33

k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt
Page 2: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

gLlt th'{df ;ldtL

k|fSsyg

g]kfn k|x/Ldf n}lËs d}qL sfo{jftfj/0f tyf n}lËs d}qL ef}lts k"jf{wf/ ljsf; u/L n}lËs;+j]bgzLntfnfO{ ;'lglZrt ug{ tyf zflGt–;'/Iff sfod ug]{ ;jfndf ;ª\u7g aflx/sfn}lËs ljifox?nfO{ k|efjsf/L ?kdf ;Daf]wg ug{sf] nflu g]kfn k|x/Lsf] cfˆg} gLlt x'g'kg]{cfjZostfnfO{ dxz'; u/L æg]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt @)^(Æ tof/ ul/Psf] 5 .

æg]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^(Æ tof/ ug]{ qmddf ;ª\u7gsf k|To]s ;b:ox?sf] ;xefuLtf/xf];\ eGg] p2]Zon] gLlt th'{df ;ldltaf6 k|ZgfjnL tof/ u/L pRr k|x/L clws[tb]lv k|x/Lhjfg tx;Ddsf] /fo ;ª\sng ug]{ sfo{ ul/Psf] lyof] . k|x/L k|wfg sfof{no, dxfgu/Lok|x/L cfo'Qmsf] sfof{no tyf ;a} If]qLo k|x/L sfof{nox?df n}lËs ;r]tgf;DaGwL k|lzIfsk|lzIf0f tflnd ;~rfng tyf lj1 k|lzIfsx?af6 k|x/L clws[tx?nfO{ k|lzIf0f lbg] sfo{x?;d]t ul/Psf] lyof] . k|x/L k|wfg sfof{no, dfgj>f]t ljsf; ljefu tyf cGj]if0f of]hgflgb]{zgfnon] ;+o'Qm ?kdf ;~rfng u/]sf] g]kfn k|x/Lsf] n}lËs cj:yf cWoog k|ltj]bgn]gLlt th'{df ug{ cfwf/ k|bfg u/]sf] 5 . n}lËs gLlt tof/Lsf] qmddf uf]nd]r 5nkmn(Round Table Discussion) sfo{qmd ;d]tsf] cfof]hgf ul/ lj1x?af6 /fo ;+sng ug]{sfo{ ;d]t ul/Psf] lyof] / k|fKt /fo ;'emfjx?nfO{ dxTjsf ;fy tof/ ul/Psf] n}lËs gLltdf;dfj]z ul/Psf] 5 .

dlxnf tyf n}lËs lx+;f la?4sf] ck/fwsf af/]df rf}tkmL{ ?kdf cfjfhx? pl7/x]sf] ;Gbe{dfg]kfn k|x/L ;ª\u7gn] P]ltxfl;s ?kdf g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt @)^(Æ tof/ u/Lnfu"ug{ ;d]t ;kmn ePsf] 5 . of] gLlt tof/ ug{ ljz]if rf;f] lbO{ gLlt tof/ ug{ ;ldltu7g u/L ;ldltaf6 tof/ ul/Psf] gLlt tyf sfo{of]hgfx? sfof{Gjogsf nflu :jLs[ltk|bfg ug'{ ePsf]df k|x/L dxflg/LIfs >L /ljGb| k|tfk zfxHo" k|lt gLlt th'{df 6f]nL cfef/JoQm ub{5 . gLlt th'{dfsf] qmddf ;'emfj tyf lj1sf] ?kdf z'?b]lv cGTo;Dd lg/Gt//rGffTds tyf k|fljlws ;xof]u ug{'x'g] /Hh' dNn 9sfnHo", gLlt n]vgsf] qmddf eflifs?kdf tyf ;dfj]z ul/Psf] ljifodf dxTjk"0f{ ;'emfj k|bfg ug'{x'g] ;kgf dNn k|wfgHo"nfO{gLlt th'{df 6f]nL cfef/ JoQm ub}{ xflb{s wGojfb lbg rfxG5f}F . To;}u/L g]kfn k|x/Lsf]n}lËs gLlt tof/Lsf] qmddf k|ToIf jf k/f]If ?kdf ;xof]u ug'{x'g] ljleGg ;ª\3, ;+:yf tyfdxfg'efjx?, g]kfn k|x/Lsf k|x/L clws[t tyf hjfgx? ;d]tnfO{ xflb{s wGojfb lbgrfxG5fF} .

Page 3: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

gLltsf] gfdM g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^(nfu" ldlt M @)^( c;f/ !& ut] .

gLlt th'{df 6f]nL Mk|=c=d=lg=gj/fh 9sfn k|=gf=d=lg=ljdnf yfkf -zdf{_ k|=gf=d=lg=lj1fg/fh zdf{ k|=gf=d=lg=x]dGt dNn 7s'/L k|=j=p=Zofd axfb'/ v8\sf k|=j=p=k|sfz cof{n k|=j=p=8f=cfzf l;+x k|=p=hutdfg >]i7 k|=gf=p=:yfg]Zj/ /]UdL k|=lg= lbks e08f/L

;xof]u M o'=Pg=l8=lk=

Page 4: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

dGtJo;dfhdf n}lËs lx+;f Pjd\ dlxnf tyf afnaflnsflj?4 x'g] lx+;f, of}ghGo b'Jo{jxf/sf]/f]syfd / 3l6t ck/fwsf] ;kmn cg';Gwfg ug]{ lhDd]jf/L sfg'gtM g]kfn k|x/Ldf /x]sf] 5 .pQm lhDd]jf/L ;Dkfbg ug{ ;ª\u7gn] dfgj ;+;fwgsf] Ifdtf clej[l4 u/fO{ To:tf lx+;fhGolqmofsnfklj?4 Jofks¿kdf kl/rflnt x'Fb} cfPsf] 5 . lx+;fhGo lqmofsnfklj?4 ;dfhdf;r]tgf km}nfpFb} Go"gLs/0fsf nflu :yfgLo:t/df k|ToIf¿kdf ;xsfo{ tyf cGt/lqmof ug{dlxnf k|x/Lx¿nfO{ clwstd ;xefuL u/fpg] ;ª\u7gn] gLlt lnPsf] 5 . o;n] ;dfhnfO{;Dj]bgzLn ljifodf plrt ;xsdL{ pkl:yltsf] cg'e"lt u/fpg ;kmn x'g]5 eGg] dnfO{nfUb5 .

:j:y, ;'/lIft Pjd\ dlxnfd}qL sfo{jftfj/0f x/]s ;ª\u7gsf] ckl/xfo{ ;+/rgf x'g . ;ª\u7gsf;b:osf] j[lQ ljsf;sf] cj;/df ;xh kx'Fr Pjd\ dfgj ;+;fwgsf] Ifdtf clej[l4 ul/g'n];ª\u7gaf6 k|jfx x'g] ;]jfsf] u'0f:t/ lgwf{/0f ub{5 . oxL ;f/e"t tYodf cfwfl/t /xL ;do;fk]If x/]s ;ª\u7gsf] cfGtl/s Joj:yfksf gLlt to ul/Pdfq ;ª\u7g ;xL lbzftkm{ pGd'vx'g ;xh x'g]5 . log} dfGotfnfO{ cfTd;fy ub}{ g]kfn k|x/Ln] dlxnf k|x/Lx¿sf] Ifdtfclej[l4 u/fpg] nIo cg'¿k dfgj>f]t ljsf; ljefu k|d'vsf] cWoIftfdf ul7t af]8{ u7gu/L lj:t[t cWoog, o; If]qsf lj1x¿;Fusf] cGt/lqmof / uf]i7Lsf] lgisif{sf] cfwf/df g]kfnk|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( hf/L ug{ ;kmn ePsf] 5 . o;n] ;ª\u7gleq /x]sf ;d:ofx¿sf]klxrfg ub}{ ;do;fk]If kl/:s[t, gful/sd"vL ;]jf k|jfx ug]{ lbzfdf cem s]lGb|t /xg pTk|]l/tug]{5 eGg] d]/f] dfGotf /x]sf] 5 .

log} k[i7e"dLdf cfwfl/t /xL ;ª\u7gsf ;a} ;b:ox¿nfO{ :j:y, ;'/lIft Pjd\ d}qLk"0f{sfo{jftfj/0fsf] ;'lglZrtf u/fO{ lhDd]jf/L jxgsf qmddf clwstd\ pQ/bfoL agfpg] ;ª\u7gsf]jt{dfg gLltcg'¿k k|x/L k|wfg sfof{no dfgj>f]t ljsf; ljefu / cGj]if0f of]hgf lgb]{zgfnosf]cys k|of;af6 tof/ kfl/Psf] g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLltn] ljz]iftM dlxnf k|x/Lsf] j[lQljsf;df plrt cj;/sf] klxrfg Pjd\ d}lqk"0f{ sfo{jftfj/0fsf] l;h{gf Pjd\ ;ª\u7gn]tf]s]sf] lhDd]jf/L q'l6/lxt tj/af6 k"/f ug{ yk phf{ k|bfg ug{ ;kmn x'g]5 eGg] dnfO{ nfu]sf]5 .

o;sf cnfjf ;dfhdf /x]sf s'l/tL Pjd\ cGwljZjf;n] cfh klg dlxnf Pjd\ afnaflnsflj?4lx+;|s, kf;ljs tj/af6 oftgf lbg], cËeË agfOlbg] tyf Hofg} lng] k|s[tLsf 36gfx¿n]dfgjLo ;Dj]bgfdf cf3ft k'Ug uPsf] s}og bb{gfs b[i6fGt xfdL;Fu /x]sf5g\ . o:tfk|s[tLsf ;Dj]bgzLn lx+;fsf 36gfx¿sf] /f]syfd Pjd\ cg';Gwfg ug{ st{Jokydf sl6a4/x]sf k|x/Lx¿sf] dgf]an pRr /fvL Joj;flostf;d]t clej[l4 ug{ ;d]t o; gLltn] ykof]ubfg k'¥ofpg]5 eGg] d]/f] ljZjf; /x]sf] 5 . t;y{, o; k'lgt sfo{df k|ToIf Pjd\ k/f]If¿kdfcgj/t vl6g' x'g] ;Dk"0f{ k|x/L clws[tx¿ tyf dxfg'efjx¿nfO{ wGojfb lbg rfxG5' .ho g]kfn .

/ljGb| k|tfk zfx-k|x/L dxflg/LIfs_

Page 5: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

ljifo;"rL

k]h g+=k|:tfjgf !cf}lrTo !gfd @nIo @p2]Zox¿ @cjnDag ul/g] gLltx¿ @n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt #n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt $n}lËs gLlt $ tyf sfo{gLlt $n}lËs gLlt % tyf sfo{gLlt %n}lËs gLlt ^ tyf sfo{gLlt %n}lËs gLlt & tyf sfo{gLlt ^n}lËs gLlt * tyf sfo{gLlt *sfof{Gjog *cg'udg tyf d"Nofª\sg (;+zf]wg tyf vf/]hL (cg';"rL ! !)cg';"rL @ !!cg';"rL # M sfo{of]hgf !@

Page 6: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

1

k|:tfjgf Mdfgjclwsf/sf] ;'lglZrttf tyf lbuf] ljsf;sf] d'Vo cfwf/sf] ¿kdf ljZjJofkL :t/d}n}lËs ;dfgtf / dlxnf ;zlQms/0fnfO{ lnOG5 . g]kfnn] dlxnf tyf afnaflnsf;DaGwLclwsf/sf ;fy} k|foM ;a} dfgjclwsf/;DaGwL cGt/f{li6«o ;lGwx¿df x:tfIf/ u/]sf] 5 . dlxnflj?4x'g] s'g} klg lje]bnfO{ sfg'gdfkm{t b08gLo agfO{ g]kfnn] cGt/f{li6«o k|lta4tfnfO{ cGtl/d;+ljwfg, /fli6«o sfg'g, gLltx¿ Pjd\ sfo{of]hgfx¿ dfkm{t sfof{Gjogdf NofPsf] cj:yfdf,

n}lËs ;dfgtf clej[l4 tyf dlxnf ;zQmLs/0f ug]{ lhDd]jf/L ;fj{hlgs tyf gLlh If]q Pjd\;ª\3 ;+:yf tyf JolQm ;a}sf] xf] . sfg'g sfof{Gjog ug]{ k|d'v lgsfo g]kfn k|x/Ln] ljlwsf]zf;g sfod ug]{ qmddf Gofodf ;xh kx'Fr ;'lglZrt ub}{+ dlxnfsf clwsf/ ;+/If0f / n}lËs;dfgtf sfod ug{ dxÎjk"0f{ e"ldsf lgjf{x ug]{ ePsf]n],

