Kemijski sastav stanice

7/23/2019 Kemijski sastav stanice

1/56

VODA

kolijevka ivota


2/56

ivot je nastao u vodi jer je voda idealan medijza povezivanje molekula u makromolekule i

nastajanje prve stanice

Na kopnu nije bilo tekue vode, vulkani suizbacivali vodenu paru i vulkanske plinove, bilo

je jako UV zraenje tako da ivot nije mogaonastati na kopnu


3/56

Voda je POLARNA MOLEKULA

ima dva pola molekule

kisik je negativno nabijen, a atomi vodika su pozitivno

nabijeni


4/56

ANOMALIJA VODE pojava da je voda je najgua na 4 oC, a ne na 0 oC to je

njena temp. skruivanja

led ima vei volumen od vode, a manju gustou

posljedica: led pluta na vodiomoguen ivot zimi


5/56

KOHEZIJA Sile izmeu istovrsnih estica mol. vode se meusobno

dre skupa

ADHEZIJA Sile izmeu raznovrsnih estica mol vode se dre za

drugu tvar, npr. staklo

KAPILARNOST Posljedica adhezije i kohezije

Pojava da se voda kree suprotno gravitaciji

Tako se voda penje od korijena prema listu


6/56

POVRINSKA NAPETOST Pojava da se voda ponaa kao elastina opna

Kukac vodena kopnica moe stajati na vodi, list pluta,lopo, lokvanj


7/56

VODA JE DOBRO POLARNO OTAPALO Dobro otapa tvari polarne grae

HIDROFILNE TVARI (vole vodu)

Ne otapa tvari nepolarne grae

HIDROFOBNE TVARI (ne vole vodu)


8/56

pH mjera za kiselost ili lunatost

pH eluca 1,5

pH krvi7,4

pH kiselih kia < 5,6


9/56

BiomolekuleLIPIDI

UGLJIKOHIDRATI

PROTEININUKLEINSKE KISELINE


10/56

Biogeni elementi

Elementi koji izgrauju iva bia

CHNOPSCaFeNaK Mg i Cl

Najzastupljeniji elementi: Kisik

Vodik

Ugljik

Duik


11/56

Biomolekule

Organske molekule:

UGLJIKOHIDRATI

LIPIDI

NUKLEINSKE KISELINE

BJELANEVINE/PROTEINI/POLIPEPTIDI


12/56

LIPIDI


13/56

Lipidi

MASTI i ULJA izvor energije u stanici

FOSFOLIPIDIizgrauju stanine membrane

STEROIDIkolesterol, spolni hormoni, vitamini

VOSAKtiti plod i kukca od isuivanja


14/56

Masti i ulja

Trigliceridi graeni iz alkohola glicerola i 3 viemasne kiseline

MASTI

Zasiene masne kiseline

ivotinjskog podrijetla

Masti su krute

ULJA

Nezasiene masne kiseline

Biljnog podrijetla

Ulja su tekua


15/56

Fosfolipidi

Grade staninu membranu Molekula gliceroladvije vie masne kiseline i fosfat

HIDROFILNI DIO

Privlai vodu

HIDROFOBNI DIO

Odbija vodu


16/56

Fosfolipidi izgrauju FOSFOLIPIDNI DVOSLOJ


17/56

Kolesterol

Lipid u staninoj membrani ivotinjskih stanicai ovjeka

Nastaje u jetri

Iz kolesterola nastaju:

SPOLNI HORMONI Estrogen, progesteron i testosteron

VITAMINI

A,D,E i K


18/56

Vosak

lipid graen od jednovalentnog alkohola ijedne vie masne kiseline

Izgrauje hitinsku kutikulu kukaca i dolazi na povrini voa


19/56

UGLJIKOHIDRATI


20/56

Podjela:

MONOSAHARIDI glukoza ili krvni eer

Fruktoza ili voni eer

galaktoza

DISAHARIDI saharoza

laktoza ili mlijeni eer

maltoza

POLISAHARIDI krob

Glikogen

Hitin

celuloza


21/56

POLISAHARIDI Monomerglukoza

Polimer - polisaharid


22/56

KROB Biljni rezervni polisaharid

Dolazi u gomoljima, sjemenkama biljaka

Rezerva energije


23/56

GLIKOGEN ivotinjski rezervni polisaharid

Dolazi u jetri i miiima

Rezerva energije


24/56

CELULOZA Biljni strukturni polisaharid

Izgrauje staninu stijenku biljne stanice

Strukturni polisaharid


25/56

HITIN ivotinjski strukturni polisaharid

Izgrauje oklop rakova i hitinsku kutikulu kukaca


26/56

PROTEINI ili BJELANEVINE

Najraireniji spojevi u organizmu


27/56

monomer: AMINOKISELINA

aminoskupina

NH2

karboksilna skupina

COOH


28/56

20- tak razliitih aminokiselina

9 je esencijalnih aminokiselina! Aminokiseline koje ne moemo sami sintetizirati nego ih

