimlerinin en üst düzeyde karşılanacağı ve gereksinimlerinin en üst düzeyde karşılanacağı ve normal yaşıtlarıyla en fazla bir arada bulunacağı eğitim normal yaşıtlarıyla en fazla bir arada bulunacağı eğitim ortamına yerleştirmek gerekir. Tüm özel gereksinimli ortamına yerleştirmek gerekir. Tüm özel gereksinimli öğrencilerin özellikleri dikkate alındığında, çoğu özel öğrencilerin özellikleri dikkate alındığında, çoğu özel gereksinimli öğrenci için en kısıtlayıcı eğitim ortamı gereksinimli öğrenci için en kısıtlayıcı eğitim ortamı kaynaştırmadır. Ancak, eğitim gereksinimleri normal kaynaştırmadır. Ancak, eğitim gereksinimleri normal sınıfta karşılanamayan özel gereksinimli öğrencilerin, sınıfta karşılanamayan özel gereksinimli öğrencilerin, daha fazla kısıtlayıcı eğitim ortamlarından birine daha fazla kısıtlayıcı eğitim ortamlarından birine yerleştirilmeleri kaçınılmazdır.yerleştirilmeleri kaçınılmazdır.

•                                 Kaynaştırma uygulamalarının yaygınlaşması, Kaynaştırma uygulamalarının yaygınlaşması, kaynaştırmanın etkililiğine ilişkin bilimsel araştırmaların da kaynaştırmanın etkililiğine ilişkin bilimsel araştırmaların da yaygınlaşmasına yol açmıştır. Yapılan araştırmaların çoğu, yaygınlaşmasına yol açmıştır. Yapılan araştırmaların çoğu, kaynaştırmanın, pek çok özel gereksinimli öğrencide, ayrı kaynaştırmanın, pek çok özel gereksinimli öğrencide, ayrı özel eğitim ortamlarında sağlanan eğitimden daha yararlı özel eğitim ortamlarında sağlanan eğitimden daha yararlı olduğunu ortaya çıkarmıştır.olduğunu ortaya çıkarmıştır.

2020

KAYNAŞTIRMANIN KAYNAŞTIRMANIN YARARLARIYARARLARI

* Kaynaştırma uygulamasının, gerek kaynaştırılan * Kaynaştırma uygulamasının, gerek kaynaştırılan öğrenciye, gerekse çevresine pek çok yararları öğrenciye, gerekse çevresine pek çok yararları vardır.Bu yararlardan belli başlıları şöyle gruplanabilir:vardır.Bu yararlardan belli başlıları şöyle gruplanabilir:

                                *Kaynaştırmanın özel gereksinimli öğrencilere yararları:*Kaynaştırmanın özel gereksinimli öğrencilere yararları:•                 *Kaynaştırma, özel gereksinimli öğrencinin, içinde *Kaynaştırma, özel gereksinimli öğrencinin, içinde

yaşadıkları toplumla bütünleşmelerini kolaylaştırır.yaşadıkları toplumla bütünleşmelerini kolaylaştırır.•               *Normal öğrencilerin davranışları, özel gereksinimli *Normal öğrencilerin davranışları, özel gereksinimli

öğrencilere model olur.öğrencilere model olur. * * Kaynaştırmanın normal öğrencilere yararları:Kaynaştırmanın normal öğrencilere yararları:•                 *Kaynaştırma sınıfındaki normal öğrenciler, bireyler *Kaynaştırma sınıfındaki normal öğrenciler, bireyler

arasında var olan farklılıklara karşı daha hoşgörülü arasında var olan farklılıklara karşı daha hoşgörülü olmayı öğrenirler.olmayı öğrenirler.

•               *Kaynaştırma, normal öğrencilerin işbirliği ve *Kaynaştırma, normal öğrencilerin işbirliği ve yardımlaşma becerilerini arttırır.yardımlaşma becerilerini arttırır.