;ª\u7gleq tyf k|x/L sfo{ ;Dkfbgdf dlxnflj?4 x'g] ;a} k|sf/sf lje]b cGTo ug{ cem}k|efjsf/L tyf k|0ffnLut¿kdf sfo{ ug{'kg]{ cfjZostfnfO{ dx;'; u/L k|x/L lgodfjnL,@)$( sf] lgod !^! n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L k|x/L k|wfg sfof{non] g]kfn k|x/Lsf]n}lËs gLlt, @)^( hf/L u/]sf] 5 .cf}lrTo Mn}lËs zAbn] ;dfhsf cGo lnËnfO{ klg ;d]6\g] ePklg g]kfn h:tf] lkt[;QfTds

;dfhdf dlxnfdfly a9L s]lGb|t eO{ gLlt to ug{ cfjZos ePsf] . dlxnflj?4 x'g] ;a} k|sf/sf e]befj cGTo ug]{ dxf;lGw–!(&(, a]O{lhË 3f]if0ffkq–!((%,

dlxnfsf] zflGt, ;'/Iff Pjd\ clwsf/sf ;DaGwdf ;o'Qm /fi6«;ª\3af6 kfl/t lg0f{o !#@%/ !*@) nufotsf cGt/f{li6«o k|fjwfgx¿ Pjd\ /fli6«o k|lta4tf ;d]tnfO{ sfof{Gjogug{ g]kfn k|x/Lsf] cfˆg} n}lËs gLlt x'g' cfjZos ePsf] .

g]kfn k|x/L, cfˆgf] ̂ ),!#) hgzlQm / @%#* k|x/L sfof{nox¿ dfkm{t zflGt ;'/Iff axfnug]{, ck/fw /f]syfd ug]{ tyf ck/fw cg';Gwfg ug]{ h:tf sfo{df b]ze/L lqmofzLn /x]sf],sfg'g sfof{Gjog ug]{ sfo{ lbg k|ltlbg r'gf}tLk"0f{ aGb} uPsf] / cfˆgf] d"n bfloTjsf]Jofkstf, ljzfntf / lhDd]jf/Lsf] uxgtfleq n}lËs d'2fx¿ cf]em]ndf kg{ ;Sg] cj:Yff/x]sf] .

g]kfn k|x/Ldf ;dfhsf] a]Unfa]Un} kl/j]zaf6 k|x/L sd{rf/L k|j]z ug]{ / sltkosf] z}lIfs:t/;fwf/0f n]vk9 dfq x'g] x'Fbf, k|x/L sd{rf/Lx¿df n}lËs ;dfgtf / n}lËs Gofosf ljifodf;r]tgf hfu/0f ug{ jf~5gLo ePsf] .

Page 7: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

2

n}lËs ;dfgtf tyf ;dfj]zL] gLlt cg'¿k g]kfn k|x/Ldf s'n hgzlQmsf] ^ k|ltzt eGbfa9L dlxnf k|x/L sd{rf/L ;ª\u7gdf k|j]z ul/;]s]sf] ;Gb{edf n}lËs ;+j]bgzLntfnfO{;'lglZrt u/L sfo{ jftfj/0fnfO{ dlxnfd}qL agfpg Pjd\ ef}lts k"jf{wf/sf] ljsf; ug{cfjZos ePsf] .

!= gfd M o; gLltsf] gfd g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( x'g]5 .@= nIo M o; gLltn] ;ª\u7gsf gLlt, sfo{qmd, of]hgf tyf gLlt lg0f{odf n}lËs ;dfgtf Pjd\

n}lËs GofonfO{ ;dflxt u/fO{ k|ToIf ;]jf dfkm{t dlxnfnfO{ Gofo lbg] tyf dlxnf lje]bsf/LJojxf/x¿nfO{ ;Daf]wg ug]{ nIo lnPsf] 5 .

#= p2]Zox¿ M g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( sf d'Vo p2]Zox¿ lgDgfg';f/ /xg]5g\ Msfo{:yndf dlxnflj?4 x'g] ;a} k|sf/sf lje]b cGTo ug]{ . -n}lËs ;dfgtf / Gofosf nflu

;r]tgf, sfo{ jftfj/0f ;'wf/ / ef}lts k"jf{wf/x¿ ljsf;dfkm{t_g]kfn k|x/Lsf dlxnf k|x/L sd{rf/LnfO{ k|fKt x'g] ;]jf tyf ;'ljwf, cGo ;/sf/L ;]jfdf /x]sf

dlxnf sd{rf/L ;/x kfpg] u/L Joj:yf ug{ kxn ug]{ .;dfgtfsf] gLlt cjnDag ub}{ dlxnf k|x/Lx¿nfO{ ;ª\u7gsf] d"nwf/df ;dflxt u/L k|bfg

x'g] ;]jfnfO{ pRrtd\ k|ltkmnsf] ¿kdf k|fKt ug]{ .cGj]if0f, ljZn]if0f, of]hgf / lg/Gt/ cg'udgdfkm{t n}lËs ljifosf d'2fx¿nfO{ ;Daf]wg ug]{ .n}lËs lx+;fsf] ;Dj]bgzLntfnfO{ b[li6ut u/L o;sf] k|efjsfl/tfsf] nflu s]Gb|b]lv

:yfgLo:t/;Dd n}lËs ;Dj]bzLn sfo{gLlt to u/L ;f] cg';f/sf] kl/rfng gLlt canDagug]{ .g]kfn k|x/L ;ª\u7gleq / aflx/sf ;d]t n}lËs d'2fx¿nfO{ k|fyldstf lbO{ k|x/Laf6 k|bfg

ul/g] ;]jfdf k|efjsfl/tf Nofpg] .$= cjnDag ul/g] gLltx¿$=!= n}lËs gLlt ! M g]kfn k|x/Lsf ljleGg k|x/L sfof{nox¿ jf aflx/ x'g;Sg] dlxnf

lx+;flj?4df z"Go ;xgzLntf ckgfpg] .

$=!=!= k|x/L k|wfg sfof{non] n}lËs lx+;fsf] /f]syfdsf] nflu ;ª\u7gsf] tNnf] OsfOsf]¿kdf /x]sf] rf}sL:t/;Dd k'Ug] u/L / ;Dk"0f{ k|x/L sd{rf/LnfO{ clgjfo{¿kdf hfgsf/Lx'g] u/L n}lËs lje]bdf z"Go ;xgzLntfsf] af/]df lgb]{zg hf/L ug]{ . lg/LIf0f cyjfcGo sf/0fn] dftxt k|x/L OsfOx¿df k'Ug] k|To]s clws[tn] ;f] ljifodf la|lkmËug]{ .

sfo{gLltx¿

Page 8: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

3

$=!=@= k|x/L sd{rf/Lx¿sf] nflu k|bfg ul/g] k|lzIf0f sfo{qmdx¿df cfjZostfcg';f/ n}lËslx+;f;DaGwL 1fg, ;f]];DaGwL ug'{ kg]{ sf/afxLsf ;fy} Gofo;DaGwL sfg'gL Joj:yf /o;sf] ;Dj]bgzLntfnfO{ ;d]t ;dfj]z ug]{ .

$=!=#= lhNnf l:yt dlxnf tyf afn ljsf; sfof{nonufotsf ;/sf/L ;+:yfsf ;fy} lghLIf]qsf cGo ;ª\3 ;:yfx¿;Fu dlxnf lx+;flj?å z"Go ;xgzLntf ckgfpg] ;DaGwdf;r]tgf hufpg cfjZostfg';f/sf] ;xsfo{ ug]{ .

$=!=$= k|x/L P]g, lgodfjnL tyf cGo k|rlnt sfg'gx¿n] lglb{i6 u/]sf lhDd]jf/Lx¿ afx]sk|x/L sd{rf/LnfO{ cGo s'g} klg sfo{df gnufpg] .

$=!=%= ax'ljjfx jf afnljjfx ug]{ tyf u/fpg] k|x/L sd{rf/LnfO{ k|rlnt sfg'gadf]lhdsf/afxL ug]{ .

$=!=^= g]kfn k|x/Lsf] e"ldsfnfO{ n}lËs lx+;flj?4 /fli6«o sfo{of]hgf -;g\ @)!)_, ;+o'Qm/fi6«;ª\3af6 kfl/t lg0f{o !#@% / !*@) nufotsf cGt/f{li6«o Joj:yf Pjd\/fli6«o k|ltj4tfsf] sfof{Gjogdf cem k|efjsf/L t'Nofpg] .

$=@=n}lËs gLlt @ M dlxnf k|x/Lx¿nfO{ ;ª\u7gsf] d"nwf/df ;dflxt ug{sf] nflu ;fË7lgs¿kd};dfgtf / ;dtfsf] l;4fGt cg'¿k sfo{ ug]{ .

$=@=!= lghfdtL P]g tyf lgodfjnLnufot cGo ;/sf/L ;]jfdf /x]sf dlxnf sd{rf/Lsf] nflu nfu"ePsf ;]jf / ;'ljwf;DaGwL sfg'gL k|fjwfgx¿ cWoog u/L pQm ;]jf / ;'ljwf k|x/L;ª\u7gleq /x]sf dlxnf k|x/L sd{rf/Ln] ;d]t kfpg ;Sg] u/L k|x/L P]g tyf lgodfjnLdf;f]xL cg';f/sf] sfg'gL Joj:yfsf] nflu cfjZostf cg';f/sf] ;+Zff]wgsf] nflu kxn ug]{ .

$=@=@= ;?jf gLltnfO{ n}lËs d}qL agfpg] .ljBfno hfg] ;Gtfg ePsf k|x/L sd{rf/LnfO{ z}lIfs ;qsf] cGTodf dfq ;?jf ug]{ . ;a} k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{ ;dfg cj;/ k|bfg ug{ e]befj /lxt tj/n] ;a} k|x/L

OsfOx¿df ;?jf ug]{ .>Ldfg\ jf >LdtL b'j} k|x/L sd{rf/L ePsf] cj:yfdf ;s];Dd Ps} sfof{nodf jf

;f] ;Dej geP glhssf] kfos kg]{ :yfgdf ;?jf ug]{ .$=@=#= dlxnf k|x/L sd{rf/LnfO{ ;'lDkPsf] bfloTj jxgdf ;xh x'g] u/L zf/Ll/s agfj6cg'¿k

cfjZostf cg';f/sf] nQf sk8f tyf cGo c;jfjx¿ pknAw u/fpg] .$=@=$= k|x/L P]g tyf lgodfjnLdf ;dfj]z x'g g;s]sf sltko k|fjwfgx¿ tyf k|lqmofut

a'Fbfx¿nfO{ :yfoL cfb]zdfkm{t Jojl:yt ug]{ . -cg';"rL –!_

sfo{gLltx¿

Page 9: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

4

$=@=%= afa' cfdf -cfk"mdfly lge{/_ jf ;f;" ;;'/fsf] lgwg ePsf] cj:yfdf dlxnf k|x/Lsd{rf/Lx¿nfO{ lsl/of labf lbg] ;DaGwdf cGo ;/sf/L ;]jfx¿df ePsf] Joj:yfcg';f/ cfjZos sfg'g ;+zf]wgsf nflu kxn ug]{ .

$=#=n}lËs gLlt # M ef}lts ;+/rgfx¿nfO{ qmdzM dlxnf d}qL agfpFb} n}hfg] .

$=#=!= k|=k|=sf= Pjd\ s]Gb|Lo :t/sf sfof{nox¿ nufot sDtLdf lhNnf k|x/L sfof{no:t/;Dd sDtLdf !÷! j6f jf k|lt !% dlxnf k|x/L sd{rf/Lsf cg'kftdf sDtLdf !sf b/n] ædlxnf zf}rfnoÆ gfdfs/0f u/L 5'6Øfpg] .

