Khi đọc qua tài liệu này, nếu phát himientayvn.com/Bo_suu_tap_ky_thuat_cong_nghe/Xay_dung_cong_trinh/Xay... · bÀi giẢng thi cÔng cÔng trÌnh thỦy lỢi phẦn iv

Khi đọc qua tài liệu này, nếu phát hiện sai sót hoặc nội dung kém chất lượng xin hãy thông báo để chúng tôi sửa chữa hoặc thay thế bằng một tài liệu cùng chủ đề của tác giả khác. Tài liệu này bao gồm nhiều tài liệu nhỏ có cùng chủ đề bên trong nó. Phần nội dung bạn cần có thể nằm ở giữa hoặc ở cuối tài liệu này, hãy sử dụng chức năng Search để tìm chúng.

Bạn có thể tham khảo nguồn tài liệu được dịch từ tiếng Anh tại đây:

http://mientayvn.com/Tai_lieu_da_dich.html

Thông tin liên hệ:

Yahoo mail: [email protected]

Gmail: [email protected]

ÂAÛI HOÜC ÂAÌ NÀÔNG

TRÆÅÌNG ÂAÛI HOÜC BAÏCH KHOA

KHOA XÁY DÆÛNG THUÍY LÅÜI - THUÍY ÂIÃÛN

GVC. ThS. NGÄ VÀN DUÎNG GVC. ThS. PHAN HÄÖNG SAÏNG

THI CÄNG CÄNG TRÇNH THUYÍ LÅÜI

1

www.vncold.vn Hội Đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

www.vnco

ld.vn

BÀI GIẢNG THI CÔNG CÔNG TRÌNH THỦY LỢI

PHẦN IV

CÔNG TRÌNH BÊ TÔNG VÀ BÊ TÔNG CỐT THÉP --------------------------------------------

MỤC LỤC

CHƯƠNG 13: KHÁI NIỆM CHUNG

13.1 Những yêu cầu đối với bê tông thủy lợi 13.2 Những đặc điểm và yêu cầu về thi công bê tông

CHƯƠNG 14: CÔNG TÁC CỐT LIỆU, CỐT THÉP VÀ VÁN KHUÔN

14.1 Cốt liệu của bê tông và gia công cốt liệu 14.1.1 Cốt liệu 14.1.2 Gia công cốt liệu

14.2 Công tác cốt thép 14.2.1 Vị trí công tác cốt thép trong thi công công trình 14.2.2 Quá trình gia công cốt thép 14.2.3 Nối và liên kết cốt thép 14.2.4 Gia công nguội cốt thép 14.2.5 Vận chuyển và lắp dựng cốt thép

14.3 Công tác ván khuôn và đà giáo 14.3.1 Những yêu cầu cơ bản đối với ván khuôn 14.3.2 Xác định lực tác dụng lên ván khuôn và các bước thiết kế ván khuôn 14.3.3 Một số loại ván khuôn thường gặp 14.3.4 Dựng lắp và tháo dở ván khuôn 14.3.5 Kết cấu ván khuôn một số bộ phận kết cấu công trình

CHƯƠNG 15: CHẾ TẠO VÀ VẬN CHUYỂN VỮA BÊ TÔNG

15.1 Chế tạo vữa bê tông 15.1.1 Yêu cầu đối với vữa bê tông 15.1.2 Phương pháp trộn và máy trộn bê tông 15.1.3 Thông số công tác của máy trộn tuần hoàn 15.1.4 Nhà máy trộn bê tông và trạm trộn bê tông thủ công 15.1.5 Năng suất của cơ sở trộn bê tông

15.2 Công tác vận chuyển vữa bê tông 15.2.1 Những yêu cầu về vận chuyển vữa bê tông 15.2.2 Vận chuyển vữa bê tông theo phương ngang 15.2.3 Vận chuyển vữa bê tông theo phương đứng 15.2.4 Vận chuyển vữa bê tông liên tục

2


www.vnco

ld.vn

CHƯƠNG 16: ĐỔ , ĐẦM VÀ BẢO DƯỠNG BÊ TÔNG

16.1 Phân khoảnh đổ bê tông 16.1.1 Khái niệm khe thi công 16.1.2 Các nguyên tắc phân khoảnh đổ 16.1.3 Các phương pháp phân khoảnh đổ công trình bê tông khối lớn

16.2 Công tác đổ bê tông vào khoảnh 16.2.1 Chuẩn bị trước khi đổ bê tông 16.2.2 Các phương pháp đổ bê tông vào khoảnh

16.3 San và đầm và dưỡng hộ bê tông 16.3.1 San bê tông 16.3.2 Đầm bê tông 16.3.3 Dưỡng hộ bê tông

16.4 Phòng ngừa nứt nẻ vì nhiệt độ trong bê tông khối lớn 16.4.1 Nguyên nhân phát sinh nứt nẻ vì nhiệt 16.4.2 Các loại nứt nẻ vì nhiệt 16.4.3 Biện pháp phòng ngừa vết nứt nhiệt độ

16.5 Phương án phân khoảnh đổ một số công trình bê tông và các phương pháp đổ bê tông khác.

CHƯƠNG 17: THI CÔNG ĐẬP BÊ TÔNG

17.1 Đặc điểm của thi công đập bê tông 17.2 Phân đợt, phân đoạn thi công đập

17.2.1 Phương pháp phân đợt, phân đoạn thi công 17.2.2 Nguyên tắc cơ bản chọn phương án thi công bê tông đập

17.3 Đào và xử lý nền móng 17.3.1 Công tác đào móng 17.3.2 Xử lý nền móng

17.4 Bố trí hệ thống sản xuất bê tông, cần trục và cầu công tác 17.4.1 Bố trí hệ thống trộn bê tông 17.4.2 Bố trí cần trục và cầu công tác

17.5 Thi công vật chắn nước 17.5.1 Tác dụng của vật chắn nước 17.5.2 Thi công vật chắn nước thẳng đứng 17.5.3 Thi công vật chắn nước nằm ngang

17.6 Tu sửa chỗ hư hỏng của đập bê tông

3


www.vnco

ld.vn

CHÆÅNG 13

KHAÏI NIÃÛM CHUNG

13.1. NHÆÎNG YÃU CÁÖU ÂÄÚI VÅÏI BÃ TÄNG THUÍY CÄNG

Cäng taïc bã täng vaì bãtäng cäút theïp trong xáy dæûng caïc cäng trçnh thuyí cäng chiãúm mäüt vë trê quan troüng. Noï duìng âãø xáy dæûng caïc nhaì maïy thuyí âiãûn, âáûp traìn, âáûp dáng næåïc, áu táöu, báûc næåïc, däúc næåïc, cäúng ngáöm, traûm båm...

Khäúi læåüng cäng taïc bã täng cuía mäùi cäng trçnh thæåìng ráút låïn (baíng 13-1)

Baíng 13-1

Tãn cäng trçnh Cäng suáút (103.kW)

Khäúi læåüng bã täng (103.m3)

Cäng trçnh thuyí âiãûn Thaïc Baì 108 329,3

Cäng trçnh thuyí âiãûn Hoaì Bçnh 1920 1900

Cäng trçnh thuyí âiãûn Sån La 2400 3100

CT. thuyí âiãûn Voljsk mang tãn V.I. Lãnin 2300 7050

CT. thuyí âiãûn Bratsk (Liãn Xä) 4500 4870

CT. thuyí âiãûn Krasnäiarsk 6000 5460

CT. thuyí âiãûn Ingursk 1540 5200

Quy mä xáy dæûng cäng trçnh thuyí caìng låïn thç khäúi læåüng bã täng cuía cäng trçnh cuîng tàng lãn. Trung bçnh læåüng chi phê riãng cuía bãtäng cho 1kW cäng suáút làõp maïy thæåìng nàòm trong khoaíng tæì 0,8 âãún 4,5m3.

Qua âoï ta tháúy, cäng taïc bãtäng vaì bãtäng cäút theïp chiãúm mäüt tyí troüng ráút låïn vãö khäúi læåüng lao âäüng trãn cäng træåìng vaì giaï thaình xáy làõp cäng trçnh (giaï thaình cäng taïc bãtäng chiãúm tæì 25 âãún 50% giaï thaình xáy làõp chung cuía cäng trçnh âáöu mäúi thuyí låüi).

4


www.vnco

ld.vn

Quy mä sæí duûng bã täng caìng låïn thç viãûc pháún âáúu haû giaï thaình xáy dæûng cäng trçnh, træåïc hãút laì cäng trçnh bã täng, caìng coï yï nghéa låïn. Hæåïng pháún âáúu âãø haû giaï thaình cäng trçnh bã täng laì: giaím khäúi læåüng bã täng khi thiãút kãú cäng trçnh vaì giaím giaï thaình 1m3 bã täng trong khi xáy dæûng cäng trçnh.

Bã täng thuyí cäng thæåìng laìm viãûc trong nhæîng âiãöu kiãûn âàûc biãût: åí dæåïi næåïc våïi cäüt næåïc aïp læûc låïn hoàûc åí trong vuìng thay âäøi cuía mæûc næåïc våïi sæû dao âäüng låïn cuía nhiãût âäü khäng khê. Ngoaìi ra noï coìn chëu taïc duûng nhiãöu cuía mäi træåìng bãn ngoaìi chëu xoïi cuía doìng næåïc coï täúc âäü cao, ma saït cuía buìn caït vaì xám thæûc cuía mäi træåìng næåïc xung quanh.

Laìm viãûc trong nhæîng âiãöu kiãûn báút låüi noïi trãn nãn bã täng thuyí låüi phaíi coï nhæîng yãu cáöu riãng, âoìi hoíi phaíi coï cháút læåüng cao, cuû thãø laì: phaíi thoaí maîn caïc yãu cáöu vãö cæåìng âäü (chëu neïn vaì chëu keïo) cao; chäúng tháúm vaì chäúng xám thæûc täút; chäúng xoïi, chäúng baìo moìn vaì chäúng næït neí täút; vaì khi âäng kãút thç læåüng phaït nhiãût phaíi êt.

Theo Tiãu chuáøn ngaình 14TCN 63-2002 Bã täng thuíy cäng - Yãu cáöu kyî thuáût thç bã täng duìng âãø xáy dæûng caïc cäng trçnh thuyí cäng thæåìng coï caïc loaûi maïc sau:

a. Theo cæåìng âäü chëu neïn:

Gäöm caïc loaûi maïc: M100, 150, 200, 250, 300, 400 vaì 500 v.v...

b. Theo khaí nàng chäúng tháúm: chia thaình 6 maïc:

"B-2" bã täng chëu âæåüc aïp læûc næåïc khäng låïn hån 2 daN/cm2






Maïc chäúng tháúm cuía bã täng thuíy cäng vuìng dæåïi næåïc vaì vuìng mæïc næåïc thay âäøi phuû thuäüc vaìo gra-âi-àng aïp læûc (laì tyí säú giæîa aïp læûc næåïc vaì chiãöu daìy cuía kãút cáúu, nãúu kãút cáúu coï hai vuìng thç láúy chiãöu daìy cuía vuìng ngoaìi âãø choün coìn vuìng trong láúy säú liãûu chäúng tháúm laì B-2), (baíng 13-2).

5


www.vnco

ld.vn

Baíng 13-2 MAÏC CHÄÚNG THÁÚM CUÍA BÃ TÄNG THUÍY CÄNG

Gra-âi-àng aïp læûc Maïc chäúng tháúm

< 5 B - 4

5 âãún 10 B - 6

> 10 B - 8

Âäü chäúng tháúm næåïc cuía bã täng âæåüc xaïc âënh bàòng aïp læûc næåïc täúi âa khi máùu coìn chæa tháúm åí tuäøi 28 ngaìy. Træåìng håüp cáön thiãút theo yãu cáöu cuía thiãút kãú, coï thãø xaïc âënh tênh chäúng tháúm cuía bã täng åí tuäøi 60 hoàûc 90 ngaìy.

Âãø bã täng thoaí maîn âæåüc caïc yãu cáöu âàûc biãût âäúi våïi cäng trçnh thuyí cäng, coï thãø duìng caïc biãûn phaïp sau:

1. Læûa choün cáúp phäúi håüp lyï cuía cäút liãûu, tàng âäü chàût cuía bã täng, giaím læåüng duìng xi màng cho 1m3 bã täng, nhåì âoï læåüng phaït nhiãût seî giaím tháúp;

2. Tàng âäü thä låïn nháút cuía cäút liãûu. Song cáön phaíi biãút ràòng khi tàng âäü thä låïn nháút cuía cäút liãûu khaí nàng chëu keïo cuía bã täng seî giaím âi âäi chuït;

3. Duìng loaûi vaì maïc xi màng phuì håüp våïi âiãöu kiãûn laìm viãûc cuía caïc vuìng, caïc bäü pháûn khaïc nhau cuía cäng trçnh (âäúi våïi pháön dæåïi næåïc - duìng xi màng puzålan hoàûc xi màng pooïc làng xè; âäúi våïi vuìng mæûc næåïc thay âäøi - xi màng pooïc làng; âäúi våïi vuìng giæîa cuía âáûp khäúi låïn - xi màng sinh nhiãût êt...);

4. Duìng væîa bã täng khä våïi tè lãû N/X tháúp vaì læåüng xi màng tæång âäúi êt våïi cháút phuû gia âãø náng cao âäü deío cuía væîa (N/X = 0,45 ÷ 0,6, âäü suût tæì 1 ÷ 3cm);

5. Phán vuìng bã täng våïi thaình pháön khaïc nhau theo màût càõt cuía cäng trçnh, trong âoï duìng bã täng ngheìo âäúi våïi pháön giæîa cuía cäng trçnh khäúi låïn, âiãöu âoï cho pheïp giaím læåüng xi màng chung;

6. Duìng âaï taíng âäün hoàûc bã täng âaï häüc;

7. Laìm laûnh nhán taûo væîa bã täng (laìm laûnh næåïc vaì cäút liãûu), laìm laûnh bã täng âäø bàòng caïch duìng næåïc laûnh hoàûc khê laûnh cho chaûy qua äúng dáùn âàût trong khäúi bã täng, tæåïi næåïc laûnh....

8. Phán cäng trçnh thaình nhæîng khäúi âäø bã täng coï kêch thæåïc håüp lyï.

6


www.vnco

ld.vn

13.2. NHÆÎNG ÂÀÛC ÂIÃØM VAÌ YÃU CÁÖU VÃÖ THI CÄNG BÃTÄNG

Thi cäng mäüt cäng trçnh thuyí cäng bàòng bã täng coï nhiãöu âàûc âiãøm vaì yãu cáöu khaïc våïi xáy dæûng caïc cäng trçnh dán duûng hay cäng nghiãûp.

1. Âàûc âiãøm

- Diãûn thi cäng thæåìng cháût heûp, nháút laì khi âaî laìm ngáûp häú moïng, täúc âäü thi cäng laûi nhanh;

- Thåìi gian thi cäng âoìi hoíi gáúp ruït âãø giaím båït nhæîng khoï khàn do thiãn nhiãn gáy ra, do âoï cæåìng âäü âäø bã täng thæåìng ráút låïn vaì thay âäøi theo thåìi tiãút, theo muìa; âoìi hoíi phaíi táûp trung thiãút bë - maïy moïc, nhán læûc vaì nguyãn váût liãûu ráút låïn;

- Caïc bäü pháûn cäng trçnh cáön phaíi baío âaím xáy làõp theo mäüt trçnh tæû nháút âënh vaì phaíi coï sæû phäúi håüp chàût cheî våïi nhau, âoìi hoíi phaíi täø chæïc thi cäng tháût khoa hoüc;

- Quaï trçnh thi cäng phaíi luän âäúi phoï vaì khàõc phuûc nhæîng khoï khàn âäüt xuáút do mæa, baîo, luûût gáy ra.

2. Yãu cáöu vãö thi cäng bãtäng

Våïi nhæîng âàûc âiãøm kãø trãn, âãø âaím baío âæåüc cháút læåüng cäng trçnh, phaíi âaím baío caïc yãu cáöu chênh vãö thi cäng bã täng sau:

- Váût liãûu baío âaím cháút læåüng, tyí lãû cáúp phäúi chênh xaïc, chãú taûo væîa bã täng âaût yãu cáöu;

- Váûn chuyãøn vaì âäø bã täng khäng bë phán cåî. San âáöm âaím baío âäng chàût, khäng bë räù, khäng coï läù räùng. Quaï trçnh bã täng âäng kãút phaíi baío vãû vaì nuäi dæåîng täút;

- Vaïn khuän phaíi væîng chàõc, chênh xaïc, baío âaím kêch thæåïc cäng trçnh, dãù thaïo làõp;

- Cäút theïp gia cäng âuïng thiãút kãú, làõp dæûng chênh xaïc, chàõc chàõn vaì phaíi saûch;

- Phaíi phán chia khäúi âäø, chia âåüt, phán âoaûn thi cäng håüp lyï, dãù thi cäng vaì khäng caín tråí láùn nhau. Phaíi xæí lyï täút caïc khe thi cäng (maûch ngæìng) âãø âaím baío tênh hoaìn chènh, liãön khäúi cuía cäng trçnh;

- Phaíi coï biãûn phaïp khäúng chãú nhiãût âãø giæî cho cäng trçnh khäng bë næït neí;

- Phaíi coï biãûn phaïp vaì cæåìng âäü thi cäng thêch æïng âãø loaûi træì nhæîng báút låüi cuía thåìi tiãút, khê háûu âäúi våïi bã täng.

3. Cæåìng âäü thi cäng bã täng

Do âàûc âiãøm khê háûu thuyí vàn trong mäüt nàm luän luän thay âäøi nãn khäúi læåüng thi cäng bã täng trong mäüt nàm cuîng thay âäøi vç chëu aính hæåíng cuía thåìi tiãút. Màût khaïc, åí thåìi kyì âáöu khi måïi xáy dæûng diãûn cäng taïc coìn heûp, sau âoï cäng trçnh lãn cao dáön diãûn

7


www.vnco

ld.vn

cäng taïc cuîng âæåüc måí räüng dáön, âãún thåìi kyì sàõp kãút thuïc xáy dæûng cäng trçnh diãûn cäng taïc laûi bë thu heûp. Do âoï khäúi læåüng thi cäng bã täng cuîng thay âäøi theo quy luáût áúy, nghéa laì luïc âáöu cæåìng âäü âäø bã täng coìn tháúp, sau tàng dáön, âaût tåïi trë säú låïn nháút (Qmax), sau laûi giaím dáön âãún hãút. Hçnh daûng cuía biãøu âäö cæåìng âäü âäø bã täng âæåüc thãø hiãûn trãn hçnh 13-1.

m3

Qmax Qtb

thåìi gian t

H.13.1 Biãøu âäö cæåìng âäü âäø bã täng

Cæåìng âäü âäø bã täng trung bçnh trong mäüt thaïng coï thãø tênh theo cäng thæïc:

Qt.b = Vt (m3/thaïng) (13-1)

Trong âoï: V - Thãø têch bã täng cuía cäng trçnh, m3;

t - Thåìi gian âäø bã täng, thaïng.

Cæåìng âäü cuía thaïng âäø bã täng cao nháút:

Qmax = Qt.b.kkâ (13-2)

kkâ: Hãû säú phán phäúi bã täng khäng âãöu trong caïc thaïng

Khi tênh toaïn coï thãø láúy kkâ = 1,25 ÷ 1,50; trë säú kkâ caìng nhoí coï nghéa laì cæåìng âäü âäø bã täng cuía caïc thaïng chãnh nhau khäng nhiãöu làõm, cäng suáút cuía nhaì maïy bã täng âæåüc sæí duûng triãût âãø hån, viãûc bäú trê nhán læûc maïy moïc thi cäng âæåüc thuáûn tiãûn, êt thay âäøi, coï âiãöu kiãûn phaït huy cäng suáút cuía maïy vaì tàng nàng suáút lao âäüng.

Vç thãú khi phán chia khäúi læåüng thi cäng cho caïc nàm, caïc thaïng ngæåìi ta cäú gàõng giaím trë säú kkâ xuäúng mæïc tháúp nháút.

8


www.vnco

ld.vn

Cæåìng âäü âäø bã täng trung bçnh trong 1 giåì:

Qh = Qtb.k'kâ

m.h (13-3)

Trong âoï: k'kâ - hãû säú khäng âãöu, bàòng hãû säú âäø bã täng khäng âãöu cuía caïc ngaìy trong thaïng km nhán våïi hãû säú âäø bã täng khäng âãöu trong 1 ngaìy kh.

k'kâ = km.kh

km coï thãø láúy bàòng 1,40 vaì kh = 1,20

m - Säú ngaìy âäø bã täng trong thaïng;

h - Säú giåì âäø bã täng trong ngaìy.

4. Quaï trçnh thi cäng bã täng vaì bã täng cäút theïp toaìn khäúi

a. Quaï trçnh chuáøn bë: bao gäöm

- Gia cäng vaïn khuän vaì kãút cáúu chäúng âåî

- Gia cäng cäút theïp

- Chuáøn bë cäút liãûu âãø saín xuáút bã täng

Caïc quaï trçnh naìy âæåüc chuáøn bë kyî theo âuïng quy trçnh, quy phaûm kyî thuáût vaì coï thãø thæûc hiãûn taûi xê nghiãûp hoàûc ngay åí hiãûn træåìng xáy dæûng.

b. Caïc quaï trçnh cäng nghãû: bao gäöm

- Làõp âàût vaïn khuän, cäüt chäúng, saìn cäng taïc

- Làõp âàût cäút theïp cho caïc kãút cáúu

- Träün, váûn chuyãøn, âäø, âáöm bã täng

- Baío dæåîng bã täng sau khi âáöm xong

- Thaïo dåî vaïn khuän, cäüt chäúng, saìn cäng taïc

- Xæí lyï caïc khuyãút táût trong bã täng.

Thi cäng bã täng cäút theïp toaìn khäúi thæåìng täø chæïc thi cäng theo phæång phaïp dáy chuyãön gäöm 4 dáy chuyãön bäü pháûn: vaïn khuän, cäút theïp, âäø âáöm bã täng, dæåîng häü bã täng vaì thaïo dåî vaïn khuän.

Quaï trçnh saín xuáút bã täng vaì bã täng cäút theïp coï thãø biãøu diãùn theo så âäö sau:

9


www.vnco

ld.vn

Cäng taïc chuáøn bë

Gia cäng cäút theïp

Khai thaïc váût liãûu chuáøn bë xi màng

Chãú taûo vaïn khuän

Làõp dæûng cäút theïp

Làõp âàût vaïn khuän Träün bã täng

Nghiãûm thu cäút theïp

Nghiãûm thu vaïn khuän Âäø vaì âáöm bã täng

Kiãøm tra, nghiãûm thu

Thaïo dåî vaïn khuän Baío dæåîng

Thaình pháøm hoàûc baïn thaình pháøm

10


www.vnco

ld.vn

CHÆÅNG 14

CÄNG TAÏC CÄÚT LIÃÛU, CÄÚT THEÏP VAÌ VAÏN KHUÄN

14.1. CÄÚT LIÃÛU CUÍA BÃ TÄNG VAÌ GIA CÄNG CÄÚT LIÃÛU

1. NHÆÎNG YÃU CÁÖU CHÊNH ÂÄÚI VÅÏI CÄÚT LIÃÛU

Báút cæï cäng træåìng xáy dæûng thuyí låüi naìo cuîng khäng traïnh khoíi viãûc khai thaïc caïc moí váût liãûu âãø cung cáúp cäút liãûu cho bã täng vaì âãø laìm nhæîng cäng viãûc khaïc nhau laìm táöng loüc, váût thoaït næåïc...

Cäút liãûu cuía bã täng (khäng kãø xi màng) gäöm caïc cäút liãûu thä (âaï dàm, soíi, soíi dàm) vaì cäút liãûu nhoí (caït).

Khäúi læåüng cäút liãûu duìng cho bã täng thæåìng ráút låïn: 1m3 bã täng cáön tæì 0,9 âãún 1m3 âaï vaì tæì 0,4 âãún 0,5m3 caït.

Bã täng thuyí låüi cáön coï âäü chàût låïn vaì cæåìng âäü chëu læûc cao. Do âoï caïc cäút liãûu cuía bã täng cáön phaíi thoaí maîn caïc yãu cáöu chênh sau:

- Âäü bãön chëu læûc täút

- Troüng læåüng âån vë cao;

- Coï cáúp phäúi täút; phuì håüp våïi thiãút kãú;

- Saûch seî, khäng coï taûp cháút hæîu cå (hoàûc coï êt trong phaûm vi cho pheïp cuía quy phaûm);

- Kêch thæåïc haût phuì håüp våïi kêch thæåïc cuía kãút cáúu bã täng (theo quy phaûm) vaì kêch thæåïc maïy träün væîa bã täng.

Cäút liãûu cuía bã täng thæåìng chia laìm 2 nhoïm: nhoïm haût thä gäöm caïc loaûi âaï, soíi, soíi dàm våïi caïc cåî haût âæåìng kênh 5-10, 10-20, 20-40, 40-70, >70 mm vaì nhoïm haût nhoí laì caït våïi caïc cåî haût theo âæåìng kênh màõt saìng tiãu chuáøn 0,14 - 0,315 - 0,63 - 1,25 - 2,5 - 5mm.

Caït duìng cho bã täng thuíy cäng duìng caït thiãn nhiãn thuäüc nhoïm to vaì væìa (d=0,15 - 5mm; M=2 - 3,3), âaím baío yãu cáöu kyî thuáût theo Tiãu chuáøn ngaình 14TCN 68-2002.

Âaï dàm, soíi, soíi dàm duìng cho bã täng thuíy cäng phaíi âaím baío yãu cáöu kyî thuáût theo Tiãu chuáøn ngaình 14TCN 70-2002.

11


www.vnco

ld.vn

Cäút liãûu khai thaïc åí caïc moí tæû nhiãn thæåìng khäng âaïp æïng âæåüc caïc yãu cáöu trãn, do âoï phaíi qua quaï trçnh gia cäng, læûa choün måïi sæí duûng âæåüc. Vç váûy giaï thaình cäút liãûu ráút cao, coï khi chiãúm tåïi 40% giaï thaình bã täng.

2. GIA CÄNG CÄÚT LIÃÛU

Quaï trçnh gia cäng cäút liãûu duìng cho bã täng thæåìng gäöm caïc viãûc sau: nghiãön âaï to thaình âaï nhoí, saìng phán loaûi thaình caïc cåî haût cáön thiãút khaïc nhau vaì ræía cäút liãûu (âaï, caït, soíi).

a. Nghiãön âaï

Âaï khai thaïc tæì moí ra phaíi qua nghiãön nhoí thç måïi âaût caïc cåî haût theo yãu cáöu cuía bã täng. Coï thãø nghiãön âaï bàòng thuí cäng (khi khäúi læåüng khäng låïn )vaì bàòng maïy nghiãön.

a) b) c) d)

H. 14.1. Så âäö nguyãn tàõc laìm viãûc cuía caïc kiãøu maïy nghiãön

a. Kiãøu haìm phàóng; b. Kiãøu noïn cuût; c. Kiãøu truûc quay; d. Kiãøu buïa âáûp

Trong xáy dæûng thuyí låüi thæåìng duìng 4 kiãøu maïy nghiãön (h. 14.1):

- Kiãøu haìm phàóng: duìng âãø nghiãön så bäü, khi âaï måïi âæa tæì moí vãö. Thæåìng duìng maïy xuïc âãø âæa âaï vaìo maïy nghiãön;

- Kiãøu noïn cuût: duìng âãø nghiãön âaï cåî nhoí, kêch thæåïc khäng quaï 35-50cm, do âoï chè duìng âãø nghiãön láön thæï hai, sau khi âaï häüc âaî qua maïy nghiãön haìm phàóng;

- Kiãøu truûc quay: Duìng âãø saín xuáút caït nhán taûo âæåìng kênh âãún 5mm vaì cäút liãûu nhoí kêch thæåïc haût âãún 15-25mm;

- Kiãøu buïa âáûp: Duìng âãø nghiãön âaï yãúu, gaûch, âaï boüt, than trong xáy dæûng nhaì åí.

Cäút liãûu nghiãön ra coï nhiãöu kêch thæåïc khaïc nhau tæì loaûi buûi âaï âãún nhæîng haût bàòng chiãöu räüng cæía cho váût liãûu ra cuía maïy nghiãön. Mæïc âäü nghiãön nhoí tênh bàòng tè säú:

i = Dd (14.1)

Trong âoï: D = Âæåìng kênh viãn âaï âäø vaìo;

12


www.vnco

ld.vn

d = Âæåìng kênh viãn âaï ra

Âäúi våïi maïy nghiãön låïn i = 3 ÷ 8, maïy nghiãön nhoí i = 10 ÷ 30 vaì coï khi hån.

Nàng suáút cuía tæìng loaûi maïy nghiãön tênh toaïn theo caïc cäng thæïc sau:

- Kiãøu haìm phàóng: N = 0,05k.l.d (táún/h) (14.2)

Trong âoï: l- Chiãöu daìi cæía ra cuía âaï, cm;

d - Chiãöu räüng cæía ra cuía âaï, cm;

k - Hãû säú kinh nghiãûm, phuû thuäüc vaìo chiãöu daìi l, láúy theo baíng 14-1.

Baíng 14-1 TRË SÄÚ KINH NGHIÃÛM K

1, cm 40 60 90 120 150 180 210

k 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,75

- Kiãøu noïn cuût: N = μ.n.D.r.d

1320 (m3/h) (14.3)

Trong âoï: μ - Hãû säú tåi, láúy bàòng 1,3;

n - Säú voìng quay cuía noïn cuût, láúy bàòng 500-700 voìng/ph

D - Âæåìng kênh cæía ra cuía âaï, cm

r - Âäü dao âäüng lãûch tám cuía van;

d - Chiãöu räüng cæía ra cuía âaïy låïn nháút, cm

- Kiãøu truûc quay: N = 470μLRl (m3/h) (14.4)

Trong âoï: μ - Hãû säú tåi, láúy bàòng 1,15

n - Säú voìng quay cuía truûc, voìng/ph;

L - Chiãöu daìi cuía truûc, cm;

R - Baïn kênh truûc, cm;

l: Chiãöu räüng cuía khe giæîa hai truûc, cm.

- Kiãøu buïa âáûp: N = (30 ÷ 45) L.D (m3/h) (14.5)

Trong âoï: D - Âæåìng kênh quay cuía buïa, m;

L - Chiãöu daìi cuía thuìng, m

13


www.vnco

ld.vn

coï chuyãøn âäüng làõc våïi goïc nghiãng 10-15o. Caïc chuyãøn âäüng naìy coï thãø laì chuyãøn âäüng làõc ngang, làõc quay, làõc lãûch tám hay chuyãøn âäüng doüc do cháún âäüng gáy nãn (hçnh 14.2. c, d, e, g, h)

Màût cuía maïy saìng coï thãø bäú trê theo 2 så âäö:

- Màõt saìng tæì nhoí âãún låïn âàût tiãúp nhau (h.14.2a), thæåìng tháúy trong maïy saìng hçnh äúng;

- Âàût theo låïp màût saìng to âãún nhoí tæì trãn xuäúng dæåïi (h.14.2b), thæåìng tháúy trong maïy saìng màût phàóng.

Maïy saìng hçnh äúng thæåìng cáúu taûo bàòng mäüt säú âoaûn äúng saìng coï nhæîng läù âæåìng kênh khaïc nhau, thæåìng laì 3 loaûi läù; nhæîng läù nhoí nháút nàòm åí âáöu tiãúp nháûn váût liãûu vaì kêch thæåïc caïc läù tàng dáön vãö phêa cæía ra. Maïy saìng âàût däúc xuäúng 5-7o vãö phêa cæía ra. Váût liãûu chuyãøn âäüng tæì tæì trong äúng quay troìn vaì loüt qua caïc màõt saìng phán thaình caïc nhoïm haût khaïc nhau. Diãûn têch cäng taïc cuía màût saìng hçnh äúng chè chiãúm tæì 1/6 âãún 1/8 màût saìng, vç thãú nàng suáút ráút tháúp so våïi maïy saìng phàóng.

Maïy saìng hçnh äúng coï kãút cáúu âån giaín vaì bãön, song khäúi læåüng theïp låïn hån vaì cäöng kãönh hån maïy saìng màût phàóng.

Maïy saìng màût phàóng âæåüc duìng räüng raîi hån vç kêch thæåïc cuía chuïng nhoí, goün, nheû vaì nàng suáút cao.

Maïy saìng naìy thæåìng coï 2 loaûi: maïy saìng coï màût saìng phàóng chuyãøn âäüng làõc vaì maïy saìng màût phàóng cháún âäüng (xem hçnh 14.2)

Maïy saìng màût phàóng cháún âäüng (hçnh 2.4) âæåüc cáúu taûo båíi 2 hay 3 màût saìng näúi liãön våïi khung cháún âäüng hoàûc âàût trãn nhæîng gäúi tæûa loì xo. Nguäön cháún âäüng laì nhæîng baïnh tám sai våïi táön säú cháún âäüng 1200 - 1500 láön trong 1 phuït vaì biãn âäü dao âäüng 1,5 - 5mm.

Maïy saìng phàóng cháún âäüng laì maïy phán loaûi coï hiãûu quaí täút nháút. Æu âiãøm chênh cuía chuïng laì: háöu nhæ toaìn bäü diãûn têch cuía màût saìng âæåüc sæí duûng; cháút læåüng saìng täút hån; hãû säú hiãûu duûng cuía maïy saìng âaût tåïi 90-95% (hãû säú hiãûu duûng laì tè säú giæîa troüng læåüng cäút liãûu nháûn âæåüc sau khi saìng trãn troüng læåüng cuía chuïng træåïc khi saìng); læåïi saìng läù vuäng laìm bàòng dáy theïp âån giaín hån nhæîng läù khoan trong maïy saìng hçnh äúng vaì thay læåïi saìng cuîng dãù daìng hån; nhåì maïy saìng coï kêch thæåïc nhoí nãn nhaì maïy phán loaûi cäút liãûu cuîng coï màût bàòng nhoí.

Nàng suáút cuía maïy saìng coï thãø tênh theo cäng thæïc sau:

- Maïy saìng hçnh äúng: N = 0,6.n.tgα. R3h3 (m3/h) (14.6)

trong âoï: n - Säú voìng quay cuía äúng, voìng/phuït;

15


www.vnco

ld.vn

α - Goïc nghiãng cuía truûc äúng, âäü;

R - Âæåìng kênh cuía äúng, m;

h - Chiãöu daìy låïn nháút cuía låïp váût liãûu; trë säú h thæåìng khäng låïn quaï hai láön âæåìng kênh haût to nháút

- Maïy saìng phàóng cháún âäüng hay saìng làõc, khi goïc nghiãng 10 - 15o :

N = a.F.q.K (m3/h) (14.7)

trong âoï: a- Hãû säú tuyì thuäüc loaûi cäút liãûu, våïi cuäüi soíi a = 1,3; våïi âaï dàm a = 1,05;

F - Diãûn têch màût saìng, m2

q - Nàng suáút âån vë cuía màût saìng, m3/h/m2; trë säú q phuû thuäüc vaìo kêch thæåïc màõt saìng, láúy theo kinh nghiãûm trong baíng 14-2;

K - Hãû säú tênh âãún säú haût dæåïi màût saìng, láúy theo baíng 14-3

Baíng 14-2: Nàng suáút âån vë (q) cuía màût saìng

Kêch thæåïc màõt saìng, mm 5 10 20 25 40 50 80 100

q (m3/h trãn 1m2) 18 19 25 31 38 42 56 63

Baíng 14-3: Trë säú hãû säú K

Säú haût dæåïi màût saìng 10 20 30 40 60 80 90

K 0,36 0,45 0,60 0,70 1,00 1,6 1,75

c. Ræía cäút liãûu

Khi cäút liãûu coï haìm læåüng buìn, âáút vaì caïc håüp cháút khaïc væåüt quaï quy âënh thç phaíi ræía saûch træåïc khi sæí duûng.

Ræía cäút liãûu coï thãø ræía bàòng thuí cäng hoàûc bàòng maïy.

- Ræía cäút liãûu nhoí (soíi nhoí vaì caït) våïi khäúi læåüng låïn coï thãø duìng maïy ræía hçnh xoàõn äúc.

- Nãúu khäng coï maïy coï thãø duìng thuí cäng vaì cäng cuû caíi tiãún nhæ: xe ræía caíi tiãún chaûy trãn ray; xáy raînh daìi ræía caït báøn våïi nguäön næåïc læu âäüng.

16


www.vnco

ld.vn

14.2. CÄNG TAÏC CÄÚT THEÏP

1. ÂÀÛC ÂIÃØM CÄNG NGHÃÛ

- Laì 1 trong 3 dáy chuyãön bäü pháûn trong cäng nghãû thi cäng bã täng cäút theïp toaìn khäúi.

- Gäöm caïc cäng âoaûn: láúy cäút theïp tæì kho - nàõn thàóng - gia cæåìng nguäüi (nãúu coï) - âo, càõt - uäún - näúi - làõp dæûng vaìo khuän; coï thãø cå giåïi hoïa âãún 50% ;

- Saín pháøm gäöm theïp thanh, læåïi theïp, khung phàóng, khung khäng gian vaì caïc chi tiãút baín maî.

- Phán loaûi cäút theïp theo chæïc nàng vaì traûng thaïi laìm viãûc: theïp chëu læûc, theïp phán bäú, theïp cáúu taûo, cäút theïp thæåìng hay theïp dæû æïng læûc.

- Cäút theïp trong kãút cáúu bã täng cäút theïp thæåìng phaíi âaût yãu cáöu theo Tiãu chuáøn:

• TCVN 1651-1985: Theïp cäút bã täng caïn noïng.

• TCVN 6285-1997: Theïp cäút bã täng - Thanh theïp vàòn.

- Âäúi våïi theïp cäút bã täng dæû æïng læûc: âaût tiãu chuáøn do thiãút kãú quy âënh.

- Thåìi gian âãø chuáøn bë vaì dæûng làõp cäút theïp, vaïn khuän vaìo trong khäúi âäø bã täng thæåìng chiãúm âãún 70-80% thåìi gian âãø xáy dæûng mäüt khäúi.

- Thåìi gian chuáøn bë khäúi âäø (âaïnh xåìm màût bã täng, vãû sinh, nghiãûm thu...) chiãúm 10÷15% vaì thåìi gian âãø âäø bã täng chè chiãúm khoaíng 10÷15%.

Vç váûy cäng taïc cäút theïp coï aính hæåíng quyãút âënh âãún cháút læåüng cäng trçnh vaì viãûc baío âaím thåìi gian thi cäng chung cuía toaìn cäng træåìng.

2. QUAÏ TRÇNH GIA CÄNG CÄÚT THEÏP:

Gia cäng cäút theïp thäng thæåìng gäöm caïc viãûc sau: nàõn thàóng, caûo rè, vaûch mæïc vaì càõt, uäún... Trong xæåíng gia cäng coìn duìng haìn âãø näúi cäút theïp vaì caïc cáúu kiãûn theïp. Âãø baío âaím cháút læåüng vaì tiãút kiãûm cäút theïp coìn duìng phæång phaïp gia cäng nguäüi âãø xæí lyï cäút theïp.

a. Nàõn thàóng cäút theïp:

Trong khi váûn chuyãøn âãún cäng træåìng nhæîng thanh cäút theïp bë cong do va chaûm hoàûc caïc loaûi theïp nhoí daûng cuäün voìng træåïc khi âem sæí duûng phaíi qua quaï trçnh nàõn thàóng âãø uäún âæåüc dãù daìng vaì baío âaím chiãöu daìy låïp bã täng baío vãû khäng coï chäù moíng hån so våïi thiãút kãú.

Nàõn thàóng cäút theïp coï thãø sæí duûng caïc thiãút bë sau âáy:

17


www.vnco

ld.vn

6

512

3

4

Tåìi keïo

Hçnh 14.3. Baìn nàõn cäút theïp caíi tiãún

1. Baìn gäù; 2. Ba roìng roüc cäú âënh; 3. Hai roìng roüc di âäüng; 4. ÄÚc âiãöu chènh; 5. Giaï âãø cuäün cäút theïp; 6. Dáy theïp

* Duìng maïy uäún càõt tæû âäüng: cäút theïp coï âæåìng kênh nhoí hån 10mm âæåüc nàõn thàóng trãn maïy uäún càõt tæû âäüng. Maïy càõt náöy coï thãø hoaìn thaình maïy cäng viãûc nhæ nàõn thàóng, caûo rè vaì càõt theo âäü daìi âaî âënh. Theïp bë cong luäön qua äúng nàõn thàóng, hai puli 1 coï taïc duûng keïo cäút theïp vãö phêa træåïc âæa âãún giaï âåî. Khi âáöu cäút theïp chaûm âãún táúm chàõn (vë trê naìy tuyì yãu cáöu kêch thæåïc cäút theïp maì xã dëch) doìng âiãûn seî chaûy qua bäü pháûn tæû âäüng laìm cho dao càõt càõt âæït thanh theïp. Thanh cäút theïp âaî âæåüc nàõn thàóng vaì coï mäüt kêch thæåïc nháút âënh làn xuäúng giaï âåî bãn dæåïi.

1 2 3 46 5

Hçnh 14.4. Maïy gia cäng cäút theïp liãn hoaìn 1. Puli hæåïng cäút theïp; 2. Truûc quay coï làõp læåîi dao caûo gè;

3.Con làn keïo cäút theïp; 4.Dao quay; 5. Gäúi tæûa;

6.Cäút theïp sau khi âaî gia cäng

* Duìng baìn nàõn: Cäút theïp coï âæåìng kênh tæì 10-40mm coï thãø nàõn thàóng bàòng baìn nàõn. Trãn baìn coï 4 truû theïp âãø laìm chäù tæûa khi nàõn. Khi nàõn nhæîng thanh cäút theïp coï d=10-19mm thç phaíi làõp thãm vaìo truû nhæîng voìng loït. Âãø nàõn âæåüc nheû nhaìng ngæåìi ta duìng vam nàõn bàòng tay. Khi nàõn nhæîng thanh cäút theïp låïn hån thç ta duìng buïa.

450

350

12

1

3 1

4

Hçnh 14.5. Baìn nàõn cäút theïp 1. Coüc sàõt; 2. Voìng loït; 3. Baìn nàõn; 4. Vam

18


www.vnco

ld.vn

* Duìng tåìi: Nàõn thàóng nhæîng loaûi dáy theïp d < 14mm thæåìng duìng loaûi tåìi 5 táún âãø keïo, duìng phæång phaïp naìy dáy theïp khäng nhæîng âæåüc keïo thàóng maì trong khi keïo dáy theïp giaîn ra laìm caïc vuìng han rè cuía cäút theïp bë boïc ra, do âoï âåî cäng caûo rè cäút theïp.

b. Vaûch mæïc vaì càõt cäút theïp:

Khi vaûch mæïc phaíi càn cæï vaìo chiãöu daìi vaì hçnh daûng thanh cäút theïp thiãút kãú âãø træì âäü giaîn daìi cuía cäút theïp do uäún.

Chiãöu daìi thanh theïp cáön càõt laì:

Lcàõt = Ltk + 2L - ∑Lgiaîn (14.8)

Ltk - chiãöu daìi âo âæåüc trãn baín veî thiãút kãú cäút theïp;

L - chiãöu daìi âáöu moïc cáu;

∑Lgiaîn - täøng âäü giaîn daìi taûi caïc chäù uäún cäút theïp sinh ra (træì 2 âáöu moïc).

Chuï yï quaï trçnh càõt cäút theïp (theïp thanh) cáön phaíi tênh toaïn âãø baío âaím âáöu vuûn thæìa laì êt nháút.

Nhæîng thanh cäút theïp nhoí coï thãø càõt bàòng chaûm hoàûc keïo càõt theïp, loaûi låïn hån (d=20-40mm) thæåìng càõt bàòng maïy càõt. Theïp coï âæåìng kênh tæì 22 - 40mm thç càõt tæìng thanh mäüt, nãúu âæåìng kênh nhoí hån 22mm coï thãø càõt mäüt láön vaìi thanh, loaûi cäút theïp d>40mm thç càõt bàòng læía haìn.

c. Uäún cäút theïp:

Cäút theïp coï thãø uäún bàòng tay hoàûc bàòng maïy. Khi khäúi læåüng cäút theïp khäng låïn làõm vaì âæåìng kênh nhoí hån 25mm coï thãø uäún bàòng tay, duìng vam trãn baìn uäún (giäúng baìn nàõn åí hçnh 14.5).

khi khäúi læåüng cäút theïp låïn vaì âæåìng kênh låïn hån 25mm coï thãø duìng caïc loaûi maïy uäún theïp chaûy bàòng âiãûn.

