KAZIMIERZ ALBIN KŁOSIŃSKI

KAZIMIERZ ALBIN KŁOSIŃSKI

PODSTAWOWE ZASADY POPRAWNYCH

MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW

GOSPODARCZYCH

PODSTAWOWE ZASADY POPRAWNYCH MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH

W ŚWIETLE DYPLOMACJI – W STOSUNKACH MIĘDZY PAŃSTWAMI ORAZ ICH

PRZEDSTAWICIELAMI – WYPRACOWANE ZOSTAŁY ZASADY POSTĘPOWANIA,

WZAJEMNEGO ODNOSZENIA SIĘ ORAZ ODPOWIEDNIEGO TRAKTOWANIA,

NAZYWANE ZASADAMI PROTOKOŁU DYPLOMATYCZNEGO.

KONWENCJA WIEDEŃSKA O STOSUNKACH DYPLOMATYCZNYCH (z 1961 r.)

NADAŁA TYM ZASADOM CHARAKTER NORMY PRAWNEJ, POWSZECHNIE

OBOWIĄZUJĄCEJ W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH.

Podstawowymi zasadami protokołu dyplomatycznego są zasady pierwszeństwa oraz

Starszeństwa – określane mianem zasad precedencji (C. Ikanowicz, J.W. Piekarski,

Protokół dyplomatyczny i dobre obyczaje, SGH, Warszawa 2004)


W HANDLU ZAGRANICZNYM POCZĄTKOWO OBOWIĄZYWAŁY UZANSE,

tzn. ZWYCZAJE HANDLOWE STWIERDZONE, POTWIERDZONE ORAZ ZALECANE

(np. przez krajową izbę handlową). UZANSE OKREŚLAŁY WARUNKI DOSTAWY ORAZ

OBOWIĄZKI STRON. PROCESY UJEDNOLICANIA UZANSÓW DOPROWADZIŁY DO

POWSTANIA MIĘDZYNARODOWEJ IZBY HANDLOWEJ (PARYŻ 1920), KTÓRA

OPRACOWAŁA INTERNATIONAL COMMERCIAL TERMS (= INCOTERMS),

PRZEDSTAWIAJĄCE TYPOWE, NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE W PRAKTYCE

KOMBINACJE SZCZEGÓŁÓW ZOBOWIĄZAŃ UMOWNYCH SPRZEDAJĄCEGO I

KUPUJĄCEGO.

FOB (= FREE ON BOARD) – obowiązkiem sprzedającego jest dostarczenie towaru na

statek; umowę przewozu morzem zawiera z armatorem na swój koszt sprzedający;

CIF (= COST, INCURENCE AND FREIGHT) – sprzedający posiada gestię transportową

Do określonego portu przeznaczenia, obowiązany jest zawrzeć umowę o przewóz,

opłacić koszty frachtu oraz ubezpieczenia.


ŚWIAT PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ – JAK ZAUWAŻYŁY USA – WYMAGAŁ

POWOŁANIA SYSTEMU INSTYTUCJI, ZAPEWNIAJĄCYCH SPRAWNE

FUNKCJONOWANIE POWIĄZAŃ MIĘDZY KRAJAMI. PROPONOWANO

POWOŁANIE:

- Organizacji do spraw walutowych dla przywrócenia swobody płatności międzynarodowych,

- Organizacji typu kredytowego dla pomocy finansowej oraz ułatwień międzynarodowych przepływów kapitałowych

- Organizacji do spraw handlu międzynarodowego, która zajęłaby się zniesieniem ograniczeń w wymianie handlowej.

W WYNIKU REALIZACJI TEJ IDEI POWSTAŁY TRZY MIĘDZYNARODOWE

ORGANIZACJE EKONOMICZNE.