$=#=@= k|x/L k|wfg sfof{no, /f=k|=k|=k|=, k|x/L c:ktfn, If]qLo k|x/L sfof{no / lhNnf k|x/Lsfof{no:t/;Ddsf ;a} k|x/L sfof{nox¿df dlxnfsf] nflu klxnf] r/0fdf tyf k'?ifk|x/L sd{rf/Lsf nflu bf];|f] r/0fdf, Locker ;lxtsf] kf]zfs kl/jt{g sIf(Changing Room) lgdf{0f ug]{ .

$=#=#= /f=k|=k|=k|=, If]lqo k|x/L tfnLd s]Gb|x¿df k|yd r/0fdf / s]Gb|b]lv lhNnf k|x/L sfof{no/ kl5 rf}sL :t/;Dd bf];|f]r/0fdf dlxnf k|x/L sd{rf/Lsf] ;ª\Vofsf] -tTsflng tyfk|If]lkt_ cg'kftdf cfjZos kg]{ dlxnf Aof/]s lgdf{0f ug]{ .

$=$= n}lËs gLlt $ M sfdsf] jftfj/0fnfO{ dlxnf d}qL agfpg] .

$=$=!= s]Gb|b]lv If]qLo:t/;Dd :yfoL k|s[ltsf] sfo{ ;ldlt agfO{ ;ª\u7gleqsf] n}lËscj:Yff / n}lËs lx+;f;Fu ;DalGwt ljifox¿df cfjlws ;ldIff ug{] . s]Gb|Lo sfo{ ;ldlt / If]qLo sfo{;ldlt qmdz k|x/L cltl/Qm dxflg/LIfs tyf k|x/L

gfoa dxflg/LIfssf] ;+of]hsTjdf x'g] . sfo{ ;ldltx¿df pknAw eP;Dd clgjfo{¿kdf dlxnf k|x/L sd{rf/L ;d]t /xg] .;ª\u7gleq pknAw gePsf] cj:yfdf ;DalGwt ljifosf lj1x¿nfO{ klg

cfjZostfcg';f/ cfdGq0f ug{ ;lsg] .;ª\u7gsf] n}lËs gLlt lgb]{zg adf]lhd sfo{ jftfj/0f eP gePsf] af/]df sfo{

;ldltn] lgoldt cg'udg u/L q}dfl;s¿kdf ;f] sf] k|ltj]bg k|x/L dxflg/LIfssf]sfof{nodf k7fpg] .

$=$=@= ;a} k|x/L sfof{nox¿df b'O{ r/0f u/L, klxnf]df lhNnf k|x/L sfof{no :t/;Dd /bf];|f]df cGo sfof{nox¿df k|fylds pkrf/sf ;fdu|L /fVg] Joj:yf ldnfpg] .

sfo{gLltx¿

sfo{gLltx¿

Page 10: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

5

$=$=#= dlxnf k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{ sfof{j:yfaf6 x'g ;Sg] tgfj sd ug{ cfjZostf cg';f/;DalGwt lj1af6 lg/Gt/¿kdf k/fdz{ (counselling) k|bfg ug]{ .

$=$=$= dlxnf k|x/L sd{rf/Lx¿df ;Lk / Ifdtfsf] ljsf; u/L s]Gb| aflx/ tyf lhNnf ;b/d'sfdaflx/ sfo{If]qdf hfg pTk|]l/t ug]{ .

$=$=%= k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{ a9L hf]lvd x'g], :jf:Yodf k|lts'n c;/ kg]{ / k|lt lbg a9L ;dosfo{/t x'g'kg]{ OsfOx¿ -6«flkms cflb_ df a9Ldf @ jif{ dfq v6fpg] Joj:yf ug'{sf;fy} dlxnfnfO{ k|fyldstfsf] cfwf/ To:tf] :yfgaf6 cGoq ;?jf ug]{ .

$=%=n}lËs gLlt % M dlxnf k|x/L sd{rf/Lsf] Ifdtf clej[l4sf nflu tflnd ;'wf/ ug]{ / j[lQljsf;sf] Joj:Yff ug]{ .

$=%=!= dlxnf k|x/L sd{rf/L ;dfj]z x'g] cfwf/e"t -ljz]if ul/ k|=h=sf]_ / pGgt tfnLdx¿dfcfjZostfcg';f/ / pknAw eP;Dd dlxnf k|lzIfs /xg] Joj:Yff ug]{ .

$=%=@= g]kfn k|x/Lsf ljleGg k|lzIf0fx¿sf] afXo ljwftkm{ dlxnf k|lzIfssf] ;ª\Vof yk ug]{ .$=%=#= k|lzIf0f cjlwdf dlxnf k|x/Lsf zf/Ll/s ;d:ofx¿nfO{ ljz]if Wofg lbO{ ;Daf]wg ug]{ .$=%=$= dlxnf k|x/L hjfg÷xjNbf/ nufot h'=k|=c=:t/;Ddsf] nflu ! JolQm ! ;Lksf cfwf/df

lghx¿n] OR5f u/]sf] k|x/L;Fu ;DalGwt ljifodf l;kd"ns tflnd k|bfg ug]{] . - cg';"lr –@_-;Lkd"ns tflnd eGgfn] sfof{no ;~rfng, :jfutsIf -l/;]K;g_, sG6«f]n ¿d, ;~rf/,ck/fw cg';Gwfg, ;"rgf ;ª\sng (Intelligence), d=af=af=;]=s]=, sDKo'6/, Sjf6{/uf8{, d'Vo k|j]zåf/ uf8{, k|=lh=c=uf8{, sf/fuf/ uf8{nufotsf Static l8p6Lsf nflucfjZos ;Lk ljsf; ug]{ tfnLd dflgg] 5_.

$=%=%= dlxnf k|x/LnfO{ ;+o'Qm /fi6«;ª\3Lo ;]jfdf ;xefuL u/fpgsf nflu cª\u|]hL efiff, ;jf/Lrfns / kmfol/Ë;d]tsf] tfnLddf k|fyldstf lbg] .

$=%=^= :jb]zL tyf ljb]zL tfnLd Pjd\ ;+o'Qm /fi6«;ª\3Lo zflGt :yfkgfy{ vl6hfg] ljBdfgdlxnf k|x/L sd{rf/Lsf] ;ª\Vof qmdzM a9fpg] .

$=^= n}lËs gLlt ̂ M ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;fem]bf/x¿;Fu ;xsfo{ u/L n}lËs ;dfgtf;DaGwL;r]tgf km}nfpg] .

$=^=!= dftxt sfof{nox¿df n}lËs ;r]tgf clej[l4sf] nflu cfjZostfcg';f/ k|sfzg ug]{tyf uf]i7Lx¿ cfof]hgf ug]{ .

sfo{gLltx¿

sfo{gLltx¿

Page 11: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

6

$=^=@= k|To]s k|x/L OsfOn] :yfgLo :t/df slDtdf dlxgfsf] Psk6s n}lËs ;r]tgf;DaGwL5nkmn sfo{qmd cfof]hgf ug]{ . ;f] sf] k|ltj]bg Ps tx dflyNnf] sfof{nodf ug]{ / If]qLok|x/L sfof{non] Psd'i6 k|x/L k|wfg sfof{no k|x/L dxflg/LIfssf] sfof{nodf k7fpg] .

$=^=#= k|x/L j]a;fO{6, kqklqsf, krf{ kDKn]6, :s'n ;Dks{ sfo{qmd, :yfgLo Sna Pjd\;fd'bflos ;]jf s]Gb|x¿sf ;fy} s]Gb|Lo tyf :yfgLo Pkm=Pd= s]jn 6]lnlehgdfkm{tn}lËs ;r]tgf km}nfpg] .

$=^=$= k'?if k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{ nlIft u/L of}ghGo lx+;f / n}lËs ;+j]bgzLntfsf ljifodftflndx¿ ;~rfng ug]{ .

$=^=%= n}lËs lje]bsf/L tyf k/Dk/fut sfo{qmd, gLlt, lg0f{o tyf b}lgs ultljwLdf ;'wf/ug{ ljz]if u/L dflyNnf] txdf n}lËs ;Dj]bgzLntfsf af/]df hfgsf/L u/fpg] .

$=^=^= dlxnf tyf afnaflnsf ;]jf lgb]{zgfno tyf ;]]af s]Gb|x¿n] ljleGg ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+:yfx¿, ;fd'bflos k|x/L tyf ;fd'bflos ;]jf s]Gb|, k|x/L kl/jf/ dlxnf ;ª\3,k"j{ k|x/L ;ª\u7g, :yfgLo ;fdflhs ;+:yfx¿ (Community Based Organization)cflb ;Fu ;xsfo{ jf ;dGjo u/L :yfgLo :t/df n}lËs r]tgf clej[l4 ug{ ljleGgsfo{qmdx¿ ;~rfng ug]{ .

$=^=&= kl/jf/ tyf ;fj{hlgs :yfgx¿df dlxnflj?4 x'g] lx+;fsf ;DaGwdf k|sfzg,hgr]tgfTds sfo{qmd cflb dfkm{t ;fj{hlgs hfgsf/L u/fpg] .

$=&=n}lËs gLlt & M n}lËs lx+;fsf] ;Dj]bgzLntfnfO{ b[li6ut u/L ljz]if kl/rfng gLltcanDag ug]{ .

$=&=!= k|x/L sfof{nox¿df lgw{Ss;fy dlxnf lx+;flj?4 ph'/Lug{ clek]|l/t ug{ ;sf/fTdsjftfj/0fsf] l;h{gf ug]{ .

$=&=@= lnlvt jf df}lvs lgj]bg ;lxt Gofosf nflu cfPsf] s'g}klg dlxnfnfO{ k|fyldstfsf]cfwf/df cg';Gwfg sfo{ ;'? ug]{ tyf cfjZos k|x/L ;]jf k|bfg ug]{ .

$=&=#= n}lËs lx+;f;Fu ;DalGwt d'2fx¿sf] ;"rgf :yfgLo :t/df klg ;Dej eP;Dd ljB'tLodfWoddf /fVg] / To;sf] s]Gb|Ls[t tYofÍ dlxnf tyf afnaflnsf ;]jf lgb]{zgfnodf/fVg] .

$=&=$= cfjZos k/]sf] cj:yfdf cGo ljleGg ;ª\3 ;+:yfx¿;Fu ;d]t ;dGjo, ;xsfo{ ug]{ .$=&=%= n}lËs lx+;fdf kLl8t tyf ;flIfsf] ;'/Iff (Protection) / cleof]hg (Prosecution ) sf]

;dodf lgDg Joj:yf ug]{ .

sfo{gLltx¿

Page 12: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

7

lx+;fdf k/]sf JolQmsf]] tTsfn p4f/ ug]{ . ph'/L lbg] JolQmnfO{ tTsfnLg cj:yfsf ;fy} ph'/L btf{ e};s] kZrft\ ;d]t x'g

;Sg] vt/fsf] d"Nofª\sg u/L cfjZostfcg';f/ ;'/Iff k|bfg ug]{ . kLl8tn] cfˆgf] Hofgdf x'g ;Sg] vt/fsf] af/]df k|x/L sfof{nodf hfgsf/L

u/fPdf To;sf] ufDeLo{tfsf] d"Nofª\sg u/L cfjZos ;'/Iff k|aGw ug]{ . lx+;f kLl8t JolQm tyf lghn] k|:t't u/]sf ;fIfLx¿sf] JolQmut ;'/Iffsf] ;DaGwdf

cfjZos Kf|Tofe"lt lbg] . k|fKt ph'/Lsf ;DaGwdf ;f] k|fKt ug]{ sfof{nonfO{ s'g} zÍf nfu]df tTsfn} k|x/L

sd{rf/L v6fO{ ;f] sf] ljZj;gLotfsf] cg'udg ug]{ . kLl8t JoQmL dlxnf ePsf] d'2fsf] cg';Gwfg;DaGwL sfo{df pknAw eP;Dd dlxnf

k|x/L sd{rf/LnfO{ g} ;+nUg u/fpg] .$=&=^= dfgj j]rljvg lgoGq0f ;DaGwdf ug]{ ;Gb{edf lgDg s]xL Joj:yfx¿ ug]{ .

ljBdfg sfg'g sfof{Gjog tyf ck/fw /f]syfdsf nflu gful/s ;dfh, :yfgLolgsfo, :yfgLo ;d'bfo tyf cGo ;fem]bf/x¿;Fu ;xsfo{ ug]{ .