unosimo hranom (proteinima) RIBA, MESO, JAJA


29/56

2 aminokiseline se povezuju PEPTIDNOM

VEZOM

Bjelanevine

Polipeptidi

AK-AK-AK-AK

peptidna veza


30/56

Nastajanje dipeptida


31/56

ULOGE

Enzimi Biokatalizatoriubrzavaju biokemijske reakcije u

organizmu


32/56

ULOGE

antitijela Proteini koji tite organizam od bolesti


33/56

ULOGE

hormoni npr. insulin za transport glukoze

tiroksinhormon titnjae


34/56

ULOGE

kolagen Protein koji izgrauje vezivno tkivo, hrskavicu


35/56

ULOGE

keratin protein koji izgrauje perje ptica, krzno, rogovi, ljuske

gmaza, kosu, nokte, pauina


36/56

ULOGE

aktin i miozin proteini koji izgrauju miie


37/56

ULOGE

hemoglobin protein u crvenim krvnim stanicama koji prenosi kisik


38/56

Proteini su osjetljivi na promjenu

temperature, promjenu pH, ione tekih metala Dolazi do zgruavanja i DENATURACIJE PROTEINA


39/56

Enzimiproteini koji subiokatalizatori

Veina biokemijskih reakcija se u organizmu bez enzimane bi odvijala ili bi pak bila puno sporija

Enzimi mogu biti graeni samo od aminokiselina ili moguimati i neku drugu molekulu. Tad ih nazivamo KOENZIMI.


40/56

tvar na koju enzim djeluje zove se SUPSTRAT.

mjesto na enzimu na kojem se vee supstrat zove seAKTIVNO MJESTO ENZIMA.

vezivanje enzima i supstrata po principu klju-brava


41/56

Energija aktivacije Koliina energije potrebna molekulama da stupe u

kemijsku reakciju

Enzimi smanjuju Ea


42/56

NUKLEINSKE KISELINE


43/56

Nukleinske kiseline

DNA

Deoksiribonukleinska

kiselina

Nosi informaciju

(gen)

RNA

Ribonukleinska kiselina

sudjeluje u

ostvarivanju

informacije


44/56

DNA i RNApolinukleotidnilanci

graeni iz monomera - NUKLEOTIDA


45/56

NUKLEOTID eer pentoza

DNA - deoksiriboza

RNA - riboza

duina baza adenin A PURINI

gvanin G

timin T

citozin C PIRIMIDINI

RNAumjesto timinauracil U

Fosfatna skupina


46/56

DNA

dvostruki polinukleotidni lanac

dvostruka zavojnica ili heliks

eeri i fosfati s vanjske strane povezani kovalentnomvezom

Duine baze s unutarnje strane lanca povezani vodikovimvezama


47/56

Komplementarne baze:

A-T

G-C


48/56

Rosalind Franklin uporabom Xzraka istraivala oblik molekule DNA.

1953. James Watson i Francis Crick

izradili laboratorijski model

1962. dobili Nobelovu nagradu za to otkrie.


49/56

Komplementarne

baze

eer ifosfati

eer ifosfati

Vodikove veze

nukleotid

GenOdsjeak

na DNA


50/56

Samoumnaanje ili autoreplikacija DNA

tijekom replikacije svaka se molekula

DNA odvija (zbog pucanja vodikovih veza)

oba lanca pomou enzima DNA polimeraze

stvaraju svoje komplementarne preslike.

nastaju dvije nove molekule DNA svaka je sastavljena od jednog starog

i jednog novog lanca

SEMIKONZERVATIVNA

REPLIKACIJA.

geni se kopiraju


51/56


52/56

Udvostruenje komplementarno sparivanjebaza:

__________________________________

C G A T C G A A G C

G C T A G C T T C G____________________________________


53/56

RNA

RNA - jednolanana.

Baze 1 lanca meusobno se povezuju- vodikovim vezama.

3 tipa RNA:

Messenger RNA - mRNA

Transfer RNAt RNA

Ribosomska RNA - rRNA


54/56


55/56

DNA

eerdeoksiriboza

Adenin

Timin

Gvanin

Citozin

RNA

eer riboza

Adenin

URACIL

Gvanin

Citozin


56/56

DNA

u jezgri

nosi uputu

RNA

veinom ucitoplazmi

ostvaruje

uputu u sintezibjelanevina

Documents

Kemijski sastav stanice