PODSTAWOWE ZASADY POPRAWNYCH MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓWGOSPODARCZYCH

• MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE EKONOMICZNE TYPU:

- ŚWIATOWA ORGANIZACJA HANDLU,

- MIĘDZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY,

- BANK ŚWIATOWY,

Z JEDNEJ STRONY, KSZTAŁTUJĄ STOSUNKI POMIĘDZY PAŃSTWAMI

CZŁONKOWSKIMI ORAZ INNYMI PODMIOTAMI MIĘDZYNARODOWYMI,

Z DRUGIEJ ZAŚ, PROWADZĄ DZIAŁALNOŚĆ ZMIERZAJĄCA DO

POPRAWY WEWNĘTRZNEJ SYTUACJI GOSPODARCZEJ W

POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH.

NOWY PARADYGMAT: TROSKA O WYRÓWNYWANIE

MIĘDZYNARODOWEGO POZIOMU

GOSPODARCZEGO ORAZ CYWILIZACYJNEGO


ŚWIATOWA ORGANIZACJA HANDLU

WORLD TRADE ORGANIZATION (= WTO)

CEL WTO: INSTYTUCJONALIZACJA ORAZ OBSŁUGA ZINTEGROWANEGO

SYSTEMU REGUŁ OBOWIĄZUJĄCYCH W POSZCZEGÓLMYCH

SFERACH WYMIANY, ŁĄCZNIE Z PROCEDURAMI

ROZWIĄZYWANIA SPORÓW


ZAKRES PRZEDMIOTOWY ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI HANDLU:

• HANDEL PRODUKTAMI MATERIALNYMI – SPRAWY REGULUJE UKŁAD OGÓLNY W SPRAWIE TARYF CELNYCH I HANDLU 1994 (GENERAL AGREEMENT ON TARIFFS AND TRADE 1994 = GATT’94),

• OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ – SPRAWY REGULUJE POROZUMIENIE W SPRAWACH HANDLOWYCH ASPEKTÓW WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ (AGREEMENT ON TRADE RELATED ASPECTS OF INTELLECTUAL PROPERTY RIGHTS = TRIPs),

• POLITYKA PAŃSTW WOBEC INWESTORÓW ZAGRANICZNYCH – SPRAWY TE REGULUJE POROZUMIENIE W SPRAWIE ŚRODKÓW DOTYCZĄCYCH INWESTYCJI ZWIĄZANYCH Z HANDLEM (AGREEMENT ON TRADE RELATED INVESTMENT MEASURES = TRIMs)

• OBRÓT USŁYGOWY – SPRAWY TE REGULUJE UKŁAD OGÓLNY W SPRAWIE HANDLU USŁUGAMI (GENERAL AGREEMENT ON TRAD IN SERVICES = GATS)


STRUKTURA ORGANIZACYJNA ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI HANDLU

NAJWAŻNIEJSZY ORGAN: KONFERENCJA MINISTERIALNA PAŃSTW

CZŁONKOWSKICH (zwoływana co dwa lata);

POMIĘDZY SESJAMI KONFERENCJI MINISRERIALNEJ: RADA GENERALNA, która

Wykonuje także czynności ORGANU ROZTRZYGANIA SPORÓW oraz ORGANU

PRZEGLĄDU POLITYKI HANDLOWEJ;

RADZIE GENERALNEJ PODPORZĄDKOWANE SĄ:• RADA DO SPRAW HANDLU TOWARAMI,• RADA DO SPRAW HANDLOWYCH ASPEKTÓW PRAW WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ,• RADA DO SPRAW HANDLU USŁUGAMI.

WSZYSTKIE JEDNOSTKI MERYTORYCZNE OBSŁUGUJE SEKRETARIAT WTO,

KTÓRYM KIERUJE DYREKTOR GENERALNY (mianowany przez Konferencję

Ministerialną).


WSPÓŁCZESNE ZASADY WYMIANY MIĘDZYNARODOWEJ:

(*) NIEDYSKRYMINACJI HANDLU /ang. Non discrimination/ związana z: - Klauzulą Największego Uprzywilejowania /nie można przyznać jednemu krajowi przywilejów i korzyści bez jednoczesnego rozciągnięcia ich na wszystkie kraje, z którymi obowiązuje ta zasada/, - Klauzula Narodowa /producent zagraniczny lub produkt importowany powinien być przez państwo przyjmujące (importujące) tak samo traktowany, jak podobny producent – czy produkt – krajowy.