;Ldf jf/Lkf/L x'g ;Sg] dfgj j]rljvg lgoGq0f ug{ b'O{ kIfLo ;dGjo tyf ;xsfo{ug]{ .

j}b]lzs /f]huf/Lsf] axfgfdf x'g ;Sg] dlxnf a]rljvg lgoGq0f ug{ ljz]if gLltlgdf{0f ug{ kxn ug{] .

$=&=&= dlxnf lx+;flj?4sf k|To]s ph'/L k|rlnt sfg'gadf]lhd ;Daf]wg ug]{ .$=&=*= cg';Gwfgsf] qmddf ;DalGwt JolQm;Fu dof{lbt Jojxf/ / lzi6 efiff k|of]u ug]{ .$=&=(= cg';Gwfgsf] qmddf uf]kgLotfsf] dxÎjnfO{ cfTd;ft\ u/L JoQmLut cfTd;Ddfgsf]

;jf]{Rrtfsf] dfGotfnfO{ sfod /fVg] .$=&=!)= hfx]/L btf{ ubf{, tYo tyf k|df0f ;ª\sng ubf{, aofg u/fpFbf, vfgtnf;L Pjd\ kqmfp

ubf{ sfg'gn] lgwf{/0f u/]sf] k|fjwfgnfO{ k"0f{¿kdf kfngf ug]{ .$=&=!!= dlxnf lx+;flj?4sf 36gfsf] cg';Gwfgdf kLl8t d}qL Jojxf/ ug]{ .$=&=!@= sfo{:yndf s'g} klg k|sf/sf] of}ghGo lx+;f ug]{nfO{ z"Go ;xgzLntfsf] gLlt lnO{

cfjZos sf/afxL ug]{ .$=&=!#= b'Mv lbg] unt dg;fon]] ul/Psf] dlxnf lx+;f;DaGwL ph'/Lpk/ cfjZos 5fgljg ug]{ .$=&=!$= plrt sf/0fljgf g} ph'/L btf{ ug{ cfgfsfgL ug]{, kLl8tnfO{ x}/fgL lbg], uf]klgotf

eË ug]{ jf sfg'gL k|fjwfgljkl/t sfo{ ug]{ k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{ sf/afxL ug]{ gLltcjnDag ug]{ .

Page 13: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

8

$=&=!%= b'u{d Onfsfdf tyf sfof{no aflx/sf] /fqLsfnLg l8p6Ldf dlxnf k|x/L sd{rf/Lv6fpFbf ;Dej eP;Dd slDtdf @ hgf jf ;f] eGbf a9L v6fpg] .

$=&=!^= sfof{no ;dodf k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{ ;Daf]wg ubf{ cgf}krf/Ls efiff k|of]ugug]{ .

$=&=!&= sfof{no ;dodf tf]lsPsf cj:yfdf afx]s k|x/L sd{rf/Lx¿ clgjfo{¿kdf sfof{nokf]zfsdf /xg] .

$=&=!*= s'g} k|x/L sd{rf/Ln] o;df pNn]lvt gLltcg';f/sf] lhDd]jf/L jxg ug{ ;Ifd x'Fbfx'Fb}c;dy{tf b]vfPdf jf o;df pNn]v ePsf] k|fjwfgx¿nfO{ b'¿kof]u u/L s'g} lsl;dsf]cjflG5t nfe lnPsf] jf lng vf]h]sf] k|dfl0ft ePdf To:tf] sd{rf/LnfO{ yk ljefuLosf/afxL ug]{ .

$=* n}lËs gLlt * M n}lËs c;dfgtfsf] klxrfg ug]{ tyf gLlt Pjd\ sfo{qmdx¿ dfkm{t;Daf]wg ug]{.

$=*=!= xfn ljBdfg gLlt tyf sfo{qmdx¿sf] k'g/fjnf]sg u/L n}lËs c;dfgtfsf Joj:yfx¿;'wf/ ug]{ tyf cfufdL lbgdf aGg] gLlt tyf sfo{qmddf n}lËs ljifonfO{ ;dfj]z ug]{ .

$=*=@= of]hgf tyf sfof{Gjogdf n}lËs ljZn]if0fnfO{ ;+:Yffut ug]{ .$=*=#= sfof{Gjog ePsf gLlt tyf sfo{qmdx¿sf] kl/0ffdd'vL cg'udg tyf d"Nofª\sg ug]{ .$=*=$= lg/Gt/ l;sfO{nfO{ k]|l/t ug{ ;a} txsf k|x/L sfof{nox¿df 1fg Joj:yfkg k|0ffnLsf]

(Knowledge Management System) ljsf; ug]{ .$=*=%= n}lËs ;dfgtf ug{ tyf o; gLlt sfof{Gjogdf pTs[i6 of]ubfg lbg] s]Gb|Lo, If]qLo

tyf :yfgLo:t/sf sd{rf/LnfO{ k'/:sf/sf] Joj:yf ug]{ .

%= sfof{Gjog%=!= g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( o;} lgltcg';f/ lgwf{l/t sfo{gLlt tyf sfo{of]hgf

-cg';"rL #_ adf]lhd sfof{Gjog x'g]5 .%=@= g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( af/]df tNnf] tx;Dd ;';"lrt u/fpg :yfgLo :t/;Dd

cg'lzIf0f sfo{qmdx¿ ul/g] / ;Dk"0f{ k|x/L OsfOx¿df k'Ug] u/L g]kfnL tyf cª\u|]hLefiffdf 5flkPsf] k'l:tsf ljt/0f ul/g]5 .

%=#= g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( nfO{ ;a} k|x/L sfof{nosf ;a} txsf k|x/L sd{rf/Ln]pRr k|fyldstfsf ;fy cfTd;ft\ ul/ sfof{Gjog ug]{5g\ .

%=$= g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( sf] sfof{Gjogsf nflu cfjZos kg]{ cfly{s ;|f]t

sfo{gLltx¿

sfo{gLltx¿

Page 14: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

9

sfo{of]hgfdf pNn]v ePadf]lhd tTsfnnfO{ ;ª\u7gsf] cfˆg} lgoldt ah]6 tyf:yfgLo :t/df pknAw ;|f]t Joj:yf u/L ;~rfng ug]{ / ;f] sfo{df vr{ ePsf] /sdsf;fy} ;f] sf] lg/Gt/tfsf nflu lgoldt ah]6 lgsfzf u/fpg u[x dGqfno;Fu ;dGjou/L cy{ dGqfno;Fu dfu ul/g]5 .

%=%= o; gLltn] lglb{i6 u/]sf lqmofsnfkx¿, g]kfn ;/sf/sf ljleGg lgsfox¿n] ;~rfngu/]sf n}lËs lx+;f /f]syfdsf sfo{qmdx¿ dfkm{t ;d]t ;~rfng ug{ ;lsg]5 .

%=^= o; gLltn] lglb{i6 u/]sf] lqmofsnfkx¿ g]kfn ;/sf/dfkm{t cGt/f{li6«o bft[ lgsfox¿;Fu;dGjo u/L ;~rfng ug{ ;lsg]5 .

%=&= g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( ldlt @)^(.)#.!& ut]af6 nfu" x'g]5 .^= cg'udg tyf d"Nofª\sg^=!= sfo{of]hgfdf lglb{i6 u/]sf k|x/L OsfOx¿n] g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( sfof{Gjog

eP gePsf] lg/Gt/ cg'udg / d"Nofª\sg ug]{5g\ .^=@= sfo{ of]hgfdf tf]lsPsf] OsfOn] o; gLltdf lglb{i6 ul/Psf lqmofsnfksf ;"rsx¿

(Indicators) k"/f eP gePsf] lg/Gt/ cg'udg u/L cfjZos lgb]{zg lbg], k[i7kf]if0fug]{ tyf b08 Pjd\ k'/:sf/sf] nflu l;kmfl/; ug]{5g\ .

^=#= sfo{of]hgfdf tf]lsPsf OsfOb]lv afx]s k|x/L k|wfg sfof{nodf k|x/L cltl/Qm dxflg/LIfstyf If]qdf k|=gf=d=lg=sf] g]t[Tjdf g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( sfof{Gjogsf] cg'udgtyf d"Nofª\sg ug{ c:yfoL jf :yfO{ k|s[tLsf] OsfOnfO{ lhDd]jf/L lbg ;lsg]5 .

k|x/L k|wfg sfof{non] g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( tyf o;sf] sfo{of]hgfdf pNn]vePsf k|fjwfgx¿nfO{ gful/s ;dfh, dlxnf clwsf/jfbL, ;DalGwt lj1, k"j{ Pjd\ axfnjfnf k|x/Lsd{rf/Lsf] k/fdz{df cfjZostfcg';f/ k"0f{ jf cf+lzs¿kdf ;+zf]wg jf vf/]h ug{ ;Sg]5 .

&= ;+zf]wg tyf vf/]hL

Page 15: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

10

cg';"rL –! :yfoL cfb]z-sfo{gLlt $=@=$ ;Fu ;DalGwt_

dlxnf k|x/L sd{rf/L ue{jtL eO{, lghn] ;'ljwf lng rfx]df ;Dej eP;Dd k|x/L c:ktfn,;f] geP ;/sf/L c:ktfnsf] lrlsT;ssf] l;kmfl/;;lxt cfk"m sfo{/t /x]sf] k|x/Lsfof{nodf hfgsf/L u/fpg] .

;DalGwt sfof{nosf] sfof{no k|d'vn] cfjZostfcg';f/ cGo k|x/L sd{rf/L cyjf dlxnfsd{rf/Lx¿;Fu ;d]tsf] k/fdz{df uef{j:yf tyf ;f] kZrft\sf cj:yfdf s] s:tf] sfo{lhDd]jf/L lbg pko'Qm x'G5 ;f] sf] lg0f{o lng] .

;DalGwt sfof{no k|d'vn] ue{jtL tyf ;'Ts]/L dlxnf k|x/Lsf] zf/Ll/s, dfgl;s / cGocj:Yff ljrf/ u/L, ;Dej eP;Dd lrlsT;s;d]tsf] /fo lNfO{ sfof{noaflx/sf] ;xh l8p6Ljf pko'Qm kf]zfsdf sfof{{no leqsf] zf/Ll/s Ifdtf cg';f/sf] lhDd]jf/L k|bfg ug]{ .

sfof{nodf sfo{/t ;a} k|x/L sd{rf/Lx¿ ue{jtL dlxnf k|x/LnfO{ p;sf] zf/Ll/scj:yfcg';f/ lbPsf] ;'ljwf ;x'lnot k|lt clgjfo{¿kdf ;Dj]bgzLn x'g' kg{] .

:tgkfg tyf lzz':ofxf/sf] nflu ;DalGwt sfof{no k|d'v jf sdf08/n] dfgjLotfsf]cfwf/df ;Dej eP;Ddsf] ;'ljwf k|bfg ug{ ;Dj]bgzLn x'g] .

cfk"mnfO{ ;'lDkPsf] / cfˆgf] Ifdtfcg';f/ lhDd]jf/L jxg ug{ af6 kl~5g, ue{ /x]sf]nufotsf ljleGg zf/Ll/s jxfgf agfO{ cjfl~5t ;x'lnot lnPsf] jf lng vf]h]sf]k|dfl0ft ePdf To:tf] dlxnf k|x/LnfO{ ljefuLo sf/afxL;d]t ug]{ .

s'g} dlxnf k|x/L sd{rf/Lsf] uef{j:yf jf ;'Ts]/L cj:yfdf k|bfg ul/Psf] ;'ljwf ;x'lnot;DaGwdf ;DalGwt sfof{no k|d'vnfO{ hgzlQm;DaGwL s'g} cK7]/f] k/]df ;f] sf] hfgsf/LdflyNnf] sfof{nonfO{ ug'{kg]{, ;f] sfof{noaf6 klg ;dfwfg x'g g;s] If]qLo tyf s]Gb|Losfo{ ;ldltn] qmdzM clGtd 6'Ëf] nufpg] . ;fy}, dlxnf sd{rf/LnfO{ cfk"m sfo{/t /x]sf]sfof{non] pknAw u/fPsf] ;'ljwf / ;x'lnotk|lt lrQ ga'e]mdf Ps txdflysf] sfof{nodflgj]bg lbg ;Sg] .

g]kfn k|x/L c:ktfn jf tf]lsPsf] ;/sf/L c:ktfsf lrlsT;saf6 k|dfl0ft ePsf] s'g}zf/Ll/s c:j:ytfsf sf/0fn] tTsfnnfO{ s'g} tfnLd ug{ g;Sg] cj:Yff ePdf csf]{ k6stflnd lng kfpg] . o;/L tflnd lnFbf klxn] u'hf/]sf] tfnLd cjwL u0fgf u/L yk cjwLtflnd u/fOg] 5 .