2121

KAYNAŞTIRMANIN KAYNAŞTIRMANIN YARARLARIYARARLARI

*Kaynaştırmanın normal sınıf öğretmenlerine *Kaynaştırmanın normal sınıf öğretmenlerine yararları:yararları:

•         *Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin özel *Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerle yürüttükleri gereksinimli öğrencilerle yürüttükleri çalışmalar (örneğin eğitim programlarının çalışmalar (örneğin eğitim programlarının bireyselleştirilmesi), öğretmenlik bilgi ve bireyselleştirilmesi), öğretmenlik bilgi ve becerilerine katkıda bulunur.becerilerine katkıda bulunur.

•           *Kaynaştırma uygulamaları, kaynaştırma *Kaynaştırma uygulamaları, kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin diğer personelle iletişim sınıfı öğretmenlerinin diğer personelle iletişim ve işbirliğini arttırır.ve işbirliğini arttırır.

*Kaynaştırmanın anne-babalara yararları:*Kaynaştırmanın anne-babalara yararları:•         *Özel gereksinimli çocuklarının normal eğitim *Özel gereksinimli çocuklarının normal eğitim

ortamına devam ediyor olması, anne-babalara ortamına devam ediyor olması, anne-babalara moral verir ve onları çaba göstermeye güdüler.moral verir ve onları çaba göstermeye güdüler.

2222

KAYNAŞTIRMAYI BAŞARIYA KAYNAŞTIRMAYI BAŞARIYA ULAŞTIRAN ETMENLERULAŞTIRAN ETMENLER

• Kaynaştırma uygulamalarının başarıya ulaşması için, eğitim Kaynaştırma uygulamalarının başarıya ulaşması için, eğitim ortamının bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bunlar:ortamının bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bunlar:

• 1- Öğretmenin ve okul personelinin kaynaştırma yaklaşımını 1- Öğretmenin ve okul personelinin kaynaştırma yaklaşımını benimsemesi.benimsemesi.

• Kaynaştırma sınıfı öğretmeni, kaynaştırmanın özel Kaynaştırma sınıfı öğretmeni, kaynaştırmanın özel gereksinimli öğrencilerin hakkı olduğuna inanmalıdır ve gereksinimli öğrencilerin hakkı olduğuna inanmalıdır ve gerekleri yerine getirildiğinde başarıya ulaşacağına gerekleri yerine getirildiğinde başarıya ulaşacağına güvenmelidir. Ayrıca öğretmen, kaynaştırmada ortaya güvenmelidir. Ayrıca öğretmen, kaynaştırmada ortaya çıkabilecek sorunları gidermede gerekli çabayı göstermeye ve çıkabilecek sorunları gidermede gerekli çabayı göstermeye ve başkalarıyla işbirliği yapmaya hazır olmalıdır.başkalarıyla işbirliği yapmaya hazır olmalıdır.

• Benzer şekilde, başta yöneticiler olmak üzere tüm okul Benzer şekilde, başta yöneticiler olmak üzere tüm okul personeli, özel gereksinimli öğrencilerin normal eğitim personeli, özel gereksinimli öğrencilerin normal eğitim ortamlarında eğitilme haklarına saygı göstermeli ve ortamlarında eğitilme haklarına saygı göstermeli ve kaynaştırmanın yararlarına inanmalıdır. Okul yönetimi, kaynaştırmanın yararlarına inanmalıdır. Okul yönetimi, kaynaştırma öğrencisi için gerekli hizmetlerin ve araç-kaynaştırma öğrencisi için gerekli hizmetlerin ve araç-gereçlerin sağlanmasında sınıf öğretmenine destek olmalıdır. gereçlerin sağlanmasında sınıf öğretmenine destek olmalıdır. Ayrıca okul personeli, kaynaştırma öğrencisinin tüm okul Ayrıca okul personeli, kaynaştırma öğrencisinin tüm okul tarafından kabulünde de üzerine düşeni yapmalıdır.tarafından kabulünde de üzerine düşeni yapmalıdır.