Wyjątki: (1) utworzenie strefy wolnego handlu lub unii celnej (2) jednostronne, dobrowolne ulgi celne w ramach tzw. Ogólnego Systemu Preferencji (ang. General System of Preferences)


(*) WZAJEMNEJ KORZYŚCI ORAZ USTĘPSTW (ang. reciprocity, mutuality principe): obowiązek udzielania korzyści oraz koncesji w zamian za uzyskane prawa i przywileje. Dotyczy wielu kwestii,zwłaszcza zwolnień celnych i podatkowych.Na podstawie tej zasady państwo nie ma obowiązku spełniania wobecdrugiego państwa zobowiązań, jeżeli nie wypełnia ono zobowiązańzaciągniętych wobec tegoż państwa.

UWAGA: Liberalizacja handlu (otwarcie rynków) oparta na tej zasadzie jest mniej kosztowna, tzn. nie pogarsza warunków wymiany (tzw. terms of trade), nie grozi zakłóceniem bilansu płatniczego.


(*) SWOBODNEGO DOSTĘPU DO RYNKÓW (ang. Market access),

tzn. wykorzystywanie raczej mechanizmów wolnej konkurencji

pomiędzy producentami oraz stosowanie ograniczeń ilościowych

tylko w szczególnych przypadkach.

Dopuszczalna możliwość ograniczeń ilościowych:- w celu ochrony bilansu płatniczego,- dla ochrony zdrowia publicznego oraz zdrowia ludzkiego,- dla zapewnienia bezpieczeństwa kraju.


(*) UCZCIWEJ KONKURENCJI (ang. fair competition):

Stosowanie konkurencji nie powodującej znaczącej „szkody” dla

krajowych przemysłów. Oznacza to zakaz stosowania nieuczciwych

praktyk handlowych (w tym subsydiów oraz dumpingu), a także

możliwość interwencji rządów dla ich zniwelowania (tzn. możliwość

wprowadzenia ceł wyrównawczych lub antydumpingowych)


(*)ODWETU AKCEPTOWANEGO

Kraj, który poniósł szkodę w wyniku działań partnera, nie może

dochodzić swoich racji na drodze „samoobrony”, prowadząć

działania odwetowe wedle własnego uznania.

Według tej zasady, kraje poszkodowane mogą skierować sprawę

do rozpatrzenia przez Światową Organizację Handlu, a po

uzyskaniu aprobaty, zastosować środki w wysokości nie większej

niż poniesiona szkoda. Działanie odwetowe prowadzone zgodnie

z tą zasadą może być podjęte bez obaw o rewanż ze strony kraju,

który podjął działania protekcjonistyczne.


(*)PRZEJRZYSTOŚCI REGUŁ HANDLU (ang. transparency),

Zabrania zawierania niejawnych porozumień handlowych oraz

wymaga konsultowania podejmowanych działań w tej dziedzinie z

innymi krajami, które mają prawo zgłosić do nich ewentualne

zastrzeżenia.

Na mocy tej zasady Światowa Organizacja Handlu ocenia umowy

dwu- oraz wielostronne, a także przeprowadza okresowe przeglądy

polityki handlowej krajów członkowskich pod kątem jej zgodności

z systemem.


(*) WYŁĄCZNOŚCI TARYF CELNYCH oraz innych opłat o podobnym

charakterze, jako jedynych dozwolonych narzędzi polityki handlowej.

Dopuszczalne cła w stosunkowo najmniejszym stopniu naruszają

mechanizm rynkowy, a także są przejrzyste, tzn. ochrona, jaką

zapewniają wytwórcom jest łatwa do identyfikacji oraz zmierzenia.

Sytuacje szczególne, gdy zasada wyłączności może być uchylona,

określają następujące klauzule:- konieczność przywrócenia równowagi bilansu płatniczego,- ochrona zdrowia ludzi i zwierząt,- zapobieżenie szkodom ponoszonym przez krajowych producentów,- pomocy państwa na rzecz rozwoju.