5

7

6

I

II

III

IV

1

2

3

4

b)a)

Hçnh 14.6. Maïy uäún cäút theïp

a. Hçnh daïng ngoaìi maïy; b. Thao taïc uäún cäút theïp 1. Thåït chuyãøn âäüng; 2. Cäng tàõc; 3.Häüp biãún täúc; 4.Âãú càõm

truûc cäú âënh; 5. Coüc cæî; 6.Coüc uäún; 7. Coüc haîm

19


www.vnco

ld.vn

Âãø traïnh laîng phê cäút theïp khi uäún cong nãn xeït tåïi âäü giaîn daìi cuía cäút theïp nhæ sau: uäún moïc cáu 45o cäút theïp giaîn daìi ra 1/2 láön âæåìng kênh baín thán noï, uäún moïc 90o giaîn daìi 1 láön âæåìng kênh, uäún moïc 180o giaîn daìi ra 1,5 láön âæåìng kênh. Khi uäún nhæîng thanh cäút theïp hçnh daïng phæïc taûp nãn phoïng máùu trãn baìn uäún vaì âàût thãm caïc truû uäún âãø âaím baío âäü chênh xaïc cuía cäút theïp. Khi nàõn cuîng nhæ khi uäún khäng âæåüc âäút noïng cäút theïp.

d. Caûo gè cäút theïp:

Cäút theïp sau khi uäún xong nãúu chæa sæí duûng ngay phaíi xãúp vaìo kho theo thæï tæû thåìi gian sæí duûng, xãúp riãng tæìng loaûi cáúu kiãûn vaì phaíi che âáûy baío quaín cáøn tháûn. Nãúu bë han gè nhiãöu thç træåïc khi dæûng buäüc vaìo cäng trçnh phaíi laìm saûch låïp sáön suìi, låïp gè, låïp báøn (dáöu måî...) baïm åí màût ngoaìi cäút theïp âi.

Cäng viãûc caûo gè täún ráút nhiãöu cäng sæïc. Phæång phaïp caûo gè thæåìng duìng åí caïc cäng træåìng laì:

- Chaíi bàòng baìn chaíi sàõt hoàûc duìng häüp caït coü gè

- Duìng suïng bàõn caït âãø âaïnh gè: coï nàng suáút cao, thi cäng dãù daìng vaì âåî täún keïm, cháút læåüng cao; Chè duìng khi phun træûc giao vaì thæåìng âãø cäút theïp saït liãön nhau.

- Ngám cäút theïp vaìo dung dëch HCl hoàûc H2SO4 näöng âäü 5 -10% åí nhiãût âäü 50-60oC khoaíng tæì 25 - 30 phuït räöi láúy ra cho trung hoaì trong næåïc väi tæì 4 - 5 phuït, ræía saûch bàòng næåïc trong. Phæång phaïp naìy coï hiãûu quaí cao nhæng thiãút bë phæïc taûp, kyî thuáût thao taïc yãu cáöu cao, âàõt tiãön, thæåìng duìng åí caïc xæåíng gia cäng cäút theïp hiãûn âaûi.

3. NÄÚI VAÌ LIÃN KÃÚT CÄÚT THEÏP

Liãn kãút cäút theïp coï thãø duìng phæång phaïp haìn näúi hoàûc phæång phaïp buäüc näúi.

a. Näúi buäüc

- Træåìng håüp sæí duûng: Khi khäúi læåüng cäng taïc êt vaì khäng coï âiãöu kiãûn haìn thç coï thãø liãn kãút cäút theïp bàòng näúi buäüc. Khäng nãn näúi buäüc âäúi våïi cäút theïp âæåìng kênh >32mm.

- Taûi caïc âiãøm dæìng thi cäng nãúu bäú trê näúi theïp bàòng näúi buäüc thç phaíi traïnh nhæîng vë trê chëu læûc låïn, nháút laì chëu keïo låïn. Säú mäúi näúi trong cuìng mäüt màût càõt ngang cuía tiãút diãûn khäng âæåüc væåüt quaï 50% säú thanh chëu keïo.

- Dáy theïp buäüc phaíi mãöm, khäng bë rè, âæåìng kênh tæì 0,8 - 1,2 mm. Khi näúi 2 thanh êt nháút phaíi buäüc 3 chäù, caïc mäúi buäüc giaïp nhau phaíi xiãn cheïo ngæåüc chiãöu nhau.

- Chiãöu daìi mäúi näúi buäüc täúi thiãøu quy âënh nhæ baíng sau (baíng 14 - 4).

20


www.vnco

ld.vn

Baíng 14-4: Chiãöu daìi buäüc näúi täúi thiãøu

Khu vùc chÞu kÐo Khu vùc chÞu nÐn Lo¹i cèt thÐp DÇm hoÆc

t−êng KÕt cÊu kh¸c §Çu cèt thÐp

cã mãc Kh«ng cã

mãc

Cèt tr¬n çn nãng 40 d 30 d 20 d 30 d

Cèt cã gê çn nãng 40 d 30 d - 20 d

Cèt kÐo nguéi 45 d 35 d 20 d 30 d

Cèt Ðp nguéi 45 d 35 d - 35 d

( Kyï hiãûu d trong baíng laì âæåìng kênh thanh theïp)

b. Näúi haìn:

- Træåìng håüp sæí duûng: Khi khäúi læåüng cäng taïc cäút theïp låïn, cæåìng âäü thi cäng cao sæí duûng phæång phaïp haìn näúi. Phæång phaïp haìn coï nhiãöu æu âiãøm nhæ: täúc âäü thi cäng nhanh, cháút læåüng cao, âåî täún nhán læûc vaì haû giaï thaình cäng trçnh (vç caïc khung daìn cäút theïp âæåüc chãú taûo sàôn trong nhaì maïy nãn coï âiãöu kiãûn cå khê hoaï dáy chuyãön saín xuáút).

- Caïc phæång phaïp haìn näúi cäút theïp: Haìn näúi caïc kãút cáúu theïp åí trong nhaì maïy cuîng nhæ åí ngoaìi hiãûn træåìng pháön låïn laì duìng phæång phaïp haìn âiãûn (gäöm coï haìn häö quang âiãûn vaì haìn âiãûn tråí).

* Phæång phaïp haìn häö quang âiãûn:

Haìn häö quang âiãûn cáön coï que haìn, mäüt cæûc cuía maïy âiãûn näúi våïi que haìn coìn cæûc kia näúi våïi váût haìn. Khi coï que haìn tiãúp xuïc våïi váût haìn thç häö quang âiãûn seî phaït ra trong phaûm vi nhoí taûo nãn nhiãût âäü ráút cao (tåïi 16.000oC) laìm chaíy que haìn vaì váût haìn ráút nhanh vaì näúi liãún mäúi haìn laûi.

Træåìng håüp haìn näúi cäút theïp yãu cáöu phaíi coï nhæîng âoaûn theïp neûp hoàûc maïng.

5d 10d

a) b)

Hçnh 14.7. Caïc loaûi mäúi haìn häö quang âiãûn

a. Haìn âäöng truûc; b. Haìn coï thanh neûp

- Haìn coï thanh neûp täún nhiãöu theïp neûp, nãúu tênh caí que haìn thç täún chæìng 4-5% troüng læåüng cuía kãút cáúu.

- Haìn coï maïng nàng suáút cao hån haìn coï thanh neûp 3-4 láön, tiãút kiãûm âæåüc theïp neûp, âåî täún que haìn vaì nàng læåüng haìn.

21


www.vnco

ld.vn

- Caïc mäúi haìn buäüc phaíi væîng chàõc vaì chiãúm êt nháút laì 50% chäù caïc thanh cäút theïp giao nhau, baío âaím caïc khung giaìn cäút theïp sau khi dæûng hoàûc khäng bë dëch chuyãøn vaì biãún daûng.

302580 30

8050

60

50a) b)

Hçnh 14.9a. Caïc cuûc væîa kã táöng baío vãû Hçnh 14.9b. Caïc loaûi thanh theïp chäúng

a. Kã cäút theïp nàòm; b. Kã cäút theïp âæïng

- Âãø baío âaím chiãöu daìy låïp bã täng baío vãû coï thãø duìng nhæîng cuûc bã täng âuïc sàôn âãø kã.

- Sau khi làõp âàût xong, træåïc khi âäø bã täng phaíi tiãún haình kiãøm tra vaì nghiãûm thu cho chàût cheî. Trong quaï trçnh âäø bã täng phaíi thæåìng xuyãn theo doîi âãø këp thåìi sæía chæîa nhæîng sai lãûch theo âuïng qui phaûm.

5. XÆÅÍNG GIA CÄNG CÄÚT THEÏP

- Bäú trê xæåíng gia cäng cäút theïp phaíi dæûa vaìo quy mä cäng træåìng, khäúi læåüng cäng taïc cäút theïp, phæång tiãûn váûn chuyãøn, thiãút bë gia cäng âäöng thåìi phaíi dæûa vaìo dáy chuyãön vaì trçnh tæû gia cäng. Coï thãø tham khaío caïc så âäö sau:

2

1

7

654

3

Hçnh 14.10a. Khu gia cäng cäút theïp åí cäng træåìng nhoí 1. Âæåìng váûn chuyãøn; 2. Kho cäút theïp;

3 Baîi keïo sàõt vaì haìn; 4. Nhaì nàõn thàóng, láúy dáúu, càõt theïp; 5. Nhaì uäún theïp; 6. Kho thaình pháøm; 7. Tåìi keïo theïp.

23


www.vnco

ld.vn

110 m

25 m

19

3

20 2 11

46

6 65

9 181715

16

14

181021

217

1

8

12

13

H. 2.10b. Xæåíng gia cäng cäút theïp cåî låïn.1. âæåìng sàõt; 2. baîi xãúp sàõt; 3. kho sàõt thàóng; 4. maïy càõt theïp;

5. maïy uäún theïp; 6. giaï bàng chuyãön truûc làn cuía maïy uäún; 7. âæåìng gooìng; 8. maïy haìn; 9. kho cäút theïp âaî gia cäng tæìng thanh;

10. kho cäút theïp âaî haìn; 11. kho cäút theïp voìng; 12. truûc âåî giaï quay cäút theïp voìng; 13. tåìi keïo nguäüi cäút theïp; 14. baìn càõt theïp nhoí; 15. baìn uäún theïp nhoí; 16. baìn uäún sát dai; 17. baîi gia cäng giaìn, khung theïp; 18. kho xãúp giaìn

theïp; 19. phoìng laìm viãûc; 20. baìn nàõn thaíng; 21. giaï bàng chuyãön truûc làn maïy haìn.

14.3. CÄNG TAÏC VAÏN KHUÄN

1. NHÆÎNG YÃU CÁÖU CÅ BAÍN ÂÄÚI VÅÏI VAÏN KHUÄN

Vaïn khuän laì nhæîng kãút cáúu phuû nhæng laûi ráút quan troüng khi thi cäng bã täng vç vaïn khuän seî taûo ra hçnh daûng cäng trçnh bã täng theo thiãút kãú vaì aính hæåíng træûc tiãúp âãún cháút læåüng cuía bã täng. Cäng taïc vaïn khuän (bao gäöm chãú taûo, dæûng làõp vaì thaïo dåî) trãn hiãûn træåìng khaï phæïc taûp, chiãúm khaï nhiãöu thåìi gian trong cäng taïc bã täng vaì aính hæåíng låïn âãún cháút læåüng vaì tiãún âäü thi cäng cuía toaìn bäü cäng trçnh.

Trong xáy dæûng caïc cäng trçnh thuyí låüi khäúi låïn chi phê trung bçnh cuía vaïn khuän cho 1m3 bã täng tæì 0,2 -: 0,5m2 coìn våïi caïc kãút cáúu nhæ cäüt vaì dáöm thç chi phê trung bçnh coï thãø tåïi 5m2 vaïn khuän cho 1m3 bã täng vaì theo giaï thaình thç cäng taïc vaïn khuän chiãúm tæì 5-10%, tháûm chê âãún 15-25% giaï thaình cäng trçnh bã täng. Vç váûy cáön phaíi coï biãûn phaïp haû giaï thaình cuía cäng taïc vaïn khuän. Muäún váûy, phaíi täø chæïc dáy chuyãön saín xuáút vaì thi cäng vaïn khuän håüp lê vaì phaíi sæí duûng luán læu vaïn khuän âæåüc nhiãöu láön. Säú láön luán læu vaïn khuän phuû thuäüc vaìo hçnh daûng - kêch thæåïc caïc bäü pháûn cäng trçnh vaì phuû thuäüc vaìo váût liãûu laìm vaïn khuän.

Khi thi cäng bã täng, vaïn khuän phaíi chëu caïc læûc taïc duûng khaïc nhau, do âoï cäng taïc vaïn khuän phaíi âaût nhæîng yãu cáöu sau:

24


www.vnco

ld.vn

1. Baío âaím âuïng hçnh daûng, kêch thæåïc vaì vë trê caïc bäü pháûn cäng trçnh theo thiãút kãú;

2. Baío âaím âäü cæïng, bãön væîng, äøn âënh vaì khäng bë biãún daûng quaï trë säú cho pheïp;

3. Phaíi kên khäng âãø häö bã täng chaíy máút trong khi âäø bã täng, màût vaïn khuän phaíi bàòng phàóng;

4. Coï thãø dæûng, thaïo âæåüc dãù daìng nhanh choïng maì vaïn khuän cuîng nhæ màût cäng trçnh khäng bë hæ hoíng, vaïn khuän sæí duûng luán læu âæåüc nhiãöu láön;

5. Khäng laìm tråí ngaûi cho cäng taïc âàût cäút theïp, âäø vaì âáöm bã täng.

+ Phán loaûi vaïn khuän:

- Theo váût liãûu: Vaïn khuän gäù, vaïn khuän kim loaûi, vaïn khuän häùn håüp, vaïn khuän læåïi sàõt, vaïn khuän bã täng cäút theïp... trong âoï vaïn khuän gäù âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút;

Theo kãút cáúu vaì hçnh thæïc sæí duûng: vaïn khuän luán læu, vaïn khuän cäú âënh, vaïn khuän di âäüng, vaïn khuän træåüt... Ngoaìi ra coìn nhæîng loaûi âàûc biãût nhæ vaïn khuän chán khäng, vaïn khuän huït næåïc...

Khi choün loaûi vaïn khuän phaíi xeït âãún hçnh daûng cäng trçnh, cháút læåüng yãu cáöu cuía cäng trçnh, âiãöu kiãûn cung cáúp nguyãn liãûu vaì âiãöu kiãûn gia cäng, thi cäng dæûng làõp vaïn khuän...

2. XAÏC ÂËNH LÆÛC TAÏC DUÛNG LÃN VAÏN KHUÄN VAÌ CAÏC BÆÅÏC THIÃÚT KÃÚ VAÏN KHUÄN

a. Caïc læûc taïc duûng lãn vaïn khuän

Theo Tiãu chuáøn ngaình 14TCN 59-2002 Cäng trçnh thuíy låüi - Kãút cáúu bã täng vaì bã täng cäút theïp - Yãu cáöu kyî thuáût thi cäng vaì nghiãûm thu, caïc læûc taïc duûng lãn vaïn khuän gäöm:

a. Khäúi læåüng baín thán cuía vaïn khuän vaì giàòng chäúng;

b. Khäúi læåüng thãø têch cuía häùn håüp bã täng måïi âäø;

c. Khäúi læåüng cäút theïp

d. Taíi troüng do ngæåìi vaì cäng cuû thi cäng;

e. Låïp phuí trãn màût bã täng khi dæåîng häü (nãúu coï);

g. AÏp læûc ngang cuía häùn håüp bã täng måïi âäø vaìo caïc thaình vaïn khuän;

h. Taíi troüng âäüng phaït sinh khi âäø häùn håüp bã täng gáy nãn;

i. Taíi troüng do cháún âäüng cuía âáöm bã täng;

k. Taíi troüng ngang do gioï gáy nãn

25


www.vnco

ld.vn

Trë säú cuû thãø cuía caïc læûc, cäng thæïc tênh toaïn vaì phæång phaïp täø håüp læûc âãø tênh toaïn vaïn khuän vaì âaì giaïo chäùng âåî coï thãø láúy theo baín quy phaûm trãn.

b. Caïc bæåïc thiãút kãú vaïn khuän

Muûc âêch: Xaïc âënh âæåüc kêch thæåïc váût liãûu (vaïn màût, caïc thanh neûp, thanh giàòng, âinh, buläng...) vaì khoaíng caïch caïc bäü pháûn cuía vaïn khuän âãø biãút caïch gia cäng vaì dæûng làõp.

Thiãút kãú vaïn khuän qua 3 bæåïc:

- Xaïc âënh læûc taïc duûng lãn vaïn khuän

- Så bäü veî kãút cáúu vaïn khuän theo âënh tênh (tæì vaïn màût, neûp ngang, neûp doüc, buläng giàòng, chäúng âåî, buläng chän sàôn...). Khi veî coï thãø giaí thiãút træåïc caïc säú liãûu cáön thiãút nhæ khoaíng caïch giæîa caïc thanh neûp, kêch thæåïc tiãút diãûn caïc thanh neûp...

- Phán têch læûc taïc duûng cuû thãø lãn tæìng bäü pháûn cuía vaïn khuän; veî så âäö chëu læûc cuía chuïng. Xaïc âënh näüi læûc. Tæì âoï tênh ra kêch thæåïc váût liãûu cuû thãø cuía tæìng bäü pháûn vaïn khuän. Cuäúi cuìng thäúng kã laûi caïc säú liãûu cáön thiãút âãø laìm vaïn khuän.

3. MÄÜT SÄÚ LOAÛI VAÏN KHUÄN THÆÅÌNG GÀÛP

a. Vaïn khuän bàòng gäù

Tuyì theo âiãöu kiãûn thi cäng vaì kêch thæåïc caïc bäü pháûn cäng trçnh, trãn cäng træåìng thæåìng duìng nhæîng táúm vaïn khuän luán læu tiãu chuáøn màût phàóng hoàûc màût cong, coï kêch thæåïc khaïc nhau våïi diãûn têch vaìi meït vuäng. Vaïn khuän tiãu chuáøn thæåìng coï chiãöu räüng 0,6 ÷ 1,2m, vaì daìi 2 ÷ 4,0m.

100

50 50 50 50 50 50300 - 350

3

13

1 2

1 2

5x10(6x6)

Hçnh 14.11.Kãút cáúu cuía táúm vaïn khuän tiãu chuáøn cåî nhoí bàòng gäù 1. Táúm vaïn màût; 2, Thanh neûp ngang

Cáúu taûo cuía vaïn khuän gäöm 2 bäü pháûn chênh: Màût vaïn khuän âæåüc gheïp bàòng nhæîng táúm vaïn daìy 3cm, räüng 15-20cm vaì khung chëu læûc, laì nhæîng thanh neûp ngang, neûp doüc våïi tiãút diãûn ngang 5x10 hay 6x8cm. Chuïng liãn kãút våïi nhau bàòng âinh vaì buläng.

Vaïn khuän tiãu chuáøn thæåìng âæåüc gia cäng haìng loaût åí xæåíng, säú láön luán læu: 5-7 láön, coï khi tåïi 10 láön.

26


www.vnco

ld.vn

Khi gàûp nhæîng bäü pháûn cäng trçnh phæïc taûp nhæ pháön tiãúp giaïp våïi nãön cäng trçnh, äúng huït, buäöng xoàõn vaì nhæîng kãút cáúu heûp, nhiãöu cäút theïp thç phaíi duìng vaïn khuän khäng âënh hçnh, khäng sæí duûng luán læu vaì phaíi laìm taûi chäù.

b. Vaïn khuän bàòng bã täng âuïc sàôn

Trong nhæîng nàm gáön âáy vaïn khuän bàòng bã täng âuïc sàôn âæåüc sæí duûng khaï räüng raîi, thay cho vaïn khuän gäù. Âáy laì loaûi vaïn khuän cäú âënh, khäng thaïo dåî luán læu. Sau khi âäø bã täng xong, nhæîng táúm vaïn khuän naìy seî nàòm laûi åí trong khäúi âäø vaì laì låïp voí trang trê màût ngoaìi cuía cäng trçnh.

Vaïn khuän bàòng bã täng âuïc sàôn thæåìng coï máúy loaûi sau:

- Vaïn khuän voí moíng: Coï nhiãöu kêch thæåïc khaïc nhau âãø phuì håüp våïi caïc bäü pháûn cäng trçnh vaì khaí nàng dæûng làõp. Màût vaïn khuän coï thãø laì phàóng hoàûc cong (âãø laït âáöu truû pin, äúng huït, buäöng xoàõn...)

Kêch thæåïc cuía vaïn khuän voí moíng thæåìng laì 2,5 x 5,0m, 2,4 x 4,8m, daìy 8 - 10cm. Haìm læåüng cäút theïp trong vaïn khuän voí moíng laì 5-6 kg/m2, coï khi âãún 10kg/m2. Màût trong cuía vaïn khuän voí moíng thæåìng nhaïm vaì coï cäút theïp âãø gàõn chàût våïi khäúi bã täng chênh. Chung quanh vaïn khuän voí moíng âæåüc viãön bàòng neûp gäù âãø giæî cho khoíi bë sæït meí khi va chaûm vaì váûn chuyãøn. Khi bã täng trong khäúi âäø âaî âaût cæåìng âäü cho pheïp, ngæåìi ta thaïo gäù ra vaì duìng væîa xi màng caït hoàûc væîa xi màng traït kên maûch.

Vaïn khuän voí moíng thæåìng duìng âãø laït màût ngoaìi cuía caïc kãút cáúu bã täng cäút theïp, båíi vç phaíi duìng phæång phaïp haìn âãø cäú âënh vaïn khuän.

- Vaïn khuän bã täng khäúi låïn: khi âäø khäúi bã täng låïn, êt cäút theïp, nãúu duìng vaïn khuän voí moíng thç khoï cäú âënh, nãn duìng vaïn khuän bã täng khäúi låïn âãø laït ngoaìi. Kêch thæåïc vaì troüng læåüng cuía vaïn khuän âuí äøn âënh âäúi våïi caïc læûc âáøy ngang cuía væîa bã täng måïi âäø maì khäng phaíi giàòng chäúng.

Kêch thæåïc vaïn khuän thæåìng duìng laì: daìi 2,3 -: 2,5m, cao 1,5m, daìy 0,4 -: - 0,7m, nàûng tæì 4 ÷ 4,5 táún, màût sau coï 2 gåì näøi, daìi 70 - 90cm, åí hai âáöu âaî chän sàôn miãúng sàõt hçnh chæî L âãø khi âaî âàût âuïng vë trê seî haìn chàût khäúi trãn våïi dæåïi.

Ngoaìi hai loaûi kãø trãn, ngæåìi ta coìn duìng caïc táúm panen âuïc sàôn daìy 15 - 16 cm hoàûc caïc dáöm âuïc sàôn tiãút diãûn chæî T, maì cäút theïp cuía chuïng thæåìng laì cäút theïp chëu læûc cuía kãút cáúu khäúi âäø, laìm vaïn khuän chëu læûc khi âäø bã täng caïc táúm tráön cuía caïc gian buäöng, caïc äúng huït, buäöng xoàõn.... caïc táúm panen hoàûc caïc dáöm chæî T taûo thaình låïp ngoaìi cuía khäúi âäø.

Vaïn khuän bàòng bã täng âuïc sàôn coï nhæîng æu, khuyãút âiãøm sau:

- Æu âiãøm: Tàng nhanh täúc âäü thi cäng; sæí duûng bã täng håüp lyï; baío âaím cháút læåüng vaì myî quan cäng trçnh; coï thãø cå giåïi hoaï vaì cäng xæåíng hoaï cao âäü; cháút læåüng cuía vaïn

27


www.vnco

ld.vn

khuän bã täng âuïc sàôn khaï cao, cæåìng âäü chëu læûc låïn; tênh chäúng tháúm täút; khäng phaíi thaïo dåî vaïn khuän vaì coï thãø thi cäng liãn tuûc; goïp pháön ruït ngàõn thåìi haûn xáy dæûng cäng trçnh.

- Khuyãút âiãøm: Sæû gàõn chàût giæîa vaïn khuän vaì khäúi bã täng chênh khäng tháût täút; dãù sinh ra nhæîng vãút næït (nháút laì vaïn khuän voí moíng khi váûn chuyãøn vaì làõp raïp); viãûc traït maûch khaï phæïc taûp, khoï khàn vaì täún nhiãöu thåìi gian; khäng thãø kiãøm tra træûc tiãúp âæåüc cháút læåüng bã täng åí âàòng sau vaïn khuän; sæû co nåí cuía bã täng måïi âäø vaì bã täng vaïn khuän khaïc nhau nãn dãù sinh ra nhæîng vãút næït nhoí åí màût tiãúp giaïp giæîa chuïng.

c. Vaïn khuän bàòng kim loaûi

Gáön âáy vaïn khuän kim loaûi âæåüc duìng räüng raîi trãn nhæîng cäng træåìng xáy dæûng thuyí låüi - thuyí âiãûn.

Kãút cáúu cuía vaïn khuän kim loaûi âån giaín: Vaïn màût laì nhæîng táúm theïp daìy 2-3,0mm, khung chëu læûc laì nhæîng thanh theïp hçnh chæî U hoàûc chæî I, L haìn laûi våïi nhau. Kêch thæåïc cuía vaïn khuän kim loaûi tiãu chuáøn tuyì thuäüc vaìo kãút cáúu cäng trçnh bã täng vaì khaí nàng thi cäng, thæåìng duìng laì: cåî nhoí - 550 ÷ 650 x 1000 -: 1500, cåî låïn - 1500 x 3000mm (hçnh 14.12).

Khi dæûng làõp, âãø cäú âënh caïc táúm vaïn khuän våïi nhau coï thãø duìng chãm, chäút hay buläng hoàûc haìn taûm.

Vaïn khuän kim loaûi coï âäü cæïng cao, bãön chàõc vaì säú láön luán læu coï thãø âaût 20 láön tråí lãn. Sau khi thaïo dåî vaïn khuän, màût bã täng nhàôn âeûp.

d. Vaïn khuän læåïi sàõt

Vaïn khuän læåïi sàõt chè duìng åí màût bãn cuía khäúi bã täng maì sau âoï coï âäø bã täng tiãúp khäúi bãn caûnh, hoàûc traït màût.

Vaïn khuän læåïi sàõt cáúu taûo båíi khung gäù coï màõt 30x30, 40x40 hay 50x50cm, trãn khung gäù càng læåïi sàõt âæåìng kênh 0,7 - 1,0mm coï màõt læåïi 2-5mm . Vaïn khuän âæåüc cäú âënh vaìo cäút theïp chëu læûc cuía cäng trçnh. Sau âoï âäø bã täng xong, læåïi sàõt nàòm laûi trong bã täng, chè coï khung gäù âæåüc thaïo ra. Læåüng sàõt theïp täún khoaíng 1,5-3,0 kg/m2. Ngæåìi ta cuîng coï thãø thay khung gäù bàòng caïc thanh cäút theïp âæåìng kênh 12mm haìn laûi våïi nhau våïi kêch thæåïc màõt 25x25 cm.

Khi duìng vaïn khuän læåïi sàõt væîa xi màng seî chaíy qua læåïi sàõt, máút chæìng 1 - 2 lêt/m2. Âäü læu âäüng cuía væîa bã täng khäng quaï 8cm vaì khi âáöm khäng âæåüc âàût maïy âáöm gáön læåïi quaï 0,2 -:- 0,4m.

Duìng loaûi vaïn khuän læåïi sàõt tiãút kiãûm âæåüc gäù vaì cäng âaïnh såìm caïc màût bãn cuía khäúi bã täng.

28


www.vnco

ld.vn

a)10

00~1

500

550~850b) c)

Theïp

neo

vaïn

khu

än

vaì â

aì ke

ïp

Theïp

táúm

daìy

2mm

250

1.5

210

Chuûp

nhæ

ûa

1.5 5

30 30 30 30 153015 30

353535 3535 3512.5

2525

2525

2525

2525

2512

.5

5050

6066

6660

35.3

35.3

35.3

35.3

35.3

35.3

35.3

Theïp

U10

0

ÂAÌ KEÏPTáúm vaïn khuän theïp

Theïp U100 2 U100

Läù b

ulän

g

d)

2 U100

Hçnh 14.12. Vaïn khuän kim loaûi a. Táúm vaïn khuän kim loaûi tiãu chuáøn cåí nhoí;

b. Liãn kãút sæåìn caïc táúm vaïn khuän bàòng theïp deût; c. Liãn kãút sæåìn caïc táúm vaïn khuän bàòng moïc keûp âaìn häöi hçnh chæí U; d. Táúm vaïn khuän kim loaûi tiãu chuáøn cåî låïn 2,5m x 2,1m vaì hãû âaì keïp

29


www.vnco

ld.vn

4. DÆÛNG LÀÕP VAÌ THAÏO DÅÎ VAÏN KHUÄN

a. Dæûng làõp vaïn khuän

Cäng taïc dæûng làõp vaïn khuän laì kháu cäng taïc chiãúm nhiãöu chäù trãn hiãûn træåìng thi cäng. Vç váûy khäng nhæîng phaíi baío âaím cháút læû dæûng làõp maì coìn phaíi baío âaím tiãún âäü, phaíi nhanh choïng giaíi phoïng hiãûn træåìng âãø khäng caín tråí âãún caïc cäng viãûc khaïc.

Khi làõp dæûng vaïn khuän, tuyì theo kêch thæåïc, troüng læåüng vaì vë trê âàût vaïn khuän maì ta coï thãø duìng thuí cäng, næía cå giåïi hay cáön truûc.

* Dæûng làõp vaïn khuän thàóng âæïng.

Khi âäø bã täng truû pin, thán âáûp traìn, moïng cäng trçnh... thæåìng phán cäng trçnh thaình caïc khäúi âäø våïi chiãöu cao > 1,5m. Muäún váûy phaíi dæûng làõp vaïn khuän 1 táöng hoàûc 2 táöng bao quanh khäúi âäø theo chiãöu thàóng âæïng (hoàûc xiãn).

Âãø cäú âënh vaïn khuän cho væîng chàõc vaì äøn âënh thæåìng duìng caïc hçnh thæïc chäúng âåî sau:

- Chäúng ngoaìi: duìng cho nhæîng khäúi cao dæåïi 4-6m, åí dæåïi tháúp vaì phêa ngoaìi coï âiãöu kiãûn âãø tç chäúng (hçnh 14.13b). Æu âiãøm cuía hçnh thæïc naìy laì hãû thäúng chäúng âäø âãöu nàòm ngoaìi khäúi âäø, khäng coï caïc thanh giàòng trong nãn coï thãø cå giåïi hoaï cäng taïc san vaì âáöm bã täng, thi cäng âæåüc thuáûn tiãûn. Song hçnh thæïc chäúng ngoaìi khäng duìng âæåüc cho nhæîng khäúi åí trãn cao vaì nàòm åí phêa ngoaìi, vaì khaï cäöng kãönh, chiãúm nhiãöu hiãûn træåìng.

7

23 5

1

6

4

11

12

13 14

6

1

200 30

0

100

4508

69

10

a) b)

c) d)

H.14.13. Caïc hçnh thæïc chäúng âåî vaïn khuän

a. Chäúng trong; b. Chäúng ngoaìi; c. Kiãøu cängson; d. Kiãøu cäng son våïi khung theïp 1 - màût bã täng; 2- vaïn khuän; 3 - dáöm doüc; 4 - âaì ngang; 5 - thanh giàòng; 6 - anke

12 - thanh chäúng ngang; 13 - dáöm tæûa; 14 - âinh váúu

30


www.vnco

ld.vn

- Chäúng trong: duìng cho caïc khäúi trãn cao hoàûc åí nhæîng nåi khäng coï âiãöu kiãûn chäúng ngoaìi. Våïi hçnh thæïc naìy ngæåìi ta phaíi chän sàôn nhæîng âoaûn cäút theïp (hoàûc buläng) trãn màût cuía bã täng dæåïi (h.14.13a) vaì haìn noïi våïi caïc thanh theïp giàòng âæåìng kênh 12 - 16mm. (trung bçnh cæï 1,5 - 2m2 vaïn khuän coï 1 thaình giàòng, do âoï phaíi chi phê thãm cäút theïp 1,4 - 5,5 kg/m2).

Âãø giæî cho vaïn khuän khäng bë ngaí vaìo bãn trong ngæåìi ta âàût thãm caïc thanh chäúng xiãn taûm thåìi; sau khi âäø xong caïc låïp bã täng åí phêa dæåïi ngæåìi ta måïi thaïo boí caïc thanh chäúng taûm naìy.

- Chäúng kiãøu cängson: Duìng cho caïc khäúi âäø cao 1,5 - 2m (khäng cáön thanh theïp giàòng), nhåì caïc thanh dáöm doüc keïo daìi vaì âæåüc cäú âënh, giæî chàût båíi hai haìng buläng (anke) chän sàôn åí khäúi bã täng dæåïi (hçnh 14-13c). Khi chiãöu cao khäúi âäø âãún 3m thç phaíi duìng kiãøu cängson coï khung theïp di chuyãøn âæåüc våïi caïc thanh dáöm ngang cuîng âæåüc cäú âënh våïi caïc anke (h. 14.13d). Âãø dæûng làõp vaì thaïo dåî vaïn khuän dãù daìng ngæåìi ta duìng thãm caïi kêch åí pháön dæåïi cuía khung theïp.

bb la

h

a

6 5 1 6

3

4

22

H. 14.14. Så âäö kãút cáúu dáöm keïp

1 - thanh gäù dáöm; 2 - thanh gäù giàòng; 3 - thanh theïp giàòng; 4 - tàng âå; 5 - âënh âèa; 6- ãcu

Trãn cäng træåìng thuyí låüi ngæåìi ta coìn duìng loaûi dáöm keïp bàòng gäù hoàûc gäù theïp kãút håüp âãø laìm dáöm âåî thay cho hãû thäúng buläng giàòng khi âäø bã täng khäúi låïn hoàûc laìm dáöm chênh cho vaïn khuän tiãu chuáøn 1 táöng hay 2 táöng. Kãút cáúu cuía dáöm keïp âån giaín, dãù gia cäng, nheû nhaìng maì hiãûu êch kinh tãú cao (h.14.14).

Trong chäúng âåî hoàûc trong dáöm keïp thæåìng duìng tàng âå âãø càng caïc thanh theïp giàòng.

* Dæûng làõp vaïn khuän nàòm ngang

Khi âäø bã täng caïc táúm âan (saìn, baín) nhæ táúm âan âàût maïy båm, maïy phaït âiãûn... hoàûc caïc dáöm nhæ dáöm cáöu truûc, dáöm noïc, dáöm cáöu giao thäng..., ngoaìi vaïn khuän bãn coìn phaíi dæûng làõp vaïn khuän âaïy (nàòm ngang), maì viãûc chäúng âåî vaïn khuän cuîng coï nhiãöu khoï khàn, täún gäù, täún cäng vaì thåìi gian chåì âåüi âãø thaïo dåî vaïn khuän laûi daìi, aính hæåíng âãún viãûc sæí duûng luán læu vaïn khuän.

31


www.vnco

ld.vn

Thæåìng duìng caïc hçnh thæïc chäúng âåî vaïn khuän dáöm saìn sau âáy:

54

26

17 3

8

14

9

1310

11

13

- Bàòng cäüt chäúng: Tuyì theo chiãöu daìi dáöm (hoàûc kêch thæåïc saìn) ngæåìi ta bäú trê caïc thanh âaì ngang, âaì doüc vaì cäüt chäúng våïi khoaíng caïch tênh toaïn cuû thãø. Caïc cäüt chäúng phaíi âoïng giàòng cheïo ngang, doüc âãø tàng âäü äøn âënh cuía cäüt. Chán cäüt chäúng (hoàûc åí trãn âáöu cäüt) phaíi coï nãm gäù hoàûc kêch hay häüp caït âãø âiãöu chènh âäü cao cuía cäüt vaì âãø tiãûn khi thaïo dåî vaïn khuän (h.14.15).

Nãm gäù thæåìng laì hai miãúng gäù vuäng 30x30cm, daìy 10cm, âeîo vaït thaình hçnh tam giaïc.

Cäüt chäúng thæåìng duìng kiãøu cäüt chäúng chæî T, gäöm cäüt chäúng tiãút diãûn 10x10cm, âaì ngang daìi âäü 1,0m, tiãút diãûn 10x10cm vaì thanh chäúng cheïo coï

Hçnh 14.15. Chäúng âåî vaïn khuän bàòng cäüt chäúng

1. Vaïn khuän âaïy; 2. Vaïn khuän bãn; 3,7. Gäù äúp; 4.Gäù neûp; 5. Gäù giàòng âènh; 6.Chäúng bãn; 8,10. Âaì ngang; 9. Âaì doüc; 11. Cäüt chäúng; 12. Giàòng cheïo ngang; 13. Giàòng cheïo doüc;

14. Nãm chán cäüt

tiãút diãûn 6 x 8cm. Chuïng liãn kãút våïi nhau bàòng âinh hoàûc buläng. Khi chiãöu cao chäúng âåî khaïc nhau, coï thãø sæí duûng loaûi cäüt chäúng chæî T ruït ngàõn - keïo daìi âæåüc bàòng gäù hoàûc theïp äúng. Giæîa caïc cäüt chäúng cáön phaíi coï hãû thäúng giàòng cheïo ngang, doüc.

- Bàòng dáöm keïp: Khi cáön giaím båït caïc haìng cäüt chäúng (hoàûc coï thãø boí âæåüc cäüt chäúng khi kháøu âäü giæîa 2 mäú truû hay tæåìng nhoí hån 4-5m) ngæåìi ta duìng dáöm keïp gaïc lãn mäú truû (hoàûc tæåìng) âãø chäúng âåî vaïn khuän âaïy (nàòm ngang) (h.14.16). Coï thãø duìng kiãøu näúi nhiãöu dáöm keïp hoàûc phäúi håüp dáöm keïp våïi dáöm thæåìng âãø chäúng âåî vaïn khuän âaïy. Säú læåüng dáöm keïp phaíi qua tênh toaïn quyãút âënh, song täúi thiãøu phaíi låïn hån hai.

2 5215 3

64

64

4 - 5m

Hçnh 14.16. Chäúng âåî vaïn khuän âaïy bàòng dáöm keïp

1. Vaïn khuän âaïy; 2. Dáöm ngang; 3. Dáöm keïp; 4. Nãm gäù; 5. Läù chæìa trãn tæåìng; 6. Tæåìng

32


www.vnco

ld.vn

- Bàòng giaìn gäù tam giaïc hoàûc häùn håüp våïi dáöm keïp: Khi kháøu âäü giæîa 2 mäú truû hay tæåìng låïn hån 5-6cm, thæåìng sæí duûng caïc giaìn gäù hçnh tam giaïc âãø chäúng âåî vaïn khuän âaïy, hoàûc duìng kãút håüp giaìn gäù tam giaïc våïi dáöm keïp. Kãút cáúu giaìn gäù tam giaïc gäöm caïc thanh gäù dáöm, chäúng cheïo, thanh âæïng vaì thanh theïp giàòng taûo thaình giaìn tam giaïc. Æu âiãøm: tæång tæû nhæ khi sæí duûng dáöm keïp, khäng phaíi duìng cäüt chäúng, tiãút kiãûm gäù, nhæng viãûc dæûng làõp coï khoï khàn hån.

1 2

3

5

4

5

54

5

Hçnh 14.17. Chäúng âåî vaïn khuän âaïy bàòng giaìn tam giaïc vaì dáöm keïp

1. Vaïn khuän âaïy; 2. Âaì ngang; 3. Dáöm keïp; 4. giaìn tam giaïc 5. Nãm gäù; 6. Thanh theïp giàòng ∅16

- Bàòng kiãøu treo: Khi kháøu âäü nhoí coï thãø duìng caïch chäúng âåî vaïn khuän âaïy (nàòm ngang) theo kiãøu treo, khäng cáön cäüt chäúng.

Duìng mäüt säú gäù vuäng 15x15cm âoïng chàût våïi nhau bàòng âinh âèa, âàût trãn meïp tæåìng laìm låïp kã. Trãn màût låïp kã naìy, lao qua caïc dáöm gäù låïn hoàûc dáöm sàõt I.

5

2 1

3

7

46

Hçnh 14.18. Chäúng âåî vaïn khuän âaïy theo kiãøu treo

1. Vaïn khuän âaïy; 2. Âaì gäù; 3. Dáöm âaïy; 4. Bu läng; 5. Räng âen 6. Gäù kã; 7. Dáöm gäù (hoàûc dáöm sàõt I)

33


www.vnco

ld.vn

Dáöm naìy chëu toaìn bäü taíi troüng cuía kãút cáúu bã täng. Trãn dáöm naìy cæï caïch mäüt khoaíng caïch nháút âënh, khoan mäüt läù troìn, xuyãn buläng φ16 qua âãø treo toaìn bäü vaïn khuän âaïy. Khi duìng sàõt I hoàûc [ thç haìn hai thanh laìm mäüt dáöm, giæîa coï âãûm caïc máøu sàõt troìn, taûo thaình khe håí âãø xuyãn buläng treo qua.

Sau khi thaïo dåî vaïn khuän phaíi càõt hai âáöu buläng thæìa âi vaì duìng væîa traït laûi. Âãø tiãút kiãûm buläng, coï thãø duìng caïc äúng troìn cuäün bàòng tän 1mm läöng ra ngoaìi caïc buläng; sau khi dåî vaïn khuän, ruït buläng ra vaì duìng væîa traït kên caïc äúng âoï laûi.

Sau khi dæûng làõp xong vaïn khuän vaì træåïc khi âäø bã täng cáön tiãún haình kiãøm tra, nghiãûm thu theo quy phaûm vãö: âäü chênh xaïc cuía vë trê vaïn khuän, vãû sinh bãö màût vaïn khuän vaì queït dáöu nhåìn hoàûc næåïc xaì phoìng..., hãû thäúng chäúng âåî, neïo buäüc vaïn khuän.

Trong quaï trçnh âäø bã täng, cáön theo doîi sæû biãún daûng, chuyãøn vë cuía vaïn khuän âãø këp thåìi sæía chæîa.

2. Thaïo dåî vaïn khuän

Cäng taïc thaïo dåî vaïn khuän tuy âån giaín vaì nhanh choïng nhæng cuîng ráút quan troüng vç noï aính hæåíng âãún täúc âäü âäø bã täng, cháút læåüng bã täng vaì tiãút kiãûm vaïn khuän.

Thåìi gian thaïo dåî vaïn khuän phaíi càn cæï vaìo âàûc âiãøm kãút cáúu, âiãöu kiãûn khê háûu, tênh cháút cuía bã täng... vaì phaíi dæûa vaìo kãút quaí thê nghiãûm cæåìng âäü bã täng âãø xaïc âënh. Noïi chung chè tiãún haình thaïo dåî vaïn khuän khi bã täng âaî âaût cæåìng âäü do thiãút kãú yãu cáöu vaì âæåüc bäü pháûn giaïm saït cháút læåüng cho pheïp. Træåìng håüp khäng coï quy âënh cuía thiãút kãú vaì khäng coï phoìng thê nghiãûm thç thåìi gian täúi thiãøu âãø thaïo dåî vaïn khuän åí thaình âæïng laì khi bã täng âaût cæåìng âäü 25kg/cm2 (khoaíng tæì 1 âãún 3 ngaìy tuyì thuäüc vaìo maïc xi màng, maïc bã täng vaì nhiãût âäü trung bçnh haìng ngaìy). Âäúi våïi vaïn khuän chëu taíi troüng, nhæ vaïn khuän âaïy cuía táúm âan, dáöm, saìn... thç thåìi gian täúi thiãøu âãø thaïo dåî khi cæåìng âäü cuía bã täng âaût 50 - 100% (khoaíng tæì 5 âãún 28 ngaìy tuyì thuäüc vaìo säú hiãûu vaì loaûi xi màng, kháøu âäü kãút cáúu vaì nhiãût âäü bçnh quán haìng ngaìy).

Khi thaïo dåî vaïn khuän phaíi coï biãûn phaïp âãø traïnh va chaûm hoàûc cháún âäüng maûnh laìm hæ hoíng màût ngoaìi, sæït meí caïc caûnh goïc cuía bã täng, phaíi baío âaím cho vaïn khuän khäng bë hæ hoíng vaì baío âaím an toaìn lao âäüng.

Quy trçnh thaïo dåî vaïn khuän:

- Âäúi våïi vaïn khuän thaình âæïng thç tiãún haình thaïo dåî tæì ngoaìi vaìo trong

- Âäúi våïi vaïn khuän âaïy vaì caïc kãút cáúu phæïc taûp vaì âaì giaïo chäúng âåî thç tiãún haình thaïo dåî dáön tæì dæåïi lãn trãn theo chè dáùn cuía thiãút kãú thi cäng vaì thaïo dåî caïc bäü pháûn thæï yãúu træåïc âãún caïc bäü pháûn chuí yãúu sau. Khi tháúy khäng coï hiãûn tæåüng gç nguy hiãøm måïi âæåüc dåî boí hoaìn toaìn.