Page 16: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

11

-sfo{gLlt $=%=$ ;Fu ;DAflGwt_cfwf/e"t tflnd ;dfkg x'g' slDtdf ! dlxgfcufj} lghx¿nfO{ ! JolQm ! ;Lksf cfwf/df

cfk"mn] s'g ljifodf ljz]if ;Lk xfl;n ug{ rfx]sf] xf] ;f]sf] hfgsf/L dfu ug]{ . tflnds]Gb| k|d'vn] :jod\sf] cu|;/tfdf s'g ;Lksf] s:tf] sfo{ k|s[lt x'G5 eGg] ljifodf

;fd"lxs jf JolQmut¿kdf k/fdz{ lbg'kg]{ / dlxnf k|x/Lx¿af6 k|fKt Show of Interest nfO{lghsf] JolQmut clen]v -8f]l;o/_ df /fVg] .

cfwf/e"t tflndsf] glthfsf] cfwf/df / dlxnf k|x/Lx¿n] OR5f u/]sf] ;Lksf] cfwf/sfr/0fa4¿kdf ljz]if tfnLd xfl;n ug]{ cj;/ k|bfg ug]{ .

P;=Pn=;L=pQL0f{ dlxnf k|x/L sd{Rff/LnfO{ sDKo'6/, sfof{no ;xfos, d=af=af=;]=s]=, ;fd'bflosk|x/L, k|x/L ;~rf/, lx/f;t Joj:Yffkg, l/;]Kzg cflb If]qdf ;Lkd"ns tflnd pknAw ug]{ .

P;=Pn=;L= eGbf sd z}lIfs of]Uotf ePsf] dlxnf k|x/Lsf] nflu kf]i6 l8p6L, Sjf6{/uf8{ l8p6L,k|=lh=c=uf8{, sf/fuf/ uf8{, cf/=lk=h:tf Static Duty cflbdf ;Lk ljsf;sf] cj;/ lbOg] .

cg';"rL @

Page 17: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

12

g]kfn k|x/Lsf] n}lËs gLlt, @)^( sf] sfo{of]hgf

$=!=@= k|x/L sd{rf/Lx¿sf] nflu k|bfgul/g] k|lzIf0f sfo{qmdx¿df cfjZostfcg';f/ n } lËs lx +;f;DaGwL 1fg,;f];DaGwL ug'{ kg]{ sf/afxLsf ;fy}Gofo;DaGwL sfg'gL Joj:yf / o;sf];Dj]bgzLntfnfO{ ;d]t ;dfj]z ug]{ .

k|x/L k|lzIf0fx?sf]kf7Øqmddf n}lËs GofosfljifonfO{ k'g/fjnf]sg u/Lyk ub}{ hfg]n}lËs ;r]tgf tyfn}lËs gLltsf]kf7Ø;fdu|L ;dfj]z ug]{

k|=k|=sf=tf=lg=tyf/f=k|=k|=k|=

Dffgj>f]tljsf;ljefu

kf7Øqmddfkf7Øef/;dfj]zul/Psf]k|lzIf0fsfo{qmd;ª\Vof

dfgj>f]tljsf;ljefu

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

!= n}lËs gLlt!M g]kfnk|x/LsfljleGgk|x/Lsfof{nox¿jf aflx/x'g;Sg]dlxnf lx+;flj?4dfz"Go;xgzLntfckgfpg] .

$=!=!= k|x/L k|wfg sfof{non] n}lËslx+;fsf] /f]syfdsf] nflu ;ª\u7gsf] tNnf]OsfOsf] ¿kdf /x]sf] rf}sL:t/;Dd k'Ug]u/L / ;Dk"0f{ k|x/L sd{rf/LnfO{ clgjfo{¿kdf hfgsf/L x'g] u/L n}lËs lje]bdfz"Go ;xgzLntfsf] af/]df lgb]{zg hf/Lug]{ . lg/LIf0f cyjf cGo sf/0fn]dftxtsf] k|x/L OsfOx?df k'Ug] k|To]sclws[tn] ;f] ljifodf la|lkmË ug]{ .

n}lËs lje]bdf z"Go;xgzLntf af/ ]dflgb]{zg hf/L ug]{ clws[tx¿n] la|lkmªug]{

k|=k|=sf=k|=d=lg=sf];lrjfnodfgj>f]tljsf;ljefu;a}sfof{nok|d'vx¿ tyflg/LIf0f Pjd\e|d0fdf hfg]x/]s clws[t

k|zf;gljefu,c=of]=lg=tyfd=af=af=;]=lg=

lgb]{zgkl/kqePsf]

la|lkmªePsf]k|ltj]bg;ª\Vof

k|=d=lg=sf];lrjfno

@)^(efb|dlxgfleq

la|lkmËlg/Gt/

cg';"rL #

klxnf]k'g/fjnf]sg@)^(kf}ifleqlg/Gt/

Page 18: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

13

gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=!=#= lhNnfl:yt dlxnf tyf afn ljsf;sfof{nonufotsf ;/sf/L ;+:yfsf ;fy}lghL If]qsf cGo ;ª\3 ;:yfx¿;Fudlxnf lx+;flj?å z"Go ;xgzLntfckgfpg] ;DaGwdf ;r]tgf hufpgcfjZostfg';f/sf] ;xsfo{ ug]{.

;xsfo{ u/L;r]gfTdssfo{qmd klxrfgtyf ;~rfngug]{

klxnf]sfo{@)^(efb|leqlg/Gt/

;a} lhNnfk|x/Lsfof{no

c~rnk|x/Lsfof{no

;~rflntsfo{qmdx¿sf];ª\Vof

Ps txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

sfo{gLlt

$=!=$= k|x/L P]g, lgodfjnL tyf cGok|rlnt sfg'gx¿n] lglb{i6 u/]sflhDd]jf/Lx¿ afx]s k|x/L sd{rf/LnfO{cGo s'g} klg sfo{df gnufpg] .

sfg'gn] tf]s]sfsfo{x¿df k|x/Lsd{rf/LnfO{v6fpg]

lg/Gt/;DalGwtk|x/Lsfof{nox¿

k|zf;gljefu,dfgj>f]tljsf;ljefu

u'gf;f]df sdLePsf] ;ª\VofcGoq sfo{dfv6fOPsf]n] ul/Psf]sf/afxL ;ª\Vof

Ps txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

$=!=%= ax'ljjfx jf afnljjfx ug]{ k|x/Lsd{rf/LnfO{ k|rlnt sfg'gadf]lhdsf/afxL ug]{ .

k|rlntsfg'gadf]lhdsf/afxL ug]{

lg/Gt/ ;a} lhNnf,c~rn tyfIf]qLo k|x/Lsfof{no, k|=k|=sf=sfg'g zfvfk|zf;g ljefu,

d=af=af=;]=lg=

sf/afxL ;ª\Vof Ps txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

$=!=̂ =g]kfn k|x/Lsf] e"ldsfnfO{ n}lËslx+;flj?4 /fli6«o sfo{of]hgf -;g\@)!)_, ;+o'Qm /fi6«;ª\3af6 kfl/t lg0f{o!#@% / !*@) nufotsf cGt//fli6«oJoj:yf Pjd\ /fli6«o k|lta4tfsf]sfof{Gjogdf cem k|efjsf/L t'Nofpg] .

;f] ;DaGwdfdftxtnfO{ hfgsf/Ld"ns ;"rgf ;Dk|]if0fug]{lglb{i6 lqmofsnfkx¿

;Dkfbg ug]{

@)^(efb|leqlg/Gt/

k|=d=lg=sf]sfof{no

;"rgf ;Dk|]if0fePsf];~rflntsfo{qmd ;ª\Vof

k|=d=lg=sf]=sfof{no

k|=k|=sf=k|zf;gljefu;DalGwt;a} sfof{no

Page 19: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

14

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

n}lËs gLlt@M dlxnfk|x/Lx¿nfO{;Ë7gsf]d"nwf/df;dflxtug{sf] nflu;fË7lgs¿kd};dfgtf /;dtfsf]l;4fGtcg'¿k sfo{ug]{ .

$=@=!=lghfdtL P]g tyf lgodfjnLnufot cGo ;/sf/L ;]jfdf /x]sf dlxnfsd{rf/Lsf] nflu nfu" ePsf ;]jf /;'ljwf;DaGwL sfg'gL k|fjwfgx¿cWoog u/L pQm ;]jf / ;'ljwf k|x/L;ª \u7gleq /x]sf dlxnf k|x/Lsd{rf/Ln] ;d]t kfpg ;Sg] u/L k|x/LP]g tyf lgodfjnLdf ;f]xLcg';f/sf]sfg'gL Joj:yfsf] nflu cfjZostfcg';f/sf] ;+Zff]wgsf] nflu kxn ug]{ .

;DalGwt P]g lgodx¿cWoog ul/ ;dfgtsfa'bfFx¿ tof/ ul/;+zf]wgsf nflu kxn ug]{

-@)^(kf}ifleq_

k|=k|=sf=k|zf;gljefu,d=af=af=;]=lg=,sfg'gzfvf

c=of]=lg= ;+zf]wgsfnflukqfrf/ePsf],;+wf]wgsf]k|lqmofcufl8a9]sf],

k|=k|=sf=k|=d=lg= sf];lrjfno

@=

$=@=@=;?jf gLltnfO{ n}lËs d}qLagfpg].

lg/Gt/ k|zf;gljefu dfgj>f]tljsf;ljefu

d=af=af=;]lg=

;?jf;DaGwLu'gf;f];ª\Vofsd ePsf]gLltadf]lhd;?jfePsf]k|=x/Lsd{rf/L;ª\Vof

k|=k|=sf=k|=d=lg=sf];lrjfno

ljBfno hfg] ;GtfgePsf k|=s=nfO{ z}lIfs ;qsf]cGTodf dfq ;?jf ug]{;a} sd{rf/Lx¿nfO{ ;dfgtj/n] ;a} k|x/L OsfOx¿df;?jf ug]{>Ldfg jf >LdtL b'a} k|x/Lsd{rf/L ePsf] cj:yfdf;s];Dd Ps} sfof{nodf jf;f] ;Dej geP glhssf]kfos kg]{ :yfgdf ;?jfug]{

Page 20: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

15

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=@=#=dlxnf k|x/L sd{rf/LnfO{;'lDkPsf] bfloTj jxgdf ;xh x'g] ul/zf/Ll/s agfj6cg'¿k cfjZostfcg';f/sf] nQf sk8f jf cGoc;jfjx¿ pknAw u/fpg] .

ljBdfg Joj:yftyf cfjZostfsf]cWoog ug]{pko'Qm kf]zfstyf c;jfjx¿sf]Joj:yf ug]{

@) (̂,kf}if leqlg/Gt/

k|=k|=sf=k|aGw

c=of]=lg= cWoog ;DkGgkf]zfs;DaGwL u'gf;f];ª\Vof sd ePsf]pko'Qm kf]zfs ljt/0feO{ sfo{:yndf b'?:tb]lvg]

k|=k|=sf= k|x/Ldxflg/LIfssf];lrjfno

$=@=$= k|x/L P]g tyf lgodfjnLdf;dfj]z x'g g;s]sf sltkok|fjwfg tyf k|lqmofut a'Fbfx¿nfO{:yfoL cfb]zdfkm{t Jojl:yt ug]{ .

cg';"lr–!adf]lhdsflqmofsnfkx¿ug]{

lg/Gt/ ;DalGwt;a} k|x/Lsfof{no

k|=k|=sf=d=af=af=;]=lg=

k|=k|=sf= k|=d=lg=sf];lrjfno, lg/LIf0ftyf ;'kl/j]If0fdxfzfvf

$=@=%= afa' cfdf -cfk"mdfly lge{/_jf ;f;" ;;'/fsf] lgwg ePsf] cj:yfdfdlxnf k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{ lsl/of labflbg] ;DaGwdf cGo ;/sf/L ;]jfx¿dfePsf] Joj:yfcg';f/ cfjZos sfg'g;+zf]wgsf nflu kxn ug]{ .