2323

2.Kaynaştırma sınıfının 2.Kaynaştırma sınıfının hazırlanması.hazırlanması.

• Kaynaştırmanın başarılı olmasının en önemli koşullarından biri Kaynaştırmanın başarılı olmasının en önemli koşullarından biri de, özel gereksinimli öğrencinin normal sınıfa tam olarak kabul de, özel gereksinimli öğrencinin normal sınıfa tam olarak kabul edilmesidir. Sınıftaki öğrenciler, kaynaştırma öğrencisinin sahip edilmesidir. Sınıftaki öğrenciler, kaynaştırma öğrencisinin sahip olduğu farklılıkların, her insanda var olan bireysel farklılıklara olduğu farklılıkların, her insanda var olan bireysel farklılıklara benzerlik gösterdiğini anlamalıdır. Ayrıca, kaynaştırma benzerlik gösterdiğini anlamalıdır. Ayrıca, kaynaştırma öğrencisinin  o sınıfta bulunma hakkının diğer öğrencilerle aynı öğrencisinin  o sınıfta bulunma hakkının diğer öğrencilerle aynı olduğu konusunda kuşkular olmamalıdır. Öğrenciler, olduğu konusunda kuşkular olmamalıdır. Öğrenciler, kaynaştırma öğrencisine sağlayacakları yardımın, kendilerinin kaynaştırma öğrencisine sağlayacakları yardımın, kendilerinin de akademik ve sosyal gelişimlerine katkı sağlayacağını de akademik ve sosyal gelişimlerine katkı sağlayacağını bilmelidirler. Kaynaştırma uygulaması başlamadan önce bilmelidirler. Kaynaştırma uygulaması başlamadan önce kaynaştırma sınıfının hazırlanması, tüm bunların kaynaştırma sınıfının hazırlanması, tüm bunların gerçekleşmesinde önemli katkılar sağlayacaktır.gerçekleşmesinde önemli katkılar sağlayacaktır.

• Kaynaştırma sınıfı öğretmeni,kaynaştırılacak özel gereksinimli Kaynaştırma sınıfı öğretmeni,kaynaştırılacak özel gereksinimli öğrenci kaynaştırma sınıfına gelmeden önce, sınıftaki öğrenci kaynaştırma sınıfına gelmeden önce, sınıftaki öğrencilerle “özel gereksinime sahip olma” konusunda bir ders öğrencilerle “özel gereksinime sahip olma” konusunda bir ders yapabilir. Bu derste, öğrencilerin özel gereksinimli bireylerle yapabilir. Bu derste, öğrencilerin özel gereksinimli bireylerle deneyimleri, özel gereksinimli öğrencilerle ilgili duygu ve deneyimleri, özel gereksinimli öğrencilerle ilgili duygu ve düşünceleri, özel gereksinimli bireylerle benzerlikleri, özel düşünceleri, özel gereksinimli bireylerle benzerlikleri, özel gereksinimli bireylere yardımcı olmak için neler yapabilecekleri gereksinimli bireylere yardımcı olmak için neler yapabilecekleri gibi genel konular yer alabilir. Daha sonra ise, sınıfa bir özel gibi genel konular yer alabilir. Daha sonra ise, sınıfa bir özel gereksinimli öğrencinin geleceği açıklanabilir ve bu öğrenci ile gereksinimli öğrencinin geleceği açıklanabilir ve bu öğrenci ile ilgili bilgi verilebilir. ilgili bilgi verilebilir.