(*) ZWIĄZANIA STAWEK CELNYCH (ang. standstill), oznaczająca,

iż raz obniżona stawka celna pozostaje na tym poziomie „zamrożona”,

bez możliwości podniesienia.

Zasada ta służy zwiększeniu stabilności warunków produkcji i handlu.


PODSTAWOWE USTALENIA UKŁADU OGÓLNEGO

W SPRAWIE HANDLU USŁUGAMI

(*) SYTUACJE EKSPORTU USŁUG

(1) SPRZEDAŻ TRANSGRANICZNA (ang. cross-border trade) – Z TERYTORIUM

JEDEGO KRAJU NA RZECZ ODBIORCÓW Z TERYTORIUM DRUGIEGO KRAJU,

(2) KONSUMPCJA ZA GRANICĄ (ang. consumption abroad) – KONSUMENT

USŁUGI Z JEDNEGO PAŃSTWA NABYWA („KONSUMUJE”) USŁUGĘ NA

TERYTORIUM PAŃSTWA DRUGIEGO,

(3) OBECNOŚĆ HANDLOWA W KRAJU ŚWIADCZENIA USŁUG (ang. commercial

presence or right of establishment) – FIRMA USŁUGOWA PRZEKRACZA GRANICĘ,

(4) OBECNOŚĆ OSÓB FIZYCZNYCH ŚWIADCZĄCYCH USŁUGI (ang. Presence

of nature persons providing services) – USŁUGI ŚWIADCZONE PRZEZ

SPECJALISTÓW JEDNEGO KRAJU NA TERYTORIUM INNYCH KRAJÓW.


(*) KLAUZULA NAJWIĘKSZEGO UPRZYWILEJOWANIA:

W ODNIESIENIU DO JAKICHKOLWIEK ŚRODKÓW OBJĘTYCH UKŁADEM

OGÓLNYM W SPRAWIE HANDLU USŁUGAMI, KAŻDY CZŁONEK

ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI HANDLU UDZIELI USŁUGOM ORAZ

USŁUGODAWCOM KTÓREGOKOLWIEK INNEGO CZŁONKA,

NATYCHMIAST I BEZWARUNKOWO TRAKTOWANIE NIE MNIEJ

KORZYSTNE NIŻ TO, KTÓRE UDZIELA PODOBNYM USŁUGOM I

USŁUGODAWCOM Z JAKIEGOKOLWIEK INNEGO KRAJU


WARUNKI PRZEJRZYSTOŚCI USŁUG WYMAGAJĄ ABY KAŻDY CZŁONEK

ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI HANDLU:

(1) PUBLIKOWAŁ NIEZWŁOCZNIE – NAJPÓŹNIEJ W CHWILI WEJŚCIA W ŻYCIE – WSZELKIE STOSOWANE ŚRODKI POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCE, ODNOSZĄCE SIĘ DO ORAZ WPŁYWAJĄCE NA DZIAŁANIE GATS;

(2) NIEZWŁOCZNIE ORAZ CO NAJMNIEJ RAZ W ROKU INFORMOWAŁ RADĘ HANDLU USŁUGAMI O WPROWADZENIU JAKICHKOLWIEK ZMIAN W OBOWIĄZUJĄCYCH USTAWACH, PRZEPISACH LUB WYTYCZNYCH ADMINISTRACYJNYCH, KTÓRE ZNACZĄCO ODDZIAŁYWUJĄ NA HANDEL USŁUGAMI;

(3) ODPOWIADAŁ NIEZWŁOCZNIE NA WSZELKIE ZAPYTANIA KTÓREGOKOLWIEK INNEGO CZŁONKA O SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE JAKICHKOLWIEK ŚRODKÓW POWSZECHNEGO ZASTOSOWANIA CZY TEŻ POROZUMIEŃ MIĘDZYNARODOWYCH;

PODATAWOWE ZASADY POPRAWNYCH MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH

(4) UTWORZYŁ PUNKT INFORMACYJNY – JEDEN LUB WIĘCEJ – W CELU UDOSTĘPNIENIA INNYM CZŁONKOM INFORMACJI W TYCH SPRAWACH;

(5) MIAŁ PRAWO POINFORMOWAĆ RADĘ HANDLU USŁUGAMI O JAKIMKOLWIEK ŚRODKU ZASTOSOWANYM PRZEZ KTÓREGOKOLWIEK INNEGO CZŁONKA ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI HANDLU.