34


www.vnco

ld.vn

Vaïn khuän vaì âaì giaïo chäúng âåî âaî thaïo dåî xong khäng âæåüc âãø ngäøn ngang gáy tråí ngaûi cho thi cäng vaì phaíi chuyãøn ngay âãún nåi táûp trung sæía chæîa âãø sæí duûng laûi vaì baío âaím an toaìn cho cäng nhán.

5. KÃÚT CÁÚU VAÏN KHUÄN MÄÜT SÄÚ BÄÜ PHÁÛN CÄNG TRÇNH

300

CHI TIÃÚT BCHI TIÃÚT A

1800

1200

300 300

Biãn âaï thiãút kãú

Buläng neo

Moïc treo

Sæåìn ngang

Bãtäng daìy 0,5m

Sæåìn âæïngBuläng âiãöu chènh

Moïc treo

Sæåìn ngang

HÆ

ÅÏN

G Â

ÄØ B

ÃTÄ

NG

Saìn thao taïc 2

Sæåìn âæïng

Saìn thao taïc 1 Buläng âiãöu chènh

Vaïn khuän âënh hçnh

Thanh giæî

CHI TIÃÚT B

Keûp chæî U

Vaïn khuän

Sæåìn âæïng

Vaïn khuän

16

CHI TIÃÚT A

28

Sæåìn ngang

Buläng coï moïc liãn kãút vaïn khuän vaìo sæåìn ngang

KEÛP CHÆÎ USæåìn táúm khuän

MÀÛT CÀÕT MÀÛT ÂÆÏNG

Keûp chæî U

Hçnh 14.19. Vaïn khuän di âäüng lãn cao (vaïn khuän leo) âãø âäø bãtäng giãúng âæïng.

35


www.vnco

ld.vn

MÀÛT CÀÕT DOÜC

3000Biãn âaï thiãút kãú

Màût cáöu cäng taïc

Cæía båm bãtäng

3000 3000 3000

Cäüt chäúng náng haû

3000

Cæía båm bãtängBaïnh xe cäng taïc

300018000

Vaïn khuän âënh hçnh

Cäút theïp

Truûc khuyíu náng haû

Màût cáöu cäng taïc Vaïn khuän cong di âäüng

Baïnh xe cäng taïc

MÀÛT CÀÕT NGANG

Cäüt chäúng náng haû

Bãtäng voí háöm

Vaïn khuän chàõn tæåìng bãn

Hçnh 14.20. Vaïn khuän di âäüng phæång ngang âãø âäø bãtäng âæåìng háöm.

36


www.vnco

ld.vn

CHÆÅNG 15

CHÃÚ TAÛO VAÌ VÁÛN CHUYÃØN BÃ TÄNG

15.1. CHÃÚ TAÛO VÆÎA BÃ TÄNG

1. YÃU CÁÖU CUÍA VÆÎA BÃ TÄNG VAÌ PHÄÚI LIÃÛU BÃ TÄNG

a. Yãu cáöu âäúi våïi væîa bã täng:

Cháút læåüng cuía væîa bã täng phuû thuäüc vaìo:

- Sæû aính hæåíng cuía cháút læåüng váût liãûu

- Phæång phaïp chãú taûo væîa bã täng

Do âoï:

* Væîa bã täng phaíi baío âaím coï âuí yãu cáöu vaì tênh cháút do thiãút kãú âãö ra nhæ cáúp phäúi, thåìi gian ninh kãút, tênh âäöng nháút, âäü læu âäüng cuía væîa... Vç váûy khi träün cáön phaíi tháût âãöu, âuïng cáúp phäúi vaì âäø âáöm këp thåìi, baío âaím âäü suût cuía bã täng âuïng qui âënh (sai säú khäng quaï 10mm)

* Tuyì theo yãu cáöu laìm viãûc cuía tæìng bäü pháûn cäng trçnh khaïc nhau maì coï thãø saín xuáút nhiãöu loaûi bã täng coï säú hiãûu khaïc nhau, nhæng khi thiãút kãú cáön haûn chãú viãûc duìng nhiãöu loaûi säú hiãûu bã täng âãø cäng taïc chãú taûo âåî khoï khàn.

b. Phäúi liãûu bã täng: laì mäüt bæåïc quan troüng trong quaï trçnh chãú taûo væîa bã täng

- Phäúi liãûu laì càn cæï vaìo tyí lãû cáúp phäúi bã täng maì cán âo mäùi loaûi thaình pháön váût liãûu theo âuïng säú læåüng vaì tyí lãû cáön thiãút.

- Yãu cáöu phäúi liãûu phaíi âaût âæåüc mæïc âäü chênh xaïc nháút âënh måïi baío âaím âæåüc tênh nàng vaì pháøm cháút cuía bã täng.

- Phæång phaïp phäúi liãûu gäöm hai hçnh thæïc: Phäúi liãûu thãø têch vaì phäúi liãûu khäúi læåüng.

* Phæång phaïp phäúi liãûu thãø têch: khäng chênh xaïc vaì khoï âaût yãu cáöu vç do tênh cháút váût lyï khäng giäúng nhau nãn khäúi læåüng coï thãø khaïc nhau ráút låïn.

- Khi âäø váût liãûu vaìo thuìng âãø âo thãø têch, do âäü cao råi khaïc nhau nãn aïp læûc neïn xuäúng cuîng khaïc nhau, vç váûy coï sæû sai lãûch låïn vãö thãø têch qua caïc láön âo.

37


www.vnco

ld.vn

- Nãúu âäü áøm khaïc nhau thç thãø têch váût liãûu cuîng thay âäøi, nhæ caït khi âäü áøm tàng tæì 5 - 8% thç thãø têch coï thãø tàng quaï 30%.

- Do âäü chênh xaïc keïm, hiãûu suáút tháúp nãn phæång phaïp phäúi liãûu theo thãø têch chè duìng åí caïc cäng trçnh nhoí, êt quan troüng khi träün bã täng bàòng thuí cäng hay träün bàòng maïy träün di âäüng riãng leî.

* Phæång phaïp phäúi liãûu khäúi læåüng: Chè træì âäü áøm cuía baín thán váût liãûu ra thç âäü xäúp vaì âäü räùng khäng aính hæåíng tåïi mæïc âäü chênh xaïc cuía phäúi liãûu, nãn âæåüc duìng räüng raîi. Trong thæûc tãú åí caïc cäng træåìng cäút liãûu, xi màng vaì phuû gia âãöu phaíi cán, coìn næåïc coï thãø âong.

2. PHÆÅNG PHAÏP TRÄÜN VAÌ MAÏY TRÄÜN BÃ TÄNG

a. Caïc phæång phaïp träün bã täng

Träün væîa bã täng coï thãø bàòng thuí cäng hay bàòng maïy träün. Noïi chung trong thi cäng cäng taïc bã täng hiãûn nay chuí yãúu laì träün bàòng maïy träün.

* Träün bã täng bàòng maïy : coï æu âiãøm laì:

- Baío âaím cäút liãûu bã täng âæåüc nhaìo träün âãöu, cháút læåüng væîa bã täng âaût yãu cáöu.

- Tiãút kiãûm nhiãöu nhán læûc, giaím thåìi gian träün giaím, täúc âäü thi cäng nhanh, cæåìng âäü thi cäng låïn.

* Träün bã täng bàòng thuí cäng:

* Yãu cáöu vãö vë trê träün

Cáön phaíi coï sán träün bàòng phàóng, khäng tháúm næåïc vaì saûch seî

- Kêch thæåïc phaíi âuí räüng âãø bäú trê ngæåìi âæïng träün thæåìng 4x6m

- Coï maïi che mæa nàõng, xung quanh quáy coït chàõn gioï.

- Nãön sán coï thãø laït bàòng táúm tän låïn hoàûc vaïn gäù gheïp tháût khêt hay xáy gaûch.

* Trçnh tæû träün bàòng tay

- Træåïc hãút träün xi màng vaì coït cho âãöu

- Âaï hoàûc soíi saûn cho bàòng màût, tæåïi mäüt pháön næåïc räöi raíi caït xi màng lãn träün âãöu

- Trong khi träün duìng bçnh coï voìi hoa sen tæåïi dáön dáön pháön næåïc coìn laûi cho âãún khi träün âãöu toaìn bäü.

- Thåìi gian träün bã täng khäng láu quaï 20 phuït, mäùi cäúi träün khäng nãn låïn quaï 300 lêt måïi baío âaím träün âæåüc âãöu.

* Âàûc âiãøm:

38


www.vnco

ld.vn

- Bã täng träün bàòng tay khäng âæåüc âãöu làõm, cháút læåüng khäng baío âaím.

- Muäún âaût âæåüc cæåìng âäü nhæ träün maïy thç phaíi tàng thãm 1/6 - 1/5 læåüng ciment theo tênh toaïn.

- Chè duìng trong træåìng håüp khäúi læåüng bã täng ráút nhoí hoàûc khäng coï âiãöu kiãûn duìng maïy nhæ khi âiãöu kiãûn âëa hçnh cháût heûp, khäng thãø chuyãøn maïy träün âãún âæåüc.

b. Caïc loaûi maïy träün bã täng

* Phán loaûi vaì âàûc âiãøm:

* Phán loaûi:

+ Dæûa vaìo caïch träün váût liãûu coï: maïy träün råi tæû do vaì maïy träün cæåîng bæïc.

+ Dæûa theo phæång thæïc hoaût âäüng cuía maïy träün coï: maïy träün tuáön hoaìn vaì maïy träün liãn tuûc.

+ Dæûa vaìo kãút cáúu thuìng träün coï: maïy coï thuìng träün cäú âënh vaì maïy coï thuìng träün láût nghiãng.

+ Theo âàûc tênh kyî thuáût thç chia ra: maïy träün di âäüng vaì maïy träün cäú âënh.

- Maïy träün di âäüng laì maïy träün coï baïnh xe âáøy hoàûc âãø trãn caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn träün bã täng phuûc vuû tæìng vë trê âäø.

- Maïy träün cäú âënh laì maïy träün coï dung têch cäng taïc låïn, thæåìng âàût mäüt chäù åí cäng træåìng hoàûc trong nhaì maïy träün bã täng.

Trãn cäng træåìng thæåìng duìng nháút laì loaûi maïy träün tuáön hoaìn.

Hçnh 15.1.

Nguyãn lyï laìm viãûc cuía maïy träün

tuáön hoaìn råi tæû do

* Nguyãn lyï cäng taïc cuía loaûi maïy träün tuáön hoaìn råi tæû do

+ Khi bäü pháûn thuìng träün quay, nhæîng caïnh ráút ngàõn trong thaình thuìng träün náng váût liãûu lãn cao.

+ Do khäúi læåüng baín thán váût liãûu råi tæû do xuäúng.

+ Chuyãøn âäüng nhæ váûy làûp âi làûp laûi nhiãöu láön cho bã täng âæåüc träün âãöu âàûn.

39


www.vnco

ld.vn

* Maïy träün kiãøu tuáön hoaìn: Hiãûn nay thæåìng gàûp laì maïy träün hçnh quaí lã, maïy träün hçnh träúng vaì maïy träün hçnh choïp âäi.

* Maïy träün hçnh quaí lã láût nghiãng âæåüc

1 5

4

2 3

Hçnh 15.2a. Maïy träün hçnh quaí lã 1. Thanh dáùn hæåïng; 2. Gáöu cäút liãûu di âäüng;

3. Thuìng âong næåïc; 4. Thuìng träün; 5. Thanh âåî.

+ Thuìng träün coï mäüt cæía vaì laì nåi truït váût liãûu vaìo, væìa laì âäø væîa bã täng ra sau khi âaî träün xong.

+ Thæåìng duìng trong phoìng thê nghiãûm hoàûc duìng cho nhæîng nåi khäúi læåüng bã täng khäng låïn.

* Maïy träün hçnh träúng khäng láût âæåüc

4

126

8

711

10

39

Hçnh 15.2b. Maïy träün hçnh träúng khäng láût âæåüc

3. Thuìng âong næåïc; 4. Thuìng träün; 6. Baïnh ràng; 7. Âäüng cå; 8. Tay quay; 9. Phãøu âäø váût liãûu; 10. Khung; 11. Baïnh âaì; 12. Con làn.

+ Thuìng träün coï hai cæía, mäüt cæía truït váût liãûu vaìo vaì mäüt cæía âäø bã täng ra.

+ Coï cáúu taûo âån giaín âæåüc duìng nhiãöu trong thi cäng thuyí låüi

40


www.vnco

ld.vn

+ Êt duìng trong thi cäng âäø bã täng âáûp (bã täng khäúi låïn) do chè träün âæåüc loaûi bã täng coï âæåìng kênh cäút liãûu thä låïn nháút khäng quaï 80mm.

13

5

4

14* Maïy träün hçnh choïp âäi láût nghiãng âæåüc

Hçnh 15.2c. Maïy träün hçnh choïp âäi

4. Thuìng träün; 13. Kêch thuyí læûc; 14. Caïnh âãø xaïo träün

+ Thuìng träün coï hai cæía, mäüt cæía âäø váût liãûu vaìo vaì mäüt cæía truït væîa bã täng ra, hoàûc cuîng coï thãø bët kên mäüt cæía, coìn cæía kia væìa duìng âãø âäø váût liãûu vaìo vaì truït væîa bã täng ra.

+ Nàng læûc träün bã täng låïn hån maïy träün hçnh träúng.

+ Thåìi gian truït væîa bã täng ra nhanh, do thuìng träün coï thãø láût nghiãng âæåüc. Nàng suáút cao, thæåìng duìng âãø träün váût liãûu coï âæåìng kênh cuía cäút liãûu thä låïn tæì 120 - 150mm.

+ Maïy träün coï dung têch tæì 1000 lêt tråí lãn duìng trong cäng trçnh thuyí låüi loaûi væìa vaì låïn, dung têch låïn hån 1600 lêt duìng trong nhaì maïy träün bã täng tæû âäüng.

2

c. Nhæîng váún âãö cáön chuï yï khi choün maïy träün

56

o52

45 o

85

14

3

o

Hçnh 15.3. Cå cáúu maïy träün bã täng kiãøu cæåîng bæïc C-773 1. Caïnh träün; 2. Táúm laìm saûch væîa; 3. Thanh gaût;

4. Bäü pháûn giaím xoïc; 5. Caïnh quay; 6. Truûc chuyãøn âäüng

41


www.vnco

ld.vn

* Nãn duìng loaûi maïy träün coï dung têch cäng taïc låïn âãø säú maïy träün êt vaì duìng êt loaûi maïy träün âãø tiãûn cho viãûc quaín lyï

* Dung têch cäng taïc cuía thuìng träün phaíi:

- Phuì håüp våïi âiãöu kiãûn thi cäng. - Khåïp våïi säú bao xi màng cáön träün (åí traûm träün thuí cäng hoàûc caíi tiãún). - Khåïp våïi dung têch cuía cäng cuû váûn chuyãøn váût liãûu vaìo vaì chåí væîa bã täng ra. * Nãúu cuìng mäüt luïc phaíi träün caïc maïc bã täng khaïc nhau thç säú læåüng maïy träün

khäng êt hån loaûi maïc bã täng cáön träün.

* Loaûi maïy träün coï dung têch cäng taïc cuía thuìng träün phaíi phuì håüp våïi cåî váût liãûu thä låïn nháút.

3. CAÏC THÄNG SÄÚ CUÍA MAÏY TRÄÜN BÃ TÄNG TUÁÖN HOAÌN

Caïc thäng säú cuía maïy träün bã täng laì: Dung têch cong taïc thuìng träün, hãû säú xuáút liãûu, nàng suáút maïy träün, thåìi gian träün.

a. Dung têch cäng taïc thuìng träün:

* Âënh nghéa: Dung têch cäng taïc thuìng träün laì thãø têch cuía váût liãûu âäø vaìo, noï laì thäng säú chuí yãúu cuía maïy träün.

* Chuï yï: Muäún cho váût liãûu trong thuìng träün dãù daìng âæåüc träün âãöu thç dung têch hçnh hoüc cuía thuìng träün (Vhh) phaíi låïn hån nhiãöu so våïi dung têch cäng taïc (V).

- ÅÍ caïc traûm träün tæû âäüng cäút liãûu vaì xi màng âæåüc cán chênh xaïc theo tè lãû cáúp phäúi âãø âaím baío âuí dung têch cäng taïc (V) cuía thuìng träün.

- Âäúi våïi caïc traûm träün bã täng thuí cäng hoàûc caíi tiãún thç mäüt cäúi träün (meí träün) phaíi khåïp våïi mäüt vaìi bao xi màng. Nhæ váûy thãø têch váût liãûu cuía mäüt cäúi träün thæûc tãú (Vtt) coï thãø khäng âuïng bàòng dung têch cäng taïc cuía thuìng träün (V), noï coï thãø låïn hån hoàûc nhoí hån V song khäng nãn væåüt quaï 10%.

b. Hãû säú xuáút liãûu:

Thãø têch bã täng âaî träün kyî khi âäø ra khoíi thuìng träün bao giåì cuîng nhoí hån thãø têch váût liãûu khi âäø vaìo. Do âoï dáùn âãún khaïi niãûm vãö hãû säú xuáút liãûu f - laì tyí säú giæîa dung têch væîa bã täng âäø ra (Vra ) vaì thãø têch váût liãûu âäø vaìo (Vvaìo ). Do âoï:

f = Vra

Vvaìo (15.1)

42


www.vnco

ld.vn

coï thãø viãút thaình:

CDXf

X

++=

γ

1 (15.2)

Trong âoï: X - Læåüng xi màng trong 1m3 bã täng, kg

γx - Khäúi læåüng âån vë cuía xi màng, kg/m3

D - Thãø têch âaï trong 1 m3 bã täng, m3

C - Thãø têch caït trong 1m3 bã täng; m3

Hãû säú xuáút liãûu thæåìng tæì 0,65 - 0,70

c. Thåìi gian träün bã täng:

* Thåìi gian träün bã täng tênh tæì luïc toaìn bäü váût liãûu âaî âäø hãút vaìo thuìng träün cho tåïi luïc bàõt âáöu âäø væîa bã täng ra.

* Thåìi gian träün coï aính hæåíng ráút låïn âãún tênh âäöng nháút cuía bã täng.

- Nãúu thåìi gian träün quaï nhanh thç væîa bã täng seî khäng âãöu, xi màng chæa coï khaí nàng bao phuí hãút quanh caïc haût cäút liãûu laìm cho cháút læåüng giaím.

- Nãúu thåìi gian träün quaï láu thç nàng suáút cuía maïy seî giaím, cäút liãûu thä coï thãø bë våî cuîng laìm giaím cháút læåüng bã täng.

2110

Cæåìn

g âä

ü 100

%

180

8070

90

100

12060

1

240

120

Hçnh 3.4. Quan hãû giæîa thåìi gian träün vaì cæåìng âäü bã täng 1. Bã täng nhaîo; 2. Bã täng khä

* Thåìi gian träün coï quan hãû våïi:

- Dung têch cäng taïc cuía thuìng träün, täúc âäü quay cuía thuìng träün, vaì nhiãût âäü khi träün bã täng.

- Âäü suût cuía væîa bã täng

- Thaình pháön cäút liãûu cuía bã täng (caït nhoí phaíi träün láu hån caït thä)

Coï thãø tham khaío thåìi gian träün êt nháút âãø träün âãöu mäüt meí bã täng nhæ sau:

43


www.vnco

ld.vn

B¶ng 15.1: Thêi gian trén hçn hîp bª t«ng (phót)

Dung tÝch m¸y trén (lÝt) §é sôt bª t«ng

(mm) D−íi 500 Tõ 500 ÷1000 Trªn 1000

Nhá h¬n 10 2,0 2,5 3,0

10 ÷ 50 1,5 2,0 2,5

Trªn 50 1,0 1,5 2,0

d. Nàng suáút cuía maïy träün

* Nàng suáút cuía maïy träün tuáön hoaìn âæåüc tênh:

Nmt = V.f.n1000 . Ktg; m3/h (15.3)

Trong âoï: V - dung têch cäng taïc cuía thuìng träün (thãø têch váût liãûu âäø vaìo); l

f - Hãû säú xuáút liãûu, láúy 0,65 - 0,70

Ktg - Hãû säú låüi duûng thåìi gian láúy 0,85 - 0,95

n - Säú cäúi träün âaût âæåüc trong mäüt giåì

n = 3600 / (t1 + t2 + t3 + t4 )

ÅÍ âáy: t1 - Thåìi gian âäø váût liãûu vaìo láúy 15 - 20 s;

t2 - Thåìi gian träün bã täng, s (xem åí baíng trãn)

t3 - Thåìi gian truït væîa bã täng ra, láúy 10 - 20 s;

t4 - Thåìi gian giaïn caïch bàõt buäüc; s

- Âäúi våïi maïy träün coï thuìng träün láût nghiãng âæåüc thç t4 = 0

- Âäúi våïi maïy träün coï thuìng träün khäng láût nghiãng âæåüc thç t4 = 10 - 20 s;

* ÅÍ traûm träün thuí cäng, nàng suáút maïy träün tênh theo cäng thæïc trãn nhæng trong âoï dung têch cäng taïc V âæåüc thay bàòng dung têch cäng taïc thæûc tãú (Vtt), tæïc laì thãø têch váût liãûu thæûc tãú naûp vaìo thuìng träün (theo säú chàôn bao xi màng).

4. NHAÌ MAÏY TRÄÜN VAÌ TRAÛM TRÄÜN BÃ TÄNG

- ÅÍ nhæîng cäng træåìng nhoí thæåìng duìng loaûi maïy träün bã täng di âäüng bäú trê thaình caïc traûm träün bã täng.

- ÅÍ nhæîng cäng træåìng låïn caïc maïy träün âæåüc bäú trê thaình nhæîng täø maïy trong nhaì maïy bã täng. Nhaì maïy bã täng thæåìng sæí duûng loaûi hoaût âäüng chu kyì .Caïch bäú trê nhaì maïy nhæ sau:

44


www.vnco

ld.vn

a. Nàng suáút cuía traûm träün bã täng

* Khi tênh nàng suáút cuía traûm träün phaíi càn cæï vaìo biãøu âäö cæåìng âäü âäø bã täng âãø xaïc âënh. Nàng suáút cuía traûm träün phaíi baío âaím âæåüc cæåìng âäü âäøø bã täng cuía thaïng låïn nháút vaì âæåüc tênh theo cäng thæïc:

N t = mhQ.

. Kkâ ; m3/h (15.4)

Trong âoï: Q - Cæåìng âäü âäø bã täng låïn nháút trong thaïng; m3/thaïng

m - Säú ngaìy laìm viãûc trong 1 thaïng;

h - Säú giåì âäø bã täng trong 1 ngaìy;

Kkâ - Hãû säú âäø bã täng khäng âãöu trong caïc giåì saín xuáút (laì tyí säú giæîa giåì coï nàng suáút låïn nháút våïi nàng suáút bçnh quáncuía caïc giåì); láúy Kkâ =1,2 ÷ 1,5.

* Trong træåìng håüp biãøu âäö cæåìng âäü âäø bã täng âæåüc láûp chi tiãút theo caïc âåüt âäø thç nàng suáút traûm träün váùn duìng cäng thæïc trãn nhæng trong âoï:

Q - laì khäúi læåüng bã täng cuía âåüt âäø bã täng låïn nháút;

m - laì säú ngaìy thi cäng cuía âåüt thi cäng coï khäúi læåüng låïn nháút.

h vaì Kkâ tæång tæû nhæ trãn.

* Säú maïy träün cáön thiãút âäúi våïi mäüt traûm träün (n):

n = N t / Nmt ; (15.5)

våïi Nmt laì nàng suáút thæûc tãú cuía maïy träün m3/h; Choün n laì säú nguyãn.

* Nàng suáút thæûc tãú cuía traûm träün:

Ntraûm = n . Nmt ; m3/h (15.6)

Âãø baío âaím chãú taûo væîa bã täng liãn tuûc thç phaíi choün thãm 15 - 25% säú maïy dæû træî.

b. Caïc hçnh thæïc bäú trê nhaì maïy vaì traûm träün bã täng

* Bäú trê traûm träün theo chiãöu cao: Coï thãø bäú trê theo så âäö mäüt cáúp hoàûc hai cáúp.

- Hçnh thæïc bäú trê mäüt cáúp:

+ Viãûc bäú trê goün, tiãûn låüi, nàng suáút cao

+ Chiãöu cao tæång âäúi låïn (tæì 20 - 30m)

+ Thæåìng duìng åí caïc cäng træåìng coï trçnh âäü cå giåïi hoaï, tæû âäüng hoaï cao.

- Hçnh thæïc bäú trê hai cáúp:

+ Chiãöu cao nhaì traûm tháúp, kãút cáúu âån giaín

+ Song thao taïc khäng tiãûn låüi, nàng suáút tháúp

45


www.vnco

ld.vn

+ Thæåìng duìng åí caïc cäng trçnh khäúi læåüng khäng låïn, thåìi gian thi cäng khäng daìi.

12345

3

54

12

a) b)

3

541

26

c)

Hçnh 15.5. Nhaì maïy träün bã täng theo chiãöu cao a. Nhaì maïy kiãøu mäüt báûc låüi duûng âëa hçnh; b. Nhaì maïy kiãøu mäüt báûc;

c. Nhaì maïy kiãøu hai báûc 1. Phãøu tiãúp liãûu; 2. Bäü pháûn cán âo; 3. Phãøu träün cäút liãûu; 4. Maïy träün bã täng;

5. Phãøu tiãúp nháûn væîa; 6. Gáöu náng chuyãøn váût liãûu.

* Bäú trê traûm träün trãn màût bàòng: 2 hçnh thæïc: bäú trê theo tuyãún vaì bäú trê táûp trung

- Bäú trê theo tuyãún:

+ Cæï 1 hoàûc 2 maïy träün cáön coï mäüt phãøu naûp váût liãûu vaì 1 phãøu âäø væîa bã täng ra. Thæåìng duìng åí caïc traûm träün 2 cáúp hoàûc caïc traûm cuìng luïc yãu cáöu caïc maïc bã täng khaïc nhau.

+ Säú phãøu chæïa cäút liãûu vaì säú phãøu chæïa bã täng do maïy träün âäø ra êt nháút phaíi bàòng säú maïc bã täng cáön saín xuáút.

4

44

e) f)d) Hçnh 15.6. Bäú trê caïc maïy träün trong nhaì maïy trãn màût bàòng

d,e. Nhaì maïy kieíu hçnh daìi;. f. Bäú trê kiãøu táûp trung

46


www.vnco

ld.vn

- Bäú trê táûp trung:

+ Thæåìng duìng åí caïc nhaì maïy träün bã täng hiãûn âaûi, yãu cáöu cæåìng âäü thi cäng låïn.

+ Chè thêch æïng våïi nhaì maïy träün bã täng mäüt cáúp

c. Nhaì maïy träün bã täng

Hiãûn nay caïc næåïc khoa hoüc tiãn tiãún âaî chãú taûo âäöng bäü nhæîng thiãút bë vaì kãút cáúu cuía nhæîng âån nguyãn nhaì maïy träün bã täng. Caïc nhaì maïy träün bã täng tæû âäüng coï thãø gäöm täø håüp caïc âån nguyãn, mäùi âån nguyãn coï thãø làõp 2, 3, 4 maïy träün. Maïy träün bã täng coï caïc loaûi dung têch cäng taïc 1200, 1500, 1600, 2400, 3000, 4500 lêt... Caïc maïy träün hiãûn âaûi nhæ loaûi maïy träün truûc âäi coï dung têch cäng taïc âãún 6000 lêt. Nàng suáút cuía caïc nhaì maïy träün naìy coï thãø tæì 80 m3/h âãún trãn dæåïi 500 m3/h.

Sau âáy laì mäüt säú hçnh aính vãö caïc traûm träün vaì nhaì maïy träün bã täng tæû âäüng.

Traûm träün bã täng tæû âäüng

Traûm träün bã täng coï 1 maïy träün truûc âäi 3m3 sæí duûng

47


www.vnco

ld.vn

thê nghiãûm hiãûn træåìng taûi cäng trçnh thuyí âiãûn Sån La.

Nhaì maïy träün bã täng coï 4 maïy träün truûc âäi 6 m3

Nhaì maïy träün bã täng taûi cäng trçnh Benni Haroun (Algeria) coï bàng taíi æåït, khu saín xuáút næåïc âaï vaì caïc xi lä

48


www.vnco

ld.vn

2 maïy träün truûc âäi 6 m3 trong Nhaì maïy träün bã täng taûi cäng trinh Longtan (Trung Quäúc)

c. Traûm träün bã täng thuí cäng:

ÅÍ mäüt säú cäng træåìng thuyí låüi nhoí khäúi læåüng bã täng khäng låïn, thiãút bë nhaì maïy träün bã täng chæa coï, hoàûc khäng âäöng bäü nãn thæåìng duìng traûm träün bã täng thuí cäng hoàûc caíi tiãún

* Âiãöu kiãûn âãø bäú trê traûm träün bã täng thuí cäng laì:

- Loaûi maïy träün, säú læåüng maïy träün vaì âiãöu kiãûn thiãút bë nháút laì phæång tiãûn váûn chuyãøn.

- Khäúi læåüng cäng trçnh, nhiãûm vuû cung cáúp bã täng, cæåìng âäü bã täng låïn hay nhoí, bäú trê caïc haûng muûc (khäúi âäø bã täng) mäüt loaûi maïc hay nhiãöu loaûi. ..

- Âiãöu kiãûn âëa hçnh:

+ Nãúu laì vuìng bàòng phàóng thç thæåìng thuìng träün phaíi âãø cao, duìng thiãút bë âæa váût liãûu lãn cao âãø âäø váût liãûu vaìo maïy träün.

+ Nãúu laì vuìng âäöi nuïi coï thãø låüi duûng chäù cao tháúp taûo báûc âàût maïy träün. Tuìy theo phæång tiãûn âæa váût liãûu vaìo vaì láúy væîa bã täng ra maì bäú trê cao âäü caïc báûc cuía traûm träün.

Nãúu duìng xe caíi tiãún thç chãnh lãûch giæîa caïc báûc chè cáön 1,5 - 2m; nãúu duìng ätä váûn chuyãøn thç chãnh lãûch giæîa caïc báûc laì 2,5m tråí lãn.

49


www.vnco

ld.vn

* Yãu cáöu trong viãûc choün vë trê bäú trê traûm träün bã täng âãø baío âaím nàng læûc cuía traûm:

- Âæåìng váûn chuyãøn bã täng ra hiãûn træåìng laì ngàõn nháút, cáöu cäng taïc ngàõn vaì êt thay âäøi nháút.

- Khi cäng trçnh bã täng thi cäng lãn cao dáön thç chè cáön thay âäøi tuyãún vaì âäü däúc cuía âæåìng váûn chuyãøn væîa bã täng âãún âëa âiãøm âäø bã täng maì khäng cáön thay âäøi cao trçnh, vë trê traûm träün bã täng.

- Tuyì theo âiãöu kiãûn âëa hçnh, âëa cháút nãn bäú trê traûm träün bã täng caïch cäng trçnh khäng xa quaï .

6

≤ 150cm va gäng≤ 120cm xe caíi tiãún≤ 80cm xe âáøy 1 baïnh

b)

15

h

7

48

~ 3m

Kho xi màngXe caíi tiãún

≤ 10m

Baîi â

ãø vá

ût liã

ûu th

ä

1

Caït

0..7

Âaï

15..3

0Â

aï 7.

.15

24

a) 3

Hçnh 15.7.Maïy träün bã täng åí cäng træåìng, naûp cäút liãûu bàòng thuí cäng a. Màût bàòng; b. Màût âæïng

1. Baîi váût liãûu thä; 2. Luäöng váûn chuyãøn váût liãûu; 3. Kho xi màng; 4. Maïy träün; 5. Thuìng chæïa váût liãûu; 6. Puly duìng âãø keïo váût liãûu; 7. Phãøu âäø væîa bã täng ra;

8. Xe chåí væîa bã täng

50


www.vnco

ld.vn

15.2. CÄNG TAÏC VÁÛN CHUYÃØN VÆÎA BÃ TÄNG

1. KHAÏI NIÃÛM CHUNG VÃÖ CÄNG TAÏC VÁÛN CHUYÃØN VÆÎA BÃ TÄNG

a. Khaïi niãûm vãö váûn chuyãøn bã täng: Quaï trçnh váûn chuyãøn væîa bã täng laì sæû håüp nháút giæîa hai kháu.

- Váûn chuyãøn tæì vë trê saín xuáút væîa bã täng âãún vë trê âäø bã täng (váûn chuyãøn âæåìng bàòng hay váûn chuyãøn theo phæång ngang)

- Âæa chuyãøn væîa bã täng vaìo khoaính âäø (váûn chuyãøn lãn cao hay váûn chuyãøn theo phæång thàóng âæïng)

b. Caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn væîa bã täng

* Ä tä tæû âäø, ä tä träün chuyãn duìng, xe gooìng coï thuìng chæïa bã täng riãng, xe âáøy 1 baïnh... âãø thæûc hiãûn quaï trçnh váûn chuyãøn væîa theo phæång ngang.

* Cáön truûc, thàng taíi: âãø thæûc hiãûn quaï trçnh váûn chuyãøn lãn cao

* Båm bã täng, bàng chuyãön: Væìa thæûc hiãûn quaï trçnh váûn chuyãøn phæång ngang, væìa thæûc hiãûn quaï trçnh váûn chuyãøn lãn cao.

c. Âiãöu kiãûn kyî thuáût âãø choün phæång aïn váûn chuyãøn:

Âãø choün âæåüc phæång aïn váûn chuyãøn täút nháút cáön phaíi xeït âãún:

+ Cæåìng âäü âäø bã täng vaì khäúi læåüng bã täng cuía cäng trçnh.

+ Cæû ly váûn chuyãøn vaì chiãöu cao âæa chuyãøn væîa bã täng vaìo khoaính âäø.

+ Âàûc tênh cáúu taûo cuía cäng trçnh bã täng nhæ kêch thæåïc, màût bàòng, chiãöu cao khäúi âäø.

+ Âiãöu kiãûn thiãn nhiãn nhæ khê háûu, âëa cháút, âëa hçnh.

+ Phæång aïn thi cäng caí cäng trçnh vaì phæång phaïp thi cäng caïc haûng muûc cäng trçnh, yãu cáöu váûn chuyãøn thiãút bë vaì caïc loaûi váût liãûu khaïc (kãút håüp váûn chuyãøn vaïn khuän, cäút theïp, cáúu kiãûn theïp...)

+ Âiãöu kiãûn cung cáúp thiãút bë maïy moïc:

• Säú læåüng cuía phæång tiãûn váûn chuyãøn phaíi phuì håüp våïi nàng suáút cuía traûm träün bã täng vaì täúc âäü âäø bã täng.

• Dung têch thuìng chæïa væîa bã täng cuía phæång tiãûn váûn chuyãøn nãn choün theo bäüi säú hoàûc æåïc säú cuía mäüt cäúi träün.

d. Nhæîng yãu cáöu âäúi våïi quaï trçnh váûn chuyãøn bã täng: Cáön phaíi baío âaím:

51


www.vnco

ld.vn

- Thuìng chæïa bã täng phaíi khêt, khäng âãø chaíy máút næåïc væîa xi màng. Phaíi giæî cho âäü suût bã täng khäng âäøi, nãúu bã täng khä quaï thç træåïc khi âæa vaìo khoaính âäø phaíi träün thãm xi màng vaì næåïc theo mäüt tyí lãû nháút âënh.

- Âaím baío bã täng khäng bë phán cåî , muäún váûy:

+ Âæåìng váûn chuyãøn phaíi bàòng phàóng, giaím säú láön bäúc dåî;

+ Khäng âãø bã täng råi tæû do tæì trãn cao xuäúng, khi âäü cao âäø låïn hån 2,5m thç phaíi coï phãùu, voìi voi, hoàûc maïng âäø;

- Âaím baío cáúp phäúi bã täng âuïng yãu cáöu thiãút kãú. Do âoï:

+ Khi chåí væîa bã täng khäng nãn chæïa quaï âáöy, traïnh væîa bã täng bë råi vaîi.

+ Khäng âãø cho bã täng bë âiãöu kiãûn khê háûu bãn ngoaìi laìm biãún cháút, khi váûn chuyãøn nãn cáön chuï yï che âáûy.

+ Váûn chuyãøn bã täng phaíi âæåüc nhanh choïng âãø baío âaím täúc âäü âäø bã täng.

+ Khäng âãø bã täng sinh hiãûn tæåüng ninh kãút ban âáöu, thåìi gian váûn chuyãøn cho pheïp nãn dæûa vaìo tênh cháút xi màng, âiãöu kiãûn khê háûu vaì nhiãût âäü cuía væîa bã täng âäø ra khoíi maïy träün maì quyãút âënh.

2. CAÏC PHÆÅNG THÆÏC VÁÛN CHUYÃØN THEO PHÆÅNG NGANG

a. Váûn chuyãøn bàòng thuí cäng

* Âàûc âiãøm:

+ Træåìng håüp sæí duûng: Nhæîng cäng trçnh coï khäúi læåüng khäng låïn, khoaíng caïch váûn chuyãøn khäng xa, âiãöu kiãûn âëa hçnh cháût heûp, phæïc taûp khoï âæa caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn hiãûn âaûi âãún âæåüc hoàûc khi thiãúu nhæîng phæång tiãûn cå giåïi hiãûn âaûi thç coï thãø tiãún haình váûn chuyãøn bàòng thuí cäng (hoàûc kãút håüp våïi cå giåïi).

+ Æu, nhæåüc âiãøm:

- Váûn chuyãøn BT bàòng thuí cäng coï æu âiãøm laì: thiãút bë âån giaín, cäng taïc chuáøn bë êt, khi täø chæïc chu âaïo thç coï thãø âaím baío âæåüc cæåìng âäü thi cäng nháút âënh.

- Coï nhæåüc âiãøm laì âiãöu kiãûn laìm viãûc quaï nàûng nhoüc, khoï âaím baío cháút læåüng vaì khi hiãûn træåìng cháût heûp thç viãûc täø chæïc nhán læûc phæïc taûp, nàng suáút tháúp.

* Cäng cuû váûn chuyãøn: Váûn chuyãøn BT bàòng thuí cäng thæåìng duìng caïc loaûi cäng cuû nhæ xe gooìng, xe caíi tiãún vaì xe cuït kêt.

* Cáöu cäng taïc: Duìng nhán læûc váûn chuyãøn BT thæåìng phaíi laìm cáöu cäng taïc

+ Bã räüng màût cáöu cäng taïc âãø váûn chuyãøn xe cuït kêt, xe caíi tiãún thæåìng laì 2,5÷4 m, âäü däúc khäng nãn låïn quaï 5%.

52


www.vnco

ld.vn

b. Váûn chuyãøn væîa bã täng bàòng ätä tæû âäø:

Khi qui mä vaì khäúi læåüng cäng trçnh låïn, khoaíng caïch váûn chuyãøn tæång âäúi xa vaì âiãöu kiãûn thiãút bë cho pheïp thç váûn chuyãøn væîa BT bàòng ä tä tæû âäø. Thæåìng âæåüc aïp duûng khi âäø BT caïc pháön dæåïi tháúp vaì caïc táúm moíng cuía cäng trçnh nhæ táúm âaïy, sán træåïc, sán sau.v. v... Duìng ä tä tæû âäø âãø váûn chuyãøn bã täng coï 3 caïch âäø váût liãûu sau âáy:

* Ä tä træûc tiãúp âäø vaìo khoaính âäø hoàûc phäúi håüp våïi cáöu cäng taïc

+ Khi âäø BT loït trãn nãön cäng trçnh thæåìng cho ä tä tæû âäø âi vaìo vaì âäø thàóng lãn nãön. Khi âäø BT maïi kãnh hay maïi däúc âáûp tæång âäúi thoaíi maì ä tä coï thãø âi âæåüc trãn âoï thç ä tä chuyãøn BT âäø thàóng lãn maïi däúc räöi duìng maïy uíi baïnh xêch hay xeíng san cho âãöu.

+ Khi âäø BT nhæîng khäúi cao thç phaíi phäúi håüp våïi cáöu cäng taïc di âäüng.

+ Caïch bäú trê cáöu vaì kãút cáúu cáöu cäng taïc: Tuyì theo kêch thæåïc cuía khoaính âäø, trong 1 khoaính coï thãø bäú trê mäüt hay nhiãöu cáöu di âäüng. Cáöu laìm thaình tæìng nhëp sàôn bàòng dáöm theïp, trãn laït gäù. Truû cáöu thæåìng duìng theïp âënh hçnh hay cäút theïp troìn cåî låïn haìn laûi. Nhëp cáöu khäng nãn laìm nàûng quaï âãø coï thãø duìng cáön truûc di chuyãøn âæåüc. Khoaíng caïch giæîa nhæîng cáöu di âäüng trong cuìng mäüt khoaính âäø thæåìng bäú trê caïch nhau tæì 5÷6m âãø san BT âæåüc âãöu vaì âäöng nháút.

Hçnh 3.8. Âäø bã täng caïc khäúi dæåïi tháúp bàòng ätä tæû âäø

300

4

3

1

2

Hçnh 15.9. Âäø bã täng caïc khäúi dæåïi tháúp våïi cáöu di âäüng 1. Dáöm cáöu; 2. Truû; 3. Cäút theïp neïo; 4. Âáöu cáöu

+ Âàûc âiãøm: Kãút cáúu cáöu di âäüng ráút âån giaín coï thãø duìng báút cæï åí cäng træåìng naìo, nàng suáút cao, giaï thaình haû. Tuy nhiãn phaíi täún theïp laìm truû cáöu, thæåìng duìng kãút cáúu làõp

53


www.vnco

ld.vn

gheïp coï thãø thaïo làõp pháön trãn (khäng nàòm trong bã täng). Ätä troüng taíi khäng nãn quaï 5 táún âãø kãút cáúu cáöu âæåüc nheû nhaìng.

* Ä tä âäø vaìo thuìng nàòm chuyãn duìng:

+ Træåìng håüp aïp duûng: khi cao trçnh âäø BT âaî lãn cao quaï màût âáút thç duìng cáöu di âäüng khäng kinh tãú, hoàûc khi khäng coï âiãöu kiãûn bàõc cáöu cäng taïc, trong træåìng håüp naìy duìng ätä tæû âäø váûn chuyãøn væîa BT vaìo thuìng âæûng væîa kiãøu nàòm âàût taûi vë trê khäúng chãú cuía cáön truûc, sau âoï duìng cáön truûc chuyãøn tiãúp BT vaìo khoaính âäø.

a) b) c)

Hçnh 15.10.Thuìng chæïa bã täng a. Vë trê thuìng khi láúy bã täng; b. Vë trê thuìng khi váûn chuyãøn;

c. Thuìng chæïa bã täng kiãøu âæïng

+ So saïnh våïi caïch âäø træûc tiãúp thç:

- Coï æu âiãøm laì khäng cáön laìm cáöu cäng taïc, nhæ váûy chiãöu cao khoaính âäø khäng bë cáöu cäng taïc haûn chãú.

- Coï nhæåüc âiãøm laì âäüng taïc truït bã täng tæì ä tä vaìo thuìng nàòm laìm tàng thãm thåìi gian chu kyì váûn chuyãøn cuía ä tä, bã täng bë råi vaîi, tàng säú láön bäúc dåî væîa bã täng dãù laìm aính hæåíng âãún cháút læåüng BT.

+ Biãûn phaïp khàõc phuûc nhæåüc âiãøm: duìng loaûi thuìng âæûng BT âæïng thàóng âàût lãn ä tä, bã täng åí traûm träün âæåüc truït thàóng vaìo thuìng khi âãún hiãûn træåìng, cáön truûc chè cáön moïc vaìo thuìng bã täng chuyãøn vaìo khäúi âäø.

* Ä tä âäø BT qua cäng cuû trung chuyãøn:

Ä tä âäø BT vaìo caïc thuìng trung chuyãøn hoàûc caïc phãøu dæû træî.

+ Sau âoï duìng bàng chuyãön, båm bã täng, thàng taíi hoàûc caïc loaûi xe thä så do ngæåìi âáøy chuyãøn dáön vaìo khoaính âäø.

+ Træåìng håüp âàûc biãût coï cäng træåìng âaî sæí duûng ä tä åí mäüt cao trçnh trung chuyãøn xuäúng ätä tæû âäø åí mäüt cao trçnh tháúp hån.

54


www.vnco

ld.vn

* Nhæîng chuï yï khi duìng ä tä tæû âäø: Noïi chung duìng ä tä tæû âäø âãø váûn chuyãøn BT âæåüc sæí duûng ráút räüng raîi vaì giaï thaình tháúp, nhæng cáön chuï yï mäüt säú âiãøm:

+ Våïi cæû ly váûn chuyãøn khoaíng 1500m âäúi våïi BT khä (coï âäü suût 4÷5cm) laì thêch håüp nháút.