2424

Özel gereksinimli öğrenci ile ilgili bilgiler Özel gereksinimli öğrenci ile ilgili bilgiler aşağıdaki noktaları içermelidir:aşağıdaki noktaları içermelidir:

•                 *Kaynaştırılacak öğrencinin yaş, cinsiyet, *Kaynaştırılacak öğrencinin yaş, cinsiyet, fiziksel görünüm gibi özellikleri,fiziksel görünüm gibi özellikleri,

•                 *Kaynaştırılacak öğrencinin zorluk çektiği *Kaynaştırılacak öğrencinin zorluk çektiği alanlar,alanlar,

•                 *Kaynaştırılacak öğrencinin yaşadığı *Kaynaştırılacak öğrencinin yaşadığı zorlukları yenmek için sınıfta nelerin yapılabileceği zorlukları yenmek için sınıfta nelerin yapılabileceği ( örneğin, öğrenciyi en ön sıraya oturtma, ( örneğin, öğrenciyi en ön sıraya oturtma, öğrencinin düzeyine göre ödev verme,vb.),öğrencinin düzeyine göre ödev verme,vb.),

•                 *Öğretmenin kaynaştırma öğrencisinde *Öğretmenin kaynaştırma öğrencisinde gerçekleştirmeyi planladığı genel hedefler  gerçekleştirmeyi planladığı genel hedefler  (örneğin,sınıfa uyum sağlama,okuma-yazma (örneğin,sınıfa uyum sağlama,okuma-yazma öğrenme,dört işlemi yapma, vb.),öğrenme,dört işlemi yapma, vb.),

•                 *Öğretmenin kaynaştırma öğrencisine ilişkin *Öğretmenin kaynaştırma öğrencisine ilişkin olarak diğer öğrencilerden beklentileri  (örneğin, olarak diğer öğrencilerden beklentileri  (örneğin, arkadaşlık etme, derslerde yardım sağlama, vb).arkadaşlık etme, derslerde yardım sağlama, vb).

2525

Özel gereksinimli öğrenci ile ilgili Özel gereksinimli öğrenci ile ilgili bilgiler aşağıdaki noktaları bilgiler aşağıdaki noktaları

içermelidir:içermelidir:• Yukarıdaki önerilere ek olarak, normal sınıfa Yukarıdaki önerilere ek olarak, normal sınıfa

kaynaştırılacak özel gereksinimli öğrenciyle ilgili benzeşim kaynaştırılacak özel gereksinimli öğrenciyle ilgili benzeşim etkinliklerine yer vermek de çok yararlıdır. Benzeşim etkinliklerine yer vermek de çok yararlıdır. Benzeşim etkinliklerinde, diğer öğrencilerin kendilerini etkinliklerinde, diğer öğrencilerin kendilerini kaynaştırılacak öğrencinin yerine koymaları ve bu kaynaştırılacak öğrencinin yerine koymaları ve bu öğrencinin sahip olduğu farklılıkları daha iyi anlamaları öğrencinin sahip olduğu farklılıkları daha iyi anlamaları sağlanmaktadır. Örneğin, kaynaştırma öğrencisinin gözleri sağlanmaktadır. Örneğin, kaynaştırma öğrencisinin gözleri görmüyorsa, görmeyen bir kişinin neler yaşadığını görmüyorsa, görmeyen bir kişinin neler yaşadığını gösterebilmek amacıyla, sınıfta öğrencilerin gözleri gösterebilmek amacıyla, sınıfta öğrencilerin gözleri bağlanarak çeşitli şeyler yapmaları istenebilir. Devimsel bağlanarak çeşitli şeyler yapmaları istenebilir. Devimsel gelişimde gerilik gösteren bir kişinin ellerini kullanırken gelişimde gerilik gösteren bir kişinin ellerini kullanırken yaşadığı zorlukları gösterebilmek için, öğrencilerden yaşadığı zorlukları gösterebilmek için, öğrencilerden ellerine çorap giyerek yazı yazmaları istenebilir. Böylece ellerine çorap giyerek yazı yazmaları istenebilir. Böylece sınıftaki öğrencilerin kaynaştırılacak öğrenciye ilişkin sınıftaki öğrencilerin kaynaştırılacak öğrenciye ilişkin bilgilenmeleri ve gerçekçi beklentiler oluşturmaları bilgilenmeleri ve gerçekçi beklentiler oluşturmaları sağlanacaktır.sağlanacaktır.   