;+zf]wgsfnflu u[xdGqfnodfkqfrf/ug]{

@)^(dª\l;/leq

k|=k|=sf=sfg"gzfvf

c=of]=lg= kqfrf/ ul/Psf]k|lqmof cufl8 a9]sf]

k|=k|=sf=k|=d=lg=sf];lrjfno

n}lËs gLlt#M ef}lts;+/rgfx¿nfO{qmdzM dlxnfd}qL agfpFb}n}hfg] .

$=#=!= k|=k|= sf= Pjd\ s]Gb|Lo:t/sfsfof{nox¿ nufot slDtdf lhNnfk|x/L sfof{no :t/;Dd sDtLdf !÷!j6f jf k|lt !% dlxnf k|x/L sd{rf/Lsfnflu slDtdf ! sf b/n] ædlxnfZff}rfnoÆ gfdfs/0f u/L 5'6Øfpg] .

#= k|=k|=sf,/f=k|=k|=k|=, k|x/Lc:ktfn,u0fx¿ nufots]Gb|Losfof{no x¿dfdlxnf zf}rfno5'6Øfpg]

@)^(cflZjgleq

;DalGwt;a} k|x/Lsfof{no

k|=k|=sf=,k|=d=lg=sf]sfof{no,cf=t=ef}+=k==

zf}rfno 5'6ØfPsf];ª\Vofu'gf;f] ;ª\VofdfsdL

k|=d=lg=sf];lrjfno /lg/LIf0ffno,cf=t=ef}=k=

uef{j:yf tyf;f]kZrft ;'ljwf lnPsfdlxnf k|x/L sd{rf/Lsf] ;ª\Vof;DalGwt ljifodfu'gfzf]sf] ;ª\Vofdf sld

Page 21: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

16

k|ydr/0f@)&) leq,bf];|f]r/0f@)&) kl5

;DalGwtk|x/Lsfof{no,cf=t=ef}=k=/ ah]6

Aof/]s lgdf{0f;ª\Vof,Aof/]sdf a:g]dlxnf k|x/Lsd{rf/Lsf]a9]sf] ;ª\Vof

sfo{gLltdftf]lsPsfsfof{nox¿dfqmdzM dlxnfAof/]slgdf{0f ug]{

k|=k|=sf=k|=d=lg=sf]sfof{no

$= n}lËsgLlt $ Msfdsf]jftfj/0fnfO{dlxnfd}qLagfpg] .

$=$=!=s]Gb|b]lv If]qLo :t/;Dd :yfoLk|s[ltsf] sfo{ ;ldlt agfO{ ;ª\7gleqsf]n}lËs cj:Yff / n}lËs lx+;f;Fu ;DalGwtljifox¿df cfjlws ;ldIff ug{] .

;ldltu7g eO{lqmofzLn x'g]jflif{sn}lËs cj:Yff/ n}lËslx+;fsf];ldIff ug]{

@)^(efb|dlxgfleqlg/Gt/

If]qLo k|x/Lsfof{no,;a} ljefu

;ldltu7g /lqmofzLnePsf];ldIffk|ltj]bg

k|=d=lg=sf];lrjfno,d=af=af=;]=lg=

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=#=@= k|x/L k|wfg sfof{no, /f=k|=k|=k|=,k|x/L c:ktfn, If]qLo k|x/L sfof{no /lhNnf k|x/L sfof{no :t/;Dd ;a} k|x/Lsfof{nox¿df klxnf] r/0fdf dlxnf tyfbf];|f] r/0fdf k'?if k|x/L sd{rf/LnfO{(Locker ;lxtsf]_ kf]zfs km]g]{ sf]7f(Changing Room) lgdf{0f ug]{ . If]qLok|x/L sfof{no / lhNnf k|x/L sfof{no:t/;Dd ;a} .

sfo{lgtLdftf]lsPsfsfof{nox¿dfkf]zfs km]g]{sf]7f lgdf{0fug]{

klxnf] r/0f@)&) leqbf];|f] r/0f@)&! leq

;DalGwtk|x/Lsfof{no,cf=t=ef}=k=

k|=k|=sf=k|=d=lg=sf]sfof{no

kf]zfs km]g]{sf]7f ChangingRoom lgdf{0f;ª\Vofu'gf;f];ª\Vofdf sdL

Pstxdflysf]k|x/L sfof{notyfk|=k|=sf=k|=d=lg=sf];lrjfno

$=#=#=/f=k|=k|=k|=, If]lqo k|x/L tflnds]Gb|x¿df k|yd r/0fdf / s]Gb|b]lvlhNnf k|x/L sfof{no / kl5 rf}sL:t/;Dd bf];|f]r/0fdf dlxnf k|x/Lsd{rf/Lsf] ;ª\Vofsf] -tTsflng tyfk|If]lkt_ cg'kftdf cfjZos kg]{ dlxnfAof/]s lgdf{0f ug]{ .

Ps txdflyNnf]sfof{no

k|=k|=sf=k|=d=lg=sf];lrjfno

Page 22: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

17

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=$=@=;a} k|x/L sfof{nox¿df b'O{r/0f ul/, klxnf]df lhNnf k|x/Lsfof{no :t/;Dd / bf];|f]df cGosfof{nox¿df k|fylds pkrf/sf;fdu|L /fVg] Joj:yf ldnfpg] .

r/0fut¿kdfqmdz FirstAid sf] afs;/fVg]

klxnf]r/0f@)^( leqbf];|f] jif{@)&) leq

k|=k|=sf=k|zf;gljefu, k|aGw/ ;DalGwtk|x/L sfof{no

;fdu|L ;lxtFirstAid afs; /flvPsf]sfof{no ;ª\Vof;Defljt sd{rf/L;ª\Vof

k|=d=lg=sf];lrjfno,lg/LIf0ffnotyf ;'kl/j]If0fdxfzfvf,

$=$=#= dlxnf k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{sfof{j:yfaf6 x'g ;Sg] tgfj sd ug{cfjZostfcg';f/ ;DalGwt lj1af6lg/Gt/¿kdf k/fdz{ (counselling)k|bfg ug]{ .

@ jif{eGbfa9L sfo{/tePsf k|=s=sf]klxrfg To:tf]:yfgaf6 cGoq;?jf ug]{

cfjZostf /If]q klxrfgk/fdz{ k|bfg

lg/Gt/ ;DalGwtk|x/Lsfof{no /d=af=af=;]=s]=

g]kfnk|x/Lc:ktfn

k/fdz{ kfPsf]dlxnf k|x/Lsd{rf/L;ª\Vof

k|=d=lg=sf];lrjfn,lg/LIf0ffnotyf ;'kl/j]If0fdxfzfvf,

$=$=$= dlxnf k|x/L sd{rf/Lx¿df ;Lk/ Ifdtf ljsf; u/L s]Gb| aflx/ tyflhNnf ;b/d'sfd aflx/ sfo{If]qdf hfgpTk|]/Lt ug]{ .

pkTosf aflx/tyf lhNnf ;b/d'sfd aflx/sfo{If]qdf ;?jfug]{

lg/Gt/ ;a} ;DalGwtk|x/Lsfof{no /d=af=af=;]=s]=

dfgj>f]tljsf;ljefu

pkTosf aflx/tyf lhNnf;b/d'sfd aflx/sfo{/t dlxnf;ª\Vof

k|=d=lg=sf];lrjfno,c=of]=lg= tyflg/LIf0ffno

$=$=%= k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{ a9L hf]lvdx'g], :jf:Yodf k|lts"n c;/ kg]{ / k|ltlbg a9L ;do sfo{/t x'g'kg]{ OsfOx¿-6«flkms cflb_ df a9Ldf @ jif{ dfqv6fpg] Joj:yf ug'{sf ;fy} dlxnfnfO{k|fyldstfsf] cfwf/df To:tf] :yfgaf6cGoq ;?jf ug]{ .

lg/Gt/ k|zf;gljefu

dfgj>f]tljsf;ljefu

;?jf ePsfJolQmsf] ;ª\Vofu'gf;f];ª\Vofdf sdL

k|=d=lg=sf];lrjfno

g]kfnk|x/Lc:ktfn

Page 23: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

18

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

k|=d=lg=sf];lrjnfo

$=%=!=dlxnf k|x/L sd{rf/L;dfj]z x'g] cfwf/e"t -ljz]iful/ k|=h=sf]_ / pGgttflndx¿df cfjZostf x]/LpknAw eP;Dd dlxnf k|lzIfs/xg] Joj:Yff ug]{ .

dlxnf k|lzIffyL{;xefuL x'g] k|lzIf0fsf]klxrfg ug]{dlxnf k|lzIfsv6fpg]

lg/Gt/ /f=k|=k|=k|= tyf/f=k|=k|=k|= / cGoIf]qLo tfnLd s]Gb|,tfnLd ;~rfng x'g]cGo sfof{nox¿

k|zf;gljefu,dfgj>f]tljsf;ljefu

vl6Psfdlxnfk|lzIfssf]a9]sf];ª\Vof

%= n}lËsgLlt %Mdlxnfk|x/Lsd{rf/Lsf]Ifdtfclej[l4sfnflutfnLd;'wf/ ug]{/ j[lQljsf;sf]Joj:Yffug]{.

$=%=#=k|lzIf0f cjlwdf dlxnfk|x/Lsf zf/Ll/s ;d:ofx¿nfO{ljz]if Wofg lbO{ ;Daf]wg ug]{ .

$=%=@=g]kfn k|x/Lsf ljleGgk|lzIf0fx¿sf] afXo ljwftkm{dlxnf k|lzIfssf] ;ª\Vof ykug]{ .

k|lzIfs aGgrfxg] dlxnf k|=s=sf]klxrfg ug]{dlxnf k|lzIfsljsf; ug]{

lg/Gt/ tfnLd lgb]{zgfno/f=k|=k|=k|= / cGoIf]qLo tfnLd s]Gb|,tfnLd ;~rfng x'g]cGo sfof{nox¿

k|zf;gljefudfgj>f]tljsf;ljefu

dfgj>f]tljsf;ljefu

yk ePsfdlxnfk|lzIfsx¿sf];ª\Vof

dlxnf k | lzIfsv6fpg] u'gfzf] ;'Gg]u'gfzf] ;Daf]wg ug]{

lg/Gt/ tflnd lgb]{zgfno/f=k|=k|=k|= / cGoIf]qLo tfnLd s]Gb|,tflnd ;~rfng x'g]cGo sfof {nox¿

k|zf;gljefu

c=of]=lg=u'gfzf] ;'gL;dfwfgul/Psf] u'gf;f];ª\Vof

dfgj>f]tljsf; ljefu-c=of]=lg=_

$=%=$= dlxnf k|x/Lhjfg÷xjNbf/nufot h'=k|=c=:t/;Ddsf] nflu ! JolQm !;Lksf cfwf/df lghx¿n]OR5f u/]sf] k|x/L;Fu;DalGwt ljifodf ;Lkd"nstflnd k|bfg ug]{] . - cg';"rL @_

tfnLd klxrfg tfnLd ;~rfngsfo{If]qdf cx|gv6g -cg';"rL @adf]lhdsf sfdx¿ug]{_

lg/Gt/ tflnd lgb]{zgfno/f=k|=k|=k|= / If]qLotflnd s]Gb|x¿dfgj>f]t ljsf;ljefu .

k|zf;gljefuc=of]=lg=

tfnLd k|fKtug]{ dlxnf ;ª\VoftfnLd kZrft;DalGwt If]qdfvl6Psf dlxnf;ª\Vof

dfgj>f]tljsf;ljefu

Page 24: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

19

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=%=%=dlxnf k|x/LnfO{ ;+o'Qm /fi6«;ª\3Lo;]jfdf ;xefuL u/fpgsf nflu cª\u|]hLefiff, ;jf/L rfns / kmfol/Ë ;d]tsf]tfnLddf k|fyldstf lbg] .

cfjZos tflndklxrfg ug]{tfnLddf dlxnfnfO{k|fyldstf lbg]

@)^(d+l;/leqlg/Gt/

o'=Pg= zfvf,tf=lg= ;a}/f=k|=k|=k|=,tf=s]=x¿

dfgj>f]tljsf;ljefu

;+o'Qm /fi6«;ª\3Lo ;]jfdfkf; x'g] dlxnfk|x/L ;ª\Vof

k|=d=lg=sf];lrjfno

k|=d=lg=sf];lrjfno

$=%=^=:jb]zL tyf ljb]zL tflnd Pjd\;+o'Qm /fi6«;ª\3Lo zflGt :yfkgfy{vl6hfg ] ljBdfg dlxnf k |x/Lsd{rf/Lsf] ;ª\Vof qmdzM a9fpg] .