+ Khi váûn chuyãøn do bë xoïc náøy doüc âæåìng nãn væîa bã täng dãù bë phán táöng, giaím cháút læåüng. Âäü daìy cuía låïp væîa BT âæûng trong thuìng xe khäng nãn moíng dæåïi 40cm. Trong khi váûn chuyãøn cáön coï biãûn phaïp traïnh aính hæåíng cuía thåìi tiãút nàõng mæa laìm giaím cháút læåüng BT.

+ Thåìi gian váûn chuyãøn cho pheïp (kãø tæì luïc truït væîa bã täng ra khoíi maïy träün âãún luïc âäø vaìo khoaính âäø) khäng nãn láu quaï phuû thuäüc vaìo nhiãût âäü ngoaìi tråìi: åí nhiãût âäü trãn 300C thåìi gian cho pheïp laì 30 phuït; åí nhiãût âäü tæì 20 - 300C thåìi gian cho pheïp laì 45 phuït; åí nhiãût âäü 10 - 200C thåìi gian laì 60 phuït. Thuìng xe ä tä hoàûc thuìng chuyãn duìng chæïa væîa BT trong voìng 1÷2 giåì nãn ræía 1 láön.

c. Váûn chuyãøn væîa bã täng bàòng ätä träün:

Khi cáön váûn chuyãøn væîa bã täng trãn nhæîng âoaûn âæåìng xáúu vaì âi xa thç nãn duìng ä tä träün bã täng chuyãn duìng. Âàûc biãût khi cáön cung cáúp âi xa loaûi væîa bã täng coï âäü læu âäüng cao âãø âäø vaìo khoaính âäø bàòng båm bã täng thç khäng coï phæång tiãûn naìo thay thãú âæåüc ä tä träün. Dung têch cäúi träün trãn ä tä thæåìng laì 5 - 6 m3.

Ä tä träün laìm viãûc theo 3 chãú âäü, tuyì theo daûng váût liãûu naûp vaìo cäúi träün:

1. Váûn chuyãøn bã täng cáúp phäúi khä våïi nhæîng cäút liãûu âaî âæåüc sáúy khä, thç chè khi ä tä träün âãún hiãûn træåìng hoàûc træåïc khi thaïo dåî væîa bã täng ra khoíi cäúi träün chæìng 10-20 phuït, måïi cho næåïc vaìo cäúi va quay träün.

2. Váûn chuyãøn bã täng cáúp phäúi khä våïi nhæîng cäút liãûu coìn áøm (khäng âæåüc sáúy khä), hoàûc váûn chuyãøn loaûi væîa bã täng âaî träün træåïc våïi mäüt pháön næåïc taûi traûm träün, thç chè khi âäø tiãúp pháön næåïc coìn laûi vaìo cäúi måïi cho ä tä träün quay träün häö.

3. Váûn chuyãøn loaûi væîa bã täng âaî âæåüc träün xong våïi âáöy âuí læåüng næåïc yãu cáöu taûi traûm träün, thç trong suäút thåìi gian váûn chuyãøn vuîa bã täng âãún cäng træåìng, cho cäúi träün quay âënh kyì tæìng âåüt hoàûc cho cäúi träün quay liãn tuûc våïi täúc âäü ráút cháûm (3 voìng/phuït).

3. VÁÛN CHUYÃØN VÆÎA BÃ TÄNG THEO PHÆÅNG ÂÆÏNG (LÃN CAO):

Váûn chuyãøn bã täng lãn cao âäø vaìo khoaính coï thãø duìng thàng taíi vaì caïc loaûi cáön truûc.

a. Váûn chuyãøn bàòng thàng taíi:

* Kãút cáúu cuía thàng taíi gäöm: - Mäüt giaï khung hçnh làng truû bäún caûnh laìm bàòng theïp hoàûc gäù.

55


www.vnco

ld.vn

- Mäüt bäü pháûn tåìi thäng qua hãû thäúng dáy vaì roìng roüc âãø keïo baìn náng hoàûc phãøu âæûng váût liãûu lãn xuäúng.

* Æu nhæåüc âiãøm cuía thàng taíi: + Æu âiãøm: kãút cáúu âån giaín, thaïo làõp dãù daìng.

+ Nhæåüc âiãøm: cáön phäúi håüp nhiãöu lao âäüng.

* Træåìng håüp sæí duûng: duìng âãø váûn chuyãøn væîa khi xáy dæûng âáûp, nhaì maïy thuyí âiãûn hoàûc traûm båm.

b. Váûn chuyãøn bàòng cáön truûc baïnh xêch vaì baïnh håi.

* Âàûc âiãøm:

+ Do maïy âaìo âáút 1 gáöu khi thay cáön maïy âaìo bàòng cáön truûc.

+ Thæåìng duìng âãø âäø BT táúm âaïy, sán thæåüng vaì haû læu, tæåìng biãn, tæåìng áu thæåìng vaì caïc loaûi bäü pháûn tæåìng moíng chaûy daìi khaïc.

+ Chè nãn duìng âãø âäø BT pháön dæåïi tháúp âäúi våïi cäng trçnh khäúi låïn.

* Cáön truûc baïnh xêch

+ Coï âäü äøn âënh låïn, dãù di âäüng, dëch chuyãøn linh hoaût, coï thãø âi laûi ngay åí häú moïng âãø laìm viãûc nãn khäng phaíi laìm cáöu cäng taïc hoàûc âæåìng váûn chuyãøn.

+ Do âoï âæåüc sæí duûng räüng raíi trãn caïc cäng træåìng thuyí låüi loaûi nhoí, væìa vaì låïn âãø chuyãøn væîa bã täng, duìng làõp vaïn khuän vaì caïc kãút cáúu theïp, làõp raïp caïc maïy thuyí læûc nàûng haìng chuûc táún.

* Cáön truûc baïnh håi:

+ Cuîng giäúng nhæ cáön truûc baïnh xêch nhæng cå âäüng vaì linh hoaût hån.

+ Thæåìng duìng ä cäng træåìng nhoí vaì væìa âãø âäø læåüng BT tæång âäúi êt hoàûc âäø phán taïn laìm nhiãöu nåi, âãø làõp gheïp vaïn khuän, cäút theïp, caïc kãút cáúu theïp vaì thiãút bë khaïc.

+ Læåüng cáøu khäng låïn làõm thæåìng tæì 1÷5 táún, caïnh tay cáön daìi tæì 10m tråí laûi.

c. Váûn chuyãøn bã täng bàòng cáön truûc thaïp:

* Âàûc âiãøm cáúu taûo:

+ Coï thán thaïp ráút cao (thæåìng bàòng giaìn theïp) vaì caïnh tay cáön âàût gáön trãn âènh thaïp nãn coï thãø cáøu náng lãn tåïi âäü cao 70÷80m coï thãø âàût ngay åí häú moïng âãø âäø BT khäúi låïn cao tåïi 30m, coï sæïc náng taíi tæì 1÷4 táún.

+ Cáön truûc thaïp coï loaûi 1 caïnh tay cáön, coï loaûi 2 caïnh tay cáön. Bãû cáön truûc âàût trãn 4 xe con baïnh sàõt âi trãn âæåìng ray, 2 trong 4 xe con coï âäüng cå âãø di chuyãøn cáön truûc tæì chäù naìy âãún chäù khaïc.

56


www.vnco

ld.vn

+ Thán thaïp coï loaûi cäú âënh trãn giaï âåî, coï loaûi âàût trãn bãû quay.

+ Tay cáön coï loaûi cäú âënh ngang hçnh cäng xon, coï loaûi quay âæåüc trãn màût phàóng âæïng, trãn màût phàóng ngang tay cáön cuìng våïi âènh thaïp coï thãø quay âæåüc 360o.

* Træåìng håüp sæí duûng: Trong xáy dæûng thuyí låüi thæåìng duìng âãø âäø BT vaì làõp raïp nhæîng cäng trçnh cao vaì räüng coï khäúi læåüng vaì cæåìng âäü thi cäng låïn nhæ âáûp bã täng, nhaì maïy thuyí âiãûn, cäúng, traûm båm låïn...

b)

NÒn ®¸ gèc

1 : 1.5

4

4

1 : 1.5

1 : 1.25

c)

Âáút âàõp âáûp khäúi B

a)

Hçnh 15.11. Mäüt säú så âäö âäø bãtäng bàòng cáön truûc

a) Âäø bãtäng tæåìng biãn âáûp traìn; b) Âäø bãtäng baín âaïy häú maïng nhaì maïy thuyí âiãûn;

c) Âäø bãtäng tru pin âáp traìn.

57


www.vnco

ld.vn

d. Váûn chuyãøn BT bàòng cáön truûc cäøng (cáön truûc cäø ngäùng):

Goüi laì cáön truûc cäøng vç khung âåî bãn dæåïi bàòng kim loaûi hçnh daûng caïi cäøng coï kêch thæåïc ráút räüng coï thãø bäú trê chäù ä tä váûn chuyãøn BT vaì gooìng chåî BT âi qua.

* Cáúu taûo cuía cáön truûc: - Coï 4 chán âàût trãn 4 xe con âi trãn âæåìng ray

- Trãn 4 chán laì bãû maïy räöi âãún bãû quay.

- Trãn bãû quay làõp âäüng cå, caïc thiãút bë âiãöu khiãøn khaïc vaì tay cáön, ä âáöu tay cáön coï moí cáön.

* Âàûc âiãøm: - Troüng læåüng cuía cáön truûc ráút låïn, sæïc náng tæì 5 ∼ 15 táún, våïi xa âãún 40m vaì náng

cao trãn 30m. - Vç váûy nãn âàût noï åí cao trçnh cäú âënh vaì chè nãn sæí duûng åí nhæîng cäng trçnh coï

khäúi læåüng BT vaì làõp raïp låïn - Thæåìng duìng nhiãöu trong xáy dæûng bãún caíng, xæåíng âoïng taìu.

e. Váûn chuyãøn BT bàòng cáön truûc cäüt buäöm (coìn goüi laì cáön truûc dáy vàng): laì mäüt loaûi cáön truûc kiãøu cäú âënh.

* Cáúu taûo vaì tênh nàng: - Thán cáön truûc laì kãút cáúu theïp âàût trãn mäú BT âuïc sàôn, trãn âènh coï 4 ∼ 5 dáy caïp

giàòng âãø giæî cho thán cäú âënh. - Tay cáön näúi våïi thán bàòng khåïp näúi quay do hãû thäúng roìng roüc vaì dáy caïp âiãöu

khiãøn laìm thay âäøi baïn kênh tay cáön. - Toaìn thán cáön truûc coï thãø quay 360o. * Æu âiãøm: - Khi âäü våïi cuía cáön thay âäøi thç sæïc náng khäng âäøi. - Coï thãø âàût trãn nhæîng nåi tiãút diãûn heûp (cæía gäù, âáöu coüc, trãn truûc pin. v.v...) - Kãút cáúu âån gian, thaïo làõp dãù daìng. * Nhæåüc âiãøm: - Khäng di âäüng âæåüc, keïm linh hoaût. - Nhiãöu dáy caïp giàòng laìm tråí ngaûi cho thi cäng. - Phaûm vi cäng taïc khäng låïn làõm.

* Khaí nàng sæí duûng: coï thãø laìm moüi cäng taïc làõp gheïp vaì âäø BT læåüng cáøu låïn khoaíng 3 ∼ 10 táún, giaï thaình sæí duûng khäng låïn làõm chè bàòng 1/2 ∼ 1/3 giaï thaình sæí duûng cáön truûc thaïp vaì cáön truûc cäøng. Do coï æu âiãøm trãn nãn coï thãø sæí duûng åí træåìng håüp âëa hçnh phæïc taûp, âiãöu kiãûn laìm cáöu cäng taïc khoï khàn.

58


www.vnco

ld.vn

g. Váûn chuyãøn BT bàòng cáön truûc dáy caïp:

* Cáúu taûo: gäöm coï 2 truû thaïp, giæîa hai truû laì hãû thäúng dáy caïp càng chëu læûc, dáy caïp keïo xe vaì dáy caïp náng haû taíi troüng. Hãû thäúng dáy caïp naìy âæåüc âiãöu khiãøn bàòng hãû thäúng tåìi.

* Caïc loaûi cáön truûc dáy caïp:

+ Cáön truûc dáy caïp coï truû cäú âënh: hai truû thaïp khäng di âäüng âæåüc, vç váûy diãûn têch khäúng chãú.

+ Cáön truûc coï mäüt giaï thaïp cäú âënh vaì mäüt truû thaïp di âäüng. Vç váûy coï thãø khäúng chãú mäüt diãûn têch hçnh quaût (cáön truûc dáy caïp kiãøu hçnh quaût).

+ Cáön truûc coï hai truû thaïp âãöu di âäüng âæåüc vaì cáön truûc dáy caïp song haình. Vç váûy diãûn khäúng chãú cuía cáön truûc låïn, bao âæåüc mäüt diãûn têch hçnh chæî nháût.

* Tênh nàng vaì træåìng håüp sæí duûng:

+ Kháøu âäü cuía cáön truûc dáy caïp thæåìng tæì 300 ∼ 500m, khi sæïc cáøu nàûng hån 20 táún thç kháøu âäü khäng nãn væåüt quaï 1000m. Sæïc cáøu thæåìng tæì 10 ∼ 25 táún, loaûi thaïp cäú âënh coï thãø âaût tåïi 50 táún.

+ Trong xáy dæûng thuyí låüi âæåüc sæí duûng räüng raîi âãø váûn chuyãøn vaì âäø BT, váûn chuyãøn vaì dæûng làõp vaïn khuän, cäút theïp vaì caïc thiãút bë khaïc. Duìng täút nháút åí nhæîng nåi âëa hçnh phæïc taûp, hai bãn båì laì däúc nuïi.

* Æu âiãøm: + Khäng bë næåïc luî cuía doìng säng vç truû thaïp thæåìng âàût åí trãn cao. + Coï thãø laìm viãûc âãún khi kãút thuïc cäng trçnh maì khäng thay âäøi vë trê. + Viãûc làõp raïp cáön truûc coï thãø tiãún haình song song våïi caïc loaûi cäng taïc chuáøn bë

khaïc, vç váûy coï thãø âi vaìo laìm viãûc såïm. + Diãûn cäng taïc cuía cáön truûc dáy caïp ráút räüng. * Nhæåüc âiãøm: - Quy caïch khäng coï tiãu chuáøn hoaï, giaï thaình âàõt. - Khi kháøu âäü cáön truûc quaï låïn vaì âäø BT pháön dæåïi tháúp cuía cäng trçnh thç nàng suáút

giaím âi nhiãöu. - Âiãöu khiãøn khoï khàn, yãu cáöu phaíi coï trçnh âäü kyî thuáût cao.

h. Xaïc âënh nàng suáút cuía cáön truûc:

Nàng suáút cuía caïc loaûi cáön truûc tênh theo cäng thæïc:

59


www.vnco

ld.vn

Nct = 60qTck

Ktg ; m3/h hay táún/h. (15.7)

Trong âoï: q - thãø têch hæîu êch hay troüng læåüng hæîu êch cuía váût náng: m3 hay táún

Tck - thåìi gian chu kyì laìm viãûc cuía cáön truûc, phuït.

Ktg - hãû säú låüi duûng thåìi gian cuía cáön truûc

- Troüng læåüng hæîu êch cuía váût náng âæåüc tênh:

q = qn . Kh . Kn , táún (15.8)

åí âáy: qn - sæïc náng cuía cáön truûc, táún

Kh - hãû säú tênh âãún troüng læåüng hæîu êch cuía caïc váût náng phaíi váûn chuyãøn bàòng thuìng (væîa BT .v.v...), trung bçnh Kh = 0,8.

Kn - hãû säú sæí duûng læûc náng cuía cáön truûc, Kn = 0,6÷0,8

- Thåìi gian chu kyì laìm viãûc âäúi våïi caïc loaûi cáön truûc (træì cáön truûc dáy caïp) âæåüc xaïc âënh.

- Khi cáön truûc coï læûc náng âãún 1 táún thç Tck =2,4 ÷ 4 phuït, trung bçnh 3 phuït;

- Khi cáön truûc coï læûc náng tæì 1,5 ÷ 5 táún thç Tck = 4 ÷ 6 phuït, trung bçnh 5 phuït;

- Khi læûc náng trãn 5 táún thç Tck = 6 ÷ 10 phuït, , trung bçnh 8 phuït.

4. VÁÛN CHUYÃØN VÆÎA BÃ TÄNG LIÃN TUÛC

Trong xáy dæûng thuyí låüi ngæåìi ta thæåìng duìng 2 phæång phaïp váûn chuyãøn væîa BT liãn tuûc laì bàng chuyãön vaì båm bã täng.

a. Bàng chuyãön váûn chuyãøn væîa bã täng:

* Træåìng håüp sæí duûng: Âæåüc duìng nhiãöu nhæîng cäng trçnh coï cäüt næåïc tháúp, nháút laì nhæîng cäng trçnh tháúp nhæng coï diãûn têch låïn, khäúi læåüng cäng trçnh låïn nhæ âäø BT maïi kãnh, áu thuyãön, cäúng, âáûp, nhaì maïy thuyí âiãûn.v. v... Bàng chuyãön coï træåìng håüp cuîng cáön kãút håüp cáöu cäng taïc bäú trê doüc tuyãún cäng trçnh, chiãöu ngang bäú trê bàng chuyãön di âäüng hoàûc hãû thäúng phán phäúi bàng chuyãön liãn håüp làõp trãn giaìn, khung sàõt coï khaí nàng dëch chuyãøn âæåüc, âàût treo caïc voìi voi hæïng bã täng phán phäúi cuìng bàng chuyãön. Thiãút bë thaïo dåî váût liãûu seî chuyãøn væîa bã täng tæì bàng chuyãön chênh vaìo bàng nhaïnh hoàûc bàng chuyãön liãn håüp.

* Æu âiãøm: - váûn chuyãøn liãn tuûc coï thãø âaïp æïng âæåüc yãu cáöu cæåìng âäü âäø cao; - Làõp raïp âån giaín, giaï thaình maïy moïc vaì phê täøn váûn chuyãøn reî. - Tiãu hao âäüng læûc êt, coï thãø khäng cáön caïc phæång tiãûn váûn chuyãøn khaïc...

60


www.vnco

ld.vn

* Haûn chãú cuía bàng chuyãön:

Hiãûn nay bàng chuyãön chæa âæåüc sæí duûng räüng raîi trong thi cäng BT vç noï coï nhæîng nhæåüc âiãøm sau:

+ Täøn tháút væîa trong quaï trçnh váûn chuyãøn låïn coï thãø tåïi 3 ∼ 4%;

+ Trong quaï trçnh váûn chuyãøn bë cháún âäüng, bã täng dãù bë phán cåî;

+ Bã täng váûn chuyãøn thaình nhæîng låïp moíng, màût tiãúp xuïc våïi khäng khê quaï låïn laìm aính hæåíng tåïi cháút læåüng BT.

+ Khäng kãút håüp âæåüc cäng taïc váûn chuyãøn vaì làõp dæûng vaïn khuän, cäút theïp vaì caïc thiãút bë khaïc.

1

5

2 3 4

Hçnh 15.12.Âäø bã täng bàòng bàng chuyãön di âäüng 1. Cáöu caûn; 2. Bàng chuyãön nhaïnh; 3. Giaï di âäüng; 4. Maïng chuyãøn væîa bã

täng tæì bàng chuyãön chênh; 5. Phãøu voìi voi

1

2

Baìn chaíi cao su lau màût bàng

3

Hçnh 3.13.Phæång phaïp âäø bã täng tæì bàng chuyãön vaìo khäúi âäø 1. Táúm chàõn; 2. Phãøu âiãöu tiãút; 3. Væîa bã täng

* Biãûn phaïp khàõc phuûc nhæåüc âiãøm: Âãø khàõc phuûc nhæîng nhæåüc âiãøm trãn, khi thiãút bë chãú taûo vaì sæí duûng bàng chuyãön phaíi baío âaím mäüt säú yãu cáöu kyî thuáût sau:

+ Duìng loaûi bàng hçnh maïng coï âäü däúc hai bãn maïng laì 30o âãø tàng thãm âäü daìy cuía låïp BT trãn maïng vaì giaím læåüng råi vaîi.

+ Âãø buì laûi chäù væîa BT bë täøn tháút nãn tàng læåüng duìng ciment tæì 10∼15kg/1m3 BT.

+ Màût bàng phaíi càng, khoaíng caïch giæîa caïc con làn âåî bàng khäng nãn quaï xa âãø bã täng âåî bë xoïc;

+ Váûn täúc chuyãøn âäüng cuía bàng khäng quaï 1 ∼ 1,5m/s;

61


www.vnco

ld.vn

+ Tæì bàng chuyãön naìy sang bàng chuyãön khaïc phaíi coï phãøu âiãöu tiãút, khäng âæåüc âäø træûc tiãúp xuäúng bàng, nhæ váûy bàng choïng hoíng, bã täng bë råi vaîi, låïp bã täng khäng âãöu vaì bë phán cåî.

+ Doüc theo âæåìng bàng phaíi coï biãûn phaïp che phuí âãø traïnh mæa nàõng hoàûc haûn chãú váûn chuyãøn vaìo ngaìy mæa nàõng.

* Nàng suáút cuía bàng chuyãön âæåüc tênh:

N = 3600. F . V . C ; m3/h (15.9)

Trong âoï : F - diãûn têch màût càõt ngang cuía váût liãûu chuyãøn trãn bàng, m2

V - váûn täúc cuía bàng chuyãön, m/s

C - hãû säú giaím diãûn têch màût càõt ngang cuía váût liãûu chuyãøn, phuû thuäüc vaìo goïc nghiãng β cuía bàng, âæåüc láúy nhæ sau:

Khi β = 0 - 100 thç C = 1

β = 100 - 150 thç C = 0,95

β = 150 - 200 thç C = 0,90

β > 200 thç C = 0,85

b. Båm bã täng:

* Âàûc âiãøm: Båm bã täng laì cäng cuû váûn chuyãøn bã täng liãn tuûc, coï thãø váûn chuyãøn trãn màût nàòm ngang (tåïi 250-300m) cuîng coï thãø váûn chuyãøn lãn cao (40-50m), coï thãø váûn chuyãøn væîa BT qua nhæîng nåi âëa hçnh phæïc taûp, cháût heûp maì âiãöu kiãûn laìm viãûc khäng thuáûn tiãûn cho sæû hoaût âäüng cuía ä tä vaì cáön truûc. Thæåìng duìng âãø âäø BT nhæîng cäng trçnh coï hiãûn træåìng heûp, cäút theïp daìy vaì kãút cáúu cäng trçnh tæång âäúi phæïc taûp nhæ âäø bã täng caïc truû giaìn, tæåìng chàõn âáút, tæåìng áu thuyãön, màût äúp cuía âæåìng háöm.v.v...

* Nguyãn lyï cäng taïc: Maïy båm bã täng laì loaûi maïy båm äúng coï 1 hay 2 xylanh. Quaï trçnh laìm viãûc gäöm:

+ Khi pittäng luìi thç cæía van seî måí, van cæía ra âoïng laûi, væîa BT bë huït vaìo äúng xylanh.

+ Khi pittäng âáøy lãn thç van cæía ra seî måí, van cæía vaìo bë âoïng laûi vaì væîa bãtäng trong xylanh bë âáøy vaìo âæåìng äúng.

* ÄÚng dáùn væîa BT: laì nhæîng âoaûn äúng theïp daìi 3m, âæåìng kênh tåïi 280mm

+ Khi chuyãøn væîa BT, äúng âæåüc âàût cao hån màût khoaính âäø tæì 1 ∼ 1,8m vaì nghiãng vãö phêa maïy båm âãø khi ræía äúng næåïc chaíy âæåüc tæû do.

62


www.vnco

ld.vn

+ Dæåïi mäùi âoaûn äúng coï mäüt gäúi tæûa khäng âãø âæåìng äúng tæûa lãn cäút theïp vaì vaïn khuän vç khi maïy båm laìm viãûc trong äúng seî sinh ra læûc âäüng ráút låïn coï thãø chuyãön qua cäút theïp vaì vaïn khuän laìm phaï loaûi cáúu taûo cuía BT âaî ninh kãút.

+ Âäø BT vaìo khoaính nãn bàõt âáöu tæì xa âãún gáön, vç nhæ váûy caïc äúng dáùn coï thãø âàût træûc tiãúp trãn màût khoaính âäø maì khäng cáön gäúi tæûa, caïc âoaûn äúng seî âæåüc thaïo dáön khi âäø.

* Nàng suáút cuía båm bã täng âæåüc xaïc âënh:

N = 60 πd2

4 . l . n . Ktt . Ktg ; m3/h (15.10)

Trong âoï: d - âæåìng kênh xy lanh cuía maïy båm, m n - säú láön tiãún luìi cuía pittäng trong 1 phuït l- chiãöu daìi bæåïc pittäng, m Ktt - hãû säú tênh âãún thãø têch hæîu êch cuía væîa BT bë huït vaìo xy lanh;

tuyì thuäüc vaìo thaình pháön cuía BT, coï thãø láúy 0,3 ∼ 0,85. Ktg - hãû säú låüi duûng thåìi gian.

* Æu nhæåüc âiãøm cuía båm bã täng

+ Æu âiãøm:

- Båm BT laì mäüt cäng cuû váûn chuyãøn âån giaín, váûn chuyãøn BT âaím baío khän bë phán táöng, phán cåî, khäng nhæîng laìm tàng âäü chàût cuía BT maì âäü nhuyãùn cuîng âæåüc tàng lãn.

- Khäng bë haûn chãú båíi âiãöu kiãûn âëa hçnh, váûn chuyãøn BT âæåüc liãn tuûc, nàng suäút cao, giaï thaình váûn chuyãøn tæång âäúi reî.

+ Nhæåüc âiãøm:

- Khäng thãø váûn chuyãøn, væîa BT coï cåî cäút liãûu låïn, bã täng coï âäü suût nhoí vaì bã täng khä.

- Khi âaî ngæìng váûn chuyãøn thç khoï tiãúp tuûc laûi âæåüc, bã täng bë hao täøn nhiãöu.

- Quaï trçnh váûn chuyãøn âæåìng äúng dãù bë tàõc, viãûc xæí lyï ráút phæïc taûp.

63


www.vnco

ld.vn

CHÆÅNG 16

ÂÄØ, SAN, ÂÁÖM VAÌ DÆÅÎNG HÄÜ BÃ TÄNG

16.1. PHÁN KHOAÍNH ÂÄØ BÃ TÄNG:

1. KHAÏI NIÃÛM VÃÖ KHE THI CÄNG (MAÛCH NGÆÌNG):

Caïc cäng trçnh bã täng thæåìng chia laìm nhiãöu âoaûn bàòng nhau nhæîng khe kãút cáúu (khe luïn, khe co giaîn, khe nhiãût âäü). Nhæng thãø têch vaì diãûn têch caïc âoaûn kãút cáúu naìy âäi khi váùn låïn khäng thãø âãø laìm mäüt khoaính âäø bã täng âæåüc do âiãöu kiãûn thi cäng haûn chãú nhæ:

- Khaí nàng cung cáúp thiãút bë.

- Âiãöu kiãûn khäng sinh ra khe laûnh (sæû kãút håüp khäng chàût cheî giæîa caïc låïp âäø bã täng).

- Âiãöu kiãûn váûn chuyãøn vaì caïc hoaût âäüng khaïc åí hiãûn træåìng .v.v.

Vç váûy phaíi chia chuïng ra thaình caïc khoaính âäø coï kêch thæåïc nhoí hån (åí trãn màût bàòng cuîng nhæ theo chiãöu cao) bàòng caïc khe taûm thåìi goüi laì khe thi cäng hay maûch ngæìng.

Nhæîng khe thi cäng chia caïc âoaûn cäng trçnh thaình caïc khoaính âäø bã täng coï taïc duûng laìm cho viãûc thi cäng thuáûn tiãûn, chæï khäng cáön thiãút cho viãûc sæí duûng cäng trçnh sau naìy, traïi laûi âoï laì nhæîng chäø yãúu cuía cäng trçnh vãö chëu keïo, chäúng træåüt vaì chäúng tháúm. Vç thãú trong thi cäng phaíi xæí lyï chuïng mäüt caïch tháûn troüng. Khi phán khoaính âäø bã täng phaíi cäú gàõng giaím säú khe thi cäng xuäúng êt nháút, âàûc biãût laì trãn màût cäng trçnh tiãúp xuïc våïi næåïc.

2. NGUYÃN TÀÕC PHÁN KHOAÍNH ÂÄØ BÃ TÄNG:

Phæång phaïp phán khoaính vaì viãûc quyãút âënh diãûn têch, âäü cao caïc khoaính âäø laì mäüt váún âãö quan troüng vaì phæïc taûp. Kêch thæåïc khoaính âäø låïn hay nhoí nãn càn cæï vaìo caïc yãúu täú sau âáy âãø quyãút âënh:

- Tênh cháút cuía xi màng vaì thaình pháön cáúp phäúi cuía bã täng.

- Nàng suáút cuía traûm träün vaì cäng cuû váûn chuyãøn.

64


www.vnco

ld.vn

- Phæång phaïp âäø bã täng vaì phæång phaïp khäúng chãú nhiãût âäü.

- Âàûc âiãøm kãút cáúu cäng trçnh.

- Âàûc âiãøm khê háûu cuía khu væûc xáy dæûng cäng trçnh .v.v..

a. Kêch thæåïc khoaính âäø trãn màût bàòng (diãûn têch khoaính âäø) phaíi âaím baío:

- Thoaït âæåüc nhiãût trong khoaính âäø.

- Laìm cho cäng taïc âäø bã täng trong khoaính tiãún haình âæåüc liãn tuûc.

- Khäng sinh hiãûn tæåüng khe laûnh, tæïc laì khi bàõt âáöu âäø bã täng låïp trãn thç bã täng åí låïp dæåïi chæa bàõt âáöu ninh kãút. Noïi mäüt caïch khaïc khe laûnh laì sæû kãút håüp khäng chàût cheî giæîa caïc låïp bã täng våïi nhau. Âiãöu kiãûn naìy âæåüc thãø hiãûn:

F ≤ PK (t1 - t2)

h ; m2 (16.1)

Trong âoï:

F: diãûn têch bãö màût cuía khoaính âäø bã täng , m2

P: Nàng suáút thæûc tãú cuía traûm träün bã täng, m3 /h

t1: Thåìi gian ninh kãút ban âáöu cuía bã täng; h

t2: Thåìi gian váûn chuyãøn bã täng tæì traûm träün âãún nåi âäø, h

R: Hãû säú sai lãûch trong váûn chuyãøn, thæåìng ≤1

h: Âäü daìy cuía mäùi låïp âäø bã täng; m

b. Chiãöu cao cuía khoaính âäø: phuû thuäüc vaìo caïc yãúu täú sau âáy:

- Chiãöu cao cuía vaïn khuän: Khoaính âäø caìng cao caìng täút vç säú khe thi cäng seî êt âi, nhæng cao quaï thç khoï cäú âënh vaïn khuän. Khi khoaính âäø cao quaï 4m thç viãûc cäú âënh vaïn khuän ráút phæïc taûp.

- Âiãöu kiãûn toaí nhiãût cuía bã täng: khi chiãöu cao khoaính âäø tháúp seî dãù laìm laûnh bã täng hån.

- Âàûc âiãøm kãút cáúu cäng trçnh: Chiãöu cao khoaính âäø cuîng bë khäúng chãú båíi âàûc âiãøm kãút cáúu cäng trçnh nhæ sæû bäú trê cäút theïp, haình lang ngáöm cuía cäng trçnh láúy næåïc.v.v... Khi phán khoaính âäø phaíi âaím baío thi cäng caïc bäü pháûn âoï âæåüc dãù daìng.

- Biãûn phaïp âäø bã täng cuîng aính hæåíng âãún chiãöu cao cuía khoaính. Nãúu âäø bã täng bàòng bàng chuyãön hoàûc âäø bã täng åí nhæîng bäü pháûn nhiãöu cäút theïp maì phaíi cho bã täng råi tæû do thç chiãöu cao cuía khoaính khäng thãø væåüt quaï 3- 4m.

65


www.vnco

ld.vn

- Chuï yï: Noïi chung khi phán khoaính âäø bã täng phaíi xeït nhiãöu màût, nhæng cäú gàõng thiãút kãú våïi chiãöu cao tiãu chuáøn âãø coï thãø laì gia cäng vaïn khuän tiãu chuáøn, caïch chäúng âåî cuîng âæåüc tiãu chuáøn hoaï vaì thi cäng nhanh choïng hån.

Âäø sai

Âäø âuïnga)

IV IV

I

II

I I

IIIII II

I

II

b)

III

c)

III III

Hçnh 16.1. Bäú trê maûch ngæìng khi âäø bã täng theo chiãöu âæïng a. Hæåïng âäø bã täng trãn caïc kãút cáúu; b. Vë trê maûch ngæìng giæîa moïng

vaì cäüt, giæîa cäüt vaì dáöm; c. Vë trê maûch ngæìng giæîa baín vaì dáöm

b)a)

LL L1/4L

L(1/3-2/3)L

Hæåïng âäø bã täng Hæåïng âäø bã täng

Hçnh 16.2. Bäú trê maûch ngæìng khi âäø bã täng saìn a. Hæåïng song song våïi dáöm chênh; b. Hæåïng vuäng goïc våïi dáöm chênh

3. CAÏC PHÆÅNG PHAÏP PHÁN KHOAÍNH ÂÄØ CÄNG TRÇNH BÃ TÄNG KHÄÚI LÅÏN:

Khi thiãút kãú thi cäng caïc cäng trçnh bã täng khäúi låïn thæåìng phán khoaính theo 3 hçnh thæïc:

- Khoaính âäø kiãøu xáy gaûch.

- Khoaính âäø kiãøu hçnh truû.

- Khoaính âäø lãn âãöu .

66


www.vnco

ld.vn

a. Phán khoaính âäø bã täng theo kiãøu xáy gaûch:

Caïc khoaính xen keî nhau giäúng nhæ xáy gaûch, coï caí khe thi cäng ngang vaì khe thi cäng doüc (thàóng âæïng):

H=3

-4(6

)m:

Hçnh 16.3a. Phán khoaính âäø theo kiãøu xáy gaûch

- Caïc khe doüc so le nhau.

- Caïc khe ngang chaûy suäút tæì thæåüng læu âãún haû læu.

Våïi muûc âêch nhàòm tàng khaí nàng chäúng træåüt cuía cäng trçnh vaì giaím doìng tháúm cuía næåïc theo khe thi cäng ngang thç khi phán khoaính trãn màût càõt ngang cuía caïc bäü pháûn tæåìng chëu læûc, truû pin, thán âáûp v.v... laìm thaình nhæîng báûc cao tæì 0,5 ÷ 1m.

Caïch phán khoaính naìy coï æu âiãøm laì xæí lyï khe thi cäng âån giaín, âaím baío täút tênh chènh thãø cho cäng trçnh, nhæng täø chæïc thi cäng phæïc taûp, täúc âäü thi cäng cháûm (vç thæï tæû âäø bã täng vaìo caïc khoaính phuû thuäüc láùn nhau), nãn hiãûn nay êt duìng.

b. Phán khoaính âäø bã täng theo kiãøu hçnh truû:

Caïc khe thi cäng âæïng chaûy suäút tæì trãn xuäúng dæåïi chia cäng trçnh thaình nhæîng hçnh truû, khe thi cäng ngang so le nhau. Theo phæång phaïp naìy thç khoaính âäø bã täng caïc truû khäng phuû thuäüc láùn nhau, khäng cáön âåüi âaìo xong toaìn bäü häú moïng råìi måïi thi cäng âäø bã täng. Do âoï:

10 - 15m

H=1

,5-3

m: :

Hçnh 16.3b. Phán khoaính âäø theo kiãøu truû âæïng

- Täúc âäü thi cäng nhanh, coï âiãöu kiãûn duìng vaïn khuän tiãu chuáøn, màût khaïc laìm cho nhiãût læåüng trong khäúi bã täng thoaït âæåüc nhanh.

- Nhæng cáön phaíi xæí lyï nhiãöu khe thi cäng âæïng bàòng caïch âàût äúng sàôn räöi âåüi khi nhiãût âäü trong cäng trçnh xuäúng tháúp nháút thç cho phuût væîa xi màng vaìo caïc khe thi cäng.

67


www.vnco

ld.vn

Phæång phaïp naìy âæåüc sæí duûng räng raîi âãø xáy dæûng âáûp bã täng khäúi låïn.

c. Phán khoaính âäø bã täng theo kiãøu lãn âãöu:

Gáön âáy ngæåìi ta aïp duûng räüng raîi caïch phán khoaính daìi chaûy suäút caí màût càút ngang cäng trçnh, chiãöu daìi cuía khoaính täúi âa 15 ÷ 50m hoàûc låïn hån, coìn chiãöu räüng tåïi 15 ÷ 20m. Nhåì váûy maì cäng trçnh âæåüc náng cao toaìn bäü trong quaï trçnh âäø bã täng vç chè coï khe thi cäng ngang maì khäng coï khe thi cäng âæïng.

Nhæng âãø nhiãût læåüng trong bã täng thoaït âæåüc nhanh thç:

- Chiãöu cao khoaính âäø khäng nãn quaï låïn, trong phaûm vi 1,5 ÷ 3,0m vaì coï thãø duìng bã täng âäng cæïng nhanh âãø âäø.

- Âäø bã täng xong phaíi âåüi 6 - 10 ngaìy sau måïi âæåüc âäø tiãúp khoaính trãn âoï.

Duìng phæång phaïp âäø lãn âãöu cho pheïp tiãút kiãûm âæåüc 1/3 diãûn têch vaïn khuän giaím âæåüc 20% lao âäüng , giaím âæåüc khe thi cäng âæïng. Tuy nhiãn chè nãn aïp duûng cho nhæîng cäng trçnh coï màût càõt ngang nhoí nhæ âáûp trong læûc cäüt næåïc tháúp, âáûp traìn vaì âáûp voììm.

12-1

5(22

)m

H=0

,75-

1,5m

F

:

:

2 m

0,5m

a)

4 m 2 m

b)2 m

0,25

m

Hçnh 16.3c. Phán khoaính âäø

bãtäng kiãøu lãn âãöu

Hçnh 16.4. Caïch phán chia khoaính thaình báûc hoàûc chán khay

a. Caïch phán chia khäúi thaình báûc. b. Hçnh thæïc chán khay trãn màût thi cäng

68


www.vnco

ld.vn

16.2. CÄNG TAÏC ÂÄØ BÃ TÄNG VAÌO KHOAÍNH:

1. CHUÁØN BË TRÆÅÏC KHI ÂÄØ BÃ TÄNG: Muûc âêch cuía cäng taïc chuáøn bë:

- Baím âaím sæû tiãúp xuïc giæîa nãön vaì cäng trçnh, giæîa caïc khoaính âäø våïi nhau âæåüc täút.

- Baío âaím cäng taïc âäø bã täng tiãún haình thuáûn låüi vaì liãn tuûc.

- Thoía maîn caïc yãu cáöu cuía bã täng vãö âäü chàût, âäü bãön.

Træåïc khi âäø bã täng phaíi hoaìn thaình täút caïc cäng taïc chuáøn bë khoaính âäø, chuáøn bë nãön cäng trçnh vaì caïc phæåüng tiãûn thi cäng khaïc.

a. Chuáøn bë nãön cäng trçnh:

Muûc âêch xæí lyï nãön laì âãø khäúi bã täng kãút håüp chàût cheî våïi nãön traïnh cho næåïc tháúm qua âoï vaì cäng trçnh âæåüc äøn âënh.

- Nãúu laì nãön âáút thç cáön phaíi bäúc låïp âáút hæîu cå trãn màût, san nãön, thaïo næåïc cho khä raïo, vãû sinh tháût saûch. Træåìng håüp nãön âáút khä cæïng thç phaíi tæåïi næåïc cho tháúm sáu xuäúng 10 - 15 cm âãø âáút khäng huït næåïc cuía bã täng.

Sau khi chuáøn bë màût nãön xong thç tiãún haình âäø låïp bã täng loït räöi måïi âäø bã täng táúm âaïy cäng trçnh.

- Nãúu nãön laì âaï thç sæû liãn kãút chàût cheî giæîa cäng trçnh vaì nãön coï aính hæåíng ráút låïn âãún tênh äøn âënh vaì phoìng chäúng cuía cäng trçnh. Vç váûy, cáön phaíi xæí lyï nãön mäüt caïch tháûn troüng.

+ Træåïc tiãn phaíi boïc hãút âaï phong hoaï âãún låïp âaï gäúc cáûy saûch âáút âaï nheït trong caïc keî âaï låïn räöi traït âáöy væîa bã täng vaìo âoï.

+ Træåïc khi âäø bã täng phaíi queït saûch buìn báøn vaì âaï vuûn bàòng baìn chaíi sàõt, ræía bàòng næåïc aïp læûc maûnh tæì 2 - 3atm cho tháût saûch baím âaím âäü nhaïm cuía màût nãön.

+ Sau âoï tiãún haình âäø bã täng loït hoàûc phuí mäüt låïp væîa ciment daìy tæì 2 -3cm vaì raíi væîa âãún âáu cáön âäø ngay bã täng âãún âoï (låïp loït theo thiãút kãú qui âënh).

+ Nãúu nãön âaï phong hoaï nhanh thç khi âaìo moïng chæìa laûi låïp baío vãû daìy 20-30cm, træåïc khi âäø thç boïc boí räöi âäø bã täng loït ngay.

b. Chuáøn bë caïc khoaính âäø:

Khe thi cäng laì nhæîng chäø yãúu cäng trçnh, vç thãú træåïc khi âäø bã täng khoaính måïi cáön phaíi xæí lyï caïc màût khoaính bã täng cuî seî tiãúp giaïp våïi noï âãø âaím baío tênh liãön khäúi vaì chäúng tháúm cuía cäng trçnh. Xæí lyï khe thi cäng coï thãø caïc phæång phaïp sau:

* Âaïnh xåìm màût bã täng: Sau khi âäø bã täng tæì 3-4 h duìng baìn chaíi sàõt coü lãn bãö màût bã täng, sau âoï duìng næåïc ræía saûch bãö màût.

69


www.vnco

ld.vn

* Âaïnh xåìm bàòng phæång phaïp thuyí læûc: laì mäüt biãûn phaïp thæåìng chè duìng âãø xæí lyï khe thi cäng ngang. Sau khi âäø bã täng tæì 4 ÷ 12 giåì, màût bã täng chæa kãút cæïng hoaìn toaìn thç duìng tia næåïc coï aïp suáút 3-4 atm phun lãn bãö màût khäúi âäø âãø xoïi hãút maìng ciment trãn màût tåïi khi träöi ra 1/2 haût cäút liãûu låïn laì âaût yãu cáöu.

* Duìng suïng bàõn caït bàõn lãn màût bã täng sau khi bã täng âaî âaût âãún cæåìng âäü 50-100 kG/cm2. Do täúc âäü maûnh vaì læûc ma saït cuía haût caït bàõn ra laìm moìn låïp xi màng chæa tháût ràõn chàõc trãn màût khoaính .

Ba phæång phaïp sau tiãút kiãûm âæåüc nhiãöu nhán cäng âaïnh xåìm, nàng suáút cao, lao âäüng âåî mãût nhoüc maì váùn baío âaím cháút læåüng cuía cäng trçnh.

* Yãu cáöu chung: Caïc phæång phaïp xæí lyï khe thæåìng laì phaíi laìm máút hãút låïp vaïng væîa trãn màût bã täng, täút nháút laì laìm läü 1/2 viãn âaï dàm ra vaì khäng laìm long råìi noï. Træåïc khi âäø bã täng phaíi vãû sinh laûi bàòng caïch xoïi næåïc âãø ræía saûch màût bã täng hoàûc duìng håi eïp thäøi saûch taûp cháút, thoaït hãút næåïc âoüng trãn màût bã täng cuî.

c. Kiãøm tra træåïc khi âäø bã täng vaìo khoaính:

Træåïc khi âäø bã täng ngoaìi viãûc kiãøm tra cháút læåüng xæí lyï nãön hoàûc khe thi cäng coìn cáön kiãøm tra caïc màût khaïc nhæ:

- Vë trê, kêch thæåïc, cháút læåüng (nhàôn, khêt) vaì sæû äøn âënh cuía vaïn khuän.

- Vë trê, kêch thæåïc, säú læåüng, cháút læåüng cuía cäút theïp, khoaíng caïch låïp baío vãû.

- Vë trê, cháút læåüng cuía caïc maïy moïc, thiãút bë chän sàôn trong bã täng.

- Cháút læåüng, säú læåüng caïc váût liãûu cuía bã täng.