2626

3. Eğitim Programının  3. Eğitim Programının  BireyselleştirilmesiBireyselleştirilmesi

• Kaynaştırma sınıfı öğretmeninin kaynaştırma uygulamasını benimsemiş Kaynaştırma sınıfı öğretmeninin kaynaştırma uygulamasını benimsemiş olması, kaynaştırmanın başarıya ulaşmasında gereklidir, ancak yeterli olması, kaynaştırmanın başarıya ulaşmasında gereklidir, ancak yeterli değildir. Aynı zamanda, öğretmen kaynaştırma öğrencisine değildir. Aynı zamanda, öğretmen kaynaştırma öğrencisine uygulayacağı öğretim hakkında bilgi ve beceri sahibi olmalıdır. Bu bilgi uygulayacağı öğretim hakkında bilgi ve beceri sahibi olmalıdır. Bu bilgi ve becerinin başında, eğitim programının bireyselleştirilmesi yer ve becerinin başında, eğitim programının bireyselleştirilmesi yer almaktadır.almaktadır.

• Eğitim programını bireyselleştirmenin ilk aşaması, özel gereksinimli Eğitim programını bireyselleştirmenin ilk aşaması, özel gereksinimli öğrencinin, kaynaştırıldığı sınıfla ilişkili  tüm alanlardaki ( örneğin, öğrencinin, kaynaştırıldığı sınıfla ilişkili  tüm alanlardaki ( örneğin, okuma-yazma, matematik, müzik, vb) işlevde bulunma düzeyinin okuma-yazma, matematik, müzik, vb) işlevde bulunma düzeyinin belirlenmesidir. Kaynaştırma öğrencisi, bu alanların tümünde sınıf belirlenmesidir. Kaynaştırma öğrencisi, bu alanların tümünde sınıf ortalamasının altında olabileceği gibi, yalnızca belli alanlarda gerilik ortalamasının altında olabileceği gibi, yalnızca belli alanlarda gerilik gösteriyor da olabilir.gösteriyor da olabilir.

• Bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlamanın ikinci aşaması, Bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlamanın ikinci aşaması, kaynaştırma öğrencisi için, sınıf arkadaşlarından önemli ölçüde gerilik kaynaştırma öğrencisi için, sınıf arkadaşlarından önemli ölçüde gerilik gösterdiği alanlarda, işlevde bulunma düzeyini dikkate alarak, amaç gösterdiği alanlarda, işlevde bulunma düzeyini dikkate alarak, amaç saptamaktır. Öğrenci için amaç belirlerken, öncelikle öğrencinin en çok saptamaktır. Öğrenci için amaç belirlerken, öncelikle öğrencinin en çok işine yarayacak beceri ve kavramlara yer verilmelidir.işine yarayacak beceri ve kavramlara yer verilmelidir.

• Öğrencinin saptanan  amaçlara ulaşabilmesi için ise okulda Öğrencinin saptanan  amaçlara ulaşabilmesi için ise okulda ve evde yapılabilecek etkinlikler belirlenmelidir ve evde ve evde yapılabilecek etkinlikler belirlenmelidir ve evde yapılacak etkinliklerle ilgili olarak aile bilgilendirilmelidir.yapılacak etkinliklerle ilgili olarak aile bilgilendirilmelidir.