;ª\Vof yksf] nflukxn ug]{

lg/Gt/ tf=lg= ;a}/f=k|=k|=k|=,tf=s]=x¿

dfgj>f]tljsf;ljefu

;xefuL dlxnf;ª\Vof

^= n}lËsgLlt ̂ M;/sf/Ltyf u}/;/sf/L;fem]bf/x¿;Fu;xsfo{u/Ln}lËs;dfgtf;DaGwL;r]tgfkm}nfpg]

$=^=!=dftxt sfof{nox¿df n}lËs;r]tgf clej[l4sf] nflu cfjZostfcg';f/ k|sfzg ug]{ tyf uf]i7Lx¿cfof]hgf ug]{ .

n}lËs gLlt tyflgb]{zg hf/L ug]{hf/L ePsf] n}lËsgLltnfO{ g]kfnL tyfc+u|]hL efiffdf k|sfzgu/L ;Dk"0f{ k|x/L sfof{nox¿nfO{ ljt/0f ug]{ n}lËs gLltaf/]dfs]Gb|, If]q tyf :yfgLo:t/;Dd hfgsf/L u/fpgcg'lzIf0f sfo{qmdcfof]hgf ug]{cGo uf]i7L, ;]ldgf/,5nkmn cflb sfo{qmdcfof]hgf ug]{

@)^(efb|@)^(efb|

tflndlgb]{zgfno/f=k|=k|=k|=/ cGoIf]qLo tflnds]Gb|x¿dfgj>f]tljsf;ljefu /;DalGwtk|x/Lsfof{nox¿

Ps txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

k|sfzgsfo{qmdcfof]hgf;ª\Vof /;xefuL k|x/Lsd{rf/L;ª\Vof

dfgj>f]tljsf;ljefu

@)^(kf}ifleq

lg/Gt/

Page 25: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

20

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=^=@=k|To]s k|x/L OsfOn] :yfgLo:t/dfslDtdf dlxgfsf] Psk6s n}lËs;r]tgf;DaGwL 5nkmn sfo{qmd cfof]hgfug]{ . ;f] sf] k|ltj]bg Ps tx dflyNnf]sfof{nodf ug]{ / If]qLo k|x/L sfof{non]Psd'i6 k|x/L k|wfg sfof{no k|x/Ldxflg/LIfssf] sfof{nodf k7fpg] .

:yfgLo:t/df 5nkmncfof]hgfsfo{qmdcfof]hgf ug]{k|ltj]bg k];

lg/Gt/ dfgj>f]tljsf;ljefu

cfof]lhtsfo{qmdsf];ª\Vof;xefuLsd{rf/L ;ª\Vofk|ltj]bg

dfgj>f]tljsf; ljefu

tflndlgb]{zgfnod=af=af=lg=:yfgLok|x/Lsfof{nox¿

$=^=#= k|x/L j]j;fO{6, kqklqsf, krf{kDKn]6, :s'n ;Dks{ sfo{qmd, :yfgLo SnaPjd\ ;fd'bflos ;]jf s]Gb|x¿sf ;fy}s]Gb|Lo tyf :yfgLo Pkm=Pd= s]jn6]lnlehgdfkm{t n}lËs ;r]tgf km}nfpg] .

sfo{qmdsf]cfjZostf tyfIf]q klxrfgsfo{qmdcfof]hgf

lg/Gt/ ;a} k|x/Lsfof{nox¿

Ps txdflysf]

cfof]lhtsfo{qmdsf] ;ª\Vofk|x/L sfof{nodfcfpg] ph'/Lsf]a9]sf] ;ª\Vof

dfgj>f]tljsf;ljefu

Dffgj>f]tljsf;ljefu

$=^=$=k'?if k|x/L sd{rf/Lx¿nfO{nlIft u/L of}ghGo lx+;f / n}lËs;+j]bgzLntfsf ljifodf tfnLd;~rfng ug]{ .

tflndklxrfg Tflnd;~rfng ug]{

lg/Gt/ tfndlgb]{zgfno/f=k|=k|=k|=,If]qLo tf=s]=

Dffgj>f]tljsf;ljefu

TffnLd;~rfng ;ª\Vof;xefuL ;ª\Vof

$=^=%=n}lËs lje]bsf/L tyf k/Dk/futsfo{qmd, gLlt, lg0f{o tyf b}lgsultljwLdf ;'wf/ ug{ ljz]if u/L dflyNnf]txdf n}lËs ;Dj]bgzLntfsf af/]dfhfgsf/L u/fpg] .

gLlt lgdf{0ftxsf] nflucfjZos ;r]gfTdssfo{qmdx¿sf]klxrfgsfo{qmdcfof]hgf

@)^(kf}ifleq

lg/Gt/

d=af=af=;]=lg=dfgj>f]tljsf; ljefu,tf=lg=,/f=k|=k|=k|=

sfo{qmdcfof]hgf;xefuL gLltlgdf{tfsf] ;ª\Vof

Page 26: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

21

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=^=^=dlxnf tyf afnaflnsf ;]jflgb]{zgfno tyf ;]]jf s]Gb|x¿n] ljleGg;/sf/L tyf u}x| ;/sf/L ;+:yfx¿,;fd'bflos k|x/L tyf ;fd'bflos ;]jfs]Gb|, k|x/L kl/jf/ dlxnf ;ª\3, k"j{ k|x/L;ª\u7g, :yfgLo ;fdflhs ;+:yfx¿(Community Based Organization)cflb ;Fu ;xsfo{ jf ;dGjo u/L:yfgLo :t/df n}lËs r]tgf clej[l4ug{ ljleGg sfo{qmdx¿ ;~rfng ug]{ .

cfjZostf / If]qklxrfg uf]i7L, ;]ldgf/,5nkmn, krf{ ljt/0f,cflb sfo{qmd cfof]hgfug]{

lg/Gt/ dlxnftyfafnaflnsf;]jflgb]{zgfno

sfo{qmd;xefuL;ª\Vofk|x/Lsfof{nodfcfpg]ph'/Lsf]a9]sf];ª\Vof

dfgj>f]tljsf;ljefu-c=of]=lg=_

$=̂ =&=kl/jf/ tyf ;fj{hlgs :yfgx¿dfdlxnf lj?4 x'g] lx+;fsf ;DaGwdfk|sfzg, hgr]gfTds sfo{qmd cflbdfkm{t ;fj{hlgs hfgsf/L u/fpg] .

k|sfzg tyf hgr]tgfTdssfo{qmdsf If]q klxrfgk|sfzg tyf sfo{qmdcfof]hgf

lg/Gt/ ;a}k|x/Lsfof{no

Ps tx dflyNnf]k|x/L sfof{nok||sfzgsfo{qmdcfof]hgf

Ps txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

ph'/L;ª\VofdfePsf]j[l4

&= n}lËs gLlt&M n}lËslx+;fsf];Dj]bgzLntfnfO{ b[li6utu/L ljz]ifkl/rfnggLltcanDagug]{ .

$=&=!=k|x/L sfof{nodf lgw{Ss;fy dlxnf lx;f+lj?4 ph'/L ug{clek]|l/t ug{ ;sf/fTdsjftfj/0fsf] l;h{gf ug]{ .

;"rgf d"ns ;Gb]z k|jfxug]{k|ltIffnosf] lgdf{0f ug]{kLl8t ;xfotf sIf tof/ug]{:yfgLo :t/sflgsfox¿;Fu ;fem] ]bf/Lsfo{sf] ljsf; ug]{sf/afxLsf ] x 'bf Fsf ]cj:yfdf sf/afxL ljj/0fb]vfpg]ph'/L ug] { k|lqmofsfaf/]df k|rf/ k|;f/ ug]{

lg/Gt/ ;a}k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]sfof{no

dfl;sph'/L;ª\Vofsf/afxL;ª\Vof

Ps txdflyNnf]sfof{no

Page 27: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

22

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=&=@=lnlvt jf df}lvs lgj]bg;lxtGofosf nflu cfPsf] s'g} klgdlxnfnfO{ pRr k|fyldstf lbO{cg';Gwfg sfo{ ;'? ug]{ tyf cfjZosk|x/L ;]jf k|bfg ug]{ .

lgj]bg lnO{ cg';Gwfgug]{;'/Iff nufot cGo cGocfjZos k|x/L ;]jf k|bfgug]{

lg/Gt/ ;a}k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]sfof{no

;]jf k|fKTf ug]{kLl8tsf];ª\Vof

Ps txdflyNnf]sfof{no

$=&=#=n}lËs lx+;f;Fu ;DalGwtd'2fx¿sf] ;"rgf :yfgLo:t/df klg;Dej eP;Dd ljB'lto dfWoddf /fVg]/ To;sf] s]Gb|Ls[t tYofÍ dlxnf tyfafnaflnsf ;]jf lgb]{zgfnodf /fVg] .

n}lËs lx+;f;Fu ;DalGwtd'2fx¿sf] ljj/0fsDKo'6/df /fVg]dfl;s k|ltj]bgd=af=af=;]=lg=df k7fpg]d=af=af=;]=lg=n] s]Gb|Ls[ttYofÍ sfod ug]{

lg/Gt/ ;a} k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]sfof{no

ljB'lto¿kdfd'2fx¿sf]ljj/0f /flvPsfsfof{no ;ª\Vofs]Gb|LotYofÍ sfodePsf]

Ps txdflyNnf]sfof{no

$=&=$=cfjZos k/]sf] cj:yfdfcGo ljleGg ;ª\3 ;+:yfx¿;Fu ;d]t;dGjo, ;xsfo{ ug]{ .

:yfgLo :t/df /x]sf;ª\3 ;+:yfx¿sf] clen]vsfod ug]{;DaGw :yflkt ug]{cfjZos ;dGjo ug]{

@)^(kf}if leqlg/Gt/kl/dfh{g

;a} k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]sfof{no

;dGjokZrft k|x/L;]jf k|fKTf ug]{kLl8tsf];ª\Vof;xsfo{ePsf ;ª\3;+:yfsf] a9]sf];ª\Vof

Ps txdflyNnf]sfof{no

Page 28: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

23

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=&=%=n}lËs lx+;fdf kLl8t tyf ;flIfsf] ;'/Iff(Protection) / cleof]hg (Prosecution ) sf];dodf lgDg Joj:yf ug]{ Mlx+;fdf k/]sf JolQmsf]] tTsfn p4f/ ug]{ . ph'/L lbg] JoQmLnfO{ tTsfnLg cj:yfsf;fy} ph'/L btf{ e};s]kZrft\ ;d]t x'g ;Sg]vt/fsf] d"Nofª\sg u/L cfjZostfcg';f/;'/Iff k|bfg ug]{ .kLl8tn] cfˆgf] Hofgdf x'g ;Sg] vt/fsf]af/]df k|x/L sfof{nodf hfgsf/L u/fPdfTo;sf] uflDeo{tfsf] d"Nofª\sg u/L cfjZos;'/Iff k|aGw ug]{ .lx+;f kLl8t JolQm tyf lghn] k|:t't u/]sf;fIfLx¿sf] JoQmLut ;'/Iffsf] ;DaGwdfcfjZos Kf|Tofe"lt lbg] . k|fKt ph'/Lsf ;DaGwdf ;f] k|fKt ug]{sfof{nonfO{ s'g} zÍf nfu]df tTsfn} k|x/Lsd{rf/L v6fO{ ;f] sf] ljZj;gLotfsf]cg'udg ug]{ .kLl8t JoQmL dlxnf ePsf] d'2fsf]cg';Gwfg;DaGwL sfo{df pknAw eP;Dddlxnf k|x/L sd{rf/LnfO{ g} ;+nUg u/fpg] .