- Thiãút bë cäng cuû âäø bã täng nhæ maïy träün, maïy âáöm, cäng cuû váûn chuyãøn, phãøu âäø voìi voi, âiãûn, næåïc, hiãûn træåìng thi cäng v.v...

Viãûc kiãøm tra phaíi tè mè, tháûn troüng, chè khi nghiãûm thu âaî xaïc âënh täút måïi cho âäø bã täng. Trong quaï trçnh âäø bã täng phaíi láúy máùu kiãøm tra bàòng thê nghiãûm theo qui âënh, ghi laûi nhæîng chäù hæ hoíng vaì láûp biãûn phaïp sæîa chæîa.

2. CAÏC PHÆÅNG PHAÏP ÂÄØ BÃ TÄNG VAÌO KHOAÍNH:

Tuyì theo kêch thæåïc khoaính âäø, nàng læûc saín xuáút cuía traûm träün bã täng, âiãöu kiãûn váûn chuyãøn v.v... maì coï thãø choün mäüt trong nhæîng phæång phaïp âäø sau âáy:

a. Phæång phaïp âäø tæìng låïp:

- Tiãún haình âäø theo tæìng låïp trãn toaìn bäü diãûn têch cuía khoaính âäø våïi chiãöu daìy mäùi låïp laì h theo suäút chiãöu cao H cuía khoaính âäí tæì dæåïi lãn.

70


www.vnco

ld.vn

- Muäún cho bãö màût khoaính âäø khäng sinh hiãûn tæåüng khe laûnh khi âäø theo phæång phaïp naìy thç phaíi thoaî maîn âiãöu kiãûn cuû thãø sau:

b . l ≤ Pk (t1 - t2)

h ; m2 (16.2)

Trong âoï:

b: Chiãöu räüng cuía khoaính âäø, m

l: Chiãöu daìi cuía khoaính âäø, m nãn láúy khoaíng caïch giæîa hai khe luïn laìm chiãöu daìi cuía khoaính âäø, coï thãø láúy tåïi 15 - 18m.

- Phæång phaïp naìy thæåìng duìng âãø âäø:

+ Nhæîng cäng trçnh bã täng khäúi låïn nhæ âáûp bã täng, traûm båm låïn, cäúng âäöng bàòng .v.v.

+ Nhæîng cäng trçnh coï diãûn têch khoaính âäø nhoí hoàûc coï nàng suáút traûm träün vaì cæåìng âäü váûn chuyãøn låïn.

b. Phæång phaïp âäø låïp nghiãng:

L

H

hh

h

Hæåïng âäø bãtäng

12

α

H ≤ 1,5mα ≤ 10o

Hçnh 16.5a. Phæång phaïp âäø låïp nghiãng

- Khi âäø tæìng låïp coï khaí nàng sinh ra hiãûn tæåüng khe laûnh thç coï thãø duìng phæång phaïp âäø bã täng vaìo khoaính theo tæìng låïp nàòm nghiãng. Âäü nghiãng màût bã täng cuía mäùi låïp âäø (goïc α) phaíi nhoí hån hoàûc bàòng 100, yãu cáöu chiãöu cao khoaính âäø nhoí hån 1,5m.

- Âäúi våïi phæång phaïp naìy thç âiãöu kiãûn kiãøm tra khe laûnh laì:

b . ln = b H

sin∝ ≤ PK (t1 - t2)

h , m (16.3)

Trong âoï: b: Chiãöu räüng cuía khoaính âäø ∝: Goïc nghiãng màût bã täng cuía mäùi låïp âäø, âäü H: Chiãöu cao khoaính âäø, m ln: Chiãöìu daìi cuía låïp âäø theo màût nghiãng, m

71


www.vnco

ld.vn

- Phæång phaïp âäø låïp nghiãng thæåìng duìng âãø âäø bã täng nhæîng khoaính âäø nhoí coï chiãöu räüng ngàõn nhæng chiãöu daìi tæång âäúi låïn nhæ træåìng håüp âäø bã täng baín âaïy, moïng, caïc âåüt âäø bã täng cuía truû pin, tæåìng... (yãu cáöu chiãöu cao khoaính âäø nhoí hån 1,5m).

c. Phæång phaïp âäø báûc thang:

- Caïch âäø naìy tæång âäúi phæïc taûp, nhæng khi nàng suáút traûm träün tæång âäúi nhoí thç váùn khäúng chãú âæåüc tæång âäúi dãù daìng, khäng sinh ra khe laûnh. Theo phæång phaïp naìy bã täng âæåüc âäø suäút chiãöu cao cuía khoaính âäø thaình nhæîng låïp so le nhau nhæ nhæîng báûc thang coï chiãöu räüng laì lb.

L

h

H hh

Hæåïng âäø bãtäng

h

b b bl l l

12

734

5 98

106

Hçnh 16.5b. Phæång phaïp âäø bã täng theo kiãøu báûc thang

- Âiãöu kiãûn âãø kiãøm tra hiãûn tæåüng khe laûnh luïc naìy laì:

b . lb (n + 1) ≤P.K (t1 - t2)

h , m2 (16.4)

Trong âoï:

b: Chiãöu räüng cuía khoaính âäø, m

lb : Chiãöu räüng cuía báûc thang (daíi âäø) , m

n: Säú låïp âäø bã täng theo suäút chiãöu cao cuía khoaính.

- Thæåìng duìng âãø âäø bã täng cho nhæîng khoaính âäø coï diãûn têch räüng nhæ bã täng baín âaïy, bã täng moïng... Chiãöu cao khoaính âäø coï thãø khäúng chãú låïn hån phæång phaïp âäø nghiãng, tuy nhiãn khäng nãn låïn hån 1,5m. Nãn khäúng chãú låïp âäø tæì 3 ÷ 4 låïp (tæïc 3 ÷ 4 báûc thang), chiãöu räüng cuía báûc thang tuyì thuäüc chiãöu daìy låïp âäø bã täng, khoaíng tæì 1,2 ÷ 1,8m.

d. Nhæîng âiãøm cáön læu yï khi âäø bã täng vaìo khoaính:

- Âäø bã täng noïi chung yãu cáöu phaíi liãn tuûc, taûo thaình låïp coï chiãöu daìy khäng âäøi vaì theo hæåïng nháút âënh.

72


www.vnco

ld.vn

- Låïp bã täng âäø sau phaíi këp truìm lãn låïp dæåïi træåïc khi låïp bã täng dæåïi bàõt âáöu ngæng kãút traïnh hiãûn tæåüng sinh khe laûnh laìm aính hæåíng cháút læåüng cäng trçnh.

- Traïnh âäø bã täng thaình âäúng táûp trung quaï låïn.

- Caïc âäúng bã täng truït åí thuìng ra phaíi âæåüc phán phäúi âãöu, khi san ra seî âæåüc mäüt låïp bã täng âãöu âàûn.

16.3. SAN ÂÁÖM VAÌ DÆÅÎNG HÄÜ BÃ TÄNG:

1. SAN BÃ TÄNG:

Bã täng âäø âãún âáu tiãún haình san âãún âoï. Yãu cáöu chung cuía cäng taïc san laì khäng laìm bã täng bë phán cåî, phán táöng.

a. Cäng taïc san bã täng: thæåìng phaíi laìm bàòng thuí cäng täún khaï nhiãöu thåìi gian. Bã täng âäø thaình âäúng duìng xeíng hoàûc caìo san cho âãöu.

- Nãúu tháúy hiãûn tæåüng bã täng bë phán cåî thç phaíi xuïc nåi nhiãöu cäút liãûu thä âäø vaìo chäù coï nhiãöu væîa vaì khäng âæåüc laìm ngæåüc laûi.

- Khi phaíi san ra nháút thiãút phaíi duìng xeíng xuïc, khi âäø phaíi uïp xeíng khäng âæåüc háút.

- Chiãöu daìi dëch chuyãøn bã täng khäng nãn quaï 1,5m âãø giæî cho bã täng khäng bë phán cåî.

b. Våïi bã täng khäúi låïn:

Sæí duûng nhæîng cäng cuû váûn chuyãøn loaûi to nhæ ätä tæû âäø, thuìng âæûng bã täng coï dung têch hån vaìi ba khäúi hoàûc åí caïc khoaính âäø låïn khäng coï cäút theïp thç coï thãø duìng maïy uíi loaûi nhoí hoàûc âáöm chaìy âãø san bã täng.

I

II

III

Hçnh164.6. Duìng maïy âáöm âãø san

bã täng I, II, III. Trçnh tæû san bã täng

Khi duìng maïy âáöm chaìy âãø san bã täng cáön chuï yï:

- Khäng âæåüc càõm thàóng âáöm vaìo giæîa âäúng bã täng maì nãn càõm nghiãng bãn caûnh. Nhåì cháún âäüng cuía âáöm, bã täng tæì tæì âæåüc san bàìng.

- Cáön khäúng chãú thåìi gian rung cuía âáöm khäng nãn quaï 15 phuït trong khi san vaì khoaíng caïch san cuîng khäng nãn quaï låïn âãø traïnh hiãûn tæåüng phán cåî.

73


www.vnco

ld.vn

2. ÂÁÖM BÃ TÄNG:

Bã täng san xong cáön phaíi âáöm ngay. Muûc âêch cuía âáöm laì âãí giaím båït nhæîng khe håí nhoí, nhæîng läî häíng trong bã täng vaì laìm cho bã täng gàõn chàût våïi cäút theïp, våïi cáúu kiãûn chän sàôn trong bã täng vaì våïi vaïn khuän, do âoï âaím baío cho bã täng coï âäü chàût låïn. Âáöm bã täng coï thãø duìng phæång phaïp thuí cäng hay duìng maïy âáöm cháún âäüng.

a. Âáöm bã täng bàòng thuí cäng:

- Chè aïp duûng cho nhæîng cäng trçnh riãng leí , khäng coï âiãöu kiãûn duìng maïy âáöm cháún âäüng hoàûc åí nhæîng nåi cäút theïp quaï daìy khäng âáöm âæåüc bàòng maïy.

- Khi bã täng coï âäü suût nhoí hån 6cm thç coï thãø duìng âáöm tay laìm bàòng gang nàûng 8 ~ 10kg vaì âáöm âãöu âàûn.

- ÅÍ nhæîng chäù cäút theïp daìy vaì khi bã täng coï âäü suût låïn hån 6cm thç duìng xaì beng vaì gáy sàõt thoüc âãöu, luïc lãn âãún låúp trãn cuìng thç duìng baìn väö bàòng gäù väù trãn màût bã täng cho nhàôn.

- ÅÍ màût giaïp våïi vaïn khuän thç duìng xeíng deûp hoàûc thanh tre moíng thoüc saït vaìo vaïn khuän vaì duìng väö goî nheû vaì âãöu lãn màût ngoaìi vaïn khuän.

- Chuï yï: khi âáöm âáöu xaì beng hay thanh tre phaíi càõm sáu xuäúng låïp bã täng cuî 5cm âãø hai låïp liãn kãút chàût cheî våïi nhau.

b. Âáöm bã täng bàòng maïy âáöm cháún âäüng:

* Âàûc âiãøm:

- Âáöm bã täng bàòng maïy baío âaím cho bã täng coï cháút læåüng vaì giaím nheû sæïc lao âäüng. Caïc cäng trçnh quan troüng, yãu cáöu cháút læåüng cao nháút thiãút phaíi duìng âáöm maïy âãø âáöm bã täng.

- Âáöm bàòng maïy âáöm cháún âäüng thç âäü chàût cuía bã täng âæåüc náng cao, do âoï thåìi haûn thaïo dåî vaïn khuän cuîng ruït ngàõn laûi.

* Nguyãn lyï âáöm chàût bã täng: Maïy âáöm cháún âäüng laì loaûi maïy coï táön säú dao âäüng cao, biãn âäü dao âäüng nhoí vaì gia täúc låïn.

- Dæåïi taïc duûng cháún âäüng cuía âáöm læûc ma saït vaì læûc dênh kãút giæîa cäút liãûu trong bã täng bë giaím âi âäüt ngäüt, caïc cäút liãûu taïch råìi nhau vaì åí traûng thaïi lå læíng, coìn væîa xi màng gáön nhæ thaình thãø loíng.

- Luïc âoï caïc haût cäút liãûu dæåïi sæïc keïo cuía troüng læåüng baín thán maì chçm làõng xuäúng, tæû råi vaìo vë trê äøn âënh nháút.

- Væîa xi màng nheït âáöy vaìo caïc khe håí giæîa caïc haût cäút liãûu, coìn boüt khê vaì næåïc thæìa bë âáøy ra vaì näøi lãn trãn laìm cho bã täng thaình mäüt khäúi chàût.

74


www.vnco

ld.vn

* Caïc loaûi maïy dáöm cháún âäüng:

Càn cæï vaìo caïch truyãön cháún âäüng coï thãø chia maïy âáöm bã täng ra laìm 3 loaûi laì:

• Maïy âáöm màût: coìn goüi laì maïy âáöm baìn

- Cáúu taûo vaì tênh nàng: gäöm âäüng cå âiãûn coï làúp baïnh xe lãûch tám trãn truûc quay. Âäüng cå âiãûn vaì caïc thiãút bë khaïc âãöu làõp âàût trãn baìn âáöm. Chiãöu sáu âáöm aính hæåíng laì 20~40cm, nàng suáút cuía maïy âáöm tæì 8 ~12 m3/h, thåìi gian cháún âäüng laì 60s.

- Træåìng håüp sæí duûng: Maïy âáöm màüt cháún âäüng thæåìng duìng âãø âáöm bã täng caïc kãút cáúu moíng nàòm ngang coï cäút theïp hoàûc khäng coï cäút theïp nhæ baín moíng, caïc táúm saìn, âæåìng âi, låïp baío vãû bàòng bã täng cäút theïp cuía maïi däïc hay âãø âáöm màût trãn cuìng cuía khoaính âäø.

b)a)

c)

d)3

1

12

1

Hçnh 16.7. Caïc loaûi maïy âáöm

cháún âäüng bã täng a. Âáöm chaìy truûc cæïng; b. Âáöm ngoaìi vaïn

khuän; c. Âáöm baìn(âáöm màût); d. Âáöm rung 1. Maïy cháún âäüng; 2. Baín ngang; 3. Cáúu kiãûn

bã täng cäút theïp

- Kyî thuáût âáöm:

+ Våïi loaûi kãút cáúu khäng coï cäút theïp hoàûc coï mäüt låïp cäút theïp thç chiãöu daìy låïp âáöm bã täng khäng låïn hån 25cm.

+ Nãúu kãút cáúu coï hai låïp cäút theïp, chiãöu daìy låïp âáöm bã täng khäng nãn låïn hån 12cm.

+ Khi dëch chuyãøn âáöm phaíi náng lãn khäng âæåüc keïo lã thaình raînh. Khi âáöm caïc vãút âáöm phaíi truìng lãn nhau tæì 3-5 cm.

+ Thåìi gian âáöm taûi mäüt vë trê phuû thuäüc vaìo âäü suût cuía væîa bã täng, thay âäøi trong khoaíng 30 ÷ 60 s.

75


www.vnco

ld.vn

3-5cm

2

3

1 δ

a)

3-5cm

1

4

3-5c

m

2

3

b)

FHçnh 16.8. Âáöm bã täng

bàòng âáöm màût a. Caïch âáöm; b. Màût bàòng bäú trê âàût âáöm;

1. Vë trê âàût âáöm; 2. Di chuyãøn âáöm; 3. Âáöm åí vë trê måïi

• Maïy âáöm sáu: coìn goüi laì maïy âáöm chaìy

- Âàûc âiãøm: Maïy âáöm chaìy âæåüc duìng laìm cäng cuû chuí yãúu trong xáy dæûng thuyí låüi. Khi laìm viãûc càúm chaìy âáöm vaìo bã täng. Âáöy chaìy coï hai loaûi laì truûc mãöm vaì truûc cæïng, coï loaûi chaûy bàòng âiãûn coï loaûi chaûy bàòng nhiãn liãûu.

- Âáöm chaìy truûc mãöm: coï nhiãöu loaûi âæåìng kênh chaìy âáöm khaïc nhau thay âäøi tæì 28- 76mm. Tuyì theo kêch thæåïc cuía khaính âäø, âäü suût cuía bã täng vaì khoaíng caïch cäút theïp maì choün kêch thæåïc cuía chaìy âáöm. Âáöm chaìy truûc mãöm thæåìng duìng âãø âáöm khäúi bã täng coï thãø têch nhoí, heûp, moíng hoàûc coï nhiãöu cäút theïp.

- Âáöm chaìy truûc cæïng coï nhiãöu cåî to nhoí khaïc nhau, âæåìng kênh cuía chaìy âáöm thay âäøi tæì 50 ~ 133mm. Loaûi âáöm chaìy truûc cæïng thæåìng duìng trong caïc cäng trçnh bã täng khäúi låïn hoàûc êt cäút theïp.


+ Maïy âáöm phaíi giæî theo chiãöu thàóng âæïng vuäng goïc våïi màût bã täng, chè coï chäù naìo låïp âäø moíng hoàûc nåi khoï âáöm måïi âæåüc áún cheïo âáöm (khäng nghiãng quaï 450). Khi cho pheïp âáöm cheïo thç phaíi cheïo theo cuìng mäüt phæång vaì nãn ruït ngàõn khoaính caïch âáöm mäüt êt âãø traïnh bë âáöm soït.

+ Muäún cho bã täng âæåüc âáöm chàût âãöu nãn bäú trê âáöm theo hçnh hoa mai.

+ Chiãöu daìi âáöm khäng quaï 1,25 láön chiãöu daìi cäng taïc cuía âáöu âáöm vaì âáöu âáöm phaíi càõm sáu xuäúng låïp bã täng cuî 5~10cm âãø hai låïp bã täng liãn kãút våïi nhau âæåüc chàût cheî.

+ Âáöìm xong phaíi ruït âáöm lãn tæì tæì âãø væîa bã täng láp láúp âáöy läù âáöm khäng cho khäng khê loüt vaìo. Âãø traïnh âáöm soït muîi âáöm phaíi âaím baío chênh xaïc khi càõm tiãúp sang

vë trê khaïc. Khoaíng caïch giæîa caïc vë trê muîi âáöm khäng væåüt quaï 1,25~1,5 láön baïn kênh taïc duûng cuía âáöm.

76


www.vnco

ld.vn

R

~ 1.

5R

~ 1.5R

Âáöm duìiHçnh 16.9. Så âäö di chuyãøn cuía âáöm duìi.

R. Baïn kênh taïc duûng cuía âáöm

+ Thåìi gian âáöm taûi mäüt chäù tuyì theo âäü læu âäüng cuía væîa bã täng coï thãø tæì 30-45s, khi naìo tháïy màût bã täng ngæìng luïn, boüt khäng khê träöi lãn næîa, trãn màût bã täng coï mäüt låïp væîa laïng laì âæåüc.

+ Khi âáöm khäng âæåüc tyì saït maïy âáöm vaìo cäút theïp âãø traïnh hiãûn tæåüng phaï våî kãút cáúu cuía bã täng âang ninh kãút do cäút theïp truyãön cháún âäüng sang. Maïy âáöm khäng âæåüc âàût caïch vaïn khuän gáön quaï 6-10cm.

• Maïy âáöm màût ngoaìi: coìn goüi laì maïy âáöm cháún âäüng ngoaìi vaïn khuän.

- Cáúu taûo: gäöm âäüng cå âiãûn coï gàõn baïnh xe lãch tám åí hai âáöu truûc quay taûo thaình maïy cháún âäüng. Âäüng cå âiãûn gàõn trãn âãú hoàûc khung. Âãú hoàûc khung coï thiãút bë gàõn vaìo vaïn khuän.

- Træåìng håüp sæí duûng:

+ Duìng âãø âáöm bã täng caïc kãút cáúu liãön khäúi moíng nhæ tæåìng, cäüt, caïc cáúu kiãûn moíng coï nhiãöu cäút theïp maì khäng thãø âáöm âæåüc bàòng maïy âáöm chaìy, kãút håüp våïi maïy âáöm màût ngoaìi coìn phaíi duìng väö gäù goî ngoaìi vaïn khuän cho bã täng âàûc chàõc.

+ Duìng loaûi âáöm naìy làõp vaìo thuìng âæûng bã täng, Ätä tæû âäø bã täng voìi väi hay maïng cháún âäüng vaì thiãút bë chæïa váût liãûu råìi nhæ xi màng hoàûc væîa bã täng âãø caïc thiãút bë naìy hoaût âäüng täút hån.


Maïy âáöm âæåüc gàõn vaìo bãn ngoaìi vaïn khuän, chiãöu sáu taïc duûng cuía âáöm tênh tæì màût vaïn khuän âaût 15cm. Chiãöu cao cuía mäùi låïp âáöm, khoaíng caïch dëch chuyãøn khi âáöm dæûa vaìo màût càõt cuía kãút cáúu, âàûc âiãøm cuía væîa bã täng vaì xaïc âënh bàòng kinh nghiãûm. Thåìi gian âáöm taûi mäüt vë trê thæåìng tæì 50-90 s.

77


www.vnco

ld.vn

* Nhæîng âiãøm cáön læu yï:

Trong kyî thuáût âáöm bã täng viãûc traïnh âáöm soït laì mäüt kháu troüng yãúu âãø âaím baío cháút læåüng bã täng nháút laì khi âáöm diãûn têch räüng. Vç váûy nãn phán cäng cho mäùi cäng nhán âáöm phuû traïch mäüt khoaíng vaì khi âáöm phaíi theo mäüt trçnh tæû nháút âënh, coï thãø âáöm theo âæåìng thàóng tæì âáöu bãn naìy sang âáöu bãn kia hoàûc âáöm hai bãn tiãún vaìo giæîa.

a) b) c)

Hçnh 16.10. Bäú trê thæï tæû âáöm

a, b. Âáöm tæì âáöu naìy sang âáöu kia; c. Âáöm hai phêa däön vaìo Bao giåì cuîng phaíi tiãún haình âáöm dæåïi tháúp træåïc, cao sau. Khi âäø theo låïp nghiãng

hoàûc màût däúc cáön âáöm dæåïi chán däúc træåïc (âáöm tæì dæåïi lãn trãn). Khi âáöm cáön giæî cho màût bã täng thaình mäüt màût nàòm ngang, traïnh cho bã täng do taïc däüng cuía âáöm chaíy vaìo chäù tháúp sinh ra hiãûn tæåüng phán cåî.

c. Tênh toaïn nàng suáút vaì säú læåüng maïy âáöm:

- Nàng suáút maïy âáöm: Càn cæï vaìo baïn kênh taïc duûng cuía âáöm coï thãø tênh nàng suáút cuía tæìng loaûi maïy âáöm theo cäng thæïc:

Nâ = 2R2 h 3600t1 + t2

. Ktg ; m3/h (16.5)

Trong âoï:

R: baïn kênh taïc duûng cuía maïy âáöm (m)

h: bãö daìy cuía mäùi låïp bã täng (m)

t1: thåìi gian âáöm åí mäùi âiãøm (s)

t2: thåìi gian dëch chuyãøn maïy âáöm tæì âiãøm naìy sang âiãøm kia (s)

Ktg: hãû säú låüi duûng thåìi gian.

Säú læåüng maïy âáöm cáön thiãút phuûc vuû cho khäúi âäø phaíi thêch håüp våïi nàng suáút traûm träün bã täng vaì tênh theo:

n = a.b.h

Nâ (Tnk - Tvc) (16.6)

Trong âoï:

78


www.vnco

ld.vn

16.4 PHOÌNG NGÆÌA NÆÏT NEÍ VÇ NHIÃÛT ÂÄÜ TRONG BÃ TÄNG KHÄÚI LÅÏN:

1. Nguyãn nhán phaït sinh næït neí vç nhiãût:

Sæû næït neí cuía bã täng do nhiãöu nguyãn nhán; nhiãût âäü, coï goït, luïn khäng âãöu, tuy kiãöm trong cäút liãûu âaï soíi vaì sæû biãún daûng cuía vaïn khuän .. Nhæng qua kãút quaí nghiãn cæïu thç æïng suáút nhiãût laì nguyãn nhán chuí yãúu vaì nghiãm troüng gáy ra nhæîng vãút næït trong khäúi bã täng thãø têch låïn. Vç váûy viãûc phoìng ngæìa næït neí vç nhiãût trong cäng trçnh bã täng khäúi låïn laì nhiãûm vuû haìng âáöu trong quaï trçnh thi cäng. Nhæîng nguyãn nhán chuí yãúu laìm cho nhiãût âäü trong khäúi bã täng thãø têch låïn thay âäøi laì:

a. Do hiãûn tæåüng thuyí hoaï giæîa xi màng vaì næåïc, trong bã täng phaït ra mäüt nhiãût læåüng ráút låïn.

b. Khi âäø bã täng: Nhiãût âäü cuía bã täng vaì cuía mäi træåìng bãn ngoaìi (næåïc, khäng khê) coï sæû chãnh lãûch, goüi laì chãnh lãûnh ban âáöu.

c. Sau khi âäø bã täng: Quaï trçnh thuyí hoaï cuía xi màng seî dáön dáön kãút thuïc, nhiãût læåüng khäng phaït ra næîa nãn bã täng seî laûnh dáön. Nhæng vç tênh dáùn nhiãût cuía bã täng ráút keïm nãn bã täng trong khäúi êt chëu aính hæåíng cuía sæû thay âäøi nhiãût âäü ngoaìi khäng khê. Tuy nhiãn trong thåìi gian ngàõn nhiãût âäü cuía mäi træåìng xung quanh thæåìng âäøi cuîng laìm cho nhiãût âäü cuía bã täng trong khäúi thay âäøi.

Khi nhiãût âäü cuía bã täng thay âäøi laìm cho thãø têch cuía bã täng thay âäøi. Nãúu bã täng coï thãø biãún daûng tæû do thç trong bã täng seî khäng sinh ra æïng suáút nhiãût âäü. Nãúu khäúi bã täng khäng thãø biãún daûng tæû do âæåüc thç seî gáy ra æïng suáút nhiãût âäü. Khi æïng suáút nhiãût âäü væåüt quaï æïng suáút chëu læûc cho pheïp cuía bã täng thç khäúi bã täng seî sinh ra keî næït.

2. Caïc loaûi næït neí vç nhiãût:

Næï t neí vç nhiãût trong bã täng khäúi lån thæåìng coï hai loaûi laì næït neí bãö màût (keî næït màût ngoaìi) vaì næït xuyãn (keî næït táöng âaïy)

a. Næït neí bãö màût:

- Nguyãn nhán phaït sinh: laì do sæû chãnh lãûch nhiãût âäü bãn trong vaì bãn ngoaìi khäúi bã täng thæåìng phaït sinh nhæîng khäúi coï chiãöu daìy moíng maì âäü cao låïn nhæ truû pin, tæåìng caïnh .v.v vaì thæåìng xuáút hiãûn sau khi âäø bã täng tæì 1~2 tuáön.

Hçnh 16.11. Næït bãö màût vaì næït xuyãn åí màût bã täng

1. Næït bãö màût; 2. Næït xuyãn 1

2

80


www.vnco

ld.vn

- Giaíi thêch:

+ Trong quaï trçnh ninh kãút cuía bã täng khi nhiãût âäü bãn trong khäúi bã täng chæa toaí hãút maì màût ngoaìi khäúi âaî nguäüi laûnh (sau khi thaïo vaïn khuän) hoàûc do nhiãût âäü cuía mäi træåìng bãn ngoaìi thay âäøi laìm cho thãø têch bã täng trong vaì ngoaìi khäúi daîn nåí khäng giäúng nhau: bãn trong sinh ra æïng suáút neïn (-) coìn bãn ngoaìi sinh ra æïng suáút keïo(+).

Nãúu æïng suáút nhiãût naìy låïn hån æïng suáút chëu keïo cho pheïp thç phaït sinh vãút næït màût ngoaìi khäúi bã täng.

+ Trong thåìi kyì âáöu bã täng coï tênh cháút deío tæång âäúi låïn, moâuyn âaìn häöi tæång âäúi nhoí, do âoï æïng suáút keïo tæång âäúi nhoí. Traïi laûi, nãúu baîo dæåîng khäng täút thç trãn màût khäúi bã täng coï thãø sinh ra vãút næït.

- Âàûc âiãøm:

+ Næït neí bãö màût khäng nguy hiãøm làõm vç bãö næït khäng sáu, khäng räüng.

+ Sau khi nhiãût âäü bã täng haû tháúp vaì äøn âënh coï thãø bët kên laûi.

+ Vç åí màût ngoaìi nãn dãù phaït hiãûn dãù xæí lyï.

b. Næït xuyãn khäúi bã täng:

- Thæåìng phaït sinh åí âaïy khäúi bã täng chäù tiãúp giaïp våïi âaï hoàûc tiãúp giaïp våïi khäúi bã täng cuî âaî âæåüc âäng kãút væîng chàõc.

- Giaíi thêch:

+ Sau khi âäø bã täng, åí thåìi kyì âáöu ninh kãút cuía bã täng trong quaï trçnh thuyí hoaï nhiãût âäü, khäng ngæìng tàng lãn vaì âaût âãöu trë säú lån nháút. Thãø têch cuía bã täng nåí ra nhæng bë khäúi bã täng cuî hoàûc moïng cäng trçnh raìng buäüc khäng cho neïn luïc âáöu nhoí nãn khäng nguy hiãøm.

+ Nhæng khi quaï trçnh nhiãût thuyí hoaï kãút thuïc, nhiãût âäü trong bã täng haû tháúp dáön âãún nhiãût âäü äøn âënh (Nhiãût âäü bçnh quán nhiãöu nàm cuía khê tråìi taûi khu væûc âäø bã täng) laìm cho thãø têch khäúi bã täng co laûi. Nhæng luïc náöy chênh laì luïc bã täng co laûi âaî âäng cæïng vaì bë kiãöm chãú khäng co laûi tæû do âæåüc. Do âoï sinh ra æïng suáút keïo åí pháön âaïy cäng trçnh vaì æïng suáút càõt åí màût tiãúp xuïc.

+ Nãúu æïng suáút keïo do bãn hiãûn tæåüng bã täng co ngoït gáy ra sau khi âaî triãût tiãu våïi æïng suáút neïn træåïc váùn låïn hån æïng suáút keïo cho pheïp cuía bã täng thç seî gáy ra nhæîng vãút næït nguy hiãøm åí âaïy cäng trçnh. Caìng xa nãön bã täng caìng coï nhiãöu khaí nàng biãún daûng tæû do vaì æïng suáút keïo caìng nhoí.

- Âàûc âiãøm: Loaûi næït xuyãn thæåìng sinh ra trong thåìi kyì váûn haình cuía cäng trçnh khoï phaït hiãûn vaì xæí lyï, phaï hoaûi tênh chènh thãø cuía cäng trçnh.

81


www.vnco

ld.vn

3. Biãûn phaïp phoìng ngæìa vãút næït nhiãût âäü:

Âãø giaím båït sæû biãún âäøi nhiãût âäü trong bã täng ngàn ngæìa vãút næït nhiãût âäü coï thãø duìng caïc biãûn phaïp sau:

- Giaím båït læåüng phaït nhiãût cuía bã täng.

- Haû tháúp nhiãût âäü âäø bã täng

- Tàng nhanh täúc âäü toaí nhiãût trong bã täng.

- Phán khoaính âäø bã täng håüp lyï.

a. Giaím båït læåüng phaït nhiãût cuía bã täng: hai biãûn phaïp

- Caíi thiãûn tênh toaí nhiãût cuía xi màng.

- Giaím læåüng xi màng trong 1m3 bã täng

Caíi thiãûn tinh toaí nhiãût cuía bã täng xi màng: duìng xi màng êt nháút toaí nhiãût thay cho xi màng pooïc laîng phäø thäng laìm cho nhiãût âäü trong bã täng coï thãø giaím tåïi 20%, caï biãût tåïi 30% cæåìng âäü chäúng keïo cuía bã täng tàng 5 - 10%.

Giaím læåüng xi màng trong 1m3 bã täng: Caïc biãûn phaïp âãø haû læåüng xi màng laì:

+ Duìng váût liãûu pha träün thay cho mäüt pháön xi màng nhæ caïc cháút phuû gia hoaût tênh, phuû gia deío, phuû gia khê âãø tàng âäü læu âäüng cuía væîa bã täng.

+ Duìng nhiãöu cäút liãûu thä, caíi thiãûn cáúp phäúi cuía bã täng vaì träün thãm caïc loaûi váût liãûu nhæ âáút seït, âáút hoaìng thäø, tro than laìm cho âäü räùng cuía cäút liãûu giaím nhoí.

+ Âäün âaï häüc vaìo bã täng.

+ Phán biãût âàûc âiãøm, tênh cháút chëu læûc vaì táöm quan troüng cuía caïc bäü pháûn cäng trçnh maì duìng säú hiãûu bã täng thêch håüp.

+ Triãût âãø sæí duûng cæåìng âäü cuía bã täng, xetï tåïi cæåìng âäü thåìi kyì sau maì haû tháúp säú hiãûu bã täng.

b. Haû tháúp nhiãût âäü âäø bã täng: Khäng nhæîng coï thãø haû tháúp âæåüc æïng suáút nhiãût âäü maì coìn náng cao âæåüc cæåìng âäü chäúng keïo cuía bã täng. Caïc biãûn phaïp haû tháúp nhiãût âäü cuía bã täng khi âäø laì:

- Laìm laûnh næåïc träün bã täng hoàûc duìng næåïc âaï thay cho mäüt pháön næåïc träün. Læåüng næåïc âaï coï thãø 30~ 50%, coï khi tåïi 85% nhiãût âäü coï thãø haû xuäúng 100C.

- Laìm laûnh cäút liãûu chuí yãúu laì cäút liãûu thä âãø haû tháúp nhiãût âäü cuía bã täng trong vaì sau khi âäø. Laìm laûnh cäút liãûu coï thãø bàòng næåïc laûnh, bàòng phæång phaïp huït chán khäng (duìng båm chán khäng) hoàûc thäøi khê laûnh.

- Låüi duûng luïc nhiãût âäü tháúp âãø âäø bã täng.

82


www.vnco

ld.vn

c.Tàng nhanh quaï trçnh toaí nhiãût cuía bã täng: Duìng caïc biãûn phaïp:

- Choün kêch thæåïc khoaính âäø vaì bäú trê trçnh âäü caïc khoaính näúi tiãúp nhau mäüt caïch håüp lyï âãø âuí thåìi gian vaì âiãöu kiãûn toaí nhiãût täút.

- Khäúng chãú nhiãût âäü åí màût toaí nhiãût nhæ phun næåïc laûnh , âàûc næåïc âaï lãn màût bã täng âãø haû tháúp nhiãût âäü åí bãö màût khäúi bã täng, do âoï coï thãø tàng nhanh âæåüc täúc âäü toaí nhiãût.

- Duìng hãû thäúng äúng nhoí næåïc dáùn næåïc chán sàôn trong khäúi bã täng: laì mäüt biãûn phaïp ráút coï hiãûu quaí âãø âiãöu tiãút nhiãût theo yï muäún.

+ Caïch bäú trê äúng trong khäúi bã täng: äúng dáùn næåïc thæåìng laìm bàòng sàõt coï âæåìng kênh d= 2,54cm (cuîng coï äúng tåïi 4,9cm) khoaíng caïch giæîa caïc äúng theo chiãöu cao vaì trãn màût bàòng tæì 1,5 ~ 3m. Caïc âáöu vaìo vaì ra cuía äúng coï thãø bäú trê åí caïc khe thi cäng doüc cuía âáûp.

+ Caïch sæí duûng: Sau khi âäø bã täng cho næåïc laûnh chaûy qua hãû thäúng äúng âãø haû tháúp nhiãût âäü träng khäúi bã täng. Khi toaí nhiãût xong thç phuût xi màng vaìo bët láúp äúng. Täúc âäü doìng næåïc trong äúng laì 6m/s. Nãúu täúc âäü nhanh quaï thç næåïc khäng këp huït nhiãût laîng phê næåïc. Nãúu täúc âäü cháûm quaï thç bã täng cháûm haû nhiãût âäü.

d. Phán khoaính âäø bã täng håüp lyï: chia khoaính âäø bã täng caìng nhoí thç viãûc xæí lyï khe thi cäng caìng phæïc taûp täún nhiãöu vaïn khuän khäúi læåüng phuût xi màng låïn, täúc däü thi cäng cháûm.

- Khi phuût væîa xi màng khe thi cäng thç nhiãût âäü cuía bã täng phaíi tháúp hån nhiãût âäü äøn âënh cuía bã täng âãø âaím baío sau khi phuût væîa xi màng khäng vç nhiãût âäü trong bã täng tiãúp tuûc haû xuäúng laìm cho bã täng co laûi maì sinh ra keî næït.

- Âãø giaím sæû raìng buäüc cuía nãön nham thaûch âäúi våïi bã täng, chiãöu cao cuía khoaính âäø bã täng âáöu tiãn trãn nãön nham thaûch chè nãn láúy 0,75 - 1,5m.

83


www.vnco

ld.vn

PHUÛ LUÛC MINH HOÜA CHÆÅNG 16

I. PHÆÅNG AÏN PHÁN CHIA KHOAÍNH ÂÄØ

MÄÜT SÄÚ CÄNG TRÇNH BÃ TÄNG

MÀÛT BÀÒNG CÄÚNG

R

R

ÂOAÛN V ÂOAÛN VI ÂOAÛN VII ÂOAÛN VIIIÂOAÛN IVÂOAÛN IIIÂOAÛN II

HÁÖM VAN CÄN

NHAÌ CHE VAN HAÛ LÆU

CÀÕT DOÜC CÄÚNG

ÂOAÛN I ÂOAÛN IX

CÀÕT NGANG ÂOAÛN III CÀÕT NGANG ÂOAÛN IV

Hçnh 16.12. Phán khoaính âäø cäúng láúy næåïc

84


www.vnco

ld.vn

85

I

I II

II

III

III

IV

IV

V

V

VI

VI

VII

VII

VIIIIX

X X

IXVIII

XI XI

MÀÛT BÀÒNG TRAÌN

CÀÕT DOÜC TRAÌN

17,0017,00

19,50

22,50

29,64

36,00

38,00

36,00

25,00

2,50

II1

II2

II4

II5II6

II7

II3

II9

II10 II11

II17II16

II22 II23

I1

I5

I7

I9

I11

III1

III5

III7

III9

III11

III13

IV 1

IV5

IV7

IV 9

IV11

V1V3

V5

V7

VI1

VI3

VI5

VI7

VII1VII3

VII5

VII7

VII9

VIII1

VIII7

VIII9

VIII11

VIII13

IX1

IX7IX9

IX11

IX13

IX15

9,008,00

4,50X1

X5

X5

X3

IX7

IX7

X3

X5

X3

IX1 IX3

IX4IX2

VIII2 VIII4

VIII1VIII3

VII1

VII2

VI1

VI2

IV1

IV2

V1

V 2

III1

III2

I1

I2

25,0

0

4,50

9,00

8,00

VIII - VIII

VIII5

VIII7

VIII9

VIII1

VIII11

VIII13

II7

II11

II8

II12 II13

II23

II17

II24

II18

II25

II19

II - II

II14

II26

II20

II23

II17

II22

II16

II6II5II3

II4

II1

II9II7

II11II10

II2

XI - XI

Hçnh 16.13. Phán khoaính âäø âáûp traìn xaí luî


www.vnco

ld.vn

Kho¶nh ®æ ®ît 2




Kho¶nh ®æ ®ît 6Kho¶nh ®æ ®ît 5

15

96.60

89.80

91.80

94.60

97.80

92.6094.80

14,5



Kho¶nh ®æ ®ît 11Kho¶nh ®æ ®ît 10Kho¶nh ®æ ®ît 9Kho¶nh ®æ ®ît 8Kho¶nh ®æ ®ît 7





101.4

105.0

109.0

113.0

119.0

123.00

112,80

Tim çc tæ m¸y

ÄÚng theïp ∅150

Hçnh 16.14. Phán khoaính âäø bã täng nhaì maïy thuyí âiãûn

86


www.vnco

ld.vn

II. MÄÜT SÄÚ PHÆÅNG PHAÏP ÂÄØ BÃ TÄNG KHAÏC

< 6m11m11m< 6m

1 2 3 54 6 7 8

Hçnh 16.15. Âäø bã täng dæåïi næåïc theo phæång phaïp ruút äúng

1. Vaïn khuän; 2. Saìn cäng taïc; 3. ÄÚng; 3. Lan can baío vãû; 5. Phãøu; 6. Truû âåî; 7. ÄÚng båm bã täng; 8. Cáön truûc näøi

< 1,

5m

3

2

1 4

5

Hçnh 16.16. Âäø bã täng trong næåïc 1. Bã täng måïi âäø; 2. Bã täng âäø træåïc; 3. Màût bã täng luän luän

tiãúp xuïc våïi næåïc; 4. Vaïn khuän; 5. Váût bët âaïy

87


www.vnco

ld.vn

a)

Neo theïp l = 3mkhoaíng caïch 3x3mBaîi cäút liãûu

Maïy phun væîa ALIVA - AL 500

Giaìn giaïo theïp

Maïy neïn khê

Bã täng phun gia cäú

Boïng âeìn

A

A

Ätä váûn chuyãøn bãtäng chuyãn duûng SB-92B

Caïp âiãûn

Caïp âiãûn

D25Anke neo L= 3m, a=3m

L= 3m, a=3mAnke neo D25

Maïy phun bãtäng ALIVA500

Boïng âeìn

Xe náng

Xe náng

Ätä váûn chuyãøn bãtäng chuyãn duûng SB-92B

Maïy phun bãtäng ALIVA500

800ÄÚng thäng gioï

Bã täng phun gia cäú

L= 3m, a=3mAnke neo D25

b)

Hçnh16.17. Så âäö thi cäng bãtäng bàòng maïy phun væîa a. Phun gia cäú âæåìng háöm - Càõt doüc vaì màût bàòng

b. Phun gia cäú maïi häú moïng

88


www.vnco

ld.vn

CHÆÅNG 17

THI CÄNG ÂÁÛP BÃ TÄNG

17.1 ÂÀÛC ÂIÃØM CUÍA THI CÄNG ÂÁÛP BÃ TÄNG

1. NHÆÎNG YÃU CÁÖU ÂÄÚI VÅÏI THI CÄNG ÂÁÛP BÃ TÄNG:

Âáûp bã täng bao gäöm caïc loaûi âáûp troüng læûc, âáûp voìm, âáûp truû chäúng v.v... khi xáy dæûng cáön coï mäüt säú yãu cáöu vãö thi cäng nhæ:

1. Âáöu tiãn laì phaíi khai thaïc, gia cäng vaì váûn chuyãøn cäút liãûu, xi màng, theïp vaì gäù âãún vë trê xáy dæûng âáûp.

2. Do thi cäng phæïc taûp nãn cáön phaíi:

+ Trang bë nhiãöu loaûi thiãút bë maïy moïc, caïc xæåíng gia cäng vaì caïc xê nghiãûp phuû.

+ Coï âäüi nguî cäng nhán laình nghãö vaì caïn bäü kyî thuáût coï kinh nghiãûm.

3. Phaíi xáy dæûng nhiãöu cäng trçnh phuû, taûm thåìi, do âáûp bã täng thæåìng xáy dæûng åí nhæîng nåi ræìng nuïi dán cæ thæa thåït, thåìi gian thi cäng laûi tæång âäú daìi.

Nhæ váûy, nãúu khi thi cäng cäng trçnh tæång âäú låïn thç cäng taïc täø chæïc vaì kãú hoaûch kyî thuáût khaï phæïc taûp.

2. MÄÜT SÄÚ ÂÀÛC ÂIÃØM CÁÖN CHUÏ YÏ:

Trong quaï trçnh thi cäng âáûp bã täng cáön âàûc biãût chuï yï mäüt säú váún âãö sau âáy:

1. Âaìo moïng âáûp: Âáûp bã täng thæåìng xáy dæûng trãn nãön âaï, træåïc khi âäø bã täng phaíi âaìo vaì xæí lyï nãön moïng. Âaìo moïng âáûp bã täng coï âàûc âiãøm laì:

+ Khäúi læåüng âaìo âaï khaï låïn, màût cäng taïc laûi cháût heûp, caìng âaìo xuäúng sáu, viãûc chuyãøn âaï ra khoíi häú moïng caìng khoï khàn.

+ Khi duìng mçn âaìo moïng phaíi chuï yï âãún cháún âäüng coï thãø laìm hæ haûi nãön moïng.

+ Khi gàûp táöng âaï phong hoaï, næït neí, våî vuûn âoaûn táöng phaíi tiãún haình xæí lyï kyî.

Cäng viãûc âaìo moïng vaì xæí lyï neìn duì coï khoï khàn vaì kháøn træång váùn phaíi giaíi quyãút cho triãût âãø, nãúu khäng sau naìy khoï coï biãûn phaïp bäø cæïu laûi.