2727

4. Etkili Sınıf Yönetimi 4. Etkili Sınıf Yönetimi Tekniklerinin KullanılmasıTekniklerinin Kullanılması

* Kaynaştırma öğrencisinin normal sınıfta başarılı * Kaynaştırma öğrencisinin normal sınıfta başarılı olabilmesinin en önemli koşullarından biri de öğretmenin olabilmesinin en önemli koşullarından biri de öğretmenin etkili sınıf yönetimini sağlıyor olmasıdır. Etkili sınıf etkili sınıf yönetimini sağlıyor olmasıdır. Etkili sınıf yönetiminin belli başlı öğeleri şöyle sıralanabilir:yönetiminin belli başlı öğeleri şöyle sıralanabilir:

• *Sınıf kurallarının öğretilmesi :*Sınıf kurallarının öğretilmesi : sınıf kuralları ve bu sınıf kuralları ve bu kurallara uymanın sonuçları belirlenmeli ve tüm öğrencilere kurallara uymanın sonuçları belirlenmeli ve tüm öğrencilere öğretilmelidir. Uzmanlar sınıf kurallarının en fazla yedi tane öğretilmelidir. Uzmanlar sınıf kurallarının en fazla yedi tane olması durumunda akılda kalabileceğini belirtmektedirler.olması durumunda akılda kalabileceğini belirtmektedirler.

• *Öğrenci davranışlarının değiştirilmesi:*Öğrenci davranışlarının değiştirilmesi: öğrencilerin uygun öğrencilerin uygun davranışlarını arttırmak için , etkili ödüllendirme davranışlarını arttırmak için , etkili ödüllendirme sistemleri ; uygun olmayan davranışlarını azaltmak için ise sistemleri ; uygun olmayan davranışlarını azaltmak için ise etkili caydırma sistemleri benimsenmelidir.etkili caydırma sistemleri benimsenmelidir.

• *Eğitim ortamının çekici kılınması:*Eğitim ortamının çekici kılınması: Eğitim ortamının tüm Eğitim ortamının tüm öğrenciler için zevkli ve ilginç hale gelmesine, dolayısıyla öğrenciler için zevkli ve ilginç hale gelmesine, dolayısıyla öğrencilerin dikkatlerinin ders dışına kaymasının öğrencilerin dikkatlerinin ders dışına kaymasının önlenmesine yardımcı olacak araç- gereç ve etkinlikler önlenmesine yardımcı olacak araç- gereç ve etkinlikler hazırlanmalıdır.hazırlanmalıdır.

2828

5. Destek Özel Eğitim 5. Destek Özel Eğitim HizmetleriHizmetleri

Destek özel eğitim hizmetleri, kaynaştırılan özel gereksinimli Destek özel eğitim hizmetleri, kaynaştırılan özel gereksinimli öğrenciye veya kaynaştırma sınıfı öğretmenine sağlanan özel öğrenciye veya kaynaştırma sınıfı öğretmenine sağlanan özel eğitim hizmetleridir. Belli başlı özel eğitim hizmetlerinin  özellikleri eğitim hizmetleridir. Belli başlı özel eğitim hizmetlerinin  özellikleri ile yarar ve sınırlılıkları şunlardır:ile yarar ve sınırlılıkları şunlardır:

*Destek Eğitim Odası:*Destek Eğitim Odası:• Kaynaştırılan özel gereksinimli öğrencinin eğitim Kaynaştırılan özel gereksinimli öğrencinin eğitim