(*) ZASADA NIE STOSOWANIA OGRANICZEŃ W STOSUNKU DO MIĘDZYNARODOWYCH PŁATNOŚCI I TRANSFERÓW BIEŻĄCYCH;

WYJĄTKI OD ZASADY:

- Poważne trudności w zakresie bilansu płatniczego,

- Poważne trudności w zakresie finansów zagranicznych,

- Zagrożenie wyżej wymienionymi trudnościami.


(*) ZASADA, IŻ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE NIE BĘDĄ UTRZYMYWAĆ – A TAKŻE

WPROWADZAĆ – ŚRODKÓW TYPU OGRANICZENIA:- LICZBY USŁUGODAWCÓW,- CAŁKOWITEJ LICZBY TRANSAKCJI USŁUGOWYCH (W SENSIE WOLUMENU

PRODUKCJI),- CAŁKOWITEJ WARTOŚCI TRANSAKCJI USŁUGOWYCH LUB AKTYWÓW,- CAŁKOWITEJ LICZBY OSÓB FIZYCZNYCH, KTÓRE MOGĄ BYĆ ZATRUDNIONE

W DANYM SEKTORZE USŁUG,- UDZIAŁU KAPITAŁU ZAGRANICZNEGO.


INSTRUMENTY POLITYKI HANDLOWEJ

• TARYFOWE (CŁA),

• PARATARYFOWE: OPŁATY WYRÓWNAWCZE, PODATKI IMPORTOWE, SUBWENCJE (SUBSYDIA),

• POZATARYFOWE: OGRANICZENIA ILOŚCIOWE, OGRANICZENIA DEWIZOWE, BARIERY TECHNICZNE.


DUMPING – STOSOWANY PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA EKSPORT

PRODUKTU PO CENIE NIŻSZEJ NIŻ W SPRZEDAŻY NA RYNKU WEWNĘTRZNYM -

JEST INSTRUMENTEM HANDLOWYM UZNAWANYM ZA UNFAIR.

SAMO ISTNIENIE DUMPINGU NIE POCIĄGA ZA SOBĄ AUTOMATYCZNIE PRAWA

NAŁOŻENIA KAR ANTYDUMPINGOWYCH.

DLA UZYSKANIA POZYTYWNEJ DECYZJI ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI HANDLU

W SPRAWIE NAŁOŻENIA KAR ANTYDUMPINGOWYCH NALEŻY UDOWODNIĆ:- ISTNIENIE SZKODY MATERIALNEJ (ang. material injury), bądź- GROŹBĘ WYSTĄPIENIA SZKODY (ang. threat of injury), bądź- FAKT, PROCES ROZWOJU KONKURENCYJNEGO LOKALNEGO SEKTORA

PRZEMYSŁOWEGO ZOSTAŁ OPÓŹNIONY (ang. Material retardation).


PODSTAWOWYMI KARAMI W HANDLU UNFAIR SĄ CŁA WYRÓWNAWCZE ORAZ

CŁA ANTYDUMPINGOWE.

CŁO WYRÓWNAWCZE – dodatkowa opłata nakładana na eksportera, w stosunku do

Którego stwierdzono stosowanie niedozwolonych (*) subsydiów; maksymalna wysokość

Nie może przekroczyć wysokości zastosowanego subsydium.

(*) dozwolone są subsydia „zielone” – udzielane na prowadzenie badań naukowych, na

rozwój zacofanych regionów, na finansowanie urządzeń do ochrony środowiska.

CŁO ANTYDUMPINGOWE – dodatkowa opłata nakładana na eksportera, który na

terenie kraju importera dokonuje sprzedaży towarów po cenach dumpingowych;

Maksymalna wysokość cła określana jest wysokością marży dumpingowej.


SERDECZNIE DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Documents

KAZIMIERZ ALBIN KŁOSIŃSKI