2. Hãû thäúng träün bã täng: Laì mäüt trong hai hãû thäúng låïn cuía thi cäng âáûp bã täng. Cäng viãûc cuía hãû thäúng naìy bao gäöm tæì nåi khai thaïc cäút liãûu âãún näüi chãú taûp xong væîa bã täng âem duìng. Trong quaï trçnh saín xuáút cáön hiãûp âäöng chàût cheî, baío âaím vãö säú læåüng, cháút læåüng vaì cäú gàõng cå giåïi hoaï.

89

www.vnco

ld.vn

3. Hãû thäúng váûn chuyãøn vaì âäø bã täng: Laì hãû thäúng låïn thæï hai trong quaï trçnh thi cäng âáûp bã täng. Hãû thäúng naìy yãu cáöu cå giåïi hoaï khaï phæïc taûp:

+ Tæì viãûc sæí duûng cáöu cäng taïc, caïc loaûi cáön truûc, thang taíi v.v... âãún viãûc choün nhæîng hçnh thæïc váûn chuyãøn phuû khaïc âãø âæa bã täng âãún nhæîng nåi coï khäúi læåüng nhoí hån nhæ pháön moïng, pháön âáöu cuía âáûp âãöu phaíi choün vaì bäú trê håüp lê, chênh xaïc.

+ Âäöng thåìi phaíi bao quaït âæåüc toaìn bäü thán âáûp trong caïc thåìi kyì thi cäng.

* Hãû thäúng váûn chuyãøn phaíi âaïp æïng âæåüc yãu cáöu cuía cæåìng âäü âäø bã täng, vaì ngæåüc laûi khi xaïc âënh cæåìng âäü âäø bã täng cáön choün phæång aïn váûn chuyãøn thêch håüp.

4. Biãûn phaïp khäúng chãú nhiãût trong bã täng khäúi låïn: Laì mäüt váún âãö coï aính hæåíng âãún täúc âäü vaì cháút læåüng thi cäng âáûp.

+ Viãûc duìng cháút phuû gia pha träün thãm laìm laûnh cäút liãûu træåïc khi träün, duìng næåïc âaï âãø träün bã täng v.v... seî laìm tàng thãm caïc haûng muûc cäng viãûc cuía hãû thäúng träün bã täng.

+ Viãûc duìng äúng dáùn næåïc laìm laûnh, raînh phun væîa cuía âáûp v.v... cáön phäúi håüp täút våïi phæång aïn váûn chuyãøn bã täng vaì âäø bã täng.

5. Nhæîng váún âãö khaïc: Ngoaìi nhæîng âàûc âiãøm chuí yãúu nháút åí trãn coìn khaï nhiãöu nhæîng cäng viãûc khaïc phaíi xeït âãún nhæ:

+ Váûn chuyãøn làõp raïp vaïn khuän, cäút theïp.

+ Chuyãøn dëch maïy moïc thiãút bë thi cäng trãn màût âáûp.

+ Laìm cáöu cäng taïc, laìm âæåìng thi cäng.

+ Duìng làõp cáön truûc, làõp raïp caïc kãút cáúu nhæ cæía van, thiãút bë kim loaûi.

+ Biãûn phaïp kyî thuáût an toaìn v.v...

Do nhæîng âàûc âiãøm trãn cho tháúy viãûc xaïc âënh chênh xaïc phæång aïn thi cäng âáûp bã täng seî coï quan hãû tåïi cháút læåüng cäng trçnh vaì tàng nhanh täúc âäü thi cäng.

17.2 PHÁN ÂÅÜT, PHÁN ÂOAÛN THI CÄNG ÂÁÛP:

1. PHÆÅNG PHAÏP PHÁN ÂÅÜT, PHÁN ÂOAÛN THI CÄNG:

a/ Càn cæï vaìo phæång aïn dáùn doìng.

b/ Dæûa vaìo kãút cáúu, kêch thæåïc âáûp, tçnh hçnh cuû thãø vãö âëa hçnh, âëa cháút.

Viãûc phán âåüt, phán âoaûn thi cäng âáûp bã täng coï liãn quan chàût cheî våïi phæång aïn dáùn doìng. Khi dáùn doìng theo tæìng âåüt, tæìng giai âoaûn thç quaï trçnh thi cäng âáûp cuîng phaíi theo caïc thåìi kyì dáùn doìng âoï maì phán chia thaình caïc âoaûn thi cäng, caïc âåüt âäø bã täng.

90

www.vnco

ld.vn

Coï thãø dæûa vaìo caïc bäü pháûn cuía âáûp nhæ: moïng âáûp, chán âáûp, thán âáûp, âènh âáûp, båì phaíi, båì traïi maì phán ra thåìi kyì thi cäng træåïc, thåìi kyì thi cäng sau.

* Vê duû vãö phán âåüt, phán âoaûn thi cäng âáûp bã täng:

Âáûp âæåüc chia thaình bäún thåìi kyì thi cäng bã täng nhæ sau:

b)a)

II

IVIII

IV

I II

III

Hçnh 17.1. Thê duû vãö phán âoaûn phán âåüt thi cäng âáûp

a. Nhçn tæì haû læu; b. Màût càõt âáûp; I, II, III, IV. Biãøu thë trçnh tæû caïc giai âoaûn âäø bã täng

+ Thåìi kyì thæï nháút: Pháön âáûp traìn hoàûc pháön âáûp coï cäúng âaïy (cäúng âaïy phuûc vuû dáùn doìng).

+ Thåìi kyì thæï hai: Thæåìng pháön dæåïi cuía âoaûn âáûp khäng traìn âãún mäüt cao trçnh naìo âoï.

+ Thåìi kyì thæï ba: Âäø bã täng toaìn thán âáûp âãún mäüt cao trçnh naìo âoï hoàûc cao trçnh chäúng luî.

+ Thåìi kyì thæï tæ: Thi cäng pháön âènh âáûp.

Caïc giai âoaûn thi cäng tuyì tæìng âåüt âäø bã täng, tuyì tæìng bäü pháûn kaïc nhau cuía âáûp maì coï nhæîng yãu cáöu riãng âäú våïi hãû thäúng träün vaì váûn chuyãøn bã täng. Vç váûy khi choün phæång aïn cho hãû thäúng saín xuáút vaì váûn chuyãøn bã täng cáön liãn hãû chàût cheî våïi phæång aïn dáùn doìng vaì caïc thåìi kyì thi cäng âáûp, cuû thãø nhæ sau:

1. Thåìi kyì (I) âäø bã täng bäü pháûn dæåïi cuía âáûp coï âàûc âiãøm:

+ Thæåìng khäúi læåüng khäng låïn, nhæng cæåìng âäü thi cäng khäng phaíi laì nhoí do yãu cáöu chäúng luî khi dáùn doìng.

+ Phaíi thi cäng xong âaïy cäúng vaì thán âáûp phaíi âaût tåïi mäüt cao trçnh naìo âoï.

Bäü pháûn dæåïi cuía âáûp åí cao trçnh tháúp nãn chuí yãúu coï thãø bäú trê hãû thäúng träün vaì váûn chuyãøn bã täng táûp trung åí mäüt bãn båì.

2. Thåìi kyì thæï (II) vaì thæï (III) coï âàûc âiãøm laì:

+ Khäng kãø phæång aïn dáùn doìng nhæ thãú naìo, thæåìng chiãúm khäúi læåüng låïn trong thi cäng âáûp.

+ Näüi dung cäng taïc chênh luïc naìy laì viãûc saín xuáút vaì váûn chuyãøn bã täng. Trong cäng taïc váûn chuyãøn bã täng phaíi xeït âãún quaï trçnh váûn chuyãøn lãn cao.

91

www.vnco

ld.vn

3. Thåìi kyì thi cäng cuäúi (IV) laì bäü pháûn âènh âáûp coï âàûc âiãøm laì:

+ Khäúi læåüng vaì cæåìng âäü thi cäng khäng låïn làõm.

+ Âènh âáûp heûp, chiãöu daìi thi cäng theo toaìn tuyãún âáûp vaì åí trãn cao nãn cáön phaíi chuï yï.

+ Cuûc bäü coï chäù phæång aïn váûn chuyãøn bàòng cå giåïi khäng khäúng chãú tåïi maì cáön bäø sung phæång aïn phuû âãø váûn chuyãøn vaì âäø bã täng.

2. NGUYÃN TÀÕC CÅ BAÍN CHOÜN PHÆÅNG AÏN THI CÄNG BÃ TÄNG ÂÁÛP:

Theo thê duû cho tháúy:

+ Hai hãû thäúng saín xuáút vaì váûn chuyãøn bã täng phaíi theo caïc giai âoaûn thi cäng maì bä trê sàõp xãúp, thi cäng pháön naìo træåïc, pháön naìo sau.

+ Phaíi xaïc âënh roî raìng bäü pháûn naìo laì chuí yãúu, bäü pháûn naìo laì thæï yãúu.

Do âoï viãûc xaïc âënh phæång aïn váûn chuyãøn vaì chãú taûo bã täng phaíi xeït âãún caïc nguyãn tàõc coï liãn quan âãún viãûc bäú trê hãû thäúng bã täng sau âáy:

1. Nhaì maïy chãú taûo bã täng phuûc vuû chung cho caí âåüt træåïc láùn âåüt sau hay bäú trê riãng biãût phuûc vuû cho nåi tháúp åí âåüt træåïc, sau âoï chuyãön lãn nåi cao phuûc vuû cho thåìi kyì sau.

2. Khi:

+ Choün nàng suáút cuía nhaì maïy bã täng phaíi phuì håüp våïi cæåìng âäü váûn chuyãøn bã täng.

+ Choün cao trçnh âàût nhaì maïy phaíi xeït tåïi âæåìng váûn chuyãøn bã täng tæì nåi saín xuáút bã täng âãún vë trê âäø bã täng cuía âáûp.

3. Khi choün vaì bäú trê phæång aïn chênh, phæång aïn phuû vãö váûn chuyãøn bã täng cáön phaíi xaïc âënh:

+ Kãú hoaûch sæí duûng vaì phán phäúi bã täng.

+ Säú læåüng caïc loaûi maïy moïc chuí yãúu nhæ cáön truûc, âáöu maïy keïo, ätä, bàng chuyãön, båm bã täng v.v...

+ Cao trçnh, kêch thæåïc cuía cáöu cäng taïc, vë trê caïc tuyãún âæåìng váûn chuyãøn bã täng åí caïc thåìi kyì thi cäng âäø phuì håüp våïi caïc cao trçnh xáy dæûng âáûp.

17.3 ÂAÌO VAÌ XÆÍ LYÏ NÃÖN MOÏNG:

* Yãu cáöu chung laì:

+ Nãön moïng cuía âáûp bã täng yãu cáöu khaï cao, nháút laì âäúi våïi âáûp bã täng låïn, yãu cáöu nãön âaï phaíi kiãn cäú vaì hoaìn chènh.

92

www.vnco

ld.vn

+ Phaíi âaìo boí caïc låïp âaï phong hoaï, mãöm yãúu, våî vuûn, nhæîng nåi khäng âaìo boí hãút âæåüc phaíi tiãún haình xæí lyï.

1. CÄNG TAÏC ÂAÌO MOÏNG:

+ Trong thiãút kãú, dæûa vaìo nhæîng taìi liãûu thàm doì, khaío saït âãø xaïc âënh âäü sáu âaìo moïng.

+ Trong thi cäng coìn phaíi càn cæï vaìo tçnh hçnh thæûc tãú maì sæía âäøi laûi nhæîng pháön khäng håüp lyï âãø:

+ Baío âaím cho âáûp âæåüc äøn âënh vaì væîng chàõc.

+ Âäöng thåìi cäú gàõng giaím khäúi læåüng âaìo.

1. Hçnh daûng moïng âaìo: Âãø âaím baío äøn âënh chäúng træåüt, phoìng tháúm cho âáûp, moïng âáûp täút nháút theo daûng ràng cæa våïi hai hçnh thæïc sau:

* Moïng âaìo theo hçnh soïng: phêa thæåüng læu âaìo maïng dáùn næåïc âãø giaím båït læåüng næåïc ngáúm qua nãön moïng cäng trçnh.

4

1

4

1

b)

3

a)

3

2

2

Hçnh 17.2. Hçnh daûng âaìo moïng

a. Moïng âaìo theo hçnh soïng; b. Moïng âaìo theo hçnh thang 1. Thán âáûp; 2. Màût âaï tæû nhiãn; 3. Màût âaï âaìo; 4. Tim läù khoan phuût maìng chäúng tháúm

* Moïng âaìo theo báûc thang: däúc tæì haû læu vãö thæåüng læu, nhæ váûy seî náng cao âæåüc tênh phoìng tháúm vaì tênh äøn âënh cuía cäng trçnh, âäöng thåìi khäúi læåüng âaìo moïng âæåüc giaím båït so våïi daûng hçnh soïng.

2. Nhæîng quy âënh cáön chuï yï khi âaìo moïng:

+ Màût moïng âaìo khäng nãn taûo thaình nhæîng goïc nhoün cuûc bäü, âãø traïnh cho thán âáûp åí nhæîng nåi âoï sinh ra æïng suáút táûp trung.

93

www.vnco

ld.vn

+ Khi duìng näø mçn âãø âaìo moïng cáön haûn chãú khäúi læåüng bao thuäúc vaì säú läù mçn, táûn læåüng duìng phæång phaïp näø mçn läù näng vaì qui mä vuû näø nhoí âãø phoìng ngæìa bë cháún âäüng cuía näú phaï laìm nãön moïng bë phaï hoaûi næït neí hoàûc laìm cho khe næït sàôn coï måí räüng thãm.

+ Våïi nhæîng häú moïng âaìo sáu thç coï thãø sæí duûng näø mçn läù sáu åí bäü pháûn phêa trãn. Mäùi láön näø phaï sáu läù khoan khäng væåüt quaï 2/3 chiãöu sáu tæì màût âáút tæû nhiãn xuäúng âãún màût âënh âaìo.

+ Trong phaûm vi caïch cao trçnh âaïy âáûp 1,5÷2,0m, chiãöu sáu läù khoan näø mçn nãn giåïi haûn 0,5÷1m. Caïch cao trçnh âaïy âáûp 0,2÷0,5m nãn âaìo bàòng tay.

+ Âaìo moïng bàòng näø mçn vaì âäø bã täng moïng âáûp khäng nãön laìm song song våïi nhau. Nãúu tháût cáön thiãút thç phaíi càn cæï vaìo quy âënh cuía qui phaûm maì tiãún haình.

+ Chäù näø mçn nãn caïch nåi âäø bã täng âáûp êt nháút laì 20m vaì läù khoan khäng nãn sáu quaï 0,5m.

3. Biãûn phaïp thi cäng âaìo moïng:

* Âaìo moïng coï thãø chia ra âaìo åí loìng säng vaì âaìo bãn båì:

+ Cao trçnh âaïy säng tæång âäú tháúp phaíi chåì khi âàõp xong âã quai thaïo caûn næåïc räöi måïi âaìo.

+ Bãn båì coï thãø âaìo ngay tæì luïc âáöu do khäng bë cäng taïc dáùn doìng laìm aính hæåíng. Nãúu båì quaï däúc seî âaìo theo hçnh báûc thang, mäùi báûc cao tæì 5÷20m.

* Âãú dæûng vaïn khuän: cáöu cäng taïc vaì thoaït næåïc thi cäng âæåüc thuáûn tiãûn, coï thãø måí räüng häú moïng thãm 2÷3m vãö phêa thæåüng vaì haû læu.

* Âaìo häú moïng bàõt âáöu tæì màût âaìo sáu dáön xuäúng

+ Bäúc âáút âaï thaíi duìng maïy xuïc, cáön truûc v.v...

+ Chuyãøn boí âáút âaï thaíi, duìng ätä, bàng chuyãön v.v... Duìng ätä tæû âäø ráút linh hoaût, tiãûn låüi, nhæng phaíi laìm âæåìng váûn chuyãøn tæì häú moïng ra, moïng caìng âaìo sáu caìng khoï bäú trê âæåìng váûn chuyãøn.

2. XÆÍ LYÏ NÃÖN MOÏNG:

* Caïc træåìng håüp cáön phaíi xæí lyï:

+ Khi moïng âaî âaìo âãún cao trçnh thiãút kãú, maì tênh tháúm næåïc vaì tênh hoaìn chènh cuía nãön chæa âaût yãu cáöu thç phaíi xæí lyï bàòng caïch phuû væîa taûo maìng chäúng tháúm vaì phuût væîa cäú kãút.

94

www.vnco

ld.vn

+ Træåìng håüp gàûp nhæîng væîa âaî våî vuûn, táöng âaï bë càõt âæït thç phaíi choün biãûn phaïp xæí lyï riãng. Noïi chung laì phaíi âaìo tåïi mäüt âäü sáu nháút âinh bàòng chiãöu daìy cuía vèa âaï våî vuûn hoàûc táöng âaï bë càõt âæït, xäúi ræía saûch, sau âoï âäø bã täng vaì tiãún haình phuût væîa gia cäú.

+ Khi goïc nghiãng cuía màût tiãúp xuïc giæîa nãön våïi thán âáûp låïn hån 450 bã täng trong quaï trçnh âäng cæïng co ngoït âãø taïch khoíi màût nãön âaï, nãn phaíi bäú trê træåïc nhæîng äúng phuût væîa âãø phuût væîa gàõn màût tiãúp xuïc naìy laûi.

* Táöm quan troüng cuía cäng taïc âaìo vaì xæí lyï nãön moïng:

Cháút læåüng âaìo vaì xæí lyï nãön moïng coï quan hãû máût thiãút âãún cháút læåüng, täúc âäü thi cäng cuía âáûp bã täng.

+ Nãön âaìo moïng khäng âuí âäü sáu thiãút kãú khäng âaìo hãút låïp âaï phong hoaï, næït neí, hoàûc xæí lyï vèa âaï næït neí khäng thoaí âaïng seî gáy nguy hiãøm cho cäng trçnh sau naìy.

+ Cäng viãûc âaìo moïng cuîng aính hæåíng låïn âãún tiãún âäü thi cäng, viãûc phán táöng näø mçn nhoí chiãúm mäüt thåìi gian nháút âënh, nhæng cäng viãûc khoï khàn vaì aính hæåíng tiãún âäü nhiãöu nháút laì viãûc bäúc xuïc vaì váûn chuyãøn âáút âaï ra baîi thaíi. Vç váûy phæång aïn thi cäng moïng ngoaìi viãûc phán táöng näø mçn cho håüp lyï, coìn cáön phaíi choün cäng vuû bäúc xuïc, váûn chuyãøn vaì bäú trê âæåìng váûn chuyãøn cho tháût täút.

17.4. BÄÚ TRÊ HÃÛ THÄÚNG SAÍN XUÁÚT BÃ TÄNG, CÁÖN TRUÛC VAÌ CÁÖU CÄNG TAÏC

1. BÄÚ TRÊ HÃÛ THÄÚNG TRÄÜN BÃ TÄNG:

Hãû thäúng saín xuáút bã täng coï thãø bäú trê theo phæång thæïc táûp trung hoàûc phán taïn.

a. Phæång thæïc bäú trê táûp trung: Bäú trê táûp trung seî giaím âæåüc kinh phê xáy dæûng, täø chæïc thi cäng âån giaín, âàûc biãût thêch håüp våï nhaì maïy saín xuáút bã täng tæû âäüng.

b. Phæång thæïc bäú trê phán taïn: Thæåìng thêch håüp våïi cäng trçnh cåî nhoí, cå giåïi hoaï tháúp.

c. Mäüt säú træåìng håüp bäú trê vë trê hãû thäúng träün bã täng:

* Âäúi våïi âáûp bã täng tæång âäúi låïn coï xu hæåïng bäú trê hãû thäúng träün bã täng táûp trung nhæ nhaì maïy träün bã täng tæû âäüng. Nhæng cuîng tuyì thuäüc vaìo:

+ Tçnh hçnh vaì kãút cáúu cäng trçnh.

+ Khaí nàng khäúng chãú âæåüc cuía hãû thäúng váûn chuyãøn vaì thiãút bë âäø bã täng.

maì vë trê hãû thäúng träün bã täng bäú trê táûp trung taûi mäüt cao trçnh hoàûc phán taïn åí mäüt säú cao trçnh.

95

www.vnco

ld.vn

2. BÄÚ TRÊ CÁÖN TRUÛC VAÌ CÁÖU CÄNG TAÏC:

Thi cäng loaûi âáûp væìa vaì cao thæåìng phaíi duìng âãún cáön truûc kãút håüp våïi cáöu cäng taïc. Taïc duûng cuía cáöu cäng taïc laì laìm âæåìng dëch chuyãøn cuía cáön truûc hoàûc âæåìng váûn chuyãøn cung cáúp váût liãûu. Vë trê kêch thæåïc cuía cáöu (cao trçnh, chiãöu räüng cáöu) vaì loaûi cáöu truûc chaûy trãn cáöu cäng taïc laì âo kêch thæåïc chiãöu räüng, chiãöu cao cuía cäng trçnh quyãút âënh. Cáön truûc duìng trãn cáöu cäng taïc chuí yãúu laì loaûi cáön truûc chaûy trãn âæåìng ray nhæ cáön truûc cäøng, cáön truûc thaïp.

1. Kãút cáúu cáöu cäng taïc: Cáöu cäng taïc thuäüc loaûi kãút cáúu taûm thåìi, sæí duûng xong thaïo dåî toaìn bäü hoàûc mäüt pháön, kãút cáúu coï thãø laì:

+ Cáöu cäng taïc thæåìng laìm bàòng kãút cáúu theïp. Cáöu bàòng kãút cáúu theïp, thi cäng làõp raïp nhanh goün, såïm âæa vaìo sæí duûng nhæng giaï thaình âàõt.

+ Âãø tiãút kiãûm theïp vaì phê täøn sæía cáöu coï thãø duìng cáöu bàòng bã täng cäút theïp vaì bã täng dæû æïng læûc, tuy viãûc thaïo làõp coï khoï khàn nhæng kinh tãú.

+ Cuîng coï thãø kãút håüp caí hai loaûi kãút cáúu theïp vaì kãút cáúu bã täng.

a) b)

Hçnh 17.4. Bäú trê cáöu cäng taïc vaì cáön truûc a. Cáön truûc cäøng vaì tuyãún cáöu cäng taïc;

b. Cáöu cäng taïc vaì cáön truûc thaïp

+ Træåìng håüp duìng cáön truûc nhoí, chiãöu daìi nhëp cáöu khäng låïn coï thãø duìng cáöu cäng taïc bàòng gäù. Khi thiãút kãú cáöu nãn choün hçnh thæïc giaín âån, tiãu chuáøn hoaï quy caïch.

• Dáöm cáöu coï thãø sæí duûng âæåüc nhiãöu láön âãø giaím båït phê täøn cäng trçnh taûm.

• Mäú cáöu vaì chán cáöu coï thãø âàût ngay trãn nãön âaï hoàûc trãn khoaính bã täng âaî âäø, nãúu laì nãön mãöm thç phaíi coï moïng bã täng.

• Nhëp cáöu nãn thêch håüp våïi phæång aïn phán khoaính âäø bã täng cuía âáûp, âiãöu kiãûn làõp raïp vaì kãút cáúu cuía baín thán cáöu, thæåìng tæì 10÷30m.

• Màût cáöu coï liãn quan tåïi yãu cáöu khäúi læåüng váûn chuyãøn bã täng vaì âäü räüng âæåìng ráy di chuyãøn cuía cáön truûc, thæåìng tæì 8÷10m.

2. Caïc phæång aïn bäú trê cáöu cäng taïc: Coï nhiãöu hçnh thæïc bäú trê

+ Coï thãø bäú trê cáöu åí ngoaìi âáûp, cuîng coï thãø bäú trê ngay trãn âáûp âang âäø bã täng.

+ Coï thãø bäú trê mäüt cáöu cäng taïc, cuîng coï thãø bäú trê nhiãöu cáöu cäng taïc.

+ Coï thãø bäú trê cáöu cäú âënh taûi mäüt cao trçnh naìo âoï, cuîng coï thãø bäú trê thay âäø theo cao trçnh náng cao cuía âáûp.

97

www.vnco

ld.vn

Vç váûy khi choün phæång aïn cáöu cäng taïc âäø bã täng cho âáûp nãn tiãún haình so saïnh vãö kyî thuáût vaì kinh tãú maì quyãút âënh.

* Phæång aïn âæåüc duìng nhiãöu nháút laì mäüt cáöu cäng taïc song song våïi tuyãún âáûp. Nhæ váûy:

+ Coï thãø âäø bã täng caí hai phêa cuía âáûp.

+ Nhæng coï bäü pháûn cuía cáöu (mäú cáöu) seî chän vénh viãùn trong thán âáûp.

* Âäúi våïi nhæîng cäng trçnh låïn, cáöu cäng taïc thæåìng ráút cao, thåìi gian làõp raïp cáöu khaï láu (4÷8 thaïng) phaíi täún nhiãöu, laì mäüt loaûi cäng trçnh taûm âàûc biãût, cáön phaíi chuáøn bë cho täút âãø këp âæa vaìo sæí duûng theo tiãún âäü.

* Våïi cáöu cäng taïc cao coï thãø phán táöng tàng dáön theo chiãöu cao cáöu. Nhæ váûy: + Giaím âæåüc khoaíng caïch haû thuìng âäø bã täng. + Náng cao nàng suáút cuía cáön truûc. + Âäöng thåìi coï thãø khai thaïc sæí duûng tæìng âåüt cáöu.

17.5. THI CÄNG VÁÛT CHÀÕN NÆÅÏC 1. TAÏC DUÛNG CUÍA VÁÛT CHÀÕN NÆÅÏC:

Váût chàõn næåïc laì bäü pháûn chäúng tháúm ráút quan troüng cuía cäng trçnh coï taïc duûng:

+ Baío vãû caïc thiãút bë nhaì maïy thuyí âiãûn, khäng bë doìng tháúm laìm áøm vaì han rè, baío âaím cho caïc thiãút bë laìm viãûc bçnh thæåìng vaì láu bãön.

+ Giæî cho cäng trçnh khäng bë doìng næåïc tháúm laìm hæ hoíng.

Vç thãú phaíi thi cäng váût chàõn næåïc hãút sæïc tháûn troüng våïi cháút læåüng cao. Váût chàõn næåïc coï loaûi thàóng âæïng, coï loaûi nàòm ngang.

2. THI CÄNG VÁÛT CHÀÕN NÆÅÏC THÀÓNG ÂÆÏNG:

a. Âäúi våïi váût chàõn næåïc thàóng âæïng kiãøu I:

Trçnh tæû tiãún haình thi cäng:

32

2

41

67

5

65

Hçnh17.5. Thi cäng váût chàõn næåïc âæïng 1. Vaïn khuän; 2. Bu läng âuäi caï; 3. Táúm tän; 4. Bitum; 5. Táúm sàõt; 6. Táúm bitum matit

+ Láön læåüt gheïp vaïn khuän, âàût táúm tän vaì bu läng âuäi caï räöi âäø bã täng cho mäüt bãn khe luïn.

98

www.vnco

ld.vn

+ Khi màût bã täng khe luïn âæåüc thaïo vaïn khuän xong thç tiãún haình laìm vãû sinh trong næía giãúng âæïng vaì màût bã täng.

+ Daïn táúm bitum maït tit åí khe luïn. + Làõp vaïn khuän cho næía giãúng âæïng coìn laûi coï âàût sàôn bu läng âuäi caï, 2 táúm tän

chàõn næåïc thæåüng, haû læu. + Vêt chàût 2 táúm sàõt chàõn næåïc phêa thæåüng, haû læu vaìo bu läng, âàût táúm tän åí giæîa. + Sau âoï tiãún haình âäø bitum maït têt vaìo giãúng âæïng. + Âåüi cho bitum maït tit âäng cæïng thç thaïo vaïn khuän vaì âäø tiãúp bã täng khäúi bãn.

b. Âäúi våïi váût chàõn næåïc thàóng âæïng kiãøu II: Viãûc thi cäng khe luïn naìy âån giaín hån kiãøu I. Trçnh tæû tiãún haình nhæ sau: + Láön læåüt gheïp vaïn khuän âàût táúm tän räöi âäø bã täng cho mäüt bãn khe luïn. + Daïn táúm bitum maït têt åí khe luïn räöi âàût táúm bã täng cäút theïp âuïc sàôn hçnh chæî U åí

giãúng âæïng. + Sau âoï âäø bã täng khäúi bãn, coìn bitum maït têt trong giãúng âæïng coï thãø âäø báút cæï

luïc naìo thuáûn tiãûn.

3. THI CÄNG VÁÛT CHÀÕN NÆÅÏC NÀÒM NGANG:

a. Træåìng håüp thi cäng taûi chäù:

Tiãún haình theo trçnh tæû sau:

+ Khi làõp vaïn khuän âãø âäø bã täng mäüt bãn khe luïn thç phaíi âàût sàôn táúm âäöng Ω vaì maïng tän chæî V vaìo vë trê cuía chuïng.

+ Sau khi âäø bã täng xong thaïo vaïn khuän ra coìn táúm âäöng Ω vaì maïng tän chæî V âæåüc gàõn chàût vaìo bã täng.

+ Træåïc khi âäø bã täng khäúi bãn thç uäún táúm âäöng Ω tæì vë trê I lãn vë trê II âãø bitum noïng chaíy vaìo maïng tän chæî V, sau âoï uäún ngang táúm âäöng Ω vãö vë trê cuî. Cáön tênh toaïn mæïc bitum âãø baío âaím khi uäún táúm âäöng Ω tråí laûi thç giæîa táúm âäöng Ω våïi màût bitum khäng coìn khe håí, khäng coï boüt khê.

5

2

1

3

2 4

6

4 3 12

Hçnh 17.6. Thi cäng váût chàõn næåïc ngang 1. Táúm âäöng ; 2. Táúm tän chæî V; 3. Táúm bitum matit; 4. Bitum noïng chaíy; 5, 6. Vaïn khuän

99

www.vnco

ld.vn

+ Tiãúp theo laì làõp vaïn khuän âãø âäø pháön bitum hçnh thang trãn táúm âäöng. Khi roït bitum khäng âæåüc laìm væång ra pháön táúm âäöng sau naìy seî nàòm trong bã täng.

+ Âãø giæî cho aïnh nàõng khäng laìm chaíy vaìo biãún daûng khäúi bitum, miãúng vaïn khuän A âæåüc giæî tåïi khi âäø bã täng lãn táúm âäöng Ω måïi thaïo ra vaì sau khi thaïo vaïn khuän cáön âäø bã täng láúp kên bitum ngay.

b. Træåìng håüp laìm váût chàõn næåïc âuïc sàôn:

Thi cäng váût chàõn næåïc nàòm ngang theo trçnh tæû trãn ráút phiãön phæïc vaì khoï baío âaím tênh chäúng tháúm cuía váût chàõn næåïc âæåüc täút vç dæåïi táúm âäöng Ω thæåìng coìn nhæîng boüt khê låïn. Âãø khàõc phuûc hiãûn tæåüng âoï coï thãø laìm váût chàõn næåïc âuïc sàôn. Caïch laìm nhæ sau:

+ ÅÍ nhaïnh cuût cuía maïng tän chæî V haìn thãm miãúng tän cho hai nhaïnh daìi bàòng nhau.

+ Sau âoï âoïng thanh gäù troìn vaìo nhæîng thanh gäù ngang âãø coï hçnh giäúng táúm âäöng Ω âàût lãn trãn maïng tän räöi âäø bitum vaìo maïng tän chæî V.

+ Khi bitum âaî ràõn chàõc thç thaïo vaïn khuän ra, roït mäüt låïp bitum chaíy lãn màût táúm âäöng Ω vaìo cho khêt.

+ Khi làõp vaïn khuän âäø bã täng seî làõp luän caí khäúi táúm âäöng Ω, maïng tän chæî V vaì bitum vaìo vë trê cuía noï, cäng viãûc thi cäng váût chàõn næåïc laûi ráút âån giaín laì âäø bitum pháön trãn táúm âäöng Ω

Chuï yï:

+ Muäún cho bitum khäng dênh vaìo gäù thç trãn màût khuän gäù phaíi queït mäüt låïp næåïc âáút seït.

+ Sau khi thaïo khuän gäù ra phaíi ræía saûch âáút seït räöi måïi roït bitum vaì làõp âàût táúm âäöng Ω.

17.6. TU SÆÍA CHÄÙ HÆ HOÍNG CUÍA ÂÁÛP BÃ TÄNG:

1. NGUYÃN NHÁN HÆ HOÍNG:

Nhæîng hçnh thæïc hæ hoíng cuía âáûp bã täng coï thãø laì khäng âaût yãu cáöu vãö cæåìng âäü, chäúng tháúm, næåïc tháúm qua caïc khe luïn, màût bã täng bë næït, räù v.v... táút caí nhæîng hæ hoíng âoï cáön âæåüc nghiãn cæïu tçm ra nguyãn nhán âãø coï biãûn phaïp khàõc phuûc. Nhæîng nguyãn nhán chuí yãúu laìm cho âáûp bã täng bë hæ hoíng laì:

+ Cháút læåüng thi cäng keïm âãø sinh ra khe laûnh, räù täø ong hoàûc hang âäüng trong bã täng.

+ Xæí lyï khe thi cäng khäng täút, phaï hoaûi tênh nguyãn khäúi cuía cäng trçnh.

100

www.vnco

ld.vn

+ Do luïn khäng âãöu hoàûc do khäúng chãú nhiãût khi thi cäng bã täng khäng täút, phaït sinh ra nhæîng vãút næït.

+ Do phong hoaï, sæû baìo moìn cuía næåïc hoàûc næåïc tháúm laìm cäng trçnh hæ hoíng.

+ Do âäüng âáút hoàûc chiãún tranh laìm cäng trçnh bë luïn vaì hoíng (taïc duûng cháún âäüng gáy nãn).

Xáy dæûng laûi hoàûc tu sæía cäng trçnh khaïc våïi xáy dæûng måïi vç cäng viãûc phæïc taûp, vuûn vàût nãn coï thãø âæa âãún mäüt säú khoï khàn nhæ khäng coï caïch thaïo caûn häö khi tu sæía màût thæåüng læu cuía âáûp phaíi laìm viãûc trong næåïc v.v. .. Vç váûy tu sæía âáûp bã täng nãn cäú gàõng sàõp xãúp vaìo thåìi gian næåïc caûn. Tu sæía pháön dæåïi cuía âáûp phaíi càn cæï vaìo tçnh hçnh hæ hoíng, coï thãø duìng âã quai bao váy cuûc bäü hoàûc træûc tiãúp thi cäng trong næåïc.

2. TU SÆÍA BÃ TÄNG BË XÄÚP, RÄÙNG, RÄÙ MÀÛT:

Bã täng bë xäúp räù màût thæåìng laì do âáöm khäng kyî hoàûc vaïn khuän coï khe håí laìm chaíy máút nhiãöu væîa xi màng hoàûc bã täng chåí âãún âaî bë phán raî.

a. Tu sæía bàòng caïch âäø bã täng vaìo vuìng läù räù:

a)

Hçnh 17.7. Så âäö dæûng cäút pha âãø sæía chæía bã täng räù

+ Duìng âuûc sàõt vaì buïa âuûc hãút låïp bã täng xáúu tåïi bã täng täút, räöi duìng næåïc ræía vaì khê eïp thäøi khä.

+ Nãúu chäù hæ hoíng sáu quaï 10÷15cm phaíi khoan caïc läù khoan nghiãng roït âáöy væîa xi màng vaìo läù khoan räöi càõm cäút theïp neïo.

+ Âåüi 1÷2 ngaìy sau cho væîa xi màng ràõn chàõc räöi duìng dáy theïp d=3÷4mm âan vaìo caïc âoaûn cäút theïp neïo thaình maûng læåïi máút âäü 5÷10cm.

+ Màût ngoaìi gheïp vaïn khuän vaìo cäú âënh bàòng theïp chän sàôn trong sàõt âãø âáöm.

Muäún ngàn ngæìa sæû co næït cuía bã täng åí pháön âènh läù räù thç laìm vaïn khuän coï miãûng loe vaì cao lãn bã täng phaíi âæåüc âäø cao hån âènh läù räù. Sau khi thaïo vaïn khuän seî baût moîm bã täng thæìa âi vaì traït ra ngoaìi mäüt låïp væîa xi màng.

b. Tu sæía bàòng caïch xãúp cäút liãûu räöi phuût væîa trãn màût khäúi bã täng:

101

www.vnco

ld.vn

Hçnh 17.8. Så âäö khoan phuût bët keî næït cuía bã täng

Khi tu sæía nhæîng läù räùng riãng biãût coï thãø duìng xi màng nåí thãø têch. Âäø cho låïp bã täng måïi vaì cuî kãút håüp våïi nhau âæåüc täút, cuîng coï thãø duìng phæång phaïp xãúp træåïc cäút liãûu räöi phuût væîa.

3. XÆÍ LYÏ VÃÚT NÆÏT ÅÍ KHÄÚI BÃ TÄNG:

* Âäúi våïi nhæîng vãút næït li ti trãn màût khäúi do hiãûn tæåüng co ngoït cuía bã täng gáy ra thæåìng khäng phaíi xæí lyï.

* Âäúi våïi nhæîng keî næït sáu vaì to laìm cho næåïc tháúm qua thán cäng trçnh vaì qua khe luïn... thç phaíi xæí lyï bàòng caïch phuût xi màng:

+ Läù khoan nãn bäú trê nghiãng gáön vuäng goïc våïi keî næït âãø xuyãn qua âæåüc nhiãöu khe næït.

+ Sau âoï tiãún haình phuût xi màng.

Bàòng phæång phaïp naìy coï thãø xæí lyï caïc khe næït do cäng trçnh luïn khäng âãöu hoàûc vç cháún âäüng cuía näø mçn quaï gáön gáy ra.

* Âäúi våïi âáûp bã täng nãúu coï nhæîng vãút næït tháúm næåïc trãn màût âáûp phêa thæåüng læu thç phaíi xæí lyï phoìng tháúm.

+ Trãn màût âáûp chäù vãút næït âuûc mäüt raînh räùng 20cm, sáu 4cm âãø queït mäüt låïp bitum, räöi âàõp tæìng låïp bitum vaì bao taíi (låïp váût liãûu phoìng tháúm).

+ Sau khi raînh âæåüc láúp dáöy, ngoaìi âàût táúm âãûm cao su duìng âinh äúc chän sàôn eïp vaïn xuäúng cho låïp cao su âæåüc chàût.

+ Âãø baío vãû táöng phoìng tháúm âæåüc bãön væîng, cáön phun mäüt låïp væîa bao boüc.

4. CAÏC TRÆÅÌNG HÅÜP XÆÍ LYÏ KHAÏC

1. Træåìng håüp chiãöu daìy låïp baío vãû bã täng khäng âaût quy âënh thç:

* Duìng dao xáy âãø khêa màût bã täng ngay khi bã täng chæa ràõn, nãúu bã täng âaî ràõn phaíi láúy buïa âuûc xåìm thaình raînh.

102

www.vnco

ld.vn

+ Sau âoï tæåïi næåïc áøm räöi traït ra ngoaìi låïp væîa xi màng hoàûc phuût låïp bã täng lãn trãn cho âãún khi âaût yãu cáöu.

2. Xæí lyï gia cäú trong thán âáûp bã täng coï thãø duìng phæång phaïp phuût væîa. Caïc läù phuût væîa khoan tæì âènh xuäúng hoàûc tæì màût haû læu vaìo hoàûc tæì âæåìng haình lang khoan ra (hçnh veî: tiãún haình phuût væîa láúp khe thi cäng âæïng cuía âáûp troüng læûc).

Giäúng nhæ xæí lyï nãön, xæí lyï âáûp bàòng caïch phuût væîa coï thãø duìng caïc loaûi váût liãûu khaïc nhau âãø phuût, nhæng duìng nhiãöu nháút váùn laì væîa xi màng.

3. Nãúu vãút næït aính hæåíng âãún læûc chäúng càõt cuía âáûp, ngoaìi caïch phuût væîa coìn xæí lyï bàòng caïch náng cao læûc chäúng càõt åí bäü pháûn coï vãút næït (nhæ âoïng cäút theïp) hoàûc laìm giaím læûc càõt (nhæ tàng tiãút diãûn cuía kãút cáúu).

103

1

BỘ XÂY DỰNG

CHƢƠNG TRÌNH BỒI DƢỠNG KỸ SƢ

TƢ VẤN GIÁM SÁT XÂY DỰNG

BÀI GIẢNG Môn Học

GIÁM SÁT THI CÔNG VÀ NGHIỆM THU

CÔNG TÁC HOÀN THIỆN CÔNG TRÌNH

Ngƣời soạn :

PGs LÊ KIỀU

Trƣờng Đại học Kiến trúc Hà nội

HÀ NỘI, 12-2002

2

GIÁM SÁT THI CÔNG VÀ NGHIỆM THU

CÁC CÔNG TÁC HOÀN THIỆN CÔNG TRÌNH

Ngƣời soạn bài giảng và trình bày:

PGs Lê Kiều Chủ nhiệm Bộ môn

Công nghệ Xây dựng

Trường Đại học Kiến trúc Hà nội

I. Phần mở đầu

1.1 Nhiệm vụ chung của giám sát thi công và nghiệm thu các công tác

hoàn thiện công trình

Hoàn thiện công trình là công tác phải tiến hành nhằm tạo cho công trình

đáp ứng đƣợc các mục tiêu sử dụng tiện nghi, mỹ quan.

Hoàn thiện công trình bao gồm nhiều công tác khác nhau nhƣ trát hoặc bả bề

mặt phủ ngoài kết cấu, láng hoặc lát mặt nền , ốp tƣờng, sơn hoặc quét vôi

lên tƣờng, trần nhà, cắt và lắp kính, đánh bóng đồ gỗ và kim loại, chèn kẽ

các khe , mạch, trải các lớp phủ thảm . . . Hoàn thiện công trình là khâu cuối

cùng của các công tác xây lắp nên chất lƣợng mỹ quan cũng nhƣ tiện nghi

cuả công trình sẽ do chất lƣợng công tác hoàn thiện quyết định khá nhiều.

Cũng nhƣ qui trình giám sát và nghiệm thu các công tác xây lắp khác, giám

sát và nghiệm thu công tác hoàn thiện cần đƣợc giám sát nhƣ là một khâu

trong tổng thể quá trình tạo ra sản phẩm xây dựng. Không thể tách rời riêng

một khâu hoàn thiện mà cần thiết gắn kết khâu hoàn thiện với mọi khâu

trong quá trình tạo sản phẩm xây dựng.

Quá trình giám sát cần chú ý vào các bƣớc sau đây:

Kiểm tra vật liệu sử dụng trong từng công tác hoàn thiện, đối chiếu

giữa các yêu cầu kỹ thuật trong hồ sơ mời thầu với catalogues của vật

liệu đƣợc cung ứng, đối chiếu giữa vật liệu đƣợc giới thiệu trong

catalogues với hiện vật sẽ sử dụng. Nếu thấy khác biệt hay có điều gì

nghi ngờ về chất lƣợng cần có giải trình của nhà thầu xây lắp và ngƣời

cung ứng vật tƣ.

Vật tƣ sẽ sử dụng trong khâu hoàn thiện cần có nguồn gốc rõ ràng về

nhà sản xuất, ngƣời bán hàng và các chỉ tiêu kỹ thuật ghi rõ trong

catalogues. Chất lƣợng vật liệu phải phù hợp với catalogues và

catalogues phải phù hợp với các yêu cầu ghi trong hồ sơ mời thầu.

3

Vật tƣ sử dụng cho hoàn thiện cần đƣợc vận chuyển từ nguồn cung

cấp đến công trình theo đúng chỉ dẫn về vận chuyển và bốc rỡ. Quá

trình vận chuyển vật tƣ không đƣợc làm cho sản phẩm bị biến đổi tính

chất , thay đổi hình dạng, kích thƣớc hình học cũng nhƣ các tác động

khác làm biến đổi chất lƣợng của sản phẩm. Khi bốc xếp phải đảm

bảo nhẹ nhàng, vật tƣ không bị các tác động va đập cơ học, các thay

đổi tính chất hoá học, sinh học so với các tiêu chí chất lƣợng đã thoả

thuận khi thƣơng lƣợng hợp đồng mua bán.

Vật tƣ cần lƣu giữ, cất chứa thì nơi cất chứa, lƣu giữ phải phù hợp với

các yêu cầu kỹ thuật nêu trong hồ sơ mời thầu , các qui định về cất

chứa trong catalogues. Không để lẫn lộn vật tƣ gây ra những thay đổi

về tính chất của vật tƣ trong quá trình bảo quản và lƣu giữ.