tf]lsPsflqmofsnfkx¿ug]{

lg/Gt/ ;a} k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]sfof{no

k|x/L ;]jfk|fKTf ug]{kLl8tsf];ª\Vof

Ps txdflyNnf]sfof{no

Page 29: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

24

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=&=^=dfgj j]rljvg lgoGq0f ;DaGwdf ug]{;Gb{edf lgDg s]xL Joj:yfx¿ ug]{ .ljBdfg sfg'g sfof{Gjog tyf ck/fw /f]syfdsfnflu gful/s ;dfh, :yfgLo lgsfo, :yfgLo ;d'bfotyf cGo ;fem]bf/x¿;Fu ;xsfo{ ug]{ .;Ldf jf/Lkf/L x'g ;Sg] dfgj j]rljvg lgoGq0fug{ b'O{ kIfLo ;dGjo tyf ;xsfo{ ug]{ .j}b]lzs /f]huf/Lsf] axfgfdf x'g ;Sg] dlxnfa]rljvg lgoGq0f ug{ ljz]if gLlt lgdf{0f ug{ kxn ug{] .

tf]lsPsflqmofsnfkx¿ug]{

lg/Gt/@)^(,df3leq

;a} k|x/Lsfof{nok|=k|=sf=sfg'g zfvf

Ps txdflyNnf]sfof{no

k|x/L ;]jfk|fKTf ug]{kLl8tsf];ª\Vof

Ps txdflyNnf]sfof{no

$=&=&=dlxnf lx+;flj?4sf k|To]s ph'/L k|rlntsfg'gadf]lhd ;Daf]wg ug]{ .$=&=*=cg';Gwfgsf] qmddf lzi6 efiff k|of]u ug]{ /;Ddfghgs Jojxf/ ug]{ .$=&=(=cg';Gwfgsf] qmddf uf]kgLotf ;jf]{Rrtfsf]dfGotfnfO{ cfTd;ft\ ug]{ .$=&=!)=hfx]/L btf{ ubf{, tYo ;ª\sng ubf{, aofgu/fpFbf, vfgtnf;L Pjd\ kqmfp ubf{ sfg'gn] u/]sf]Joj:yfnfO{ k"0f{¿kn] kfngf ug]{ .$=&=!!=dlxnf lx+;flj?4sf d'2fsf] cg';GwfgdfkLl8t d}qL Jojxf/ ug]{ .

sfg'gn]tf]s]sf]sfo{ljlwsf]cIf/;kfngf ug{kl/kq ug]{kfngfug]{

@)^(cflZjgleqlg/Gt/sfof{Gjog

;a} k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]sfof{no

j[l4 ePsf]kLl8t dlxnfsf]ph'/L ;Vofcg';Gwfgsf]qmddfcdof{lbtJojxf/ u/]sf]egL k|x/Lsd{rf/Llj?4kg]{ ph'/L;ª\VofdfsdL

ck/fwcg';Gwfgljefu

Page 30: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

25

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=&=!@= sfo{:yndf s'g} klgk|sf/sf] of}ghGo lx+;f ug]{nfO{cfjZos sf/afxL ug]{ .

of}ghGo lx+;fnfO{klxrfg ug]{sf/afxL ug]{

lg/Gt/ ;a} k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf] k|x/Lsfof{no

sf/afxL;ª\Vof

Ps tx dflyNnf]k|x/L sfof{no

$=&=!#=b'Mv lbg] untdg;fon]] ul/Psf] dlxnflx+;f;DaGwL ph'/L pk/cfjZos 5fgljg ug]{ .

unt dg;fosf]ph'/Lsf] klxrfg ug]{cfjZos sf/afxLug]{

lg/Gt/ ;a} k|x/Lsfof{no

Ps tx dflyNnf]k|x/L sfof{no

klxrfgtyfsf/afxL;ª\Vof

Ps tx dflyNnf]k|x/L sfof{no

$=&=!$= plrt sf/0f lagfg}ph'/L btf{ gug]{, kLl8tnfO{x}/fgL lbg], uf]klgotf eË ug]{jf sfg'gljkl/t sfo{ ug]{ k|x/Lsd{rf/Lx¿nfO{ sf/afxL ug]{gLlt cjnDag ug]{ .

To:tfsd{rf/Lsf]klxrfg ug]{cfjZossf/afxL ug]{ .

lg/Gt/ ;a} k|x/Lsfof{no

sf/afxL;ª\Vof

Ps tx dflyNnf]k|x/L sfof{no

Ps txdflyNnf]k|x/L sfof{no

$=&=!%= b'u{d Onfsfdf tyfsfof{no aflx/sf] /flqsfnLgl8p6Ldf dlxnf k|x/L sd{rf/Lv6fpFbf ;Dej eP;DdsDtLdf @ hgf jf ;f] eGbfa9L v6fpg]

To:tf ] :yfgsf]klxrfg ug]{cfjZostf x]/L @hgf v6fpg] .

lg/Gt/ ;a} k|x/Lsfof{no,dfgj>f]tljsf;ljefu

Ps tx dflyNnf]k|x/L sfof{no

@ hgfv6fOPsf]:yfg;ª\VofPs hgfdfq} v6fOof]eGg] u'gf;f]dfsdL cfPsf];ª\Vof

Ps tx dflyNnf]k|x/L sfof{no

Page 31: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

26

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=&=!^= sfof{no ;dodf k|x/Lsd{rf/Lx¿nfO{ ;Daf]wg ubf{cgf}krf/Ls efiff k|of]u gug]{ .

cf}krfl/sefiff k|of]u ug{lgb]{zg ug]{gug]{nfO{sf/afxL ug]{

lg/Gt/ k|zf;g ljefu;a } k |x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

lgb]{zg ePsf]sf/afxL ePsfJolQmsf] ;ª\Vofcgf}krfl/sefiff k|of]u gePsf]cj:yf

k|=d=lg=sf];lrjfnoPs txdflyNnf] k|x/Lsfof{no

$=&=!&=sfof{no ;dodftf]lsPsf cj:yfdf afx]s k|x/Lsd{rf/Lx¿ clgjfo{¿kdfsfof{no kf]zfsdf /xg] .

kf]zfs k|of]uug{ lgb]{zg ug]{gug]{nfO{sf/afxL ug]{

lg/Gt/ k|zf;gljefu-;a} k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

lgb]{zg ePsf]sf/afxL ePsfJolQmsf] ;ª\Vofcgf}krfl/skf]zfs k|of]ugePsf] cj:yf

k|=d=lg=sf];lrjfnoPs txdflyNnf] k|x/Lsfof{no

$=&=!*=s'g} k|x/L sd{rf/Ln]o;df pNn]lvt gLlt cg';f/sf]lhDd]jf/L jxg ug{ ;Ifd xF'bfxF'b}c;dy{tf b]vfPdf jf o;dfpNn]v ePsf] k|fjwfgx¿nfO{b'?kof]u u/L s'g} lsl;dsf]cjfl~5t nfe lnPsf] jf lngvf]h]sf] k|dfl0ft ePdf To:tf]sd {rf/LnfO { yk ljefuLosf/afxL ug]{ .

sf/afxL ug]{ lg/Gt/ k|zf;g ljefu;a} k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

sf/afxL ePsfJolQmsf] ;ª\Vof

Ps txdflyNnf] k|x/Lsfof{no

Page 32: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

27

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

n}lËs gLlt* M n}lËsc;dfgtfsf]klxrfgug]{ tyfgLlt Pjd\sfo{qmdx¿dfkm{t;Daf]wgug]{ .

$=*=!= xfn ljBdfg gLlttyf sfo{qmdx¿sf]k'g/fjnf]sg u/L n}lËsc;dfgtfsf Joj:yfx¿;'wf/ ug]{ tyf cfufdL lbgdfaGg] gLlt tyf sfo{qmddfn}lËs ljifonfO{ ;dfj]z ug]{ .

ljBdfg gLlt tyfsfo{qmdx¿sf]k'g/fjnf]sg u/L n}lËs;dfgtfnfO{ ;Daf]wg ug]{ca aGg] gLlt tyfsfo{qmdx¿df of]ljifonfO{ ;Daf]wg ug]{ .

@)^(,kmfNu'gleq

lg/Gt/

k|=k|=sf=sfg'gzfvf, tyf ;a}k|x/L sfof{no

Ps txdflyNnf]sfof{no

k'g/fjnf]sgul/Psf];ª\Vof

Ps txdflyNnf]sfof{no

$=*=@= of]hgf tyfsfof{Gjogdf n}lËsljZn]if0fnfO{ ;+:Yffut ug]{ .

n}lËs ljZn]if0fk4lt tof/ ug]{gofF aGg] of]hgf tyfsfof{Gjogdf n}lËsljZn]if0fnfO{ clgjfo{ug]{

@)^(,r}q leqlg/Gt/

cGj]if0fof]hgflgb]{zgfno;DalGwt;a} k|x/Lsfof{no

Ps txdflyNnf]sfof{no

ljZn]if0fu/LPsfof]hgf;ª\Vof

k|=d=lg=sf];lrjfnoPs txdflyNnf]sfof{no

$=*=#=sfof{Gjog ePsfgLlt tyf sfo{qmdx¿sf]kl/0ffdd'vL cg'udg tyfd"Nofª\sg ug]{ .

;DalGwt sfo{of]hgfn]tf]s]sf] 9fFrfdfkl/0ffdd'vL cg'udgtyf d"Nofª\sg ug]{

;DalGwtsfo{of]hgfn]tf]s]sf;dfofjwL

;DalGwtsfo{of]hgfn]tf]s]sflgsfo

;DalGwtsfo{of]hgfn]tf]s]sflgsfo

kl/0ffdd'vLcg'udgtyfd"Nofª\sgePsf gLlttyfsfo{qmdx¿sf];ª\Vof

;DalGwtsfo{of]hgfn]tf]s]sflgsfo

Page 33: k|fSsyg · ljifo;"rL k]h g+= k|:tfjgf ! cf}lrTo ! gfd @ nIo @ p2]Zox¿ @ cjnDag ul/g] gLltx¿ @ n}lËs gLlt ! tyf sfo{gLlt @ n}lËs gLlt @ tyf sfo{gLlt # n}lËs gLlt # tyf sfo{gLlt

28

gLlt sfo{gLlt ;xof]uLOsfO

;"rslhDd]jf/OsfO

lqmofsnfk cg'udg tyfd"Nofª\sgOsfO

$=*=$=lg/Gt/ l;sfOnfO{k]|l/t ug{ ;a} txsf k|x/Lsfof{nox¿df 1fgJoj:yfkg k|0ffnL(Knowledge ManagementSystem) sf] ljsf; ug]{ .

1fg Joj:yfkgk|0ffnLsf]sf] cjwf/0fljsf; ug]{1fg Joj:yfkgk|0ffnL sfod ug]{

@)&)a}zfv;Ddg/Gt/

cGj]if0fof]hgflgb]{zgfno,;a} k|x/Lsfof{no

k|=k|=sf=sDKo'6/lgb]{zgfnoPs txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

k|0ffnLljsf;k|0ffnLsfodePsf]sfof{no;ª\Vof

k|=d=lg=sf];lrjfnoPs txdflyNnf]k|x/Lsfof{no

$=*=%= n}lËs ;dfgtf ug{tyf o; gLlt sfof{GjogdfpTs[i6 of]ubfg lbg]s]Gb|Lo, If]qLo tyf :yfgLo:t/sf sd{rf/LnfO{k'/:sf/sf] Joj:yf ug]{ .

sfo{ ;ldltn] pTs[i6of]ubfg ug]{ JolQmsf]klxrfg ug]{sfo{;ldltsf]lg0f{odf ;DalGwtIf]=k|=sf= tyfk|=k|=sf=af6 k'/:s[tug]{

k|To]scf=j=sf]cGTodflg/Gt/

;DalGwtsfo{;ldltx¿

k'/:s[tePsfsd{rf/Lsf];ª\Vof

k|=k|=sf=k|zf;gljefu