gereksinimlerinin tümünün normal sınıfta karşılanamadığı gereksinimlerinin tümünün normal sınıfta karşılanamadığı durumlarda öğrenci belli derslerde normal sınıftan durumlarda öğrenci belli derslerde normal sınıftan çıkarılarak destek eğitim odasında eğitim görebilir. Bu çıkarılarak destek eğitim odasında eğitim görebilir. Bu odadaki eğitim özel eğitim öğretmeni tarafında bireysel ya odadaki eğitim özel eğitim öğretmeni tarafında bireysel ya da küçük gurup eğitimi olarak yürütülür. Ancak, eğitimin da küçük gurup eğitimi olarak yürütülür. Ancak, eğitimin amacına ulaşabilmesi için normal sınıf öğretmeni ile destek amacına ulaşabilmesi için normal sınıf öğretmeni ile destek eğitim odası öğretmenin yakın iletişim ve işbirliği içinde eğitim odası öğretmenin yakın iletişim ve işbirliği içinde olmaları gerekir. Bunların sağlanamadığı durumlarda  olmaları gerekir. Bunların sağlanamadığı durumlarda  normal sınıftaki eğitimle kaynak odadaki eğitim arasında normal sınıftaki eğitimle kaynak odadaki eğitim arasında tutarsızlıklar olabilmektedir. Ayrıca kaynak odada tutarsızlıklar olabilmektedir. Ayrıca kaynak odada öğretmenle daha yakın çalışma fırsatı bulan öğrenci, normal öğretmenle daha yakın çalışma fırsatı bulan öğrenci, normal sınıfta da benzer yakınlığı beklemeğe başlayabilmektedir. sınıfta da benzer yakınlığı beklemeğe başlayabilmektedir. Bu da kaynaştırma öğrencisinin normal sınıfta zorlanmasına Bu da kaynaştırma öğrencisinin normal sınıfta zorlanmasına yol açabilmektedir.yol açabilmektedir.

2929

*Sınıf  İçi Yardım*Sınıf  İçi Yardım

• Gerektiğinde kaynaştırma uygulamasının  yürütüldüğü Gerektiğinde kaynaştırma uygulamasının  yürütüldüğü sınıfta özel eğitim öğretmeni  ya da yardımcı öğretmen sınıfta özel eğitim öğretmeni  ya da yardımcı öğretmen tarafından sınıf içi yardım sağlanabilir. Sınıf içi yardım tarafından sınıf içi yardım sağlanabilir. Sınıf içi yardım kaynaştırma öğrencisine yönelik olduğunda sınıf öğretmeni kaynaştırma öğrencisine yönelik olduğunda sınıf öğretmeni sınıfın geri kalanıyla öğretim yaparken, yardım sağlayan sınıfın geri kalanıyla öğretim yaparken, yardım sağlayan öğretmen  kaynaştırma öğrencisiyle bireysel çalışır. Bunun öğretmen  kaynaştırma öğrencisiyle bireysel çalışır. Bunun tersi de olabilir. Sınıf öğretmeni kaynaştırma öğrencisiyle tersi de olabilir. Sınıf öğretmeni kaynaştırma öğrencisiyle bireysel çalışırken  yardım sağlayan öğretmen sınıfların geri bireysel çalışırken  yardım sağlayan öğretmen sınıfların geri kalanıyla ders yapabilir. Örneğin matematik dersinde tüm kalanıyla ders yapabilir. Örneğin matematik dersinde tüm sınıfla problem çözme üzerinde çalışırken kaynaştırma sınıfla problem çözme üzerinde çalışırken kaynaştırma öğrencisiyle sayı kavramı üzerinde çalışılabilir. Bu tür sınıf öğrencisiyle sayı kavramı üzerinde çalışılabilir. Bu tür sınıf içi yardım çalışmaları kaynaştırma öğrencisi için çok yaralı içi yardım çalışmaları kaynaştırma öğrencisi için çok yaralı olabilmekle birlikte ortamın iyi düzenlenmemsi durumunda olabilmekle birlikte ortamın iyi düzenlenmemsi durumunda önemli sakıncalara yol açmaktadır. Örneğin  dersliğin fiziksel önemli sakıncalara yol açmaktadır. Örneğin  dersliğin fiziksel özelliklerinin uygun olmaması durumunda kaynaştırma özelliklerinin uygun olmaması durumunda kaynaştırma öğrencisiyle sınıfta yürütülen bireysel çalışmalar diğer öğrencisiyle sınıfta yürütülen bireysel çalışmalar diğer öğrencilerin dikkatlerini dağıtabilmektedir.  öğrencilerin dikkatlerini dağıtabilmektedir.