Cần kiểm tra chất lƣợng các khâu công tác tạo ra kết cấu nền trƣớc khi

hoàn thiện. Chuẩn bị đầy đủ điều kiện mặt bằng để tiếp nhận các khâu

hoàn thiện. Mặt tiếp nhận các công tác hoàn thiện phải đáp ứng các

yêu cầu kỹ thuật của công tác hoàn thiện đề ra nhƣ mặt dán phải đủ

nhám để bám chất dính kết, đảm bảo phẳng, không có gồ ghề làm

giảm chất lƣợng bề mặt lớp hoàn thiện chẳng hạn.

Các công việc phải tiến hành trƣớc khi hoàn thiện phải đƣợc làm xong

để sau khi tiếp nhận công tác hoàn thiện không đƣợc đục, phá làm

hỏng các lớp hoàn thiện. Những việc này rất đa dạng và dễ quên nên

ngƣời kỹ sƣ tƣ vấn giám sát chất lƣợng cần yêu cầu nhà thầu lập biện

pháp thi công hoàn thiện trong đó chú ý đến việc chuẩn bị cho khâu

hoàn thiện , qui trình hoàn thiện, các tiêu chí phải đạt, phƣơng pháp

kiểm tra để nhận biết chất lƣợng hoàn thiện , công cụ kiểm tra cũng

nhƣ qui trình kiểm tra.

Những khâu cần lƣu ý cơ bản có thể đƣợc gợi ý trƣớc khi thi công

hoàn thiện :

* Chèn kín những khe do phần thiết kế kiến trúc tạo nên trong

các kết cấu bằng vật liệu thích hợp và các yêu cầu về độ kín khít, độ

chặt của vật liệu nhồi, vật liệu gắn kết.

* Khe kẽ giữa những cấu kiện nhƣ khe giữa kết cấu nhà và

khuôn cửa, sự chống ẩm, chống gỉ, chống mục, mọt của các loại vật

liệu kim loại, gỗ, nhựa, độ gắn chắc của khuôn với công trình…

* Kiểm tra các lớp chống thấm trƣớc khi lát, ốp hay tạo các lớp

phủ.

* Kiểm tra sự hoàn chỉnh các đƣờng ống phải đặt ngầm nhƣ

ống dẫn dây điện, ống nƣớc, ống chứa dây dẫn chuyên dùng, các hốc

4

cần chừa cho công tác sau, các chi tiết đặt sẵn cho dạng công tác về

sau…

Cần lƣu ý đến các yêu cầu về an toàn lao động trong công tác hoàn

thiện nhƣ biện pháp dàn giáo, sàn công tác, biện pháp chống cháy nổ,

biện pháp chống độc, chống tác hại của hoá chất …

Trƣớc khi tiến hành từng khâu hoàn thiện nhà thầu cũng phải lập biện

pháp thi công và tƣ vấn giám sát chất lƣợng bên cạnh chủ đầu tƣ phải

xem xét kỹ và trình cho chủ nhiệm dự án duyệt trƣớc khi thi công.

Không tiến hành hoàn thiện khi chưa duyệt biện pháp thi công hoàn

thiện.

Công tác hoàn thiện cần gắn kết với đảm bảo an toàn lao động, phòng chống

cháy và các qui định khác của Nhà nƣớc nhƣ bảo vệ môi trƣờng, hài hoà về

màu sắc cũng nhƣ các yếu tố khác về truyền thống văn hoá, tính dân tộc.

Quá trình thi công không gây phiền phức, mất an toàn cho nhà lân cận cũng

nhƣ bảo đảm không toả hơi khó chịu, khói , bụi, nƣớc bẩn cho môi trƣờng và

khu vực xây dựng.

Sự tuân thủ các qui định của bộ hồ sơ mời thầu và các tiêu chuẩn thi công

hoàn thiện đồng thời phải tuân thủ các tiêu chuẩn khác liên quan đến việc

xây dựng và hoàn thiện công trình.

1.2 Công việc của cán bộ tư vấn giám sát đảm bảo chất lượng của một

đơn vị xây dựng

1.2.1 Nhiệm vụ của giám sát bảo đảm chất lượng nói chung :

Tƣ vấn giám sát xây dựng đƣợc chủ đầu tƣ giao cho , thông qua hợp

đồng kinh tế , thay mặt chủ đầu tƣ chịu trách nhiệm về chất lƣợng công

trình. Nhiệm vụ của giám sát thi công của chủ đầu tƣ :

(1) Về công tác giám sát thi công phải chấp hành các qui định của

thiết kế công trình đã đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt , các tiêu chuẩn

kỹ thuật , các cam kết về chất lƣợng theo hợp đồng giao nhận thầu. Nếu

các cơ quan tƣ vấn và thiết kế làm tốt khâu hồ sơ mời thầu thì các điều

kiện kỹ thuật trong bộ hồ sơ mời thầu là cơ sở để giám sát kỹ thuật.

(2) Trong giai đoạn chuẩn bị thi công : các bộ tƣ vấn giám sát phải

kiểm tra vật tƣ , vật liệu đem về công trƣờng . Mọi vật tƣ , vật liệu không

đúng tính năng sử dụng , phải đƣa khỏi phạm vi công trƣờng mà không

đƣợc phép lƣu giữ trên công trƣờng . Những thiết bị không phù hợp với

công nghệ và chƣa qua kiểm định không đƣợc đƣa vào sử dụng hay lắp

5

đặt. Khi thấy cần thiết , có thể yêu cầu lấy mẫu kiểm tra lại chất lƣợng vật

liệu , cấu kiện và chế phẩm xây dựng .

(3) Trong giai đoạn xây lắp : theo dõi , giám sát thƣờng xuyên công

tác thi công xây lắp và lắp đặt thiết bị . Kiểm tra hệ thống đảm bảo chất

lƣợng , kế hoạch chất lƣợng của nhà thầu nhằm đảm bảo việc thi công xây

lắp theo đúng hồ sơ thiết kế đã đƣợc duyệt.

Kiểm tra biện pháp thi công , tiến độ thi công , biện pháp an toàn lao

động mà nhà thầu đề xuất . Kiểm tra xác nhận khối lƣợng hoàn thành , chất

lƣợng công tác đạt đƣợc và tiến độ thực hiện các công tác . Lập báo cáo

tình hình chất lƣợng và tiến độ phục vụ giao ban thƣờng kỳ của chủ đầu tƣ

. Phối hợp các bên thi công và các bên liên quan giải quyết những phát

sinh trong quá trình thi công . Thực hiện nghiệm thu các công tác xây lắp .

Lập biên bản nghiệm thu theo bảng biểu qui định .

Những hạng mục , bộ phận công trình mà khi thi công có những dấu

hiệu chất lƣợng không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật đã định trong tiêu chí

chất lƣợng của bộ hồ sơ mời thầu hoặc những tiêu chí mới phát sinh ngoài

dự kiến nhƣ độ lún quá qui định , trƣớc khi nghiệm thu phải lập văn bản

đánh giá tổng thể về sự cố đề xuất của đơn vị thiết kế và của các cơ quan

chuyên môn đƣợc phép .

(4) Giai đoạn hoàn thành xây dựng công trình : Tổ chức giám sát

của chủ đầu tƣ phải kiểm tra , tập hợp toàn bộ hồ sơ pháp lý và tài liệu về

quản lý chất lƣợng . Lập danh mục hồ sơ , tài liệu hoàn thành công trình

xây dựng. Khi kiểm tra thấy công trình hoàn thành đảm bảo chất lƣợng ,

phù hợp với yêu cầu của thiết kế và tiêu chuẩn về nghiệm thu công trình ,

chủ đầu tƣ tổ chức tổng nghiệm thu lập thành biên bản . Biên bản tổng

nghiệm thu là cơ sở pháp lý để làm bàn giao đƣa công trình vào khai thác

sử dụng và là cơ sở để quyết toán công trình.

1.2.2. Nhiệm vụ của giám sát bảo đảm chất lượng trong công tác hoàn

thiện công trình và an toàn :

(i) Quan hệ giữa các bên trong công trường : Giám sát bảo đảm

chất lƣợng trong công tác hoàn thiện và an toàn cho công trình nằm trong

nhiệm vụ chung của giám sát bảo đảm chất lƣợng công trình là nhiệm vụ

của bên chủ đầu tƣ. Dƣới sự chỉ đạo trực tiếp của chủ nhiệm dự án đại diện

cho chủ đầu tƣ có các cán bộ giám sát bảo đảm chất lƣợng công trình .

Những ngƣời này là cán bộ của Công ty Tƣ vấn và Thiết kế ký hợp đồng

với chủ đầu tƣ , giúp chủ đầu tƣ thực hiện nhiệm vụ này. Thông thƣờng chỉ

có ngƣời chịu trách nhiệm đảm bảo chất lƣợng xây lắp nói chung , còn khi

cần đến chuyên môn nào thì Công ty tƣ vấn điều động ngƣời có chuyên

6

môn theo ngành hẹp đến tham gia hỗ trợ cho ngƣời chịu trách nhiệm

chung.

SƠ ĐỒ TỔ CHỨC VÀ QUAN HỆ ĐIỂN HÌNH MỘT CÔNG

TRƢỜNG

* * * * * * *

(ii) Phối hợp tiến độ là nhiệm vụ trƣớc hết của chủ nhiệm dự án mà

ngƣời đề xuất chính là giám sát bảo đảm chất lƣợng . Trƣớc khi bắt đầu

tiến hành các công tác xây lắp cần lập tổng tiến độ . Tổng tiến độ chỉ cần

vạch ra những việc thuộc bên thi công nào vào thời điểm nào mà mức chi

tiết có thể tính theo tầng nhà . Tổng tiến độ cho biết vào thời gian nào công

tác nào phải bắt đầu để các thành viên tham gia xây dựng toàn bộ công

Chủ đầu tư

Nhà thầu chính

Thầu phụ

Hoặc Nhà máy

*Chủ nhiệm dự án

*Tư vấn đảm bảo

chất lượng

*Các tư vấn chuyên môn

*Kiểm soát khối

lượng Chỉ huy

Công trường

Giám sát chất lượng và

Phòng ban kỹ thuật

của nhà thầu

Đội thi công

Đội thi công

Đội thi công

7

trình biết và phối hợp . Từ tổng tiến độ mà các thành viên tham gia xây lắp

và cung ứng lập ra bảng tiến độ thi công cho đơn vị mình trong đó hết sức

chú ý đến sự phối hợp đồng bộ tạo diện thi công cho đơn vị bạn .

(iii) Chủ trì thông qua biện pháp thi công và biện pháp đảm bảo

chất lượng.

Trƣớc khi khởi công , Chủ nhiệm dự án và tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng cần

thông qua biện pháp xây dựng tổng thể của công trình nhƣ phƣơng pháp

đào đất nói chung , phƣơng pháp xây dựng phần thân nói chung , giải pháp

chung về vận chuyển theo phƣơng đứng , giải pháp an toàn lao động

chung, biện pháp thi công các công tác hoàn thiện, công tác lắp đặt trang

thiết bị, các yêu cầu phối hợp và điều kiện phối hợp chung . Nếu đơn vị

thi công thực hiện công tác theo ISO 9000 thì cán bộ tƣ vấn sẽ giúp Chủ

nhiệm dự án tham gia xét duyệt chính sách đảm bảo chất lƣợng của Nhà

thầu và duyệt sổ tay chất lƣợng của Nhà thầu và của các đợn vị thi công

cấp đội .

(iv) Chủ trì kiểm tra chất lượng , xem xét các công việc xây lắp

làm từng ngày . Trƣớc khi thi công bất kỳ công tác nào , nhà thầu cần

thông báo để tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng kiểm tra việc chuẩn bị . Quá trình

thi công phải có sự chứng kiến của tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng . Khi thi

công xong cần tiến hành nghiệm thu chất lƣợng và số lƣợng công tác xây

lắp đã hoàn thành.

1.3. Phương pháp kiểm tra chất lượng trên công trường :

Thực chất thì ngƣời tƣ vấn kiểm tra chất lƣợng là ngƣời thay mặt

chủ đầu tƣ chấp nhận hay không chấp nhận sản phẩm xây lắp thực hiện

trên công trƣờng mà kiểm tra chất lƣợng là một biện pháp giúp cho sự

khẳng định chấp nhận hay từ chối .

Một quan điểm hết sức cần lƣu tâm trong kinh tế thị trƣờng là :

ngƣời có tiền bỏ ra mua sản phẩm phải mua đƣợc chính phẩm , đƣợc sản

phẩm đáp ứng yêu cầu của mình. Do tính chất của công tác xây dựng khó

khăn , phức tạp nên chủ đầu tƣ phải thuê tƣ vấn đảm báo chất lƣợng.

Cơ sở để nhận biết và kiểm tra chất lƣợng sản phẩm là sự đáp ứng

các Yêu cầu chất lượng ghi trong bộ Hồ sơ mời thầu . Hiện nay chúng ta

viết các yêu cầu chất lƣợng trong bộ Hồ sơ mời thầu còn chung chung vì

các cơ quan tƣ vấn chƣa quen với cách làm mới này của kinh tế thị trƣờng

.

Những phƣơng pháp chủ yếu của kiểm tra chất lƣợng trên công trƣờng là :

8

1.3.1. Người cung ứng hàng hoá là người phải chịu trách nhiệm về chất

lượng sản phẩm trước hết .

Đây là điều kiện đƣợc ghi trong hợp đồng kinh tế giữa chủ đầu tƣ và

nhà thầu . Từ điều này mà mọi hàng hoá cung ứng đƣa vào công trình phải

có các chỉ tiêu chất lƣợng đáp ứng với yêu cầu của công tác. Trƣớc khi đƣa

vật tƣ , thiết bị vào tạo nên sản phẩm xây dựng nhà thầu phải đƣa mẫu và

các chỉ tiêu cho Chủ nhiệm dự án duyệt và mẫu cũng nhƣ các chỉ tiêu phải

lƣu trữ tại nơi làm việc của Chủ đầu tƣ ở công trƣờng. Chỉ tiêu kỹ thuật

(tính năng ) cần đƣợc in thành văn bản nhƣ là chứng chỉ xuất xƣởng của

nhà cung ứng và thƣờng yêu cầu là bản in chính thức của nhà cung ứng .

Khi dùng bản sao thì đại diện nhà cung ứng phải ký xác nhận và có dấu

đóng xác nhận màu đỏ và có sự chấp thuận của Chủ đầu tƣ bằng văn bản.

Mọi sự thay đổi trong quá trình thi công cần đƣợc Chủ đầu tƣ duyệt lại trên

cơ sở xem xét của tƣ vấn bảo đảm chất lƣợng nghiên cứu đề xuất đồng ý.

Nhà cung ứng và nhà thầu phải chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật về sự

tƣơng thích của hàng hoá mà mình cung cấp với các chỉ tiêu yêu cầu và

phải chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật về chất lƣợng và sự phù hợp của sản

phẩm này.

Cán bộ tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng là ngƣời có trách nhiệm duy nhất

giúp Chủ nhiệm dự án kết luận rằng sản phẩm do nhà thầu cung ứng là phù

hợp với các chỉ tiêu chất lƣợng của công trình . Cán bộ tƣ vấn giám sát bảo

đảm chất lƣợng đƣợc Chủ đầu tƣ uỷ nhiệm cho nhiệm vụ đảm bảo chất

lƣợng công trình và thay mặt Chủ đầu tƣ trong việc đề xuất chấp nhận này

.

1.3.2. Kiểm tra của tư vấn kỹ thuật chủ yếu bằng mắt và dụng cụ đơn giản

có ngay tại hiện trường :

Một phƣơng pháp luận hiện đại là mỗi công tác đƣợc tiến hành thì

ứng với nó có một ( hay nhiều ) phƣơng pháp kiểm tra tƣơng ứng. Nhà

thầu tiến hành thực hiện một công tác thì yêu cầu giải trình đồng thời là

dùng phƣơng pháp nào để biết đƣợc chỉ tiêu chất lƣợng đạt bao nhiêu và

dùng dụng cụ hay phƣơng tiện gì cho biết chỉ tiêu ấy . Biện pháp thi công

cũng nhƣ biện pháp kiểm tra chất lƣợng ấy đƣợc tƣ vấn trình Chủ nhiệm

dự án duyệt trƣớc khi thi công . Quá trình thi công , kỹ sƣ của nhà thầu

phải kiểm tra chất lƣợng của sản phẩm mà công nhân làm ra . Vậy trên

công trƣờng phải có các dụng cụ kiểm tra để biết các chỉ tiêu đã thực hiện.

Thí dụ : ngƣời cung cấp bê tông hoặc vữa thƣơng phẩm phải chịu trách

nhiệm kiểm tra cƣờng độ chịu nén mẫu khi mẫu đạt 7 ngày tuổi . Nếu kết

quả bình thƣờng thì nhà thầu kiểm tra nén mẫu 28 ngày . Nếu kết quả của

9

7 ngày có nghi vấn thì nhà thầu phải thử cƣờng độ nén ở 14 ngày và 28

ngày để xác định chất lƣợng bê tông . Nếu ba loại mẫu 7 , 14 , 28 có kết

quả gây ra nghi vấn thì tƣ vấn kiểm tra yêu cầu làm các thí nghiệm bổ sung

để khẳng định chất lƣợng cuối cùng. Khi thi công cọc nhồi, nhất thiết tại

nơi làm việc phải có tỷ trọng kế để biết dung trọng của bentonite , phải có

phễu March và đồng hồ bấm giây để kiểm tra độ nhớt của dung dịch khoan

, phải có ống nghiệm để đo tốc độ phân tách nƣớc của dung dịch . . .

Nói chung thì tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng phải chứng kiến quá trình

thi công và quá trình kiểm tra của ngƣời thi công và nhận định qua hiểu

biết của mình thông qua quan sát bằng mắt với sản phẩm làm ra . Khi nào

qui trình bắt buộc hay có nghi ngờ thì tƣ vấn yêu cầu nhà thầu thuê phòng

thí nghiệm kiểm tra và phòng thí nghiệm có nghĩa vụ báo số liệu đạt đƣợc

qua kiểm tra cho tƣ vấn để tƣ vấn kết luận việc đạt hay không đạt yêu cầu

chất lƣợng. Để tránh tranh chấp , tƣ vấn không nên trực tiếp kiểm tra mà

chỉ nên chứng kiến sự kiểm tra của nhà thầu và tiếp nhận số liệu để quyết

định chấp nhận hay không chấp nhận chất lƣợng sản phẩm . Khi có nghi

ngờ , tƣ vấn sẽ chỉ định ngƣời kiểm tra và nhà thầu phải thực hiện yêu cầu

này .

1.3.3. Kiểm tra bằng dụng cụ tại chỗ :

Trong quá trình thi công , cán bộ , kỹ sƣ của nhà thầu phải thƣờng

xuyên kiểm tra chất lƣợng sản phẩm của công nhân làm ra sau mỗi công

đoạn hay giữa công đoạn khi thấy cần thiết . Những lần kiểm tra này cần

có sự chứng kiến của tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng. Mọi việc kiểm tra và thi

công không có sự báo trƣớc và yêu cầu tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng chứng

kiến , ngƣời tƣ vấn có quyền từ chối việc thanh toán khối lƣợng đã hoàn

thành này . Kiểm tra kích thƣớc công trình thƣờng dùng các loại thƣớc nhƣ

thƣớc tầm , thƣớc cuộn 5 mét và thƣớc cuộn dài hơn . Kiểm tra độ cao , độ

thẳng đứng thƣờng sử dụng máy đo đạc nhƣ máy thuỷ bình , máy kinh vĩ .

Ngoài ra , trên công trƣờng còn nên có súng bật nảy để kiểm tra sơ bộ

cƣờng độ bê tông . Những dụng cụ nhƣ quả dọi chuẩn , dọi laze , ống

nghiệm , tỷ trọng kế , cân tiểu ly , lò xấy , viên bi thép , . . . cần đƣợc trang

bị . Nói chung trên công trƣờng phải có đầy đủ các dụng cụ kiểm tra các

việc thông thƣờng .

Những dụng cụ kiểm tra trên công trƣờng phải đƣợc kiểm chuẩn

theo đúng định kỳ . Việc kiểm chuẩn định kỳ là cách làm tiên tiến để tránh

những sai số và nghi ngờ xảy ra qua quá trình đánh giá chất lƣợng.

Trong việc kiểm tra thì nội bộ nhà thầu kiểm tra là chính và tƣ vấn

bảo đảm chất lƣợng chỉ chứng kiến những phép kiểm tra của nhà thầu .

10

Khi nào nghi ngờ kết quả kiểm tra thì nhà thầu có quyền yêu cầu nhà thầu

thuê đơn vị kiểm tra khác . Khi thật cần thiết , tƣ vấn bảo đảm chất lƣợng

có quyền chỉ định đơn vị kiểm tra và nhà thầu phải đáp ứng yêu cầu này .

1.3.4. Kiểm tra nhờ các phòng thí nghiệm :

Việc thuê các phòng thí nghiệm để tiến hành kiểm tra một số chỉ

tiêu đánh giá chất lƣợng trên công trƣờng đƣợc thực hiện theo qui định của

tiêu chuẩn kỹ thuật và khi tại công trƣờng có sự không nhất trí về sự đánh

giá chỉ tiêu chất lƣợng mà bản thân nhà thầu tiến hành .

Nói chung việc lựa chọn đơn vị thí nghiệm , nhà thầu chỉ cần đảm

bảo rằng đơn vị thí nghiệm ấy có tƣ cách pháp nhân để tiến hành thử các

chỉ tiêu cụ thể đƣợc chỉ định. Còn khi nghi ngờ hay cần đảm bảo độ tin cậy

cần thiết thì tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng dành quyền chỉ định đơn vị thí

nghiệm .

Nhà thầu là bên đặt ra các yêu cầu thí nghiệm và những yêu cầu này

phải đƣợc Chủ nhiệm dự án dựa vào tham mƣu của tƣ vấn đảm bảo chất

lƣợng kiểm tra và đề nghị thông qua bằng văn bản . Đơn vị thí nghiệm

phải đảm bảo tính bí mật của các số liệu thí nghiệm và ngƣời công bố chấp

nhận hay không chấp nhận chất lƣợng sản phẩm làm ra phải là chủ nhiệm

dự án qua tham mƣu của tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng .

Cần lƣu ý về tƣ cách pháp nhân của đơn vị thí nghiệm và tính hợp

pháp của công cụ thí nghiệm . Để tránh sự cung cấp số liệu sai lệch do

dụng cụ thí nghiệm chƣa đƣợc kiểm chuẩn , yêu cầu mọi công cụ thí

nghiệm sử dụng phải nằm trong phạm vi cho phép của văn bản xác nhận

đã kiểm chuẩn .

Đơn vị thí nghiệm chỉ có nhiệm vụ cung cấp số liệu của các chỉ tiêu

đƣợc yêu cầu kiểm định còn việc những chỉ tiêu ấy có đạt yêu cầu hay có

phù hợp với chất lƣợng sản phẩm yêu cầu phải do tƣ vấn đảm bảo chất

lƣợng phát biểu và ghi thành văn bản trong tờ nghiệm thu khối lƣợng và

chất lƣợng hoàn thành.

1.3.5. Kết luận và lập hồ sơ chất lượng

(i) Nhiệm vụ của tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng là phải kết luận từng

công tác , từng kết cấu , từng bộ phận hoàn thành đƣợc thực hiện là có chất

lƣợng phù hợp với yêu cầu hay chƣa phù hợp với yêu cầu .

Đính kèm với văn bản kết luận cuối cùng về chất lƣợng sản phẩm

cho từng kết cấu , từng tầng nhà , từng hạng mục là các văn bản xác nhận

từng chi tiết , từng vật liệu cấu thành sản phẩm và hồ sơ kiểm tra chất

11

lƣợng các quá trình thi công. Lâu nay các văn bản xác nhận chất lƣợng vật

liệu , chất lƣợng thi công ghi rất chung chung . Cần lƣu ý rằng mỗi bản xác

nhận phải có địa chỉ kết cấu sử dụng , không thể ghi chất lƣợng đảm bảo

chung chung.

Tất cả những hồ sơ này đóng thành tập theo trình tự thi công để khi

tra cứu thuận tiện.

(ii) Đi đôi với các văn bản nghiệm thu , văn bản chấp nhận chất

lƣợng kết cấu là nhật ký thi công . Nhật ký thi công ghi chép những dữ

kiện cơ bản xảy ra trong từng ngày nhƣ thời tiết , diễn biến công tác ở từng

vị trí, nhận xét qua sự chứng kiến công tác về tính hình chất lƣợng công

trình.

Ý kiến của những ngƣời liên quan đến công tác thi công khi họ

chứng kiến việc thi công , những ý kiến đề nghị , đề xuất qua quá trình thi

công và ý kiến giải quyết của tƣ vấn đảm bảo chất lƣợng và ý kiến của

giám sát của nhà thầu . . .

(iii) Bản vẽ hoàn công cho từng kết cấu và bộ phận công trình đƣợc

lập theo đúng qui định.

Tất cả những hồ sơ này dùng làm cơ sở cho việc thanh toán khối

lƣợng hoàn thành và cơ sở để lập biên bản tổng nghiệm thu , bàn giao công

trình cho sử dụng.

1.3.6. Phối hợp trình tự thi công các công tác hoàn thiện:

Công tác hoàn thiện là công tác cuối cùng của một công đoạn, một khu vực

thi công của ngôi nhà nên trình tự thi công công tác hoàn thiện cần cân nhắc,

tính toán sao cho quá trình thi công toàn nhà, không còn bất kỳ công tác nào

khác gây ra sự hƣ hỏng nơi đã đƣợc hoàn thiện. Quá trình thực hiện các công

tác thi công thƣờng đan xen nên xảy ra hiện tƣợng việc sau làm hƣ hỏng

hoặc cản trở lẫn nhau nên ngƣời tƣ vấn giám sát chất lƣợng bên cạnh chủ

đầu tƣ là ngƣời phải tổ chức phối hợp các thành viên tham gia thi công cho

nhịp nhàng, ăn ý, không để đục đẽo, làm ảnh hƣởng công việc của nhau

trong những đơn vị phải thi công trên một mặt bằng. Muốn đạt đƣợc sự ăn

ý, nhịp nhàng trong quá trình thi công hoàn thiện, ngƣời tƣ vấn giám sát chất

lƣợng bên cạnh chủ đầu tƣ phải đƣa ra phƣơng án phối hợp trong tiến độ

phối hợp ( master schedule ) và bàn bạc với các bên hữu quan để cùng thực

hiện, tránh kéo dài thời gian thi công, lãng phí công đục đẽo cũng nhƣ làm

đi, làm lại do sự thiếu phối hợp gây ra.

Một số qui trình khá kinh điển có thể tham khảo nhƣ sau:

12

Nhà có số tầng dƣới 6 , thi công phần thô nên tiến hành từ tầng dƣới

lên tầng trên mà thi công hoàn thiện lại nên làm từ tầng trên xuống

thấp với lý do là khi đã hoàn thiện thì không phải đi qua lại nơi đã làm

hoàn thiện rồi.

Đối với nhà nhiều tầng thì trình tự sẽ đƣợc cân nhắc cẩn trọng hơn, có

thể phân một số tầng, có thể là ba hay bốn tầng thành một phân đoạn

để thi công hoàn thiện. Có thể tiến hành hoàn thiện từ dƣới lên vì thi

công nhà cao tầng, việc di chuyển cao thƣờng dùng thang máy ngoài

trời, không phải thƣờng xuyên qua lại các tầng từ dƣới lên.

Cần kiểm tra các điều kiện để bắt đầu tiến hành đƣợc công tác hoàn

thiện. Sự nóng vội hay sự thiếu thận trọng là nguyên nhân gây ra lãng

phí trong quá trình phối hợp trình tự thi công hoàn thiện. Các khâu

chuẩn bị cho công tác hoàn thiện nhƣ vạch tim, trục, vạch dấu cao độ

phải tiến hành xong, việc tạo độ phẳng của các lớp nền cho trát, bả,

láng, lát, ốp cũng nhƣ chuẩn bị cho mặt để quét vôi, lắp kính, sơn phủ

phải đƣợc kiểm tra trƣớc khi cho phép tiến hành hoàn thiện.

Trên một mặt bằng thi công chỉ đƣợc tiến hành một công tác hoàn

thiện, tránh chồng chéo công việc lên nhau gây lộn xộn và mất an toàn

lao động. Theo phƣơng thẳng đứng không tiến hành nhiều công tác

hoàn thiện, tránh tai nạn do ngƣời thi công bên trên gây ra cho ngƣời

thi công dƣới thấp .

Thi công hoàn thiện với những việc phát toả ra hơi khí khó chịu nhƣ

mùi sơn , mùi các dung môi của sơn, của nhựa , hơi cacbua hydro

nồng độ vƣợt qui định, công nhân phải đƣợc trang bị khẩu trang, đôi

khi cần thiết , công nhân cần đƣợc trang bị mặt nạ phòng độc có bộ

phận lọc khí.

Quá trình thi công có hiệu ứng toả nhiệt hay thu nhiệt làm cho môi

trƣờng lao động có nhiệt độ không thích nghi cho ngƣời lao động,

công nhân cần đƣợc trang bị quần áo thích hợp với điều kiện lao động.

Nếu cần thiết đảm bảo môi trƣờng lao động thích hợp, phải tổ chức

thông gió, điều hoà không khí.

II. Giám sát thi công và nghiệm thu công tác trát, bả và láng :

2.1 Khái niệm :

(i) Thuật ngữ :

13

Lớp trát, lớp bả, lớp láng bao phủ bên ngoài kết cấu, bảo vệ cho kết cấu

nhằm chống các tác động của sự va đập cơ học, sự ăn mòn hoá học và sinh

học, làm chậm tác hại của nhiệt độ cao do ngọn lửa cháy đồng thời tạo ra

vẻ đẹp cho công trình.

Lớp trát là lớp phủ kết cấu nằm trên độ cao nền nhà hoặc nền buồng nhƣ lớp

trát tƣờng, trát cột, trát dầm, trát trần nhà.

Trát có bề mặt phẳng, nhƣng cũng có bề mặt trên đó gắn những gờ chỉ theo

mỹ quan tạo ra phân vị khi nhìn. Có nhiều mặt trát trên đó gắn những đƣờng

gờ, đƣờng viền hoặc hoa văn hoặc hình phù điêu, nhất là các lớp trát trần của

các gian buồng.

Lớp bả là lớp phủ bên ngoài lớp trát hoặc ngay chính kết cấu cần bảo vệ và

có độ dày nhỏ hơn chiều dày lớp trát khá nhiều.

Lớp láng là lớp phủ nằm trên mặt phẳng nằm ngang, đó chính là lớp mặt trên

của kết cấu nền nhà, nền lối đi lại. Lớp láng thƣờng nằm ở chân của tƣ thế

đứng của ngƣời ta.

Trát, bả, láng là các công tác đƣợc thi công theo quá trình ƣớt . Sau khi thi

công cần có thời gian để vật liệu đóng rắn , đạt độ cứng và sự ổn định theo

yêu cầu.

Tuỳ thuộc vào vật liệu tạo nên lớp trát, bả, láng và biện pháp thi công mà

những lớp này có tên gọi:

Lớp trát vữa vôi, trát vữa xi măng cát, trát thạch cao.

Lớp trát granito còn gọi là trát đá mài, trát đá rửa hay còn gọi là trát lộ đá,

trát granitine còn gọi là trát đá mài hạt nhỏ mịn, trát đá băm.

Bả lớp vữa hạt mịn.

Láng nền nhà, láng lối đi, láng lòng rãnh . . .

Tuỳ thuộc vào vị trí và hình dạng của lớp trát mà lớp trát có tên : trát tƣờng,

trát trần, trát phào, trát gờ chỉ.

(ii) Các tiêu chuẩn liên quan đến công tác hoàn thiện :

TCVN 1450 : 1986 “Gạch rỗng đất sét nung”

TCVN 1451 : 1986 “Gạch đặc đất sét nung”

TCVN 6065 : 1995 “Gạch xi măng lát nền”

TCVN 6074 : 1995 “Gạch lát granito”

TCVN 6414 : 1998 “Gạch gốm ốp lát – Yêu cầu kỹ thuật”

TCVN 6476 : 1999 “Gạch bê tông tự chèn”

14

TCXD 85 : 1981 “Gạch lát lá dừa”

TCXD 90 : 1981 “Gạch lát đất sét nung”

TCVN 4340 : 1994 “Ván sàn bằng gỗ”

TCVN 4314 : 1986 “Vữa xây dựng. Yêu cầu kỹ thuật”

(ii) Vật liệu làm lớp trát:

Vật liệu chứa trong vữa dùng để trát có :

Vữa vôi, cát : trong thành phần vữa chỉ có cát và vôi

Vữa tam hợp : có cát , vôi, xi măng

Vữa xi măng cát: có cát và xi măng

Vữa thạch cao có thạch cao, bột đá hoặc chỉ đơn thuần thạch cao.

Vữa để bả : xi măng trắng, bột đá hạt mịn và chất tạo màu

Vữa granito, vữa trát đá rửa, vữa trát đá băm, vữa trát granitine : xi măng

trắng, bột đá, đá hạt và chất tạo màu.

Vữa trát chống phóng xạ : xi măng, bột ôxyt bôric và cát thạch anh.

Vữa trát chịu lửa : xi măng, bột chịu lửa nhƣ bột samốt, bột ôxyt manhê . . .

Vữa trát chịu axit : thuỷ tinh lỏng, chất đóng rắn cho thuỷ tinh lỏng, cát

thạch anh.

Vữa thƣờng đƣợc chế tạo tại chỗ. Trên thị trƣờng hiện nay đã có các loại

vữa trộn sẵn, khi dùng chỉ thêm lƣợng nƣớc theo hƣớng dẫn.

Vật liệu để bả có tên gọi là mát tít nhƣng nhiều ngƣời vẫn gọi chung là vữa

để trát bả.

2.2 Các yêu cầu kỹ thuật của lớp trát, bả, láng :

Lớp che phủ trát, bả, láng phải gắn chặt với lớp nằm dƣới đƣợc gọi là lớp

nền. Từ yêu cầu này, lớp nền phải sạch sẽ để có thể bám dính với vật liệu

dán lớp trát, bả , láng .

Mặt hoàn thiện của các lớp che phủ kết cấu phải phẳng. Nếu có độ dốc thì

mặt hoàn thiện phải đổ dốc đúng theo yêu cầu. Từ yêu cầu này mà lớp nền

phải đƣợc chuẩn bị trƣớc khi tiến hành công việc chính là trát, bả hay láng.

Cần tạo cho lớp nền đủ phẳng hoặc đạt độ dốc theo yêu cầu bằng cách phụ

thêm vữa xi măng cát có thành phần 1:3 vào những chỗ bị thấp , lõm hơn

mặt nền chung. Khi những chỗ vữa phụ thêm này đủ cứng mới thi công lớp

hoàn thiện bên ngoài. Nếu lớp nền bị cao quá để lớp vữa hoặc keo gắn kết

15

lớp hoàn thiện bị quá mỏng, phải tẩy bỏ chiều dày của lớp nền đảm bảo cho

lớp vữa hoặc keo dán, dính kết đủ chiều dày quy định.

Mặt hoàn thiện của lớp che phủ phải đạt các yêu cầu mỹ quan nhƣ mạch nối,

gờ chỉ phải thẳng, đều đặn, vuông vức hoặc đƣợc vê tròn theo yêu cầu thiết

kế, có độ rộng khe mạch hoặc đƣờng gờ nhƣ thiết kế quy định, màu sắc hài

hoà đúng nhƣ bản vẽ hoàn thiện đã ghi.

2.3 Kiểm tra khâu chuẩn bị thi công:

(i) Chuẩn bị lớp nền :

- Kiểm tra độ sạch sẽ của lớp nền. Phải lấy bỏ hết vật liệu hữu cơ nhƣ

vải, gỗ, phoi bào, vết dầu, mỡ.

- Mặt nền đủ nhám để đạt độ gắn kết tốt với các lớp trên.

- Kiểm tra vật chôn ngầm nhƣ đƣờng điện, ống nối, hộp nối, ổ vít, ống

dẫn nƣớc đặt chìm, …đặt dƣới lớp hoàn thiện về vị trí , số lƣợng và

chất lƣợng mà vật chôn ngầm sẽ bị lớp hoàn thiện trát, bả, láng che

khuất khi thi công xong.

- Kiểm tra các công việc đã làm trƣớc có liên quan đến chất lƣợng lớp

trát, bả, láng làm về sau thí dụ nhƣ việc chèn khuôn cửa, việc gắn bật,

gắn bản lề chờ, lớp chống thấm, khe chèn chỗ nối của các đƣờng ống

sẽ nằm trong lớp che phủ này.

- Kiểm tra độ cứng của lớp nền.

- Kiểm tra cao trình , sự vạch mốc tim, trục cho lớp hoàn thiện.

- Khi nền có chỗ lõm quá 20 mm phải bù lấp bằng vật liệu tƣơng ứng

trƣớc khi thi công lớp phủ ngoài.

- Khi sử dụng lớp gắn kết nền có xi măng, nên tƣới ẩm mặt nền trƣớc

khi thi công để lớp nền không hút nhanh nƣớc của lớp vữa có xi

măng.

- Ký biên bản cho phép tiến hành công tác hoàn thiện cho khu vực yêu

cầu thi công.

(ii) Kiểm tra vật liệu sắp thi công:

- Kiểm tra chất lƣợng các vật liệu thành phần nhƣ cát, vôi, đá hạt, bột

đá và nƣớc. Với các vật liệu hạt cần chú ý đến thành phần hạt, các tiêu

chí thạch học. Nếu thi công ở vùng ven biển, cần chú ý đến độ nhiễm

muối của cát. Với các loại chất dính kết, cần chú ý đến điều kiện bảo

trì. Hạt cát trát không nên quá to, cũng không nên quá mịn. Kích

16

thƣớc hạt cát trát nên từ 0,3 ~ 1,2 mm. Cần có kết quả thí nghiệm

chất lƣợng xi măng.

- Kiểm tra mặt bằng nơi chế trộn vữa. Yêu cầu không đƣợc trộn vữa

ngay trên mặt bằng sắp láng mà phải trộn tại vị trí bằng phẳng khác

rồi chuyển vữa đền nơi thi công.

- Nền để trộn vữa phải phẳng , không hút nƣớc khi nhào trộn vữa. Nên

đƣợc lát dƣới là tấm tôn phẳng.

- Vữa phải đƣợc trộn thật đều.Trộn các vật liệu khô trƣớc, khi thật đều

mới cho nƣớc để trộn. Tại nhiều thành phố lớn hiện nay đang bán loại

vữa đã trộn khô và đóng bao. Các bao vữa trộn khô phải chứa trong

vỏ bao chống ẩm giống nhƣ bao xi măng, phải đƣợc bảo quản theo

chế độ chống ẩm . Thời hạn sử dụng trên bao còn có giá trị. Lƣu ý là

xi măng giảm chất lƣợng theo thời gian và điều kiện lƣu giữ .

- Vật liệu sử dụng phải phù hợp với thiết kế và đƣợc chủ đầu tƣ thông

qua trƣớc khi thi công. Mẫu của vật liệu sử dụng vào công trình phải

đƣợc lƣu giữ tại phòng kỹ thuật thi công của nhà thầu. Nếu là vật liệu

có màu phải có mẫu màu đƣợc tạo khi khô và khi nền chứa các độ ẩm

khác nhau để khi cần thiết, có thể đối chứng với vật liệu tại hiện

trƣờng vào bất kỳ thời gian nào.

- Nƣớc dùng cho thi công phải sạch, không nhiễm mặn. Nhiều nơi tại

vùng ven biển nƣớc ta, nếu nƣớc thi công bị nhiễm mặn , không đƣợc

dùng.

- Cần có phƣơng tiện kiểm tra chất lƣợng vật liệu và chất lƣợng thi

công để tại phòng kỹ thuật thi công của nhà thầu . Việc kiểm tra vật

liệu đƣợc tiến hành tại chỗ khi có nghi ngờ về chất lƣợng. Nếu nhà

thầu không có phòng thí nghiệm nhỏ bên cạnh phòng kỹ thuật thi

công thì phải có những dụng cụ kiểm tra giản đơn để tại phòng kỹ

thuật. Không có dụng cụ phục vụ công tác kiểm tra vật liệu và thi

công phổ biến, không đƣợc bắt đầu công tác thi công.

2.4 Kiểm tra quá trình thi công:

Ngƣời công nhân phải thƣờng xuyên kiểm tra chất lƣợng công việc đã làm

trong xuốt quá trình thi công. Phải tạo dựng cữ, mốc, dây lèo làm chuẩn mực

cho công tác. Cần kiểm tra chính ngay cữ, mốc, dây lèo định kỳ không ít

hơn vài ba lần trong một buổi thi công.

Ngƣời tổ trƣởng, đội trƣởng, kỹ sƣ giám sát của nhà thầu phải thƣờng xuyên

theo dõi chất lƣợng thi công của công nhân dƣới quyền và uốn chỉnh, rút

kinh nghiệm thƣờng xuyên về chất lƣợng trong quá trình thi công. Không để

quá lâu mới kiểm tra hoặc để đến khi xong công tác mới kiểm tra. Nếu chất

17

lƣợng sản phẩm, bán thành phẩm làm ra chƣa đạt yêu cầu, phải phá bỏ và

làm lại. Vật liệu đã dùng tại những nơi phải phá do công tác chƣa đạt yêu

cầu không đƣợc dùng lại. Những vật liệu này phải dọn sạch sẽ ngay và

chuyển khỏi khu vực thi công.

Công nhân tiến hành từng công tác trên từng công đoạn phải đƣợc phổ biến

các yêu cầu kỹ thuật cần tuân thủ, qui trình thi công và kiểm tra chất lƣợng

trong quá trình thi công cũng nhƣ khi hoàn thành.

Bản thân ngƣời công nhân thi công phải kiểm tra chất lƣợng lớp nền trát, bả,

láng về các yêu cầu độ phẳng, độ cứng và độ bám dính. Với mặt nhẵn phải

có giải pháp tạo nhám và làm nhám trƣớc khi trát, láng, bả. Khi cần thiết,

phải trát, láng thử để kiểm tra độ bám của vữa lên mặt trát, bả, láng.

Tại những vị trí tiếp giáp giữa hai kết cấu nền cho trát, bả, láng bằng vật liệu

khác nhau cần đặt một băng lƣới thép nối khe mạch nền trong lớp vữa để

tránh vết nứt khi vữa đã khô và nền biến dạng do sự hấp phụ nhiệt khác nhau

của nền. Sợi tạo lƣới này thƣờng là 1 mm, đan mắt lƣới không quá 40~50

mm. Bề rộng băng lƣới này phủ về mỗi bên của khe là 150~200 mm.

Nên dùng loại lƣới mắt cáo dùng phổ biến bán ở thị trƣờng để làm rào ngăn

trong nơi nuôi gia cầm, nuôi chim cảnh.

Lớp vữa trát, láng thi công trong một lần không nên dày quá 12 mm. Nếu

cần trát hay láng lớp vữa trên 12 mm cần chia việc thi công thành hai hay

nhiều lớp mà mỗi lớp khoảng 8 ~ 12 mm. Từng lớp này đã se mặt , lấy mũi

bay vạch thành các ô trám tạo bám dính cho lớp sau rồi mới trát tiếp cho đủ

chiều dày qui định. Lý do là để lớp nằm dƣới đã bay bớt nƣớc, tránh cho lớp

vữa bị co, gây hiện tƣợng nứt nẻ bề mặt lớp trát, láng và hiện tƣợng lớp vữa

trát, láng bị bong khi khô dần.

Trát vữa xi măng lớp trát mỗi lớp cần mỏng hơn 8 mm vì vữa xi măng mau

bị khô hơn vữa có vôi nên co nhanh hơn. Trát vữa có đá nhƣ trát granito ,

mỗi lớp trát có thể đến 12 mm nhƣ thông thƣờng.

Trát vảy là biện pháp thi công trát, lấy tay cầm bay hắt vữa cho bám vào mặt

tƣờng. Lớp vữa vảy lên mặt tƣờng cần đều và có độ dày theo qui định. Lớp

vảy lót se mặt mới trát lớp mạng cán phẳng.

18

Trát đá rửa hay lộ sỏi chú ý thời gian rửa không sớm hơn 4 giờ từ khi cho

nƣớc vào xi măng của vữa. Chổi rửa phải có lông mềm, mịn tránh làm bong

hạt đá. Nếu trời ẩm và nhiệt độ không khí dƣới 25oC, thời gian đƣợc rửa

phải trên 5 giờ từ khi cho nƣớc vào trộn vữa.

Trát mài ( granito ) theo trình tự : trát lót bằng vữa xi măng cát tạo độ bám

và độ phẳng theo yêu cầu. Trát lớp vữa có đá hạt, bột đá , xi măng và chất

tạo màu. Khi trát phải miết mạnh bằng bàn xoa sắt và vỗ nhẹ cho lớp vữa

dàn đều và bám vào mặt lớp nền. Nên làm cữ độ dày bằng các thanh nẹp có

chiều dày theo qui định.

Phải mài tối thiểu hai lần : lần mài thô và lần mài tinh. Mài thô sau khi trát

mạng đựoc 24 giờ. Nếu chậm hơn 24 giờ sẽ khó mài vì xi măng đã quá

cứng.

Mài tinh tiến hành 5~6 ngày sau khi mài thô. Trƣớc khi mài tinh phải lấy bột

đá trộn xi măng trắng và chất tạo màu xoa đều mặt đã mài tinh để lấp những

chỗ bị khuyết do động tác mài thô gây ra. Khi trộn vữa có hạt để làm lớp

mạng nên bớt lại một số bột đá trộn xi măng và chất tạo màu dùng xoa mặt

sau mài thô thì những nốt đƣợc lấp khuyết sau mài thô sẽ có màu sắc đồng

đều với lớp trát chung.

Trong khi mài thô cũng nhƣ mài tinh phải dùng nƣớc sạch xối nhẹ lên mặt

mài để rửa trôi bột đá do mài chỗ vừa mài thải ra.

Sau khi mài tinh, đợi mặt trát khô , lấy miếng dạ hay nỉ xốp mài kỹ tạo độ

bóng. Dùng xi không màu xoa xát để cho xi thấm sâu trong lớp ngoài, nhằm

giữ bóng và chống nƣớc xâm nhập, duy trì vẻ đẹp cho mặt trát.

Trát rửa cần lƣu ý chọn thời gian bắt đầu rửa thích hợp. Nên làm thí điểm để

xác định thời gian bắt đầu rửa. Thông thƣờng thời gian này là từ 2 giờ đến 4

giờ, tuỳ theo độ ẩm và nhiệt độ môi trƣờng. Rửa muộn thì độ lộ đá kém, rửa

sớm đá lại bị trôi.

Lớp bả có chiều dày từ 1mm đến 3 mm. Vật liệu bả thƣờng là loại vữa, mát

tít có hạt nhỏ nhƣ xi măng, bột đá, không có cát. Vữa để bả dẻo nhƣng

không nhão. Dụng cụ để bả là dao bả có lƣỡi rộng 8 ~ 12 mm. Dao bả nên

làm bằng thép cứng có đàn tính cao hoặc làm bằng thép silic. Khi bả phải

miết đủ mạnh để tạo độ bám và độ phẳng. Khi miết phải chọn chiều miết

thích hợp và các vết miết theo cùng một chiều, tránh bị gợn. Miết đều tay

trong lúc vữa còn dẻo. Khi vữa bị khô mà vẫn miết, mặt bả sẽ vết đen nhạt

do dao bị mòn vạch nên.

19

Các thao tác láng và lát cần dùng thƣớc tầm cán và ƣớm độ phẳng thƣờng

xuyên. Khi xoa tạo độ phẳng và độ nhẵn cho mặt trát, mặt láng phải xoa nhẹ

tay và đều . Mặt vữa đã quá khô phải dùng chổi mềm bổ sung nƣớc để xoa.

Xoa khi mặt vữa khô, cát bong ra gọi là mặt trát bị cháy, cần tránh.

Láng trên mặt đƣờng, trên diện dài cần ngắt lớp láng bằng các mạch co dãn

nhiệt. Chiều rộng của mạch co dãn nhỏ nhất là 20 mm rộng nhất là 30 mm.

Theo chiều dài lớp láng, cứ 4 mét ~ 5 mét lại chia thành khe co dãn. Nếu lớp

láng phơi trực tiếp dƣới mặt trời thì khoảng cách giữa khe co dãn nên ngắn

lại, nhƣng không ngắn quá 3 mét. Khi vữa láng đủ cứng, trong khe co dãn

nên lấp đầy bằng bitum nấu chảy trộn sợi đay ngắn để nhồi lấp kín.

Láng đánh màu là sử dụng xi măng nguyên chất rắc trên mặt láng rồi xoa tạo

độ nhẵn mặt láng. Nên rắc xi măng nguyên chất khô lên mặt vữa láng khi

mặt vữa còn ƣớt nhƣng không sũng nƣớc rồi dùng bay miết nhẹ. Mặt hoàn

thiện của lớp trát khô quá dễ bị xƣớc do bay quệt tạo nên, không đạt yêu cầu.

Xoa mặt khi lớp xi măng trên mặt sũng nƣớc , mặt hoàn thiện sẽ có vết bay,

cũng không đạt yêu cầu. Tránh đánh màu khi mặt vữa đã cứng vì lớp màu sẽ

bị bong. Việc kẻ vạch tạo ô trên mặt láng tiến hành ngay sau khi đánh màu.

2.5 Nghiệm thu công tác trát, bả, láng:

- Mặt trát, bả, láng không đƣợc có vết nứt nhỏ do hiện tƣợng co ngót vữa

sinh ra .

- Gõ nhẹ lên mặt trát, bả, láng không đƣợc có tiếng bộp chứng tỏ lớp vữa bị

bong, không bám dính mặt nền. Chỗ bộp phải cậy bỏ.

- Mặt trát phải phẳng, nhẵn. Không có vết lồi, lõm cục bộ.

- Gờ chỉ, cạnh phải đều về chiều dày, thẳng hàng liền dãy, sắc nét.

- Mặt láng phải đảm bảo độ dốc theo yêu cầu thiết kế. Nếu thiết kế không

chỉ rõ thì độ dốc phải đổ ra lối thoát, để trƣờng hợp có nƣớc thì nƣớc không

chảy vào trong buồng hoặc gây đọng ứ .

Cần dùng mắt thƣờng kiểm tra tổng thể. Khi có nghi ngờ, dùng dụng cụ nhƣ

thƣớc tầm, dây căng, quả dọi, máy kinh vĩ, máy thuỷ bình để kiểm tra lại.

Kiểm tra hƣớng dốc có thể dùng viên bi sắt.

Độ lệch so với các yêu cầu theo bảng sau:

Bảng cho độ sai lệch được phép của mặt trát, bả, láng

( trích TCVN 5674 : 1992 ) Tên mặt trát hay các

chi tiết

Trị số sai lệch mặt trát ( mm )

Trát đơn giản Trát kĩ Trát chất lượng cao

20

Độ không bằng phẳng

kiểm tra bằng thƣớc dài

2 mét

Số chỗ lồi lõm

không quá 3, độ

sâu vết lồi lõm

< 5


không quá 2, độ sâu

vết lồi lõm < 3


không quá 2, độ sâu

vết lồi lõm < 2

Độ sai lệch theo phƣơng

thẳng đứng của mặt

tƣờng và trần nhà

< 15 suốt chiều

dài hay chiều

rộng phòng

< 2 trên 1 mét dài

chiều cao và chiều

rộng và 10 mm trên

toàn chiều cao và

chiều rộng phòng

< 1 chiều cao hay

chiều dàI và < 5 trên

suốt chiều cao hay

chiều dài phòng

Đƣờng nghiêng của

đƣờng gờ , mép tƣờng

cột

< 10 trên suốt

chiều cao kết

cấu

< 2 trên 1 mét chiều

cao và 5 mm trên

toàn bộ chiều cao

kết cấu

< 1 trên 1 mét chiều

cao và 3 mm trên

toàn bộ chiều cao kết

cấu

Độ sai lệch bán kính của

các phòng lƣợn cong

10

7

5

Theo yêu cầu của TCXDVN 303:2004 yêu cầu dung sai mặt láng là :

Loại vật liệu láng Khe hở

với thƣớc

3m

Dung sai

cao độ

Dung sai

độ dốc

Tất cả các vật liệu láng 3mm 1cm 0,3%

III. Giám sát thi công và nghiệm thu công tác đắp nổi :

3.1 Khái niệm :

Đắp nổi tạo cho mặt tƣờng hay mặt trần những hình trang trí nhƣ dây nho,

cành lá, hoa văn mỹ thuật, hình mặt trời, ngũ phúc , đám mây...

Trong nghề điêu khắc gọi là tạc phù điêu.

Công tác đắp nổi có thể làm tại chỗ nhờ những khuôn đúc hay cắt gọt tại chỗ

nhƣng phƣơng pháp này chậm mà độ đều đặn không đảm bảo, ít đƣợc sử

dụng. Những ngƣời thi công tại chỗ phải có trình độ tay nghề cao của ngƣời

chuyên làm tƣợng và đắp phù điêu.

Biện pháp hiện sử dụng nhiều là dùng các thanh hoặc tấm đắp nổi đúc sẵn

bằng thạch cao, vữa xi măng rồi gắn lên mặt tƣờng, mặt trần.

3.2 Kiểm tra vật liệu dùng trong công tác đắp nổi :

21

Sản phẩm và chi tiết để tạo hình đắp nổi đƣợc nhà sản xuất chế tạo và bán

nhƣ sản phẩm hàng hoá. Hàng hoá giao đến công trƣờng phải đúng hoa văn,

đúng vật liệu sử dụng và có catalogues ghi rõ hình dạng các chi tiết, số

lƣợng, các tính năng kỹ thuật, phụ kiện kèm theo và chỉ dẫn thi công.

Những dạng thanh, tấm sản phẩm và chi tiết đắp nổi thƣờng dùng vật liệu

chính là vữa xi măng, thạch cao hoặc bột giấy nghiền. Loại chế tạo bằng vữa

thạch cao hay bột giấy dùng trang trí bên trong nhà. Những nơi bị ƣớt khi

mƣa không dùng những loại này mà chỉ nên dùng thanh, tấm chế tạo từ tấm

bằng vữa xi măng.

Thanh, tấm đắp nổi chuyển đến nơi thi công phải ở trạng thái hoàn chỉnh,

không cần gia công thêm.

Sản phẩm và chi tiết chuyển đến công trƣờng phải đƣợc bao gói cẩn thận,

chống va đập khi vận chuyển, chống các tác động nƣớc mƣa, hoá chất và

nhiệt độ làm hƣ hỏng.

Nếu phải cất chứa, lƣu giữ , phải bảo quản cẩn thận chống mọi nguyên nhân

làm hƣ hỏng, mất mát.

Vữa xi măng hay vữa thạch cao để gắn đƣợc chuẩn bị ở dạng vữa khô chứa

trong bao gói chống ẩm cũng nhƣ các phụ tùng gắn nhƣ đinh vít, bu lông,

móc, vít nở , cần đƣợc nhà cung ứng sản phẩm giao cùng với sản phẩm cho

đồng bộ. Tránh hết sức sự chế tạo tại chỗ do đơn vị thi công của nhà thầu

tiến hành, vì nhƣ thế sẽ thiếu đồng bộ.

Những thanh, tấm trang trí đắp nổi hƣ hỏng hay không đạt yêu cầu phải đƣa

khỏi nơi thi công.

3.3 Kiểm tra công tác chuẩn bị và nền gắn tấm đắp nổi:

Mặt tƣờng, mặt trần gắn tấm đắp nổi phải thi công trát , bả xong và đã cứng.

Vạch dấu vị trí sẽ gắn thanh, tấm bằng phấn hay bút chì màu để dễ nhận biết.

Khoan lỗ bắt vít nở để gắn giữ thanh hoặc tấm. Số lƣợng và vị trí các vít gắn

phải đủ giữ chắc chắn đƣợc thanh tấm do thiết kế chỉ định. Khi khoan bắt vít

nở phải đặt thanh, tấm đúng vị trí để cùng khoan cho khớp lỗ đinh sau này.

Khi đã khẳng định vị trí lắp thanh, tấm, chuẩn bị xong lỗ bắt vít nở, nồi chân

vít vào lỗ khoan mới trộn vữa gắn.

Thời gian sử dụng vữa gắn cần trƣớc khi vữa bắt đầu đông cứng.

Chuẩn bị tốt khâu đà giáo và dụng cụ, trang bị bảo hộ lao động để có thể thi

công an toàn.

3.4 Kiểm tra quá trình thi công:

22

Cần ƣớm, khớp chính xác vị trí mới đƣợc gắn đinh giữ. Phải có ngƣời phụ

giúp, nâng và giữ đúng vị trí trong khi ngƣời thợ chính gắn kết.

Phải đảm bảo độ dày giữa hai đoạn nối bằng nhau, không tạo ra chênh lệch

bề mặt.

Khe nối phải thật khít, không để hình thành vết nối.

Sử dụng vữa gắn cần trải cho lớp vữa đảm bảo chiều dày và gắn kết tốt.

Khi thi công phải cẩn thận, không để vữa gắn làm bẩn mặt tƣờng, mặt trần

những chỗ không có thanh, tấm phủ kín.

Lỗ đinh vít nở sau khi bắt đinh đƣợc che lấp bằng mát tít và gọt sửa cho

không có vết để nhận biết đƣợc vị trí.

Việc gắn thanh và tấm trang trí thƣờng tiến hành ở vị trí cao nên hết sức chú

ý đến các điều kiện an toàn lao động nhƣ kiểm tra độ chắc chắn của đà giáo,

sàn đứng công tác, tránh rơi vật liệu và dụng cụ trên cao xuống dƣới.

Công nhân di chuyển phải chú ý, tránh bƣớc hụt hoặc lùi ra ngoài sàn đứng.

Công nhân phải buộc dây an toàn và đầu dây không buộc vào ngƣời phải cố

định vào vị trí chắc chắn và thích hợp, sao cho công nhân đƣợc treo mà

không bị va đập nếu xảy ra rơi.

Không gian dƣới phạm vi thi công đắp nổi không đƣợc có ngƣời làm việc

hay đi lại.

3.5 Nghiệm thu công tác đắp nổi:

Độ lệch vị trí không quá 1 mm so với vị trí thiết ké.

Sai lệch vị trí trục các chi tiết đứng riêng biệt không quá 10 mm.

Những chi tiết của một hình phải cùng nằm trên một mặt phẳng.

Những hình cùng tạo nên mặt phẳng nhiều hình phải nằm trong cùng

một mặt phẳng. Sai lệch độ cao giữa các hình trong một bộ nhiều

hình không quá 0,5 mm.

Mạch ghép phải kín khít để không thể nhận biết đƣợc vị trí đã ghép.

Hoa văn đúng theo thiết kế.

Hình hoa văn không đƣợc sứt, mẻ, gãy. Thanh hoặc tấm bị sứt, mẻ,

gãy phải thay thế. Không đƣợc gắn sửa bằng mát tít.

Việc tạo màu sau tiến hành bằng chổi sơn mềm hoặc phun màu. Màu

sắc phải đúng thiết kế và đồng đều theo qui định.

IV. Giám sát thi công và nghiệm thu công tác lát, ốp :

23

4.1. Khái niệm :

(i) Thuật ngữ :

Công tác lát là sự tạo ra lớp che phủ cho kết cấu trong mặt phẳng nằm

ngang bằng gạch lát và tấm lát.

Công tác ốp là sự tạo ra lớp che phủ cho kết cấu nằm trong mặt phẳng đứng

bằng gạch lát và tấm lát.

Nếu lát sử dụng gạch lát và tấm lát thì không cần đề cập đến khái niệm trải

phủ và dán nữa. Nếu lát sử dụng nghĩa hẹp chỉ nói về sự gắn các viên gạch

lát để tạo thành lớp che phủ bề mặt kết cấu nằm ngang thì phải đƣa thêm hai

khái niệm là trải hoặc phủ và dán để dùng cho khi tạo ra lớp phủ bằng tấm

lát.

Phân biệt tấm lát hay tấm ốp khác với dạng viên vì tấm lát, tấm ốp có kích

thƣớc rộng dạng tấm hoặc có khi ở dạng cuộn nhƣ thảm cao su, thảm nhựa,

thảm len, dạ.

Các dạng lát, ốp : gạch viên , sàn gỗ păckê, thanh , tấm gỗ mỏng , viên đá,

các dạng tấm trải hữu cơ hoặc kim loại.

4.2 Kiểm tra khâu chuẩn bị:

(i) Chuẩn bị lớp nền :

Lớp nền cho công tác ốp đƣợc chuẩn bị nhƣ công tác trát, bả, láng đã nêu

trên.

Cần lƣu tâm kiểm tra các chi tiết cần đặt dƣới lớp lát , ốp, tránh phải đục, rỡ

mặt lát khi đã lát, ốp xong.

Kiểm tra độ vuông vức của phòng đƣợc lát bằng cách so sánh giữa độ dài

hai đƣờng chéo của phòng. Nếu phòng có kích thƣớc bình hành hay hình

thang, lựa chọn giải pháp khắc phục bằng cách giữ cho hai trục song song

với cạnh tƣờng vuông góc ở tâm phòng, thừa thiếu dồn vào mép.

Công tác lát, ốp chỉ tiến hành khi mọi việc thuộc phần trát tƣờng, trát trần,

lắp cửa, sơn cửa, quét vôi đã xong.

(ii) Kiểm tra vật liệu lát, ốp:

24

Gạch và tấm dùng lát, ốp phải theo đúng chủng loại, số lƣợng và chất

lƣợng theo đúng các yêu cầu của bộ hồ sơ mời thầu và văn bản duyệt ,

chấp nhận cho sử dụng của chủ nhiệm dự án .

Vật liệu phải có catalogues giao kèm với hàng hoá. Trong catalogues

phải có các tính năng kỹ thuật và hƣớng dẫn sử dụng.

Vật liệu phải đƣợc cất chứa theo đúng yêu cầu về độ cao chất hàng, độ

chống thấm, chống nƣớc, bao bì . Những hộp chứa gạch lát, gỗ lát hay

bao ngoài cuộn thảm phải phù hợp với vật liệu chứa bên trong. Đặc

biệt những bao chứa vữa khô, bột đá, cần bảo quản chống ẩm theo chế

độ bảo quản xi măng.

Vật liệu không phù hợp, không đƣợc lƣu giữ ở nơi thi công.

Quá trình vận chuyển từ kho ra nơi thi công cần hết sức cẩn thận,

tránh va đập hoặc bị ƣớt.

Cần kiểm tra hoa văn và màu sắc các viên lát cho cả gian phòng hay

khu vực lát ốp cho phù hợp trƣớc khi tiến hành công tác.

Phần chuẩn bị vật liệu hồ, vữa giống nhƣ chuẩn bị cho công tác trát,

láng, đã nói trên và cũng đƣợc tuân thủ nghiêm ngặt.

Các vật liệu nhựa, keo dán cần đựng trong những hộp, chai, lọ kín để

không bị biến tính khi bảo quản. Lọ keo, nhựa hoặc có các chất bay

hơi đã mở , sau khi lấy ra, phải đóng lại cho chặt trong quá trình sử

dụng, tránh bị bay hơi, thay đổi chất lƣợng.

Những vật liệu dễ cháy nhƣ nhựa dán, xăng và các dung môi tẩy rửa

nhƣ diluăng, axêtôn cũng nhƣ vật liệu thảm len, dạ , gỗ cần chú ý

chống gần ngọn lửa ( nhất là khi hút thuốc lá, thuốc lào ) .

4.3 Các yêu cầu kỹ thuật của công tác lát, ốp:

(i) Mặt lát, ốp phải phẳng. Kiểm tra bằng thƣớc tầm 2 mét, khe hở

giữa mặt lát và cạnh thƣớc không quá 3 mm.

(ii) Mặt lát có thể ngang bằng thuỷ chuẩn nhƣng khi thiết kế yêu cầu

phải tạo độ dốc theo yêu cầu.

(iii) Vữa lót dƣới viên gạch lát , ốp bằng vữa phải đầy kín mặt dƣới của

viên gạch.

(iv) Mạch lát phải theo đúng yêu cầu thiết kế về đƣờng mạch, hình

dáng , chiều rộng khe.

(v) Sau khi lát, ốp, mạch giữa viên gạch phải đƣợc lấp đầy bằng xi

măng nguyên chất trộn nƣớc đủ dẻo thành dạng hồ.

25

(vi) Mạch dán các loại tấm phải theo đúng các yêu cầu của thiết kế.

Nếu thiết kế không có yêu cầu cụ thể thì mạch dán thảm phải thật

khít , không có gờ, không nổi cộm.

(vii) Mạch lát đá phải khít, màu sắc hai viên đá liền nhau hài hoà về vân

đá cũng nhƣ màu sắc.

(viii) Hoa văn trong lát, ốp, phải đúng theo thiết kế về ghép hình kỷ hà

hoặc màu sắc.

(ix) Mặt lát, ốp phải liên kết chặt với lớp nền. Phải tạo độ bám dính

giữa nền và lớp lát, ốp. Lớp lát, ốp, không đƣợc bong, rộp.

(x) Mặt lát , ốp phải sạch sẽ, không bị dây bẩn xi măng hay các chất

làm bẩn khác.

(xi) Mặt lát, ốp phải đƣợc bảo dƣỡng , bảo quản ngay sau khi thi công

xong để đạt chất lƣợng yêu cầu.

4.4 Kiểm tra trong quá trình thi công:

Kiểm tra tình trạng mặt nền để lát, ốp. Cần tƣới nƣớc để mặt nền đủ ẩm với

các lớp lát dùng vữa có xi măng, để nền không hút nhanh nƣớc trong vữa lót.

Kiểm tra độ bằng phẳng của nền.

Kiểm tra cao trình lớp nền và vạch cữ để kiểm tra cao trình hoàn chỉnh. Cữ

này vạch trên cao trình hoàn chỉnh khoảng 20 cm để khi lát , cữ, mốc này

không bị che khuất.

Với nền lát thảm, lát tấm lớn, cần tạo nhám bằng cách băm những lỗ nhỏ.

Làm sạch bằng cách quét bằng chổi quét mềm. Mặt lát các loại tấm cần khô

ráo, sạch sẽ giúp cho nhựa dán bám chắc.

Mặt nền không đƣợc dây dầu mỡ, cát, bụi.

Không đƣợc trộn vữa ngay trên nền sắp lát.

Xếp thử gạch để chọn hoa văn và áng chừng cách lát hoa văn, nhất là khi có

đƣờng hoa văn viền.

Lát trƣớc những viên góc đƣờng viền làm cữ khống chế chiều rộng của

mạch. Không lát những viên cữ, mạch sẽ đuổi nhau và sẽ có hiện tƣợng nhai

mạch ( mạch của hai hàng lát liền nhau không thẳng hàng).

Tạo độ bắt dính cho lớp ốp cũng bằng cách băm mặt nền hình thành những

lỗ nhỏ lấm tấm do đánh búa. Khi ốp trên nền gỗ phải đóng đinh bằng đồng

tạo độ bám cho vữa. Đinh cách nhau không quá 50 mm. Nếu cần thiết, dùng

dây đồng đƣờng kính 1,5 mm buộc nối các dầu đinh để giữ vữa. Chiều cao

đầu đinh bằng 2/3 chiều dày lớp vữa ốp.

26

Khi ốp đá cần xếp các viên đá để lựa chọn cho khớp màu sắc, khe mạch. Lát

những viên đá có kích thƣớc lớn và nặng trên 5 kg, viên đá cần gắn vào mặt

nền bằng móc kim loại hoặc hệ đinh vít, bulông. Khoảng trống giữa mặt sau

viên lát và mặt nền phải nhồi đầy vữa xi măng cát. Mạch cũng phải nhồi lấp

kín bằng hồ xi măng nguyên chất.

Chiều dày vữa lót dƣới viên gạch lát, ốp không quá mỏng nhƣng cũng không

đƣợc quá dày. Chiều dày vữa lát nên là 15 mm, chiều dày lớp ốp nên là 10

mm. Mạch lát và ốp phải nhồi đầy hồ xi măng nguyên chất và khi nhồi xong,

phải dùng vải mềm lau sạch ngay mặt gạch, tránh để mặt gạch bị bẩn, có

màu nhƣ mốc do xi măng bám tạo nên.

Lát tấm có kích thƣớc lớn, chú ý để lớp keo đủ dính theo yêu cầu của thiết

kế và đáp ứng các yêu cầu ghi trong bộ hồ sơ mời thầu.

Phải bảo quản bề mặt vừa lát , ốp xong cho đến khi lấp kín mạch bằng vữa

xi măng. Không va chạm mạnh lên mặt lát, ốp trong những ngày vừa hoàn

thành công tác lát ốp để xi măng đóng rắn , đủ sức chịu lực.

4.5 Nghiệm thu công tác lát, ốp:

Tổng thể nhìn bằng mắt không phát hiện đƣợc khuyết tật về hình dạng, khe,

mạch, hoa văn, màu sắc.

Mạch gạch đầy vữa nhƣng không để ố bề mặt.

Gõ nhẹ bằng búa nhỏ 100 gam lên mặt gạch, tiếng kêu phải chắc, không có

tiếng bộp, rỗng bên dƣới viên gạch. Nếu bị rỗng, phải cậy viên lát lên và lát

viên khác thay thế.

Mặt lát có độ dốc, kiểm tra độ dốc bằng cách đặt ngang thƣớc tầm theo ni vô

và đo độ cao chênh giữa mặt lát và cạnh dƣới của thƣớc tầm.

Mặt lát không có độ dốc, để viên bi sắt giữa viên gạch, viên bi không đƣợc

lăn.

Ôp thƣớc tầm lên mặt lát, khe giữa mặt lát và cạnh thƣớc tầm phải đáp ứng

bảng qui định về chất lƣợng trong tiêu chuẩn TCVN 5674 – 1992.

Sai số cho phép của mặt phẳng ốp ( Trích TCVN 5674-1992)

Mặt ốp ngoài công trình Mặt ốp trong công trình

27

Tên bề mặt ốp và

phạm vi tính sai

số

Vật liệu đá

tự nhiên

Vật

liệu

gốm

sứ

Vật liệu đá

tự nhiên

Vật

liệu

gốm

sứ

Tấm

nhựa

tổng

hợp

Phẳng

nhẵn

Lượn

cong

cục

bộ

Mảng

hình

khối

Phẳng

nhẵn

Lượn

cong

cục bộ

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Sai lệch mặt ốp

theo phƣơng

thẳng đứng trên 1

mét

2

3

2

2

3

1,5

1

Sai lệch mặt ốp

trên 1 tầng nhà

5

10

5

4

8

4

1

Sai lệch vị trí mặt

ốp theo phƣơng

ngang và phƣơng

thẳng đứng

1,5

3

3

3

1,5

3

1,5

2

Sai lệch vị trí mặt

ốp theo phƣơng

ngang và phƣơng

thẳng đứng trên

suốt chiều dài của

mạch ốp trong

giới hạn phân

đoạn kiến trúc

3

5

10

4

3

5

3

Độ không trùng

khít của mạch nối

ghép kiến trúc và

chi tiết trang trí

0,5

1

2

1

0,5

0,5

0,5

Độ không bằng

phẳng theo hai

phƣơng

2

4

3

2

4

2

Độ dày mạch ốp 1,5±0,5 33±1 10±2 25±0,5 1,5±0,5 2,5±0,5 2±0,5

Theo quy định của Tiêu chuẩn hoàn thiện TCXDVN 303: 2004 , yêu cầu về

dung sai mặt lát nhƣ sau :

Loại vật liệu lát Khe hở

với thƣớc

3m

Dung sai

cao độ

Dung sai

độ dốc

Gạch xây đất sét nung 5mm 2cm 0,5%

Gạch lát đất sét nung 4mm 2cm 0,5%

28

Đá tự nhiên không mài mặt 3mm 2cm 0,5%

Gạch lát xi măng, granito,

ceramic, granite, đá nhân tạo

3mm 1cm 0,3%

Các loại tấm lát định hình 3mm 1cm 0,3%

Chênh lệch độ cao giữa hai mép vật liệu lát

Loại vật liệu lát Chênh lệch độ cao

Gạch xây đất sét nung 3mm

Gạch lát đất sét nung 3mm

Đá tự nhiên không mài mặt 3mm

Gạch lát xi măng, granito, ceramic,

granite, đá nhân tạo

0,5mm

Các loại tấm lát định hình 0,5mm

V. Giám sát thi công và nghiệm thu công tác lắp kính:

Kiểm tra công tác chuẩn bị lắp kính:

(i) Kiểm tra công tác chuẩn bị :

Khung cửa sổ, cửa đi và các vị trí gắn kính khác phải sơn lót xong và lớp

sơn này phải đã khô.

Mọi khuyết tật của khung đỡ kính phải khắc phục xong nhƣ là đã trám bả

mát tít những lỗ mọt gỗ, vết nứt nhỏ, những lồi lõm cục bộ đã sử lý xong.

Đƣờng xoi rãnh để lắp kính cần đánh cho sạch sơn và đã sấy khô.

Những chi tiết cần gắn, lắp vào khung đỡ kính cần thi công xong nhƣ bản lề,

phụ tùng cửa nhƣ clê-môn, ke, chốt phải đã gắn xong.

(ii) Kiểm tra vật liệu:

29

Loại kính sử dụng, các phụ kiện nhƣ nẹp kính, đinh nhỏ, mát tít phải phù

hợp với các yêu cầu trong bộ hồ sơ mời thầu hoặc nếu hồ sơ mời thầu không

qui định thì bên thiết kế phải qui định. Cần đối chiếu với catalogues giao

hàng để kiểm tra vật liệu cho công tác lắp kính về số lƣợng, chất lƣợng.

Những chi tiết bằng thép phải sơn chống rỉ. Những chi tiết bắt vào khung lắp

kính nhƣ bản lề, chốt, then không đƣợc tỳ lên kính và lên kết cấu khung lắp

kính.

Mát tít phải đủ dẻo. Độ dẻo của mát tít đƣợc kiểm tra bằng cách miết một

lớp mát tít dày 0,5 mm dàn trên miếng sắt tây, miếng mát tít đƣợc liền và

phải dài trên 20 mm. Các sợi thanh nẹp kính phải nguyên lành, không bị sứt

, rách.

Mát tít bị khô, có thể cho thêm dầu để trộn, đánh cho đều và dẻo lại. Loại

dầu sử dụng cần phù hợp với mát tít. Khi cần thiết phải kiểm tra trong phòng

thí nghiệm.

Mát tít phải bao gói cẩn thận trong gói kín, chống bốc hơi, chống các chất

bên ngoài xâm nhập.

Kính phải đƣợc cắt ở nơi gia công chuyên môn. Khi đã đƣa đến công trƣờng

để lắp phải đúng kích thƣớc theo yêu cầu đặt hàng hoặc theo chỉ định của

thiết kế.

Kèm với kính phải có đầy đủ nẹp, đệm và đinh định vị, mát tít đầy đủ.

Có thể bơm nhựa dẻo silicon vào khe giữa lớp kính với khuôn cửa để ngăn

không cho nƣớc mƣa chảy từ bên ngoài vào trong nhà.

Dụng cụ bơm silicon nhƣ sau:

Ống bơm silicon đầu có vòi để bơm vào khe kẽ giữa tấm

kính và khuôn cửa.

Kiểm tra quá trình lắp đặt kính:

Khung cửa gắn kính bằng gỗ, kính đƣợc định vị bằng ghim. Khoảng cách

giữa hai đinh ghim cách nhau không quá 300 mm. Trên mỗi cạnh của tấm

30

kính phải ghim ít nhất 2 đinh. Nếu gắn kính trên khung gỗ nhƣng dùng nẹp

thép, giữa kính và nẹp phải có nẹp đệm bằng cao su và dùng đinh định vị với

góc xiên 45o so với mặt phẳng kính.

Khung kim loại nhƣ khung thép hay khung hợp kim nhôm, kính đƣợc định

vị bằng nẹp đệm cao su có tạo cứng bằng nẹp thép mạ kẽm . Liên kết giữa

nẹp và khung nhờ bắt định vít vào lỗ đã gia công trƣớc.

Khung bằng nhựa dẻo sử dụng nẹp cũng bằng chất dẻo và liên kết nhờ vít.

Cần gắn mát tít ở hai phía của tấm kính để làm kín khe kẽ.

Khung gắn kính bằng bê tông cốt thép thì kính đƣợc định vị nhờ các chi tiết

gờ thép chôn ngàm trong bê tông và nẹp thép bắt liền với nẹp đệm cao su.

Không lắp hai miếng kính ghép nhau trong cùng một khuôn khung. Khi thiết

kế cho phép mới đƣợc lắp hai miếng kính trong cùng khung của khuôn

nhƣng hai miếng kính phải chập chồng lên nhau, đoạn chấp không ít hơn 20

mm.

Khi lắp kính phải đảm bảo nƣớc hắt từ bên ngoài vào nhà phải trôi đi, không

chảy ngƣợc vào trong nhà.

Các chi tiết kim loại sau khi gắn cố định phải đƣợc sơn phủ bảo vệ, chống

phong hoá.

Khung kính phơi ra môi trƣờng nhiệt độ thay đổi nhiều trong ngày phải gắn

nẹp sao để miếng kính có thể co và dãn tự do mà không ảnh hƣởng đến sự

gắn kết giữa kính và khuôn.

Cạnh , mép kính và góc tấm kính rất sắc, dễ va quệt làm rách da, rách quần

áo. Ngay sau khi cắt một nhát kính, cần dùng đá mài vuốt cho cạnh mép

kính không còn những nét sắc gây rách da, rách quần áo trong quá trình thi

công.

Tránh đè mạnh lên mặt kính làm vỡ kính và gây tai nạn.

Không dùng tay trần, không đi găng vuốt trên mặt kính hay vuốt gờ, cạnh,

mép tấm kính.

Khi cần chỉnh đƣờng cắt kính dùng kìm bóp vụ kính, chỗ bóp vụn phải dùng

đá mài mài phẳng không để có nét sắc gây đứt tay, rách da hay quần áo.

Công nhân phải mang kính bảo hộ mắt, găng tay, đội mũ và mặc quần áo

bảo hộ, đi giày trong quá trình lắp kính.

Nghiệm thu công tác lắp kính:

Nhìn bằng mắt quanh mép ô kính để có thể nhận biết đƣợc kích thƣớc rãnh

lắp kính đã thi công đúng thiết kế. Kính phải đƣợc đặt êm trong rãnh, khít,

31

chặt, có nẹp, đệm ngay ngắn. Lấy tay ấn nhẹ những chỗ nghi ngờ để kiểm

tra độ chặt, độ khít.

Chất lƣợng mạch gắn mát tít phẳng, nhẵn, mịn mặt, không cớ vết nứt, vết

rịa, vết long khỏi kính và không có khe hở. Mạch gắn mát tít phải đặc,

không có khuyết tật.

Đƣờng viền xáp của mạch mát tít tiếp giáp với kính phải phẳng,song song

với gờ rãnh. Trên mặt kính giáp mạch gắn không có phoi mát tít vụn long lở.

Mũ đinh vít, đinh ghim đóng sát mặt kính và đƣợc mát tít che phủ kín,

không nhô ra ngoài mạch mát tít. Đinh vít phải đƣợc bắt chặt, không chấp

nhận ren neo giữ bị cháy. Nẹp cao su hay chất dẻo phải bép sát với kính và

liên kết chặt vào gờ của khung cửa.

Mặt kính phải nguyên lành, không có vết rạn, vết nứt, vảy trai hay các

khuyết tật khác.

Trên kết cấu cũng nhƣ trên mặt kính sau khi làm sạch không có vết dính sơn,

vôi, vữa, bùn, bẩn hay vết dầu mỡ.

VI. Giám sát thi công và nghiệm thu công tác sơn, vôi, véc ni:

Khái niệm và yêu cầu chất lượng:

Công tác sơn, quét vôi hay véc ni là sự phủ lên mặt kết cấu , lên chi tiết xây

dựng lớp màng để che kết cấu hoặc chi tiết.

Lớp màng này bảo vệ kết cấu bên trong chống lại các tác động tiêu cực của

môi trƣờng đồng thời có màu sắc tạo vẻ mỹ quan cũng nhƣ là tín hiệu để

phân biệt vật đƣợc che phủ.

Lớp sơn, vôi hay véc ni cần :

Bám chắc vào mặt kết cấu, mặt chi tiết đƣợc bảo vệ.

Bề mặt phải tạo đƣợc vẻ mỹ quan.

Màu sắc theo đúng chỉ dẫn và yêu cầu của bên thiết kế hoặc của các yêu cầu

ghi trong bộ hồ sơ mời thầu.

Không biến màu theo thời gian.

Không bị bong, phồng rộp, gợn hay biến đổi hình dạng trong quá trình sử

dụng công trình.

Chịu đƣợc mọi tác động của thời tiết và các điều kiện phơi lộ của môi

trƣờng.

Những dạng công tác sơn vôi chính đƣợc đề cập trong nội dung này:

32

Công tác quét vôi

Công tác sơn

Công tác véc ni

Chuẩn bị thi công :

(i) Chuẩn bị lớp nền để sơn, vôi, vécvi :

Mặt nền sẽ phủ lớp vôi quét, lớp sơn hay véc ni cần sạch, không có vết bẩn,

không có vết dầu, mỡ.

Mặt lớp nền phẳng, không bị gồ ghề hay bị những vật không mong muốn

nhƣ cục vữa bám. Những chỗ lõm do khuyết tật phải bù đắp và xoa , trét

cho phẳng với mặt chung.

Nếu nền là vữa trát, khi quét vôi cần khô. Nền ẩm sẽ có vết ố, loang lổ khi

quét vôi.

Nền là mặt gỗ cần đánh giấy nhám cho nhẵn, bả mát tít lấp những khe, lỗ

mọt rồi lại xoa giấy nhám . Nếu nền là mặt bả lớp mát tít mỏng phải đánh

giấy nhám cho nhẵn.

(ii) Chuẩn bị vật liệu :

Tạo sữa vôi để quét mặt tƣờng :

Vôi cần dùng là loại vôi tốt, 1 kg vôi có thể tôi đƣợc 2,2 lít vôi nhuyễn. Nếu

dùng vôi chỉ tôi đƣợc dƣới 2 lít vôi nhuyễn thì hạt vôi tôi không mịn.

Vôi nhuyễn hoà trộn với nƣớc xong phải lọc qua sàng , hoặc giá vo gạo để

không có hạt lớn trên 0,1 mm.

Trộn màu xong phải quét một mảng không nhỏ hơn 1/2 m2 lên tƣờng bên

cạnh mẫu, để khô, so sánh với mẫu để quyết định lƣợng màu trộn.

Lƣợng vôi hoà trộn tính cho đủ quét lên cả mảng tƣờng có đƣờng biên rõ rệt.

Tránh khi đang quét vôi trên một mảng tƣờng mà thiếu vôi. Sự pha hai lần

vôi cho một mảng tƣờng thƣờng ít khi đồng màu.

Trong sữa vôi cần cho thêm chất tạo màng, chống hiện tƣợng lớp vôi bị thôi,

dính bám vào các vật chạm phải mặt tƣờng. Chất tạo màng thƣờng dùng là

phèn chua.

Phèn chua đâm nhỏ, hoà cho tan vào nƣớc rồi đổ vào thùng hoà vôi, khuấy

đều. Liều lƣợng do định mức qui định.

Các loại sơn :

33

Có hai loại sơn phổ biến là sơn dầu và sơn nƣớc. Sơn nƣớc là nhũ tƣơng sơn

trong môi trƣờng nƣớc.

Loại sơn sử dụng phải phù hợp với yêu cầu ghi trong bộ hồ sơ mời thầu hoặc

do thiết kế chỉ định.

Sơn dầu chỉ đƣợc sơn lên mặt nền thật khô ráo. Sơn nƣớc có thể sơn lên mặt

nền ẩm nhƣng càng khô, càng tốt.

Màu sắc của sơn do thiết kế lựa chọn hoặc chọn theo mẫu do hồ sơ mời thầu

qui định trƣớc. Cần sơn thử lên mẫu thử để quyết định màu cuối cùng.

Dung môi để tan sơn hoặc pha loãng sơn khi cần thiết phải đƣợc chuẩn bị

trƣớc khi tiến hành sơn. Dung môi tan sơn thƣờng là axêtôn, diluăng ,

benzen, xăng công nghiệp rất dễ bay hơi và dễ cháy nên hết sức lƣu ý về an

toàn lao động và phòng cháy. Mùi dung môi tan sơn có thể làm cho công

nhân bị nhiễm độc nên cần bảo quản kín và khu vực thi công cần thông

thoáng.

Véc ni:

Véc ni đƣợc ngâm từ nhựa cánh kiến sạch với cồn công nghiệp cho tan đều.

Sự cho thêm phụ gia ( axit sulphuric ) để tan hết cánh kiến do ngƣời bán

thực hiện và đƣợc sự chấp thuận về tỷ lệ. Véc ni phải trong suốt màu hổ

phách, không có vết gợn bẩn hay ngả màu nâu. Cồn công nghiệp phải đạt ít

nhất là 85o.

Kiểm tra quá trình thi công sơn, vôi, vécni :

Việc quét vôi hay sơn đều phải tuân theo số lớp sơn hoặc quét vôi qui định

trong hồ sơ mời thầu hay chỉ dẫn của thiết kế.

Thông thƣờng phải sơn hay quét vôi làm ba lớp. Lớp đầu là lớp để lót và hai

lớp sau ngoài nhiệm vụ bảo vệ công trình còn tạo màu cho công trình hoặc

kết cấu.

Thời gian gián cách giữa lúc sơn hoặc quét vôi các lớp phải đủ cho lớp dƣới

phải khô mới thi công đè lớp trên. Nếu yêu cầu cao, sau mỗi lớp sơn lại lấy

giấy nhám đánh cho mặt lớp sơn nhẵn mới sơn tiếp lớp sau.

Vết chổi sơn lớp trƣớc đƣợc vạch thẳng, vết chổi sau phải đè lên một phần

của vết chổi trƣớc cho kín mặt sơn, vôi. Đến lớp sau, vết chổi lại quét vuông

góc với lớp đã sơn hoặc quét vôi để các lớp sơn, vôi phủ kín khắp mặt tƣờng

hay mặt gỗ, mặt kim loại cần phủ.

Nếu đánh véc ni, thƣờng xoa (đánh) trên ba lớp. Cách đƣa véc ni lên mặt gỗ

là thấm véc ni vào một bùi nhùi bằng giẻ mềm và bôi theo vòng xoắn lò xo

di chuyển. Sau mỗi lần bôi véc ni lại phải dùng bông hay bùi nhùi giẻ thấm

34

cồn xoa ( đánh ) kỹ nhiều lần để véc ni tan và thấm sâu xuống gỗ. Bùi nhùi

giẻ phải có độ cồn đủ ẩm, nếu khô vết xoa sẽ vạch trên mặt gỗ tạo thành gợn

và mặt hoàn thiện không bóng. Nếu bùi nhùi quá xũng cồn khi xoa ( đánh )

trên mặt gỗ cũng tạo thành vết gợn. Xoa nhẹ tay theo vòng xoắn lò xo đủ

cho cồn thấm đều khắp mặt gỗ.

Nếu thấy trên mặt gỗ còn lỗ bọt nƣớc hay khe nứt, sau khi bôi véc ni phải

đập bột đá ngay cho bột đá bám vào véc ni lấp đầy khe hoặc lỗ. Trƣớc khi

xoa cồn phải dùng giấy nhám hạt mịn xoa lại mặt cho mất các bột đá bám

nổi trên mặt gỗ, chỉ còn bột đá trong các khe và lỗ. Nếu khe hoặc lỗ khá lớn

phải dùng mát tít trám kín, sau đó đánh giấy nhám cho phẳng mặt mới bôi

véc ni.

Nghiệm thu công tác sơn , vôi , véc ni :

Bề mặt lớp sơn, vôi và véc ni phải đồng màu, không có vết ố, vết loang lổ,

vết chổi sơn.

Bề mặt phải phẳng, nhẵn, không bị nứt hay cộm sơn hoặc vết cháy véc ni.

Mặt lớp sơn và véc ni phải bóng. Lớp vécni phải ngấm sâu trong gỗ tối thiểu

là 0,5 mm. Muốn kiểm tra, lấy miếng gỗ mẫu để kèm nơi thi công vécni. Cứ

mỗi lần đánh vécni lên mặt gỗ chính thức lại phủ vécni vào miếng gỗ mẫu.

Khi xong vécni, chẻ miếng gỗ mẫu xem vécni thấm với độ dày bao nhiêu.

Gỗ để làm tấm mẫu phải cùng loại gỗ với cửa hoặc mặt gỗ của kết cấu trong

nhà.

Không để lộ màu của lớp sơn, vôi, véc ni nằm dƣới lớp phủ trên cùng.

Bề mặt lớp sơn không đƣợc có bọt bong bóng khí. Không đƣợc có hạt bột

sơn vón cục. Không đƣợc có vết rạn nứt bề mặt lớp sơn.

Nếu mặt sơn có hoa văn, hoa văn phải theo đúng thiết kế về hình dạng, kích

thƣớc, độ đồng đều và nhất là màu sắc.

q q

35

Documents

Khi đọc qua tài liệu này, nếu phát himientayvn.com/Bo_suu_tap_ky_thuat_cong_nghe/Xay_dung_cong_trinh/Xay... · bÀi giẢng thi cÔng cÔng trÌnh thỦy lỢi phẦn iv